VERKEHRS REPORT LUFTVERKEHR SCHIFFFAHRT SCHIENENVERKEHR ÖPNV HÄFEN

Größe: px
Ab Seite anzeigen:

Download "VERKEHRS REPORT LUFTVERKEHR SCHIFFFAHRT SCHIENENVERKEHR ÖPNV HÄFEN"

Transkript

1 Wir bwg was VERKEHRS REPORT LUFTVERKEHR SCHIFFFAHRT SCHIENENVERKEHR ÖPNV HÄFEN MEINUNG Schwugvoll witr! Bi dr 4. Budsfachbrichskofrz wurd di bishrig Budsfachbrichslitri Christi Bhl mit großr Mhrhit widr gwählt ud für d vr.di-budsvorstad omiirt. I d ltzt vir Jahr kot im Fachbrich vil bwgt wrd, doch blibt i großs Aufgabpakt zu bwältig. Christi Bhl sprach mit dm Vrkhrsrport übr Errichts ud zu Erldigds. Sit 2 ÖPNV I Bdrägis: Dr öfftlich Nahvrkhr Zusamm sth, zusamm gh! Aufbruchstimmug ach dr 4. vr.di-budsfachbrichskofrz Vrkhr Itrssirt, atilhmd, machmal auch skptisch Gsichtr di vr.di-budsfachbrichskofrz Vrkhr zog i Brli all i d Ba. Am 5. ud 6. Mai tagt dort rud 90 Dlgirt aus all Ladsbzirk. VER.DI TRAUERT Di Gwrkschaftr fasst Bschlüss, brit übr 31 Aträg ud lauscht d Grußwort vo Eduardo Chagas (ETF) ud Igo Marowsky (ITF) ud dr kämpfrisch Rd ds vr.di-vorsitzd Frak Bsirsk. Si iformirt sich bi Exprtrud mit Politikr, Arbitgbrvrtrtr sowi dr Budsfachgrupplitri ud d Budsfachgrupplitr übr di jwils brd Thm im Luftvrkhr, im Straßprsovrkhr sowi im maritim Brich. Ud icht zultzt wählt si di Budsfachbrichslitug ud d Budsfachbrichsvorstad u. Dr Budsfachbrichskofrz vorgschaltt war Kofrz dr Jugd ud dr Frau ds Fachbrichs. Dr Nuwahl ds Vorstads gig i Diskussio ds Gschäftsbrichts für d Brichtszitraum 2011 bis 2014 voraus. Dr schidd Budsfachbrichsvorsitzdr Ulrich Richtr rläutrt di Aufgab ds hramtlich Grmiums: Es trff sich zwimal jährlich, tschidt übr d Haushalt ds Budsfachbrichsvorstads ud dss Vrtilug auf di Fachgrupp, s bstll di Ladsfachbrichslitr, di Budsfachgrupplitr ud di Budstarifkommissio. Darübr hiaus brat s sich übr di Ausrichtug i vrkhrspolitisch Frag: twa zum Umgag mit dm dmografisch Wadl, zur Automatisirug, zum Budsvrkhrswgpla, zur Gstaltug btriblichr Itrssvrtrtug odr d drigd Hadlugsbdarf bi dr Vrkhrs ifrastruktur. Ei dr wichtigst Vorausstzug für i schlagkräftig Gwrkschaftsarbit ist i gutr Orgaisatiosgrad. I ihrr Rd zicht Budsfachbrichslitri Christi Bhl i diffrzirts Bild: Währd dr Fachbrich isgsamt im Vrglich zur Gsamtorgaisatio i modrat Mitglidrschwud vo rud im Prozt hihm musst, vrzicht bstimmt Ladstil ud Brach Zuwächs. So hob Bhl SAT (+2,6 Prozt) ud Bad-Württmbrg (+11 Prozt) hrvor i bid Lads- Lib Kollgi ud Kollg! Am 24. März 2015 ist das Uvorstllbar i dr Zivilluftfahrt gschh. Grmawigs 4U9525 khrt icht mhr zurück. 150 Msch vrlor ihr Lb. Wir traur mit d Hitrblib ud usr Kollgi ud Kollg. bzirk gab s ach hart Ausiadrstzug shr gut Abschlüss im ÖPNV. Abr auch im Luftvrkhr vor allm bi d Bodvrkhrsdist (BVD) kot vr.di zulg, bso bi dr Jugd ud bi d Frau. Doch dürf ma sich icht zurücklh, i grll Trdwd si azustrb. Christi Bhl vrwis auf Erfolg dr ltzt Jahr: Uzählig Tarifvrträg si abgschloss word, positiv hrvorzuhb si twa di Sodrzahlug a d Flughäf, dr Etglt-TV für Bradburg, di Arbitszit-Rglug im TV-N für Sachs ud Thürig, dr Matltarifvrtrag im ÖPNV Bad- Württmbrg, di Tarifirug vilr BVD odr jügst di Tarifrud Häf. Di Fordrug zum Budsvrkhrswgpla hätt Brücksichtigug gfud, das Thma Ifrastruktur si i dr Öfftlichkit prästr gword. Bhl vrschwig auch zu lösd Problm icht: Ei ztral, gsllschaftlich hoch rlvat Frag si di Fiazirug ds ÖPNV. Di Mittl für d ÖPNV müss ausdrücklich durch Zwckbidug fst gschrib wrd. Nach dr Etlastug ds Vorstads kot gwählt wrd: Christi Bhl wurd mit im hrvorragd Ergbis als Litri ds Budsfachbrichs ud als Mitglid ds Budsvorstads omiirt. Si kot 97,6 Prozt dr Stimm auf sich vri! Im Aschluss a di Wahl ds 40-köpfig Budsfachbrichsvorstads wurd Uw David aus dm Brich Straßprsovrkhr zum Vorsitzd bstimmt. Es fühlt sich gut a, i disr Brach Vor sitzdr zu si. Wir bwg Gütr ud Msch, oh us läuft ichts, so David ach sir Wahl. I dr Bschlussfassug zu d Aträg folgt di Dlgirt d Empfhlug dr Atragsbratugskommissio. Ei gsodrtr Litatrag mit Maifst- Charaktr dfiirt di gsamtgsllschaftlich Bdutug ds Vrkhrssktors ud stllt umfassd Afordrug a d Arbithmrschutz i all Fachgrupp auf. Dr ilitd Satz Vrkhr ght us all a spricht für sich. Vil u Aufgab ud Zil wart u auf us. Es ist gut, dass sich di vrschid Fachgrupp gtroff hab ud ma d Blick übr d Tllrrad wag kot", schloss Sitzugslitri Walburga Ludwig i glug Kofrz. UCB ITF bkudt Bilid ITF-Präsidt Paddy Crumli drückt im Nam dr Orgaisatio si tifs Bilid ud Mitgfühl zum Tod is Hafarbitrs i Brmrhav aus: Jdr Ufalltod am Arbitsplatz ist ir zu vil. Wir sid tif btroff ud sd usr Bilid ud Mitgfühl a di Famili, Frud ud Kollg ds Vrstorb. Usr Kollgi ud Kollg bi vr.di, dr Mitglid dr Vrstorb war, kat ih als umsichtig ud äußrst rfahr Hafarbitr. Wir rwart i gau Utrsuchug ds Ufalls, um Rückschlüss auf di Ursach diss schrcklich Ufalls zih zu kö. Wir hm das zutifst traurig Erigis zum Alass, a di spzifisch Gfahr diss aspruchsvoll Brufs zu rir. Wir kö icht oft gug dazu aufruf, di Sichrhit i d Häf sttig zu prüf ud zu vrbssr. (S. 8) ITF FOTO: CHR. V. POLENTZ Di fiazill Usichrhit für di Zukuft ds ÖPNV ist groß, dr Ivstitiosbdarf imms. Übr di drägd Frag, wi s ach 2019 mit dm ÖPNV witrght, brit i Exprtrud währd dr Budsfachbrichskofrz; mit im Aktiostag utr dm Motto Rttt Bus ud Bah will di vr.di-budsfachgrupp Straßprsovrkhr u auch di Öfftlichkit is Boot hol. Sit 4 LUFTVERKEHR Parlamtarischr Abd Im März fad brits zum zwit Mal i Parlamtarischr Abd statt, zu dm vr.di gmisam mit dr Wirtschaft iglad hatt. Diskutirt wurd übr gut Arbit, fair Wttbwrb ud Ivstitiosmöglichkit i i bssr Klimaschutz Thm, bi d i dr Brach och vils im Arg ligt. Sit 5 HÄFEN ITF/ETF-Arbitsgrupp Automatio FOTO: HHLA Di Automatisirug i d Häf ist i wltwits Phäom, auf das Gwrkschaft wltwit ragir müss: Global Frag rfordr global Atwort. Auf Iitiativ vo vr.di hat sich das ETF-Strig-Commit ggrüdt, i dm s utr adrm darum gh wird, wi sich Gwrkschaft aufstll müss, um utr vrädrt Bdigug Macht ud Eifluss i d Häf zu bhalt. Sit 6 PANORAMA Stark Frau im Vrkhrsbrich Noch sid Frau im Vrkhrssktor i dr Midrhit. Nichtsdstotrotz gibt s mit stigdr Tdz stark Frau mit gut Id ud hohr Motivatio. Auf dr Budsfachbrichsfraukofrz zog di dlgirt Frau Bilaz übr di Arbit ds Fraufachkriss Vrkhr ud bschloss i Arbitsprogramm für di ächst Jahr. Sit 8

