Parc naziunal svizzer sco refugi Il tscherv sco bestga che ama la quietezza chatta en il Parc naziunal in ambient da viver adattà.

Transkript

1 <wm>10cfxkiq7dqawewbf5tgufc3ymo7aoico_uhx3_6hqwmcwoy7yhtu2n6_9kokaeh50rcvhwyyknw2yfokpok9ivyktp77q0a2y_ymiyu6komu4b719358fbbf-h3iaaaa=</wm> <wm>10casnsjy0mdsy1luwtta0nqiajfryow8aaaa=</wm> Pretsch Fr annada, numer 166 GA 7007 Cuira Venderdi, ils 28 d avust 2015 Bulieus da noss guauds Il cudesch «Bulieus da noss guauds» da Men Bisaz gida ad eruir las singulas sorts da bulieus. 11 Parc naziunal svizzer sco refugi Il tscherv sco bestga che ama la quietezza chatta en il Parc naziunal in ambient da viver adattà. 13 Redacziun: Via Sommerau 32, 7007 Cuira, tel , redacziun@laquotidiana.ch Dissonanzas tar Maraton da skis engiadinais (anr/afi) La suprastanza dal Maraton da skis engiadinais as retira in corpore davo la cuorsa da l on 2016, quai es gnü cuntschaint a la radunanza generala da la società da marcurdi saira. Üna gruppa da rapreschantants dals clubs da skis d Engiadin Ota ha elavurà quista revisiun dals statuts. La suprastanza e la gruppaziun nu sun gnüts daperüna a reguard la realisaziun dals müdamaints. Ils commembers han approvà il müdamaint dals statuts cun 26 cunter 10 vuschs. Per la suprastanza dal Maraton da Il cineast Christian Schocher. skis engiadinais es quist ün votum da disfiduzcha e la consequenza es la retrata da tuot la suprastanza dürant il mais marz Ils preparativs per il prossem maraton han cumanzà e las incumbenzas importantas sun sün buna via. «Las discussiuns a reguard il müdamaint dals statuts nu das-chan influenzar las lavuors preparatoricas per la prosma cuorsa», ha dit Ivo Damaso, president dal comite d organisaziun. Plünavant ha l manzunà cha l böt da la suprastanza es d organisar in möd perfect il Maraton da skis engiadinais Premi grischun da cultura per Christian Schocher (rtr) Christian Schocher survegn il premi grischun da cultura La regenza grischuna ha surdà il premi grischun da cultura 2015 al cineast da Puntraschigna. Christian Schocher survegn il premi en appreziaziun da sia ovra da la vita sco artist che ha influenzà ed enri-tgì il film svizzer dal Grischun anora cun films documentars engaschads e cun films dramatics stinads. Il premi è dotà cun francs. Plinavant ha la regenza concedì nov premis da renconuschientscha ed otg premis da promoziun da mintgamai francs. Ils premis vegnan surdads en il rom d ina festa che ha lieu venderdi, ils 13 da november 2015, a las 17.15, en la sala dal cussegl grond a Cuira. PAGINA 2 Gaudenz Thoma da GRF va Servetsch d abunents e da distribuziun: tel mail: abo@somedia.ch MAD (rtr) Gaudenz Thoma, il CEO da Grischun Vacanzas, banduna l organisaziun suenter 8 onns. Tenor Grischun Vacanzas èn la suprastanza e Thoma vegnids a la conclusiun ch ina nova direcziun duai prender a mauns il futur da l organisaziun. Sut la direcziun da Gaudenz Thomas saja stà pussaivel da realisar svelt la restructuraziun da Grischun Vacanzas e da consolidar las structuras. Thoma banduna Grischun Vacanzas la fin da avust. Ad interim vegn l organisaziun turistica dirigida d in directori cun Marcel Friberg, Myriam Keller e Manuela Michel. WettbeWerb 1Woche Ferien in Kanada zu gewinnen! Wettbewerbskarten liegen bei Delta Möbel in Haag auf. Restrenscher ei caussa communala DAD ANDREAS CADONAU DA PAUL DUFF/ANR La damonda suenter ils velos cun motor electronic s augmenta onn per onn. Ils velos da muntogna, numnai e-bikes, vegnan cumprai da sportist ed amaturs. Giuvens e meins giuvens, umens e dunnas anflan niev plascher vid tals vehichels. Els pussibiliteschan a velocipedists ch ein buca trenai sil pli ault nivel da far bialas ed difficultusas turas ellas muntognas. Premissas per daventar ventireivel cugl e-bike ein da saver ir bein cun velo. Plinavon duei igl equipament constar. Sin fiera vegn offeriu bia pusseivlas variantas. Las favoreivlas ein buca adina las meglieras. Savens ein talas occasiuns la raschun d accidents. In e-bike da buna qualitad astga custar naven da 3000 francs ensiviars. PAGINA 5 Igl interess da nezegiar las vias da meglieraziun ei carschius Vias da funs surveschan en general alla lavur agrara, igl interess public da nezegiar quellas ei carschius. Las vias da funs ein part dallas meglieraziuns instradadas per segirar l existenza alla agricultura da muntogna. Igl interess da nezegiar quellas vias da meglieraziun ei carschius e biaras vischnaucas han introduciu lubientschas da carrar e taxas per tener a mistregn il traffic motorisau e recaltgar daners per mantener las vias. Per regla ein las vischnauncas grischunas obligadas da surprender las vias da meglieraziun suenter ch ils projects da meglieraziun ein terminai. Ellas segnan responsablas per mantener las vias e stipuleschan scamonds da carrar. Las vischnauncas ein pli u meins autonomas da definar ils scamonds e da conceder lubientschas da carrar. Per projects da meglieraziun pli gronds pretendan cantun e confederaziun dapi circa diesch onns in concept da traffic sco part integrala dalla ovra da meglieraziun. Restricziuns da carrar sin quellas vias san vegnir pretendidas enteifer la procedura da lubir e subvenziunar ils projects. Sper quels concepts eis ei surschau allas vischnauncas d introducir ulteriuras restricziuns da traffic sin las vias da meglieraziun e d installar in sistem da taxas per duvrar las vias. Pli probabel per plascher dalla populaziun dalla Lumneziasut. La vischnaunca Lumnezia ha numnadamein dacuort annunziau da buca conceder il dretg da carrar sillas vias da meglierziun per possibilitar igl access ad eventuals plazs da setschentar per helicopters. PAGINA 3 Velos da muntogna cun motor electronic indian summer Farbenfest * Aktion gültig bis 30.September 2015.Ausgenommen einige Markenmöbel wie z.b. Joop und Musterring sowie Top- und Netto-Angebote. Nicht mit anderen Aktionen kumulierbar. ** Aufalle Neubestellungen aufdas gesamte Sortimentaus demeuro-raum. Ausgenommen bereitsreduzierte Importartikel. Sin vias naturalas e trutgs ei igl e-bike da casa. Quei fa plascher per far turas da muntogna. 15% ** währungsausgleich Jetzt 15% 1 * aufalle Polstermöbel&esszimmer & esszimmer inkl.lieferung& montage das beste für sie seit 44 JaHreN a13 ausfahrt Haag, 9469 Haag tel. +41 (0) info@delta-moebel.ch FOTO A.CADONAU FOTO P. DUFF DACHCOM

