Wirtschaft IN BREMEN. Wenn Großes gelingt MAGAZIN DER HANDELSKAMMER. Raumfahrt Von Bremen zum Mars: OHB liefert Orbiter ab

Größe: px
Ab Seite anzeigen:

Download "Wirtschaft IN BREMEN. Wenn Großes gelingt MAGAZIN DER HANDELSKAMMER. Raumfahrt Von Bremen zum Mars: OHB liefert Orbiter ab"

Transkript

1 Wirtchft MAGAZIN DER HANDELSKAMMER IN BREMEN Ivtitiprjkt i Br W Grß gligt Rufhrt V Br zu Mr: OHB lifrt Orbitr b Tg dr Tchik Rgi dr Stärk Dilr AG Mrcd trtt Prdukti dr u C-Kl Rtrukturirug Jcb Uivrity it ur Präidti Bruf ud Fili Nu Srvictll i Utrhrvic Br 3/2014

2 5 Tür. Ki Schubld. Off für i itiv Lb: Dr u Mc S. Ab frt btllbr bi u i Prch Ztru Br. Wir fru u uf Ihr Buch. Prch Ztru Br Sprtwg-Ctr Schidt + Kch GbH Strtrß Br Tl.: Fx: Krfttffvrbruch (i l/100 k): irrt 11,811,5 ußrrt 7,87,5 kbiirt 9,28,9; CO 2 -Eii: g/k

3 KAMMERSTANDPUNKT Di klug Stdt ivtirt Dr klug Mch but vr. Ob d dr Fll it, lät ich zu Bipil d Ivtitiprjkt bl. Br ht ich hir i dr Vrgghit durchu l gchickt rwi. Dr Grßrkt, di Übrtdt, di Mhll, dr Tchlgiprk dr di Airprt-Stdt: Di Prjkt rg hut für Wirtchftkrft ud Arbitplätz. Auch di Wtrfrt it icht grd tlprfri l Spc-Prk gtrtt ziht izwich Kud v wit hr. Klug it, w Br hut witrhi ivtirt, u uch rg ch i ttrktivr Wirtchfttdrt zu i. Di Stdt ht i jügtr Zit iig gut Grudlg dfür gchff, zu Bipil durch d Kuf d Llydhf, di Fördrug d Mtrilfrchugztru EcMT, di Erwitrug d Gwrbgbit Hlii dr di Ktübrh für d A-281-Tul. Nicht gz ft chit i dr Ldplitik vrkrt zu i, d di ki Prz i k, dr irgdw zu Ed it. Br u ktiuirlich witr für Vrbrug ud Witrtwicklug rg. Schut uf d Dpplhuhlt 2014/15 für d Ld Br, d fhlt drt gz ffichtlich di ich ifch Erkti, d Ivtiti ki uggb Gld id, dr di Grudlg für witr Eihwchtu. Br u ich grd i dr Situti dr Huhlttlg bdr dfür itz, i ivtitifrudlich Kli zu chff. Übrig uch für privt Ivtr. Bürkrtich Hürd bbu, Vrfhr vrchlk, di Brbitug v Aträg bchluig d id ivti - tifördrd Mßh, di ki Ct kt, dr gr Gld pr! Di klug Stdt ivtirt ch hut i Prjkt, v d i i Zukuft prfitir k. D it icht Kür, dr Vrpflichtug ggübr dr Zukuftfähigkit Br ud klug! Chritph Wi (Prä) Wirtchft i Br 3

4 INHALT Wirtchft MAGAZIN DER HANDELSKAMMER IN BREMEN Ivtitiprjkt i Br W Grß gligt Rufhrt V Br zu Mr: OHB lifrt Orbitr b Tg dr Tchik Rgi dr Stärk Dilr AG Mrcd trtt Prdukti dr u C-Kl Rtrukturirug Jcb Uivrity it ur Präidti Bruf ud Fili Nu Srvictll i Utrhrvic Br 3/2014 Ivtiprjkt i Br Sit 10 W Grß gligt Ft hh/th Schfr, D Bild zigt d Wrtwr i dr Übrtdt. 24 Rufhrt V Br zu Mr Ei urpäichr Milti: D Utrh OHB lifrt jtzt d Hrztück für d Orbitr für di Mrii 2016 b. Zur firlich Übrgb wr uch Dr. Brigitt Zypri (3.v.r.), Krditri dr Budrgirug für di Luft- ud Rufhrt, ch Br grit. Ft Frk Th Kch RUBRIKEN Krtdpukt Prä Chritph Wi: Di klug Stdt ivtirt Br kpkt Ld & Lut, Pri & Rkig, Au d Fir Stdt & Cpu 10» TITELGESCHICHTE Ivtitiprjkt i Br W Grß gligt Eit utritt, hut trk: Brich Grßprjkt dr vrgg zwi Jhrzht id ft durchwg i Erflgtry, vr ll di: Übrtdt, M, Wtrfrt, Airprttdt, Schlcht, Tchlgiprk Uivrität. Jtzt küpf ich grß Hffug d Agrivirtl ud d Ect Ifthk Vrtltug dr Hdlkr Firjubilä Bör Exitzgrüdug Kprti Rcyclig Zhl d Mt: Stiftug Wirtchfttri Ipru Azigrgitr »»» KAMMERREPORT Hdlkr Au d Plu v 27. Jur Kufft Schckhlzit, Schffrhlzit Wirtchftjuir Sprchrwchl STANDORTBREMEN Rtrukturirug Jcb Uivrity it ur Präidti Dilr AG Mrcd trtt Prdukti dr u C-Kl Rufhrt V Br zu Mr Flughf Bilz, Rtck Airwy, Air Frc, Gri Hfwirtchft Nutädtr Hf, Eurgt, A & R, M Böttchrtrß Nur Kffuchk Pritätichr Szil ud wirtchftlich Bilghiwi Di Augb dr Wirtchft i Br thält Bilg dr Wirtchftfördrug Br GbH, dr Fir Brthr Itrtil GbH ud Kr ud Prtr wi d Jurl i2b-xpr. 4 Wirtchft i Br METROPOLREGION Mtrpl Nrdwt Btchftri dr Wudrli E-Bui-Lt Ifbür für Utrh Llyd-Wrft Schwid Ui i Dck» D id ur Titlth.