2 FACHBEREICH VERKEHR MEINUNG EDITORIAL Lib Kollgi, lib Kollg! Di Budsfachbrichskofrz im Mai hat wichtig Wich für usr Arbit dr ächst Jahr gstllt. Di wstlich übrgrifd Arbitsfldr lig auf dr Had: Di Arbitswlt 4.0 stllt us mit ihrr rasat Etwicklug bi Digitalisirug ud Automatisirug vor u Hrausfordrug. Wir brauch klar Atwort auf di Frag, wi wir i Zukuft arbit ud lb wrd. Wlch Brufsfldr wrd sich wi vrädr, wlch Tätigkit kompltt wgfall? A wlch Ort wird Arbit zuküftig stattfid? Wi wrd sich vrädrt Arbitswis auf di Vribarkit vo Famili ud Bruf auswirk? Wi ka auch i Zukuft di gsllschaftlich Tilhab allr sichr gstllt wrd? Wir woll d dmografisch Wadl dr Gsllschaft ud d Wadl dr Arbitswlt 4.0 i d kommd Jahr aktiv mitgstalt: damit wir us auch zuküftig für i grcht Arbitswlt ud i listugsfähig Ifrastruktur für di Msch a im modr Distlistugs- ud Idustristadort Dutschlad ud für i rfolgrich Tarifpolitik für di Bschäftigt stark mach kö. Das i mich als Budsfachbrichslitri auf usrr Kofrz gstzt Vrtrau dr Dlgirt ist für mich atürlich i großr Aspor, d rfolgrich Wg ds Fachbrichs dr ltzt vir Jahr fortzustz. Es gilt, Errichts ud Guts zu bwahr ud mit u Id klar Struktur zu schaff, um och ffktivr ud durchstzugsfähigr für di Bschäftigt i dr Vrkhrsbrach wrd. Di wichtigst Vorausstzug für i schlagkräftig Gwrkschaftsarbit hir ud übrall i dr Wlt ist ud Stark i dr Gmischaft blibt jdoch i gutr gwrkschaftlichr Orgaisatiosgrad i usr Btrib ud Utrhm dr Vrkhrsbrach. Gmisam ud im Zusammschluss mit usr uropäisch ud itratioal Frud wrd wir das schaff. Mit hrzlich kollgial Grüß, CHRISTINE BEHLE CHRISTINE BEHLE, MITGLIED DES VER.DI-BUNDESVORSTANDES FOTO: DIE HOFFOTOGRAFEN INTERVIEW Schwugvoll witr! Christi Bhl mit Rismhrhit als Budsfachbrichslitri widrgwählt Bi dr 4. Budsfachbrichskofrz ds vr.di-fachbrichs Vrkhr wurd auch di Budsfachbrichslitri Christi Bhl widrgwählt ud rut für d vr.di- Budsvorstad omiirt. Mit 97,6 Prozt dr Stimm war di Zustimmug übrwältigd! Mit Ut Christia Baur vom Vrkhrsrport sprach si übr di rst Amtszit sowi übr di Hrausfordrug, vor d dr Fachbrich u stht. CHRISTINE BEHLE FOTO: CHR. V. POLENTZ Mi hrzlich Glückwusch ochmals zu dim Suprrgbis bi dr Widrwahl, das dich sichr zusätzlich asport! Abr zuächst würd ich gr mit dir auf di rst Amtszit zurückblick: Was war da di wichtigst Thm? Christi Bhl Alls i allm war s spad vir Jahr! Natürlich hab ich vrsucht, ig Thm ud Schwrpukt zu stz, abr s bstad och Hadlugsbdarf aus d vorhrig Wahlpriod. Da war rsts dr jahrzhtlag Koflikt zwisch vr.di ud dr EVG (Eisbahud Vrkhrsgwrkschaft). Di bid Gwrkschaft hatt i d ltzt Jahr mit iadr um Mitglidschaft, Zustädigkit ud um Tarifvrträg grug. Dafür braucht wir ubdigt i Lösug! Wil ich dari i dr wichtigst Aufträg für mich sah, hab ich das glich agpackt. Wir hab das Thma i gmisam Workshops brat ud kot ach i paar Moat i Koopratiosvrtrag mit tsprchd Übrgagsrglug utr Dach ud Fach brig. Hrausgkomm ist wuschgmäß, dass dr Straßprsovrkhr bi vr.di vrblib ud dr Schivrkhr bi dr EVG ladt. Ausahm davo wurd sparat vribart. Dr zwit wichtig Pukt ist dr Dmografi-Tarifvrtrag, dr scho vor mir Wahl midsts zwi Jahr lag brach lag: 2008 war r i dr Tarifrud, i dr i Arbitszitvrlägrug fstglgt wurd, als Ausglich bschloss word. Dafür lif auf Budsb Vrhadlug, di abr lag rgbislos blib. Usr Vorstllug war, icht ur d dmografisch Wadl zu barbit, sodr auch dlich widr imal i gmisam Tarifvrtrag für d ÖPNV abzuschliß. Schlißlich hab wir im ÖPNV i shr zrsplittrt Tarifstruktur: mit vrschid Flächtarifvrträg i all Ladsbzirk ud shr komplx Haustarifvrträg im privat Omibusgwrb. Wir hab us also i budswit gmisam Klammr gwüscht. Mitt 2013 rricht wir i Abschluss, dr zum 1. Jauar 2014 i Kraft trat. Damit ist i rstr Eistig gschafft; das Bwusstsi für d Thmkomplx ist gschärft. Noch gilt dr Dmografi-TV lidr icht für all Budslädr. Er wurd zuächst für schs Budslädr abgschloss ud wird u Schritt für Schritt ausgwitt: Jügst hat Bayr ih übromm, Brli stht kurz davor. Das dritt wichtig Thma war di Tarifrud öfftlichr Dist mit dr Frag, wi wir us dari mit d Flughäf ud dm ÖPNV bssr aufstll ud a Profil gwi kö. Für di Flughäf hab wir 2012 i Sodrfordrug durchgstzt. Für di TV-N s hab wir us mit d Ladstarifkommissio abgstimmt. Jtzt trt wir gschloss auf. Iwiwit hab sich i dir Amtszit di Arbitsstruktur vrädrt? Christi Bhl Strukturll hab wir shr vil dafür gta, dass di Budsb di darutr ligd Eb dr Ladsbzirk ud dr Bzirk bssr utrstütz ka. Gau das muss usr Roll si! Bi us auf dr Budsb wrd ki Mitglidr gwo, di Mitglidrarbit fidt vor Ort statt. Alls was wir tu, muss darauf ausgrichtt si, usr Kollgi ud Kollg i d Bzirk ihr Job zu rlichtr. Damit hab wir i Mtalitätswchsl vollzog: Nicht wir bstimm übr di adr, sodr wir sorg dafür, dass si bssr Arbitsbdigug vorfid. Was hat sich i d adr Fachgrupp bwgt, twa im Luftvrkhr? Christi Bhl Dr Luftvrkhr ist usr zwitgrößt Fachgrupp, i dr wir bishr zwar och icht di bst Orgaisatiosgrad hab, di abr glichzitig di größt Etwicklugschac bitt. Di Bschäftigt dort sth utr orm Druck; i dr ltzt Priod gab s hftig Ausiadrstzug vor allm übr di Bodvrkhrsdist-Richtlii. Wir hab shr rfolgrich mhrr Dmostratio orgaisirt ud rricht, dass di Kommissio ihr Richtlii, ach dr a d Flughäf i drittr Abitr vorgschrib wird, vo dr Tagsordug gomm hat. Bi dr Lufthasa hab wir 2013 i Mitglidrtwicklugsprojkt gstartt. Dafür hab wir zuächst sodirt, wi wir usr Btribsrät ud vor allm usr Vrtrauslut bssr vrtz kö, hab 2014 twa i mit übr 100 Kollgi ud Kollg shr gut bsucht Tagug durchgführt. Wir vrsuch jtzt, bi dr Lufthasa übr all Gschäftsfldr hiwg di Bschäftigt zum gmisam Hadl zu motivir. Bi Lufthasa Systms hab wir d Ausvrkauf i Richtug IBM bglitt. Wir kot vil Kollg absichr, di jtzt shr gut i di IBM-Tarif igglidrt sid. Das hat us Mitglidrzuwächs igbracht. Bi allr Kritik, di wir a dr Ausglidrug grudsätzlich hab, kot wir da wirklich i Bitrag list. ud was war im maritimm Sktor los? Christi Bhl Im Brich dr Häf hab wir vor allm das Dmografi-Thma auf di Agda gstzt. Außrdm hab wir Projkt twa bi NTB iitiirt, um trotz dr Automatisirug usr Hadlugsfähigkit zu sichr. Hir ist s wichtig für us, icht ur für di gwrblich, sodr auch für di kaufmäisch Arbithmr Tarifvrtragspartr zu si. Di Schifffahrt ist villicht usr schwirigst Fachgrupp, wil wir massiv um d Erhalt dr dutsch Sschifffahrt mit dutsch Bsatzug kämpf müss. Wir hab durchgstzt, dass im Brich dr Schifffahrt witrhi Ausbildugsmöglichkit bsth. Das ächst Zil ist u, dass di jug Lut ach ihrr Ausbildug auch i Arbitsplatz fid. Dafür hab wir dr Stiftug Schifffahrtsstadort Dutschlad zugstimmt. Abr das Problm ist glich gblib: Di Rdr halt sich a ichts, si hm das Gld mit, oh Zusag izuhalt. Wir hast du di Budsfachbrichskofrz rlbt? Christi Bhl Ich fad, s war i toll ud shr ihaltsrich Kofrz, di usr drzitig Schwrpukt ibzog. All wurd klar, wlch Thm us auf d Nägl br: di Libralisirug, bi dr di EU witr agrift, dr dmografisch Wadl, dr all Fachgrupp aght ud di Automatisirug, vo dr bfalls all btroff sid. Dis Hadlugsfldr prägt auch di Kofrz. Außrdm wurd dutlich, dass usr Fachbrich icht ur i Asammlug vo sparat Fachgrupp ist. Wir hab id Thm, a d wir gmisam arbit ud bi d wir us ggsitig utrstütz. Am rst Tag war di Wahl, di Atragsbratug ud di ihaltlich Statmts a dr Rih. Am zwit Tag arbitt dri fachgruppspzifisch Exprtrud hraus, wi sich di Hrausfordrug trotz jwils utrschidlichr Blickwikl ähl. Hat sich das u Format mit d Exprtgspräch also bwährt? Christi Bhl Auf jd Fall. Wir kö us gut vorstll, solch odr ählich Rud rut aufzulg. Schlißlich soll di Kofrztilhmr am Ed auch ihaltlich twas mithm. Gauso wichtig ist das gwrkschaftlich Bisammsi: Für vil ist di Gwrkschaft ja i Stück Himat. Vils hägt dara, mit Msch zusammzuarbit, di sich vrsth ud gmisam Zil vrfolg. Di Botschaft kam a: Nicht jdr ist für sich, sodr wir sth zusamm ud utrstütz us ggsitig. Auch di itratioal Kompot wurd barbitt, vil usrr Thm kö icht mhr ur auf atioalr, sodr müss auf itratioalr Eb barbitt wrd. Isofr war s schö, dass mit Eduardo Chagas ud Igo Marowsky Vrtrtr dr ETF bzw. dr ITF dabi war. Wlch Impuls gab di Kofrz, di di Kurs bstätigt hat, für di ächst Jahr? Christi Bhl Übr das Wahlrgbis hab ich mich atürlich shr gfrut, s zigt, dass wir iigs richtig gmacht hab. Abr das ist icht alli mi Listug, s ist i Tamlistug, di dr gsamt Fachbrich, di Budsfachgrupp ud Lads- ud Bzirksfachbrich rbracht hab. Dis Wg vrfolg wir witr. Wir sid och lag icht am Zil, sodr kö och rfolgrichr dari wrd, usr Vorstllug umzustz. Gaz kokrt, was wirst du als ächsts afass? Christi Bhl Vor us ligt i gaz Rih vo Tarifrud. Abr das ist quasi Tagsgschäft. Das ächst groß Thma wird di Prspktiv 2015 si, zu dr Ausgstaltug s i Bschluss ds Gwrkschaftsrats gibt. Vorgsh ist i stärkr Trug vo idividullr ud kollktivr Arbit. Noch ist vils off: Wlch Aufgab rfüll wir, auf was koztrir wir us, wi brig wir usr hauptamtlich ud hramtlich Kollgi ud Kollg i di Lag, ihr Aufgab bwältig zu kö? Was soll auf wlchr Eb gschh? Ud vor allm: Was mach ich ud was mach ich b icht mhr? Slbstkritisch muss ich sag, dass vr.di bi dr Bildugsarbit für Vrtrauslut achglass hat. Vor vil Jahr wurd disr Aspkt stärkr btot ud da müss wir widr hi: usr Nachwuchs so zu qualifizir, dass r si Aufgab gut rfüll ka. Glichs gilt übrigs auch für di Hauptamtlich, bi d s ja so twas wi i Gratiowchsl gab icht ur im Budsfachbrich Vrkhr, sodr bi vr.di isgsamt. Prsoll hat sich im Fachbrich iigs vrädrt. Ist r für di Zukuft gut aufgstllt? Christi Bhl Ja, ich dk scho. Wir hab di Schifffahrt prsoll vrstärkt; auf dr Budsb isgsamt hab wir jtzt i Tam, das gut zusammarbitt. Außrdm hab ich igführt, dass Gld für Projkt britgstllt wird. Bi usr Arbitsplaugstrff prüf wir, wlch Schwrpukt vor Ort gstzt wrd soll ud was dr Budsfachbrich dazu bitrag ka. I vil Fäll hab wir us dazu tschid, das i Form vo zitlich bgrzt Projkt zu tu. Di Ihalt oritir sich a d Blag dr Mitglidr vor Ort. Gaz aktull läuft bispilswis i Projkt bi dr Rostockr Straßbah vorragig mit dm Zil, mhr Mitglidr zu gwi. Odr hm wir das NTB-Projkt i Brmrhav: Dort gab s im Haf Agstllt oh Tarifvrtrag. Wir hab mhrr Aläuf utromm, um das zu ädr, di Zahl dr Mitglidr richt jdoch icht aus. Abr wil s us stratgisch wichtig war, hat di Budsb i Orgaizr bzahlt, dr dort tätig wurd. Vorausstzug ist atürlich, dass s am jwilig Ort Aktiv gibt. W wir auf dr Budsb i solchs Projkt im Itrss dr Gsamtorgaisatio für sivoll halt, i d Ladsbzirk ud Bzirk abr di Rssourc icht ausrich, grif wir utrstützd i. Dis Projktarbit möcht ich zuküftig ausbau. IMPRESSUM Vrkhrsrport Nr. 2, Jui 2015 Hrausgbr: Vrit Distlistugsgwrkschaft (vr.di) Budsvorstad: V.i.S.d.P.: Frak Bsirsk, Christi Bhl Koordiatio: Carola Schwir Rdaktioll Barbitug: Ut Christia Baur (trasit brli.pro mdia) Rdaktiosaschrift: vr.di-budsvrwaltug Fachbrich Vrkhr Paula-Thid-Ufr Brli Layout, Satzrstllug: VH-7 Mdiküch GmbH Kruzachr Straß Stuttgart Druck: apm AG Darmstadt, Klyrstraß 3, Darmstadt Titlfoto Sit 1: Christia vo Poltz Dr vr.di-fachbrich Vrkhr ist auch im Itrt zu fid:

3 FACHBEREICH VERKEHR BUNDESFACHBEREICHSKONFERENZ 3 But, stark ud kämpfrisch FOTOS (4): CHR. V. POLENTZ Bi dr 4. Budsfachbrichskofrz Vrkhr am 5. ud 6. Mai war hochragig Gwrkschaftsvrtrtr zu Gast. I ihr Grußwort ud Rfrat macht Eduardo Chagas, Gralskrtär dr ETF, Igo Marowsky, bi dr ITF zustädig für stratgischs Orgaizig ud Jugdarbit sowi dr vr.di-vorsitzd Frak Bsirks ihr Positio ud Visio dutlich. Si stimmt di Dlgirt auf vir witr Jahr i, i d s darum gh wird, sich mit uvrmidrtm Eisatz gwrkschaftlich für d gsllschaftlich Wadl ud di Rcht dr Arbithmri ud Arbithmr zu gagir. Eiig Schlaglichtr daraus: Eduardo Chagas Igo Marowsky Frak Bsirsk Di ETF mit Sitz i Brüssl ist Dachvrbad icht ur dr Trasportarbitr- Gwrkschaft aus d EU-Lädr, si agirt pauropäisch. Isgsamt sid bi us 3,5 Millio Bschäftigt i 230 Gwrkschaft aus 41 Lädr orgaisirt. Wir sid arkat Sozialpartr bi sib sozial Dialog. Wir sid uabhägig vo fiazillr Utrstützug dr uropäisch Kommissio ud uropäisch Istitutio. [ ] Wir brig zurzit i Kampag für fair Trasport i Europa auf d Wg. W wir davo sprch, dass wir Sozialdumpig vrhidr woll, bkämpf wir Utrhm, di fortwährd vrsuch, ihr Profit auf Kost dr Bschäftigt zu maximir. Wir sprch i dr Zivilluftfahrt twa übr Rya Air odr Norwgia Air, wir sprch vo all d Utr- Im Fokus: Uw David Dr vr.di-budsfachbrichsvorstad Vrkhr wählt Uw David währd dr Kofrz zu sim Vorsitzd. Dm Vrkhrsrport rzählt r, was das für ih bdutt: Dr Fachbrich Vrkhr mit all si Factt ist shr spad. Er vrit atioal ud itratioal Gwrkschaftspolitik. Mit dm Amt ds Budsfach brichsvorsitzd sid UWE DAVID FOTO: CHR. V. POLENTZ hm im ÖPNV, i d Häf odr i dr Schifffahrt, di di Rcht dr Bschäftigt mit Füß trt. Di Zil usrr Kampag laut,glichs Gld für glich Arbit sowi,glich gut Arbitsbdigug für all. Um dr Kampag sichtbar Ausdruck zu vrlih, startt di ETF im Sptmbr d Atrag für i,europäisch Bürgriitiativ (EBI). Di Kampag zilt icht darauf, auf dm Arbitsmarkt i protktioistisch Asatz izuführ. Ni, s ght um i Glichbhadlug allr Arbithmri ud Arbithmr uabhägig vo ihrm Lad odr ihrr Hrkuft. Wir fordr di Europäisch Kommissio auf, i fair Wttbwrb i d vrschid Vrkhrsträgr zu rmöglich, ufair Praktik abzustll, Gstzslöchr zu stopf, d Vollzug gstzlichr Grudlag sichrzustll ud di Attraktivität ds Sktors zu vrbssr. Usr Zil ist s, für das Bürgr bghr Utrschrift aus Dutschlad zu rhalt. Bim,Euro päisch Bürgrbghr gg i Privatisirug ds Wassrs kam vo 1,6 Millio Utrschrift alli 1,2 Millio aus Dutschlad. Dahr bi ich sichr, dass s glig wird, alli i vr.di für usr Vorhab Utrschrift aufzubrig! Rcht vo Frau ud Jugdlich sid bi us i Dutschlad ud i Europa scho rcht gut twicklt. Ihr gsllschaftlich Tilhab ist gstzlich garatirt, auch w bi dr Umstzug sichrlich och iigs zu tu ist. I vil adr Til dr Wlt ist das och lag icht so. Bi im Mitglidsvrbad i Asi hab ich rst vor Kurzm rlbt, dass i usrr aktiv Frau zwagsvrhiratt wurd. Das ist ach wi vor gsllschaftlich Ralität, a dr wir arbit müss. Im dm glich Lad hab ich rlbt, dass 30 Gwrkschaftsfuktioär i im Raum saß alls Mär, all um di 80. Was hat das mit us zu tu? Itratioal hat sich i d vrschid Trasportbrich vils dramatisch vrädrt: Brüssl tschidt bispilswis hut G staltugsmöglichkit ud Hrausfordrug vrbud, d ich mich gr stll möcht. Ich bi sit 2010 Btribsratsvorsitzdr dr Rhibah i Düssldorf, dm Nahvrkhrsutrhm dr Stadt mit ca Bschäftigt. Mitbstimmug i Utrhm mach ich sit 1994, also i halb Ewigkit. Ursprüglich hab ich bi dr Rhibah Btribsschlossr glrt ud aschlißd im Brich Ifrastruktur-Wrkstatt garbitt. Im Jahr 2006 bi ich als Busfahrr i d Fahrdist gwchslt ud war dort tilfrigstlltr Btribsrat. Isgsamt sid wir sid 21 Btribsrät ud i mitbstimmts Utrhm mit paritätisch bstztm Aufsichtsrat. Bi dr Kofrz i Brli gab s spad Diskussio ud Aträg ud itrssat Exprtrud. Auffällig war, wi groß di Gmisamkit übr di Fachgrupp hiwg sid. Zum Bispil di gmisam groß Hrausfordrug,Arbit 4.0. Dr tchisch Fortschritt wird usr Arbitswlt xtrm vrädr. Erst Vorbot sid fahrrlos U-Bah, Cotairumschlagfahrzug i d Häf oh Fahrri bzw. Fahrr, automatisirts Chck-i am Flughaf. Abr auch Tl- bzw. Himarbitsplätz wrd immr häufigr möglich; vrbud mit Vor til twa bi dr Vribarug vo Famili ud Bruf, abr auch mit Nach til wi ir Idividualisirug ud Etfrmdug dr Bschäftigt utr iadr. Di gwrkschaftlich Orgai satio vo Tlarbithmri übr wstlich Aspkt im ÖPNV; Automatisirug bdroht icht ur i d dutsch Häf Hudrt vo Arbitsplätz. Ud auch da gilt: Itratioal Koopratio utr d Gwrkschaft mit Bschäftigt wltwit brig Mhrwrt für di jwilig atioal Arbit. W wir als globalr Vrbad Partrorgaisatio i d USA odr Gwrkschaft im mittlr Ost dabi utrstütz, i gwrkschaftsfri Brich zu orgaisir, da hat das dirkt Auswirkug auf di Lufthasatarifvrträg bi us. Das alls hägt zusamm. Usr Stratgi muss si, us gauso zu itratioalisir, wi s di Arbitgbr auch tu. Wir vrsuch, global Stratgi zu twickl, dr Auswirkug auch auf atioalr Eb rlvat sid. Dafür koztrir wir usr Arbit auf wltwit Vrkhrskotpukt, sogat Hubs. Das Kapital utzt dis Kotpukt, um flxibl zu agir. Ud gau da kö wir s als Gwrkschaft ETF, ITF ud vr.di gmisam stopp, w wir gügd gwrkschaftlich Hadlugsmacht bsitz. Karl Marx hatt rcht: Arbitri ud Arbitr kö sich irgdwo auf dr Wlt vrlass außr auf sich slbst. ud -arbithmr wird u Form dr Asprach brauch. Arbit 4.0 muss dahr jtzt vo us mitgstaltt wrd. Dab blibt atürlich di Tarifpolitik i Krthma. Wir müss darauf acht, dass di Aufspaltug ud Zrsplittrug dr Tarifvrträg icht witr fortschritt. Zil muss si, di Tarifvrträg i d Brach widr azuglich. Midststadards sid hirzu i rstr Schritt, witr müss folg twa gmisam abgstimmt Fordrug, um Matl ud Etglt widr ihitlich zu gstalt. Di Visio, für jd Brach widr i Flächtarifvrtrag hrzustll, ist i Mammut-Aufgab übr Jahr abr sichr i lohds Zil. Übr di Fachgruppgrz hiwg muss s i rot Fad für gmisams Hadl im Itrss allr gb. Dis zu twickl ud i dr Had zu bhalt, sh ich als Hauptaufgab für d Vorsitzd. Darübr hiaus möcht ich, wo immr si bötigt wird, i politisch Stimm für d Fachbrich si. Dshalb ist s mir wichtig, di Kollgi ud Kollg zu trff: a ihrm Arbitsplatz, i ihrm Bzirk odr Ladsbzirk ud dort mit ih zu sprch ud zu diskutir. Mit dr Eiführug ds Midstlohgstzs hab wir i historisch Erfolg rrug, fast vir Millio Arbithmr wurd i ihr Löh a ghob. Das ist d Aktivität dr Gwrkschaft zu vrdak: als i Frag dr gsllschaftlich Moral, als i Frag, i wlchr Gsllschaft wir lb woll. Außrdm ist s us glug, i ir gaz Rih vo Lädr Tariftrugstz durchzustz. [ ] Di politisch Visio dr Uio ist allzu simpl. Si bstht dari, dass s i schwarz Null ud ki Sturrhöhug gb soll auch w Ltztr zu mhr Sturgrchtigkit führ ud otwdig Ivstitio i Bildug, Mobilität odr ÖPNV rmöglich würd. Di Uio hält a disr schwarz Null fst, obwohl wir drzit i Zisivau hab, bi dm ma sich umsost Gld lih köt, bi dm sich durch Gldlih sogar Gld vrdi liß. I dr ZEIT stad kürzlich, dass di Budsrpublik Dutschlad i d kommd 21 Moat Buds alih i Höh vo rud 270 Milliard Euro zurückzahl muss. Dafür btrag di jähr lich Ziskost midsts füf Milliard Euro. Würd si sich das Gld dafür lih, würd si sich dis füf Milliard icht ur spar, sodr köt sogar rud 200 Millio Euro Gwi mach. Budsfiazmiistr Schäubl will das icht sh. Stattdss rwägt di Budsrgirug, vrstärkt Projkt i Public-Privat- Partrship (PPP) zu lacir; Kozr wi di Alliaz köt sich gut vorstll, dabi mitzumach ud Rdit bis zu sib Prozt zu kassir. Dari sh ich i Vrschwdug! Es sollt dlich Schluss damit si, dass Dutschlad i Sturoas für privat Vrmög ist! [ ]. Gratulir möcht ich d Kollgi ud Kollg i d Häf zu ihrm jügst Abschluss. Dr ka sich sh lass! Di Gwrkschaft ist im Haf stark ud rzilt gut Abschlüss. Ich möcht di Kollg ud Kollgi dort dahr bitt, adr i ihrm Fruds-, Bkatud Familikris azusprch, sich bfalls zu orgaisir. Gwrkschaftsskrtär kö och so gut si w sich di Basis icht zur Gwrkschaft im Btrib bkt, wird si wig ausricht. PROTOKOLLIERT VON UTE C. BAUER

