Il sistem grischun ei exemplarics

Größe: px
Ab Seite anzeigen:

Download "Il sistem grischun ei exemplarics"

Transkript

1 Pretsch Fr annada, numer 158 GA 7007 Cuira Venderdi, ils 17 d avust 2007 Oz ediziun gronda Surselva cun K ä l t e - u n d K l i m a t e c h n i k 7031 Laax Telefon Steckerfertige Geräte vom Profi: regiun surselva LA VOUSCH DA SURMEIR Redacziun: Via centrala 4, 7130 Ilanz/Glion, tel , fax Scolars fetg talentai vegnan ussa promovi S infuormar adura per prevgnir a temp Il sistem grischun ei exemplarics (sib) Cun in project da pilot promova la Regiun Surselva affons e giuvenils fetg talentai. Quella promoziun succeda aschibein sin ils roms «classics» da scola sco era ella musica, el sport ni el teater. Per quei intent ha la Regiun Surselva formau ina gruppa accumpignonta ch organisescha l instrucziun dils fetg talentai. Cun l entschatta digl onn da scola 2007/2008 visetan ils emprems sis affons dalla regiun in miez di ad jamna in instrucziun speciala a Glion. Els tuts han in quozient d intelligenza da silmeins 130. PAGINA 5 (anr/map) Il cumün da Sent voul realisar seis concept directiv. Perquai ha gnü lö d incuort üna prüma sairada cul titel «Muossavia per l avegnir dal cumün da Sent». Experienzas dad oters cumüns dessan güdar a chattar la via chi s voul inchaminar. Bler da discuter ha dat l actività i l sectur da fabrica. Il capo da Segl, Attilio Bivetti, ha quintà da las experienzas fattas in seis cumün. El nun ha vuglü dar buns cussagls als da Sent. Per Bivetti esa cler: «Pür cur chi s ha inchaminà la via as cugnuoscha la direcziun. Mincha cumün sto decider svess sur da seis avegnir.» PAGINA 9 Turitg ha gleiti in niev stadion DAD AUGUSTIN BEELI Igl emprem d uost ha el entschiet sia plazza nova: Gliendisgis proxim vegn il niev directur Gion Caviezel a salidar 3119 scolars e 323 scolasts ellas 12 scolas da Cuera. El ei il successur da Franz Tscholl. Ad el hagi ei plaschiu fetg bein a Schaffusa. Quei marcau vegni savens sutvaletaus ed el porschi bia qualitad da viver. Tuttina ha Gion Caviezel seschau carmalar anavos ella patria. Gliez ei Cuera, mo gliez ei era Luven. En omisdus loghens ha il niev directur dallas scolas dil marcau da Cuera fermas ragischs. Cull entschatta digl onn da scola 2007/2008 daventa el successur da Franz Tscholl che entra en pensiun. Il niev schef operativ dallas scolas dil marcau ei staus ils davos quater onns inspectur da scola el cantun Schaffusa. Egl avegnir ha el da far culs organs dalla scola grischuna. Ord sia optica d ordeifer ha Gion Caviezel saviu constatar ch il sistem grischun ei exemplarics en Svizra. Ei drovi buca certificats dad ISO per qualificar ils menaschis, Gion Caviezel ei il niev directur dalla pli gronda scola dil Grischun Gion Caviezel selegra da sia nova sfida: El ei staus ils davos quater onns inspectur da scola dil cantun Schaffusa, avon duront diesch onns scolast e directur dalla Scola svizra a Singapur. FOTO A. BEELI quei pensum adempleschien ils inspectorats da scola bia meglier ed era cun success. En ina intervesta cun LQ renda il directur niev attent ch ei seigi fatg entiert alla scola cun tschaffar si adina mo ils sinonims negativs. Enviers la lavur ch ils educaturs prestan ha Gion Caviezel grond respect. PAGINA 3 Tgi profitescha dalla promoziun economica? Crap Gries ei il center da ballapei (sib) Cuort avon il meeting d atletica leva «Weltklasse Zürich» van las lavurs vid il niev stadion Letzigrund a fin. Il niev «Letzi» sepresenta sco baghetg elegant e porscha plaz a visitaders. A caschun dall Euro 08 vegn il stadion d events e ballapei era a giugar ina rolla principala: Lu vegnan schizun varga aspectaturs a saver veser live giugs da campiunadi el Lezigrund niev. Gion Simeon da Trun lavura dapi gleiti in onn vid quei edifeci. El ei in dils treis menaders da construcziun che survigileschan las lavurs sil plazzal. FOTO S. BUNDI PAGINA 6 (mc)suenter che negin ha priu il referendum encunter la nova lescha per promover l economia va quella en vigur cun l entschatta settember. Sco quei che Michael Caflisch digl uffeci d economia e turissem ha sincerau enviers La Quotidiana ha la regenza era relaschau en sia emprema sesida suenter las vacanzas ina ordinaziun executorica che concretisescha las pusseivladads da profitar dallas contribuziuns cantunalas per la promoziun dall economia. Previ ein sustegns per studias e concepts, perscrutaziun e svilup, transfer tecnologic, marketing dil liug, turissem ed indrezs da sport ed auter. PAGINA 2 DA GIUSEP VENZIN Crap Gries stat era uonn el center dil ballapei sursilvan. Omisduas equipas dalla Uniun sportiva Schluein Glion giogan leu ils giugs da campiunadi. Remo Cavelti, in giugadur da 25 onns, ha surpriu il trenament dalla emprema equipa. En sia emprema sesiun sco trenader tschenta el meins ault la latta. El fa era trenar sia equipa meins che siu antecessur Roland Casutt. L emprema finamira ei da setener en tiarza ligia. Las preparativas ein succedidas senza incaps. Meins ault sto Marco Lechmann da Vella tschentar la latta. El sto remplazzar la mesadad dalla emprema da Lumnezia/Vella. Questa fin d jamna entscheiva il campiunadi regiunal. Schluein Glion retscheiva Domat. PAGINA 7 Sorbantüm da chamuotsch ed otras malatias Cumbat pils cudischs da scola: Sigisbert en Rezia stagl Robinson Servetsch d abunents e da distribuziun: tel (anr/mfo) Las malatias da la sulvaschina occupan a scienziats, chatschaders, guardgiachatschas e persunas privatas. Survagliar las malatias, tillas identifichar, güdichar ed annunzchar, es indispensabel e da grond importanza per bes-chas ed umans. Marie-Pierre Ryser ha referi in marcurdi saira i l rom da la seria da referats dal Naturama a Zernez a reguard las malatias da la sulvaschina. La veterinaria e manadra dal Center per medicina da la sulvaschina e peschs a l Università da Berna (Fiwi) ha eir declerà che chi capita schi vain tramiss al Fiwi ün cadaver frappant ed ha muossà da tuotta sort fotografias PAGINA 11 (mc) Duront il tschentaner vargau han generaziuns da scolars sursilvans legiu cun grond ardiment ella secunda primara la historia da «Sigisbert en Rezia». Igl onn 1896 ha la conferenza scolastica dalla Cadi giu decidiu da buc introducir ils dus novs cudischs da scola ufficials en lur scolas. Ils scolasts e differents politichers denter quels era Caspar Decurtins ein sedustai encunter tematicas jastras sco praulas tudestgas che germaniseschien la scola. Suenter che la regenza ha renviau l instanza dils opponents ha la conferenza dalla Surselva decidiu da scaffir in agen cudisch da scola che risguardi la «materia indigena e la tradiziun cristiana» ha in cumin grond cun 3000 persunas confirmau a Glion quella tenuta. Il «Sigisbert en Rezia» da Maurus Carnot ei la finala vegnius introducius senza consentiment dalla regenza. FEGLIET PAGINA 15 Remo Cavelti (sen.) diregia l emprema equipa da Crap Gries. FOTO G. VENZIN

2 2 VENDERDI, ILS 17 D AVUST 2007 SURSELVA SALMIRA Murgnac Christoph Casetti digl uestgiu da Cuera drova adina in filter. In «Spamfilter». Quei sa Murgnac, perquei ch el ha survegniu posta electronica da Casetti. Lez ha supplicau Murgnac dad era duvrar in tal filter e da metter el (Casetti) silla gliesta alva, sinaquei ch ins sappi seconversar a moda pli segira. Schebein ins applichescha enteifer igl uestgiu da Cuera aunc auters mieds per augmentar la segirtad cura ch ins secommunichescha ei buca stau d eruir ord quei mail. * * * Seigi sco ei vegli. Murgnac ei en scadin cass dall idea ch ins vess astgau duvrar tier l elecziun dil niev uestg in filter meins grob che vess buca gest schau ir atras tut. * * * Renzo Blumenthal ha era buca schau ir atras tut. Da sias nozzas a Pleif ein dus bodyguards stai avon porta-baselgia e schau entrar mo ils envidai ch eran seteni vid il dress-code. Quels e quellas che van schiglioc magari pli stedi a messa che Renzo han stuiu star avon porta. Ch el hagi gudignau bia novs amitgs a Vella cun quella acziun dubeta Murgnac. In bien barometer da sia simpatia vegn ad esser cura ch el metta en funcziun sia nova stalla da pors e siu niev implont da producir electricitad che funcziunescha cun biomassa. Sch ils vischins pon lu gnanc quir ad el las lavadiras, lu san ins, con tard ch igl ei. * * * Renzo ei buc il sulet Grischun che sa senumnar mister Svizra. En in curtin a Rabius pasculescha pil mument in cavagl ch ei campiun svizzer da bellezia. In Renzo sin quater combas per schidadir. * * * Faustin Carigiet da Breil renfatscha als jasters che han baghegiau casa ils davos decennis a Breil da posseder negin sentiment per estetica. Murgnac sedamonda nua che l estetica dallas nundumbreivlas casas che Faustin Carigiet ha planisau e construiu a Breil e contuorn sezuppa? * * * Il president communal da Schluein, Adrian Maissen, giavischa in mudest svilup per sia vischnaunca arisguard habitaziuns secundaras. Murgnac ei buca dil tuttafatg perschuadius ch il medem Adrian Maissen, en funcziun sco directur dalla UBS a Glion, ei dalla medema opiniun? * * * Adrian Maissen ei era president dalla Golf Sagogn Schluein SA. Sco Murgnac ha udiu ha el denton dau vinavon l jamna vargada ina reclamaziun a siu consuprastont, il president communal da Sagogn Flurin Panier. Quel ha suau saung, pertgei il bischel dall aua schubra che curreva el lag da Musalet cunteneva spaghettis, pupi da tualetta ed auter pli. Sco Murgnac ha intervegniu savev ins dapi tschun onns che pliras casas dil vitg fuvan buca colligiadas culla canalisaziun, mobein mo cull aua schubra. Aschia ha il Lag da Musalet giu in impurtont pensum. El ha buca mo tschaffau si il pupi da hisli ed ils spaghettis, mobein tradiu il misteri. * * * Duront la stad cu biars ein en vacanzas han ils schurnalists magari munconza da temas actuals ed interessants. Tut auter il Radio Romontsch. Ferton che tut la glieud suava pruamein quels gis da calira ha il corrispundent da Mustér Gieri Albin rapportau extendidamein en ina entira seria davart las lavinas ella Val Medel. U Murgnac ni Albin han sbagliau stagiun ni actualitad cun antiquitad. Promoziun dall economia vegn concretisada DA MARTIN CABALZAR Suenter che negin ha priu il renferendum encunter la lescha per promover il svilup economic deliberada igl avrel vargau entra quella en vigur cugl 1. da settember. La Quotidiana ei s informada tier Michael Caflisch digl uffeci per economia e turissem davart las mesiras concretas. Sebasond silla constituziun cantunala e silla nova lescha per promover il svilup economic el Grischun ha la regenza grischuna era relaschau en sia emprema sesida suenter las vacanzas l ordinaziun executorica che regla ils detagls. La regenza ha destinau il departament dall economia publica e dil socialesser che vegn tgamunaus da cusseglier guvernativ Hansjörg Hassler sco departament responsabel per la promoziun dall economia. Enteifer quei departament sefatschenta igl uffeci per economia e turissem dirigius da Eugen Arpagaus da quels fatgs. Sco quei ch il responsabel per la politica regiunala Michael Caflisch ei s exprimius enviers La Quotidiana sa il cantun conceder sin fundament dalla nova basa legala contribuziuns finanzialas ed emprests per la promoziun dall economia. Las prestaziuns sedrezzien tenor ils mieds disponibels che vegnan decidi dil cussegl grond el rom dil preventiv annual. Las damondas da sustegn ein d inoltrar avon ch entscheiver cullas investiziuns directamein agl uffeci per economia e turissem. Damai ch ils mieds ein denton restrenschi cusseglia Michael Caflisch ils petents da semetter en contact gia avon cugl uffeci che cussegli bugen davart las pusseivladads da sustegn, puntuescha Caflisch enviers LQ. La regenza ha relaschau l ordinaziun executorica per promover il svilup economic Michael Caflisch:«La lescha per promover il svilup economic vegn messa en vigur cugl emprem da settember.» Tgi survegn contribuziuns? Tenor Michael Caflisch han projects ch empermettan impuls e resultats impurtonts per l economia publica prioritad. Sper contribuziuns per studias e concepts dat ei era contribuziuns per products e survetschs sche quels ein specialmein innovativs ni sch els ein da gronda relevanza per l economia regiunala. Contribuziuns detti ei era per la scolaziun e formaziun supplementara colligiada cun in project sche quel promova il transfer da savida e da tecnologia denter scola ed economia, facilitescha da sviluppar ed etablir branschas innovativas sco era da realisar novas purschidas economicas. Instituziuns san profitar d in sustegn finanzial sche ellas san cumprovar ch ellas ein hablas da fructificar l economia regiunala ni singuls menaschis cun novas strategias e novs concepts e ch ellas sappien la finala documentar periodicamein che las cunvegnas da prestaziun vegnan risguardadas. Plinavon san vegnir sustenidas cooperaziuns denter differentas interpresas sche quellas ein innovativas e la cooperaziun gida a carschentar lur cumpetitivitad silla fiera. Il cantun survegn schizun la pusseivladad da remunerar prestaziuns extraordinarias sin palancau economic cun in premi. Migliurar il marketing dil liug Per rinforzar l attractivitad dil Grischun sco liug da lavur e da habitar realisescha il cantun era sez activitads da marketing corrispundentas. Il cantun vul era segidar cullas regiuns e cullas vischnauncas en lur stentas per carmalar neutier novas interpreas e tgirar las interpresas existentas cun metter a disposiziun cussegliaziuns. Contribuziuns per augmentar l attractivitad dil liug vegnan dadas culla cundiziun ch ei reusseschi d augmentar aschia la cumpetitivitad dallas vischnauncas, regiuns ni branschas pertuccadas scaffend aschia plazs da lavur. Plinavon sa il cantun lantschar sez ni sustener activitads e preojects d instituziuns che sestentan da promover la marca Grischun e respectan las cunvegnas che vegnan actualisadas periodicamein. Turissem ed indrezs da sport La nova ordinaziun regla era la collaboraziun cun Grischun vacanzas. Cun l organisaziun turistica Grischun vacanzas fa il departament ina cunvegna da prestaziuns da silmeins treis onns. Mintg onn duein las prestaziuns vegnir examinadas. Ella suprastonza da Grischun vacanzas ei il cantun representaus cun in mandat, medemamein el post da revisiun. Il cantun sa conceder contribuziuns ad arranschaments sche quels gidan ad augmentar la reputaziun dil Grischun sco regiun turistica e gidan ad augmentar il recav economic.tals arranschaments ston esser da muntada surregiunala, risguardar la marca Grischun e pretendan ch igl organistur ed ulteriurs partenaris nezegian igl emprem tut las atgnas pusseivladads. Era menaschis da pernottada san profitar dil sustegn cantunal, presupponiu ch els seigien innovativs, da relevanza regiunala e sappien documentar in andanta basa d agen capital. Era la construcziun e renovaziun d implonts turistics sco telefericas e neiveras san vegnir sustenidas sch ellas adempleschan certs criteris. FOTO J. MENOLFI Industria, mistregn, survetschs Plinavon san vegnir susteni menaschis pigns e mediochers sil sectur d industria, mistregn e survetsch sch els scaffeschan novs posts da lavur sin secturs innovativs ni gidan a conquistar novas fieras. Plinavon profiteschan era survetschs d informaziun e communicaziun dalla promoziun economica sch ils projects ein da relevanza regiunala e la rentabilitad dil project ei documentada entras in plan da business. Mesiras federalas ed organisaziuns regiunalas Il cantun sustegn las organisaziuns regiunalas en lur lavurs per surluvrar e realisar ils concepts da svilup regiunal e l elaboraziun da programs da plirs onns per saver ch ein la premissa per retrer credits d investiziun senza tscheins. Plinavon sa il cantun sustener projects el rom dalla Nova politica regiunala. Per garantir in management efficient ellas regiuns sustegn il cantun las organisaziun regiunalas cun ina contribuziun da basa e cun contribuziuns a basa da cunvegnas da prestaziun che vegnan controlladas periodicamein. L altezia dallas contribuziuns cantunalas dependi denton essenzialmein dalla efficienzia e dallas prestaziuns dils biros regiunals en favur dalla promoziun economica. La finala metta il cantun a disposiziun 18 milliuns per la restructuraziun dallas organisaziuns turisticas. Finanziai vegnan cunzun concepts e projects per concentrar mieds e forzas e e render pli efficientas las structuras. NOS LECTURS RAPPORTAN La Pleiv reformada Cadi ha ina nova organista e dirigenta Maria Regina Wilms, organista diplomada, daventa sin I entschatta settember 2007 la nova organista e dirigenta dalla Pleiv reformada Cadi. Ses studis d orgla e musica sacrala ha ella fatg ils onns 1982 tochen Tut specialmein incantada eis ella dalla musica da J. S. Bach. Si ovra preferida ei la Passiun da s. Mattiu. Da buoba ha ella semiau da sunar in di l emprema gegia en in grond orchester. Cuort avon la maturitad ha ella denton midau meini ed ha entschiet a sunar l orgla, la regina da tut ils instruments. Dapi I entschatta settember 2007 daventa Maria Regina Wilms, organista diplomada, la nova organista e dirigenta dalla Pleiv reformada Cadi. FOTO B. PETSCHEN Sco emprem instrument, la gegia Maria Regina Wilms ei naschida e carschida si a Düsseldorf en Tiaratudestga. Da pintga ensi ha ella sunau duront varga 10 onns gegia. Siu bab ha susteniu ella fetg, vesend siu talent musical. Ella vegliadetgna da 22 onns ha ella entschiet cul studi da musica sacrala ed orgla ella Casa s. Gregori ad Aachen, nua ch ella ha terminau siu studi cul diplom d organista da musica sacrala B. Dapi siat onns lavura ella parzialmein sco pedagoga curativa diplomada (siu secund studi) ella partiziun dallas soras attempadas ella claustra dallas mungias dominicanas a Glion. Ultra da quei eis ella emploiada leu sco organista. Quei schazegia ella zun fetg, sa ella tuttina accumpignar musicalmein messas, viaspras, laudes ni era ina gronda fiasta. Dapi enzacons onns segida ella magari e quei tenor pusseivladad cun sunar l orgla ella baselgia S. Gions a Mustér. Dapi varga 10 onns viva ella a Mustér, ha empriu dètg bein romontsch e gauda igl ambient, la natira, ils cuolms e secapescha era ils contacts socials cun la populaziun indigena. Sco emprema dirigenta dil chor da dunnas Cantalegra ha ella dirigiu tal ils emprems onns da si existenza. Cun l entschatta settember 2007 entscheiva ella ufficialmein siu niev engaschi sco organista dalla Pleiv reformada Cadi e vegn a porscher a mintga persuna interessada la pusseivladad da vegnir a cantar libramein duront ina sera ad jamna. Segir vegnan egl avegnir buca mo commembers e commembras dalla pleiv reformada a guder cant e musica da nossa convischina Maria Regina Wilms. In emprema sentupada per tuts interessai ha liug mesjamna, ils 19 da settember 2007 allas el center Aua viva. Bernhard Petschen