5 22 Dilr AG Mrcd trtt Prdukti dr u C-Kl V Br u wird jtzt di glbl Frtigug d Flggchiff d Autbur gturt. Ft Dilr AG 46 Bruf ud Fili Nu Srvictll Di Hdlkr ud dr Vri Ipulgbr Zukuft. V. hb i u Brtuggbt i Utrhrvic Br übr di Vribrkit v Bruf ud Fili gtrtt. Krti Purhg ud R Mri Fhr th Utrh drt zur Sit. Ft Jörg Srbch » ZUKUNFTBILDUNG Tg dr Tchik Tchik rlb, f, fühl Nchricht Wdrutllug Migrti, Thtr-- Ftivl für Azubi, Krrirprtl, Fku Brufitig, MINT fr Ig, dul Studiu WIRTSCHAFTGLOBAL Buwllbör Brr Bdigug Itrtilr Dilg Kg, Prtugl, Idi Qulitätigl Md i Gry DIHK Gchäftfld Itrtil NEUECHANCEN EU--Prgr Grü Licht für Hriz 2020 Rglit Di pktkulärt Sftwrfhlr MINT-Fchkräft Prktik gucht B.E.G.IN-Wrldcfé Kudkuikti Azig D blibtt Kt urr Stdt. GIROFLEXX. D Kt für Br » SERVICE&PRAXIS Bruf ud Fili Nu Srvictll CE-Kzichug Sprchtg i dr Hdlkr Btribprt-Turir Di Brr Hrzlypid 55% dr Brri ud Brr hb i Girkt bi dr Sprk Br. Ud d u gut Grud: GIROFLEXX pt ich Ihr Lb ud bitt für jd gu d richtig Ktdll ikluiv qulifizirtr Brtug i ll 58 Filil ud ktl Oli-Bkig. Mhr utr: dr utr WAGEN&WINNEN Wichft kprtiv CluTr: Scic i th City, Scic fr th City Ei Hchburg für Mdizitchik Strk. Fir. Htich. Qull: TNS Ifrtt, Wirtchft i Br 5