4 4 ÖPNV FACHBEREICH VERKEHR DIE EXPERTENRUNDE ÖPNV: SÖREN BARTOL, THOMAS WUNDER, MIRA BALL, MANFRED KOSSACK (V.L.N.R) FOTO: CHR. V. POLENTZ Quo vadis, ÖPNV? Exprtrud will Lösug bis zum Sommr I dr Exprtrud ÖPNV alässlich dr 4. Budsfachbrichskofrz Vrkhr gig s vor allm um is: ums lib Gld. Wi lässt sich agsichts fstgfahrr Diskussio übr di Bud-Lädr-Fiazbzihug, bi d utr adrm Ersatz für das Gmidvrkhrsfiazirugsgstz (GVFG) ud di Rgioalisirugsmittl gfud wrd soll, i solid Fiazirug ds ÖPNV aufrchtrhalt? Darübr dbattirt Sör Bartol, vrkhrspolitischr Sprchr dr SPD; Mafrd Kossack, Arbitsdirktor bi d Dortmudr Stadtwrk sowi Mira Ball, vr.di-budsfachgrupplitri Straßprsovrkhr. Im Koalitiosvrtrag hab wir vribart, dass dr Bud i vrlässlichr Partr bi dr Fiazirug ds ÖPNV blibt, sagt Bartol. Schlißlich sorg das Auslauf dr Fiazirug im Jahr 2019 bi d Bschäftigt für Uruh, si wollt zu Rcht wiss, wi s witrght. Di SPD kämpf i dr groß Koalitio mit Nachdruck um di Nachfolg. Dabi hab ma d Koalitiosvrtrag auf sir Sit, ach dm s zumidst für das GVFG-Budsprogramm für Großprojkt ab 50 Millio Euro ach 2019 i vrlässlich Rglug gb muss. Dafür brauch wir Partr, lidr zählt dr Budsfiazmiistr och icht dazu. Im Momt vrsuch di Politik, das groß Rad zu drh ud alls i d Bud- Lädr-Fiazbzihug zu lös, so Bartol witr. Als Vrkhrspolitikr bi ich übrzugt, dass wir dr Such ach dr groß Lösug ur och bis zum Sommr Zit gb dürf. Sollt sich bis dahi Dadli ist di Miistrpräsidtkofrz am 18. Jui ki grudsätzlich Rglug adut, muss dr ÖPNV aus Nuauflag Praxislitfäd Di bid Praxislitfäd Turusplä sowi Distplagstaltug i Nahvrkhrsutrhm sid izwisch i 3. Auflag rut rschi. Afrag dazu bitt a: straßprsovrkhr@vrdi.d. disr Vrhadlug hrausgomm wrd. Dr Bud gb jährlich mhr als 1,3 Milliard Euro Etflchtugsmittl als Ersatz für wgfalld GVFG-Bträg aus dm Budshaushalt a di Lädr. Lidr ghör auch zur Wahrhit, dass sit 2014 ki klar Zwck bidug disr Mittl für d ÖPNV mhr bstht. Nicht all Lädr gb di Gldr tatsächlich für d ÖPNV aus. Das muss sich ädr! Di midsts bso wichtig Rgioalisirugsmittl si ki fiazpolitisch Vrschibmass. Si müss auf jd Fall raus aus d Vrhadlug übr di Bud-Lädr-Fiazbzihug. Wir kö icht zulass, dass di Vrhadlug übr di Sommrpaus higzog wrd ud s da immr och ki Lösug gibt ud das Gaz widr ur um i Jahr vrlägrt wird, rklärt Bartol. Drzit ligt das Rgioalisirugsgstz auf Eis: Am 27. März vrwis s dr Budsrat a si Vrmittlugsausschuss, wil di Lädr 8,5 Milliard Euro für das Jahr 2015 ud i jährlich Erhöhug um zwi Prozt fordr, di Budsrgirug jdoch ldiglich 7,4 Milliard Euro vorsiht. Bim Eisatz dr Mittl für d öfftlich Nahvrkhr i Dutschlad ght s auch um di Vratwortug ds Buds für di Glichwrtigkit dr Lbsvrhältiss, bso um di wirtschaftlich Etwicklug i all Ladstil, schloss Bartol ud fordrt i stärkr fachlich Diskussio übr di Rgioalisirugsmittl ud d ÖPNV grll. Auch Mafrd Kossack, Arbitsdirktor bi d Stadtwrk Dortmud, sah d Bud i dr Pflicht: Wir brauch für d öfftlich Nahvrkhr massiv Ifrastruktur. Das wiß jdr, dr U-Bah, Straßbah odr Bus fährt. Ma hab ki Erktis-, sodr i Umstzugsproblm: Durch di Arbit vrschidr Kommissio si dr fiazill Bdarf blgt. Lasst us darauf acht, dass sich dr Bud icht aus dr Vratwortug ihitlichr Lbsvrhältiss stihlt. Blut wird sost am Ed di kommual Eb, blut wrd di Btrib. Im Sommr sollt i gmisamr Aufschri komm, da sollt Druck gmacht wrd. Es wird g, s wird immr gr bi d Rgioalisirugsmittl brauch wir i Lösug, wir brauch Plaugssichrhit auch für das GVFG. Es richt icht, dass das Budsprogramm im Koalitiosvrtrag stht, so Mira Ball. Ist s agsichts is uklar Fiazrahms auf Budsb ud ds fiazill Drucks dr Kommu, agmss, jtzt och offsiv Tarifpolitik zu btrib?, fragt Modrator Thomas Wudr. Gut Arbit ud Qualität kost ifach Gld, wis Mira Ball di Übrlgug zurück. I d ltzt Jahr si vo d Bschäftigt shr vil glistt word, auch a Rstrukturirugsbiträg. Di Arbitsvrdichtug ud di Blastug si shr hoch. Di Kollgi ud Kollg kö icht mhr. Wir sh das gaz ral twa a d Krakstäd odr a dr hoh Fluktuatio aus dm Bruf hraus. Natürlich spilt auch das Etglt i Roll. Si stimm mit Bartol übri, dass vrmhrt fachlich Diskussio übr d ÖPNV gführt wrd müss. Wir hab wachsd Städt, w wir icht aufpass, rstick wir im motorisirt Idividualvrkhr. Dr ÖPNV hat Zulauf, immr mhr Msch utz ih, wil si das Auto icht mhr bzahl kö odr woll. Dr ÖPNV ist das Vrkhrsmittl dr Zukuft", so Mira Ball. Di Vratwortug dafür si icht alli Sach dr izl Kommu, auch ki alliig Frag dr Lädr, sodr vorragig auch i ds Buds. Darum gh s: di Mobilität im Lad zu gstalt grad agsichts hrgizigr Klimazil. Das Gld dafür ka icht vo d Bschäftigt komm. Si sid icht brit, witr Opfr zu brig, si sid gut orgaisirt ud si sid kampfbrit. Mit im Aktiostag (s. r.) woll ma di Öfftlichkit ssibilisir. Ma sollt di Fiazirug ds ÖPNV adrs diskutir, schlug Ball vor: ÖPNV si ki Vrlustgschäft, sodr i Gwi für jd Kommu. Jdr Eizl, dr mit dm Fahrrad durch di Stadt fährt, wiss s zu schätz, w wigr Autos auf d Straß sid. Ud auch jdr, dr mit dm Auto twa durch Brli fährt, kö das ur dswg iigrmaß flüssig tu, wil so vil Msch mit dm ÖPNV utrwgs sid. Es ght also auch um Lbsqualität: für di Städt, di Awohr, für all, di wir us i dr Stadt bwg. Auch di Wirtschaft trägt Vratwortug dafür, si ist Nutzißr. Wir möcht dahr auch übr i Nutzißr-Fiazirug diskutir ud übr Utrhmsabgab achdk. UCB Mit im budswit Aktiostag wrd Btribsrät ud Vrtrauslut aus kommual Nahvrkhrs utrhm am 23. Jui auf di schwirig fiazill Situatio im ÖPNV aufmrksam mach: I Städt ud Gmid wrd Fahrgäst ud Öfftlichkit iformirt ud Utrschrift gsammlt. RETTET BUS & BAHN Rttt Bus ud Bah! Budswitr Aktiostag für fiazill Sichrug ds ÖPNV SYMBOLISCHE ÜBERGABE VON UNTERSCHRIFTENLISTEN DURCH BETRIEBSRÄTE AUS NAHVERKEHRSUNTERNEHMEN AN STAATSSEKRETÄR WERNER GATZER BEI DER VDV-JAHRESTAGUNG IN KÖLN FOTO: JÜRGEN SEIDEL Budswit fhl vir Milliard Euro zur Sairug dr Ifrastruktur, di Fahrzugflott ist vilrorts rurugsbdürftig. Dr Fahrschivrkauf dckt jdoch im Schitt ur 50 Prozt dr Btribskost. Dshalb ist dr kommual Nahvrkhr drigd auf Budszuschüss agwis. I wlchr Höh ud ob dis witr fortgführt wrd, ist jdoch uklar. Di Buds lädr strit im Vrmittlugsausschuss um di Apassug dr Höh dr Rgioalisirugsmittl a di Pristwicklug. Für di Fortführug dr für d kommual ÖPNV och vil wichtigr Mittl aus dm Gmidvrkhrsfiazirugsgstz (GVFG) fhlt ab 2020 i Gstzsrglug. Di Budsrgirug hat zwar im Rahm dr Bud-Lädr-Fiazvrhadlug i Fortführug vorgschlag, abr sichr ist ichts. Auch fhlt i Zwckbidug für d öfftlich Nahvrkhr, zudm kö aus dis Mittl ur Nu- ud Ausbau gfördrt wrd. Das drägd Problm dr Ifrastruktursairug ud Fahrzugfiazirug blibt uglöst. Di Kommu kö das icht alli bwältig. Witrr Druck auf di Bschäftigt ud Eischräkug ds Agbots wär di uwigrlich Folg. vr.di fordrt i auskömmlich, achhaltig Fiazirug ud i Mobilitätswd im Itrss dr Msch ud dr Umwlt hi zum Ausbau ds ÖPNV. Dr Nahvrkhr braucht di Stimm, utrschrib bis zum 26. Jui utr MB