2 2 VENDERDI, ILS 28 DA AVUST 2015 LA QUOTIDIANA PREMIS DA CULTURA Renconuschientscha per l'engaschament cultural (cc) La regenza grischuna ha surdà il Premi grischun da cultura 2015 e plirs premis da renconuschientscha e da promoziun 2015 Premi grischun da cultura 2015 Christian Schocher en renconuschientscha da sia ovra da la vita sco artist che ha influenzà ed enritgì il film svizzer nà dal Grischun cun ses films documentars engaschads e cun ses films dramatics stinads. Il premi è dotà cun francs. Premis da renconuschientscha da mintgamai francs Linard Candreia en renconuschientscha da sia activitad publicistica multifara en favur da lingua e cultura e per sias prestaziuns sco autur da litteratura populara rumantscha. Luis Coray en renconuschientscha da sia activitad artistica autentica, en spezial per sias prestaziuns sco chantautur pionier, sco pedagog da malegiar e sco pictur artist. Rodolfo Fasani en renconuschientscha da sia premura modesta e reservada per la poesia sco art, cun il qual el exprima ses mund intern, laschond reflectar quel tgi legia sias poesias il senn da la vita e dal viver. Marianne Fischbacher en renconuschientscha da ses engaschament per il mantegniment e per l intermediaziun da la ritga cultura da la Surselva e da sia lavur perseveranta per ils museums e per ils archivs culturals en il Grischun. Ursina Lardi en appreziaziun da sia prestaziun sco artista variada e flexibla che vegn renconuschida en Svizra ed a l exteriur per sia represchentaziun en il film e sin tribuna. Zilla Leutenegger en renconuschientscha da sia ovra en svilup sco dissegnadra, fotografa ed artista da video che arriva da sa mover en moda virtuusa tranter las dimensiuns e da crear tras quai muments poetics ed empatics. Regenza e parlament planiseschan politica (anr/fa) La planisaziun dal futur è in instrument che pussibilitescha da reagir als svilups economics, tecnics e socials. Il cussegl grond ha acceptà ils otg principis directivs proponids da sia CSS. Pli baud era la planisaziun politica in incumbensa unicamain da la regenza. Questa planisaziun pudeva il cussegl grond influenzar mo a moda limitada. Ozendi dentant èn ins en la scienza dal dretg public da l avis che questa planisaziun saja ina lezia cuminaivla da parlament e regenza. «En Grischun exista questa cooperaziun tranter cussegl grond e regenza dapi l onn 2004, dapi che la nova constituziun chantunala è entrada en vigur», ha ditg il president da la cumissiun per politica statala e strategia (CSS) Maurizio Michael (pld, Bergiaglia), «las basas vegnan elavuradas cuminaivlamain, il parlament deliberescha en il dialog cun la regenza ils princips directivs e las finamiras da la legislatura.» A maun da quels prepara la regenza alura il program da la regenza ed il plan da finanzas ch è collià cun quel. «I sa tracta a l avis da la regenza d in rapport fundà che la CSS ha elavurà», ha ditg cusseglier guvernativ Martin Jäger. Diversas sfidas strategicas ils proxims onns Il president da la CSS ha numnà pliras sfidas che sa fan valair gia uss, p.ex. il svilup demografic cun pli bleras persunas attempadas, il sectur da sanadad che daventa uschia pli impurtant e custa era dapli, ma era la concurrenza economica che cuntinuescha a s augmentar. Per il Grischun gioga il svilup dal turissem ina rolla essenziala. Sfidas existan era en il sectur ecologia ed ambient: Il cresch da la populaziun en Svizra ed era en Grischun ha manà al giavisch da proteger territori anc betg surbaghegià. Quai s ha manifestà cun l iniziativa per limitar las segundas abitaziuns. In ulteriur svilup pertutga l energia: Per diminuir la dependenza d energias fossilas e da l energia nuclera crescha l impurtanza da la forza idraulica. Tut questas sfidas ha resguardà la CSS en dialog cun la regenza cun formular ils otg princips directivs Decret davart las finamiras politicas per la perioda 2017 enfin 2020 Deputà Jon Pult (ps Cuira) ha vulì integrar la finamira d avair ina buna relaziun cun la UE sco ulteriur principi directiv. per la perioda da planisaziun Cun la finamira generala da rinforzar il Grischun L emprim princip directiv ha la finamira da cuntinuar a sviluppar il chantun Grischun sco lieu economic e da rinforzar la cumpetitivitad da quel. «Sco chantun muntagnard è il Grischun dischavantagià en cumparegliaziun cun auters chantuns, perquai han ins formulà questa finamira», ha ditg il president da la CSS. Ina finamira è d adattar il turissem sco economia essenziala dal Grischun a las aspectativas dals giasts che s han midadas e da pussibilitar purschidas che sa differenzieschan en las singulas regiuns. In auter princip directiv ha la finamira da procurar che la forza idraulica daventia indispensabla per economia e societad. Il proxim princip vuless pussibiltar era a las regiuns pli deblas d avair in avegnir cun perspectivas positivas. In princip ha la finamira da promover la coesiun sociala, da dumagnar la migraziun e da garantir la segirtad publica e sociala. Il settavel principi tematisescha las consequenzas dal midament demografic per il sectur da furmaziun. La finamira è qua da procurar ch ins haja era en avegnir avunda spezialistas e spezialists e da rinforzar la muntada da la plurilinguitad. L otgavel princip directiv ha l intent è da fruntar las sfidas dal sectur da sanadad e da trair a niz las schanzas d in uschènumnà turissem da sanadad Discussiun davart in ulteriur princip directiv Jon Pult (ps, Cuira) ha laudà la lavur da la CSS, ha però ditg ch i manchia a l avis da Lescha da promoziun economica acceptada Il chantun ha ina basa legala per promover l economia FOTO Y. BÜRKLI la fracziun da la ps la finamira d avair ina buna relaziun cun l UE ed avair uschia l access al martgà dals pajais vischins. La ps ha fatg la dumonda d integrar in novavel princip directiv: «Il chantun Grischun s engascha per salvar ils contrats bilaterals cun l UE per garantir vinavant l access al martgà europeic. La regenza vegn activa per cuntanscher bunas relaziuns.» Andreas Felix (pbd, Tschintg Vitgs) ha manegià che la dumonda da la relaziun cun l UE saja ina lezia dal parlament federal e betg dal cussegl grond grischun. Quai ha confermà cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner, «quest tema vegn discutà en la conferenza da las regenzas chantunalas gia dapi pli ditg.» Il parlament ha cumenzà a tractar ils otg princips directivs. A la fin da redacziun n era il resultat anc betg enconuschent. Jon Pult ha retratg sia proposta per in novavel princip directiv. Chasper Pult en renconuschientscha da ses engaschament passiunà e multifar per la cultura e per sia activitad creativa en favur da la plurilinguitad e da la convivenza da las culturas. Armando Ruinelli en renconuschientscha da sia ovra architectonica in Val Bregaglia, caracterisada d ina integritad vivida ch è en cas da colliar en moda e maniera autentica la fascinaziun da la tradiziun cun l eleganza dal modern. David Sontòn Caflisch en renconuschientscha da sia activitad engaschada sco fundatur e manader artistic da l ensemble ö! e da sias prestaziuns excellentas sco cumponist e musicist che ha mess l accent sin la musica nova. Premi da promoziun da mintgamai francs - Astrid Alexandre, musicista - Micha Bietenhader, artist