6 BREMENKOMPAKT LAND & LEUTE PREISE & RANKINGS Diik Brur (51) ht d Vritz dr Gchäftführug dr Llyd Dywrk GbH & C. KG übr. Dr gbürtig Lizr lkt d Utrh gi it Mtthi Dkwrdt. Währd Dkwrdt d tchich Brich, di Etwicklug, di Prdukti ud d Qulitätw vrtwrtt, it Brur für d Vrtrib, di Supply Chi, d Fizbrich wi Prl ud IT zutädig. Er it tudirtr Wirtchftigiur ud wr bihr hr l 16 Jhr i dr Elktrchi-Brch tätig. Zuvr ht r i itrtil Algbu ud Mrktig Erfhrug glt. Th Lbuch (60) it ur Nrdtll-Präidt ud löt Ig Krr dr Spitz d Arbitgbrvrbd b. Lbuch wr zuvr Nrdtll-Vizpräidt; it 2012 führt r uch di Trifvrhdlug für di rddutch Mtllrbitgbr. Dr Mgr ht lg für Si grbitt; it 2006 lkt r d Rtckr Utrh Sr l gchäftführdr Gllchftr. Nur Vizpräidt it Lutz Olr, Vrtdvritzdr dr Gtr AG. Witrhi Vizpräidt blibt Michl Wköig, gchäftführdr Gllchftr d Kblwrk Wköig + Wltr. Grhrd Hrdr, Vritzdr d Vrwltugrt dr Fizhldig dr Sprk i Br, rhält 2014 d AMW-Awrd für hrurgd Litug i Bruf ud Ehrt. Dr idll Pri wird v Arbitkri für Mgt ud Wirtchftfrchug dr Hchchul Br vrlih. Nw Wrk Awrd für t ut Ivtiv ud u Arbitwlt zicht dr v d Nchrichtgzi Fcu ud d Buitzwrk Xig vrgb Nw Wrk Awrd u. Mhr l 200 Utrh htt ich i vrgg Jhr bwrb. Zh hb i di Edrud gchfft ud ich dr Abtiug durch di Ntzgid gtllt. Di Brr Utrhgrupp t ut rricht it ihrr Cpuid d 2. Pltz. Gwürdigt wurd dr Ntzwrkgdk ud di vilfältig Kprti zwich gtllt Mitrbitr, Frlcr u d c. wrkig-arl ud Grüdr i trt. up-prgr, di uf d Cpu öglich id. Dig-Ititut: if prduct dig wrd 2014 Für di Gtltug v Rcyclig-Grßlg für Mt Lid, i dr wltwit führd Hrtllr, ht d Ititut für Itgrirt Dig iid AUS DEN FIRMEN Hbrtug fuiirt it thp ud Vrhüldk Di Brr Wirtchftprüfug- ud Sturbrtuggllchft Hbrtug GbH ht it dr thp truhdprtr gbh ud dr Vrhüldk & Prtr GbH fuiirt. Di u tthd Gllchft RSM Vrhüldk GbH rückt dit i di Lig dr 15 größt dutch Wirtchftprüfug- ud Sturbrtugutrh uf. A d dutchldwit zwölf Stdrt dr RSM Vrhüldk id küftig hr l 350 Mitrbitr tätig; dzu ghör lli hr l 100 Wirtchftprüfr, Sturbrtr ud Rchtwält. d if prduct dig wrd 2014 gw. Bi d prigkröt Alg hdlt ich u gwltig Schrttchr, di bi zu 500 T wig kö, ud bi zu PS trk Shrddrlg. Di Etwicklugzit btrug dri Jhr. rd pppr: if cuicti dig wrd 2014 Für di Uwltbrchür d Utrh Myr & Myr, d führd Fhilgitikr i Eurp, ht di Mrkgtur rd pppr d if cuicti dig wrd gw. Al größtr Btribr v Phtvltiklg i dr Rgi Obrück rduzirt Myr & Myr d CO 2 -Autß u 210 T i Jhr. Dir Effkt wurd i dr Brchür i Fr v Figrbdrück ybliirt. D Th Nchhltigkit wrd icht ur prchlich, dr uch viull ud hptich pürbr, Gchäftführr Dy Hg. rd pppr ht ich uf urwichftlich Mrkführug pziliirt. Frchu Egirig wächt witr Di Brr Nidrlug v Frchu Egirig, i dr ältt Stdrt d dutch Mrktführr i Brich Egirig-Ditlitug, ht ich i 35 Jhr zu i dr größt Stdrt d Utrh twicklt. Aktull ghör zwi Tchich Bür ud i Blgchft v 440 Mitrbitr dzu. Bi zu Ed d Jhr will d Utrh 60 witr Spzilit itll. Dr Trd, d Utrh ir hr xtr Spzilit ud Kptz utz, hält witrhi, Nidrluglitr Bri Myrdirk. D führt dzu, d wir ir hr Pflicht i dr Prjktbwicklug übrh wrd. 6 Wirtchft i Br

7 Ft RIA vti FWN vrkuft Schwrlttg Schlpp F.W.Nukirch ht i Tilbrich Schwrlttg Schlpp Mtgtchik vrkuft. Schlpp ht d Prl, d tchich Equipt ud di Bür- ud Wrktttfläch übr, hißt i ir Mittilug. FWN kztrirt ich dit uf di Lgr- ud Ktrktlgitik it d tprchd Vrbudditlitug. D Utrh ht hr l 100 Mitrbitr ud it i führdr Abitr für di S- ud Luftfrcht, Lgrlgitik ud für Spzilvrkhr. Allgir btiligt ich ict Allgir IT Sluti ht ich hrhitlich Düldrfr IT-Ditlitr ict luti btiligt. Utr d Dch dr Allgir Grupp ll u di gi Srvicprtfli vrküpft ud dit ibdr it d zukuftritirt Tchlgi Micrft ShrPit ud Dyic CRM u Wg dr Kuikti ud Zurbit gchff wi Mrktptzil ugchöpft wrd. Kpf & Lübb GbH grüdt Tchtr i Hgkg Di Spditi Kpf & Lübb ht i Tchtrgllchft i Ai ggrüdt: Di K&L Crg Srvic Ltd. ht ihr Sitz i Hg Kg i ATL Lgitic Ctr ud prirt i Chi it ig Bür v d Stdrt Shghi ud Shzh u. Olypichr Bitrg u Br Br ht d lypich Witrpil i Stchi i Stück wit i rchitktich Stpl ufgdrückt. D Utrh Vctr Filtc ht u ch zu zwit Ml i Olypipiltätt itgtltt. Nchd di Brr Fir it d ivtiv Flitril Txl ETFE 2008 d Schwitdi für di Srpil i Pkig rrichtt ht, ht u d Huptchupltz für di Witrpil d Fiht Olypitdi i Stchi übrdcht. D rkt Gbäud it Schupltz für di Eröffug- ud Abchlufir dr Olypich Witrpil 2014 b wi für di Mdillzri. Di bdr Architktur d Stdi rfrdrt i lgt, chhltig ud lglbig Tchlgi, tilt Vctr Filtc it. D Txl- Dch rgt für i tbrubd Skyli, di ich hrich i di ugbd Ldchft ifügt. D Mtril i licht, flxibl, lglbig ud ktffizit. Architkt D Lvll, Prjktlitr für d Stdi i Architkturbür Ppulu, chätzt di Tchlgi u Br: D Ergbi iht fttich u it i wirklich ikich Buwrk. Nch d Witrpil th i di Jhr l witr Grßrigi di Prlypich Spil i Fiht Stdi uf d Prgr wi 2018 di Fußbll-Wltitrchft. Ergich Prfkti ud xkluiv Mtrili, wi Npp-Ldr, Hchglz- Lck, Aluiiufuß vrchrt. Aktipri gud Sitz 2.500, Wirtchft i Br 7