5 FACHBEREICH VERKEHR LUFTVERKEHR 5 Dirktr Draht zur Politik Parlamtarischr Abd offbart gravird Problm dr Luftfahrt Am 4. März 2015 fad brits zum zwit Mal i gmisamr Parlamtarischr Abd dr Gwrkschaft ud Utrhm dr Luftvrkhrswirtschaft i Brli statt. Übr 250 Vrtrtr aus Politik, Miistri, Vrbäd ud Mdi diskutirt übr gut Arbit, wltwit glich, fair Wttbwrbsbdigug ud Ivstitiosmöglichkit für Klima- ud Umwltschutz. I dri Pals gig s um Thm wi Sozial- ud Arbitsstadards ud Sturvrmidug dr Airlis, Umwltschutz i dr Luftfahrt ud di Wahrug dr Wttbwrbsfähigkit gg di Agrifr aus d vriigt Arabisch Emirat mit ihr Milliardvortil. Im rst Pal wurd Christi Bhl, Vorstadsmitglid vr.di, Sör Bartol, stllvrtrtdr Fraktiosvorsitzdr dr SPD ud Klaus Ptr Sigloch, Präsidt ds BDL (Budsvrbad dr Dutsch Luftvrkhrswirtschaft) zum Thma Gut Arbit: Wi lass sich Arbits- ud Sozialstadards im itratioal Wttbwrb sichr?, bfragt. Christi Bhl macht klar, dass Europa vor dr ig Tür khr müss. Bsthd EU-Richtlii müsst übrprüft ud ggbfalls achgbssrt wrd: Sturvrmidug übr Irlad ud/odr Umghug vo Arbits- ud Sozialstadards, wi si vo Norwgia Air Itratioal praktizirt wrd, müsst gstoppt wrd. Mit Bzug auf di Kokurrz aus Nahost wadt sich Christi Bhl a Sör Bartol: Di dutsch Fluggsllschaft sth i im uglich Wttbwrb ud brauch di Utrstützug dr dutsch Politik. Zil muss si, dass di gstzlich Arbits- ud Sozialstadards bi all i Dutschlad tätig Utrhm ud dr Mitarbitr zur Awdug komm. Außrdm macht si dutlich, dass itratioal Arbitsstadards ählich wi das Sarbitsübrikomm dr ILO (Itratioal Arbitsorgaisatio) grudsätzlich auch für d Luftvrkhr dkbar sid, abr icht als alliig Lösug. Für i itratioals Abkomm disr Art braucht ma i lag Atm ich fürcht, di Zit hab wir icht mhr. Es ist schwirig gug, sich auf uropäischr Eb auf Midststadards zu iig, mit d wir i Dutschlad lb kö. V.L.N.R.: ARNOLD VAATZ, MDB, STELLV. VORSITZENDER CDU/CSU FRAKTION; KARL ULRICH GARNADT, VORSTAND PASSAGE DEUTSCHE LUFTHANSA; NICOLEY BAUBLIES, UFO; DR. STEFAN SCHULTE, CEO FRAPORT AG; CHRISTINE BEHLE, VORSTAND VER.DI; ILJA SCHULZ, VEREINIGUNG COCKPIT; DR. PETER RAMSAUER, MDB, VORSITZENDER AUSSCHUSS F. WIRTSCHAFT UND ENERGIE; KLAUS PETER SIEGLOCH, PRÄSIDENT BDL; SÖREN BARTOL, MDB, STV. VORSITZENDER SPD-BUNDESTAGSFRAKTION; PROF. KLAUS DIETER SCHEURLE, VORSITZENDER DER GESCHÄFTSFÜHRUNG DER DFS. FOTO: BDL I dr zwit Diskussiosrud btot di Tilhmri ud Tilhmr di Vratwortug dr Politik, w s um d Klima- ud Umwltschutz ght. Mit sivoll Ivstitiosariz köt di ambitioirt Klimaschutzzil rricht wrd. Im dritt Pal wurd dm Zuhörr klar, dass di dutsch Luftfahrt i fast icht izuhold Nachtil ggübr d hoch subvtioirt Airlis vom Golf hat. Oh i klars Bktis für i itratioal fair Wttbwrb wrd i Europa vil Arbitsplätz im Luftvrkhr vrlor gh. FANI ZANETA Erfolgrich dak itratioalr Solidarität Bachtlich Abschlüss bi Accioa ud Aviapartr Was lag währt, ka gut wrd bi d Tarifvrhadlug für di Bodabfrtigr Accioa i Frakfurt ud für Aviapartr i Düssldorf rricht vr.di jwils ashlich Stigrug ud Vrbssrug. Di Firma Accioa frtigt Flugzug vrschidr Airlis am Flughaf Frakfurt ab. Di rud 700 Bschäftigt rhalt rückwirkd zum 1. Jauar 2015 i Socklbtrag i Höh vo 60 Euro pro Moat. Außrdm wird das Ghalt um 2,5 Prozt, das Urlaubsgld um 300 Euro rhöht. Vom 1. Jauar 2016 a stigt dr Loh ochmals um 2 Prozt. Dr umstritt sogat Gsudhitsbous, dr a Bschäftigt ausgzahlt wurd, di ki odr ur wig Fhltag aufzuwis, läuft zum 1. April 2015 aus. vr.di-ladsbzirksfachbrichslitr Grold Schaub ist mit dm Ergbis für Accioa shr zufrid. Das ist i bachtlichr Erfolg. Di Bschäftigt hab jtzt dutlich mhr Gld. Wir würd us öftr solch Abschlüss wüsch. Für di Bschäftigt vo Aviapartr, im mhrhitlich vo dm amrikaisch Hdgfods HIG kotrollirt Utrhm, kot bfalls für di izl Etgltgrupp ashlich Erhöhug rzilt wrd, bis zu 11 Prozt mhr sth u auf dm Lohzttl. vr.di gig stratgisch ud btiligugsoritirt vor: Wil dr Orgaisatiosgrad i d Utrhm afags icht ausricht, führt vr.di i d Blgschaft Umfrag durch, um daraus di wichtigst Fordrug ablit zu kö; Midststadards für di Bschäftigug bi Bodvrkhrsdist wurd formulirt. I Mitglidrvrsammlug wurd di Bschäftigt übr d Stad dr Dig iformirt. Schlißlich kam s, bglitt vo bmrkswrtr itratioalr Solidarität, i bid Utrhm im März zu Warstriks, a d sich jwils fast di gsamt Schicht btiligt: Bschäftigt i isgsamt 15 Lädr stärkt d dutsch Kollg/-i d Rück. A d Tag ds Warstriks holt di Gschäftslitug vo Aviapartr als Strikbrchr Liharbitr aus Hollad ud aus Blgi. Damit wurd i zwirli Hisicht gg di Rchtsvorschrift vrstoß: Eirsits war dr Btribsrat icht btiligt word, r hätt dm Eisatz zustimm müss. Adrrsits hab di Flughaflitug i krass Vrstoß gg di Sichrhitsvorschrift gduldt, idm si s zuliß, dass Lut oh Sichrhitsschck isprag, kritisirt dr vr.di-ladsbzirksfachbrichslitr i NRW Ptr Büddickr. Di Gwrkschaft wird sich ggbfalls a di Aufsichtsbhörd wd, um solch Vorgäg küftig zu utrbid. I Blgi ud Hollad kot shr schll di Btribsrät ud di Vrtrauslut iformirt word, frut sich di vr.di-buds-tarifskrtäri für Flughäf Katharia Wsick. Mit ihr Utrschrif- ZUSAMMEN STÄRKER! DEVRIM ARSLAN, HAKAN BOELUEKMESE UND GERIZ AYTEKIN, DREI BETRIEBSRÄTE DER BODENVERKEHRSDIENSTLEISTER APS (FRAPORT-TOCHTER), FRAPORT UND ACCIONA STEHEN BEIM ACCIONA WARNSTREIK ERSTMALS ZUSAMMEN! FÜR GUTE ARBEITSBEDINGUNGEN IN DEN BVD IN ALLEN UNTERNEHMEN! FOTO: vr.di t sigalisirt di Bschäftig, dass si sich icht als Strikbrchr istz lass wollt! All das hab di Gschäftslitug vo Aviapartr i Brüssl, di vorhr ja gar icht vrhadl wollt, wohl zimlich bidruckt. Ud bi Accioa i Frakfurt si di Vrtrauslut ud Btribsrät vo FRAPORT solidarisch gws. Si hab bi dm Warstrik gsproch ud übr 500 Utrschrift im ig Lagr gsammlt, di si dr Gschäftsführug vo Accioa übrricht hab. Das ist i ur Schritt auf dm Wg zum gmisam Hadl, so Wsick stolz ud dakbar. UCB Vrlor Uschuld Exprtrud Luftvrkhr gißlt ufair Wttbwrb Im Rahm dr Budsfachbrichskofrz diskutirt Exprt di Situatio dr Brach. I sim Eigagsstatmt btot Adras Rimkus, MdB SPD-Fraktio, dass dr Luftvrkhr i ztralr, w icht dr ztral Motor für di Wirtschaftskraft usrs Lads ud atürlich auch i wichtigr Arbitgbr ist. Als stark Exportatio sid wir absolut auf dis Vrkhrsträgr agwis. Dort wird icht ur gut Arbit glistt, dis Arbit führt auch dazu, dass Wohlstad ud Prosprität i usrm Lad stig kö. Di Kollgi ud Kollg macht i hrausragd Job: Nicht imal i Müllwrkr müss so vil bwg, wi di Kollg vom Groudhadlig. Si müss dis Job tilwis zu im äußrst grig Loh rbrig, dswg war ud ist s richtig, dass wir d Midstloh igführt hab, ud dass r auch umgstzt wird. I dr Luftvrkhrs-Brach müss isbsodr bi d Bodvrkhrsdist di Sichrug vo Bschäftigug ud grcht Löh obrst Priorität bsitz, so Rimkus. I dism Brich darf ki witr Drgulirug stattfid!. Er bgrüß s, dass di EU-Kommissio ihr Vorhab zurückgzog hat, di Zulassug is so gat Dritt Distlistrs zu rzwig. Abr u müss s witrgh: Grad im Luftvrkhr si i Tarifbidug allr Bschäftigt ud damit vrbud i irbtriblich Solidarität bi Tarifausiadrstzug imms wichtig. Wir i Frakfurt,flagg icht aus, sodr halt a usrm itgrirt Gschäftsmodll fst so Michal Müllr, Arbitsdirktor bi dr Fraport AG. Allrdigs si s im Luftvrkhr izwisch wit wigr üblich, dass di Distlistug dr Bodabfrtigug vo d Flughafbtribr ausgführt wird. I Dutschlad si diss Modll historisch gwachs ud lös sich allmählich auf. Müllr witr: Dr Luftvrkhr hat Afag dr 1990r Jahr si Uschuld vrlor. Bis dahi war s so: W mhr Vrkhr kam, wurd proportioal mhr Prsoal igstllt. Zwisch d Flughäf hrrsch hut Wttbwrb um Passagir ud Fracht. Dr itratioal Prisdruck ist orm. Passagir hab di Wahl, si kö bi Lagstrckflüg i Istabul umstig, si kö i Nahost umstig, si sid icht mhr auf Frakfurt odr Müch agwis. Billig muss ma sich list kö, mit Robrt Hgstr, Budsfachgrupplitr Luftvrkhr. Wr als Kosumt twa mit Nahost-Billigfligr utrwgs ist, muss sich klar si, was darauf folgt: ämlich i och vrzrrtrr Markt i dr Luftfahrt, als wir ih scho jtzt i Dutschlad, i Östrrich ud i gaz Europa hab. I d Chftag twa vo Etihad, Qatar Airways, Emirats odr Turkish Airlis blick ma gradzu mitlidig auf di adr Airlis. Dort sag ma: Ki Wudr, w s für uch schlcht läuft i Europa, ihr müsst uch mit Gwrkschaft ud Tarifvrträg hrumschlag. W ihr das icht hättt, würd s uch vil bssr gh. Stimmt icht!, rif Hgstr aus. Das Problm si i adrs: Dis Airlis vrfolgt i Modll, dass vor 25 Jahr i Europa abgschafft word si. Wir hab hut i kompltt libralisirt Luftvrkhr i Dutschlad ud i Europa ud bfid us i im Abwhrkampf ggübr kompltt odr tilwis vrstaatlicht Airlis. Di kö ur dshalb als so jug, dyamisch ud iovativ auftrt, wil si jds Jahr mit Milliard vo Dollar gsposrt wrd. So si i kompltt ufairr Wttbwrb i Europa tstad. W ma usr air brli, usr Codor, usr TUI Fly, usr Lufthasa mit zh Milliard Euro jährlich sposr würd, bkäm di Passagir i dutlich bssr Qualität gbot, als bi d agsproch staatlich g fördrt Gsllschaft, ist sich Hgstr sichr. UCB