figurativ - Balzer Collenberg, musicist - Anja Conzett, schurnalista - Bettina Herrmann, chantadura - Markus Majoleth, musicist - Francesca Nussio, istoricra - Pia Valär, illustratura (anr/rgd) La gievgia ha il cussegl grond cuntinuà cun la discussiun areguard la revisiun totala da la lescha davart la promoziun dal svilup economic en il chantun Grischun. Il project è vegni acceptà cun 109:1 vuschs. La sessiun d avust dal parlament chantunal sa fatschenta cun l economia. Concret vul il chantun reveder totalmaing la lescha vertenta davart la promoziun dal svilup economic en il Grischun. En la consultaziun da detagl han ils commembers dal parlament grischun inoltrà differentas dumondas e propostas. La nova lescha prevesa da dar al chantun la pussaivladad d acquistar terren adattà per promover plazzals d economia. Per il sustegn d investiziuns da terzs en il Grischun stgaffischa il chantun ina reserva dad 80 milliuns francs che vegnan surdads a progets adattads durant otg onns. Betg pli prevesida en la nova lescha è il sustegn da singuls affars. Da discutar han ultra da quai dat la dumonda sch il chantun duai sustegnair er indrizs da sport da muntada regiunala u be tals da muntada chantunala e naziunala. Il parlament ha decidì encunter la veglia da regenza ed acceptà da sustegnair er centers da sport da muntada regiunala. Resguardar prioritarmain l industria d export? La fracziun da la partida socialista ha suttamess al parlament la proposta da Jon Pult (ps, Cuoira) da betg restrenscher la promoziun da l economia sin fatschentas che s orienteschan a l export. La maioritad burgaisa dal parlament chantunal ha dentant insistì sin la formulaziun oriunda. Adrian Steiger (deputà indep., Trin) ha fatg attent che tut las intrapraisas grischunas ageschian pli u main cun focus sin l export. Sulettamain l export genereschia guadogn, ha manegià Rudolf Kunz (pld, Cuira). Cusseglier guvernativ Jon Domenic Parolini, il manader dal departement d economia, ha intunà che la promoziun da l innovaziun duai succeder mo nua Ier avantmezdi ha il cussegl grond debattà intensiv davart la revisiun da la lescha davart la promoziun da l economia. FOTO RTR ch ina plivalur saja realistica. Per regiuns cun pauca populaziun sajan progets che crodan sut la promoziun chantunala rars. L intent da la regenza da concentrar la promoziun regiunala sin pli paucas e pli grondas regiuns è fruntà sin ina tscherta opposiziun, che n ha dentant gì success en il plenum. Cunzunt las regiuns Grischun central, Valragn e la Mesolcina sa smirveglian d esser tar la promoziun economica en ina regiun. Deputà Daniel Albertin (pcd, Alvagni) han fatg attent ch il manaschi regiunal vegnia indeblì cun questa decisiun. Sustegn dal chantun per il turissem En la sparta da la promoziun economica dal turissem tutga er l eventuala promoziun d indrizs da sport. Deputà Tarzisius Caviezel (pld, Tavau) ha dumandà areguard la futura sanaziun da la halla da glatsch a Tavau per 20 milliuns la regenza, schebain questa halla vegniss sustegnida dal chantun. Cusseglier guvernativ Parolini ha prendì posiziun per la halla da glatsch: «Schi dat a Tavau la necessitad d investir 20 milliuns francs, vegn il chantun s enclegia ad examinar il proget.» Il parlament ha ultra da quai sustegnì la minoritad da la cumissiun predeliberanta da na be sustegnair progets d impurtanza naziunala e chantunala, mabain er tals d impurtanza regiunala. La promoziun dal turissem areguard eveniments gronds duai succeder tenor la regenza, sch igl exista ina contribuziun a l augment da la reputaziun dal chantun. «Il chantun na fa betg in sponsoring classic d eveniments, el surdat contribuziuns», ha ditg il minister d economia Parolini. Suenter la consultaziun en detagl ha acceptà il cussegl grond la revisiun totala da la lescha davart la promoziun dal svilup economic en il chantun Grischun cun 109 vuschs tar ina cuntravusch ed ina abstenziun.

3 SURSELVA VENDERDI, ILS 28 DA AVUST Controllar ed incassar a moda differenta Il diever dallas vias da meglieraziun vegn reglaus da mintga vischnaunca empau auter DAD ANDREAS CADONAU La plipart dallas vias da meglieraziun grischunas ein en possess dallas vischnauncas. Ellas ein responsablas per mantener l infrastructura e decidan davart scamonds da carrar ni taxas da diever. Ils sistems d indemnisar e las taxas sedifferenzieschan considerabel. La vischnaunca Lumnezia e pli probabel la gronda cumpart dalla populaziun dalla Lumnezia-sut ei pauc incantada da schar sgular helicopters per transportar hosps dalla 7132 Val SA. Directamein ha la vischnauca Lumnezia paucas pusseivladads dad impedir plazzas da setschentar per helicopters sin terren privat. A caschun dalla davosa radunonza communala ha la suprastonza communala denton annunziau da buca metter a disposiziun las vias da meglieraziun per access als loghens previ per eventualmein schar setschentar ils helicopters dalla 7132 Val SA. Las restricziuns da traffic existentas per quellas vias vul la vischnaunca buca scassar. Intent principal resta Quella annunzia munta in obstachel per ils iniziants da transport da helicopter pertgei las vias da meglieraziun el cantun Grischun ein per gronda part en possess dallas vischnauncas. Las vischnauncas ein, tenor la lescha da meglieraziun cantunala, per regla obligadas da surprender las vias da meglieraziun suenter ch il project ei terminaus. Cheutras existan negins dubis davart la legitimaziun communala da reglar il traffic sin quellas vias. Bein exista in passus ella lescha da meglieraziun cantunala che plidenta igl interess public dallas meglieraziuns funsilas. Igl intent principal dallas vias da Vala per regla per las vias da meglieraziun. Il scamond da carrar per il traffic motorisau cun exepziun. FOTO: A. CADONAU meglieraziun resta denton l agricultura. Las vias da ein part dalla meglieraziun generala che cumpeglia sco part principala l arrundaziun dils funs per segirar igl avegnir dall agricultura. En quei context legal sustegnan ton la confederaziun sco il cantun las meglieraziuns ed era las vias da meglieraziun. En scadin cass vegnan quellas vias buca construidas per promover il traffic motorisau egl intschess campester. In concept da traffic sco part dil project da meglieraziun Sco quei ch il tgamun digl Uffeci cantunal d agricultura e geoinformaziun, Daniel Buschauer, ha fatg a saver pretendien cantun e confederaziun dapi circa diesch onns in concept da traffic dils projects da meglieraziun pli gronds. Restricziuns da traffic sappien vegnir pretendidas per conceder contribuziuns e lubir ils projects. Ils concepts da traffic sco part dils projects subvenziunai vegnien per regla elavurai ed introduci dallas vischnauncas ha Daniel Buschauer communicau. El ha denton era getg che las vischnauncas sappien relaschar ulteriuras