8 BREMENKOMPAKT Ft Frk Puch, BIAS Nur Bitzr: Wühf vrkuft Di Zukuft d hitrich bdut Wühf i Brgfld it gichrt. D grßzügig Aw dr Ktrplr Ldtrß, it ltztr Whitz d 1994 vrtrb Hhzllr-Obrhupt Lui Frdid Priz v Pruß ud ir Fru Kir, ht u Bitzr u Br gfud. Bi d Käufr hdlt ich u d Kuf At Brikhg ud d Buutrhr Th Stf, di d Lditz durch Vrittlug d Brr Ibiliutrh Rbrt C. Spi rwrb hb. Si wll d utr Dklchutz thd Gbäud it Srgflt ud Augß ud i gr Abtiug it d Ldt für Dklpflg bhut ir. I dr Dikui tht uch i Prjkt d Mhrgrtiwh. Dr dirkt dr Wü uf i c Qudrttr grß Grudtück ligd Wühf bt Hfirhu it 1938 ch Plä d Architkt Fridrich Schuchr rrichtt wrd. Di witläufig Prklg ht dr Architkt Fridrich Gilditr gtltt. Priz Lui Frdid htt d Aw ch d Zwit Wltkrig gkuft ud v 1950 it ir Fili bwht. Nu Rut: Architktur vi QR Durch di Brr Itdt führt i u Architkturrut. A hr l drißig rchitktich bdut But führt dr Rudgg vrbi. Dbi it jd Gbäud it i Quick Rp Cd (QR) für witr Ifrti vrh. Dit bitt di Brr Turitik-Ztrl gi it d Ldt für Dklpflg ud d Brr Wikipdi-Kri i dr Ifrtirvic für Turit ud Brr Bürgr. Di Rut Nur Ifdit d Stdtprtl D ffizill Stdtprtl Br bitt utr dr Adr d/br-wiwrt d Ifrtidit BREMEN wiwrt. Vil dr pitiv Nchricht u ud übr Br glg ftl icht i di Öfftlichkit dr wrd ku whrg, di Rdkti. D öcht wir tggwirk. I drzit zh Thfldr tw Wirtchft ud Ivti tllt dr Nchrichtdit Aktur, Prjkt ud Id u Br vr, di führt v dr Wtit d Mrktpltz übr d Libfrukirchhf, vrbi D i di Wlllg, übr di Kulturil i Otrtr, i lt Schrvirtl, übr di Dhid zurück zu Mrktpltz, v drt i di Böttchrtrß ud di Wr it dr Schlcht ud d Trhf ud chlißlich durch di Lgtrß zurück zu Mrktpltz. Di QR-Cd bfid ich d Iftfl dr Gbäud. Wr i it d Mbiltlf ict, rhält rgäzd Ifrti uf d Diply. ich durch Eizigrtigkit, Erflg dr Eggt uzich. E id Gchicht, di Br i Kli wi i Grß präg. I Fbrur wurd di u Thrih Brr Strtup gtrtt. Si tllt jd Mt i brich Jugutrh vr. BREMEN wiwrt it i Gichftprjkt dr br.li GbH ud dr Wirtchftfördrug Br. Gutzt wrd hrr Kuiktikäl, uch di zil Mdi. Ktkt BREMENwiwrt@br.d 8 Wirtchft i Br