6 6 HÄFEN FACHBEREICH VERKEHR FOTO: HHLA Grzlos Libralisirug? Ni dak! FOTO: CHR. V. POLENTZ Im Fokus: Automatio ITF/ETF-Arbitsgrupp brat übr global Atwort Di stigd Automatisirug vo Arbitsprozss i d Häf Europas ud wltwit vrädrt di Situatio für di Gwrkschaft ud di vo ih orgaisirt Bschäftigt zuhmd. Dis Vrädrug wrf i Rih vo Frag auf, di s rfordr, übr uropäisch ud global gwrkschaftlich Atwort zu diskutir: Wi ka di Machtstllug dr Gwrkschaft auch i Zukuft i dr Hafwirtschaft gsichrt wrd? Wlch Orgaizig-Stratgi sid rfordrlich, um dis umzustz? Wi kö Tarifvrträg dr Zukuft aussh? Wlch Folg hat dis für di Thm Arbitszit, Schichtarbit ud Mhrarbit? Ud schlißlich: Für wlch gstzlich Vrädrug zum Schutz dr Blgschaft ud zur Sichrug dr Mitbstimmug müss sich di Gwrkschaft istz? Hartäckigkit zahlt sich aus: Nach lag ud itsiv Vrhadlug kot Ed April i dr dritt Vrhadlugsrud zwisch vr.di ud dm Ztralvrbad dr dutsch Shafbtrib (ZDS) i dr Tarifrud 2015 i Eiigug rzilt wrd. Si umfasst i Lohrhöhug vo 3 Prozt bi zwölfmoatigr Laufzit, i jährlich Erhöhug dr A-Pauschal um 300 Euro sowi für di A-Btrib i Eimalzahlug i Höh vo 200 Euro. Im Volum tspricht dis ir Erhöhug für di A-Btrib um 4,2 Prozt. Utr Brücksichtigug dr aktull Iflatiosrat vo 0,5 Prozt lig wir damit im Tarifvrglich dr All dis Frag rfordr i gmisam global Hraghswis. Aus dism Grud hat sich auf Iitiativ dr vr.di-fachgrupp Häf i u Stu - rugsgrupp auf ETF-Lvl ggrüdt. Das ETF Strig Committ Automatio hat brits si Arbit aufgomm ud si rst Sitzug am 20. April 2015 i Lodo abghalt. Nb vr.di ahm dara Gwrkschaft aus Blgi, Hollad, UK, Pol ud Skadiavi til. Darübr hiaus gibt s i g Abstimmug mit dr tsprchd ITF-Arbitsgrupp, di brits sit ca. zwi Jahr a global Atwort arbitt. Si immt dabi isbsodr multiatioal Kozr wi DP World, di Marsk Tochtr APMT, ICTSI sowi Hutchiso ud PSA i d Fokus. Di Rdaktio hat dazu Torb Sbold, d stllvrtrtd Vorsitzd dr ITF ud ETF Dockr Sctio ud vr.di-budsfachgrupplitr Häf, itrviwt: So wi s aussiht, mit ihr s rst, gigt Atwort auf di zuhmd Automatisirugsprozss zu fid? Torb Sbold Wir sid i dr Tat sowohl i dr ETF als auch wltwit i dr ITF wild tschloss, us auf di Hrausfordrug, di dr tchisch Fortschritt i di Hafwirtschaft trägt, icht ur izulass, sodr alls dafür zu tu, um di Bschäftigt i dr sich vrädrd Wlt zu schütz. ltzt zh Jahr och übr dm Abschluss aus dm Jahr Um i Eistig zu schaff, dr für di Bschäftigt ds Tarifvrtrags Autofahr (AF) lägrfristig Prspktiv röfft, wurd bi d Vrhadlug vribart, dass i paritätisch bstzt, örtlich zustädig Arbitsgrupp igrichtt wird. Si soll bis 30. Novmbr diss Jahrs di Fahrrlohgrupp AF ihaltlich witrtwickl. Aufbaud auf di hutig Lohgrupp AF (küftig AF 1) wrd im budswit Tarifvrtrag, dr di Laufzit ds Lohtarifvrtrags hat, zwi witr Lohgrupp (AF 2 ud AF 3) igrichtt. Zilstzug ist s, das Lohivau dr Lohgrupp 1 zu rrich. Gligt Das kligt kämpfrisch. Abr gibt s Alass zur Sorg, dass di Gwrkschaft icht i di Vrädrugsprozss igbud wrd? Torb Sbold Lidr rlb wir drzit i wltwit Agriff auf di Vormachtstllug dr Gwrkschaft ud ihr hoh Orgaisatioskraft. Automatio wird dabi als Istrumt gutzt, um di gwrkschaftsfidlich Grudhaltug vo multiatioal Kozr wi bispilswis DP World odr auch zuhmd ICT- SI zu utrmaur. Abr auch di Rdr spil dabi i groß Roll. I Rottrdam hält i Kosortium vo vrschid Schiffsigr 70 Prozt dr Atil am u Trmial Rottrdam World Gatway. Ud wo ligt dabi gau das Problm? Torb Sbold Das ist gaz simpl: Dr Trmialbtribr i Rottrdam wigrt sich, i Tarifvrtrag mit dr ETF- Gwrkschaft FNV Ports abzuschliß. Das ist icht hihmbar. Abr das ltzt Wort ist dabi och icht gsproch. Wir sth tlag dr North-Rag-Häf solidarisch zusamm ud wrd usr Eifluss zu utz wiss. Abr di Plä dazu wrd ich hir icht vrrat! Abschlißd och i Frag: Wlch Schwrpukt stzt ihr i d Tarifiigug Häf i dism Zitraum ki Eiigug, wrd automatisch zum 1. Jauar 2016 di Lohgrupp AF2 (AF1 zzgl. 0,20 Euro ab dm 4. Bschäftigugsjahr) ud AF3 (AF2 zzgl. 0,20 Euro ab dm 7. Bschäftigugsjahr) igführt. Di Arbitszit wird ab 1. Jauar 2016 für Bschäftigt ab dm 4. Bschäftigugsjahr durch di Gwährug bzahltr frir Tag um i Stud vrkürzt. Ei Arbitszitvrkürzug ab dm 7. Bschäftigugsjahr wird vo dr Arbitsgrupp bfalls vrhadlt. Vorbschäftigugszit wrd zu 50 Prozt arkat. Dr ivrhmlich Vorschlag dr Arbitsgrupp ist durch di ztral Tarifparti zu tarifir. Di Budstarifkommissio hat di vorgstllt Eiigug ach ihaltlichr bid Arbitsgrupp i dr ETF ud ITF? Torb Sbold Das ka ich hir ur ariß, abr grll bfass wir us mit dis dri Krpukt: Ersts rig wir für tarifvrtraglich Stadards für i global Idustri! Zwits ght s darum, di Orgaisatioskraft durch u Orgaizig-Stratgi zu rhalt! Ud dritts strb wir i global gwrkschaftlich Vrtzug tlag dr Lifrktt a! Wir wiss, dass wir als Gwrkschaft, di di Hafarbitri ud Hafarbitr orgaisir, vil global Utrhm i dr maritim Brach i Dor im Aug sid, abr gau disr Dor woll wir si ud wrd wir auch blib! UCB Global ITF Lasch-Kampag startt Auf Btrib dr uropäisch ETF-/ ITF-Dockworkr-Gwrkschaft wurd währd dr maritim Mtigs dr ITF, di Mitt Mai im australisch Prth stattfad, i wltwit Kampag zum Lasch is Lb gruf. Das Lasch ud das Etlasch dr Ladug sid traditioll Aufgab dr Hafarbitr. Das hat si Grud: Es hadlt sich dabi um orm gfährlich Arbit, di vo d rfahr ud bsodrs gschult Hafarbitr ausgführt wrd sollt, bgrüdt Trj Samuls, Vorsitzdr dr ETF Dockrs Sctio, di Bdutsamkit dr Kampag. Er rgäzt: Wir hör zuhmd vo Fäll, i d di Fracht vo d Slut a Bord glascht ud tlascht wird. Bsodrs häufig passirt das auf Fdrboot ud Fähr. Dis Situatio ist icht tragbar, d di Sfahrr sid für dis Aufgab icht ausgbildt ud TORBEN SEEBOLD FOTO: CHR. V. POLENTZ riskir bi dr Ausführug disr Arbit ihr Gsudhit odr gar ihr Lb. Di Lascharbit widr vollstädig i di Hafarbit zurückzuhol, ist sit Lagm usr wichtigsts Zil, rgäzt Torb Sbold, Viz-Vorsitzdr dr ETF Dockrs Sctio. Di ETF-Haf-Fachgrupp hab brits zugstimmt, di divrs atioal Kampag zu vrtz ud zu koordiir. Es hadlt sich hirbi um i globals Problm, das wir Had i Had mit d Sschifffahrts-Gwrkschaft wltwit agh müss ud agh wrd. Di Tarifvrträg dr ITF für di Sschifffahrt rgl gaz idutig, dass traditioll Hafarbitr - aufgab wi di Lascharbit auschlißlich vo dafür ausgbildt Dockr ausgführt wrd dürf. Mit dr global Auswitug dr Kampag stz wir auf di Solidarität zwisch Hafarbitr ud Slut. Dr Erfolg dr Kampag wird bid Brufsgrupp zugut komm. RED Diskussio ud Bwrtug istimmig agomm. Somit trt di tsprchd Rglug ud Tarifrhöhug zum 1. Jui 2015 i Kraft. Währd dr gsamt Tarifrud hab di Bschäftigt im Haf g zusammgstad. Nur mit dr solidarisch Utrstützug allr Kollgi ud Kollg war s möglich, b im hrvorragd Lohabschluss i wichtig Grudsti für di AF-Bschäftigt zu rzil. Auf dis Basis gilt s u aufzubau ud di kokrt Umstzug für di Bschäftigt im Tarifbrich AF witr zu twickl. Wir hab us mit uch im Rück icht ausiadr dividir lass ud immr widr btot, dass ur i Abschluss ds Gsamtpakts ud somit i spürbar Lohrhöhug für us dkbar sid! Für d Zusammhalt ud di Utrstützug dr Hafbschäftigt dak wir! TS, BUNDESTARIFKOMMISSION Im Rahm dr Budsfachbrichskofrz dbattirt di Exprtrud MARITIM übr di Zukuft vo Arbitsplätz i d Häf. So vrlih dr SPD-Europa-Abgordt Kut Flcksti dr Hoffug Ausdruck, dass di u EU-Kommissio im Utrschid zu d Vorgägr im Vrkhrssktor iigs rrich köt, was Bstad hat. Das btrff auch di u Hafvrordug, bssr bkat utr Port Packag III. Offizill vrküdts Zil si s ach wi vor, di uropäisch Häf wttbwrbsfähig zu mach, so Flcksti. Als Sozialdmokrat glaub r abr icht, dass das durch i witr Libralisirug dr Hafdist rrichbar si. Di bishr bschwor ri Marktoritirug si mit Port Packag III icht mhr ggb. Di Situatio dr Dockr müss sich ädr, dafür hab di Europäisch Uio iig Dig zu ord. Dr Kampf gg Glghitsarbit müss i uropäischr si! Im 21. Jahrhudrt gig s icht a, dass Msch morgs um i Hafarbit Schlag stüd, bso si s utragbar, dass sich uropäisch Hafbtrib mit Dumpiglöh ggsitig Kokurrz mach. Widrstad ud lagr Atm, loht sich, wi di bishrig Gschicht vo Port Packag gzigt hab, so dr EU- Parlamtarir. Sid auch i dr Hafwirtschaft di Kost alliigs Kritrium? Hiz Bradt, HHLA-Arbitsdirktor, schräkt i: Di Tarif i d dutsch Shafbtrib si vorzigbar. Dr Umgag mit sikd Cotairstückkost bdut aus sir Sicht icht zwigd, dass s zu Tarifabskug komm müss. Mit d Bschäftigt ud vr.di si Ratioalisirugsschritt zu brat, di icht zulast ds Eizl gh; Arbitszitvrkürzug mit Lohausglich si i dkbar Hrausfordrug für di küftig Orgaisatio dr Arbitsvrhältiss. Zuhmd Automatisirug brig Produktioszuwachs, Etlastug vo körprlich schwrr Arbit, abr auch zuhmd Vrizlug vo Arbitsplätz ud sikd gwrkschaftlich Eifluss. Im uro päisch Wttbwrb rlativir sich iigs. Frühr hab ggolt: Hafarbitsplätz kö icht vrlagrt wrd. Izwisch si bis 40 Prozt dr Schiffsladug, di ach Europa käm, zwisch vrschid Ports austauschbar. Das vrädr Bdigug, Hafarbit grit zuhmd utr Druck. Torb Sbold, vr.di-fachgrupplitr Häf, kritisirt di Libralisirugspolitik im uropäisch Maßstab, di dazu gführt hab, dass dr arbitd Msch icht mhr im Mittlpukt sth. Ei tsprchds Umdk rwart ma vo dr EU ud vom dutsch Gstzgbr. Port Packag soll sich i rstr Lii a di Bschäftigt wd. Hafarbitsplätz im Zug dr Automatisirug müsst u gstaltt wrd. Ei ausführlichr Bricht zum Exprtgspräch MARITIM ist i dr SCHIFFFAHRT achzuls. NEH

7 FACHBEREICH VERKEHR JUGEND 7 Wir grat Kollgi ulir all di bi d ud Kollg, Kof rz f bstimm ür t Fukt io gwählt wurd! W lik to mov it! FOTO: CHR. V. PO LENTZ A disr Stll bfrag wir Aktiv dr Fach brichs jugd zu aktull KARSTEN WENTE FOTO: CHR. V. POLENTZ Thm. Dismal brichtt Karst Wt (Aktivr dr vr.di-fachbrichsjugd) übr di Ptitio Rttt Bus & Bah. Di Ptitio trägt d Titl Rttt Bus & Bah. Warum müss Bus ud Bah d grttt wrd? Karst Wt Usr rfolg richs ÖPNV-Systm ist i Gfahr, wil dr Sairugsbdarf für di Ifrastruktur im kommual Nahvrkhr laut aktull Gutacht auf vir Milliard Euro agwachs ist. Ud wil jds Jahr wi tr uglaublich 330 Millio Euro dazu komm, ist s wichtig, schll di zusätzlich Mittl britzu stll. Das kligt logisch. Wird das d gmacht? Karst Wt Im Ggtil! Astatt dis drigd bötigt Mittl britzustll, soll ab Ed 2019 di für d kommual ÖPNV drigd rfordrlich 1,335 Milliard Euro ach dm Etflchtugsgstz wgfall. Ds halb ist di Ptitio so wichtig. Damit fordr wir di Sichrug ir auskömmlich ud daurhaft Fiazirug vo Ifrastruktur ud Btrib, Nachholbdarf sowi Nu- ud Ausbau ds gsamt ÖPNV utr Btiligug ds Buds. Außrdm muss i Aschlussrglug a di 2019 auslaufd Etflchtugsmittl für d kommual Nahvrkhr i bdarfsgrchtr Höh ud i Erhöhug ud Dyamisirug dr Rgioalisirugsmittl ralisirt ud di Diskussio um di Nahvrkhrsfiazirug kosqut ud umghd a dr richtig Stll gführt wrd! Stll Dir vor, di Ptitio ist rfolgrich ud di Fiazirug ds ÖPNV ist gsichrt. Wr profitirt davo? Karst Wt Fast jd ud jdr i Dutschlad wär positiv btroff. Vo Fahrgäst übr Autofahrr ud Bschäftigt im Vrkhrssktor bis hi zur Natur: Vo ir stabil ÖPNV-Fiazirug hab all twas. Dshalb sollt auch bis 26. Jui all di Ptitio utrschrib ud (w ötig) mit us darübr hiaus Druck aufbau.»da k für di to ll Ko f r z! Es war d r Hammr!«SANDRA GREW E frz ko d g u sj ch i r b ch fa s d u B Vrkhr 2015 Am 2. ud 3. Mai 2015 fad i dr vr.di- Budsvrwaltug i Brli di 4. Ordtlich Budsfachbrichsjugdkofrz Vrkhr statt. Passd zum Kofrzmotto W lik to mov it! startt am Samstag ach dm Auftakt rst mal i bwgd-but Aktio im Hrz Brlis. Dr ächst Kofrztag bga ach d üblich Formalität mit Itrviws, i d Christi Bhl, Ja Duschck ud Isabll Sff di wichtig Hrausfordrug im Vrkhrs brich ud für di jug Gratio darstllt. Dr aschlißd Gschäftsbricht zigt dutlich, dass di Fachbrichsjugd i d ltzt Jahr vil bwgt hat ud mit positivm Ela i di ächst vir Jahr aufbricht. Um dis zu utrstütz, wurd im Vrlauf dr Kofrz dr Buds jugdfachkris Vrkhr ggrüdt. Disr löst u d bishrig AK Jugd ab ud stllt somit das höchst Fachbrichsjugdgrmium dar. Eiig Aufträg für di ächst Zit rgb sich aus d i dr Kofrz bschloss Aträg. Si thmatisir utr adrm di Jugd-Aktiv-Struktur im Btrib, di Fraufördrug i tchisch Bruf ud d Ausbau vo politischr Bildugsarbit. Di Wahl vo Fach brichsjugdmadat i d Budsfachbrichsvorstad ud zur Buds jugdkofrz rudt das Programm ab. Hir fidt ihr Eidrück rud um di Budsfachbrichsjugdkofrz: FOTOS (5): vr.di, l i toll Üb rbli ck g g b»di s Ko fr z hat oc hma. hab t ach gm ud rr icht was wir i d ltz t Jah r Bu dsj ug df ach kr iss i ds g du Grü di war h mic Für miu m wrd wir us i d Höh pu kt, d i dis m Gr us poli tisc h zu pos itio ir, äc hst Jah r trf f, um mh r. Sch o i Kür z fidt das s Akt io zu pla ud vil dr Gru ds ti für di äc hst rst Trf f sta tt, auf dm VERA VISSER Jah r gl gt wird.«ss ti v b sc h lo a ll p o si g a ch ä sf tr d A i d i B u d a ss d i, w h ic so m z u Ba d b r it»i ch fr d k o f r u rd. D i u d s jug w B t ä i tr d it l A a ud i d w it r g o si d u o f r z ti z si sk r h Po it ic r w r s b Z i l d u h m u il t s, d i s.«u s r r T. Nu g ll rd o fü w u z g h m it L b g g d u tl ic ä WILDEN tr A ANDREAS u d d i v r fo lg»wir ha b di Ko f r zt ag m it d r Kamr v rs ch i d a b gl i t t u d Wg b isp au f i ls wi s au f u (w w w.fa c bo ok s r r Fa c bo ok.co m /v rdi ju g s it d v rk h r) Bi ta r zu gäg lic ldr u d Ko mm h g m ac ht. D r Fi lm, d r da m ac ht sc ho b ra us ts ta d im Zu s h Sp is t, aß u d z ig t: W lik to m ov it!«lisa GNEISSE FOTO: CHR. V. POLENTZ»Am Sam stagab d mit i r bu t Akt io zu sta rt, war dr bs t Eis tig. So ko t wir us k lr ud Br li kur z fris tig oc h t was bu tr mac h, als di Hau pts tad t s oh hi sch o ist.«michael HORTIG dt u d Ko f r z st at t fi g r Vo rb r itu g di la g z igt, t a b ha mo ir ch W a»w oßar tig s G füh l! gr i ch fa, so i s ss au ss ch liß mü all s kla pp t, ist da d Sp aß sic h ic ht u.«it ist b or Ar kt fa h lic lgs da ss ih alt wi ch tig r Er fo s Ko mb ia tio i di d RO ra CIT g ICA ss ON da VER d r Was daach gschah Im Aschluss a di Budsfachbrichsjugdkofrz führt di Fachbrichsfrau ihr Kofrz durch. Ei wichtig Frag dabi war: Wi kö wir mhr Frau für tchisch Bruf im Vrkhrsbrich g wi? Tilhmd dr Podiums diskussio war Vroica Citro, Vra Witt ud Vra Vissr. Auch bi dr Budsfachbrichs kofrz ud dr Budsjugdko frz war di Fachbrichsjugd mit stark Positio ud hohm Egagmt dabi.

Kostengünstig und einfach das

Kostengünstig und einfach das Kostgüstig ud ifach das SWIFT-Ntzwrk utz. Mit dm SWIFT Abidugssr vic dr OKB. W IF T- N t z w g U t r h m S du U ug rhm t b rk i t S W I F T- A i m i h S W I F T- A b d o Das SWIFT Abidugssr vic Ihr ifachr

Mehr

L Hospital - Lösungen der Aufgaben B1

L Hospital - Lösungen der Aufgaben B1 L Hospital - Lösug dr Aufgab B Gsucht: = Übrprüf ob di Rgl vo L'Hospital agwdt wrd darf Für ght dr Zählr gg L'Hospital darf agwdt wrd, Für ght dr Nr gg = da Zählr ud Nr gg gh Zählr ud Nr diffrzir: ' =

Mehr

Konfliktmanagement in der Psychiatrie. Christoph Hebborn, Fachkraft für Arbeitssicherheit Klinikum Oberberg GmbH

Konfliktmanagement in der Psychiatrie. Christoph Hebborn, Fachkraft für Arbeitssicherheit Klinikum Oberberg GmbH Kofliktmaagmt i dr Psychiatri Christoph Hbbor, Fachkraft für Arbitssichrhit Kliikum Obrbrg GmbH Kofliktmaagmt am Bispil ds Kriskrakhaus Gummrsbach Ztrum für slisch Gsudhit Kliik Marihid 01 Kliikum Obrbrg

Mehr

Kommunikation. Begriffsdefinitionen aus dem Web

Kommunikation. Begriffsdefinitionen aus dem Web Kommuikatio 28 I usrr Gsllschaft ist Kommuikatio shr wichtig. Oft vrstädig sich Msch problmlos mitiadr. Erst w s Schwirigkit gibt, mrk wir, dass Kommuikatiosprozss zimlich komplizirt si kö: Kommuikatio

Mehr

Hallo ich grüße Dich!