restricziuns da traffic ed ei seigi surschau ad ellas d introducir taxas. Las vischnauncas grischunas regleschan il traffic sin lur vias communalas a moda differenta. Bein ein las tablas che scamondan il traffic motorisau cun exepziun dall agricultura e forestalesser montadas. Las biaras vischnauncas concedan lubientschas da carrar, principalmein sin las vias da me-glieraziun che tonschan entochen sillas alps. Las tariffas ed ils models da lubir da duvrar las vias communalas sedifferenzieschan considerabel e buca dapertut vegnan ils scamonds da carrar controllai. La vischnaunca d Andiast ei stada ina dallas empremas vischnauncas grischunas che ha lantschau la meglieraziun gia ils onns sissonta. Actualmein vegnan las vias da meglieraziun dad Andiast sanadas per ina summa da sis miliuns francs. La vischnaunca ha schizun montau tablas cun in scamond general per las vias da funs che meinan ell alp cugl avis da saver retrer lubientschas da carrar sin canzlia. Il president communal dad Andiast, Sievi Sgier, ha concediu ch il scamond da carrar sillas vias communalas existi sulet sin pupi. Exequida vegni la lescha communala ad Andiast gia dapi decennis buca. Unificau il sistem da lubientschas Culla fusiun dalla vischnaunca dad Ilanz/Glion ein era ils sistems d indemnisaziun per carrar sin vias da funs dallas anteriuras vischnauncas vegni unificai. Ils reglaments existents dallas anteriuras vischnaucas sedifferenziavien fetg, ha il president communal Aurelio Casanova tradiu. Ussa sa mintga habitont cun dretg da domicil ella vischnaunca dad Ilanz/Glion retrer ina lubientscha annuala che lubescha da carrar sin las vias da meglieraziun dalla entira vischnaunca. Ultra da quei conceda la vischnaunca lubientschas per in meins ni lubientschas da carrar dad in gi. Maschinas agricolas pagan buca per il diever dallas vias da meglieraziun, ils purs pagan denton per lur autos. Il president communal dad Ilanz/ Glion ha visau allas controllas che succedan ed alla vasta reit da vias da meglieraziun dad Ilanz/Glion. Ils daners dallas lubientschas da carrar flessegian el manteniment da quellas vias. Autras vischnauncas pretendan in obulus dils proprietaris ni cultivaders da funs per gidar a mantener las vias da meglieraziun. Tenor Aurelio Casanova ei quei sistem da far pagar ils proprietaris e cultivaders suenter che la meglieraziun ei terminada giuridicamein dispiteivels. Ina dertgira ei denton aunc mai sefatschentada cun quella damonda. DA HANS HUONDER /ANR Dapli urnas che vischals egl avegnir La vischnaunca da Tujetsch ha restructurau il santeri s. Vigeli a Sedrun Dumengia proxima sa la vischnaunca da Tujetsch presentar a ses vischins il santeri ch ei vegnius structuraus da niev ils davos meins. Quei succeda el rom d ina benedicziun. El miez dil santeri sesanfla ussa ina fossa communabla per urnas, cumpletada cun ina sculptura. 1998/99 ei il santeri da s. Vigeli a Sedrun vegnius engrondius per 100 fossas da vischals encunter sid. Muort quei augment da spazi ha l emprema retscha da fossas sut baselgia saviu vegnir eliminada. Monuments e cruschs da quella pitevan igl unviern dalla neiv che curdava dil tetg-baselgia. Quels onns ei era il giavisch da saver satrar urnas singulas sco era da haver la pusseivladad da satrar urnas en ina fossa communabla vegnius exprimius da pliras varts. Aschia ha ei era dau ina nova partiziun dil santeri cun in spazi per 32 urnas singulas en duas retschas. Medemamein ei vegniu realisau ina fossa communabla cun in monument da scalegl per l inscripziun dils defuncts. Dapi quella engrondaziun dil santeri ein ils basegns e giavischs danovamein semidai. Pli e pli biaras persunas han il giavisch da seschar cremar ed aschia sereducescha la sepultura cun vischi. Sin fundament da quella situaziun han las autoritads communalas schau analisar la situaziun da spazi dil santeri. Quella analisa ei vegnida fatga dil biro specialisau persuenter Tony Linder e Partenari SA dad Altdorf. Parallelmein ei la revisiun dalla lescha da santeri vegnida preparada. La primavera ei quella vegnida approbada dil cussegl da vischnaunca. Igl october decida il pievel davart la lescha. Ella ha stuiu vegnir adattada e precisada en differents puncts, denter auter il temps da ruaus. Adina dapli urnas La nova structura dil santeri tegn quen dils basegns futurs. Ils davos quater onns ei la cumpart da sepulturas en vischi sesminuida en Val Tujetsch da duas sin ina tiarza. Corrispundentamein duei il plaz a disposiziun lu era vegnir nezegaus egl avegnir persuenter. Il biro da planisaziun quenta cun endisch mortoris per onn entochen Persuenter exista in basegns annual da treis entochen quater fossas per vischals e siat entochen otg fossas per urnas. Sin fundament da quellas prognosas, respectivamein dall analisa, ei il diember da fossas per vischals ed urnas vegnius eruius ed ussa realisaus sil santeri s. Vigeli a Sedrun. Il medem mument ei ina structuraziun nova d ina part dil santeri stada necessaria. Persuenter ei in credit da francs staus a disposiziun el preventiv da vischnaunca per uonn. Ellipsa el center Pli u meins el miez dil santeri sansanfla ussa ina ellipsa sco fossa communabla. El miez dil santeri da s. Vigeli a Sedrun sesanfla ussa ina fossa communabla per urnas. Ina sculptura cumpletescha quella. FOTO H. HUONDER Tenor gerau André Schmid ha quella plaz per urnas ils proxims 20 e 30 onns. Communabla ei era ina tabla cun las indicaziuns dils defuncts. Denter l ellipsa e la baselgia vegn purschiu fossas per urnas per tals che vulan buca nezegiar la fossa communabla. La part sut dil santeri stat a disposiziun vinavon per vischals. Quellas san denton era vegnir cumbinadas cun urnas. La fossa communabla scaffida tier la davosa engrondaziun dil santeri resta pil mument. Tenor Adrian Deragisch, cau digl Uffeci forestal communal ch ei responsabels pil manteniment dil santeri, ha la formaziun da quella fossa communabla mai perschuadiu cumpleinamein. El medem liug sco entochen dacheu restan era las fossas per affons. Sculptura cun lenn e crap Il santeri, respectivamein l ellipsa per la fossa communabla d urnas, ei vegnius cumplettaus cun ina nova sculptura. Persuenter ha la vischnaunca arranschau ina concurrenza. La giuria ha allura schau perschuader il pli fetg dalla lavur da Peter Bissig dad Isenthal el cantun Ursera. La sculptura creada cun lenn e crap ei il simbol per la trinitad. Il lenn stat per quei che vegn e va cul temps, il crap per la perpetnadad. «Il lenn va enzacu en decadenza ed aschia seporscha lu ad ina nova generaziun la caschun da far enzatgei niev», di André Schmid. La part da lenn dalla sculptura ei vegnida realisada cun larisch dalla regiun. Il sectur el miez dil santeri ei era vegnius cumpletaus da niev cun plattas e sepresenta aschia en in bi e dign vestgiu.