9 CAMPUS STADT & Wirtchft trifft Wichft : 20 Utrhr ud Slbttädig trf ich jtzt i BIAS (Brr Ititut fu r gwdt Strhltchik) it Wichftlr. Dr. Th Sfld (r.) zigt hir d Buchr i 3D-Lrchwißlg, it dr Ititut grbitt wird. Di Hdlkr bitt di Vrtltugrih it Virtull Rlität hptich rlb I Tchlgi-Ztru Ifrtik ud Ifrtitchik dr Uivrität Br TZI hb ich 13 Arbitgrupp it hr l 150 Mitrbitri ud Mitrbitr zugchl. Di jügt AG Cputr Grphic wird v Prfr Dr. Gbril Zch glitt. Dr Exprt für virtull Rlität ht ich l Grudlgfrchr für Awdug i dr Wirtchft i N gcht. Zch twicklt hchkplx virtull Rlität, di xkt id, d i tw di Aly v Ardyik dr Ergi-Tt i dr Autbilidutri röglich. Nch bvr i u Mdll l Prttyp gibt, kö Nutzr it ihrr rl Hd i virtull Hd Lkrd, d Itrut dr Schlthbl bwg. I i dr Prjkt hb wir i hptich Wrkpc twicklt. D Zil it, i virtull Rlität fühl zu kö, wi chwr tw i Ggtd it, d ich it dr Hd hb, Zch. Mit dir bdr Art v Frc-Fdbck- Jytick kö zwi Nutzr glichzitig ir Aufgb rbit, dikutir ud zu Löug k. Vrbud ur übr ihr Rchr, itz i dbi wöglich zwi gtrt Ort irgdw uf dr Wlt. Zch iht i TZI Aküpfugpukt i d Brich Itrkti, Rbtik dr Wrbl Cputig. Prtigträchtig EU- Fördrug für MARUM Dr Brr Mrglg Prfr Hik Pälik rhält für i hrurgd Frchug zu Thfld Kli- ud Erdgchicht jtzt Fördrittl v Eurpäich Frchugrt ERC i Höh v 1,9 Milli Eur. Di Mittl röglich di Durchführug i u Prjkt Erthqucig, gt Pälik. Dhitr vrbirgt ich di Etchlülug dr Kligchicht dr Erd währd dr vrgg 66 Milli Jhr. Dir Abchitt dr Erdgchicht zicht ich durch grudlgd Vrädrug d Erdkli u. Ei Bipil it di Vriug dr Plkpp, dr gu Zitbläuf btit wrd ü, u di Dyik dr lgfritig Klitwicklug zu vrth. Di EU-Fördrgldr vrtz Pälik i di Lg, i u Frchrt ufzubu. Pälik h 2012 i Ruf dr Uivrität Br, u i Arbit i Exzllzclutr Dr Oz i Syt Erd MARUM frtzutz. Igt vrgb dr ERC i dir Fördrrud ft 575 Milli Eur 312 Spitzfrchr. Pälik it ir v 48 dutch Wichftlr, di it di Mittl gfördrt wrd. Igt wurd wigr l u Przt llr iggg Fördrträg bwilligt. Studi: Wi tht u Ihr Ctrllig? Mit wlch Pri gh wir d Mrkt? Wi hch id di Kt urr Prdukt? Wi vil Aufträg bruch wir i di Jhr? Bi wlchr Aultug rbit wir ktdckd? Wlch Gwi wrd wir rzil? Kö wir ur Ivtiti bzhl? Wi wit richt ur Liquidität? Nh wir d Auftrg zu vrhdlt Pri? Stll wir u Mitrbitr i? Mü wir ivtir? Wlch Krdit h wir uf? D id Grtchfrg für d Erflg i jd Utrh. Abr klir Utrh kö ich dit ku bf. U ih dch i Eichätzug ihrr Situti i Vrglich it dr Utrh dr Rgi zu gb, Urch für Fhltwicklug zu rk ud Hdlugpfhlug zu gb, führt di Hchchul Br i Studi zu Th Ctrllig i Kli- ud Klitutrh durch. Gucht wrd ch Mitwirkd für di y Erhbug. Utrh kö ich uf dr Wbit www. ciurvy. d/cikuktu ld. Ktkt Prfr Dr. Stph Fr, cikuktu@hbr.d, Wirtchft i Br 9