3 SURSELVA VENDERDI, ILS 17 D AVUST «La lavur dil scolast vegn savens sutvaletada» Discuors cun Gion Caviezel, il niev directur dalla scola dil marcau da Cuera CUN GION CAVIEZEL HA AUGUSTIN BEELI DISCURRIU Gliendisgis proxim entscheivan mellis scolars puspei la scola. La pli gronda scola populara el Grischun ei quella dil marcau da Cuera. Cul niev onn da scola entra Franz Tscholl, il directur dalla scola dil marcau, en pensiun. El surdat siu uffeci a Gion Caviezel. A Cuera vegnan 3119 scolaras e scolars ad entrar en 12 scolas ellas partiziuns scoletta tochen scola secundara. Ina squadra da 323 pedagogas e pedagogs instruescha ed introducescha els els pli differents roms dalla scola. La Quotidiana ha discurriu cul niev directur e successur da Franz Tscholl. Nua vegnis vus ad esser gliendisgis proxim, allas e co vesa vies program digl emprem gi ora? Gion Caviezel: Allas otg essan Franz Tscholl ed jeu ellas scolas. Nus mein d ina scola tier l autra per giavischar tut bien pigl onn da scola. Nus vegnin a far la tura atras tuttas 12 scolas. Allas havein nus in conferenza da medias nua che la midada da direcziun vegn presentada. Leu vegnin nus era a presentar la nova broschura per ils geniturs. Suentermiezgi haiel jeu ina sesida da direcziun culs vicedirecturs Reto Thöny e Thomas Willi e la sera dat ei il tradiziunal apero da beinvegni. Avon che turnar a Cuera eras Vus quater onns inspectur da scola a Schaffusa. Haveis Vus schau encrescher per Cuera, ni tgei ei stau il motiv da Vossa midada? Cuera, Luven ed il cantun Grischun ein adina stai per mei il dacasa cu jeu erel naven. Era da Schaffusa essan nus savens stai cheu. Schaffusa surves ins dil reminent savens. Quei marcau e cantun ha ina gronda qualitad da viver. Jeu fuss bugen restaus leu, denton il motiv per la midada ei stada quella plazza. Quella Editur: Hanspeter Lebrument Directur: Andrea Masüger Schefredacziun: Martin Cabalzar, schefredactur (mc) Gieri Antoni Caviezel, substitut/producent (gac) Redacziun: Augustin Beeli (abc), Andreas Cadonau (ac), Erwin Caduff (ec), Giusep Venzin (gv). Collavuraturas redacziunalas: Susi Bearth (sb), Gabi Degonda (gd), anr. Adressas: redacziun centrala: La Quotidiana, Via centrala 4, 7130 Glion, tel , fax redaktion-lq@suedostschweiz.ch Sutselva/Renania: La Pùnt, 7433 Donat, tel , fax Editura Südostschweiz Presse AG, Via dalla caserna 1, 7007 Cuira; tel , fax Manader da l editura: Beat Ravaioli Servetsch d abunents e da distribuziun: tel , abo@suedostschweiz.ch Inserats Südostschweiz Publicitas AG, Via centrala 4, 7130 Glion tel , fax , ilanz@so-publicitas.ch La Quotidiana cumpara tschintg giadas ad emna Ediziun: «Die Südostschweiz»: exemplars. Communicaziun da participaziuns considerablas sin fundament da art. 322 CP: Südostschweiz Radio/TV AG, Südostschweiz Pressevertrieb AG, Südostschweiz Grischacom AG. Dretgs d editur Igl è scumandà a terzas persunas betg autorisadas da reutilisar en ina moda u maniera ils inserats stampads en quest titel u parts da quels, surtut cun endatar els en in servetsch d online. Mintga cuntravenziun vegn persecutada giudizialmain da la societad da propaganda, suenter avair consultà la editura. Südostschweiz Presse AG caschun han ins inagada ella veta. Sco menader d in tal menaschi han ins las cumpetenzas e las claras structuras. Quei ha caztgau mei. Fagess ei buca gust a Vus da dar scola, da star avon ad ina classa ed instruir? Jeu sun adina staus fetg bugen scolast. Mia biografia ha semplamein mussau en in autra direcziun naven dil mument ch jeu sundel vegnius eligius scolast a Singapur. Leu hai jeu empriu da tgamunar in menaschi da scola. La professiun da scolast ei tenor miu manegiar aunc adina fetg ideala ed attractiva. Mintgaton maunca tenor miu avis il respect necessari enviers la lavur dils scolasts. Jeu perinagada vai grond respect da lur prestaziun. Persuls san ins buca sviluppar strategias Vus essas schef operativ dallas scolas da Cuera. Saveis Vus prender influenza strategica ni essas Vus mo administratur? Il bia vuless ins haver claras structuras e directivas tgei ch ei operativ e tgei ch ei strategic. El mintgagi semischeida quei. Ina scola ei ina instituziun publica, quei vul gir ch ella ei fetg democratica. Ord quei motiv eis ei aschia che buc ina persuna persula sa sviluppar strategias. Quei process san ins mo far ensemen cul cussegl scola. Ina da mias incumbensas eis ei da mirar anavon e da percepir tematicas per la discussiun strategica. In exempel ei la demografia regressiva cul manco dad affons en scola. Ina tematica actuala ei el Grischun il concept directiv «Scolas grischunas 2010» e medemamein la harmonisaziun dallas scolas publicas en Svizra. Gliez ei denton ina tematica gronda che vegn aunc a caschunar certas midadas. Quei denton buca mo el Grischun, mobein ell entira Svizra. Sin talas damondas stuein nus anflar rispostas e veramein ideas co ir entuorn cun tut. Mia finamira per l entschatta da miu uffeci eis ei denton da seluvrar en bein aschia ch jeu saiel en in onn co la scola dil marcau da Cuera funcziunescha. Vandalissem, violenza, nicotin ed alcohol ein problematicas che taccan pli e pli vid il bien num d ina scola. Veseis Vus ina metoda da sligiar quels problems? Jeu saiel buca dar ina risposta che sereferescha sil plaz da Cuera. Quei ei bia memia baul. En general san ins gir ch il problem ha da far bia co las tematicas vegnan tractadas ellas medias. Sch ins legia, auda e recepescha adina mo negativ, vegn il maletg negativ rinforzaus. Dall autra vart sto ins relativar. Sch jeu hai per exempel da far culs giuvenils, seigi lu a Schaffusa ni a Singapur, stos jeu gir ch ins sa esser loschs silla pli gronda part dalla giuventetgna. Sche nus mirein anavos tier nossa atgna giuventetgna, nus sezs, babs, tats e basats, eis ei stau pauc auter. Oz ha tut semplamein in autra dimensiun e las medias ein era vegnidas pli spertas. Ins sto dar in tec adatg cun semplamein generalisar e cumbinar la giuventetgna culs sinonims negativs. Ei la scola ina educatura indifferenta? Biars disturbis dil cumportament han buca connex culla scola, mobein culla famiglia e cul temps ordeifer la scola. Leu ein ils geniturs responsabels. La scola ei e resta educatura, quei denton ensemen culs geniturs. E nus savein buca sligiar ils problems che derivan da casa ed ella gruppa. Tgei quenta dapli tenor Vus, prestaziun ni integraziun sociala? Omisdus cavazzins san ins buca veser tut persuls, omisdus ston secumpletar. Ei dat era ina prestaziun sociala. Per exempel cun integrar in affon che ha difficultads d emprender ni in affon impediu en sutga da rodas. Integraziun ei ina prestaziun gronda d ina scola. Ei constat ch ins risguarda oz plitost la prestaziun dil rom, seigi lu matematica ni lungatgs. Musica, sport e roms creativs restan impurtontas petgas dalla scola. Ei dat buca mo ina prestaziun dil tgau, mobein era dall olma, dil cor e digl agir responsabel. Cheu presta il persunal da scola dapli che quei ch ins crei. Dat ei ina pusseivladad da certificar la qualitad d ina scola, per exempel cun in certificat ISO sco ell economia privata ni en spitals? Certificats dad ISO ein cheu per l economia privata e per l administraziun e buca per la scola. Ei va pil mussar che tut funcziunescha. Per la scola stat la controlla finala tier il cantun, igl inspectorat da scola. Cheu havein nus ina evaluaziun, cussegliaziun ed assistenza cun in controlla fetg effectiva. Tenor miu meini ei igl inspectorat da scola dil Grischun exemplarics era per la Svizra. La fuorma actuala digl inspectorat grischun gida fetg bein dad accentuar las fermezias e d optimar ils menaschis da scola. Ins duess dar adatg cun generalisar sinonims negativs En tgei senn gidan ils diesch onns a Singapur Vus en Vossa lavur cheu a Cuera? En mia via professiunala hai jeu viu entochen oz co ei funcziunescha en differents menaschis. La Scola svizra a Singapur ei ina scola privata che sto seposiziunar e seprofilar sper las statalas. Leu regeva tut in autra dinamica cun decisiuns e cussegl da scola. Ei mava pil surviver finanzial. Quell experientscha ha gidau mei sco inspectur a Schaffusa e vegn a gidar ussa sco directur dallas scolas da Cuera. Oz han ils affons da Cuera era la caschun da frequentar la scola bilingua. Tgei schanzas deis Vus a quella partiziun? Jeu vesel quella caussa sco persuna che tuorna puspei ella patria. La scola da Cuera fa bia a moda exemplarica. Quei ei era il cass tier la partiziun bilingua. Jeu sun surstaus ch ins auda buca dapli da quei model ch ei probabel unics en Svizra. Quella scola bilingua ha connex cun nossa tradiziun trilinguala dil Grischun. Jeu sperel fetg che nus saveien ir el definitivum cun quella partiziun. Il trend negativ dalla demografia va denton buca gest a favur da quella partiziun? Igl ei ina purschida facultativa per geniturs interessai. Jeu mez lessel era inagada saver tarmetter miu affon en quella partiziun. Aschigitg sco igl interess per ina scolaziun bilingua ei cheu creiel jeu che nus saveien mantener la partiziun bilingua. Nus duvrein denton segir il support cantunal e dallas organisaziuns da lungatg sco la Lia Rumantscha. La scola da Cuera accentuescha la trilinguitad Tenor Vus ei la trilinguitad pia veramein ina specialitad grischuna che porscha grondas schanzas als affons? El Grischun sez vegn quella specialitad sutvaletada. Che Cuera sevenda turisticamein sco «Die Alpenstadt» accentuescha mai quella originalitad culturala. Ei maunca l emoziun. Marcaus ellas Alps dat ei biars. Ina capitala trilingua ei denton unica ellas Alps e quei maunca tier la reclama per Cuera. Ei maunca il sensori per quella specialitad dils treis lungatgs. Quei fuss enzatgei interessant, numnau el lungatg da marketing «unique selling position». Nus dalla scola essan cunscients da quei scazi unic e nus empruein era da promover il sensori pil talian ed il romontsch. Entscheiver cul talian e cuntinuar pér lu cugl engles ei exact la dretga direcziun. Sco directur dallas scolas da Cuera sundel jeu perschuadius che quei avantatg ei da gronda valeta. Mo tgi che tschontscha romontsch a Cuera vegn savens discreditaus sco «Oberländer», il tschintschar «electrisch» ella publicitad a Cuera ei buca schi beinvesiu. Ei quei buca pli aschia? Quei sai jeu buca gir damai ch jeu sundel staus naven memia gitg. La percepziun sco affon fuva propi aschia ch in Oberländer vegneva buca gest stimaus dils collegas. Sch jeu mondel oz a Singapur ni a Schaffusa ei quei denton in grond plus. Jeu astgel esser loschs da posseder quei scazi cumbinau dallas ragischs romontschas e tudestgas. Jeu hai profitau fetg dad esser bilings e da haver retschiert omisdus lungatgs en miu sacados. Anteriur directur a Singapur Il niev directur dalla scola dil marcau da Cuera ei naschius 1964 e carschius si a Cuera. Siu bab Flurin e sia mumma Emmi naschida Padrutt fuvan culs treis buobs Peter, Gion e Flurin savens a Luven, il liug nativ dil bab. Suenter las scolas obligatorias ha Gion Caviezel fatg il seminari scolastic e finiu quel culla patenta da scolast primar. Suenter ha el instruiu a Veulden, a Trin ed Andeer. Da 1993 tochen 2003 eis el staus engaschaus sco scolast e directur dalla Scola svizra a Singapur, ina instituziun privata. Igl onn 2003 eis el turnaus e secasaus a Schaffusa nua ch el ei staus ils davos quater onns inspectur da scola. Gion Caviezel ei maridaus e bab da Marius, in buob da 15 meins.

4 Leben in Chur Im Herzen von Chur bieten wir einen wunderbaren Wohnort für Familien. 3,5 4,5 Zimmer-Wohnung 90 m 2 BGF, ab CHF Zimmer-Wohnung 105 m 2 BGF, ab CHF Im Mehrfamilienhaus Scalettastrasse 109 entstehen 19 attraktive Eigentumswohnungen. Die herrliche Fernsicht in die Berge und die nahe gelegenen Einkaufsmöglichkeiten, Schulen und Sportanlagen bieten einen idealen Ort für Familien. Mit viel Liebe zum Detail werden sämtliche Wohnräume, Küche und Bad modern und luxuriös gestaltet. RH Verwaltungen Frau Romy Haller, Postfach 92, 9327 Tübach T , Eof ce@rh-verwaltungen.ch Laax-Dorf: Zu verkaufen Zimmer-Einfamilienhaus Ideale Lage in der Dorfkernzone. WF 162m 2 + Nebenräume 72m 2. Baujahr Moderner, heller Innenausbau für anspruchsvolles Wohnen. Wärmepumpenheizung, Steuerfuss Laax nur 68%! IMMOBILIEN-TREUHAND FURRER, LAAX Telefon E n z a t g i c h e s i d a c a l a f a r r e c l a m a p e r s p a r g n a r d a n e r s, s a s c h a r e r i e r a s t a r s i a u r a p e r s p a r g n a r t e m p s! Sandra, 41-j., Betriebswirtschafterin, mit schulterlangen braunen Haaren und faszinierenden Augen sehnt sich nach Liebe, Leidenschaft und einer starken Schulter zum Anlehnen. Lass Dich von dieser attraktiven Frau verzaubern! Tel «Essas Vus intip aviert? Enzatgi ch ei segirs da sesez eche vegn spert encontact?» Gioni Capaul, menader dalla vendita Jeu enquerel per in pensum da 100% in engaschau/ina engaschada cussegliader/-dra da clientella (100%) en survetsch extern per la regiun Surselva Nossas spetgas: emprendissadi terminau, experientscha professiunala da plirs onns ed enconuschientschas dil PC domicil ella regiun da vendita ni prompts da midar domizil enconuschientschas dalla branscha da segiradas ein d avantatg Nossas purschidas: scolaziun cun diplom sco cussegliader persunal da nossa clientella cundiziuns da lavur modernas pusseivladads da svilup interessantas ed ina collaboraziun a liunga vesta Haveis Vus interess? Jeu selegrass da Vies telefon sin la numera Tarmettei per plascher ils documents usitai a: silvia.hungerbuehler@helvetia.ch Helvetia Assicuranzas, Silvia Hungerbühler, Human Resources & Dienste, Postfach, 9001 St. Gallen Helvetia Assicuranzas Agentura generala Cuera Via dalla staziun 7, 7001 Cuera K OMMUNIKATION DAS IST UNSERE W ELT Gardasee: F-Whg. und Villen Nachsaison ab Fr /Wo. Prospekt anfordern unter Tel Landquart, Bahnhofplatz Zu verkaufen, ev. zu vermieten in neuem Wohn- und Geschäftshaus 4 Zimmer-Whg. (nur Verkauf) Parkplätze intiefgarage Ladenflächen von 60bis 140 m 2 Auskunft erteilt gerne: Raths Management GmbH Personal- und Unternehmensberatung Leeweidstrasse 7, 8330 Pfäffikon ZH Tel raths.management@bluewin.ch Erfolgreiche Fernbehandlung bei Partnerwiederzusammenführung! (Ohne Wissen des Partners) Diplomierter Schweizer Parapsychologe hilft sofort und zuverlässig seit über 25 Jahren. Tel G !!! Gesucht!!! Autos und Busse für Export Alle Marken, km und Zustand egal, auch Unfallautos (7-22 Uhr auch Sa u.so) Kaufe Autos für Export (auch sonntags) km und Zustand egal,auch Unfallwagen und Toyota-Bus + Lieferwagen;gegen Barzahlung. «Abitais Vus gia en in abitaziun cun loggia, cun palantschieus da crap natiral, cun ina curt interna sco inparc ecun ulteriur confort?» Infurmaziuns davart il confort d abitar surprendent en la surbajegiada «Im Eichhof» ad Igis survegnis Vus sur udirectamain da: MATA servetschs fiduziars e revisiuns SA, telefon uwww.mata.ch Ihr Lieferant im ganzen Kanton HEIZÖL-DIESEL Chur: Tel Pontresina: Tel Chur Pontresina St.Moritz Ilanz Ottostrasse 24 Chascha postala 7001 Cuira tel fax L'institut d'assicuranza sociala dal chantun Grischun è il center da cumpetenza per l'entir sectur da las assicuranzas socialas e garantescha che las incumbensas vegnian ademplidas en moda cumpetenta. Per realisar nossas activitads interessantas e pretensiusas tschertgain nus collavuraturas e collavuraturs activs sco Vus, che lavuran gugent independentamain e ch'èn prontas u pronts da surpigliar responsabladad. Nus tschertgain ina tecnicista u in tecnicist per ICT per la partiziun d'informatica (100%) Vossas incumbensas En il team d'informatica da l'institut d'assicuranza sociala dal chantun Grischun essas Vus la persuna ch'è responsabla per l'evaluaziun, per il provediment, per l'installaziun e per il mantegniment da hardware e software en noss ambient da microsoft. Vus essas la persuna ch'è responsabla ch'ils posts da lavur da client, ch'ils stampaders e che las plattafurmas dal server funcziunian senza incaps. Tar Vossas activitads tutgi er d'actualisar regularmain ils programs e da far ils updates currents da windows cun agid da la repartiziun da software moderna (SLD). En Voss champ d'incumbensas coordinais Vus la collavuraziun cun furnituras e cun furniturs sco er cun partenarias e cun partenaris externs. Vus dais il sustegn necessari a las utilisadras ed als utilisaders da l'assicuranza sociala dal chantun Grischun e scolais nossas novas collavuraturas e noss novs collavuraturs en l'applicaziun da noss sistems. Ultra d'ulteriuras activitads surpigliais Vus en il team er incumbensas da substituziun e collavurais en projects d'informatica currents. Voss profil Ina premissa optimala è ina scolaziun d'informatica en il sectur spezial da la tecnica da sistem u in emprendissadi terminà cun ina furmaziun supplementara en il sectur d'informatica. Vus enconuschais fitg bain ils products da microsoft (client, server ed office) ed avais en il cas ideal gia experientschas professiunalas en il champ d'incumbensas. Plinavant avais Vus la chapientscha necessaria per las autas pretensiuns d'ina interpresa da servetsch vers l'informatica. Cumpetenza sociala, l'abilitad da lavurar en in team, l'abilitad da supportar squitsch e la flexibilitad sco er la prontezza da lavurar ordaifer il temp da lavur usità cumpletteschan Voss profil. Nossa purschida Nus As purschain in'activitad multifara e pretensiusa en ina plazza da lavur cun ina infrastructura moderna. Vus profitais dal temp da lavur flexibel ed avais la pussaivladad interna ed externa d'as perfecziunar. Las cundiziuns d'engaschament sa drizzan tenor l'ordinaziun dal persunal dal chantun Grischun. Lieu da lavur Cumenzament da la lavur Persunas da contact Cuira tenor cunvegna Sonja, 51-j., eine erfolgreiche und charismatische Unternehmerin, humorvoll und weltoffen. Sie sehnt sich nach einer harmonischen Partnerschaft. Neugierig? Ich freue mich auf deinen Anruf. Tel La reclama procura che Vus munchentiasnagut. Daniel Calörtscher, manader da la partiziun d'informatica, tel , daniel.caloertscher@sva.gr.ch Joachim Cadonau, manader da la secziun "administraziun", tel , joachim.cadonau@sva.gr.ch Vossa annunzia cun ils documents usitads pudais Vus trametter fin il prim da settember 2007 a l'institut d'assicuranza sociala dal chantun Grischun, servetsch da persunal, Ottostrasse 24, 7000 Cuira. Die Südostschweiz Print AG sucht für den Ausrüstereibetrieb in Disentis/Mustér (Bündner Oberland )eine/n Druckausrüster/in Ihr Auftrag: Sie bedienen nach Einarbeitung verschiedene Falz- und Heftmaschinen und helfen in der Druckweiterverarbeitung mit. Ihr Profil: Sie haben eine abgeschlossene Ausbildung in einem technischen Beruf oder bringen bereits Erfahrung beim Ausrüsten von Druckerzeugnissen mit. Sie sind sich gewohnt selbständig, exakt und sauber zuarbeiten. Handwerkliches Geschick ist von Vorteil. Und wir? Wir bieten eine abwechslungsreiche und interessante Stelle in einem modernen Umfeld mit guten Sozialleistungen und einer den Anforderungen entsprechenden Entlöhnung. Sind Sie daran interessiert? Auskünfte erteilt Ihnen gerne Herr A.Deflorin, Telefon oder adeflorin@suedostschweiz.ch Ihre Bewerbungsunterlagen richten Sie bitte an: Südostschweiz Mediengruppe AG Personaldienst Kasernenstrasse Chur Ein Unternehmen der Südostschweiz Mediengruppe Lecturas e lecturs da gasettas èn bain infurmads! EROTIK-ANZEIGEN Neu!! In der Südost-CH Neu!! Befriedige deine & meine LUST! (Tag & Nacht) Geile und ungebundene Luder möchten mit dir all ihre Sexgeheimnisse teilen... Flirten Plaudern Kennen lernen Anruf: CHF 4. + CHF 3.50/Min. Brunette sexy Transsex, hübsch, schlank, gr. Busen, 175cm, 63 kg, verw. Herren auf süsse Art. Fr So ER/33 für die Frau verwöhnt die gepfl. SIE Mobile Nähe Chur Abwechslung?! Selina, 20, gerne griech. Vanessa, 26, H&H-Besuche. Deby, 32, exot. Temp ANONYM LAUSCHEN FR. 2.95/MIN. 50 Rappen/Min Befriedige deine Lust! Live! Hausfrau sucht Sexabenteuer , CHF 4.90/Min. inserar profitar

5 SURSELVA VENDERDI, ILS 17 D AVUST Buca mo promover ils fleivels La Regiun Surselva promova sin differents secturs affons e giuvenils fetg talentai (sib) Per promover affons e giuvenils special talentai ha la Regiun Surselva realisau in project da pilot. Naven dil proxim onn da scola vegnan sis affons cun intelligenza speciala promovi in miez di ad jamna. Purschidas per affons e giuvenils cun difficultads d emprender ein gia dapi onns integradas el sistem da scola. Niev ei che la Regiun Surselva vul promover scolaras e scolars ch ein fetg talentai. Per quei motiv ha la Regiun Surselva lantschau in project da pilot che cuoza treis onns. Il project ch ina gruppa da lavur ha elaborau cumpeglia aschibein la promoziun sil sectur cognitiv (leger, scriver, matematica eav.) sco era sil sectur musical, sportiv e creativ. La fin matg han ins allura publicau la purschida sur ils meinascola. Ina dallas premissas per vegnir recepi el project da promoziun ei in quozient d intelligenza da silmeins 130. Quel han ella media in tochen dus pertschien dalla populaziun. «Sch ei dat pia en Surselva dudisch affons fetg talentai ei quei in aulta cefra», di Claudio Simonet. El ei president dalla gruppa accumpignonta che ha surpriu il tgamun dil project. Quella gruppa nominescha era mintgamai ina persuna dil fatg pil sectur cognitiv, musical, sportiv e creativ. Affons dall entira regiun Dallas annunzias retschevidas hagien els saviu risguardar siat pil sectur cognitiv, ha Claudio Simonet detg. Sis da quels han naven dils 28 d uost mintga jamna in miez di instrucziun da promoziun a Glion ellas localitads dalla scola da musica. Ils affons che han habilitads specialas en lungatgs ni matematica han otg tochen 12 onns e derivan da Glion, Rueun, Val S. Pieder, Sumvitg e Medel. L instrucziun individuala dat Regina Berni da Val S. Pieder. Ei seigi denton da quintar cun enqual midada enteifer ils emprems treis onns ch il project cuoza, ha Claudio Simonet fatg da saver. Tenor Claudia Carigiet dalla gruppa accumpignonta han affons fetg talentai savens il basegns d entscheiver enzatgei, vegnan lu denton unfis avon ch igl ei a fin. «In affon special talentau ha gie mai stuiu sestentar en scola. Perquei han els era mai empriu da tener la dira.» Bistgaun Capaul, Claudia Carigiet e Claudio Simonet (da seniester) dalla gruppa accumpignonta han il tgamun dil project che promova affons e giuvenils fetg talentai. Silla foto mauncan Adeline Pfister e Marietta Jemmi. FOTO S. BUNDI Potenzial sil sectur da sport Che la gruppa accumpignonta ha buc anflau talents sil sectur da sport seigi guess remarcabel, ha il suprastont dalla Regiun Surselva Bistgaun Capaul concediu. «Quei potenzial ei segir gronds en Surselva e sa vegnir sustenius el futur cun pagar ils cuosts d in camp da trenament ni surdar in premi da promoziun.» Claudio Simonet smina che l emprema publicaziun seigi forsa stada empau restrictiva, els veglien aunc lantschar ina damonda allas uniuns sportivas. Perencunter ha la gruppa accumpignonta anflau in affon special talentau sil sectur da musica en Val Stussavgia. «Quei affon sa transponer ina melodia en in autra tonalitad, improvisar silla flauta ed empren sez da sunar harmonica», ha Claudio Simonet declarau. Igl affon retscheiva dapli instrucziun da musica e la pusseivladad da separticipar da cuors jamnils ni era concurrenzas da musica. Finanziar cun ina ierta «Igl ei necessari da promover affons special talentai. Tals crodan buca mo si cun prestaziuns extraordinarias, ei dat era daquels che refuseschan insumma las prestaziuns ni muossan prestaziuns bassas», giustifichescha Claudio Simonet. Aschia hagi in dils scolars in lungatg fetg sviluppau ch el hagi denton buca duvrau en scola. Tut ils cuosts dil project sa la Regiun Surselva cuvierer cun ina donaziun ch ina dunna dalla Bassa ha fatg avon dus onns. Ils daners astga la Regiun duvrar mo per la promoziun da fetg talentai e donns da malauras. Ei seigi stau quella ierta che hagi insumma dau igl impuls da promover ils affons e giuvenils, ha il meinagestiun dalla Regiun Surselva Duri Blumenthal concediu. Suenter la fasa da project fetschien els ina evaluaziun e decidien davart ina cuntinuaziun, ha Duri Blumenthal detg: «Lu vegnin nus a tschentar la promoziun da talentai sin ina nova basa. Sin fundament da nossas statutas vul quei dir che nus vegnin ad elaborar la finanziaziun ed il concept cun las vischnauncas.» Sco quei che Bistgaun Capaul ha schau sentir seigi ei buc exclaus ch ins sappi el futur puspei quintar cun daners da promoziun dil cantun. Ils emprems candidats ein nominai Martin Mathiuet e Silvio Capeder ein nominai per l elecziun ella suprastonza dalla Regiun DAD ANDREAS CADONAU Las vacanzas da stad ein beinprest terminadas e la veta politica en Surselva seregheglia plaunsiu. Ils emprems candidats per la suprastonza dalla regiun ein tscherni. L elecziun dil tgamun, dalla suprastonza e dil parlament sursilvan ha liug il november proxim. Precautamein entscheiva la nominaziun da candidatas e da candidats a rotar. Sco emprem ha la Formaziun e scolaziun Surselva nominau siu candidat per l elecziun ella suprastonza dalla regiun. Ina suprastonza che vegn per l emprema gada eligida dil pievel e che ha da surprender incaricas departamentalas. La Formaziun e scolaziun Surselva ha nominau ufficialmein Martin Mathiuet per candidat ella suprastonza dalla regiun. Hans Telli, il president communal da Trin che vala per vischnaunca da domicil dil candidat, ha fatg a saver che la suprastonza hagi priu notizia dalla candidatura da Martin Mathiuet e sappi senz auter s accordar cun quei fatg. Nuot en caussa ha ei dau d entellir dalla vischnaunca da Flem che ha entochen ussa tschentau il vicepresident dalla regiun. Il president communal da Flem, Thomas Ragettli: «Jeu vi buca communicar enzatgei substanzial en caussa.» La pcd dalla Lumnezia ha nominau Silvio Capeder En Lumnezia ha la pcd surpriu l incumbensa da nominar ils candidats ton per la suprastonza sco per il parlament. Marcus Caduff che presidiescha la partida circuitala ha dau d entellir che la nominaziun succedi en stretga collaboraziun cun las vischnauncas ed il cussegl da cumin. El ha era confirmau che sia partida seigi sedecidida da tarmetter Silvio Capeder, denter auter meinafatschenta dalla Pro Lumnezia, ella lutga electorala per recaltgar in sez ella regenza sursilvana. Domiciliaus en Lumnezia ei era il president dalla Partida socialdemocrata sursilvana, Beat Deplazes. El ha fatg a saver che sia partida vegni a sefatschentar l entschatta settember cun las elecziuns sursilvanas. El sez aspireschi denton buca da candidar per la suprastonza dalla regiun, plitost per in sez el parlament. Ella Cadi coordinescha il cussegl da cumin las candidaturas per suprastonza e parlament regiunal. Il mistral Martin Quinter ha communicau che las vischnauncas seigien envidadas da nominar candidats entochen ils 20 da settember.» Ufficial haiel udiu nuot en caussa candidats ed inufficial era buc.» Nuota meins curseschan nums da persunas en la Cadi che vegnan qualificadas per hablas da tarmetter ell elecziun per in sez en suprastonza. Sper quel da Mathias Bundi era Martin Candinas che ha tradiu dad insumma buc esser sefatschentaus cun quella elecziun. Sch ina tala vegni en damonda stuessi el inaga contactar siu patrun actual, pertgei in tal post pretendi in cert engaschi supplementar. Dapli partidas ella Foppa A Glion ei la colur politica empau pli gaglia ch el rest dalla Surselva aschia che las partidas vegnan a seconferir en caussa elecziun regiunala. Quei ha il president dil marcau da Glion, Martin Montalta, fatg a saver. Ei seigi senz auter la finamira da posiziunar in candidat da Glion e contuorn ell elecziun per la suprastonza regiunala. Ch el sez savessi esser quella persuna dubeta el fetg. «Jeu creigiel buca ch enzatgi vesa mei en quei post.» In auter che ha signalisau dapli promtadad dad eventual separticipar dalla lutga electorala per in sez ella suprastonza regiunala ei il president dalla vischnaunca da Sursaissa, Ernst Sax. Quei malgrad ch el ei buca sefatschentaus detagliadamein cun la caussa ed era buca vegnius plidentaus per ina candidatura. El vesess ina eventuala candidatura sco president dalla vischnauca da Sursaissa, deputau dil cumin Rueun ni er sco representant dallas vischnauncas gualsras. Enconuschents perfranc ei il candidat per il presidi dalla Regiun Surselva. Igl actual president e cusseglier naziunal Sep Cathomas stat a disposiziun e sco ei para ha negin gust da concurrenzar il president en uffeci el cumbat electoral dil november proxim. Enteifer las retschercas intersursilvanas croda buc in num dad ina dunna. Buca che las dunnas possedessen neginas representantas hablas dad exequir igl uffeci. Sco ei descha en Surselva vegnan ellas denton sezzas a stuer ir sillas barricadas per insumma vegnir nominadas. reclama