4 OS W35/15 46% ab 2 Stück 1.70 statt und solange Vorrat Melone Charentais (ohne Bio und Coop Primagusto), Frankreich, per Stück 40% 50% per 100 g Coop Betty Bossi Hirschpfeffer gekocht, hergestellt in der Schweiz mit Fleisch aus Europa, 600 g (100 g = 1.48) 33% <wm>10casnsjy0sdq30juwmdu1nwua9mlw2g8aaaa=</wm> <wm>10cfxkiq7dqawewbf5tf7bd04mq7cooao_egxn_6hqwmgw2fekhsdrex_bpxtloaariyrjbh-ltgilfpignfyngnv28fdfdw7o83cekcrue1j8kj27z7t7vl4jw2ozdgaaaa==</wm> % statt 11. Coop Feinkristallzucker, 10 1 kg, Multipack (1 kg =.85) d n e n e Woch r e l l Kna Nur Freitag und Samstag, 28. und 29. August 2015 *(exkl. Schaumweine, Champagner, Subskriptionen und Raritäten) z. B. Aigle Chablais AOC Les Murailles H. Badoux 2014, 70 cl statt 21. (10 cl = 2.40) 22% statt Chicco d Oro Tradition, Bohnen oder gemahlen, g (100 g = 1.40) auf alle Weine* statt statt 7.40 Coop Rindsentrecôte, Uruguay/Paraguay, in Selbstbedienung, 3 Stück 20% Tempo Papiertaschentücher Classic, Stück 50% 56% 9.25 statt per kg statt Coop Schweinsschulterbraten, Naturafarm, Schweiz, in Selbstbedienung, ca. 1,2 kg Diese Aktion und weitere Produkte erhalten Sie auch bei coop@home. Jahrgangsänderungen vorbehalten. Coop verkauft keinen Alkohol an Jugendliche unter 18 Jahren. statt Coop Pouletschenkel, tiefgekühlt, 1,5 kg (1 kg = 3.33)

5 SURSELVA VENDERDI, ILS 28 DA AVUST E-Bikes Velos cun motors electronics DA PAUL DUFF/ANR En mintga stizun da velos ein els exponi e vegnan vendi pli e pli savens. Ils velos da muntogna cun agid da tracziun motorica. La tracziun dil motor vegn en funcziun cun activar las pedalas. La batteria dat forza ad in motor ch ei postaus denter las pedalas ni egl ischel dalla roda davos. Ils circa 8 chilos supplementars impedeschan sulet da purtar ni stuschar il vehichel. Il velo sa rular senza tracziun motorica ni cun quella, la quala porscha plirs scalems da fermezia. Aschia san ils velocipedists ir sin rutas da differentas pendenzas e difficultads. Pli fetg che las pedalas vegnan smaccadas e pli gronds ch il sustegn ei. Fan ins lu aunc diever dalla tracziun ferma ein vias teissas e carpusas negin obstachel. La batteria cargada ha in cuoz da sustegn da 60 km ella tracziun leva e 20 km ella tracziun ferma. Equipaziun impurtonta per la segirtad Las ulteriuras cumponentas dil velo ein las medemas sco quellas d in mountainbike. Era tier igl e-bike sa il cumprader variar tenor siu gust tgei equipaziun che siu velo duei haver. Transmissiuns, freins, plema davontier ni supplementar aunc davostier ein exempels persuenter. Il prezi dil velo dependa lu era dallas parts elegidas. Per 3000 francs dat ei gia in bien e-bike ed en prezis pli aults vegn la qualitad dil velo megliers e megliers. «Spargnar vid las cumponentas duess il cumprader buc pertgei ch il ferm motor animescha da carrar sin vias e rutas pretensiusas. Cunzun la qualitad dils freins sto constar medemamein sco las plemas e rodas ch ein cumponentas da segirtad» affirma Remigi Livers che venda gia dapi sis onns velos cun motor electric en sia fatschenta Sport Beat. Ils motors ein era da differenta fermezia. Tals che sustegnan la tracziun tochen 40 km/h valan sco mopeds e ston purtar ina numera. Il pli savens sustegnan ils bikes la tracziun tochen 25 km/h. NUA EI QUEI? - LEGN DIL MEINS (anr/sr) Avon in meins havein nus publicau ina fotografia e dau al legn il tetel «El cor d ina val». Sco ei para enconuschan buca biars aschi bein la Stussavgia ch ei havessen enconuschiu il liug tschercau, numnadamein «Stussavgia-Plaz». Dallas paucas cartas arrivadas havein nus tratg la sort ed eruiu ils victurs che san sele-grar da bials premis. Per far la fotografia dil legn dil fenadur havein nus fatg in viadi en Stussavgia, sin via encunter igl uclaun Zalön havein nus fotografau Stussavgia-Plaz da surengiu. Ei setracta d in vitget el cor dalla vischnaunca fusiunada il Per gronda part vegn discurriu leu tudestg. Stussavgia ha 925 habitonts ( ), da quei ein 163 affons e giuvenils tochen 17 onns. Tier la vischnaunca Stussavgia s audan ils quater vitgs Valendau, Versomi, Tenna e Stussavgia. Il flum che cuora tras la val senumna Rabiusa. Ils scolars dalla scola primara van a scola a Stussavgia-Plaz ed a Tenna, ils scolars dil scalem superiur a Valendau ed ils scolarets a Versomi. La Stussavgia ei ina bellezia cuntrada per amaturs dalla natira e viandonts che vulan far ina tura senza entupar en mintga cantun in turist. Novaziun da purschida per sportists, ed amaturs da velo Cumponentas en detagl: indrez da transmissiuns, rodas da 29, plema davostier, motor e batteria Igl interess s augmenta Ils velos cun motor electronic han anflau lur plaz sin fiera. Quei demuossan las ceffras da vendita che s augmentan onn per onn. Igl onn vargau ein sur exemplars vegni vendi en Svizra. Per velos da muntogna, ils mountainbikes, ei la purschida relativ nova. Tenor Toni Dermon dallas Pendicularas Mustér fan ils e-bikes ora ina quota da 20 pertschien. L acceptanza ei lu era dividida, sco adina tier caussas novas che cumparan sin fiera. Ils viandonts miran curios cura ch in velo vegn sutsi cun in tempo augmentaus. Forsa fa era la cumparsa d in um pli vegl surstar che quel po pedalar sin via teissa. En quei segment dad interessenza anfla la fiera dad e-bikes novs clients. Quei relata Gian Marco Menzli dalla firma Sport Menzli ed aschunta. «Savens cumpran era conjugals tals vehichels per esser ulivs sin las turas cun velo.» Tenor Sepp Hendry da Casutt Velos cumpran era sportists pli giuvens e-bikes. «Per tgi che vul far turas mo ha pauca peda da trenar ei igl e-bike ina buna alternativa». Quell experientscha hai jeu fatg mez. Plitost ord marveglias che ord in desideri hai jeu empruau in e-bike sin ina tura dil di. Staunchels e cun combas grevas denton cuntents sundel turnaus dalla tura. Lezza ha menau mei sils trutgs ch jeu carravel avon 