10 TITELGESCHICHTE

11 W Grß gligt Eit utritt, hut trk: Brich Grßprjkt dr vrgg zwi Jhrzht id ft durchwg i Erflgtry. Vr ll di Sxttt: Übrtdt, M, Wtrfrt, Airprttdt, Schlcht, Tchlgiprk Uivrität. Si ll hb Br dutlich ttrktivr gcht. Jtzt küpf ich grß Hffug d Agrivirtl ud d Ect. V ANNEMARIE STRUSS-VON POELLNITZ (Txt) ud FRANK PUSCH (Ft) r it i d vrgg zwzig Jhr dutlich ttrktivr gwrd. I d lt Hfqurtir dr Übrtdt wächt i ur, butr Stdttil, rud u d Flughf id vil dr Bürgbäud ttd, dr Tchlgiprk Uivrität bt, ud dr Schlcht riht ich i Lkl d dr. Di Iitilzüdug bildt grß öfftlich Ivtiti, di fg zu Til hftig utritt wr. I d 1990r Jhr chi di Stdt ch d Nidrgg dr Wrftidutri i i Art Schcktrr vrfll zu i. Di Arbitligkit tig b drtich wi dr Schuldbrg rricht Br ch ir Klg i Krlruh gg d Lädrfizuglich i Tiltchuldug i Höh v vir Millird Eur. Mit i Iv titi-sdrprgr (ISP) v 2,25 Millird Eur wllt d Ld i i Krftkt d Strukturwdl v dr Idutri- zur Ditlituggllchft chhl ud widr Achlu di dr Budlädr fid. D IPS rtrckt ich übr zh Jhr, v 1994 bi E wurd rgäzt durch d AIP, d Achlu-Ivtitiprgr, it i Vlu v 1,45 Millird Eur bi 2011 ud ir witr Millird bi Mit di Mittl kt Br richtig kltz whl zu ltzt Ml uf bhbr Zit. Grßprjkt wi di Übrtdt, dr Aubu dr M, dr Spc Prk bzw. (hut) di Wtrfrt, Airprttdt, Schlcht, Muicl- Thtr ud Rbh wurd bglitt v hh Erwrtug uf d Wg gbrcht. Di prgtizirt Arbitpltzffkt id zwr ur zu Til igtrt, di Schuld id witr gwch. Abr Br it dutlich ttrktivr gwrd, für Utrh b wi für Bwhr ud Buchr, dv it Wirtchfttr Mrti Güthr übrzugt: Wr bi Th Strukturwdl ir ch izl öglichrwi icht glug Prjkt dkt, dr dkt vil zu kurz, gt Güthr. Di Wtrfrt W frühr bi zu Bchäftigt uf dr AG Wr Schiff but, trö hut tud Buchr i d Eikufztru Wtrfrt i Erflg i zwit Aluf. Dr urprüglich Pl, dr utr d N Spc Prk uch übrrgil zu trurigr Bkthit brcht, it gchitrt. Er h vr, di Stärk Br l Luft- ud Rufhrttdrt it Iftit-Agbt uch turitich zu vrrkt. Dit ich d Gz trägt, llt i Shppig-Mll gchl wrd. I ir Mchbrkittudi wurd dl 1,3 Milli Buchr pr Jhr prgtizirt. Di Ldug uf d Bd dr Rlität k chll ud hrt. Dr Spc Prk zg icht gügd Buchr ud di Vritug dr Eizlhdlfläch vrlif chlppd. Di Köll-Grupp, di 1996 l Ivtr igtig wr, bk 2002 iv Prbl. Schlißlich glg d irich-chttich Fizditlitr LNC Prprty Grup i Nutrt. Au Spc Prk wurd Wtrfrt, ud l drt i Sr 2009 di rt dutch Prirk-Filil röfft wurd, k dr Erflg. Hut zih hr l 80 Gchäft vr ll jug Publiku i di Mll. Di vrhd Vrkuffläch richt icht hr u, di Ctr-Btribr wll rwitr. Tr zur Airprt-Stdt: Di Etwicklug d Qurtir ht di Erwrtug übrtrff Wirtchft i Br 11

12 TITELGESCHICHTE D Eikufztru Wtrfrt ud di Schlcht: Si hb ich zu grß Publikugt twicklt. Di Übrtdt Zu d grß Erflg d ISP ghört di Übrtdt. Dr Strukturwdl i d lt Hfrvir rcht dr Wr bg it dr Uidlug d Brr Grßrkt uf i Tilfläch d 1998 zugchüttt Übrhf. Rud 50 Milli Eur ktt di Vrlgrug ud Erwitrug d Frichztru, d i Nvbr 2002 u Stdrt i Tr öfft. Di Aufgb d Hfbck wr ud it b utritt wi dr Stdrt für d Grßrkt, frb jdr Autbhbidug. Dch gt dr dlig Wirtchfttr Jf Httig: Di Uidlug wr i blut richtig Etchidug. Dr Grßrkt wr di Schlülivtiti für di Etwicklug d Arl. Dr zwit Milti für di Übrtdt wr dr Uzug dr Hchchul für Küt (HfK) i d Spichr XI, dr v Buutrhr Klu Hübttr bipilhft ugbut wurd. Vr ll Utrh dr Kultur- ud Krtivwirtchft ziht i d pd Qurtir it ir Michug u gwch Idutribtrib ud jug Strt-up. Hübttr, H. Sidtpf ud vr ll di Jutu Gr GbH ghör zu d utig Privtivtr ud Piir, di d Wg für i ll übrrchd Dyik gbt ud ßgblich Ipul gtzt hb. Zu Bgi d Utrukturirugprz gb i dr Übrtdt rud 300 Utrh it tw Bchäftigt. Hut id brit 450 Utrh it hr l Bchäftigt. Nch it di dyich Etwicklug icht bgchl. Di riig Frifläch i uittlbrr Näh dr Itdt bit Wchtuchc, wi i ur wig Städt hb. Auf di Übrtdt bi ich i bich tlz, gt Jf Httig. Si zigt d Wll ud d Kö Br. Dr Tchlgiprk Zu d rflgrich Prjk t d Sirugprgr ghör dr Tchlgiprk Uivrität ud di Airprt-Stdt. Ivtiti i d Wichftbrich wurd v Prg-Ititut, d d ISP- Prz irzit bglitt, l gz tchidd wirtchftfördrd Mßh igtuft. V d ISP-Millird fl bi 2004 igt 508 Milli Eur i d Huhlt d dlig Wichfttr Willi Lk, i Guttil dv i di Fördrug tchlgiritirtr Arbitplätz. Rud u di Ui idlt ich Utrh, di di Näh zur Wichft ucht, i Mix u wichftlich Ititut wi Fruhfr IFAM (Ititut für Frtigugtchik ud gwdt Mtrilfrchug) ud DFKI (Dutch Frchugztru für kütlich Itlligz) ud Hightch- ud Ditlitugfir wi OHB, MVi dr Bg. 12 Wirtchft i Br