6 6 VENDERDI, ILS 17 D AVUST 2007 SURSELVA In sulet da quels tancs tschaffa 1000 liters gervosa. Gion Simeon da Trun ei staus bunamein in onn menader da construcziun pil stadion Letzigrund niev. Per biara glieud drova ei massa pissoirs. Il «Letzi» niev ei ton sco finius Gion Simeon da Trun ei in dils menaders da construcziun dil niev stadion Letzigrund a Turitg DA SIMON BUNDI Suenter prest dus onns da construcziun survegn Turitg in niev stadion d events e da ballapei. En biebein in jamna surdat l interpresa generala Implenia SA il niev stadion Letzigrund al marcau da Turitg. Pil mument ein pressapauc 500 luvrers aunc vidlunder en ed entuorn il stadion cun catramar, installar, trer lingias e schubergiar. «Nus havein buc in ura reserva, essan denton el plan da termin sco previu. Quei era grazia agl unviern migeivel», di Gion Simeon. Il menader da construcziun aulta da Trun lavura dapi igl october digl onn vargau sil plazzal gigantic el vest dil marcau da Turitg. El ei in da treis menaders da construcziun pil niev stadion Letzigrund e responsabels per las lavurs internas dil stabiliment. Clar ch ei seigi per in amatur dil ballapei specialmein motivont d astgar menar las lavurs dil niev stadion Letzigrund, conceda Gion Simeon. «Igl ei denton in engaschament ch ei cumbinaus cun entginas sururas, specialmein ussa cuort avon la fin.» Otg meters pli a bass Entschiet han las lavurs pil niev stadion Letzigrund avon prest dus onns. Oriundamein havevan ins quintau d entscheiver pér uonn cun las lavurs. Damai che Turitg ha vuliu giugs dall Euro 08 el marcau han ils responsabels decidiu da spustar anavon quei termin. En in emprema fasa han ins eregiu la construcziun da betun dalla nova tribuna dil vest. Quei duront ch il stadion vegl era aunc en funcziun. Cuort suenter il meeting d atletica leva «Weltklasse Zürich» la fin d uost 2006 ei il stadion vegl vegnius spazzaus e la secunda fasa da baghegiar ha entschiet. Ils luvrers ein oravontut i ella profunditad. Il plaz da ballapei niev schai otg meters pli afuns che quel dil «Letzi» vegl. Stau pusseivel ei quei entras in scavament da m 3. Ina gronda part da quella glera hagien els saviu duvrar el liug per far betun e gest construir cun quel las ulteriuras tribunas, di Gion Simeon. «Aschia havein nus saviu spargnar circa viadis da camiuns.» «Il pli bi stadion insumma» Il punct caracteristic dil niev Letzigrund ei il tetg. Quel ei tschentaus sin 31 petgas dublas, quei che dat agl entir stadion ina cumparsa fetg eleganta e leva. Il medem mument seigi il tetg staus la part la pli difficila da construir, conceda Marcel Meier ch ei medemamein menader da construcziun sil plazzal. Las petgas dil tetg hagien els stuiu tschentar cun ina exactadad da tschun millimeters tenor las coordinatas da GPS. Marcel Meier: «Probabel lavuran ins mo inagada ella veta vid in tal baghetg.» Biala ei la construcziun da tetg era sch ins mira sutsi cu ins sesa sin tribuna: Cheu hagien 45 lennaris strubegiau sutsi 220 kilometers gliestas enteifer tschun meins, sa Gion Simeon da dir ed aschunta: «In bien lennari dumignava 2000 strubas a di». Sco sin ina tuorta da natalezi En biebein in jamna surdat l interpresa Ordeifer il stadion ha ei plirs posts per da magliar e da beiber. Cheu sesanfla era la pli liunga bar da Turitg. Ella mesira 230 meters. generala il stadion niev al marcau. Cuort suenter, ils 7 da settember, eis ei gia puspei uras pil meeting d atletica leva «Weltklasse Zürich». La davosa occurrenza el stadion vegl daventa pia era l emprema occurrenza gronda el stadion niev. Ei seigi stau impurtont che quella concurrenza hagi saviu vegnir mantenida senza interrupziun a Turitg, di Marcel Meier. La pista da cuorer da 400 meters entuorn il plaz da ballapei seigi numnadamein per l atletica leva la pli impurtonta dil mund. La fin finala «setracta ei dall occurenza mundiala d atletica leva ch ei dotada il pli ault», sa Marcel Meier. Ils 22 da settember ha ei lu num FCZ encunter GC. Tochen lu fan ins era aunc differents tests el stadion. Leutier s auda da mirar che tut las 31 lontschas da cazzolas ardien. Quellas ein tschentadas sil tetg dil stadion e vesan ora sco candeilas sin ina tuorta da natalezi. Per Marcel Meier van quellas a prau fetg bein cun la siluetta dil baghetg: «Jeu ughegiel da pretender ch il Letzigrund seigi il pli bi stadion insumma.» Sut il tetg enconuschan cameras da survigilonza schizun la marca da cigarettas ch ils aspectaturs feman. En in tschaler da cuorer sutterran cun indrez da mesirar temps san ils atlets trenar. FOTOS S. BUNDI

7 SPORT VENDERDI, ILS 17 D AVUST Las finamiras ein pli pintgas Questa fin d jamna entscheiva il campiunadi da ballapei regiunal DA GIUSEP VENZIN Pli u meins la medema equipa sco ella sesiun vargada sa il niev trenader da Schluein Glion direger dumengia proxima egl emprem giug dil campiunadi 2007/08. Sulettamein il trenader/giugadur Roland Casutt ei buca pli commember dalla emprema da Crap Gries. Persuenter ha Remo Cavelti integrau dus juniors en sia squadra. Il giugadur/trenader da 25 onns ha surpriu l equipa suenter l abdicaziun da Roland Casutt e dapi in meins trenescha el ils giugadurs che han per part gia dau cun el sco juniors: «Igl ei ina pulita sfida», conceda el. Sper il ballapei vonzi pauc temps liber. Remo Cavelti ha gia las empremas indicaziuns dallas habilitads da sia equipa e quellas ein tuttavia empermettentas. El giug dil cup svizzer ha sia equipa spiars encunter la squadra da secunda ligia St. Margrethen 0:3 ed encunter la secunda da Cuera ha Schluein Glion spiars el cup grischun suenter sittar penaltis. Els dus giugs encunter ferms adversaris ha il giuven trenader era viu entginas munconzas, ina da quellas ei la segirtad cul bal. Corporalmein hagi sia equipa teniu petg encunter omisduas equipas. Sco niev trenader vul Remo Cavelti buca tschentar la latta memia ault, sia emprema finamira ei da setener en tiarza ligia. L equipa da Crap Gries trenescha uonn duas gadas ad jamna. Ina gada dapli trenava l equipa cun Roland Casutt. Ina nova equipa a Bual Ferton che Remo Cavelti sa luvrar a Crap Gries cun ina equipa che ha gia giugau ina sesiun ensemen, sto Marco Lechmann Damaun entscheiva il campiunadi regiunal da ballapei ed Albert Caviezel da Schluein Glion (seniester) va puspei alla catscha da gols e puncts. FOTO G. VENZIN da Vella formar ina nova equipa. L emprema equipa lumneziana ha piars dabia substanza. Denter auter sto il niev trenader ed anteriur goli da Vella/Lumnezia remplazzar ils dus frars Daniel e Beat Solèr, Rui Duque, Marco Blumenthal e Corsin Cavegn. Remplazzar quels giugadurs da tschep cun experientscha da varga in decenni cun giugadurs da medema posa ei denton strusch pusseivel. Aschia tschenta il trenader da 29 onns era negina prognosa, el spera da vegnir «sur las rundas» els giugs d atun. Silmeins sa el sefidar d in goli versau. El sez sto desister digl engaschi pervia d ina operaziun dil dies. La primavera vargada ha igl anteriur goli da Tavau Sven Oberau vuliu pertgirar il gol da Lumnezia/Vella, ei denton seblessaus. Ussa tuorna el ella equipa. Ina megliera entschatta en vesta La sesiun vargada ha Trun/Rabius entschiet malamein e terminau la runda d atun cun nov puncts da diesch giugs. Quei vul l equipa trenada da Paulin Candinas evitar uonn. Dil cader dil campiunadi vargau mauncan Ervin Albin e Gion Antieni Maissen. Ervin Albin el ei in giugadur da tschep pren in «timeout» per motivs da sanadad ed il student da sport Gion Antieni Maissen ha rut ina comba enten reiver. L equipa da Pustget gioga igl emprem giug dalla nova sesiun a Mutteins encunter Danis-Tavanasa. Il goli Flavio Candinas: «Nus sperein da saver cuntinuar sco ella runda da primavera.» Quella runda ha l emprema equipa da Trun/Rabius terminau senza ina suletta terrada. Medegau las plagas Muort blessuras ha Edvin Cathomas stuiu desister ella sesiun vargada savens da giugadurs da tschep: «Las plagas ein medegadas», informescha il trenader da Danis-Tavanasa ed el di vinavon: «Jeu haiel ina flotta equipa.» Quei astga igl um che trenescha dapi dus decennis ina ni l autra equipa dalla US Danis-Tavanasa era pretender suenter las duas davosas partidas. El cup svizzer han ses giugadurs dumignau l equipa da 3. ligia Walenstadt/Riva 4:0. L entschatta dil campiunadi cun in giug da derbi ei gest quei che Edvin Cathomas giavischa: «Il giug encunter Trun/Rabius ei gest la dretga motivaziun per mia equipa.» Da niev a Crap Gries La secunda equipa da Schluein Glion ha terminau la sesiun vargada sil secund plaz da gruppa 1 da 4. ligia, ei pia stada la secund ferma equipa sursilvana. Da niev gioga l equipa trenada da Daniel Rossow a Crap Gries. La dumengia ei Domat, il victur da gruppa dil campiunadi vargau, hosp a Schluein. Da niev ei era Sedrun/Mustér en quarta ligia. L equipa trenada da Toni Cathomen e da Franz Epp ei la medema sco la sesiun vargada en 5. ligia. «Setener en 4. ligia ei emprema finamira», di Toni Cathomen. Sia equipa ha la media da vegliadetgna da 22 onns. Runda d atun 3. ligia, gruppa 1, equipas grischunas Runda d atun 4. ligia, gruppa 1 Sonda, ils 18 d uost 2007 Tusaun/Cazas Weesen Dumengia, ils 19 d uost, 2007 Valposchiavo Bogn Ragaz Schluein Glion Domat Mardis, ils 21 d uost 2007 Cuera 97 a Walenstadt Flums Mladost Sonda, ils 25 d uost 2007 Bogn Ragaz Domat a Tusaun/Cazas Flums Dumengia, ils 26 d uost Rapperswil-Jona Schluein Glion Valposchiavo Weesen Mladost Cuera 97 a Sonda, ils 1 da settember 2007 Domat a Rapperswil-Jona Sargans Mladost Dumengia, ils 2 da settember 2007 Flums Valposchiavo Cuera 97 a Tusaun/Cazas Schluein Glion Walenstadt Sonda, ils 8 da settember 2007 Tusaun/Cazas Sargans Walenstadt Domat a Dumengia, ils 9 da settember 2007 Mladost Schluein Glion Valposchiavo Cuera 97 a Sonda, ils 22 da settember 2007 Domat a Mladost Sargans Valposchiavo Dumengia, ils 23 da settember 2007 Cuera 97 a Weesen Schluein Glion Tusaun/Cazas Sonda, ils 29 da settember 2007 Tusaun/Cazas Domat a Dumengia, ils 30 da settember 2007 Mladost Rapperswil-Jona Valposchiavo Schluein Glion Flums Cuera 97 a Sonda, ils 6 d october 2007 Domat a Valposchiavo Walenstadt Mladost Dumengia, ils 7 d october 2007 Rapperswil-Jona Tusaun/Cazas Cuera 97 a Bogn Ragaz Schluein Glion Weesen Sonda, ils 13 d october 2007 Bogn Ragaz Mladost Tusaun/Cazas Walenstadt Weesen Domat a Dumengia, ils 14 d october 2007 Valposchiavo Rapperswil-Jona Flums Schluein Glion Cuera 97 a Sargans Sonda, ils 20 d october 2007 Domat a Flums Walenstadt Valposchiavo Dumengia, ils 21 d october 2007 Mladost Tusaun/Cazas Schluein Glion Cuera 97 a Mesjamna, ils 24 d october 2007 Bogn Ragaz Tusaun/Cazas Sonda, ils 27 d october 2007 Sargans Schluein Glion Dumengia, ils 28 d october 2007 Valposchiavo Mladost Cuera 97 a Domat a Sonda, ils 3 da november 2007 Domat a Sargans Tusaun/Cazas Valposchiavo Dumengia, ils 4 da november 2007 Rapperswil-Jona Cuera 97 a Mladost Weesen Schluein Glion Bogn Ragaz Sonda, ils 10 da november 2007 Bogn Ragaz Valposchiavo Domat a Schluein Glion Weesen Tusaun/Cazas Walenstadt Cuera 97 a Dumengia, ils 11 da november 2007 Mladost Flums Sonda, ils 18 d uost 2007 Schluein Glion Panaduz Valposchiavo Lusitanos Tusaun/Cazas Sedrun/Mustér Dumengia, ils 19 d uost 2007 Schlarigna Surses Danis-Tavanasa Trun/Rabius Sonda, ils 25 d uost 2007 Panaduz Danis-Tavanasa Lumnezia Schluein Glion Sedrun/Mustér Valposchiavo Dumengia, ils 26 d uost 2007 Trun/Rabius Tusaun/Cazas Lusitanos Schlarigna Sonda, ils 1 da settember 2007 Tusaun/Cazas Panaduz Valposchiavo Trun/Rabius Schlarigna Sedrun/Mustér Dumengia, ils 2 da settember 2007 Surses Lusitanos Danis-Tavanasa Lumnezia Sonda, ils 8 da settember 2007 Panaduz Valposchiavo Schluein Glion Danis-Tavanasa Sedrun/Mustér Surses Dumengia, ils 9 da settember 2007 Trun/Rabius Schlarigna Lumnezia Tusaun/Cazas Sonda, ils 15 da settember 2007 Surses Valposchiavo Lusitanos Tusaun/Cazas Trun/Rabius Schluein Glion Panaduz Lumnezia Sedrun/Mustér Danis-Tavanasa Sonda, ils 22 da settember 2007 Tusaun/Cazas Schluein Glion Valposchiavo Lumnezia Dumengia, ils 23 da settember 2007 Surses Trun/Rabius Schlarigna Panaduz Lusitanos Sedrun/Mustér Sonda, ils 29 da settember 2007 Panaduz Surses Schluein Glion Valposchiavo Dumengia, ils 30 da settember 2007 Danis-Tavanasa Tusaun/Cazas Trun/Rabius Lusitanos Lumnezia Schlarigna Sonda, ils 6 d october 2007 Valposchiavo Danis-Tavanasa Sedrun/Mustér Trun/Rabius Dumengia, ils 7 d october 2007 Surses Lumnezia Schlarigna Schluein Glion Lusitanos Panaduz Sonda, ils 13 d october 2007 Panaduz Sedrun/Mustér Schluein Glion Surses Tusaun/Cazas Valposchiavo Dumengia, 14 d october 2007 Danis-Tavanasa Schlarigna Lumnezia Lusitanos Sonda, ils 20 d october 2007 Sedrun/Mustér Lumnezia Dumengia, ils 21 d october 2007 Surses Danis-Tavanasa Schlarigna Tusaun/Cazas Trun/Rabius Panaduz Lusitanos Schluein Glion Sonda, ils 27 d october 2007 Schluein Glion Sedrun/Mustér Tusaun/Cazas Surses Valposchiavo Schlarigna Dumengia, ils 28 d october 2007 Danis-Tavanasa Lusitanos Lumnezia Trun/Rabius Sonda, ils 3 da november 2007 Panaduz Schluein Glion Sedrun/Mustér Tusaun/Cazas Dumengia, ils 4 da november 2007 Surses Schlarigna Trun/Rabius Danis-Tavanasa Lusitanos Valposchiavo (cp) Puntual sin l entschatta dalla sesiun da ballapei 2007/08 publichescha l Uniun sportiva Schluein Glion sia emprema gasetta dil club. La gasetta en format A4 cumpeglia rodund 50 paginas en colur. Ils organisaturs quentan cun ina ediziun da 4000 exemplars. La fin d jamna proxima entscheiva la nova sesiun da ballapei en Surselva. Era la radunonza generala dil Club da ballapei US Schluein Glion ha liug la dumengia ils 19 d uost a Schluein ella casa communala. Ord quels motivs cumpara la dumengia l emprema gasetta ella historia dall uniun. Tschun giuvens commembers activs dil club da Schluein Glion han unfriu lur temps liber per realisar la gasetta. Tier il Il pendant tier «la gazzetta dello sport» Uniun Sportiva Schluein Glion cun emprema gasetta dil club team da redacziun s audan Stefan Jörg, Gian Marco Menzli, Jan Berni, Flurin Bundi, Maurus Candrian e Ronny Panier. Els davos meins han els rimnau ina massa informaziuns sur da lur uniun preferida e formau entuorn quellas en artechels, intervestas e reportaschas. La gasetta cuntegn historias ed anecdotas da temps vargai, purtrets da commembers, rapports annuals da tut las equipas ed intervestas cun persunalitads orginalas dil club. Ei dat denton era ina ni l autra surpresa che fa franc selegrar pign e grond. Secrets ei era aunc il num dalla gasetta. Cun questa gasetta vul l Uniun sportiva Schluein Glion presentar il club da ballapei ad in lad spectrum da lecturs. La publicitad duei saver prender investa en las activitads e la veta interna dall uniun. Ina finamira ei era dad animar novs giuvenils d entscheiver a giugar ballapei. Ils commembers dad oz e pli baul duein retscheiver in document da regurdientscha. La gasetta duei era rinforzar l identificaziun dils commembers tier lur uniun. La gasetta ei denter auter era in niev mied interessant per ils sponsurs dall uniun sportiva. La gronda ediziun porscha ad els ina buna plattafuorma per sepresentar ella regiun. La gasetta ei gratuita e sa vegnir retratga a Glion en l interpresa Menzli Sport el center Mundaun, sil kiosc dil plaz da ballapei Crap Gries a Schluein ed ell ustria Posta veglia a Schluein. L Uniun sportiva Schluein Glion ha ediu sia emprema gasetta dil club. MAD

8 8 VENDERDI, ILS 17 D AVUST 2007 SURMEIR La serpentina scu curiositad Tinizong: «Festa dalla veia» per la sanaziun tras vischnanca (pb) Dumengia passada ò la vischnanca da Tinizong fatg ena degna festa per la fegn dalla sanaziun dalla veia da transit. Siva en sarvetsch divin festiv èn igls responsabels da cumegn e cantun sa drizzos alla raspada da festa cun divers aspects tar la veia e la sanaziun. Pinavant è nia musso ainten l istorgia cun maletgs an furma da til. Pader Marco Baltermi, igl plevant da Tinizong, monsignore Stephan Stocker, diplomat digl Vatican a Berlin, en amei da Tinizong tgi è gist rivo an vacanzas gist dretg per la festa, igl Chor cecilian Tinizong ed igl antier cumegn cun divers giasts dad orsoura on antschet igl de da festa cun en sarvetsch divin. Aint igl sies preda ò monsignore Stephan Stocker mess igl de da festa e la sanaziun dalla veia an chel connex: Scu tg ins renovescha ena veia ed igl plaz-baselgia, uscheia ins stoptga adegna puspe renovar la carezza tigl Stgaffeider. Ord spira indifferenza vigna chegl fatg adegna pi pac. Igls plaz-baselgia scu centrum An connex cun la sanaziun dalla veia tras vischnanca on er privats nizigia l occasiun da far renovaziuns ved lour tgesas. Ena renovaziun pi gronda ègl er do davant baselgia. Graztga ad ena donaziun generousa dad ena persunga privata è igl plaz nia mess an en nova vistgia, surtratg cun sulada, la viglia truasch è neida spustada e plazzada an en migler li. Digl plazbaselgia tgi era gio avant en li d antupada è oz davanto igl centrum da vischnanca. Betg angal per avant e siva igl sarvetsch divin dalla dumengia, mabagn er per igl mintgade ed an spezial per occurrenzas spezialas scu dumengia passada. Lò è el davanto igl plaz da festa. La populaziun ed igls giasts èn igl amprem nias sarvias cun en stupent apéro, noua tgi la famiglia Luzio veva s angaschea spezialmaintg. Anromo è chest aperitif nia musicalmaintg dalla Musica instrumentala Savognin. La furmaziun dirigeida dad Adrian Farrér è sa mussada dalla miglra vart. Per star tar las producziuns musicalas: Er igl Chor cecilian Tinizong cun scolast Corsin Caglia cun la batgetta ò siva digl bel accumpagnamaint digl sarvetsch divin er canto treis canzungs durant igl act da festa. Gronda muntada da transit An la madema direcziun culturala vo er la producziun preschentada da Mario Jegher cun scolars da scoligna, dalla scola primara, digl scalem superiour, amprendists e students. Er schi la veia tras Tinizong cun igl traffic da transit è oz ena gravezza per la vischnanca, schi n è chegl betg adegna sto uscheia. La veia ò er purto agl li impurtanza, lavour e gudogn. E chella veia è gio 2000 onns ena veia da transit. Igl nom digl li è gio menziuno per l amprema geda 280 s.cr. sen ena carta stradala digls Romans. Igl nom uriund digl li era colliia cun igl pled lategn «tendere», tgi vot deir er an rumantsch tender. Ins veva da tender en tgaval supplementar ve davant agls quatter tgavals per saveir dominar igl toc pi strantg orase. Dei è la versiun romana digl nom da Tinizong stada «Tinetio. Pero er siva ò Tinizong gia impurtanza scu li da transit. Zont siva tgi Jacob von Castelmur è alla fegn digl 18avel tschentaner nia incumbenso da biagier or la veia da Set. Cò da chella vart davigl quatter «portas» (Lantsch, Tinizong, Mulegns e Stalla (Beiva), noua tgi niva mido tgavals, pero vevan igls lis er igl dretg dad incassar dazis. Chegl zont durant igl taimp digls berniers, noua tgi niva transpurto magliaretsch, marcanzeia e vegn. Per part da nord vers sid e per part igl cuntrari. Siva ena introducziun istorica An sies pled ò igl mastral da Tinizong, Gian Jegher, bagn stimo la sanaziun tras vischnanca scu ovra gartageda, pero fatg attent tgi igl traffic resta. E tg ins duess gio oz far igls pass basignevels per a lunga vista pansar ve dad en sviamaint, schi las frequenzas sen veia creschan uscheia anavant. PDS antras Mario Jegher on igls giuvenils musso an divers maletgs impressiunonts an furma da til scu tgi pudess esser sto durant las differentas fasas istoricas. Veia, passape, plazs e lengias Las lavours da sanaziun dalla veia da transit tgi on cuzzo quatter onns cumpeglian igl suandont: Sanaziun dalla veia sen ena lunghezza dad 1,4 km davent digl plaz da farmada da posta agl sid dalla vischnanca anfignen tar la punt a Mulegn. La largezza dalla veia è tranter 6 e 7 meters. Aint igl corpus dalla veia èn neidas integradas las lengias dad ava e canalisaziun, tgi on per partramplazzo lengias existentas tgi eran 100 onns viglias. Eneda tgi igl cantun ò gio davert la veia sa redutgeschan cò fermamaintg igls costs per igl cumegn. Er cumpiglia ainten la sanaziun è igl passape da vart dretga sen l antiera lunghezza dalla vischnanca e cun 1,5 anfignen 2 m larghezza. Treis tgesas ed ena clavadeira on stuia untgier alla veia. Alloura igls divers plazs da farmada, igl plaz da posta ed igl plazbaselgia. Igl costs antiers per la sanaziun e la correctura dalla veia montan a radond 11 miu., da chels ò igl cumegn da surpiglier 3,2 miu. An sies pled da festa ò igl mastral, Gian Jegher, angraztgea a tots pertutgias e responsabels davent digls votants anfignen tar igls planisaders ed igls collaboratours dallas interpresas per l ovra gartageda. «Scu pitschen mattatsch vaia ligia eneda en codesch cun igl tetel Tinizong ein typisches Strassendorf», ò detg igl mastral. Chegl vegia disturbo el. Ainten l istorgia vegia el alloura savia liger, tgi gist perveia dalla veia da transit vegia la vischnanca gia impurtanza. Siva taimps cun pi paca muntada seia chella carscheida puspe igls davos decennis, e chegl massiv. Ins vegia stuia adattar la veia allas novas relaziuns. E la bilantscha dalla sanaziun realisada è per Gian Jegher: «La vischnanca cun igl sies passape è davantada pi sieira. Chegl tgi è rasto è igl traffic tgi vo tras anc pi impedia. Per a lunga vista ma schinegia betg da far la dumonda digl sviamaint. Vign el u vign el betg e cura? La discussiun dad en sviamaint stò neir fatga ossa, pero betg angal ainten las singulas vischnancas, mabagn sen l antiera ruta digl Gelgia. Angal schi tot igls cumegns alla veia sa fon fermas per en sviamaint, angal alloura savainsa ans far santour, uscheia tgi la politica fetscha igls pass basignevels per ena buna schliaziun an 15, 20 u forsa 25 onns.» Stefan Engler e Heinz Dicht Cunsiglier guvernativ Stefan Engler veva betg mantganto da neir sez a Tinizong tar la «festa dalla veia». An sia adressa alla raspada ò el menziuno, tgi ins sa deisa magari spert ve digl nov, ambleida pero igl vigl. Avant ins bavrava la biestga ve dalla truasch sur veia ve. Ins cargeva la benna grascha gist dasperas veia. Oz seia la situaziun tot otra. E tar la sanaziun seigl ia an amprema lengia per augmentar la siertad e migliurar la qualitad da veiver per la populaziun da Tinizong. Per igls abitants ainten las tgesas dasperas veia seia igl taimp da sanaziun sto difficil cun canera, polvra ed oters impedimaints. Alla fegn seia chegl succedia per bagn dad ena maioritad. Cun chella schliaziun seia igl cumegn sa decidia per igl pasler ainta mang anpe dalla columba sen igl tetg. «E chegl è tenor mies manager prudent», concluda igl cunsiglier guvernativ. Igl capoinschignier digl cantun, Heinz Dicht, ò menziuno diversas difficultads durant la fasa da sanaziun. Egna seia franc stada tgi durant igl antier taimp da sanaziun ins vegia gia da tigneir se dretg igl traffic tras vischnanca. E cun integrar las lengias ainten veia seigl magari er capito, tgi chels attatgs eran betg an en li ideal ord vista digl traffic. Heinz Dicht ò er raspundia la dumonda dad en sviamaint: «Gio igl 1985 davigl ena varianta per ena untgeida sur vischnanca. Ins vess gia da tagler la sponda e francar la veia cun meirs etc. Chegl fiss sto tger e vess betg purto ena massa. Pi tard ins ò cartia da saveir sviier la vischnanca sot vischnanca.» Cun igl tratg dalla veia nova ins vegia er gia da risguardar aspects ord vista dalla tgira da monumaints. Pinavant er pansar alla siertad. Alla fegn seigl sto en cumpromiss. Radons è la capitala dalla Val Nandro Las fracziuns dad aclas an Surmeir: Oz Riom (anr/pd) Siva dalla vischnanca da Tinizong ins dastga deir tgi la vischnanca da Riom vegia las pi bleras aclas an Surmeir, chegl bagn vurdo sen igl territori e sen igls travagls purils existents. La Val Nandro cun aclas davent da Tigignas anfignen Bargias resta dantant ena val fitg interessanta er an chegl tgi pertotga las aclas cun per part proprietad er da Cunter e da Savognin. Chegl è per part er d attribueir a dretgs dad alps dallas vischnancas numnadas. Igl taragn agricol segl territori digl cumegn da Riom, oz Riom-Parsonz, è an possess da var 300 proprietaris. Igl spazi da taragn agricol dallas aclas è considerabel pi grond tg igl taragn digl fons a tgesa. Sch ins canoscha igl spazi da taragn extendia an Val Nandro, schi è chegl er tgapibel. Igl taimp da lavour sen las aclas era fitg lung avant Radons ins dastga chintar scu la capitala dalla Val Nandro. Las aclas èn belabagn tottas biageidas or per scopo da vacanzas da stad e d anviern. la migliuraziun digl fons pigls pours ed aclans. Anfignen igl onn 1960 existivan an Val Nandro 130 aclas (clavadeiras) tgi nivan duvradas per adiever agricol. Oz existan an Val Nandro angal ple pacas aclas nizigeidas per adiever agricol. Igl mument vign angal pavlo or an ena acla a Radons ed an ena a Mottign. Tot l oter fagn, chel dallas aclas scu er tal da colm vign mano durant igl fanar sivamang a tgesa an igl travagl principal. Igl mument dombra la vischnanca da Riom anc set travagls purils. Igl onn 1976 on igls proprietaris da taragn pudia cultivar e sfreir las parcellas novas segl areal da tgesa, vot deir anfignen Tigignas e Talvangas, ed en onn sessour chellas dallas aclas e digls colms. La surdada uffiziala è neida decretada dalla regenza grischuna igls 5 da fanadour Igl conclus per ena migliuraziun generala on tant igl cumegn da Riom scu chel da Parsonz piglia igls 5 da schaner Ena grond ovra communabla è neida cumplaneida siva d en taimp da realisaziun da var 30 onns. Aclas tranter 1500 e 1930 meters s m La Val Nandro, territori digl cumegn da Riom, oz Riom-Parsonz, è egna dallas pi grondas vals lateralas digl Grischun tgi n è betg abitada sur onn. Uriund, vot deir anfignen igl onn 1850, appartigniva ella alla pleiv da Riom-Cunter, egna dallas 5 pleivs tgi furmavan la dertgira ota da Surses, cun la sedia agl casti da Riom. Cun la constituziun federala digl 1848 e la cantunala digl 1850 èn nias furmos igl circuits e cumegns politics er ainten igl noss cantun. Igl territori cun dretg da giudicatura tranter igls cumegns da Riom e Cunter è pero nia zavro pir igl onn 1902 tras en lung process tranter igls dus cumegns. Scu dapertot ò l agricultura fatg en svilup immens. Curt siva dalla davosa ghera mundiala dumbrava Riom anc passa 40 travagls purils cun en domber da biestga da manevel 500 tocs cun an media 8 ha per travagl. Da lez taimp davigl grondas famiglias e tots tgi vevan da luvrar ve digl travagl puril durant la stad. Cura veir fitto fanar a tgesa niva fatg igl pentel e l antiera famiglia geva ad acla. Lò stavigl alloura aglmanc egn anfignen en meis e mez. Igl fagn dallas aclas laschevigl gist lò e niva pavlo alloura igl aton u la premaveira. Igl fagn da colm mattevigl aint igls tgamons ed igl manavan alloura siva fanar, igl aton, a tgesa. Igl scopo è mido las aclas èn rastadas Cun la realisaziun dalla migliuraziun èn igls travagls agricols automaticamaintg sa grondanias ed a madem mument ò scumanzo la mecanisaziun moderna. A chel mument ò mintga travagl sa concentro cun igl fanar, vot deir or da puncts raziunals, clavadeiras novas, niva igl fagn veadaple mano a tgesa e las aclas on a chel mument mido sies scopo. En mument davigl leschas tgi aglmanc gravagevan da mantigneir las aclas perchegl tgi ins dastgeva betg midar igl scopo. Vot deir da midar dad en scopo agricol an en scopo turistic. Pero tgi l agricultura veva sa mido da radagn an sias structuras e tgi las aclas on pers lour muntada, glez era en fatg. Cun igl svilup turistic an la Val Nandro tgi ò scumanzo l antschatta digls onns sessanta cun l erecziun dalla pendiculara e pi tard cun la gondla a Radons è er nia do en tschert squitsch per antschever a biagier or las aclas per igl adiever turistic. Dantant è da constatar tgi la proprietad dalla pluralitad dallas aclas è rastada an mangs indigens. Las aclas èn rasadas tranter Tigignas e Bargias sen en fitg grond territori da vart sanestra digl ragn da Schmorras e l ava da Nandro. Cun aveir prescripziuns superiouras ègl betg sto pussebel da zonar igl antier territori. Zono èn neidas las aclas da Radons, exclus Pro Tecs, Tigia e Fotgs. Tgi tgi vot biagier or en acla an egna dallas otras fracziuns sto tigneir aint las prescripziuns superiouras. Gl è da sperar tgi chegl seia er angal ena dumonda da taimp. La gronda part dallas aclas da Manziel èn biageidas dasper la veia principala e vignan mademamaintg duvradas per far vacanzas. FOTOS P. DOSCH