25 onns, lu aunc plein forza ed anim. Quella experientscha nova e la circumstanza dad esser la sera «fix e fertig», han intimau mei da cumprar in e- bike. Sin miu 65avel natalezi hai jeu fatg a mi quei plascher. Suenter ina tura da treis dis el Giura ei l euforia carschida. Sin quella tura, en cumpignia da quater giuvens, essen nus, dus tats, suandai els sils tschancuns ils pli grevs. Grazia alla tracziun dil motor e cullas cumponentas dil velo las pli cumprovadas ei la tura stada in plascher. Sin spunda teissa L experientscha dad ir cun velo ei premissa Igl inschign dad ir cun velo sto esser avon maun. Sulet seser sigl e-bike ed ir tschadila per las pitgognas va buc. L experientscha da carrar cun velo ei premissa per far turas da muntogna. La descensiun sin trutgs e vias d uaul ei adina cumpigliada cun prighel e perquei ei l equipaziun dil velo cun cumponentas cumprovadas ed igl inschign da semover sil velo d eminenta impurtonza. «Grondas parts dalla purschida sin fiera ein da qualitad mediocra e schliatta. Tals velos ein lu era predestinai per accidents», di Remigi Livers che ha fatg quell experientscha. Las marcas Scott, Treck, Cube, Bergamont e Flyer ein las pli enconuschentas sil sectur dad e-bikes. Ils velos da quellas firmas vegnan montai en Germania ni en Svizra, las cumponentas vegnan il pli savens ord tiaras digl ost. Ils motors da Bosch ein secumprovai e montai sin la gronda part dallas marcas dad e-bikes. Motors da Samsung e Panasonic ein era sin fiera. Igl e-bike fa plascher. Il cumprader duei setener vid il cussegl dils vendiders che han experientscha. La pli sempla e favoreivla varianta ei savens buca adattada per haver plascher. In bien cussegl ei pia da schar custar la cumpra enzatgei dapli. Cun in bien bike s augmenta era il factur «plascher» e l investiziun ei aschia gia secumprovada. Per far la fotografia che Vus veseis oz, essan nus stai en tut in autra vallad dalla Surselva. Il vitget che nus tscherchein ha sulet 27 habitonts e sesanfla sin 1405 meters sur mar. El schai sin ina terrassa spundiva ed ei in liug cun ina magnifica survesta sils differents cuolms dalla vischnaunca. En quei vitget dat ei perfin in hotel cun ustria ch ei vegnius construius igl onn Sche vus saveis la soluziun, lu scrivi ella sin ina carta postala e tarmettei quella tochen ils 15 da settember 2015 a: La Quotidiana, Susi Rothmund, 7176 Cumpadials. Anecdotas e historias en connex cun quei liug ein beinvegnidas. Buca emblidei da nudar Vossa adressa silla carta! Las cartas cun risposta correcta vegnan sco adina ella capiala ed ei vegn tratg la sort pils premis attractivs: Duas cartas dil di regaladas dil territori da skis Mustér 3000, in set en design d aissas da carn dalla scrinaria Daniel Maissen SA da Rabius, in abonnament da miez onn da La Quotidiana per regalar vinavon, mess a disposiziun dalla Südostschweiz SA, in bon ella valeta da 30 francs dalla Moor Store SA a Rabius e differents cudischs per affons e carschi dalla Südostschweiz SA. La soluziun vegn publicada il davos venderdis dil settember 2015 cul proxim legn. Bien cletg! Ils victurs FOTO P. DUFF 1. premi: Fidelia Bergamin, Schluein (2 cartas dil di da Mustér 3000) 2. premi: Beatrice Caduff, Schluein (1 set aissas da carn dalla Scrinaria Daniel Maissen SA, Rabius) 3. premi: Linus Casanova, Vrin (abonnament da miez onn da La Quotidiana per regalar vinavon). 4. premi: Edith Cadruvi-Patt, Ruschein (1 bon da 30 francs dalla Moor Store SA, Rabius). 5: premi: Ludivic Friberg, Danis (1 cudisch regalaus dalla casa editura Südostschweiz SA). BALLAPEI Schluein Glion retscheiva Cuera 97 (anr/hh) La tiarza runda dil campiunadi regiunal da ballapei procura per in derbi denter las duas meglieras equipas da ballapei grischunas. Ella 2. ligia retscheiva Schluein Glion numnadamein la squadra da Cuera 97. Omisduas equipas han gudignau lur emprems dus giugs da questa stagiun e sesanflan aschia cul maximum da puncts alla testa dalla tabella. Cuera 97 ha buca pudiu setener la stagiun vargada ella 2. ligia interregiunal. Las ambiziuns da returnar en quella ein pia grondas. A Schluein Glion che dat la tiarza stagiun en 2. ligia, ei la partenza ella stagiun nova reussida optimalmein. En 4. ligia emprovan Val S. Pieder, Trun/Rabius e Danis-Tavanasa da recaltgar ils emprems puncts el campiunadi niev. Ferton che Danis-Tavanasa retscheiva a casa Schluein Glion, sa Trun/Rabius dar il giug da casa encunter Mels che ha gudignau las duas empremas scuntradas. Val S. Pieder ei hosp dall equipa da Lumnezia che ha treis puncts sin siu conto. Il capogruppa dalla gruppa 2 dalla 5. ligia, Sedrun/Mustér, ei sonda hosp a Panaduz. Igl adversari ha dau in giug entochen ussa e gudignau quel ordeifer encunter Schluein Glion. Per Sedrun/Mustér ha la stagiun entschiet optimalmein cun sis puncts ord dus giugs. 2. ligia, gruppa 1 Buchs Triesen so Rorschach Au-Berneck so Schluein Glion Cuera 97 so Montlingen Altstätten du Rebstein Vaduz du Rapperswil-Jona Weesen du ligia, gruppa 1 Valposchiavo Domat so Vaz-sut Sevelen so Trübbach Panaduz du Balzers Flums du Tusaun-Cazas Bogn Ragaz du ligia, gruppa 2 Lumnezia Val S. Pieder so Danis-Tavanasa Schluein Gliondu Trun/Rabius Mels du Domat Uznach du ligia, gruppa 2 Lumnezia Rueun ve Razén Schluein Glion so Union Trin Trun/Rabius so Panaduz Sedrun/Mustér so Danis-Tavanasa Bogn Ragazso Juniors A1, gruppa 1 Altstätten Eschen/Mauren du Bogn Ragaz Surselva du St. Otmar Teufen du Montlingen-Rüthi Team Bodensee du Juniors B, promoziun, gruppa 1 Team Rheintal Domat so Appenzell Goldach so Mels Surselva so Altstätten Eschen/Mauren so Tusaun-Cazas Abtwil-Engelburg du Juniors C1, gruppa 1 St. Margrethen Haag so Trübbach Surselva so Flums Vaduz so Schaan Bogn Ragaz so Walenstadt Valposchiavo so Bogn Ragaz Trübbach gl Juniors C2, gruppa 1 Surselva Panaduz so Cuera 97 Lai Valbella so Vaz-sut Tusaun-Cazas so Lusitanos Sargans so Juniors D, elita, gruppa 1 Goldach Rebstein so Cuera 97 Widnau so Brühl Surselva so Altstätten Rotmonten ma Damas, 4. ligia, gruppa 1 Flums Schaan du Schwanden Schluein Glion du Schlarigna Balzers du