13 Di Airprt-Stdt Ählich rflgrich fällt di Bilz für di Airprt-Stdt u. Zwich B 75 ud Flughf hb ich hir uf ir Fläch v 206 Hktr hr l 500 Utrh it igt Bchäftigt gidlt. Dzu zähl Schwrgwicht wi Airbu it ir Luft- ud Rufhrtprt ud dr Flughf lbt b wi klir Ditlitugutrh, di gu di Näh uch. Exitzgrüdr ud Strt-up ch i Atil v 25 Przt u, gfördrt durch d Grüdrztru Airprt (GAZ) ud d Stdrt Flughfll dr Hchchul Br. Größtr privtr Ivtr it di Eurp-Ctr AG, di i dr Airprttdt hr l Qudrttr Bür- ud Gwrbfläch bitt. D Hburgr Ibiliutrh ghört zu d Piir i d u Gwrbgbit. Wir hb bi dr Akquiiti druf gchtt, d dr Stdrt twicklugfähig it. Vrutzug dfür wr i ptil Ifrtruktur ud i hh Wirtchftptzil, gt Grgr Brdl, Vrtdvritzdr dr Utrhgrupp. D ich d Gbit gut twi cklt, ht ur Erwrtug br ch übrtrff. Di Ibili i drzit zu hr l 90 Przt vritt. Di M Auch di M Br ht v d Ivtitiprgr prfitirt. Dr Bu dr u Mhll 4 bi 7 ht rud 80 Milli Eur gktt (di Zhl v 2013 lig ch icht vr) ht di Mgllchft bi i Utz v 13,3 Milli Eur (Vrjhr: 10,3 Milli Eur) i prtiv Gchäft zu rt Ml i chwrz Null rwirtchftt. Di Kt für di Brittllug dr Hll trägt di Stdt. Br pilt zwr icht i dr rt Lig dr Mvrtltr, k jdch it i but Prtfli lbttwicklt Frt wi jzzhd, Lb ud Td ud Fich & Fi pukt. Publikugt id di Hf-Nchflg HLif ud di Br Clic Mtrhw. Erflgrich i dr Nich, köt d Kzpt v Mchf H Ptr Schidr bzich. Wir h u it dr M Br/ÖVB Ar i Mittlfld dr dutch M ud fid u d i gutr Gllchft it Hburg, Stuttgrt, Lipzig ud E, u ur iig zu. Di Schlcht Turiufördrug wr i Schwrpukt d ISP. Übrzugd glug it d dr Schlcht, di it ihr brit gfächrt Agbt Rturt ud Kip zu i Azihugpukt für Turit, br uch Wirtchft i Br 13

14 TITELGESCHICHTE Agrivirtl, Ect: zwi Ivtitiprjkt, di i Br grß Erwrtug wck. für Brri ud Brr gwrd it. Mßgblich dr btiligt wr Ptr Sirig, Chf dr Brr Turiu Ztrl (BTZ). Er wücht ich für di Zukuft, d gligt, hr dr jährlich gut zwi Milli Buchr uch uf d u Abchitt dr Wrprd jit dr Brill- Kruzug zu lck. Dr Brill it drzit ch i ptich ud ifrtrukturll Brrir. Abr di BTZ ud dr Schlcht Mrktig ud Srvic Vrbd hb dzu vil Id twicklt. D Muicl Thtr Ei Turiugt llt uch d Muicl Thtr Richtwg wrd. 40 Milli Eur ktt dr Ubu d hlig Ztrlbd. Dr Strt 1999 it Jkyll & Hyd vrlif hffugvll, dch ch bld liß d Itr v Zuchur ud Spr ch. Architktich gilt d Hu l glug, dch bihr ht ch ki Btribr gchfft, durhft u d rt Zhl zu k. Di tdtig Htich Vrtltuggllchft vrucht ich glückl l Thtrgri, bi i April 2011 Mik Klkw it ir Düldrfr Mhr!Etrtit d Btrib übrh. Abr Br u trtz d Autig l Btribr ch bi 2018 jährlich 2,2 Milli Eur Ubukt für di Ibili bzhl. Di Rbh Nicht rfüllt ht ich uch di Erwrtug, Br kö ich l übrrgil bdutdr Vrtltr v Glppr tblir htt di Stdt 60 Przt dr Rbh GbH übr. Dch dr lufd Btrib rwi ich l durhft dfizitär. Dzu k vrtrglich Zuichrug ggübr d Btribr d Atltic Htl dr Glpprbh. Mhr l 50 Milli Eur Sturgldr id i d Gtkplx i dr Vhr gfl. Dr Autig u d Vrträg rwi ich l chwirig. Nch füfjährig zäh Vrhdlug wurd i Löug gfud, für di Br rut vil Gld i di Hd h ut. Dr hlig Wirtchfttr Httig iht ich dch igt i ir Ivtititrtgi btätigt, uch w d brt Zil d ISP, dr Schuldbbu, icht rricht wurd: Mchl it Ivtir dr br Schuldbbu. Br it durch di Prjkt l Wirtchfttdrt ttrktivr gwrd. Für d Schuldtd Br gibt dr Erklärug, Httig. D richtig Vrhälti v Spr ud Ivtir dru rigt di Brr Plitik bi hut. Tur Fhlivtiti ll ch d Will v Fiztri Krli Lirt i Zukuft icht hr gb. Jd Prjkt u i Rh ir hrlich Wirtchftlichkitutruchug uf d Prüftd gtllt wrd, gt i. Dfür i 2010 i Abtiug it d Rchughf di Vrwltugvrchrift zur Ldhuhltrdug übrrbitt wrd. D Offhr Tril Brrhv Al grudätzlich Abg grß Ivtitivrhb dr öfftlich Hd iht i d icht. Grßprjkt ht uch i d vrgg Jhr ggb ud wird witr gb, gt Lirt ud vrwit uf di Kirchlu i Brrhv, d witr Aubu dr Übrtdt ud d Bchlu zu Bu d Milli-Prjkt Offhr Tril Brrhv (OTB). E kt druf, di ökich Rhdt gu zu prüf ud di Prjkt durch i g Tri- ud Ktctrllig zu bglit. Drübr hiu gilt, di Vrgb d Sirugpfd izuhlt. Dr it türlich uch Wirtchfttr Güthr gbud, dr ki ISP-Millird hr vrpl k. Wirtchftplitik it icht dr zu, b i öglicht vil Millird vrtilt, gt Güthr. Wichtig it i vrlälich Strukturplitik. I d vrgg 20 Jhr i Br i Mdriirugprz i grß Schritt Ft Jörg Srbch, Stprtll 14 Wirtchft i Br