9 ENGIADINA VENDERDI, ILS 17 D AVUST Po profitar Sent da las experienzas da Segl? DA MARIO PULT / ANR Ils cumüns sun dependents d activitats da fabrica. La dumonda da la masüra dà andit a discussiuns. Sent ha tut cogniziun da las experienzas fattas a Segl. Avant duos ons han ils abitants da Sent elavurà ün concept directiv per l avegnir da lur cumün. D incuort ha gnü lö illa Grotta da cultura üna sairada da discussiun cul böt da s laschar infuormar sur da las experienzas fattas in oters lös. Il capo da Segl, Attilio Bivetti, ha quintà sur dal svilup da seis cumün. Chasper Pult ha surtut la moderaziun. La valur turistica da la cuntrada dvainta consciainta Davo la seguonda guerra mundiala han cumanzà a Segl las discussiuns sur da la necessità da proteger il Lai da Segl o da sfrüttar l aua per prodüer forza electrica. Cun sustegn chantunal e naziunal es gnüda missa i ls ons 1960 la planüra da Segl suot protecziun. «Üna gronda surfatscha da terrain per surfabrichar chi vess dat üna cità da abitants ha intimà la regenza grischuna da decretar ün scumond da fabrichar pro l lai», ha dit Attilio Bivetti, «ils proprietaris dal terrain sun gnüts indemnisats.» Al cumün da Segl es restada üna zona da fabrica chi d es gnüda impitschnida successivmaing tras decisiuns da la radunanza cumünala. Quistas reducziuns sun gnüdas realisadas our da la persvasiun dals Segliuots (abitants da Segl) cha l cumün dependa plainamaing dal turissem. Bivetti ha declerà: «Ils giasts chi vegnan a Segl sun glieud contemplativa chi predscha quietezza e natüra. Perquai ans staja a cour cha nossa planüra resta intacta.» Cha las reservas da terrain dal cumün sajan modestas, ha l intunà. Sgürar la qualità da viver e sustgnair l hotellaria A man dal plan da fuormaziun da terrain ha declerà il capo da Segl co chi sun partidas aint las differentas zonas dal cumün. Ils quartiers cun chasas nouvas as rechattan lung la via principala. «Segl ha 700 abitants dürant la stagiun morta e 5000 abitants illa stagiun ota», ha explichà Bivetti, «nus vain 1450 lets d hotel, 1000 abitaziuns chi vegnan dattas a fit e 400 aignas abitaziuns.» La retschercha per terrain da fabrica es gronda. La ledscha da fabrica prevezza cha 25 pertschient da las abitaziuns fabrichadas stopchan esser abitadas dad indigens. «I nu dà la pussibiltà da tillas cumprar liber. Nus vain 104 abitaziuns ingio chi sta glieud cun domicil a Segl», ha dit Bivetti. El agiundscha cha l cumün nu vess pudü metter a disposiziun terrain per tanta glieud. Il capo da Segl intuna cha ls Segliuots hajan svess vuglü pisserar per üna buna qualità da viver. Ün exaimpel per quella es sgür la chasa da parcar fabrichada a l entrada dal cumün vegl. Id es cuntschaint cha l hotellaria da Segl ha üna gronda tradiziun. Bivetti ha tradi: «Nus ponderain co chi s pudess gnir incunter ad ella, saja quai pro ingrondimaints o mantegnimaints, e nus stuvaran far tscherts compromiss.» Üna planisaziun bainponderada güda a confruntar las sfidas da l avegnir. FOTO M. PULT Testardezza o perseveranza? Eir scha Attilio Bivetti nun ha vuglü dar ingüns cussagls als Sentiners, pudaran quists listess profitar da sias explicaziuns. «Mincha cumün sto svess decider sur da seis avegnir», ha l dit repetidamaing, «e pür cur chi s ha inchaminà la via as cugnuoscha la direcziun.» Il capo da Segl es da l avis cha la premissa principala per chattar bunas soluziuns saja da tour temp per la discussiun. Bivetti ha manzunà cha l stadi actual da Segl saja eir il resultat d üna tscherta testardezza dals Segliuots. Ma Chasper Pult tils ha lodà: «Il success da la politica cumünala da Segl es d attribuir in prüma lingia ad üna perseveranza persvasa ch ün svilup controllà es d avantag per tuots.» Chi saja difficil da congualar ün cumün cun tschel, ha manajà eir il capo da Sent, Jon Carl Rauch. «Ma i vala dal sgür la paina da s infuormar a temp da las experienzas fattas utrò e Sent ha fat in quist sen ün prüm pass important», ha declerà Rauch. Nomenclatura da Zernez Las serps da l Alp Sarsura Nus d eiran mattatschs e d eiran rivats giò l Alp Sarsura, faquint cun muvel süt. Schi che, be là sper la teja ingio chi d eira muschnas e suloms vaina scuviert ün cuv da serpinas giuvnas, viprinas gnüdas our da l öv avant alch eivnas, chi s vess forsa eir pudü tour sül man e glischar. Ma na! Nus pasters vain tut noss bastuns e vain cumanzà a dar lasura cha las povras bes-chinas siglivan per ajer e giaivan in tocs, e fin cha tuot nu d eira mort mortitsch, nu vaina schmiss. Quai nun haja mâ invlidà ed eu am n ha bler turpià. Sülla quarta pagina da nossa Bibla leg eu: «Eu vögl metter dischamicizcha tanter tai (serp) e la duonna Teis descendent vain a sputar teis cheu, e tü vainst a ferir seis chalchogn». Var 60 ons plü tard ha giavüschà mia figlia Ladina ch eu vegna cun ella aint illa Val Sarsura. Nus vain laschà l auto giò la Güstizia ed eschan rivats sül bain da Crastatscha. Schi che, as stordscha üna vipruna grossa bod sco ün bratsch tras l erba da la via. Ün mumaintin eschna stats tuots duos sco petrifichats. D eira quai la mamma da quellas serpinas chi reclomaiva per seis cuv? D eira quai ün tschögn chi d eira dad incleger. Nus eschan lura passats aint da la val sainza oters inconveniaints ed eschan rivats bod fin pro l vadret. Mo eu vezzaiva dapertuot amo quella serpuna co ch ella dozaiva seis cheu per verer che cha nus fessan ed ingio cha nus füssan. Noms chi nun as laschan declerar Sch eu sfögl in la nomenclatura da Zernez, schi vezza cha ls blers noms sun declerats. A la fin d ün chapitelin as legia «ragisch dal pled» e lura sieua l etimologia. Mo na dapertuot. Eu intiv qua e là sün noms ch ingün scienzià fin hoz nun es stat bun da dir che ch el significha. Quai sun noms chi paran dalasjà da gnir dad otras varts. Faquint sun quai noms preromans, retics, d üna lingua chi nun es amo scifrada. Il «Crischoul» es be vidvart il cumün, giosom l Ova da Lavinar. Mo che voul dir Crischoul? Andrea Schorta nu sa. La prada da «Pransan» aint in Brail. Nus d eiran quaint ün pêr dis a far cun fain. Quist nom plaschaiva a mai agià d uffant, forsa pervia ch el vain da dalöntsch nanpro. Lura Mungiarangia, quel nun am plaschaiva pervia dal cling, mo pervia ch el es ün bloc erratic in üna val rumantscha. Dal rest esa bun cha l uman nu sa tuot, nu sa amo tuot e nun ha per tuot üna decleranza. Blers reginoms nu cugnuoschaina, ne els a nus. Quel chi sa tuot moura da lungurella. Suvent ils etimologs han lur brav schaschin: Els provan da chattar la ragisch, els crajan da tilla avair chattada, ed i sun listess tremend malsgürs ed indecis. Eu m regord dal vegl magister Andris Filli chi vaiva amo güdà oura a seis figl Gion al principi da la guerra. Cun el eschna its ün di sü Vallatscha e passats sü suraint e rivats sün üna sort plan malaguliv. «Quist es il Plan da las Sblanzchaduoiras» ha dit il vegl magister ed el ha articulà uschè cler ed uschè bain quist nom, cha quist nom es stat impress per nossa vita. Mo es l etimologia chi spordscha il cudesch la dretta o è la be populara? Quella dals «pasterets chi s divertan a «sbaluonzchar» vi dals roms dad ün bös-ch!» Ils ers da Plei Plei eira da nos temp ün dals cuntegns dad ers, impustüt dad ers da mailinterra. Da Scheschna fin bod sü Muottas Chastè d eira üna saglia sur l otra. Eir nus vaivan casü ün eret. Ün paur araiva güsta tuot la lunghezza, dad ourasom fin aintasom. Lura mettaivna mailinterra, lura giaivna sü cun mamma a far terra naira, lura d eira da zerclar, lura da far sü e lura, cur cha ls gods eiran bels sgiagliats dals larschs, gniva la racolta. Ün di cha d eiran a fin cun la lavur eschna rivats giò pro Margarita Buol. Quella d eira sula suletta a zerclar ün erun, mo ella d eira leigra e cuntainta e faiva spass. Ella dschaiva: Scha nu vegn a fin quist eivna, schi tschella, ma üna vouta vain tuot a fin. Ün otra vouta sün Plei suna rivà plü inanint vers la Serra pro Lüzi Sarardi chi nu gniva da tgnair sia manadüra culla charretta. Che esa, sar Lüzi, cha Sia vacha es uschè spavantada?» «L ha clappà ün pizch d üna veispra in ün ögl chi tilla fa ferm mal». Uossa pür n haja badà chi d es ün mus-chunöz da veispras aint il ajer. Mo sar Lüzi Sarardi, l ultim anè masculin d üna schlatta veidra e remarchabla, m ha calmà: «Nu stoust avair temma, Duri, da las veispras, cur cha la chäsa es ruotta, nu pizchni pü». Ün on d eira stat in gün üna noscha süttina, güsta cur cha la mailinterra vess gnü da crescher e gnir in flur. Quella süttina ha dürà uschè lönch, cha ls da Zernez han decis dad ir sün Plei e bognar las mailinterras. E uossa tils vezzaivat sü casü cun lur squitta co chi dozan e sbassan la bratscha e cun lur uders co chi fan tuot lur pussibel. Be chi d es dintuorn bler massa pac aua. Ün dals partecipants es il giardinier Keller. Quel muossaiva cun duos daints quants millimeters cha l aua füsss penetrada in la terra. El daiva dal cheu e maniaiva cha quistas fadias sajan pel giat. A mai m haja fat impreschiun quel di sün Plei: Propcha, scha l aua nu vain da tschêl, nu tuorness a gnir da tschêl, bod o tard, schi füssan nus umans mal a la via. Uossa ch eu sun vegl nu vegna plü sün Plei a far sü mailinterra; uossa vegna sü a salüdar fluors nöblas e raras chi flureschan casü: üna androsacea, ün cheu dragun, gilgias, felschins cul nom d ün specialist inglais, Woodsia ilvensis. Duri Gaudenz As nudrir da möd san ill età (anr/mfo) Persunas plü veglias douvran damain energia co persunas giuvnas. Il bsögn da vitamins ed otras substanzas necessarias, resta però il listess. Co as dess perquai nudrir üna persuna plü veglia per ch ella resta sana, vitala ed ha plaschair eir vi dal mangiar? Persunas plü veglias sun bain eir activas, lur corp douvra però damain energia co quel da persunas giuvnas. Il bsögn dad albumin e vitamins, substanzas mineralas ed oligoelement (Spurenelement) resta però eir ill età listess grond. Da tschertas substanzas vitalas sco per exaimpel vitamin D o calzium bsögnan ils seniors perfin ün zich daplü co persunas giuvnas. Da s nudrir san ill età nun es adüna simpel. Sco chi vain declerà in ün preavis sül referat «As nudrir da möd san ill età», esa gnond plü vegl eir greiv da mas-char bain la nudritüra. Eir pro la digestiun possa lura dar problems. «Manca la vöglia da cuschinar? Nu san ils pasts plü da nögia e nun han Els/Ellas plü ingün appetit?», dumondan ils respunsabels dal referat chi ha lö als 22 avuost i l local da cultura dal Bogn Engiadina a Scuol. Karin Häusler, cusgliadra da nudritüra diplomada, declera in quell occasiun cha la qualità da viver po gnir augmantada cun as nudrir san e cun varietà. Ella declera pasts chi pon gnir preparats sainza gronda lavur, pasts chi pisseran però da mantegner l appetit ed il plaschair vi dal mangiar. Il referat: «As nudrir da möd san ill età» ha lö als 22 avuost a las 16.00, i l local da cultura dal Bogn Engiadina a Scuol. T ALUN D EMPUSTAZIUN Jau abunesch La Quotidiana 2 mais frs 25. (abunament d emprova d ina gia) 6 mais frs mais frs mais frs 293. Num Prenum Adressa NP/Lieu Data Tel.-nr. P. pl. trametter a: Suttascripziun Südostschweiz Presse AG, servetsch d abunaments, Via da la Caserna 1, 7007 Cuira Empustaziun telefonica:

10 Die Kandidaten live bei Radio Grischa Grischa am Churerfest 48-Stunden-Marathon: Härdöpfel schälen Die Entscheidung ist gefallen, die Kandidaten stehen fest Vom August täglich ein Kandidat live bei Radio Grischa Startschuss am Freitag, 17. August um Uhr auf dem Arcasplatz Grischa ist täglich live vor Ort und berichtet Preisverleihung am Sonntag kurz nach Uhr Weitere Infos und Bilder der Kandidaten auf Hauptsponsoren des Events sind: I L A N Z T H U S I S LANDQUART

11 ENGIADINA VENDERDI, ILS 17 D AVUST Marie-Pierre Ryser es la manadra dal Center per medicina da la sulvaschina e peschs a l Università da Berna (FIWI) ed ha referi a reguard las malatias da la sulvaschina i l Naturama a Zernez. FOTO M. FONTANA La ruogna es üna malatia da la pel chi d es cuntschainta impustüt pro la vuolp. In Svizra nun es la ruogna da chamuotschs amo derasada, in oters pajas chaschuna quista malatia però gronds problems. FOTO FIWI Malatias da la sulvaschina i l visier Be cun cugnuoscher las malatias as poja reagir (anr/mfo) In occasiun da la seria da referats «Naturama», organisats dal Parc Naziunal Svizzer, sun las audituras ed ils auditurs gnüts a savair in marcurdi saira detagls a reguard las differentas malatias da la sulvaschina. Da la sorbantüm dal chamuotsch o dal capricorn, la ruogna o il verm solitari da la vuolp, pon gnir amaladas eir las bes-chas chasanas e dafatta umans. La veterinaria Marie-Pierre Ryser, manadra dal Center per medicina da la sulvaschina e peschs a l Università da Berna (FIWI), ha referi davant ün vast public a reguard las differentas malatias da la sulvaschina. Güsta il tema «sorbantüm da chamuotsch» es fich actual e pissera per bleras dumondas. Malatias sco quella, o eir la ruogna (Räude), pon redüer fermamaing il nomer da la populaziun da la sulvaschina. «Tschertas da quellas malatias nu sun però be ün privel per las bes-chas», ha declerà la referenta, «las infecziuns pon gnir surdattas e sun perquai ün privel eir per las bes-chas chasanas o dafatta pels umans.» Üna malatia cumplexa chi nu po gnir declerada in detagl L infecziun da la sorbantüm dal chamuotsch succeda cul contact direct da la bes-cha infectada. Direct voul dir cun s inscuntrar, muos-chas chi vegnan in contact cun l infecziun e tilla portan inavant, cun magliar al listess lö sco la bes-cha amalada, ect. Per la derasaziun da l orbantüm dal chamuotsch es per 90 pertschient respunsabel il besch chasan. «El es per uschè dir il reservoir da quista malatia», ha declerà Marie-Pierre Ryser ils resultats da plüssas perscrutaziuns fattas. La sorbantüm dal chamuotsch saja però üna malatia cumplexa chi nu possa amo gnir declerada in detagl. «I dà sulvaschina e bescha chi fa l impreschiun d esser sana, schi s fa però examinaziuns in detagl, as vezza cha la bes-cha es infectada», ha quintà l experta. Tschertas fuormas dal virus nu paran da far grond don a las bes-chas, otras invezza, redüan fermamaing il nomer da las populaziuns da chamuotschs o capricorns. Intant cha tschertas bes-chas infectadas as remettan e dvaintan darcheu sanas, mouran otras relativmaing svelt. Insomma: La sorbantüm dal chamuotsch occuperà a scienziats, a chatschaders, a paurs da bescha ed otras persunas fermamaing eir in avegnir. Na avair panica, mo esser precaut La vuolp, la leivra ed otra sulvaschina pon surdar lur malatias als umans. Tschertas da quistas malatias sun cuntschaintas: La frenesia o il verm solitari. Daspö l on 1998 nu sun in Svizra però La sorbantüm dal chamuotsch es amo adüna ün misteri chi occupa a scienziats, a chatschaders, paurs da bescha ed otras persunas. FOTO FIWI plü cuntschaints ingüns cas da frenesia, uschè chi s po dir cha quella malatia nun es plü preschainta in pajais. Sco cha Marie-Pierre Ryser ha declerà sun oters parasits, sco per exaimpel la tichinella (ün pitschen vermin solitari), pac donnagiaivel per las bes-chas. «Pels umans sun però güsta quels parasits fich privlus. «Scha la charn d üna bes-cha chi ha trichinellas nu vain cotta propcha ferm bain, esa bain pussibel ch eir l uman survain la malatia», ha la suottastichà. L importanza da «savair ir intuorn» cun quist fat e da reagir in möd adequat saja perquai fich important. «Mangiar charn da sulvaschina as dessa be scha la bes-cha fa ün impreschiun sana», ha cusglià l experta. Davo esser stat in god, saja quai a cleger pomma o bulais, as dessa lavar bain tant ils prodots ramassats sco eir ils mans. Da la trichinella vegnan nempe amalats in Svizra minch on in media ot fin desch persunas. La collavuraziun es importanta «In Svizra nu daja displaschaivelmaing ingün program centralisà per survagliar las malatias da las bes-chas», ha dit Marie-Pierre Ryser. Il Fiwi survaglia però il stadi da sandà da tuot la sulvaschina in Svizra e lavura in incumbenza dal Bafu (Bundesamt für Umwelt). «La preschentscha, il möd da viver ed il stadi da sandà da la sulvaschina es ün indicatur da la qualità da l ambiaint», ha la declerà. Cha perquai saja important da gnir a savair scha la situaziun «natürala e buna» as müda. «Nus dal Fiwi eschan cuntaints scha survgnin agüd», ha accentuà l experta. «Scha gnin a savair da cas specials tils pudaina perscrutar ed a la fin reagir in möd adequat.» Ils cadavers da bes-chas chattadas da guardgiachatschas, mo eir da chatschaders o persunas privatas vegnan controllats ed ils resultats vegnan documentats consciaintamaing. L examinaziun nu cuosta nöglia, ils cuosts dal transport da la bes-cha ston las persunas chi vöglian l expertisa però surtour svess. Ulteriurs detagls as survain sülla pagina d internet reclama DELL EMPFIEHLT WINDOWSVISTA HOME PREMIUM. DER KLASSENBESTE. JETZT AUFWWW.DELL.CH JETZT KAUFEN, FEBRUAR 2008 BEZAHLEN! 2 BEIM ONLINEKAUF ERHALTEN SIE EINEN SPARVORTEIL VON100.-! (ImPreisinbegriffen) Gültig aufalle Dell Inspiron Systeme INSPIRON 6400 PEARL BEIM ONLINEKAUF ERHALTEN SIE EINEN SPARVORTEIL VON 100.-! (ImPreisinbegriffen) PREIS BEI INTERNET BESTELLUNG PREIS BEI TELEFON BESTELLUNG INSPIRON 530 SILVER 50.- RABATT! (ImPreisinbegriffen) BEIM ONLINEKAUF ERHALTEN SIE EINEN SPARVORTEIL VON 100.-! (ImPreisinbegriffen) PREIS BEI INTERNET BESTELLUNG PREIS BEI TELEFON BESTELLUNG MOBILITÄT UND LEISTUNG ALLES FÜR EINEN KLEINEN PREIS! Intel Centrino Duo Prozessor Technologie mit Intel Core Duo Prozessor T2130 (1.86GHz, 1MB L2 Cache, 533MHz FSB) Original Windows Vista Home Premium 2048MB DDR2 SDRAM, 533MHz 15.4 Wide WXGA Display 160GB SATA Festplatte E-ValueCode: NPCH6-N08646B.OderCHF x36monate. = Optional: Bluewin ADSL bereits ab CHF9.-/Monat 3 UPGRADE-EMPFEHLUNG: Hauptakku 6 Zellen statt 4 Zellen für eine längere Batterielebenszeit 22.- (Notebook nichtin verschiedenen Farben verfügbar) HERVORRAGENDE LEISTUNG! Intel Viiv Prozessor Technologie mit Intel Core 2Duo Prozessor E4400 (2GHz, 2MB L2 Cache, 800MHz FSB) Original Windows Vista Home Premium 320GB SATA Festplatte, 7.200UpM Dell 19 Breitbild-Flachbildschirm SE198WFP 256MB ATI Radeon X1300 PRO Grafikkarte E-ValueCode: NPCH6-D08505B.OderCHF x36monate. =CHF Optional: Bluewin ADSL bereits ab CHF9.-/Monat 3 UPGRADE-EMPFEHLUNG: 3 JahreHardwareSupport At-Home MEHR SPAREN,GEHENSIE ONLINE Werktags 8:30-17:30 Uhr,Samstags 9:00-16:00 Uhr MICROSOFT OFFICE BASIC EDITION McAfee SCHÜTZEN SIE IHREN PC MIT McAFEE SECURITYCENTER SOFTWARE. Dell SA,Routedel Aéroport 29, C.P.216,1215 Genève15. Angebotegültig biszum22.august 2007.Angebotenur gültig bei aufgelisteten PCs.Alle Preiseverstehen sichinchf,preiseinkl. Versand, Bearbeitung, vrg und MwSt7.6%. Dimension Desktop PC und Inspiron Notebooksenthalten standardmäßig Microsoft Works8.5,wenn nichtanders spezifiziert oderdargestellt.druckfehler,irrtümerund Änderungen vorbehalten. Dell,die Dell und E-Value Logos,Presto und daspresto Logo,Dimension,Inspiron und Latitude sind MarkenderDell Corporation. Celeron, Celeron Inside,Centrino,Centrino logo,coreinside,intel, Intel logo,intel Core, Intel Inside,Intel Inside logo,intel SpeedStep,Intel Viiv,Intel Xeon, Xeon Inside,Itanium, ItaniumInside,Pentiumund PentiumInside sind MarkenderIntel Corporation oderihrertochtergesellschaften in den USAoderanderen Ländern. Microsoft,Windows,Windows Vistaund daswindows Vista-Logo sind eingetragene MarkenoderMarkenderMicrosoftCorporation in den USAund/oderin anderen Ländern. Laufwerkennichtkompatibel. AndereMarkenoderProduktnamen sind Eigentumderjeweiligen Inhaber.Microsoft OEM Softwarewirdvon Dell ab Werkvorinstalliert und optimiert.promotionen sind aufmaximal 5Systeme prokunde begrenzt.die Bezeichnung GB bedeutetbei Festplatten 1Milliarde Bytes; die nutzbarekapazitätkann je nacheingesetztersoftwareleichtdifferieren. 1 Die Gesamtzinskosten für eine Finanzierung von CHF betragen bei einem effektiven Jahreszinssatz von 14.99% für 36 MonateCHF oderchf monatlich, und somitein Gesamtkaufpreisvon CHF (36x85.50). Die Kreditvergabe ist verboten, fallssie zurüberschuldung deskonsumenten führt.finanzierungspartnerge MoneyBank. 2 Sie bezahlen garnichts bisende Januar,und erstdann entscheiden Sie: entwedersie bezahlen allesaufeinmal(ohne Zinsen, Bearbeitungsgebühr:CHF 25.-) odersie fangen an, in Monatsraten zurückzuzahlen! 3 Bluewin Angebotoptional: Infosund Anmeldung unterwww.dell.ch/bluewin