Hallo ich grüße Dich! AaRot h 10Fa g, d i Dua u fd rsu c h a c hd i ms l t b a t wt s ot s t ud 3Go l d R g l wi Dua bh u t b s s rl b k a s t AaRot h www. a a r ot hc oa c hi g. c om Aa Roth Slortfidri AstroCoach - Prsoal

Mehr

Führungskräfteentwicklung als Anleitung zur Übernahme von Verantwortung

Führungskräfteentwicklung als Anleitung zur Übernahme von Verantwortung Ladsschulamt ud Lhkäftakadmi Fühugsakadmi Fühugskäfttwicklug als Alitug zu Übahm v Vatwtug Wi müss wi us als Fühugskäft twickl, um vatwtlich hadl zu kö?? Gsllschaft zu Födug ädaggisch Fschug 2. Mai 2013

Mehr

Etablierung eines Qualitätsmanagementsystems (QMS) für Lehre und Studium an der TU Berlin

Etablierung eines Qualitätsmanagementsystems (QMS) für Lehre und Studium an der TU Berlin Etablirug is Qualitätsmaagmtsystms (QMS) für Lhr ud Studium a dr TU Brli Prof. Dr.-Ig. Jörg Stibach (Projktlitr) Prof. Dr.-Ig. Joachim Hrrma (fachlichr Bratr) Dipl.-Ig. Bjami Will (Projktmaagr) Dipl.-Psych.

Mehr

INCIDENT MANAGEMENT SYSTEM

INCIDENT MANAGEMENT SYSTEM INCIDENT MANAGEMENT SYSTEM Uivrslls Srvicud Vorgagsmaagmt WAS KANN i NORIS IMS TATSÄCHLICH FÜR IHR UNTERNEHMEN LEISTEN? Übrzug Si sich vo usrr vollitgrirt Awdug zur Erfassug, Barbitug, Dokumtatio ud Auswrtug

Mehr

Weiterbildung WBA Allgemeine Zahnmedizin SSO: Beurteilung der Weiterbildungspraxis durch die Assistenzzahnärztinnen und Assistenzzahnärzte

Weiterbildung WBA Allgemeine Zahnmedizin SSO: Beurteilung der Weiterbildungspraxis durch die Assistenzzahnärztinnen und Assistenzzahnärzte Witrbildug WBA Allgmi Zhmdizi SSO: Burtilug dr Witrbildugprxi durch di Aitzzhärzti ud Aitzzhärzt Witrbildugtätt/-prxi: Aitti/Aitt: ---------------------------------------------- -----------------------------------------------

Mehr

2011 Bachelorstudium RAUMPLANUNG UND RAUMORDNUNG KURZ UND BÜNDIG

2011 Bachelorstudium RAUMPLANUNG UND RAUMORDNUNG KURZ UND BÜNDIG 2011 Bachlorstudiu RAUMPLANUNG UND RAUMORDNUNG KURZ UND BÜNDIG Zu Studiu vo Di Etfaltugsöglichkit dr Msch sid tschidd ch Räuli ig. abhäg gsgfüg ihr Nutzugsöglichkit i Sidlu sozial di bsti g Nutzug Stadorttschidu

Mehr

Raiffeisenbank Altdorf-Ergolding eg

Raiffeisenbank Altdorf-Ergolding eg Jui 2012 - A all Haushalt, d, Mitr m m i t s mitb glid Mit! d r w Di Vrit Natio hab 2012 zum Itratioal Jahr dr Gossschaft ausgruf. Ud das mit gutm Grud: Übr 800 Millio Msch i übr 100 Lädr sid i Gossschaft

Mehr

Volksbank Wittenberg eg

Volksbank Wittenberg eg Volksbak Wittbrg G Offlgugsbricht i. S. d. Istituts- Vrgütugsvrordug pr 31.12.2011 Ihaltsvrzichis 1 Ihaltsvrzichis 1 Ihaltsvrzichis... 2 2 Bschribug ds Gschäftsmodlls... 3 3 Agab zur Eihaltug dr Afordrug

Mehr

Mein Raiffeisen Club-Paket. Bank, Versicherung und Freizeit in einem.

Mein Raiffeisen Club-Paket. Bank, Versicherung und Freizeit in einem. Mi Raiffis Club-Pakt. Bak, Vrsichrug ud Frizit i im. Di idividulls Club-Pakt. Di Koto bi Raiffis. Ei Club-Pakt ist i Kombiatio vo Bakprodukt, * Kostlos Kotoführug di du dir slbst ach di Wüsch ud Zil zusammstll

Mehr

Zur Internetkompetenz - vor allem auch unter schulischen Aspekten

Zur Internetkompetenz - vor allem auch unter schulischen Aspekten Zur Itrtkomptz - vor allm auch utr schulisch Aspkt Vo: Marti Wigartz 1. Eilitug Sit iig Jahr hat sich das Itrt als Wisss- ud Iformatiosplattform tablirt. Dabi ist disr Prozss kiswgs abgschloss, sodr i

Mehr

Volkswagen. Powered by. Techniktreffen. Verlagssonderveröffentlichung

Volkswagen. Powered by. Techniktreffen. Verlagssonderveröffentlichung Powrd by Volkswag Tchiktrff Vrlagssodrvröfftlichug Vrlagssodrvröfftlichug Schi odr Si? Modratio: Katharia Skibowski, Gschäftsführri Vrlag Rommrskirch. Bim Thma Motorjouralismus dkt ma a schö Autos, schö

Mehr

Direkt-Vertrieb Hersteller vertreibt seine Ware direkt an den Kunden (B2C; B2B)

Direkt-Vertrieb Hersteller vertreibt seine Ware direkt an den Kunden (B2C; B2B) (Eiführug) Optimirug Vrtribsprozss Sit: 1 Vrtribsart Dirkt-Vrtrib Hrstllr vrtribt si War dirkt a d Kud (B2C; B2B) Idirktr-Vrtrib War wrd übr Partr, Hädlr, Distributio, Ntzwrk agbot (B2C, B2B) Gmischtr

Mehr

Das neue. etzelgas-lager

Das neue. etzelgas-lager Das tzlgas-lagr Vrborgs Potzial sivoll gtzt Ergi as d Nord g für di Erdgasvrsorg ds a sl i tfr Os g t Di Bd Das ist Ostfrislad: wits, grüs Lad, vil Hil, Küh, Wolk, Strad d Mr. Ei alrischs Flckch Erd, das

Mehr

INFLATIONSSCHUTZ 156,00 RAIFFEISEN BANK INTERNATIONAL 10 2012

INFLATIONSSCHUTZ 156,00 RAIFFEISEN BANK INTERNATIONAL 10 2012 Mi Lb INFLATIONSSCHUTZ 156,00 RAIFFEISEN BANK INTERNATIONAL 10 2012 Vorsorg Alg Mobilität Woh * szahlug u a t s d ag 156 % Mi ttobitr N d f au il: bzog! Ihr Vor t ih l A sschutz durch i io t a fl I ug

Mehr

Bildungsangebot AQUA-AGENTEN Dem Wasser auf der Spur

Bildungsangebot AQUA-AGENTEN Dem Wasser auf der Spur Bildgsagbot AQUA-AGENTEN Dm Wassr af dr Spr DAS AQUA-AGENTEN-PROGRAMM MACHT DIE ÖKOLOGISCHEN, ÖKONOMISCHEN, SOZIALEN UND KULTURELLEN ASPEKTE DER RESSOURCE WASSER SPIELEND LEICHT ERFAHRBAR. Hambrgr Schülri

Mehr

Life Hacks Kollegen, Schüler, Eltern & Co.

Life Hacks Kollegen, Schüler, Eltern & Co. Lif Hacks Kollg, Schülr, Eltr & Co. Gial Tipps ud Tricks für Grudschullhrri ud Grudschullhrr Lhrr Lif Ha cks Gru Grud owloadauszug owloadauszug aus d Origialtit tl: Origialtitl: schull Lif Hacks Kollg,

Mehr

e = lim ( n n) und Folgerungen

e = lim ( n n) und Folgerungen = lim + ud Folgrug Ergäzug zur Vorlsug Aalysis I, Dail Grisr, Dz. 2005 Satz: Si x = +, y = + +. Da gilt lim x = lim y = x ist strg mooto wachsd, y ist strg mooto falld. Isbsodr gilt für all x < < y. Bmrug:

Mehr

ZEITARBEIT. Wohin geht der Weg?

ZEITARBEIT. Wohin geht der Weg? Fachmagazi Zitarbit 03 2010 + AÜG-Rform mit Ati-Schlckrklausl +++ Obrsts Gbot: Arbits- ud Gsudhitsschutz +++ Das u igz-dgb-tarifwrk +++ +++ Fair Löh für fair Arbit +++ Komptztwicklug dr Zitarbit +++ Qualität

Mehr

& im Einklang. HUGO-Bergkräuterochsen-Paß

& im Einklang. HUGO-Bergkräuterochsen-Paß HUGO-Bgkäutochs-Paß Hugo-Bgkäutochsflisch Hugo-Bgkäutochs-Wüst Hugo-Bgkäutochsislig (Wlschislig) Hugo-Bgkäutochsblut (blau Potugis) Oigial-Schobmühl-Schapsl (Nuß) Oigial-Bgkäut-Schapsl (Zib) & im Eiklag

Mehr

Das dine&shine KOnzept für Anlässe mit nachhaltiger Wirkung

Das dine&shine KOnzept für Anlässe mit nachhaltiger Wirkung Das &sh KOzt für Aläss mt achhaltgr Wrkug Lass S us gmsam guts Tu. catrg solutos a r o v b y & s h a r o v b y & s h Usr acht Ltsätz Um usr Abscht kokrt lb u mss zu kö, hab wr acht Ltsätz frt. Ds Ltsätz

Mehr

Daniel Reichert Schulden. Die nächsten 5000 Tage

Daniel Reichert Schulden. Die nächsten 5000 Tage ISSN 1422-0482. CHF 35. EUR 27 Wisssmagazi für Wirtschaft, Gsllschaft, Hadl Nummr 2. 2012! s s a f u Nicht z lagfristi r g rd ü w i S, Ja g pla. mhr fuk i d ir w s a d, i N tioir. damit ö k i S, ik a P

Mehr

Ihre Ziele & Wünsche

Ihre Ziele & Wünsche Volksbak Mai-Taubr G Ausgab 3 i 2013 Auflag 25.000 INFOsrvic Ihr Zil & Wüsch Has Lurz, stllvrtrtdr Vorstadsvorsitzdr: Im Kudkotakt ght s us vor allm um i lagfristig Zusammarbit. Ihr Wüsch ud Zil sth bi

Mehr

OFFENES TRAINING. Train the (technical) Trainer. Jetzt informieren und anmelden. Service - Kundendienst - Handwerk

OFFENES TRAINING. Train the (technical) Trainer. Jetzt informieren und anmelden. Service - Kundendienst - Handwerk Jtzt iformir d amld d i dr bgrzt Tilhmrplätz d Frühbchrpris sichr!? ssag. d A lg g dafür o f sbild A k i i d S tlich ig t doch. Dr ha sproch das b b a Wir h ar gt. ay. ss w az ok Das E cho g s r a w raiig

Mehr

Energieeffizienz: Herstellung und Design. Energieeinsparung zwischen 75% und 93% Jahre Garantie FORDERN SIE UNSEREN FACHKATALOG AN

Energieeffizienz: Herstellung und Design. Energieeinsparung zwischen 75% und 93% Jahre Garantie FORDERN SIE UNSEREN FACHKATALOG AN 5 Jahr Garati VERLÄNGERUNG AUF 10 JAHRE AUF ANFRAGE Ergiffiziz: Hrstllug ud Dsig Ergiisparug zwisch 75% ud 93% i S h b a g c s o Au g ur ri l h Za Ihrr bish % 25 für! g tu h c u l B FORDERN SIE UNSEREN

Mehr

Das Prozessmodell der ISO 9001. Dr.-Ing. Kira Stein Prozessoptimierung & TQM Prozessmodell ISO 9001

Das Prozessmodell der ISO 9001. Dr.-Ing. Kira Stein Prozessoptimierung & TQM Prozessmodell ISO 9001 Das Prozssmodll dr ISO 9001 Notwdigkit dr Qualitätsmaagmtsystm Qualitätssichrug übr Edprüfug icht mhr möglich Sichr dr Qualitätsfähigkit ds gsamt Utrhms Vrpflichtug ds Maagmts Fhlrvrhütug aus Kostgrüd

Mehr

Logarithmusfunktionen

Logarithmusfunktionen V Logarithmusfuktio Widrholug wichtigr Rchgstz Üug ach http://www.hrdr-orschul.d/madica/aufg000/pu.pdf (utr Hälft ds Aritslatts!) mit folgd Zusatzfrag: Brch Si ud drück Si durch i izig Logarithmus glichr

Mehr

Heizlastberechnung Seite 1 von 5. Erläuterung der Tabellenspalten in den Heizlast-Tabellen nach DIN EN 12831

Heizlastberechnung Seite 1 von 5. Erläuterung der Tabellenspalten in den Heizlast-Tabellen nach DIN EN 12831 Hizlastbrchnung Sit 1 von 5 Erläutrung dr Tabllnspaltn in dn Hizlast-Tablln nach DIN EN 12831 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 3x4x5 6-7 12 + 13 8 x 11 x 14 15 x Θ Orintirung Bautil Anzahl Brit Läng

Mehr

WEGEN Umbau. Renovierung des letzten Teilstücks der Herbesthaler Straße. Auch mit Baustelle ohne Probleme in die Eupener Innenstadt! Wir für Eupen!

WEGEN Umbau. Renovierung des letzten Teilstücks der Herbesthaler Straße. Auch mit Baustelle ohne Probleme in die Eupener Innenstadt! Wir für Eupen! Wir für Eupn! WEGEN Umbau... göffnt! Wir für Eupn! Wir für Eupn! Auch mit Baustll ohn Problm in di Eupnr Innnstadt! Rnovirung ds ltztn Tilstücks dr Lib Bürgrinnn und Bürgr, wir möchtn Si informirn, dass

Mehr

Geschäftsbericht 2011. Vertrauen in Werte.

Geschäftsbericht 2011. Vertrauen in Werte. Gschäftsbricht 2011 Vrtrau i Wrt. Z A H L E N U N D F A K T E N 31.12.2011 Di Stadtsparkass Müch i Zahl IN MIO. EURO +/- GGÜB. 2010 Bilazsumm 15.600 +3,0 % Summ dr Auslihug 9.638 +1,4 % Summ dr Eilag (ikl.