6 6 VENDERDI, ILS 28 DA AVUST 2015 SURSELVA SUMVITG Parc Adula sco motor pil svilup economic? (anr) Ils 16 da settember 2015, allas 20.00, ha liug en casa da scola asumvitg in arranschament public davart il Parc Adula. El center stat il tema «Parc Adula e las perspectivas per l economia regiunala». Suenter ils referats da cusseglier guvernativ JonDomenic Parolini davart las stentas e las finamiras dalla promoziun cantunala dall economia e da Theo Schnider concernent l impurtonza regiunala ed ils effects dalla Biosfera Entlebuch, discutescha ina runda davart ilparc Adula. Las perspectivas economicas e d occupaziun ellas regiuns periferas ein sepigiuradas fermamein en consequenza da differentas midadas il davos temps sco per exempel l iniziativa encunter habitaziuns secundaras e la fermezia dil franc. En grondas parts dalla populaziun fa quei svilup quitaus ed el ei in tema prioritar buca mo ella politica cantunala. Suenter biebein diesch onns da planisaziun e da grondas preparativas duei il project Parc Adula vegnir presentaus per approbaziun allas vischnauncas pertuccadas el decuors digl onn vegnent. Sa in parc naziunal Adula crear novas perspectivas e daventar in motor da svilup regiunal? Tgeininas ein las experienzas ed ils effects da semeglionts projects en autras regiuns periferas? Quellas duas damondas davart las pusseivladads da svilup futuras per regiuns periferas stattan el focus dall occurrenza. Alla discussiun che vegn moderada dad Otmar Seiler separticipeschan cusseglier guvernativ Jon Domenic Parolini (cau dil departament d economia publica e fatgs socials), Theo Schnider (directur UNESCO Biosfera Entlebuch), Jürg Inderbitzin (professer agl Institut per economia regiunala alla Scola aulta da Lucerna), Carmelia Maissen (menadra dil svilup regiunal regio- Viamala) e Battesta Spinatsch (menader dil sectur dalla cussegliaziun agricola al Plantahof a Landquart). Dalla catscha el Grischun edil svilup economic en Surselva (cp) La jamna vargada han il dus candidats per il cussegl naziunal da la partida liberaldemocratica pld, Urs Cadruvi e Christian Kasper,referiu a Glion avon in vast publicum interessau. Kasper ha referiu davart il futur dalla catscha, ecadruvi davart il futur economic dalla Surselva, quei suenter haver tractau ils lufs ed ils uors. La catscha seigi claramein l incumbensa dil cantun, quei che seigi legitim e che stoppi era restar aschia. «Nus Grischuns lein decider autonom ed independentamein dil sistem da catscha. En damondas davart ils animals da rapina gronds ei la confederaziun responsabla. Leu ei la situaziun tut autra che cuntenteivla», aschia Kasper. «La politica discuora pli bugen da lufs ed uors, enstagl dils problems che nus havein per propi en Surselva», aschia ha Cadruvi citau ina participonta d ina autra occurrenza politica. Il luf ed igl uors ein vegni tematisai ord vesta finanziala. Cadruvi ha constatau ch il cantun Grischun ha stuiu impunder per il luf ed igl uors francs ils onns 2013 e Vitier vegnan aunc rodund francs per tgauns da protecziun. Sche lufs, uors e tgauns da protecziun seigien nizeivels per il turissem, dubeti el denton. La catscha da patenta grischuna ei tenor Christian Kasper in model da success, quei che munti denton buca ch ei drovi neginas adattaziuns. La selvaschina ed en special las tscharvas seigien fetg perdertas e reageschien sil squetsch da catscha. Ils catschadurs fetschien ei denton era savens sempel ad ellas, aschia Kasper. Els eregien scantschalas da catscha il zercladur ed igl uost ed ella notg avon catscha vegnien las tscharvasspuentadas. Tenor Kasper detti ei veramein catschadurs che mondien da mesanotg entuorn cun cazzolas da maun. Aschia encorschi mintga tscharva che la catscha stetti avon porta ed ellas seretraigien sinaquei el proxim asil. Co vinavon culla politica da catscha? Tenor Kasper stoppi la politica da catscha daventar pli flexibla. Sch il diember da camutschs vegni en pitgiras pervia dalla tschoccadad, lu stoppien ins proteger meglier las femellas giuvnas entochen che la situaziun senormaliseschi. El vargau hagien ins reduciu el Grischun central la mesira dallas cornas per cauras da dus onns ed in quart. Talas disposiziuns meinien tenor Kasper alla finamira e seigien correctas. Culla reavertura dalla catscha aulta igl october vegnessi la valur da quella augmentada e gidassi aschia d ademplir il plan da reducir il diember dallas selvaschinas. Il diember restont dueigi vegnir optimaus al spazi da viver disponibel. Il spazi astgi denton buca vegnir reducius vinavon. Per quei intent drovi ei zonas da ruaus e zonas cun scumond da sgular. Concludend ha Kasper punctuau che l iniziativa dil pievel «Per ina catscha cumpatibla culla natira ed ina catscha etica» stoppi vegnir cumbattida. Quella seigi numnadamein igl emprem pass en direcziun d ina aboliziun dalla catscha.tgei far per che buca mo aunc lufs ed uors habiteschan beinprest en Surselva? Tenor Urs Cadruvi maunchi alla Surselva ina visiun communabla e cunquei in clar profil cun ina posiziun transparenta. La gronda part dallas interpresas lavurien per sesezzas e las forzas regiunalas seigien sternidas. Entras la collaboraziun munglusa sappien las singulas interpresas buca reparter lur incumbensas. In concern sco Nestlé sappi seprestar da commerzialisar singuls products la Surselva buca. Cun rodund plazzas da lavur seigi la Surselva in grond patrun da lavur, aschia sco Nestlé per la Svizra. La Surselva stoppi secapir sco in interpresa gronda per la quala ei seigi existenzial da collaborar. Viver ella Surselva ei plitost car,cun aults peis da taglia