12 12 VENDERDI, ILS 17 D AVUST 2007 RADIO / TV La «tschintgavla Svizra» Cuminanzas emblidadas che creschan ad in crescher DA GUIU SOBIELA-CAANITZ Dals 17 als 19 d avust 2007 a Genevra sa rimnan represchentants dals Svizzers a l exteriur. Lur uniun arranscha la dieta sut la devisa: «Solidaris ed engaschads ils Svizzers en l acziun umanitara» cun referats da pres. fed. Micheline Calmy-Rey e Jakob Kellenberger, president dal Comité internaziunal da la crusch cotschna (1) davi mo var Svizzers ord pajais. Oz cuntanscha lur numer prest la populaziun dal chantun Vad ( olmas). Lur augment als renda adina pli interessants per nossas partidas politicas; ins emprova da metter ad ir ina midada da la constituziun federala che segiria ina represchentaziun da la «tschintgavla Svizra» en il cussegl dals chantuns. Il magazin «L Hebdo» (Losanna) ha deditgà ina part da ses numer dals 2 d avust (pp ) a quellas cuminanzas ch ins enconuscha qua memia pauc. Lezza retschertga palesa fatgs remartgabels che resultan da la globalisaziun dals davos decennis. Immigrads efficazis e bainvesids Ils dudesch pajais suandants han mintgin passa avdants svizzers: Frantscha ( ), Germania (72 384), Stadis unids (71 984), Italia (47 012), Canada (36 374), Gronda Britannia (27 326), Spagna (22 680), Australia (21 291), Argentina (15 061), Brasilia (13 956), Austria (13 381) ed Israel (12 011). La preschientscha svizra è creschida dapi 1980 en bunamain tuts pajais, na be en quels surmenziunads (Israel + 407%, Spagna + 253%), mabain er en auters, saja quai regiuns liberadas dal communissem (Tschechia %), paradis tropicals (Republica dominicana %, Tailanda + 655%) u territoris en svilup (China %, Tirchia + 634%, Emirats arabs unids + 449%). «Il manader da la pussanta Deutsche Bank, Josef Ackermann, naschì a Mels/SG, simbolisescha il success dals Svizzers a l exteriur. In auter patrun svizzer sa distingua en la domena economica: Bob Lutz, vicepresident da General Motors» (p. 16). Il cas da Lutz, naschì 1932 a Turitg, mussa la flexibladad da l economia en ils Stadis unids areguard la vegliadetgna; quants perscrutaders svizzers che ston smetter qua cun 65 senza misericordia chattan là ina sfida commensurada! «L Hebdo» citescha Marc Demierre, pledader da l Uniun dals Svizzers a l exteriur, che distingua «l emigraziun economica u professiunala vers la China u l India, l emigraziun da pensiunads vers pajais pli suleglivs (Spagna, Portugal u Tailanda) e finalmain ina maschaida creschenta tranter Svizzers e partenaris esters» (p. 16). Il Canada ha elavurà 2006 in «plan strategic per stimular l immigraziun vers las cuminanzas francofonas en situaziun da minoritad; ( ) lur chombras da commerzi tschertgan immigrads schizunt en Svizra» (p. 23). Lezzas cuminanzas èn naschidas en il 18avel tschientaner, pia avant il stadi federal da Canada; i sa tracta da l Ontario (12%) e cunzunt da trais provinzas atlanticas: New Brunswick/Nouveau-Brunswick (43%), Insla dal prinzi Eduard (12%) e Nova Scotia/Nouvelle-Ecosse (4%). L autur da questas lingias ha fatg visitas là 1975 en pliras scolas ed in universitad per perscrutar las enconuschientschas da franzos tar la giuventetgna. «La plurilinguitad è oz in factur da progress per las provinzas atlanticas» (p. 23). Per ina represchentanza parlamentara da l emigraziun Co vuschan ils Svizzers a l exteriur? «En ils davos onns han passa Svizzers a l exteriur fatg part dals scrutinis» (p. 20) ha il politolog Claude Longchamp manà ina retschertga en lez reguard: «Ils Svizzers a l exteriur èn generalmain pli averts davart la politica exteriura; cun gronda maioritad hana approvà l adesiun a l Uniun europeana, ils patgs bilaterals, l adesiun a l ONU, la Fundaziun Svizra solidara u la milliarda per ils pajais da l Ost» (p. 20). Tuttas partidas grondas han elavurà ina strategia per gudagnar lur vuschs. «Quest onn para la pps la pli activa; ella prevesa trais glistas cun Svizzers a l exteriur a Turitg (var 20 candidats), Genevra (5) e Schaffusa (2)» (p. 21). Ma a pli lunga vista datti ina via pli segira: «Ils 17 da fanadur 2007 ha cuss. naz. Carlo Sommaruga [Genevra] inoltrà ina proposta ( ). La Frantscha reserva dudesch mandats al senat per ils Franzos a l exteriur. L Italia, anc pli generusa, dat dudesch mandats da deputati e sis da senaturs [als Talians da l exteriur]. En quest senn propona Sommaruga da midar nossa constituziun federala. L emprim vuschass il pievel davart il princip ( ). Lura duess ins dar dus mandats dal cussegl dals chantuns [als Svizzers en l exteriur] e pir suenter chattar ina schliaziun per il cussegl naziunal ( ). Oz duai in Svizzer a l exteriur star sin ina glista chantunala; uschia ha l strusch vistas da vegnir elegì. Sommaruga: Mintga candidatura sa perda en quellas da las persunalitads cun ragischs localas» (p. 22). Igl è nairas uras da renconuscher che l emigraziun è in factur fundamental da la societad svizra dapi tschientaners. Ins sto mo leger l essai che Reto Caratsch ( ), naschì a Turin, ha deditgà 1943 als «Grischuns a l ester» (2). En tut il mund enconusch ins il num dal fabricant d autos Louis Joseph Chevrolet (*1878 La Chaux-de-Fonds/NE 1941 Detroit/Michigan). Oz po mintga persuna emigrada da la Svizra mantegnair senza fadia ses lioms cun la patria oriunda. «Ins po esser in bun Svizzer, nizzaivel per la patria, er ordaifer la Svizra» (p. 23). 1) Lieu: Centre International de Conférences (CICG), Genevr pa. Website da l Uniun dals Svizzers a l exteriur: 2) En: Reto Caratsch, Ouvras. Zernez (ediziuns dal Chardun) 1983, pp Cun commentari da Dolf Kaiser. Gudagnà il velo da Radio Engiadina (lq) Ruedi Müller da Susch ha dumignà en il final da la concurrenza da bike da Radio Engiadina sia contrahenta Sira Bott da Zuoz e ha pudì retschaiver in velo da muntogna en la valita da 1000 francs. Sin la foto èn Roger Sendelhofer, possessur dal Cross Country Sport a Silvaplana (sanester), il victur Ruedi Müller cun ses figl David ed il moderatur da Radio Engiadina, Michael Brüngger. MAD PCD GIUVNA GRISCHUNA En acziun a Cuira (cp) Mardi, ils 21 d avust 2007 vegnan ils candidats da la Partida cristiandemocratica (pcd) dals giuvens dal Grischun per il cussegl naziunal cun anc insaquants auters commembers da la partida giuvna a servir davent da las en la «Höflibeiz» a Cuira. Quest restaurant romantic, en l ambient da la citad veglia, viva principalmain da la lavur da numerus voluntaris. El sa chatta en la proxima vischinanza da la baselgia da s. Martin. SF 1 ARD ZDF ORF 1 RTL SAT 1 PRO Morgenprogramm 9.40 Dr. Stefan Frank. Arzt-Serie Nano extra Planet Erde (W) Die feine Küche der Schweiz. Reihe Wege zum Glück. Telenovela Glanz & Gloria Meteo Tagesschau Donnschtig-Jass. Reihe (W) Aeschbachers Sommerjob (W) Mehr Schein als Sein. Comedy-Serie Glanz & Gloria (W) Golden Girls Rote Rosen. Telenovela. Mit Angela Roy Wege zum Glück. Telenovela Tagesschau/Meteo Fertig lustig. Comedy-Serie Glanz & Gloria Schweiz aktuell Pfahlbauer von Pfyn Steinzeit live SF Börse Tagesschau/Meteo Gäld wie Heu Komödie von Ray Cooney Mit Jörg Schneider, Irène Fritschi, AlbertTanner, Karin Moser u.a vor 10 / Meteo Pfahlbauer Die letzten Tage Höhenfeuer. Familiendrama (CH 1985) Mit Thomas Nock, Johanna Lier u.a Siska. Krimi-Serie. Liebe vor dem Tod 1.50 Robert Altman s Tanner on Tanner Politsatire (USA 2004). Mit Michael Murphy, Cynthia Nixon, Pamela Reed 5.30 Morgenprogramm 9.00 Heute 9.05 Rote Rosen. Telenovela. Mit Angela Roy 9.55 Wetterschau Brisant Ein Sommer in Florida. Musikkomödie (USA 1961). Mit Elvis Presley u. a Heute mittag ARD-Buffet. Ratgeber für Leib und Seele ZDF-Mittagsmagazin Tagesschau Rote Rosen. Telenovela. Mit Angela Roy Tagesschau Sturm der Liebe. Telenovela Live: Radsport: Deutschland Tour. 8. Etappe: Fürth Fürth, Einzelzeitfahren Tagesschau Brisant Tagesschau Verbotene Liebe. Serie Marienhof. Serie Abenteuer 1900 Leben im Gutshaus Wiederholung der Doku-Serie Das Quiz mit Jörg Pilawa Das Wetter/Börse im Ersten Tagesschau Alles Glück dieser Erde Melodram (D/A2003). Mit Uschi Glas, Maximilian Schell, Peter Simonischek Tatort. Krimi (D2005). Scheherazade Mit Sabine Postel, Oliver Mommsen Tagesthemen Delfinsommer. Gesellschaftsdrama (D 2004). Mit Anna Maria Mühe u. a Nachtmagazin 5.30 Morgenprogramm 9.00 Heute 9.05 Volle Kanne Service täglich Wege zum Glück Reich und schön. Familien-Serie Heute mittag Drehscheibe Deutschland ZDF-Mittagsmagazin Heute in Deutschland Camper & Co. Doku-Soap Heute/Sport Ostsee-Schnauzen. Doku-Soap Heute in Europa Wege zum Glück. Telenovela Heute/Wetter Live: Springreiten: EM. Mannschaftsentscheidung. Moderation: Kristin Otto. Reporter: Gert Herrmann Heute/Wetter Wildes Herz Afrika. Der Vertrag Der Ermittler Krimi-Serie. Gnadenlos. Mit Oliver Stokowski, Rainer Luxem, Patrick Rapold Der letzte Zeuge. Krimi-Serie. Anatomie des Herzens. Mit Ulrich Mühe u.a Heute-journal Politbarometer Aspekte U.a.: Die Mörderbanden von Neapel: Wie die Camorra eine Stadt ruiniert Kerner kocht 0.10 Heute nacht 0.20 Veronica Mars. Ich bin Gott 1.00 Horoskop mit Hindernissen. Komödie (F1978). Mit Evelyne Buyle u. a Morgenprogramm Vater mit kleinen Fehlern. Road-Movie (USA 1993). Mit Patrick Swayze u. a Full House. Wird Jesse ein Star? Eine himmlische Familie. Familien-Serie Kinderprogramm Meine Eltern, die Aliens SpongeBob Schwammkopf Meine wilden Töchter. Comedy-Serie Reba. Der falsche Kartoffelsalat ZIB Flash Eine schrecklich nette Familie Mein cooler Onkel Charlie. Comedy-Serie Charmed. San Francisco träumt (W) Scrubs Die Anfänger. Mein Katalysator ZIB Flash Die Simpsons. Zeichentrick-Serie Gilmore Girls. Letzte Rettung Malcolm mittendrin. Midlife Crisis Szene. Jugendmagazin ZIB 20/Wetter Finanzbeamte küsst man nicht Liebeskomödie (D2005). Mit Rebecca Immanuel, Heio von Stetten u.a ZIB Flash Österreichs schlechtester Autofahrer Sommerkabarett. Die Hektiker Ausschnitte aus 25 Jahren 0.00 ZIB Fussball: 1. Liga. 5. Runde 0.40 Alarm für Cobra 11 Die Autobahnpolizei. Action-Serie. Treibstoff Mit Mark Keller, Erdogan Atalay u.a Finanzbeamte küsst man nicht Liebeskomödie (D2005) (W) 6.00 Morgenprogramm 8.00 Unter uns. Familien-Serie 8.30 Gute Zeiten, schlechte Zeiten 9.00 Punkt Einsatz in 4 Wänden Mein Baby. Doku-Soap Die Kinderärzte von St. Marien Unsere erste gemeinsame Wohnung Mein Garten. Vorher-Nachher-Show Punkt 12. Mit Katja Burkard Die Oliver Geissen Show Talk-Show. Glamourgirl: Ohne Luxus kann ich nicht leben! Das Strafgericht Das Familiengericht Staatsanwalt Posch ermittelt. Reihe Mein Leben & ich. Afrika Unter uns. Familien-Serie Explosiv Das Magazin Exclusiv Das Star-Magazin RTL aktuell Alles, was zählt. Familien-Serie Gute Zeiten, schlechte Zeiten Entern oder Kentern Action-Game-Show. Paten: Dariusz Michalczewski, Jana Ina, Sandy u.a Die 70er Show. Menschen, Ereignisse und Skurrilitäten eines Jahrzehnts Frei Schnauze. 2 neue Folgen der Comedy-Improvisations-Show Alles Atze. Comedy-Serie 0.00 Nachtjournal 0.27 Nachtjournal Das Wetter 0.35 Die 10 beliebtesten Doku-Soaps (W) 1.30 Frei Schnauze. Folge 7 (W) 5.30 Morgenprogramm Richterin Barbara Salesch. Gerichtsshow Richter Alexander Hold. Gerichtsshow Britt. Talk-Show. Peinlich! Meine Kinder haben keinen Bock auf Arbeit. Moderation: Britt Hagedorn Zwei bei Kallwass. Psychologie und Lebensberatung mit Angelika Kallwass Richter Alexander Hold. Gerichtsshow Niedrig und Kuhnt Kommissare ermitteln. Reihe Familienbande / Lenssen & Partner Privatdetektive ermitteln. Reihe Heute: Nachwuchs bei Ingo Lenssen Sat.1 News Live: Blitz. Mit Bettina Cramer Verliebt in Berlin. Telenovela. Mit Tim Sander, Laura Osswald, Igor Jeftic u.a K 11 Kommissare im Einsatz Reihe. Explosive Verbindung Das weiss doch jedes Kind! Wissens-Show mit Cordula Stratmann Die Hit-Giganten. Die 70er Jahre Musikshow. Gast: Til Schweiger u. a Hausmeister Krause Ordnung muss sein. Comedy-Serie. Der falsche Krause / Geiseln ohne Gnade. Mit Tom Gerhardt, Irene Schwarz, Janine Kunze u.a Sat.1 News Die Nacht 0.30 LiebesLeben. Comedy-Serie Heul doch! Mit Florian David Fitz, Michael Lott, Julia Stinshoff u.a Live: Quiz Night 3.30 Richter Alexander Hold (W) 5.00 Morgenprogramm 9.00 Das Geständnis. Liebestoll Talk talk talk. Highlights der Woche Avenzio Schöner leben! U. a.: Ramsch & Reibach; Reportage: Familie Harders- Janssen; Service-Report: Tag der Küche; Schlüsselreiz: Die Entscheidung Deine Chance! 3 Bewerber 1 Job SAM. U.a.: Die Anfängerinnen bei der Bundeswehr We Are Family! So lebt Deutschland Frank der Weddingplaner Charmed. Mystery-Serie. Die Krönung Mit Alyssa Milano, Holly Marie Combs Taff. U. a.: Mit Hightech den Dränglern auf der Spur; Das Freibad ; Mit HipHop gegen Vorurteile. Moderation: Stefan Gödde und Annemarie Warnkross Newstime Die Simpsons. Zeichentrick-Serie Galileo. U. a.: Das perfekte Picknick; CO2NTRA Energiespar-Coach. Moderation: Daniel Aminati. Anschl. Wetter I Spy Actionkomödie (USA 2002) Mit Eddie Murphy, Owen Wilson, Famke Janssen u. a. Regie: Betty Thomas Die sieben Todsünden Der Abgrund in uns. Doku-Reihe. Trägheit Focus TV. U. a.: Tritt dich fit: die Faszination Fahrrad 0.05 City of Crime. Thriller (USA 1997) Mit Harvey Keitel, Stephen Dorff, Famke Janssen u.a. Regie: John Irvin 1.50 CineTipp: Beim ersten Mal SF 2 3sat 3 SAT SWR ORF 2 RTL 2 TSR 1 TSI Morgenprogramm Die Gameshow Disneys Kim Possible. Der Geistermeister Typisch Andy! Zeichentrick-Serie Jackie Chan. Der fabelhafte T-Trupp Die Simpsons. Auf den Hund gekommen King of the Hill. Dale rastet aus Chaos City. Wo die Liebe hinfährt Arrested Development. Comedy-Serie Neues aus Entenhausen Lilo & Stitch. Phantasmo Briefe von Felix. Trollige Gefahrenzone De chli rot Traktor. Puppentrick-Serie Live: Springreiten: EM Nationenpreis: 2. Umgang. Kommentar: Hans Jucker und Paul Weier O. C., California. Endlich erwachsen Friends. Das Baby kommt! Der Pferdeflüsterer Melodram (USA 1998). Mit Robert Redford, Kristin Scott Thomas, Scarlett Johansson u. a. Regie: Robert Redford Sport aktuell Passagier 57. Actionthriller (USA 1992) Mit Wesley Snipes, Bruce Payne, Tom Sizemore u. a. Regie: Kevin Hooks 0.20 Lost. Einer von ihnen 1.05 Twin Peaks. Lauras geheimes Tagebuch 6.15 Morgenprogramm Service: gesundheit ZIB Mauritius Schatzinsel im Indischen Ozean. Reportage Sudan die nubischen Karawanen Libysche Sahara Wasser aus der Wüste Vietnam Vom Mekong-Delta zur alten Kaiserstadt Hué. Reportage Im Land der Sandsteintürme Kulinarische Spurensuche: Ägypten. Reihe Kunst & Krempel. Familienschätze Schweizweit Anfänger in Weiss. Doku-Soap Z wie Zukunft: Beherzte Bürger (W) Heute. Anschl. Wetter Kulturzeit Tagesschau Rommel Rommels Schatz. Dokumentation Auslandsjournal extra satbörse spezial: Venezuela Das erzwungene Glück Der verborgene Fluss der Maya Amores Perros Von Hunden und Menschen. Episodenfilm (MEX 2000) Mit Emilio Echevarría u.a Das grosse Kleinkunstfestival Morgenprogramm Elefant, Tiger & Co. Doku-Soap Landesschau WunschBox. Stargast: Mara Kayser Kinderquatsch mit Michael Brisant Planet Wissen. Pferde Aktuell Kaffee oder Tee? Dazw Aktuell Aktuell Essgeschichten Landesschau Aktuell Tagesschau Fröhlicher Feierabend In der Stuttgarter Wilhelma. Mit Norbert Rier, Markus Wohlfahrt, Gottfried Würcher, Monika Martin u.a Aktuell Nachtcafé. Talk-Show. Gäste: Claus Wilcke, Manfred Hassebrauck, Ruth Vahle-Haruna u.a Liebe weiss schwarz. Dokumentarfilm (D 2003). Regie: Britta Wandaogo 0.15 Sexsucht? Wenn Lust zur Qual wird 1.00 Secretary Womit kann ich dienen? Erotikkomödie (USA 2002) 2.45 Rote Rosen. Telenovela. Mit Angela Roy 6.05 Morgenprogramm ZIB Frisch gekocht Rote Rosen. Telenovela. Mit Angela Roy Wege zum Glück. Telenovela Sturm der Liebe. Telenovela Die Barbara Karlich Show Talk-Show. Ungewollt schwanger: Wie geht es weiter? ZIB Heute in Österreich Sommerzeit. U. a.: Gewusst wie: Pilates Konkret: Das Servicemagazin Infos und Tipps Bundesland heute Money Maker Zeit im Bild/Wetter Sport Seitenblicke Der Alte Krimi-Serie. Sein letzter Wille Mit Rolf Schimpf, Michael Andeu.a Sommergespräche ZIB Der Bockerer III Die Brücke von Andau Tragikomödie (A2000). Mit Karl Merkatz u. a. Regie: Franz Antel 0.15 Euromillionen 5.10 Frühprogramm 8.20 Infomercials 9.00 Frauentausch. Doku-Soap Die Superhausfrau. Doku-Soap Wir ziehen um! Tutti & Rita packen s an. Doku-Soap Detektiv Conan. Anime-Serie Pokémon Team Galaxy. Wer einmal lügt Yu-Gi-Oh! Joey gegen Kaiba Pokito TV. Kindermagazin Super Kickers Anime-Serie Naruto. Einmal Sensei, immer Sensei! Takeshi s Castle. Spielshow Immer wieder Jim. Comedy-Serie Hör mal, wer da hämmert! Comedy-Serie MythBusters Die Wissensjäger News Ein Elvis kommt selten allein Komödie (USA 2004). Mit Kim Basinger, John Corbett, Sean Astin u.a. Dazw Kino-Tipp Universal Soldier. Science-Fiction-Film (USA 1991). Mit Jean-Claude Van Damme u. a. Regie: Roland Emmerich Universal Soldier Science-Fiction-Film (USA 1991) (W) 1.35 Forbidden TV 7.00 Programme du matin 8.50 Top Models. Feuilleton sentimental 9.10 Croc-Blanc. Film d aventures (USA 1991). Avec Klaus Maria Brandauer, Ethan Hawke u.a EuroNews Les feux de l amour Alerte à Malibu. Série d aventures Live: Le journal/météo Toute une histoire Arabesque Le caméléon. Que la lumière soit Magnum. L enlèvement Le destin de Lisa. Série sentimentale Top Models. Feuilleton sentimental Le petit Silvant illustré. Divertissement Live: Météo régionale / le journal Live: Météo/Le journal Georgette et ses potes Joséphine, ange gardien Téléfilm sentimental (F2005). La couleur de l amour. Avec Mimie Mathy, Philippe Caroit, Esse Lawson u.a Columbo. Téléfilm policier (USA 1975) Eaux troubles. Avec Peter Falk u.a Le journal/météo heures chrono. Série de suspense 1.25 Le journal. Informations 5.00 Programma del mattino La signora in giallo. Telefilm Moonlighting. Matrimonio lampo I Cucinatori Telegiornale Ultime dal cielo. Chicago anni Magnum P.I. L ultimo capitolo La tata. Guardia e ladro Il segreto del mio successo Film commedia (USA 1987) Everwood. Il faro di Everwood Una mamma per amica. Tradimento Telegiornale flash Il commissario Rex. Ambizioni pericolose National Geographic Il Quotidiano Telegiornale Meteo Due uomini e mezzo. Telefilm Criminal Minds Telefilm poliziesco Machismo / Il prezzo dell infedeltà Orange County. Film commedia (USA 2002). Con Colin Hanks, Jack Black, Catherine O Hara u.a Telegiornale notte 0.00 Ragazzi da sogno. Film thriller (D2000). Con Matthias Schloo u. a Programmazione notturna