Mehr

Auszeit - Raus aus dem Hamsterrad

Auszeit - Raus aus dem Hamsterrad Auszit - Raus aus dm Hamstrrad Abtur, Risträum ud Lifstyl-Dsig vo Jatt Zur 1. Auflag trditio 2014 Vrlag C.H. Bck im Itrt: www.bck.d ISBN 978 3 8495 9269 1 Zu Ihaltsvrzichis schll ud portofri rhältlich

Mehr

www.em4-remote-plc.com performance inside new business outside

www.em4-remote-plc.com performance inside new business outside www.m4-rmot-plc.com prformac isid w busiss outsid DIE NEUE INDUSTRIELLE REVOLUTION Im abrchd Zitaltr dr Digitalisirug ist s für Utrhm urlässlich, ihr Kud zusätzlich Mhrwrt zu bit. Di Etwicklug is achhaltig

Mehr

Innovative Spaltenböden Güte überwacht Güte geprüft EN 12737 geprüft

Innovative Spaltenböden Güte überwacht Güte geprüft EN 12737 geprüft Iovaiv Spalböd Gü übrwach Gü gprüf EN 12737 gprüf www.salli.com Tchisch Uiv. Graz mach Säll saubr, rock ud warm Nu mi Quarzgummi-Airuschauflag bi all Schrägschlizlm für Ridr VORTEILE Absolu ruschsichr

Mehr

Fußwoche Herzwoche Denkwoche Rückenwoche Medikamentenwoche Bewegungswoc

Fußwoche Herzwoche Denkwoche Rückenwoche Medikamentenwoche Bewegungswoc h Rückwoch Zahwoch tivatioswoch Brufswoch Fußwoch Bwgugswoch woch Erholugswoch Vitamiwoch Brufswoch Fußwoch tivatioswoch isch ch Zahwoch Bwgugswoch Vitamiwoch Bggugswoch Erährugswoch Fußwoch Hrzwoch Dkwoch

Mehr

bringen Solaranlagen Heizkessel zum takten?

bringen Solaranlagen Heizkessel zum takten? brig Solaralag Hizkssl zum takt? solar Hizug odr Nur solar Hizugsutrstützug Btrachtug zur Vrschaltug vo Solaralag ud Hizkssl RUBRIK SOLARTHERMIE Stop ad Go kurz Brrlaufzit vil Starts ud Stopps Itrvallhiztchik

Mehr

Kinder bastelten eindrucksvolle Bilder

Kinder bastelten eindrucksvolle Bilder Mittwoch, 21. Jauar 2015 Nr. 4 14. Jahrgag Auflag 34 082 Rhitalr Bot brigt mich jd Woch i Ihr Brifkast DIE WochEzEItug Am Marktplatz «Haus Müzhof» 9400 Rorschach Isrataahm Tlfo 071 844 23 50 Rdaktio Tlfo

Mehr

Informationen zu intelligenten Assistenzsystemen für ein selbstbestimmtes Leben im Alter

Informationen zu intelligenten Assistenzsystemen für ein selbstbestimmtes Leben im Alter H E F T 2 / 2 0 1 1 W W W. A A L- M A G A Z I N. D E das AALmagazi Iformatio zu itlligt Assistzsystm für i slbstbstimmts Lb im Altr DIE WOHNUNGSWIRTSCHAFT UND AAL INTERVIEW MIT DR. VIEHWEGER DER MENSCH

Mehr

2. Solarmodule und Solargeneratoren

2. Solarmodule und Solargeneratoren . olarmodul ud olargrator Di Halblitrthori ud dr Aufbau dr olarzll sid wstlichr Bstadtil vom il A. dism il dr Vorlsug wir ur kurz auf d Aufbau ud das Fuktiosprizip vo olarzll iggag. Zur Erzugug praktisch

Mehr

InnoLas Laser GmbH 2.0

InnoLas Laser GmbH 2.0 Vrsi 4 QM-Habch Erstllt: 05.10.2012 / sba Ghmigt : 01.11.2012 / rk ILas Lasr GmbH ILas Lasr GmbH Grügsjahr: 2009 hrvrggag as r 1995 ggrüt ILas GmbH Sitz: Jsts-v-Libig-Rig 8, 82152 Kraillig Eigtümr: ILas

Mehr

Die günstige Alternative zur Kartenzahlung. Sicheres Mobile Payment. Informationen für kesh-partner. k sh. smart bezahlen

Die günstige Alternative zur Kartenzahlung. Sicheres Mobile Payment. Informationen für kesh-partner. k sh. smart bezahlen Di günstig Altrnativ zur Kartnzahlung Sichrs Mobil Paymnt Informationn für ksh-partnr k sh Bargldlos. Schnll. Sichr. Was ist ksh? ksh ist in Smartphon-basirts Bzahlsystm dr biw Bank für Invstmnts und Wrtpapir

Mehr

Sparkasse Staufen-Breisach. Kleine Zinsen für große Wünsche. Der Sparkassen-Privatkredit.

Sparkasse Staufen-Breisach. Kleine Zinsen für große Wünsche. Der Sparkassen-Privatkredit. 2 Jahr ImmobiliCtr = 2 Jahr Komptz, Erfahrug ud Qualität Stauf-Briach i h c ut G Wir lad Si i! Damit Si vo Afag a auf dm richtig Wg id, bit wir Ih al rt Schritt Ihr prölich Fiaz-Chck. Wir rarbit gmiam

Mehr

Tankstelle Artur Sammet

Tankstelle Artur Sammet BUND DER SELBSTÄNDIGEN Epplhim aktull m i h l p p E t r o d! a t S h c r u s ö h i S Sc s a w, i S d i f r hi Stadtvrbad Epplhim.V. www.bds-pplhim.d Nr. 30 Novmbr 2013 SEPA Sigl Euro Paymts Ara Eihitlichr

Mehr

Papa - was ist American Dream?

Papa - was ist American Dream? Papa - was ist American Dream? Das heißt Amerikanischer Traum. Ja, das weiß ich, aber was heißt das? Der [wpseo]amerikanische Traum[/wpseo] heißt, dass jeder Mensch allein durch harte Arbeit und Willenskraft

Mehr

Übersicht EUROWINGS VERSICHERUNGSSCHUTZ. Leistungsbestandteile im Überblick. Hinweise im Schadenfall:

Übersicht EUROWINGS VERSICHERUNGSSCHUTZ. Leistungsbestandteile im Überblick. Hinweise im Schadenfall: Übrsicht EUROWINGS VERSICHERUNGSSCHUTZ Si intrssirn sich für in HansMrkur Risvrsichrung in gut Wahl! Listungsbstandtil im Übrblick BasicPaktschutz Bstandtil Ihrr Risvrsichrung: BasicSmartRücktrittsschutz

Mehr

SAG HALLO ZU KUH & CO

SAG HALLO ZU KUH & CO ECHTER URLAUB AM BAUERNHOF IN ÖSTERREICH SAG HALLO ZU KUH & CO MIT UNTERSTÜTZUNG VON BUND, LÄNDERN UND EUROPÄISCHER UNION www.urlaubambaurhof.at Europäischr Ladwirtschaftsfods für di Etwicklug ds lädlich

Mehr

R. Brinkmann Seite Achsenschnittpunkte von e- Funktionen und Exponentialgleichungen

R. Brinkmann  Seite Achsenschnittpunkte von e- Funktionen und Exponentialgleichungen R. Brikma http://brikma-du.d Sit 08..009 Achsschittpukt vo - Fuktio ud Epotialglichug Eiführugsbispil Bispil : Zu bstimm sid di Achsschittpukt vo s + f = D Schittpukt mit dr y y=f 0 Achs fidt ma übr d

Mehr

Interio. Magazin. Mein Garten ist, wo ich bin: Wunderschöne Gartenmöbel, farbstarke Accessoires Interio macht den Sommer schön.

Interio. Magazin. Mein Garten ist, wo ich bin: Wunderschöne Gartenmöbel, farbstarke Accessoires Interio macht den Sommer schön. Magazi Mi Gart ist, wo ich bi: Wudrschö Gartmöbl, farbstark Accssoirs macht d Sommr schö. t Ga r ds r T 4 201 Editorial Dr ächst Sommr kommt bstimmt. Wir mach ih allggwärtig ud iszir ih übrall dort, wo

Mehr

Von der Milchviehzur Pferdehaltung BETRIEBSREPORTAGE. LICHT Wege und Plätze beleuchten. ZERTIFIZIERUNGEN Was bringen die Schilder?

Von der Milchviehzur Pferdehaltung BETRIEBSREPORTAGE. LICHT Wege und Plätze beleuchten. ZERTIFIZIERUNGEN Was bringen die Schilder? 10/2015 www.pfrd-btrib.d ISSN 1437-3866 LICHT Wg ud Plätz blucht ZERTIFIZIERUNGEN Was brig di Schildr? PRAXISTEST Kickladr Giat D254SW BETRIEBSREPORTAGE Vo dr Milchvihzur Pfrdhaltug privat Lib Lsr, i vil

Mehr

In jedem Kind steckt ein Genie.

In jedem Kind steckt ein Genie. Nurschiug IV. Quartal 2013 ltroisch Bautil ud gial Projt + + + Ei igs Eltro-Rboot twrf, bau ud zu Wassr lass, w all adr ur mit gauft Frtig-Boot am S sth? Im ächst Sommr wird di Trupp dr Plasti-Kapitä stau!

Mehr

Schulinterner Lehrplan des Faches Physik (Sekundarstufe I)

Schulinterner Lehrplan des Faches Physik (Sekundarstufe I) Schulitrr Lhrpla ds Fachs Physik (Skudarstuf I) 1. Stllug i dr Studtafl Am Gymasium Sdastraß wird das Fach Physik i d Klass 6, 8 ud 9 utrrichtt. 2. Prozssbzog Komptz Vrwdt Abkürzug Gmäß KLP, S. 17-19,

Mehr

Rechtzeitig die Segel setzen!

Rechtzeitig die Segel setzen! Di Kudzitug dr Sparkass Ulm Toll Autos zu kli Lasig-Pris Si sid spritzig, kultig ud udrschö: Btl, Mii ud Co. Auf Sit 2 stll ir Ih klass Flitzr vor, übr di sich slbst Ihr Gldbutl frut. s z sucht Stars vo

Mehr

Mit Ideen begeistern. Mit Freude schenken.

Mit Ideen begeistern. Mit Freude schenken. Mehr Erfolg. I jeder Beziehug. Mit Idee begeister. Mit Freude scheke. Erfolgreiches Marketig mit Prämie, Werbemittel ud Uterehmesausstattuge. Wo Prämie ei System habe, hat Erfolg Methode. Die Wertschätzug

Mehr

4. Thermische Eigenschaften von Kristallen - spezifische Wärme

4. Thermische Eigenschaften von Kristallen - spezifische Wärme 4. rmisc igscaft vo Kristall - spzifisc Wärm f.: spz. Wärm bi ost. olum: S tropi, ir rgi, mpratur S primtll: - bi Zimmrtmpratur ist N M bi fast all Fstörpr (ulog-ptitsc Rgl), N Azal dr Atom, M Mass ds

Mehr

Die günstige Alternative zur Kartenzahlung. Sicheres Mobile Payment. Informationen für kesh-partner. k sh. smart bezahlen

Die günstige Alternative zur Kartenzahlung. Sicheres Mobile Payment. Informationen für kesh-partner. k sh. smart bezahlen Di günstig Altrnativ zur Kartnzahlung Sichrs Mobil Paymnt Informationn für ksh-partnr k sh smart bzahln Bargldlos. Schnll. Sichr. Was ist ksh? ksh ist in Smartphon-basirts Bzahlsystm dr biw Bank für Invstmnts

Mehr

Bis zu 20 % Ra. b b. a h

Bis zu 20 % Ra. b b. a h btt! Bis zu 20 % R www.gvb.ch h? ic s b b d d u W s s d ich t lück lo s s u H Ih h ic s W i v Mit us kö Si Ih Hus udum vsich Mit us Zustzvsichug ist Ih Vsichugsschutz i ud Sch W glichzitig i Lück i d Gbäudvsichug

Mehr

:46 1/9 Kinder gut betreut

:46 1/9 Kinder gut betreut 30.09.2017 02:46 1/9 gut btrut LANDKREIS AUGSBURG (DRUCKANSICHT) KINDER GUT BETREUT KINDERTAGESSTÄTTEN & SCHULISCHE BETREUUNGSANGEBOTE IM LANDKREIS AUGSBURG Di G mi d im La dkr is Aug sbu rg vrf üg üb

Mehr

GGA 16. erleben. erleben. Sponsoringkonzept. entdecken. fühlen. entdecke. erleben Mai 2016, Engelburg. Gewerbe erleben. Kontakte pflegen.

GGA 16. erleben. erleben. Sponsoringkonzept. entdecken. fühlen. entdecke. erleben Mai 2016, Engelburg. Gewerbe erleben. Kontakte pflegen. GGA 16 Gaisrwaldr Gwrbausstllug 20. bis 22. Mai 2016 Eglburg rlb Gaisrwaldr Gwrbausstllug fühl Sposorigkozpt 20. 22. Mai 2016, Eglburg f tdck Iformatio zur GGA16 di Sposorigmöglichkit attraktiv rlb A16

Mehr

Reihenentwicklung die Taylorentwicklung

Reihenentwicklung die Taylorentwicklung Rihtwicklug di Taylortwicklug Motivatio: Es lig i Potrih olgdr Form vor: Durch Umorm rgibt sich: s s s s s K K K Für udlich groß rgibt sich im Wrtbrich < < i dlich Summ s. Dis lässt sich als Fuktio vo

Mehr

pp e S oz i l te r n nem A t ze n? ü n te r s t lig in d a u f fä l ich än . Was in m u te n e k n i ihn u r zurü n ich t mer m h im u r S ohn so et w

pp e S oz i l te r n nem A t ze n? ü n te r s t lig in d a u f fä l ich än . Was in m u te n e k n i ihn u r zurü n ich t mer m h im u r S ohn so et w ütz t s t U ug, i K fü lich g Ju k c Rü Ich ko Mi M S oh z mm mit h im iht sic lt vhä c h t o T i Ich w üsch m m sich i s mi h i m i t i b a l t m A ic ka ck. Wi zuü lig i a u f fä l täk : i w p p u G

Mehr

Das bringt nichts. Trotzdem. Mach doch, was du willst. Mach ich auch. Wo sind die drei eigentlich hin gefahren? Emmett will sich neue PS3-Spiele

Das bringt nichts. Trotzdem. Mach doch, was du willst. Mach ich auch. Wo sind die drei eigentlich hin gefahren? Emmett will sich neue PS3-Spiele Etwas Schreckliches Alice und Bella saßen in der Küche und Bella aß ihr Frühstück. Du wohnst hier jetzt schon zwei Wochen Bella., fing Alice plötzlich an. Na und? Und ich sehe immer nur, dass du neben

Mehr

Nachrichten von Experten für Experten

Nachrichten von Experten für Experten 3/2007 Oktobr ifo Nachricht vo Exprt für Exprt t, roau t s A r malig d h, y u old b r r! a lf M.T. K agr U a A. r t M D p id To Si ch Prs s c t i Trff u V, l rd t i Eg ch d a o orizo C H Dr. Ka, s a v

Mehr

Unser Ziel. Exklusiver Lizenznehmer. Die effektvoll werben GmbH ist Ihr Partner für effektives Dialogmarketing. HAPPY-Exklusiv.

Unser Ziel. Exklusiver Lizenznehmer. Die effektvoll werben GmbH ist Ihr Partner für effektives Dialogmarketing. HAPPY-Exklusiv. Das Utrhm Das Utrhm J dtaillirtr das Wiss übr di Käufrschicht ist, dsto ffktvollr sid di Marktigaktivität. Wi usr Firmam scho vrrät, hab wir hirauf i spzill Fokus glgt, da wir übrzugt sid, dass dis dr

Mehr

StudiumPlus- SS 2017 Torsten Schreiber

StudiumPlus- SS 2017 Torsten Schreiber StudiumPlus- SS 07 Torst Schribr 44 Dis rg sollt Si uch oh Skript btwort kö: N Si di wichtigst Eigschft vo Mg! Wi kö Si i Itrvll dfiir? Wi fuktioirt di Modulo-Oprtio? Wofür brucht m ds d Morg Gstz? Ws

Mehr

Qualität und Verlässlichkeit Das verstehen die Deutschen unter Geschäftsmoral!