sco era aults cuosts d administraziun publica. Cunzun ils cuosts da sanadad ed ils cuosts d administraziun ein carschi surproporziunalmein ils davos 20 onns, ferton che las pernottaziuns ein sereducidas per 25% equei tier in lev augment dalla purschida dil diember da letgs. Mieran mintg onn en media rodund 400 persunas en Surselva, stattan mo 200 naschientschas visavi. La Surselva ha ina survegliadetgna cumparegliau cul rest dil cantun Grischun e cunzun enqueran persunas denter 25 e 65 onns lur existenza professiunala ordeifer la regiun. Correspundent ei la creaziun da valur sminuida. Dacuort han ils dus candidats liberaldemocrats per il cussegl naziunal Urs Cadruvi (sen) echristian Kasper (dretg) referiu aglion davart il futur dalla catscha. MAD Tgei eisi da far concret? Tenor Cadruvi sto la Surselvasviluppar in concept communabel e metter prioritads. L idea seigi buca che mintgin porschi il medem, mobein ch ei seresulti in surpli. Sedifferenziar sappi la regiun cun daventar pli indigena. Cun lur products sappi la Surselva aunc esser bia pli romontscha e gualsera. La Surselva astgi buca esser focusada silla regiun, mobein stoppi sviluppar ina perspectiva cumplessiva surregiunala. La Surselva entscheivi numnadamein buca pér a Laax e cali era buca sigl Alpsu. Ilanz/Glion sappi daventar center da business per l entira regiun. Flem/Laax egl ost ed Andermatt/Sedrun/Mustér el vest stoppien esser portals turistics per tuts. Pér cu il hosp seigi ella regiun, succedi la repartiziun fina dallas attracziuns turisticas. Cunzun vid il turissem vesien ins con existenzial ch ei seigi da cooperar el futur.igl existent seigi da colligiar (p.ex. Ruinaulta-Sardona). Perl industria stoppi vegnir scaffiu meglieras e pli semplas cundiziuns da basa. Era duessi l industria secapir sco interpresa gronda che produceschi specialitads cumplementaras. Ina plattafurma communabla da distribuir products sur il cunfin regiunal resulti in avantatg decisiv per veser la necessitad d ina collavuraziun. Concentrar las forzas seigi il plaid-clav. La lescha dalla planisaziun dil territori e la lescha dallas abitaziuns secundaras seigien da reponderar.ensemen cul ferm franc svizzer stinschentien quellas leschas il turissem e leutier era la branscha da construcziun. La birocrazia e l administraziun seigien da minimar e d aspirar ina reducziun dalla taglia. Plinavon basegni la Surselva dil medem access al stradun da datas electronicas sco las agglomeraziuns grondas en Svizra. Ei astgi buca dar ina differenza sch ins lavuri a Mustér ni aturitg. Cadruvi ei dil meini che l agenda 2030 lantschada dalla regenza grischuna mondi ella dretga direcziun. Ils representants decisivs dall economia, inclusiv ils turistichers, stoppien sviluppar in futur communabel. Il temps da luvrar in encunter l auter stoppi far plaz al luvrar in cun l auter,sche la Surselva vegli esser attractiva per la generaziun vegnenta. Cun quella strategia seigi ei pusseivel da vieruors e lufs vivien beingleiti ella Surselva. RECLAMA Wochenend-Knaller! Rindsfilet ½Stück, Südamerika, ca. 800 g, per 100 g 1/2 Preis Lachsrückenfilet geräuchert, Schottland, 150 g 1/2 Preis Rocca Rubia Carignano del Sulcis DOCRiserva 2012, Sardinien, Italien, 75 cl Jetzt bewerten! 30% sparen Parisienne Jaune Orange Rouge Soft Pack, 10 x20zigaretten Auch als Einzelpackungerhältlich! 7.30 statt 8. * Gültig am Freitag+ Samstag 7. sparen 4.99 statt9.98* 5.95 statt11.90* statt statt80. * gekühlt gekühlt *Konkurrenzvergleich Aktionen gültig am Freitag,28. undsamstag,29. August 2015 /solange Vorrat / Druck-und Satzfehler vorbehalten/jetzt abonnieren:

7 ALUMINIUM-INTEGRAL-HINTERACHSE Die fortschrittlichste Hinterachse mit Multilink- Einzelradaufhängung in ihrer Klasse sorgt dank der Aluminium-Integral-Hinterachse für eine hohe Quer- und Längssteifigkeit und trägt so zum präzisen Handling und Fahrkomfort bei. Eine Hinter- und Vorderachskonstruktion, wie sie sonst nur in weitaus teureren Fahrzeugen anzutreffen ist. FORTSCHRITTLICHSTE MONOCOQUE-ALUMINIUMARCHITEKTUR Die Leichtbau-Karosseriestruktur besteht zu 75 %aus Aluminium so viel wie bei keinem anderen Modell des Segments. Diese leichte, aber stabile Aluminiumarchitektur mit einer hohen Torsionssteifigkeit garantiert eine minimale Verwindung der Karosserie, präzises Handling und maximale Crashsicherheit. ELEKTRISCHE SERVOLENKUNG Die hochpräzise elektrische Servolenkung bietet ein noch angenehmeres Lenkgefühl und ein optimales Ansprechverhalten, eine variable Lenkungsdämpfung, ein leichteres Manövrieren bei niedrigen Geschwindigkeiten und eine Reihe von Fahrerassistenz- und aktiven Sicherheits- Features. Sie benötigt zudem weniger Energie als ein hydraulisches System. WELTNEUHEIT: RECYCELTES ALU Zum ersten Mal kommt eine hochfeste Legierung aus Aluminiumrezyklaten zum Einsatz. Der hohe Anteil an recyceltem Aluminium reduziert die Abhängigkeit von Primäraluminium, senkt den Energieeinsatz in der Produktion und verringert die CO 2 - Emissionen über den ganzen Lebenszyklus. TECHNIK AUS LUFT- UND RAUMFAHRT Strukturklebstoffe und Stanznieten bei der Karosseriefertigung sind eine saubere und energieeffiziente Verbindungstechnik aus der Luft- und Raumfahrt, die gegenüber der konventionellen Schweisstechnik eine erhöhte Steifigkeit und eine gesteigerte Langlebigkeit gewährleisten. ALL SURFACE PROGRESS CONTROL Die einzigartige und innovative vollelektronische Traktionshilfe ist eine revolutionäre Weltneuheit. Sie sorgt für höchste Fahrsicherheit auf allen Strassenbelägen und bei allen Wetterbedingungen. ADAPTIVES SPORTFAHRWERK Das adaptive Sportfahrwerk passt sich proaktiv an die Strassenbedingungen und den Fahrstil an. Das System analysiert Beschleunigung und Bremsvorgänge, Kurvenfahrten sowie Betätigungen des Gas- und Bremspedals. Sportliche Performance aus der Sportwagen-Entwicklung.