13 RADIO / TV VENDERDI, ILS 17 D AVUST RADIO RADIO 10:30 EN CUSCHINA Recept «Flurs d atun» En cuschina cun Egmont Heisch da Cumbel, controllader da bulais da la Val Lumnezia. 11:15 CULTURA Kirgistan scuntra Andeer Ad Andeer sper il bogn avert stat anc fin questa fin d emna ina tenda tut speziala. Igl è ina jurta. Il dachasa dals Kirgis. Umens e dunnas dal Kirgistan stattan en la jurta d Andeer e mussan lur tarpuns da fieuter. Sco la tradiziun dal Kirgistan pretenda vegn mintga giast beneventà cun té e spaisas. Il RR ha visità la jurta ad Andeer ed er discurrì cun il manader dal project. 11:45 ECONOMIA Adina dapli golfists independents En la scena da golf datti il mument gronds moviments. Adina dapli golfists sa decidan da restar independents, pia da betg entrar sco commember en in club. La ASGI porscha ina tala pussaivladad da vegnir commember independent. En ils clubs da Golf dal chantun Grischun persequitesch ins quels moviments or da differentas vistas. 16:15 DA CAMIFO Dessous e lumpas En nossa seria visitain nus duas dunnas che vendan products per ina firma. Ina dad ellas è Manuela Decurtins da Trun che venda lumpas da microfibra, e l autra è Regula Wolf da Seewis che venda dessous. Tuttas duas han dus uffants ch èn pli u main creschids e tuttas duas lavuran parzialmain sin biro. Las sairas van ellas a preschentar lur products. Il Da Camifo vul savair co ch ellas s organiseschan e tge che motivescha ellas da vender dessous u bain lumpas. Oz: Manuela Decurtins e sias lumpas da microfibra SONDA, 18 D AVUST 9:03 PROFIL Discurs cun Annetta Spinatsch (39), Savognin/Blois (Frantscha) Las fins d emna dal matg fin october fa Annetta Spinatsch, oriunda da Savognin, maridada Oudin, amogna vin da la Tourraine (Frantscha) a turists ed auters visitaders da lingua tudestga en ils tschalers da vin da ses um Philippe. El cultivescha sez 13 da las 20 hectaras vignas che tutgan ad el. Ses tschaler era ina mina da crap per ils chastels da la Loire. En quels spazis sutterans porschan ils Oudins retschaviments per da tuttas sorts festas. Ils lavurdis maina dunna Annetta ina fabrica da buttiglias da pet (p. ex. da quellas per aua da Razén, per schampo, per ieli etc.). 11:03 / 20:03 LA DISCUSSIUN Ils clubs da service il club Ambassador In club da service è in uniun ch è vegnida fundada per stgaffir e tgirar contacts persunals e per rimnar donaziuns per projects caritativs e per realisar projects socials. Ils gronds clubs èn organisads sin l entir mund. Ils pli enconuschents ed er ils pli gronds èn «Rotary», «Lions» e «Kiwanis». Questa sonda va nossa seria da preschentar tals clubs a fin. Per finir vegn in club pli pitschen a pled, il club Ambassador. Noss giast è Jürg Oswald da Glion. El è dapi curt temp president dal Club Ambassador Surselva. In giuven club, ch è vegni fundà avant 10 onns. L emprim club Ambassador è vegni fundà l onn 1956 en Svizra. Oz èn tals clubs s organisads en 22 pajais. Ambassador International dumbra actualmain 4200 commembers. 12:30 FORUM Forum cun Iso Camartin Il paradis anticipà Ierts e curtins èn lieus ideals per giudair noss bainesser. In curtin porscha recreaziun en il dubel senn dal pled: per sa liberar da truschas e fatschentas e per recrear insatge en atgna moda e maniera. Bleras religiuns han vis en l iert il parvis terrester. Ils curtins islamics èn lieus per meditar sur da la bellezza da la stgaffiziun. Auters sco quel da Boccaccio en ses Decamerone èn reservats da ventira per quels che scumparan da tribulaziuns e malsognas. Il curtin è il lieu predestinà per far sentir nus ventiraivels. DUMENGIA, 19 D AVUST 12:30 LA MARELLA In di cun Christian Jacomet, policist Sis dis lavurar e trais dis liber. Quai è il ritmus da Christian Jacomet da Mustér che lavura dapi 17 onns sco policist a la plazza aviatica a Kloten. El è sergent cun incaricas spezialas. Questas cumpiglian cunzunt servetschs da translaziun. Ed en ses servetsch ordinari ha el da patrugliar sin l areal da l eroport e da far controllas da passaports. Propi en ses element è el cura ch el beneventa ils passagiers a l arrivada e po discurrer ils set linguatgs ch el sa. 14:03 ARTG MUSICAL Au bord du lac Casigliano (Tessin) (part 1) In project da stad da la SSR SRG idée suisse sa numna «AU BORD DU LAC al lago, a la riva dal lag Volksmusik an Schweizer Seen». Quatter giadas fan ils radios DRS 1, RSR la première, RSI rete due e Radio Rumantsch communablamain emissiuns da chant e musica. L Artg musical porta in tagl da l emissiun dals 08 da fanadur 2007 a Cavigliano (TI). Da la partida: Vox Blenii, Nina Dimitri, Trio Fregüi, Trio Prisi-Stump- Mettler, Quartet Kasaxtrophe Lausanne e Quartet 4 for you Ardez. TELEVISIUN 12:00 TELESGUARD DA L EMNA SIN TSI 2 (REP.) Repetiziun da l emissiun dals Ils temas: energia solara dal bain puril a Degen 100 onns funiculara Muottas Muragl sanaziun dal viaduct dal Lochtobel novitads curtas da las regiuns premiera dal film «Chicken Americaine» champ da musica a Landquart la nozza da l onn Renzo marida sia Ladina Giovanni Netzer obtegn il rintg da Hans Reinhart SONDA, 18 D AVUST 17:25 TELESGUARD DA L EMNA In istorgia da success: la reintroducziun dal tschess barbet El è in dals pli fascinants animals da las Alps. Però enfin avant 20 onns era el svanì en l Europa centrala. A partir dals onns 80 han ins alura cumenzà a reintroducir il tschess barbet. Uss è l acziun da reintroducziun pli u main finida.temp per trair ina bilantscha. Ils ulteriurs temas: la Surselva ha preschentà in concept per promover uffants talentads Cuira fa festa questa fin d emna, ins spetga pli che visitaders il project da lavineras Crap Stagias sur Curaglia vegn terminà Radio e Televisiun Rumantscha tschertgan l emna proxima las chasas cun las pli bellas flurs DUMENGIA, 19 D AVUST 7:30 TELESGUARD DA L EMNA SIN TSI 1 (REP.) Repetiziun da l emissiun dals :15 ISTORGINA SIN SF 1 Il Toni sa stgomia Il Toni è in mat tut ordinari che viva ensemen cun ses geniturs e ses chaun Tim. El ama da giugar cun ses album magic da tatgaders che sia mamma ha regalà ad el. Ses viadis èn plain interessantas aventuras. El entaupa novs amis sco per exempel l eskimo, il prinzi e la diala u ils pors ed emprenda ina massa chaussas novas. Natiralmain che Tim, ses chaun, accumpogna el sin tut ils viadis. 17:25 TELESGUARD DA L EMNA SIN SF 1 (REP.) Repetiziun da l emissiun dals :00 CUNTRASTS SIN TSR 2 (REP.) Sgrafits Sgrafit vegn dal verb sgriflar. Cun ir tras l Engiadina è mintgina e mintgin sa fermà ina gia davant ina chasa per admirar in sgrafit. Ils sgrafits decoreschan, augmentan la valur, embelleschan u sfigureschan las fatschadas da chasas. Insumma, la fatschada è er in pau la fatscha da quellas e da quels che vivan en la chasa. L autura dal film Susanna Fanzun è ida a la tschertga d istorgias sgrifladas en maulta e chaltschina. Concurrenza: Tgi ha las pli bellas flurs? Il Radio e la Televisiun Rumantscha e schutzfilisur.ch tschertgan la chasa cun las pli bellas fluras en la Rumantschia. Dals 20 enfin ils 24 d avust 2007 èn Cla Schur e Flurina Badel sin viadi en las differentas regiuns e tschertgan mintga di la chasa cun ina decoraziun da fluras extraordinaria. Las decoraziuns e natiralmain er las persunas responsablas per quellas vegnan preschentadas mintga di en il Radio Rumantsch a las 16:15 ed en il Telesguard a las 17:40 sin SF 1. 00:00 Musica da battaporta.ch 02:00 DRS 1 sin las undas dal RR 05:03 Musica populara 06:00 Novitads 06:15 Agenda 06:30 Novitads 06:40 Istorgia ed istorgias 06:50 Impuls 07:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 07:17 Gieu: 7 e 17 07:30 Novitads 07:40 Las gasettas 07:50 Vualà 08:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 08:15 Resun 08:30 Novitads 08:45 Gratulaziun spontana 09:00 Novitads 09:15 Impuls (rep.) 09:30 Istorgia ed istorgias (rep.) 10:00 Novitads 10:15 Gieu: Tge chaussas 10:30 En cuschina 10:45 Occurrenzas 11:00 Novitads 11:15 Cultura 11:30 Prevista info 11:32 Meteo / Vias 11:45 Economia 12:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 12:30 DRS 1 Rendez-vous 13:00 Gratulaziuns 14:00 Novitads 14:03 Musica senza fin 15:00 Novitads 15:15 La truvaglia 15:30 Giavisch musical 15:45 Occurrenzas / kino 16:00 Novitads 16:15 Da camifo 17:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 17:15 Sport 17:30 Novitads 17:45 Gieu: La hitada 18:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 18:30 DRS 1 Echo der Zeit 19:00 Perlas musicalas 20:00 Novitads 20:03 Forum (rep.) 21:00 Novitads 21:15 Contribuziun dal di (rep.) 21:30 Contact 21:45 Disc da l emna 22:00 Novitads 22:03 Grischun sonor 23:00 Novitads 23:03 Grischun sonor S SONDA, 18 D AVUST 00:00 Musica da battaporta.ch 02:00 DRS 1 sin las undas dal RR 05:03 Musica populara 06:00 Novitads 06:15 Agenda 06:30 Novitads 06:40 Istorgia ed istorgias 06:50 Impuls 07:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 07:17 Gieu: 7 e 17 07:30 Novitads 07:40 Las gasettas 08:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 08:15 Tranter stailas 08:30 Novitads 08:45 Gratulaziun spontana 09:00 Novitads 09:03 Profil 10:00 Novitads 10:15 Gieu: Tge chaussas 10:30 En cuschina 10:45 Occurrenzas 11:00 Novitads 11:03 La discussiun 11:30 Prevista info 11:32 Meteo / Vias 12:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 12:30 Forum 13:00 Gratulaziuns 14:00 Novitads 14:03 Parada da hits 15:00 Novitads 15:03 Parada da hits 16:00 Novitads 16:15 Tranter stailas (rep.) 16:30 Occurrenzas / kino 16:45 Prevista Telesguard 17:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 17:15 Sport 17:30 Novitads 17:45 Gieu: La hitada 18:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 18:10 Sportissimo 18:30 DRS 1 Echo der Zeit 19:00 Musica da film/musical/operettas 20:00 Novitads 20:03 La discussiun (rep.) 21:00 Novitads 21:15 Contribuziun dal di (rep.) 21:30 Contact 21:45 Disc da l emna 22:00 Novitads 22:03 Grischun sonor 23:00 Novitads 23:03 Grischun sonor DUMENGIA, 19 D AVUST 00:00 Musica da battaporta.ch 02:00 DRS 1 sin las undas dal RR 05:03 Musica populara 06:00 Novitads 06:15 Agenda 06:30 Novitads 06:40 Istorgia ed istorgias 06:50 Impuls 07:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 07:17 Gieu: 7 e 17 07:30 Novitads 07:40 Las gasettas 08:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 08:15 Quarta lingua 08:30 Novitads 08:45 Gratulaziun spontana 09:00 Novitads 09:03 Vita e Cretta 10:00 Novitads 10:15 Gieu: Tge chaussas 10:30 Preziosa litterara 10:45 Occurrenzas 11:00 Novitads 11:03 Concert sin giavisch 11:30 Prevista info 11:32 Meteo / Vias 12:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 12:30 La marella 13:00 Gratulaziuns 14:00 Novitads 14:03 Artg musical 15:00 Novitads 15:03 Musica da qua e da là 16:15 Quarta lingua (rep.) 16:00 Novitads 16:30 Occurrenzas / kino 17:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 17:15 Sport 17:30 Novitads 17:45 Gieu: La hitada 18:00 Oz: Il magazin d infurmaziun 18:10 Sportissimo 18:30 DRS 1 Echo der Zeit 19:00 La classica 20:00 Novitads 20:03 Vita e Cretta (rep.) 20:45 Preziosa litterara (rep.) 21:00 Novitads 21:15 Contribuziun dal di (rep.) 21:30 Contact 21:45 Disc da l emna 22:00 Novitads 22:03 Grischun sonor 23:00 Novitads 23:03 Grischun sonor 06:00 «Dr Morga» mit Regionalnachrichten, Sport, Service und Unterhaltung. 10:00 «Dr Mittag» mit Regionalnachrichten, Service und Unterhaltung (Tourismusspezial «Land und Lüüt»). 15:00 «Dr Obed» mit Regionalnachrichten, Sport und Wunschkonzert «Saluti». 19:00 Spezialsendungen und Abendprogramm. News: Immer zur vollen Stunde regionale, nationale und internationale Nachrichten. Um 19:00 Uhr regionale Tageszusammenfassung. 6:00-9:00 Uhr halbstündlich und um 17:30 Uhr Regionews. 06:00 Bun di 09:00 Musica pel Grischun dal süd 11:00 Allegra Engiadina 13:30 Conzert sün giavüsch 14:00 Musica pel Grischun dal süd 16:00 Buna saira 18:00 Saluti 19:00 Redline 22:00 Glüna e stailas NOVITEDS: Minch ura plaina traunter las 06:00 e las 19:00 h

14 Das Heimpublikum trägt Sie zum Sieg... Erfolgreich inserieren, wo Sie für gute Geschäfte Heimvorteil geniessen:...in Ihrer Lokal- oder Regionalzeitung. Morgen wie heute. Erfolg mit Inseraten in Presse und Internet. Südostschweiz Publicitas AG, Via Alexanderstrasse Centrala 4, , Glion, 7001tel. Chur, 081Tel , fax 83 83, 081Fax , ,

15 QUAI E TSCHAI VENDERDI, ILS 17 D AVUST PLAID PER LA DUMENGIA DA GION GAUDENZ, SCHLARIGNA L apostel Paulus ho gieu bgera fantasia. A s vezza cha sia cretta vivainta e fich activa, l ho fat chatter eir da tuotta sortas sumaglias. U schè scriva el illa seguonda charta als Corinters (2, 14 17): «Eau ingrazch a Dieu ch el am piglia adüna cun se aint i l cortegi da triumf da Cristus. In quista maniera fo el cuntschainta tres me sia vardet in tuot ils lös scu üna buna odur chi sfleda da tuot las varts. Davent da me vo our quella buna odur da la nouva da Cristus. Quella riva fin tar quels chi vegnan salvos, ma eir fin tar quels chi vaun a perder. Per quels chi vaun a perder, es que ün odur chi maina a la mort. Per quels chi vegnan salvos, es que ün parfüm chi maina a la vita Que ch eau di vain da Dieu, al quêl eau am saint respunsabel.» U ossa cha nus vains gieu üna sted müravgliusa cun üna quantited insolita da fluors savurusas, am plescha quist pled da Paulus specielaming bain. El piglia il parfüm da buna odur per declarer püs aspets da la cretta, impustüt dal pled misterius dal Segner chi riva fin tar nus ed ho la pussaunza da ns allegrer. Per Paulus nun es que be ün pled vöd, sch el constatescha cha la vardet vo our da tuot las varts (tres la predicaziun da la Buna nouva), e cha que saja apunta scu üna buna odur chi sfleda da tuot las varts. F orsa cha nus avains digià refletto quaunt misterius cha que es cun las oduors. Cun nos ösen ans inaccordschains nus cha d es intuorn qualchosa allegraivel, ma vzair nu vzains nus ünguotta. A do fluors chi fledan lur bun parfün be da not (e chi attiran cun quel ils insects da la La buna odur da la nouva da Cristus not). Per bgera glieud haun las rösas las oduos pü finas e disferenzchedas. P ruvain d incler a Paulus auncha pü bain. Per el es la buna nova da nos salvamaint tres Cristus qualchosa misterius, qualchosa da nu pudair declarer da fin e dafatta, ma a tuotta via quachosa zuond dalettaivel. Bainschi precisescha el cha saja pussibel scha nus ans tgnains il nes cha nus nu ns inaccordschans da la buna odur, e cha quella dvainta per nu tuot qualchos oter: ün odur chi maina a la mort, nus dschessans üna spüzza noscha. E l as dvainta consciaint da che granda respunsabilted ch el ho piglio sün se: da purter a la glieud quelchosa chi po mner ad umauns sün üna via tuot nouva, ma chi ls po eir fer indürir, da möd ch els as serran per l effet cha la Buna nouva. Uschè «las rösas» da la nouva da Cristus nu paun flader lur odur incongualabla e resta bod incuntschainta. Eir scha Paulus ho piglio cò üna sumaglia risageda, es la chosa per el tuottafat seriusa ed impropettanta: «Que ch eau di vain da Dieu, al quêl eau am saint respunsabel.» Eir nus dvantains respunsabels. FEGLIET 1. In viandont jester vegn en nossa tiara 1. Mes cars pigns! Jeu raquentel oz a vus enzatgei ch ei daventau avon varga in tozzel tschien onns. Lu fageva nossa tiara tut autra tschera che oz. Tendas e tendas uaul sin las spundas ed en las vals. Negliu vesev ins ina largia cultivada en Sigisbert en Rezia (1) Cudisch da leger per la secunda classa da P. Maurus Carnot nos aults. Il stgir manti d uauls, che cuvreva las plauncas, tunscheva bunamein si tier ils urs dils glatschers. Perfin il lag, nua che nies Rein nescha, haveva pegns rasai e barbus sin sias rivas. 2. Igl ei ina bellezia sera de stad. La glina ei levada. Ella va sco buna pastura cun sias tschuttas. Quellas ein las steilas, che van sur pastira blaua dil tschiel. Las bunas steilas san ordadora lur via. La glina ha biala veta e fa bucca de rir. Vonzei fa ella sco de sefermar. Ella mira cun egls gross sur igl uaul e teidla. Sa pertgei? 3. In viandont vegn tras il stgir uaul. Audas, co il fest enferrau tuna sin la crappa? Audas pass? Il viandont camina. Beinduras scarpetscha el la bostga. El ha prescha e tema. Ils avdonts della vallada leugiu han smanatschau la, mort agli. Ed el leva tonaton far mo dil bien ad els. Il viandont arriva sper in bufatg lag alpin. La glina ha spons siu aur sur l aua. Ils pegns sebintgunan e ramuran, vesend igl jester. Ils utschals che cupidan vegnan cul tgauet orasut las alas e fan smarvegls in si per l auter. La carpuna sin las rivas dil lag fan sco de sezuppar ell umbriva dil cuolm. Mo il viandont varga frestgamein. Denter la bostga seregheglia enzatgei. L anguoscha siara siu pèz. Dieus seigi ludaus! Igl ei mo in cavriel che beiba aua dil lag. Staunchels arriva il viandont sin igl ault dil cuolm. El seferma in amen e mira giu sin la val e sin ils stgirs uauls de nossa tiara. 2. L emprema damaun en Rezia 1. Mira leuora encunter damaun! Il bien sulegl ei levaus. El ha cumandau a ses radis de destadar il mund. Quels van sur las pezzas e sur ils glatschers, fagend tarlischar els sco burnida. Els vegnan giu en las vals e fan clar els uauls. Il di ei allerta. Il viandont po buca mirar avunda quella splendur. El stat sco ina statua el clar dell aurora. Igl ei Sigisbert. La glisch dil sulegl tarlischa sur sia migeivla fatscha. Perfin las fauldas de sia liunga rassa paran sularadas. Tgei nausch pievel sto quei esser che ha persequitau el! 2. Sigisbert ei in um grond. Ni capetscha ni capiala cuviera siu tgau. Ina lada barba grischalva va sur la rassa tochen giu amiez il pèz. Ina tschenta de curom siara las fauldas de siu vestgiu. Da maun dretg penda ina cadeina cun in cunti vid la tschenta. In fest de pelegrin, enferraus cun vera e bintgun, ei siu cumpogn de viadi. Sisum ha quel in lenn a traviers e semeglia ina crusch. Gie, sche quei fest havess era ina lieunga! Con savess el lu bein raquintar a nus de vitgs e marcaus e tiaras e della liunga e stentusa via ch il bien missionari ha fatg. 3. Denton sesaulza la rudiala tarlischonta dil sulegl vid il tschiel. Sia clarezia va dallas spundas giu en la vallada. Sigisbert va cun ella. Mira, leu sut il grep nescha ina fontauna! El va vitier, frestgenta il frunt, sligia las solas-curom da ses peis, lava giu il saung e beiba aua. Allura stat el en schanuglias, pusa siu fest encunter la schuviala ed ura: Uss el mument, ch ei par il clar, Jeu vi il Segner implorar, Ch el oz pertgiri ses affons De tuts ils prighels arrivonts. O Segner, nus en pasch mantegn Entochen che la sera vegn, Che nus tuts libers de puccaus, Pudeien ir a dultsch ruaus! 3. Tras igl uaul 1. Finida l oraziun, tuorna Sigisbert a prender siu fest enta maun. El camina vinavon. Igl uaul ei stgirs e spess. Tgei pegnuns! Dus umens pudessen strusch brancar els cun la bratscha. La romatscha grossa serasa sco in tetg. Mo tscheu e leu po il sulegl penetrar sil plaun. Mira, las bialas striaunas aschi viv cotschnas, co las sestendan enviers il cauld sulegl! E plinenvi flurs de tuttas colurs, blauas, melnas ed alvas.tgei bi mirar amiez quei selvadi uaul! E suravi il bi tschiel blau. E sur tut igl egl dil Tutpussent. 2. Senza tema va Sigisbert vinavon. Da maun dretg sburfla il Rein tras cavorgias e stretgas. Suandond la cuorsa dell aua, arriva Sigisbert prest el liber. Il flum sederscha sur grugns e greppa. L aua fa spema, bugnond las striaunas e la draussa, che creschan sin las rivas. Sigisbert seferma in mument. El contempla las spundas ed ils uauls. Uarda leu sil rieven in cavriel brin-mellen sco la ruina! El va vi sper il flum e beiba aua: Lu mira el entuorn spuretgamein. El sto haver ferdau enzatgei. Il bufatg animal aulza il tgau. In ssegi sur igl ual, ed el svanescha ella spessaglia. Stai! Tgei fraccass ei quei? In uors, in uors, in patagner! El ha ferdau il cavriel e persequitescha el. Sigisbert peglia tema e trembla sco in fegl. El tschessa dus pass e sezuppa davos in cusch. Igl uors va suenter fastitgs, tschaghegna sin tuts mauns, sgnufla, stat sin las combas davos e seglia sur l aua. Sigisbert cloma tremblond: «Fai combas, fai combas, cavriel, ni che ti das la veta!» 3. Vargaus il prighel, tuorna Sigisbert ad ir. En ina largia digl uaul anfla el farbuns. El marenda. Farbuns, ina buccada paun sec ed aua frestga, quei ei sia tschavera. Mo Sigisbert ei bein cuntents e di: «Dieus spisgenti e benedeschi! Cuntinuaziun suonda Fin da redacziun per annunzias da mort Pusseivladads da tarmetter annunzias da mort dumengias e firaus: La Quotidiana (fin da redacziun allas 16.00) P e r e - m a il: r e d a k t io n - s u e d o s t s c h w e iz.c h P e r t e le f a x : n r Verifichei per pl. per tel schebein Vossa annunzia da mort ei arrivada Die Südostschweiz/Bündner Tagblatt (fin da redacziun 16.00) P e r e - m a il: t o d e s a n z e ig e s u e d o s t s c h w e iz.c h P e r f a x : n r Indichei per pl. mintgamai il speditur resp. l'adressa pil quen e Vossa numera da telefon per eventualas damondas P u s s e iv la d a d s d a t a r m e t t e r a n n u n z ia s d a m o r t d a l g lie n d is g is a l v e n d e r g is : S ü d o s t s c h w e iz P u b lic it a s S A, V ia C e n t r a la 4, I la n z, T el , F a x , E -ma il: ila -pub lic ita s.c h n i e n in a d a lla s u lt e r iu r a s f ilia la s d a lla S ü d o s t s c h w e iz P u b lic it a s A G FOTO A. BEELI