Qualität und Verlässlichkeit Das verstehen die Deutschen unter Geschäftsmoral! Beitrag: 1:43 Minuten Anmoderationsvorschlag: Unseriöse Internetanbieter, falsch deklarierte Lebensmittel oder die jüngsten ADAC-Skandale. Solche Fälle mit einer doch eher fragwürdigen Geschäftsmoral gibt

Mehr

Kryptologie am Voyage 200

Kryptologie am Voyage 200 Mag. Michal Schnidr, Krypologi am Voyag200 Khvnhüllrgymn. Linz Krypologi am Voyag 200 Sinn dr Vrschlüsslung is s, inn Tx (Klarx) so zu vrändrn, dass nur in auorisirr Empfängr in dr Lag is, dn Klarx zu

Mehr

C M Y K Seite 1. new tools. Das 5-Wochen- Expertenprogramm

C M Y K Seite 1. new tools. Das 5-Wochen- Expertenprogramm C M Y K Sit 1 w tools 03/2014 www.griwaldr.com 2,30 EUR/5.20 CHF fachzitschrift für marktig ud wrbug i dr fitss-brach by Griwaldr & Partr wlch mög si am libst? usr lckrbiss zur FIBO... Di u SlimLgs mit

Mehr

Babykost im 1. Lebensjahr Alles zur Milchnahrung

Babykost im 1. Lebensjahr Alles zur Milchnahrung Babykost im 1. Lbsjahr Alls zur Milchahrug ud Bikost Hrausggb vo dr Ladshauptstadt Düssldorf Dr Obrbürgrmistr Gsudhitsamt Erährugsmdiziisch Bratug für Kidr ud Jugdlich Kölr Str. 187, 40227 Düssldorf Vratwortlich:

Mehr

neues studium recyclingtechnik Märkte: Bauteile drucken» Seite 14 Montanuni: Neue Homepage» Seite 20 Triple m geht an:

neues studium recyclingtechnik Märkte: Bauteile drucken» Seite 14 Montanuni: Neue Homepage» Seite 20 Triple m geht an: Zitschrift dr Motauivrsität Lob Ausgab 2 2014 Märkt: Bautil druck» Sit 14 Motaui: Nu Hompag» Sit 20 us studium rcycligtchik Msch: Altbürgrmistr Korad ausgzicht» Sit 17 Tripl m ght a: Motaui u studirichtug

Mehr

*ässe *trinke *zämesy

*ässe *trinke *zämesy April 2016 Zitug dr Gmid Batbrg www.batbrg.ch/zytig *äss *trik *zämsy Vra Mosr Di hmalig Drogri im Chalt Burgfld ist lr gräumt, di Fstr sid mit Packpapir vrklbt. Di Tür stht off. Dri Frau strich di Wäd

Mehr

Aufgabe: Knapp bei Kasse

Aufgabe: Knapp bei Kasse Bitte tragen Sie das heutige Datum ein: Anna und Beate unterhalten sich: Anna: Ich habe monatlich 250 Euro Taschengeld. Damit komme ich einfach nicht aus. Wieso das? 250 Euro sind doch viel Geld. Mein

Mehr

NummerSicher. Schnee... Spass mit. So machen wir Sie sicherer! 44 Geheimnisse. Acht Seiten grosses Basler-Spezial: Sicherheitsbox

NummerSicher. Schnee... Spass mit. So machen wir Sie sicherer! 44 Geheimnisse. Acht Seiten grosses Basler-Spezial: Sicherheitsbox NummrSichr Das Magazi dr Baslr Vrsichrug 1/2009 44 Ghimiss Spass mit Sch... Acht Sit grosss Baslr-Spzial: Sichrhitsbox Schutz ud Sichrhit im Alltag So mach wir Si sichrr! Erfahrug Sichrhitsmittl im Eisatz

Mehr

Weihnachtsengel im Einsatzstress

Weihnachtsengel im Einsatzstress BUND DER SELBSTÄNDIGEN Stadtvrbad.V. www.bds-pplhim.d aktull m i h l p p E t r o d! a t S h c r u s ö h i S Sc s a w, i S d i f r hi Nr. 22 März 2011 Listugsschau ds BDS vom 16. Juli 2011 bis 17. Juli

Mehr

Daniel Reichert Schulden. Die nächsten 5000 Tage

Daniel Reichert Schulden. Die nächsten 5000 Tage ISSN 1422-0482. CHF 35. EUR 27 Wisssmagazi für Wirtschaft, Gsllschaft, Hadl Nummr 2. 2012! s s a f u Nicht z lagfristi r g rd ü w i S, Ja g pla. mhr fuk i d ir w s a d, i N tioir. damit ö k i S, ik a P

Mehr

DAVID: und David vom Deutschlandlabor. Wir beantworten Fragen zu Deutschland und den Deutschen.

DAVID: und David vom Deutschlandlabor. Wir beantworten Fragen zu Deutschland und den Deutschen. Manuskript Die Deutschen sind bekannt dafür, dass sie ihre Autos lieben. Doch wie sehr lieben sie ihre Autos wirklich, und hat wirklich jeder in Deutschland ein eigenes Auto? David und Nina fragen nach.

Mehr

Corporate Semantic Search - Semantische Suche: Tagging und Wissensgewinnung. Olga Streibel

Corporate Semantic Search - Semantische Suche: Tagging und Wissensgewinnung. Olga Streibel Corport Smtic Srch - Smtisch Such: Tggig ud Wisssgwiug Olg Stribl Ihlt Tggig Folksoomy Extrm Tggig Algorithmic Extrctio of Tg Smtics Us Cs: Chmischs Ztrlbltt Prprocssig d Extrm Tggig: Wisssgwiug 2 Ws ist

Mehr

Auto Schunn Ihr Transporter-, Bus und Nutzfahrzeug-Spezialist. Herzlich. Willkommen

Auto Schunn Ihr Transporter-, Bus und Nutzfahrzeug-Spezialist. Herzlich. Willkommen Mrcds-Bz Familiär, Komptt, Listugsstark Kudmagazi Witr 2012 Witrsaiso-Agbot bi Auto-Schu Jtzt zugrif : Top Jahrswag & jug Gbraucht 1S atz kos Wi t trr los *fü ra * if usg w ähl t F ahr zu g Spa auc r h

Mehr

Modul 10: Autokonfiguration

Modul 10: Autokonfiguration Hohshul BoRhiSig Pof. D. Mati Lish Ntzwksstm ud TK Lzil: Modul 1: Autokofiguatio Nah Duhait diss Tilkapitls soll Si di Aufgastllug Autokofiguatio läut ud di id Kozpt SLAAC ud DHCPv6 zu automatish Kofiguatio

Mehr

Heute Kapitalanlage morgen ein Zuhause

Heute Kapitalanlage morgen ein Zuhause Immobilie Heute Kapitalalage morge ei Zuhause Courtage: Kaufpreis: Preis auf Afrage 3,57% icl. 19% MwSt für de Käufer hausudso Immobilie Moltkestr. 14 77654 Offeburg Tel. 0781 9190891 Fax 0781 9190892

Mehr

mtp GAMIFICATION Wie das Marketing verspielter wird ALWAYS ON LINE Mobile Geschäftsprozesse jederzeit involviert und informiert

mtp GAMIFICATION Wie das Marketing verspielter wird ALWAYS ON LINE Mobile Geschäftsprozesse jederzeit involviert und informiert 2012 Ausgab 14 MTP Marktig zwisch Thori ud Praxis.V. Was dk Studt übr di aktull Rcruitigkaäl? * GAMIFICATION Wi das Marktig vrspiltr wird ALWAYS ON LINE Mobil Gschäftsprozss jdrzit ivolvirt ud iformirt

Mehr

Getreide-Lagersilos "Made by NEUERO" für Innen- und Außenaufstellung

Getreide-Lagersilos Made by NEUERO für Innen- und Außenaufstellung mit Typprüfug vrzikt Ausfürug st abil Kostruktio o Frtigugsqualit ät Flacprofilirug dr Siloplatt, dadurc größr St abilit ät ud bssr gigt für Vrdlugsprodukt, z. B. S aatgut agpasst Blüftugssystm ud Blüftugsvtilator

Mehr

Der Klassenrat entscheidet

Der Klassenrat entscheidet Folie zum Einstieg: Die Klasse 8c (Goethe-Gymnasium Gymnasium in Köln) plant eine Klassenfahrt: A Sportcamp an der deutschen Nordseeküste B Ferienanlage in Süditalien Hintergrundinfos zur Klasse 8c: -

Mehr

ev. Jugend Böckingen Freizeit Programm 2015

ev. Jugend Böckingen Freizeit Programm 2015 v. Jugd Böckig Fzt Poga 2015 Zltlag fü 9-13 Jähig 2. - 15. August 2015 Wi sog fü gaos ud uvgsslich Fzt i Mt ds Hohloh Walds, i Etthaus kl gütlich Dof. Dikt vo Bauhof ba gibt s täglich fischst Milch du

Mehr

Auf den folgenden Seiten bekommen Sie einen interessanten Eindruck darüber, was Nordfaktor seinen Kunden bietet.

Auf den folgenden Seiten bekommen Sie einen interessanten Eindruck darüber, was Nordfaktor seinen Kunden bietet. Di Ictiv-tur Nordfaktor GmbH wurd im Jahr 2000 rüdt ud ist i dr Evtatur, wlch i Hambur ud Umbu mit am läst am Markt ist. Dmtsprchd vrfüt Nordfaktor übr jahrla Erfahru, das rfordrlich Kowhow ud übr i roßs

Mehr

Jojo sucht das Glück - 3 Folge 22: Die Rechnung

Jojo sucht das Glück - 3 Folge 22: Die Rechnung Manuskript Es ist kompliziert: Franziska, Mark, Jojo und Joe müssen jetzt zusammen arbeiten. Und es gibt noch ein Problem: Jojo findet heraus, dass Alex Events viel Geld an zwei Technik-Firmen zahlt. Kann

Mehr

Finanzierung und Förderung von energetischen Maßnahmen für Wohnungseigentümergemeinschaften

Finanzierung und Förderung von energetischen Maßnahmen für Wohnungseigentümergemeinschaften Finanzirung und Fördrung von nrgtischn Maßnahmn für Wohnungsigntümrgminschaftn Rainr Hörl Litr Vrtribsmanagmnt Aktivgschäft Anton Kasak Firmnkundn Zntral Sondrfinanzirungn Sit 1 Finanzirung und Fördrung

Mehr

Kosten und Potenziale der Vermeidung von Treibhausgasemissionen in Deutschland

Kosten und Potenziale der Vermeidung von Treibhausgasemissionen in Deutschland Kostn und Potnzial dr Vrmidung von Tribhausgasmissionn in Dutschland Ein Studi von McKinsy & Company, Inc., rstllt im Auftrag von "BDI initiativ - Wirtschaft für Klimaschutz" Symposium nrgi und klima stratgi

Mehr

AKTUELLE NACHRICHTEN FÜR DIE REGION AUCH UNTER WWW.WOCHENBLATT.NET UNABHÄNGIGE ZEITUNG FÜR DIE REGION HEGAU

AKTUELLE NACHRICHTEN FÜR DIE REGION AUCH UNTER WWW.WOCHENBLATT.NET UNABHÄNGIGE ZEITUNG FÜR DIE REGION HEGAU AKTUELLE NACHRICHTEN FÜR DIE REGION AUCH UNTER WWW.WOCHENBLATT.NET WHE HEGAUER WOCHENBLATT UNABHÄNGIGE ZEITUNG FÜR DIE REGION HEGAU Almholzr fir i halbs Jahrhudrt S. 3 DARÜBER WIRD GESPROCHEN: Grstsäck

Mehr

Vorschlag des Pädagogischen Beirats für IKT Angelegenheiten im SSR für Wien zur Umsetzung der "Digitalen Kompetenzen" am Ende der Grundstufe II

Vorschlag des Pädagogischen Beirats für IKT Angelegenheiten im SSR für Wien zur Umsetzung der Digitalen Kompetenzen am Ende der Grundstufe II Vorschlag ds Pädagogischn Birats für IKT Anglgnhitn im SSR für Win zur Umstzung dr "Digitaln Komptnzn" am End dr Grundstuf II Dis Komptnzlist ntstand untr Vrwndung dr "Digitaln Komptnzn für di 8. Schulstuf"

Mehr

RUDOW. Juni 2013 Ihr Ortsteil-Magazin. jetzt wieder im Netz: www.rudow-live.de 17.000 Exemplare gedruckt in Rudow

RUDOW. Juni 2013 Ihr Ortsteil-Magazin. jetzt wieder im Netz: www.rudow-live.de 17.000 Exemplare gedruckt in Rudow Jui 2013 jtzt widr im Ntz: www.rudow-liv.d 17.000 Exmplar gdruckt i Rudow Waidmaslustr Damm 40, 13509 Brli Ausgab: Jui 2013 Motorrädr i Rudow-Liv Suzuki SV 650 25 tsd. km... 2.950 Yamaha XJ 600, Bj. 88

Mehr

Wir machen neue Politik für Baden-Württemberg

Wir machen neue Politik für Baden-Württemberg Wir machen neue Politik für Baden-Württemberg Am 27. März 2011 haben die Menschen in Baden-Württemberg gewählt. Sie wollten eine andere Politik als vorher. Die Menschen haben die GRÜNEN und die SPD in

Mehr

jede Menge mehr... Faire Ferien Mit Bestellbogen für fair gehandelte Produkte!

jede Menge mehr... Faire Ferien Mit Bestellbogen für fair gehandelte Produkte! Fairr Hadl, praktisch Tipps, achhaltig Frizit, Aktiosid ud fair Rzpt ud jd Mg mhr... Fair Fri Mit Bstllbog für fair ghadlt Produkt! 1 Imprssum:? Di Etwicklugspolitisch RfrtI vo: Amt für Jugdarbit dr EKvW

Mehr

Anforderungen/Termine (4 ECTS)

Anforderungen/Termine (4 ECTS) PS: Kommuikatiostraiig Nacbsprcug Jär 05 Uivrsität Salzburg Facbric Erziugswissscaft Adras Pasco & Grgö Horsa Afordrug/Trmi ( ECTS) Awsit: Trmi Vorbsprcug: Mo,. Oktobr 7.00-9.00.05 UN Tst: Mo, 7. Novmbr

Mehr

Eingeschrieben? http://www.beauty4you.jetzt/vertriebspartner-support/

Eingeschrieben? http://www.beauty4you.jetzt/vertriebspartner-support/ Eingeschrieben? Die Lizenz zum Geld verdienen! http://www.beauty4you.jetzt/vertriebspartner-support/ Die ersten Schritte nach dem Einschreiben wie geht s weiter? Von Peter Mischa Marxbauer Kaufmann Xpert

Mehr

Makroökonomie I/Grundlagen der Makroökonomie

Makroökonomie I/Grundlagen der Makroökonomie Makroökonomi I/Grundzüg dr Makroökonomi Pag 1 1 Makroökonomi I/Grundlagn dr Makroökonomi Kapitl 14 Erwartungn: Di Grundlagn Güntr W. Bck 1 Makroökonomi I/Grundzüg dr Makroökonomi Pag 2 2 Übrblick Nominal-

Mehr

bleibt tegut Gut essen, besser leben Gut essen, besser leben Vorschau Februar tegut... steht zu 100% unter Öko-Strom! Lebensmittel vermitteln Leben

bleibt tegut Gut essen, besser leben Gut essen, besser leben Vorschau Februar tegut... steht zu 100% unter Öko-Strom! Lebensmittel vermitteln Leben marktplatz marktplatz Bsuch Si us! www.tgut.com Gut ss, bssr lb www.facbook.com/tgut www.twittr.com/tgut Jauar 2013 Gut ss, bssr lb Imprssum Hrausgbr tgut, Grlosr Wg 72, 36039 Fulda, Tl. 0661-104-0, Fax

Mehr

// Ihr AWA Tagungszentrum im Herzen von München

// Ihr AWA Tagungszentrum im Herzen von München // Ihr AWA Tagugztrum im Hrz vo Müch // Raum ISAR Ihr Vrataltug i ur Räumlichkit Raumgröß: 95 m² Maß: Läg: 13,80 m Brit: 6,80 m Höh: 2,66 m Taglicht (tilwi vrduklbar) Modr Frichluftytm Umfagrich Tagugtchik

Mehr

Wählt euren Stil HART ABER HERZLICH. SPIESSER.de. Was die mehr oder weniger großen Parteien euch zu bieten haben.

Wählt euren Stil HART ABER HERZLICH. SPIESSER.de. Was die mehr oder weniger großen Parteien euch zu bieten haben. Sptmbr 2013 Nr. 148 SPIESSER.d Wählt ur Stil Was di mhr odr wigr groß Parti uch zu bit hab. HART Härtr, Härttst: Kai ght für uch Chr-lid. ABER Di Kazlri als Vrtrtugslhrri! Das wird doch icht Wahlkampf

Mehr