16 16 VENDERDI, ILS 17 D AVUST 2006 A FIN Z TRIBUNA POLITICA L agricultura sco produzenta d energeia regenerabla DA HANSJÖRG HASSLER, CUSSEGLIER NAZIUNAL L epoca digl ieli va anzacuras a fegn. La nova epoca e quella da las energeias regenerablas. La svizra â cun la forza idraulica gea egna impurtanta energeia regenerabla. Mo quella sa betg vagnir biageada or ple an grànda furma. Mo nus duvragn agl avagnir daple energeia. Natiral egl impurtant da spargnear energeia cun biagear ple solid a cun isolar ple bagn igls bietgs. Ear an la tecnica dad autos, da l industria a da stgoldamaints ston vagnir fatg progress par spargnear energeias fossilas. Mo malgro tuts quels progress tecnics vagnainsa a duvrar agl avagnir daple energeia. Igl svilup mundial da l economeia e imens. Avànttut las tearas digl est da l Europa ad ear quellas an l Asia en per a l antscheata d egn imens svilup economic. I gl drova peia daple energeia agl avagnir. Mo tge L AURA Situaziun generala: Suenter la zona da pressiun bassa sa fa valair venderdi pli e pli puspè il sulegl. Oz: En il Grischun dal nord e central chala la plievgia. Il suentermezdi plaunet sitg e nà dal vest scleridas. Temperatura fin 22 grads. Engiadina: Lung las Alps anc surtratg, ma pli e pli sulegliv. Mustér Prognosa: Nord: Sonda detg sulegliv, singuls uradis en las Alps. Dumengia detg sulegliv, vers saira temporals. Glindesdi alternant surtratg cun intgins uradis u temporals. Sid: Sonda e dumengia detg sulegliv, vers saira pli surtratg e singuls uradis. Glindesdi e mardi surtratg e plievgia. Pli frestg. energeia de quegl easser. L energeia idraulica e limitada. Las energeias fossilas van anzacuras a fegn. Igl resta peia igl atom a las novas energeias regenerablas. Jou sund sceptic anviers las ovras electricas atomaras. Avànttut e igl problem da la dischmessa digl rumient radioactiv betg schlieu. Ad aschi gitg sco quest problem e betg schlieu, astgagn nus betg biagear novas ovras electricas atomaras. I gl restan las novas energeias regenerablas sco energeia solara, sco massa da bio near energeia da vent. Òz fan ellas anc or Fin d emna anc detg sulegliv Mesocco Glion 14 7 Spligia Cuira Tusaun Landquart 11 7 Arosa egna fetg pintga part da 6% da l energeia produtgeada an Svizra. Mo quegl savess samidar subit. Agl parlamaint da la confederaziùn vagn nus dezidieu dad ir novas veias an la politica d energeia. Nus vagn dezidieu da sustaner las novas energeias regenerablas cun egna contribuziùn ca e fetg atractiva par mintga produzent. L as miglras premissas par produtgear energeias regenerablas vagn nus purs. Nus vagn la pussevladad da produtgear energeia da massa da bio sco nign oter. Nus vagn grànds tetgs sen noss clavos par plazar indrez par energeia solara. Ad anqual da nus a forza schizund la pussevladad da plazar egna roda da vent par produtgear energeia cun igl vent. Sper quegl ca nus produtgagn latg a tgarn savagn nus agl avagnir ear produtgear energeia. Quegl dat a nus famiglias purilas tut novas perspectivas pigl avagnir. Prestaziuns socialas èn impurtantas (lq) Las entradas dals tegnairchasa privats èn stadas l onn 2004 circa 400 milliardas francs. Tenor l uffizi da statistica derivan 27% da las entradas da prestaziuns socialas. L onn 1990 eran quai anc 18%. L augment saja ina consequenza che la glieud vegnia pli e pli veglia. Las rentas da la AVS e da la cassa da pensiun èn stadas lu 23% respect. 18% da las entradas da transfer, las prestaziuns da la cassa da malsauns 17% e quellas da la cassa da dischoccupaziun ed invaliditad 11%. Circa 60% da las entradas derivan da lavurs dependentas dad auters. In quartda las entradas bruttas ha la glieud stuì impunder tranter 1998 e 2004 per taglias e segiradas socialas. Blers daners dals tegnairchasa privats derivan dal maun public. KEYSTONE Tavau San Murezzan Poschiavo Zernez 19 9 Scuol Sta. Maria GRISCHUN / SVIZRA Mudest gudogn per il spital chantunal (lq) Il Spital chantunal grischun ha fatg l onn 2006 in mudest gudogn da francs. Las cifras èn quasi equilibradas, quai tar ina svieuta da 192 milliuns francs. Dapi l entschatta dal 2005 vala en il Grischun in nov sistem da finanziar ils ospitals. Quel saja sa cumprovà, scriva il directur Arnold Bachmann en ses rapportda gestiun. En quel san ins leger ch il dumber da cas è s augmentà l onn 2006 per 2,3 pertschient sin Er il dumber da tractaments ambulants è s augmentà e cuntanschì la cifra da cas. Tenor il rapport annual han ins dumbrà l onn passà 1253 plazzas cumplainas, l onn 2005 eri anc Ensemen cun las plazzas parzialas occupeschan ils trais ospitals da Cuira, l ospital chantunal, l ospital Fontana e l ospital da la Crusch, 1631 persunas, 73 dapli che l onn OZ Alpinisten bringen sich meist selbst in Gefahr Zwölfjähriger Bündner startet mit Velo in Madrid SO e BT pon ins cumprar al kiosk Quest onn perfin per rumantsch (abc) Glindesdi entschaiva puspè la scola. Cun in acziun temporara rendan las organisaziuns per il traffic e la prevenziun d accidents mintg onn attent a quest fatg. Finalmain han ellas encurschì ch i dat en Svizra in quart linguatg naziunal. Partida dals giuvens liberals engiadinais (lq) Politichers giuvens èn per il mument pulit activs en il Grischun. A Puntraschigna è vegnì fundà stersas la partida dals giuvens liberals Engiadina/Grischun dal sid. Ils inziants han appellà als giuvenils da s exprimer pli savens e da prender la vita sez enta maun. (lq) Ier ha cusseglier federal Moritz Leuenberger preschentà novas propostas per ina taxa a favur dal clima. Quella duai valair davent dal Sa basond sin las finamiras da la Uniun europeica vul il minister da l ambient reducir mintg onn per 1,5 pertschient las svapurs da gas en Svizra. Finamira èsi dad incassar ina nova taxa sin tuts carburants FOTO A. BEELI Uschia han ellas laschà distribuir e montar ils placats en tuttas vischnancas rumantschas, perfin a Glion. Las premias s auzan per 2,5 pertschient (lq) L institut Comparis ha evaluà la nova situaziun pertutgand il svilup da las premias da las cassas da malsauns. Per il chantun Grischun vesa quest institut in augment da radund 2,5 pertschient. En trais chantuns da la Svizra dal vest sa reduceschan las premias. La proposta Leuenberger da la nova taxa per il clima vegn a dar bler da discutar quest atun. KEYSTONE Leuenberger admonischa e combustibels che chaschunan gas da serra. Tenor la proposta da Moritz Leuenberger duai la taxa vegnir introducida davent dal Anc quest onn vul el pretender da ses collegas en il cussegl federal in decret per questa taxa sin il clima. I sa tracta d ina taxa cumplementara tar l existenta e duai vegnir utilisada aposta per mesiras da meglierar il clima.

Disoccupai; Obligaziun d encurir lavur 3 meins ordavon

Disoccupai; Obligaziun d encurir lavur 3 meins ordavon Publicaziun FUS per ils 26 da matg 2017 AVIS Ils 4 da zercladur 2017 ha liug sin il plaz Cadruvi la «Fiasta Sursilvana», quei en cumbinaziun cun il tierz festival da viandar. Ord quei motiv sto il plaz

Mehr

Vischnaunca da Mustér. Regulativ d'indemnisaziun

Vischnaunca da Mustér. Regulativ d'indemnisaziun Vischnaunca da Mustér Regulativ d'indemnisaziun Schaner 2012 CUNTEGN PRINCIPI... ART. 1 INDEMNISAZIUN... ART. 2 FIXUM... ART. 3 DANER DA SEDUTA... ART. 4 LAVUR CUMINA... ART. 5 INDEMNISAZIUNS SPECIALAS...

Mehr

Nr. 2011-2053 Carli Pally, Via Luzzas 5, 7180 Disentis/Mustér; sanaziun interna dalla casa, parcella 695, Via da Scola 1, 7180 Disentis/Mustér.

Nr. 2011-2053 Carli Pally, Via Luzzas 5, 7180 Disentis/Mustér; sanaziun interna dalla casa, parcella 695, Via da Scola 1, 7180 Disentis/Mustér. Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 21 Annunzias da baghegiar All instanza da baghegiar ei sin fundament digl art. 64, alinea 2 dalla lescha da baghegiar e digl art. 40 dall ordinaziun davart la planisaziun

Mehr

Mediareport Weltcup Disentis 2015

Mediareport Weltcup Disentis 2015 Mediareport Weltcup Disentis 2015 8. 15. August Sponsoren catrinaresort Organisation Support Official Carrier Graubünden Mediareport Inhalt TV SRF Sport Aktuell 3 Tele Rumantsch 4 Tele Rumantsch 5 Presse

Mehr

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA MUSIKSCHULE SURSELVA Die Musikschule Surselva steht im Dienste der Gemeinden und bietet Kindern und Erwachsenen ein breites

Mehr

Temps d avertura dall administraziun communala denter Nadal e Daniev. Öffnungszeiten der Gemeindeverwaltung zwischen Weihnachten und Neujahr

Temps d avertura dall administraziun communala denter Nadal e Daniev. Öffnungszeiten der Gemeindeverwaltung zwischen Weihnachten und Neujahr Temps d avertura dall administraziun communala denter Nadal e Daniev Gliendisdis, ils 24 da december Mardis, ils 25 da december Mesjamna, ils 26 da december Gievgia, ils 27 da december Venderdis, ils 28

Mehr

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA MUSIKSCHULE SURSELVA Die Musikschule Surselva steht im Dienste der Gemeinden und bietet Kindern und Erwachsenen ein breites

Mehr

Posts da cussegliaziun, terapia e promoziun per affons e lur geniturs

Posts da cussegliaziun, terapia e promoziun per affons e lur geniturs Posts da cussegliaziun, terapia e promoziun per affons e lur geniturs en Surselva Beratungs-, Therapie- und Förderstellen für Kinder und deren Eltern in der Surselva Prefaziun Caras lecturas e cars lecturs

Mehr

D A M O N D A S D A B A G H E G I A R

D A M O N D A S D A B A G H E G I A R Habitaziuns d affittar ella Tgèsa s. Vigeli La vischnaunca lai vi las tschun habitaziuns el niev baghetg dalla Tgèsa s. Vigeli naven dall entschatta zercladur 2019 ni tenor cunvegnientscha. Ei setracta

Mehr

FORMAZIUN SURSELVA PER UREGLIAS FINAS MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA

FORMAZIUN SURSELVA PER UREGLIAS FINAS MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA FORMAZIUN SURSELVA PER UREGLIAS FINAS MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA MUSIKSCHULE SURSELVA Die Musikschule Surselva steht im Dienste der Gemeinden und bietet Kindern und Erwachsenen ein breites musisches Angebot.

Mehr

Auftrag: Grobstudie zur Verkürzung der RhB-Fahrzeit Disentis - Ilanz - Chur

Auftrag: Grobstudie zur Verkürzung der RhB-Fahrzeit Disentis - Ilanz - Chur Auftrag: Grobstudie zur Verkürzung der RhB-Fahrzeit Disentis - Ilanz - Chur Der Regionalvorstand der Regiun Surselva wird beauftragt, in Zusammenarbeit mit der RhB und den kantonalen Stellen eine Grobstudie

Mehr

Rapport da gestiun e quen 2013

Rapport da gestiun e quen 2013 Cuntegn Rapport annual 4-26 Quen vischnaunca Tujetsch Quen annual 27-46 Gliesta d amortisaziun 47 Credits supplementars 48-49 Bilanza 50-52 Statisticas 53-56 Quen Bogn Sedrun Quen annual 57-59 Bilanza

Mehr

Publicaziuns ufficialas

Publicaziuns ufficialas Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 34 Cussegl da vischnaunca Il cussegl da vischnaunca seraduna venderdis, ils 27 d uost 2010 allas 15.00 uras ad ina seduta en la Distec-Formentechnik AG a Mustér. Tractandas:

Mehr

Vischnaunca da Schluein Via Veglia Schluein

Vischnaunca da Schluein Via Veglia Schluein Vischnaunca da Schluein Via Veglia 11 7151 Schluein info@schluein.ch www.schluein.ch T 081 925 36 04 Preziadas convischinas, stimai convischins La suprastonza communala envida tuttas convischinas e tuts

Mehr

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 1/6 CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 Resultats dalla retscherca 2017 sur internet davart la revisiun dalla planisaziun locala dalla vischunca Lumnezia Resultate der Internetumfrage

Mehr

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 1/6 CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 Resultats dalla retscherca 2017 sur internet davart la revisiun dalla planisaziun locala dalla vischunca Lumnezia Resultate der Internetumfrage

Mehr

DIARI DALL EUROPEADA 2012

DIARI DALL EUROPEADA 2012 DIARI DALL EUROPEADA 2012 Deutsch Josy Bonolini, la dunna dil trenader dalla squadra rumantscha scriva in cuort diari dall jamna a Lausitz. Sonda, ils 16.06.2012 Partenza allas 6.00 uras naven da Glion.

Mehr

Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Laax. Stellvertretende Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Falera und Kindergärten

Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Laax. Stellvertretende Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Falera und Kindergärten Laax, ils 11-5-2017 Informaziuns per geniturs / Elterninformation Preziai geniturs Ei suondan entginas informaziuns per igl onn da scola 2017/18. Dapli informaziuns che pertuccan il menaschi da scola vegnan

Mehr

Publicaziuns ufficialas

Publicaziuns ufficialas Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 14 Damonda da baghegiar Nr. 2010-1018 Il patrun: Pendicularas Mustér SA, Via Acletta 2, 7180 Disentis/Mustér Il representant: Pendicularas Mustér SA, Via Acletta 2,

Mehr

Vischnaunca da Schluein Via Veglia 11, 7151 Schluein GR

Vischnaunca da Schluein Via Veglia 11, 7151 Schluein GR Vischnaunca da Schluein Via Veglia 11, 7151 Schluein GR Tel: 081 925 36 04 / Internet: www.schluein.ch Fax: 081 925 41 68 / E-Mail: info@schluein.ch Invit alla radunonza communala venderdis, ils 19 da

Mehr

Information für Neuzuzüger

Information für Neuzuzüger Vischnaunca Tujetsch Gemeinde Tujetsch Informaziun per novs habitonts Information für Neuzuzüger Vischnaunca Tujetsch/Gemeinde Tujetsch Via Alpsu 62, 7188 Sedrun Tel. 081 920 47 80, info@tujetsch.ch, www.tujetsch.ch

Mehr

Mediareport Swiss Open Disentis 2016

Mediareport Swiss Open Disentis 2016 Auflage: 4'105 Erscheinungsweise: 5x wöchentlich Mediareport Swiss Open Disentis 2016 27. Juli - 1. August 2016 Sponsoren Organisation Support Official Carrier Graubünden Mediareport Inhalt Inhalt TV/Radio

Mehr

RECHENSCHAFTSBERICHT und JAHRESRECHNUNG 2009 RECHNUNG 09

RECHENSCHAFTSBERICHT und JAHRESRECHNUNG 2009 RECHNUNG 09 RECHENSCHAFTSBERICHT und JAHRESRECHNUNG 2009 RECHNUNG 09 INHALTSVERZEICHNIS Vorwort 2 Tätigkeit der Verbandsorgane 5 Aus den Tätigkeiten in den einzelnen Bereichen a) Regionale Richtplanung 7 b) Regionalentwicklung

Mehr

Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 26 - atun 2008

Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 26 - atun 2008 Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 26 - atun 2008 Revista Trin Cuntegn / Inhalt Otto Erni, 40 Jahre Gemeindeschreiber in Trin. Paginas 3-4! *** Terapia cun cuppas da tuns - beinstar per tgierp

Mehr

Naschientscha Lutz Livian, naschius igl 1. da matg 2012, fegl da Othmar ed Ursina Lutz-Schmed

Naschientscha Lutz Livian, naschius igl 1. da matg 2012, fegl da Othmar ed Ursina Lutz-Schmed Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 19 Damonda da baghegiar 2012 1025 Datum dalla publicaziun: Ils 11 da matg 2012 Il patrun: Vischnaunca Disentis/Mustér, Caum postal 57, 7180 Disentis/Mustér Il representant:

Mehr

Hotel Disentiserhof. Contribuziun alla sanaziun dil bogn. cun la finamira da promover il turissem M E S S A D I

Hotel Disentiserhof. Contribuziun alla sanaziun dil bogn. cun la finamira da promover il turissem M E S S A D I Cussegl da vischnaunca 33-2009/2012 Hotel Disentiserhof Contribuziun alla sanaziun dil bogn cun la finamira da promover il turissem M E S S A D I dalla suprastonza communala al cussegl da vischnaunca Preziada

Mehr

OGNA. La sculptura transibla da Matias Spescha a Trun Die begehbare Skulptur von Matias Spescha in Trun

OGNA. La sculptura transibla da Matias Spescha a Trun Die begehbare Skulptur von Matias Spescha in Trun OGNA La sculptura transibla da Matias Spescha a Trun Die begehbare Skulptur von Matias Spescha in Trun onton «En sesez fuss la culminaziun digl art contonschida, sche mia ovra restass leu, nua ch jeu sun

Mehr

Il cussegl da vischnaunca seraduna venderdis, ils 27 da mars 2015, allas en casa communala.

Il cussegl da vischnaunca seraduna venderdis, ils 27 da mars 2015, allas en casa communala. Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 13 Damondas da baghegiar 2015-1005.000 Il patrun: Christoph e Marianne Kohler-Desax, Laubenstrasse 8, 7000 Chur Il representant: Christoph e Marianne Kohler-Desax,

Mehr

DANUS... Frohe Festtage... und ein glückliches neues Jahr Zufrieden schauen wir auf das erste Fusionsjahr zurück. Es ist Zeit, innezuhalten

DANUS... Frohe Festtage... und ein glückliches neues Jahr Zufrieden schauen wir auf das erste Fusionsjahr zurück. Es ist Zeit, innezuhalten INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.ilanz-glion.ch Frohe Festtage...... und ein glückliches neues Jahr

Mehr

Cordial beinvegni Herzlich willkommen. Stand der Ortsplanungsrevision. Informationsquelle Gemeinde Ilanz/Glion Nr.

Cordial beinvegni Herzlich willkommen. Stand der Ortsplanungsrevision. Informationsquelle Gemeinde Ilanz/Glion Nr. Informationsquelle Gemeinde Ilanz/Glion Nr. 16/November 2015 Stand der Ortsplanungsrevision Caras habitontas, cars habitonts In tema ha dominau ils davos meins: las elecziuns naziunalas 2015. Uss ei il

Mehr

Rapport da gestiun // Geschäftsbericht 12/13

Rapport da gestiun // Geschäftsbericht 12/13 Rapport da gestiun // Geschäftsbericht Pendicularas Breil Vuorz Andiast 12/13 SA // Bergbahnen Brigels Waltensburg Andiast AG Impressum 2 Rapport da gestiun Pendicularas Breil Vuorz Andiast SA // Geschäftsbericht

Mehr

JAHRESBERICHT 2011 / RAPPORT ANNUAL 2011 T Ü R A C F M O V I N A V O N

JAHRESBERICHT 2011 / RAPPORT ANNUAL 2011 T Ü R A C F M O V I N A V O N FUNDAZIUN ECUMENA TÜR AUF MO VINANVON ÖKUMENISCHE STIFTUNG TÜR AUF MO VINAVON JAHRESBERICHT 2011 / RAPPORT ANNUAL 2011 T Ü R A C F M O V I N A V O N N O M B A R A O Z I O M A Ü T M O V I M A V O N T Ü

Mehr

Ovra Acletta. Project en detagl M E S S A D I. dalla suprastonza communala al cussegl da vischnaunca

Ovra Acletta. Project en detagl M E S S A D I. dalla suprastonza communala al cussegl da vischnaunca Cussegl da vischnaunca 13-2013/2016 Ovra Acletta Project en detagl M E S S A D I dalla suprastonza communala al cussegl da vischnaunca Preziau signur president Preziadas signuras cusseglieras Preziai signurs

Mehr

Ils plans da construcziun ein deponi tier l administraziun communala. L investa publica cuoza 20 dis dapi il datum dalla publicaziun.

Ils plans da construcziun ein deponi tier l administraziun communala. L investa publica cuoza 20 dis dapi il datum dalla publicaziun. Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 16 Damonda da baghegiar Nr. 2012-1023 Datum da publicaziun: 20 d avrel 2012 Il patrun: Patrick Stumm, Boglerenstrasse 30, 8700 Ku snacht ZH Il representant: Patrick

Mehr

Bündner Mittelschulen Fach: Rumantsch sursilvan Aufnahmeprüfung 2006 Name: 4. FMS Prüfungsort: Gruppe: Punkte:

Bündner Mittelschulen Fach: Rumantsch sursilvan Aufnahmeprüfung 2006 Name: 4. FMS Prüfungsort: Gruppe: Punkte: Bündner Mittelschulen Fach: Rumantsch sursilvan Aufnahmeprüfung 2006 Name: 4. FMS Prüfungsort: Gruppe: Punkte: Legia attentamein il suandont text ed emprova da capir el en tut ils detagls! Ad Ardez dat

Mehr

OGNA. La sculptura transibla da Matias Spescha a Trun Die begehbare Skulptur von Matias Spescha in Trun

OGNA. La sculptura transibla da Matias Spescha a Trun Die begehbare Skulptur von Matias Spescha in Trun OGNA La sculptura transibla da Matias Spescha a Trun Die begehbare Skulptur von Matias Spescha in Trun La cumplenida digl art fuss contonschida, sche miu art vivess vinavon era sche jeu sun buca cheu pli.

Mehr

AP1G_2015_Mathematik schriftlich

AP1G_2015_Mathematik schriftlich APG_205_Mathematik schriftlich Matematica part quens en scret (sursilvan) Puncts maximals: 28 Remarcas preliminaras ed instrucziuns Cuoz: 60 minutas Scriva cun in utensil da scriver en colur blaua ni nera

Mehr

Geschäftsbericht 08/09

Geschäftsbericht 08/09 Geschäftsbericht 08/09 Pendicularas Breil-Vuorz-Andiast SA Bergbahnen Brigels-Waltensburg-Andiast AG Invitaziun alla 37 avla radunonza generala ordinaria dils acziunaris Invitaziun Einladung Einladung

Mehr

PUBLICAZIUNS UFFICIALAS 2017, JAMNA 36

PUBLICAZIUNS UFFICIALAS 2017, JAMNA 36 PUBLICAZIUNS UFFICIALAS 2017, JAMNA 36 Damondas da baghegiar Datum da publicaziun 08 da settember 2017 Patrun Spescha Immobilien AG Glennerstrasse 17 Proprietari da terren Spescha Immobilien AG Glennerstrasse

Mehr

Die Schule Ilanz/Glion mit Veränderungen auf das neue Schuljahr

Die Schule Ilanz/Glion mit Veränderungen auf das neue Schuljahr ILANZ erste Stadt GLION am Rhein Informationsquelle Gemeinde Ilanz/Glion Nr. 14/August 2014 Die Schule Ilanz/Glion mit Veränderungen auf das neue Schuljahr Nus s udin ensemen Caras habitontas e cars habitonts

Mehr

Stimadas vischinas, stimai vischins

Stimadas vischinas, stimai vischins Messadi dil parlament communal per mauns dalla votaziun dil pievel dils 26 da november 2017 concernent la participaziun ad ina societad d infrastructura communabla da fundar ensemen cullas vischnauncas

Mehr

SP 12 S- 87. Lu mirein nus inaga, co ch'ins fa quei correct. Sco pugn da partenza per mussar quei duess ins uss schon prender ina frasa en sia fuorma

SP 12 S- 87. Lu mirein nus inaga, co ch'ins fa quei correct. Sco pugn da partenza per mussar quei duess ins uss schon prender ina frasa en sia fuorma SP 12 S- 87 Nus vein tractau la davosa gada a fin las proposiziuns cun in tema, ch'ei ligiaus ferm cullas proposiziuns el tudestg, denton meins el romontsch, il diever dalla comma. Sil sectur dallas proposiziuns

Mehr

Impressaris tschercan alternativas

Impressaris tschercan alternativas Pretsch Fr.1.60 17. annada, numer 39 GA 7007 Cuira Mardi, ils 26 da favrer 2013 Emna da sport sin turas e sin il glatsch Emna da sport nunusitada per ils scolars dal Stgalim superiur da Rueun econturn.

Mehr

Matematica part 1 quens en scret (surs)

Matematica part 1 quens en scret (surs) AP1G_2014_Matematica scret (surs) Suttascripziun candidata/candidat: Liug / datum: Matematica part 1 quens en scret (surs) Cuoz: 60 minutas Remarcas preliminaras Scriva cun stilograf ni culli en colur

Mehr

Invitaziun alla 6. radunonza generala ordinaria

Invitaziun alla 6. radunonza generala ordinaria Rapport annual 2015 1 Invitaziun alla 6. radunonza generala ordinaria Preziadas commembras e preziai commembers Bugen envidein nus vus a nossa radunonza generala. Quella ha liug il venderdis, ils 27 da

Mehr

Furmaziun cuntinuada Rumantsch Curs da certificat (CAS) / Abilitad d instruir 2014 2015

Furmaziun cuntinuada Rumantsch Curs da certificat (CAS) / Abilitad d instruir 2014 2015 Furmaziun cuntinuada Rumantsch Curs da certificat (CAS) / Abilitad d instruir 2014 2015 Furmaziun cuntinuada Rumantsch Curs da certificat (CAS) / Abilitad d instruir 2014 2015 Entschatta da la scolaziun:

Mehr

FUNDAZIUN ECUMENA TÜR AUF MO VINANVON ÖKUMENISCHE STIFTUNG TÜR AUF MO VINAVON

FUNDAZIUN ECUMENA TÜR AUF MO VINANVON ÖKUMENISCHE STIFTUNG TÜR AUF MO VINAVON FUNDAZIUN ECUMENA TÜR AUF MO VINANVON ÖKUMENISCHE STIFTUNG TÜR AUF MO VINAVON JAHRESBERICHT 2012 / RAPPORT ANNUAL 2012 T Ü R A U F C O V I N K V O N N O V A M B A R A O Z I O M A N O V I N A M O N T Ü

Mehr

Protocol radunonza generala dil Chor Surselva venderdis, ils 22 da matg Hotel Rezia Glion

Protocol radunonza generala dil Chor Surselva venderdis, ils 22 da matg Hotel Rezia Glion Protocol radunonza generala dil Chor Surselva venderdis, ils 22 da matg 2015- Hotel Rezia Glion Damai che la presidenta ei da lungatg tudestg ei il protocol screts en tudestg e romontsch. Las lingias cursivas

Mehr

Messadi tier la cunvegna da prestaziun denter la vischnaunca e la Regiun Surselva per menar il Center da formaziun Surselva

Messadi tier la cunvegna da prestaziun denter la vischnaunca e la Regiun Surselva per menar il Center da formaziun Surselva Messadi tier la cunvegna da prestaziun denter la vischnaunca e la Regiun Surselva per menar il Center da formaziun Surselva 1. Situaziun da partenza L entschatta zercladur 2009 ha il parlament regiunal

Mehr

Scolas medias dil cantun Grischun

Scolas medias dil cantun Grischun Scolas medias dil cantun Grischun Examen d admissiun 2007 1. FMS/HMS rom: num: liug d examen: gruppa: puncts: romontsch sursilvan (lungatg jester / nivel bass) 1 Part A: Capientscha da text / scazi da

Mehr

SA 11 S- 91 Il proxim alinea ha lu mo piculezzas, sche jeu vesel endretg. Lu vegn lu denton gest all'entschatta dil proxim alinea: 'dopo', in clar ita

SA 11 S- 91 Il proxim alinea ha lu mo piculezzas, sche jeu vesel endretg. Lu vegn lu denton gest all'entschatta dil proxim alinea: 'dopo', in clar ita SA 11 S- 90 Jeu hai aunc presentau a vus la davosa gada ils novs cudischs da scola ch'il cantun preveseva sco tiarza seria da cudischs da scola, cudischs che sebasavan sillas ideas pedagogicas da Herbart-Ziller.

Mehr

Maletg empalont. Leitbild. dalla vischnaunca Tujetsch (directivas pil svilup) der Gemeinde Tujetsch (Leitlinien zur Entwicklung)

Maletg empalont. Leitbild. dalla vischnaunca Tujetsch (directivas pil svilup) der Gemeinde Tujetsch (Leitlinien zur Entwicklung) 1 Maletg empalont dalla vischnaunca Tujetsch (directivas pil svilup) Leitbild der Gemeinde Tujetsch (Leitlinien zur Entwicklung) 2 Publicaziun 2015 Configuraziun: Stamparia La Tuatschina, Sedrun Fotos:

Mehr

Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 10

Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 10 Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 10 Damonda da baghegiar 2018-1011.000 Datum dalla publicaziun: 9 da mars 2018 Ils patruns: Thomas Nellen ed Ulrich Johannes Steiger, Schäppiweg 12, 8006 Zürich Il

Mehr

JAHRESBERICHT 2010 / RAPPORT ANNUAL 2010

JAHRESBERICHT 2010 / RAPPORT ANNUAL 2010 FUNDAZIUN ECUMENA TÜR AUF MO VINANVON ÖKUMENISCHE STIFTUNG TÜR AUF MO VINAVON JAHRESBERICHT 2010 / RAPPORT ANNUAL 2010 T Ü R A C F M O V I N A V O N N O V A A I V O M F U A R Ü T M O V I M B A R A O Z

Mehr

26. September Auflage minutas. Gasetta dall`us Schluein Ilanz

26. September Auflage minutas. Gasetta dall`us Schluein Ilanz Auflage 5000 26. September 2016 90 minutas Gasetta dall`us Schluein Ilanz 2 Cuntegn: 10 Jahre 90 minutas «10 Jahre sind nicht genug!» da Maurus Candrian dad Andri Bundi Prolog 10 Jahre 90 minutas Seit

Mehr

SP 10 S- 11. da consultar u igl original ni l'ediziun da Gartner, ni meglier aunc domisdus. Mo che gliez ei lu pli gleiti detg che fatg.

SP 10 S- 11. da consultar u igl original ni l'ediziun da Gartner, ni meglier aunc domisdus. Mo che gliez ei lu pli gleiti detg che fatg. SP 10 S- 9 Jeu hai tractau la davosa gada las treis ovras romontschas publicadas da Bifrun. La pli veglia ei segir la 'Fuorma', pia il catechissem, ch'ei vegnius publicaus l'emprema gada 1552. La pli renumada

Mehr

SMA 10 S- 34. 'partecipar' para da ver persuls in obj. indirect: 'participar ad enzatgei' el senn da "teilhaben an", che vegn denton duvraus bia pli

SMA 10 S- 34. 'partecipar' para da ver persuls in obj. indirect: 'participar ad enzatgei' el senn da teilhaben an, che vegn denton duvraus bia pli SMA 10 S- 33 Nus vein entschiet a tractar la davosa gada ils exempels da Ganzoni per la preposiziun 'a' sco cumplement verbal. El tracta dus tips enina, il tip 'verb + object direct + cumplement preposiziunal

Mehr

Romontsch - examens d admissiun 2013 Lavur a scret :

Romontsch - examens d admissiun 2013 Lavur a scret : Center da formaziun Surselva Romontsch - examens d admissiun 2013 Lavur a scret : - capientscha da text - producziun da text - scazi da plaids - grammatica Num: Prenum: Datum d examen:......... Temps 90

Mehr

RAPPORTS dalla suprastonza Pro Idioms Surselva per mauns dalla radunonza generala dils 14 da matg 2014 a Trun

RAPPORTS dalla suprastonza Pro Idioms Surselva per mauns dalla radunonza generala dils 14 da matg 2014 a Trun RAPPORTS dalla suprastonza Pro Idioms Surselva per mauns dalla radunonza generala dils 14 da matg 2014 a Trun Cuntegn 1. Recuors da geniturs pertuccont il rg en scola (p.1) 2. Plan d'instrucziun 21 (p.

Mehr

Protocol radunonza da fundaziun

Protocol radunonza da fundaziun Protocol radunonza da fundaziun Datum: Gievgia, ils 01-06-2017 Uras: 20.00 Liug: Hotel Greina, Rabius Presents: 150 Absolut pli: 76 Perstgias: CN Martin Candinas, Maurus Tomaschett, Gabriela Tomaschett-Berther,

Mehr

Ambassadur dalla pura grischuna

Ambassadur dalla pura grischuna Pretsch Fr.1.60 17. annada, numer 53 GA 7007 Cuira Glindesdi, ils 18 da mars 2013 Pastgas russas amustér Il Forum cultural internaziunal Mustér ha intermedià ier in invista en la cultura russa. 5 Ils emprims

Mehr

Fevrer ONNS [1]

Fevrer ONNS [1] Fevrer 09 50 ONNS [1] PLAID DIL PRESIDENT Naturalmein mavan ins era a Ruschein gia avon igl onn 1959 cun skis. Il liug preferiu era gia lu en dadens il vitg, enta Crestas. Denton existeva aunc negina uniun

Mehr

SP 11 S- 40 era vegnir duvraus, p.ex. tier la parada: Cumpignia, dretg entuorn, marsch! Ei dat lu denton era exempels cun 'enturn' ch'ein pli difficul

SP 11 S- 40 era vegnir duvraus, p.ex. tier la parada: Cumpignia, dretg entuorn, marsch! Ei dat lu denton era exempels cun 'enturn' ch'ein pli difficul SP 11 S- 39 Nus vein entschiet la davosa gada cun il paragraf d'introdudziun dallas particlas. Quel ei relativamein cuorts en sia versiun actuala. El definescha las particlas e numna las sutgruppas da

Mehr

Stimada presidenta Stimadas parlamentarias, stimai parlamentaris

Stimada presidenta Stimadas parlamentarias, stimai parlamentaris 1 Messadi davart la participaziun ad ina societad d infrastructura communabla da fundar ensemen cullas vischnauncas Obersaxen Mundaun e Lumnezia sco era cullas pendicularas Obersaxen Mundaun Stimada presidenta

Mehr

Casas/Häuser. Pegnas/Öfen. Lavurs internas/ Innenausbau. Mobilias/Möbel. Habitar cun plascher Aus liebe zum Wohnen TARCISI MAISSEN SA

Casas/Häuser. Pegnas/Öfen. Lavurs internas/ Innenausbau. Mobilias/Möbel. Habitar cun plascher Aus liebe zum Wohnen TARCISI MAISSEN SA Casas/Häuser Pegnas/Öfen Lavurs internas/ Innenausbau Mobilias/Möbel Habitar cun plascher Aus liebe zum Wohnen TARCISI MAISSEN SA L interpresa Gl onn 1946 ha Tarcisi Maissen realisau siu grond siemi cun

Mehr

M B A R A O Z I O M A

M B A R A O Z I O M A FUNDAZIUN ECUMENA TÜR AUF MO VINANVON ÖKUMENISCHE STIFTUNG TÜR AUF MO VINAVON JAHRESBERICHT 2013 / RAPPORT ANNUAL 2013 T Ü R A U F C O V I N A V O N N O V A M B A R A O Z I O M A N O V I N A M O N T Ü

Mehr

suttastrihai entuorn il quader cun da quels dil rom

suttastrihai entuorn il quader cun da quels dil rom SP 12 S- 26 Nus vevan entschiet la davosa gada culla part 5 dil cudisch da scola 'siat otg nov', 'Observar il lungatg', p.130 e suandontas, nua ch'igl ei lu buc aschi sempel da translatar. Effectivamein

Mehr

SMA 10 S- 92. esser in nomen in in adjectiv, e lu ei il secund era buc in object. Perquei hai jeu lu schau l'indicaziun generala.

SMA 10 S- 92. esser in nomen in in adjectiv, e lu ei il secund era buc in object. Perquei hai jeu lu schau l'indicaziun generala. SMA 10 S- 91 Nus eran vegni la davosa gada tochen tier la 'Remartga' da 258, ch'ei buc fetg clara en quella fuorma e vegn era buc pli clara culs exempels che vegnan indicai. Da tgei ch'ei setracta vein

Mehr

24. Oktober Auflage minutas. Gasetta dall`us Schluein Ilanz

24. Oktober Auflage minutas. Gasetta dall`us Schluein Ilanz Auflage 5000 24. Oktober 2018 Gasetta dall`us Schluein Ilanz 2 No. 12 - kennt keinen Schmerz Ronny Panier auch nicht... Prolog dad Andri Bundi Cuntegn: Ultras Schluein Die Renaissance des Fankultes auf

Mehr

Damondas ad Aurelio Casanova, president communal Ilanz/Glion

Damondas ad Aurelio Casanova, president communal Ilanz/Glion ILANZ erste Stadt GLION am Rhein Informationsquelle Gemeinde Ilanz/Glion Nr. 13/Dezember 2013 Jetzt gilt es ernst! Liebe Einwohnerinnen, liebe Einwohner der neuen Gemeinde Ilanz/Glion Am 16. November 2012

Mehr

revista ei era vegnida digitalisada ella seria

revista ei era vegnida digitalisada ella seria III-74 En cumparegliaziun cun Ascoli e Garnter ei Eduard Böhmer, che jeu hai numnau cuortamein en connex cun Gartner, meins enconuschents per sias lavurs retoromanisticas che pervia da sia collecziun da

Mehr

Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no atun Foto: J. Clopath

Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no atun Foto: J. Clopath Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 33 - atun 2012 Foto: J. Clopath In engraziament per Vies sustegn Preziada lectura, preziau lectur dalla Revista Trin. Vus tenis enta maun gia la numera 33

Mehr

GgD I-51. Romana Curiensis, bearb. von ELISABETH MEYER-MARTHALER, Aarau

GgD I-51. Romana Curiensis, bearb. von ELISABETH MEYER-MARTHALER, Aarau GgD I-50 Jeu hai entschiet a tractar l'inscripziun ch'il preses Victor ha schau far per siu urat, probablamein per legitimar sesez sco representant d'ina dinastia da regents dalla Rezia; schiglioc vess

Mehr

SMA 10 S- 68 fectivamein era leu cun "etc." ed in renviament sin quei paragraf cheu, nua ch'ei ha lu dapli "relaziuns". Las empremas 4 ein las current

SMA 10 S- 68 fectivamein era leu cun etc. ed in renviament sin quei paragraf cheu, nua ch'ei ha lu dapli relaziuns. Las empremas 4 ein las current SMA 10 S- 67 Walter ed jeu vein tractau la davosa gada las indicaziuns davart las preposiziuns ellas 'Normas surmiranas' a fin. Quella grammatica ha 6 paginas davart las preposiziuns, e treis paginas e

Mehr

SMA 10 S- 1. Il (bun) diever da las preposiziuns

SMA 10 S- 1. Il (bun) diever da las preposiziuns SMA 10 S- 1 Il (bun) diever da las preposiziuns Il tetel dil tema da quei seminari hai jeu engulau dad ina pintga broschura, cumparida 1962, edida dalla Romania e cumpilada da P. Flurin Maissen. Il 'bien'

Mehr

Pressespiegel 2013_4. Time-out für St. Moritz Match Race. Haus des Sports CH-3063 Ittigen

Pressespiegel 2013_4. Time-out für St. Moritz Match Race. Haus des Sports CH-3063 Ittigen Pressespiegel 2013_4 Time-out für St. Moritz Match Race Haus des Sports CH-3063 Ittigen Medium Ausgabe Titel Seite Swiss Sailing 20 Minuten Gesamtausgabe 26.02.2013 Aus für Match Race St. Moritz Basler

Mehr

RAPPORT DA GESTIUN E QUEN 2016

RAPPORT DA GESTIUN E QUEN 2016 Vischnaunca Tujetsch Gemeinde Tujetsch RAPPORT DA GESTIUN E QUEN 2016 www.tujetsch.ch Rapport da gestiun 2016 Cuntegn 4 Rapport annual 33 Quen vischnaunca Tujetsch 33 Quen annual 56 Gliesta d amortisaziun

Mehr

«Eipara dis per ils idioms»

«Eipara dis per ils idioms» Pretsch Fr. 1.90 18. annada, numer 94 GA 7007 Cuira Venderdi, ils 16 da matg 2014 Il pli giuven chantun da la Svizra 1979 ha il Giura cuntanschì sia MARIO CAVIGELLI 18.05.2014...puspei en la regenza! suveranitad

Mehr

RAPPORT DA GESTIUN 2017 Invitaziun alla radunonza generala

RAPPORT DA GESTIUN 2017 Invitaziun alla radunonza generala RAPPORT DA GESTIUN 2017 Invitaziun alla radunonza generala INVITAZIUN alla 22avla radunonza generala da Spitex Cadi venderdis, ils 20 d avrel 2018, allas 20.00 uras, ell ustria Cucagna, Mustér Tractandas

Mehr

Il cussegl da vischnaunca seraduna venderdis, ils 23 da mars 2018, allas en casa communala.

Il cussegl da vischnaunca seraduna venderdis, ils 23 da mars 2018, allas en casa communala. Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 11 Annunzias da baghegiar All instanza da baghegiar ei sin fundament digl art. 64, alinea 2 dalla lescha da baghegiar e digl art. 40 dall ordinaziun davart la planisaziun

Mehr

einteiliges Prädikat mehrteilige Prädi- kate ina

einteiliges Prädikat mehrteilige Prädi- kate ina SMP 10 S- 20 Nus vein entschiet la davosa gada cun las sorts da frasas, p.20 dalla grammatica pintga. Ils problems da quella distincziun vein nus discutau; la repartiziun ei puspei puramein formala e parta

Mehr

Betroffene Gemeinden: Trin, Versam, Valendas, Ilanz/Glion, Waltensburg/Vuorz, Trun, Disentis/Mustér

Betroffene Gemeinden: Trin, Versam, Valendas, Ilanz/Glion, Waltensburg/Vuorz, Trun, Disentis/Mustér Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 9 Ordentliches eisenbahnrechtliches Plangenehmigungsverfahren Planvorlage der Rhätischen Bahn AG RhB betreffend Erneuerung des Bahnfunknetzes auf der Strecke Reichenau

Mehr

SA 10 S- 76 En in Bilderduden vegl hai jeu aunc anflau in dessegn d'il tal stgierp, era sch'ins vesa buc gest fetg bein el (238,21). Quei ei in stgier

SA 10 S- 76 En in Bilderduden vegl hai jeu aunc anflau in dessegn d'il tal stgierp, era sch'ins vesa buc gest fetg bein el (238,21). Quei ei in stgier SA 10 S- 75 Nus eran vegni la davosa gada tochen tier igl alinea cun la descripziun dalla stanza ni combra dalla Monica: En sia combra veva ella in grammofon, ed ella vegneva savens cun plattas dil marcau,

Mehr

L instanza da baghegiar ha concediu suandontaslubientschas da baghegiar:

L instanza da baghegiar ha concediu suandontaslubientschas da baghegiar: Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 17 Lubientscha da baghegiar L instanza da baghegiar ha concediu suandontaslubientschas da baghegiar: Nr. 2012-1001 Thomas e Barbara Bieger, Hirtenstrasse 3A, 9008

Mehr

Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 13. Damonda da baghegiar

Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 13. Damonda da baghegiar Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 13 Damonda da baghegiar Nr. 2010-1003/04 Datum da publicaziun: igl 1. d avrel 2011 Il patrun: Sennaria Surselva SA, Via Lucmagn 33, 7180 Disentis/Mustér Il representant:

Mehr

Messadi. per la radunonza da vischnaunca dils 16 d october 2009, allas uras ell aula dalla casa da scola a Sedrun

Messadi. per la radunonza da vischnaunca dils 16 d october 2009, allas uras ell aula dalla casa da scola a Sedrun Vischnaunca Tujetsch Gemeinde Tujetsch Messadi per la radunonza da vischnaunca dils 16 d october 2009, allas 20.15 uras ell aula dalla casa da scola a Sedrun (In orientaziun dil pievel ha liug ils 14 d

Mehr

SP 11 S- 82. verb. Quei ei buc in test; cheu ston ins mo mirar exact silla successiun ella proposiziun per saver eruir quei ni buc.

SP 11 S- 82. verb. Quei ei buc in test; cheu ston ins mo mirar exact silla successiun ella proposiziun per saver eruir quei ni buc. SP 11 S- 81 Nus vein tractau la davosa gada ils pargrafs 263 e 264. Difficultads fan domisdus, schegie mintgamai d'auter gener. En 263 eis ei d'ina vart il tierm 'conjuncziuns cumbinadas', ch'ei buc adattaus,

Mehr

Casas/Häuser. Pegnas/Öfen. lavurs internas/ Innenausbau. Mobilias/Möbel. Habitar cun plascher Aus liebe zum Wohnen TARCISI MAISSEN SA

Casas/Häuser. Pegnas/Öfen. lavurs internas/ Innenausbau. Mobilias/Möbel. Habitar cun plascher Aus liebe zum Wohnen TARCISI MAISSEN SA Casas/Häuser Pegnas/Öfen lavurs internas/ Innenausbau Mobilias/Möbel Habitar cun plascher Aus liebe zum Wohnen TARCISI MAISSEN SA L interpresa Igl onn 1946 ha Tarcisi Maissen realisau siu grond siemi cun

Mehr

DANUS... And the winner is...

DANUS... And the winner is... INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.scola-glion.ch www.schule-ilanz.ch And the winner is... Grösster

Mehr

Rechenschaftsbericht und Jahresrechnung 2005

Rechenschaftsbericht und Jahresrechnung 2005 Rechenschaftsbericht und Jahresrechnung 2005 Rechnung 05 Inhaltverzeichnis Innovation, Unternehmertum und Zusammenarbeit 2 Tätigkeit der Verbandsorgane 4 Aus den Tätigkeiten in den einzelnen Bereichen

Mehr

Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 15. Lubientschas da baghegiar L instanza da baghegiar ha concediu suandontas lubientschas da baghegiar:

Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 15. Lubientschas da baghegiar L instanza da baghegiar ha concediu suandontas lubientschas da baghegiar: Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 15 Lubientschas da baghegiar L instanza da baghegiar ha concediu suandontas lubientschas da baghegiar: Nr. 2017 1057.000 Pendicularas Mustér SA, c/o Rudolf Büchi,

Mehr

RAPPORT ANNUAL RECHENSCHAFTSBERICHT. Quen annual. Jahresrechnung

RAPPORT ANNUAL RECHENSCHAFTSBERICHT. Quen annual. Jahresrechnung RAPPORT ANNUAL Quen annual RECHENSCHAFTSBERICHT Jahresrechnung 2016 INHALT 4 5 Prefaziun dil parsura I Vorwort des Vorsitzenden 6 7 Conferenza dils presidents I Präsidentenkonferenz 8 9 Cumissiun regiunala

Mehr

Incumbensas / Aufträge Carmelia Maissen, Mirco Duff und Lorenz Alig vom

Incumbensas / Aufträge Carmelia Maissen, Mirco Duff und Lorenz Alig vom Incumbensas / Aufträge Carmelia Maissen, Mirco Duff und Lorenz Alig vom 30.11.2016 Auftrag Mirko Duff, Ilanz, und Mitunterzeichner, betreffend Überprüfung der Gemeindeorganisation (Mitunterzeichner: Bearth

Mehr

DANUS... Ballonwettbewerb. Ballonwettbewerb nossa charta

DANUS... Ballonwettbewerb. Ballonwettbewerb nossa charta INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.scola-glion.ch www.schule-ilanz.ch Ballonwettbewerb Einweihungsfest

Mehr

DANUS... In der Schulstrasse 6, direkt vis-àvis des bestehenden Kindergartens, konnten wir dafür ideale Räumlichkeiten

DANUS... In der Schulstrasse 6, direkt vis-àvis des bestehenden Kindergartens, konnten wir dafür ideale Räumlichkeiten INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.scola-glion.ch www.schule-ilanz.ch Niev onn da scola Das neue Schuljahr

Mehr

Gruppa da viandar Surselva

Gruppa da viandar Surselva Gruppa da viandar Surselva da viadis schaner october 2018 Wandergruppe Surselva Januar Oktober 2018 Equipament Buna vestgadira tenor l aura: calzers da viandar, vons, capetscha, schurmetg encunter sulegl,

Mehr

SMP 10 S- 1. Problems da la descripziun sintactica dal rumantsch

SMP 10 S- 1. Problems da la descripziun sintactica dal rumantsch SMP 10 S- 1 Problems da la descripziun sintactica dal rumantsch Sch'ins cumpareglia las grammaticas romontschas cun grammaticas pli novas dils lungatgs cunfinonts, tudestgas cunzun, denton era talianas

Mehr

Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 35. Damondas da baghegiar

Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 35. Damondas da baghegiar Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 35 Damondas da baghegiar 2016-1049.000 Datum dalla publicaziun: ils 2 da settember 2016 Ils patruns: Aluis e Karin Riedi Pardomat 6 7180 Disentis/Mustér Il representant:

Mehr

adherents Leidensweg

adherents Leidensweg SA 11 L- 69 Nus vein aunc tractau la davosa gada la midada da president dalla Lia rumantscha da Giachen Conrad a Steafan Loringett, era el in da Schons. El fageva gia avon empau da secretari gratuit per

Mehr

Il cussegl da vischnaunca seraduna venderdis, ils 15 da mars 2013 allas en la Distec AG a Mustér ad ina seduta.

Il cussegl da vischnaunca seraduna venderdis, ils 15 da mars 2013 allas en la Distec AG a Mustér ad ina seduta. Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 11 Damondas da baghegiar Nr. 2012-1007.001 Il patrun: Recal AG Via Alpsu 49, 7180 Disentis/Muster Il representant: Biro d inschignier Iso Mazzetta Via Principala 125,

Mehr