15 vrgk. D durchchittlich Wchtu i Br ud Brrhv lig ktt übr d Buddurchchitt. Di Ivtiti dr vrgg Jhr hätt gzigt, d i Br i gichrt fizill Bi gb, u uch i Zukuft i ktiv Wirtchftplitik gtlt zu kö. D Agrivirtl Ei dr wichtigt Zukuftprjkt it ch Miug v Plitik ud Wirtchft di Nugtltug dr Itdt, di i Städtwttbwrb durch u Vrkuf- ud Frizitfläch ttrktivr wrd ll. Hir ht di öfftlich Hd di Möglichkit, übr ig Ibili wtlich Fläch izubrig ud ll Btiligt i Tich zu hl. I Fbrur 2010 wurd di Rhbdigug für di Erwitrug d Agrivirtl zwich d bid Prkhäur, d Llydhf, C&A ud dr Glri Kufhf bchl. Di Grudlg bildt Plugübrlgug, i di Eigtür ud Hdlkr ibzg wurd. Drzit läuft für d Brich Prkhu Brill ud Llydhf d Ivtrvrfhr. Bi zu Sr ll lut Wirtchftfördrug Br (WFB) dr Zuchlg für d Prjkt rtilt wrd. it ihr Frchugrbit zu d Schwrpukt Lichtbuwi ud Obrflächtchik bgi. Fir wi Airbu ud Mrcd th lut WFB ch l Nutzr ft. Wichftlich Ititut hb bfll Itr bkudt. E it l vil i Bwgug, zur Frud icht ur d Wirtchfttr. Strukturwdl it icht irgdw bgchl, dr i durdr Prz, gt Güthr. D Ect Ei uch übrrgil brkwrt Aufwrtug d Wirtchft- ud Wichfttdrt Br dürft d Frchugztru Ect wrd. Zurzit wird d Gbäud Flughf dirkt ggübr v Airbu gplt. Di Ivtititchidug it für d Sr vrgh, d vruichtlich Ed d Jhr it d Bu bg wrd k. Buhrr it di WFB. Di Kt i ittlr zwitllig Millibrich wrd übr Krdit fizirt ud durch Mitih bgtrg. Für hr l 80 Przt dr Fläch lig Abichtrklärug v Mitr vr, di WFB. Ab Ed 2016 ll i di Bür ud Lbr d Ect hr l 500 Wichftlr izih ud Auch w Prjkt ußr- gwöhlich h Tifgg hb, bhlt wir d Übrblick. Ud Ihr Bk? Sprch Si it u: Wirtchft i Br 15

16 KAMMERREPORT AUS DEM PLENUM Di Plritzug v 27. Jur l Aktull l Nchwhl zu Plu l Thchwrpukt 2014 l Kpg Hdlkr trifft Schul! l IHK-Jhrth 2014 l Utrhchflg: Übricht ud Aublick für Br l Piti dr IHK-Orgiti Nu Kpg Krlhiz Hidyr, Litr d Gchäftbrich Au- ud Witrbildug, rläutrt di gplt Kpg Hdlkr trifft Schul!, bi dr Utrhvrtrtr i llgibildd Schul gh, u d Utrricht it Erfhrug u dr Prxi zu utrtütz. Er lud di Plritglidr i, ich dr Iititiv zu btilig ud für Gpräch it Schülr zur Vrfügug zu th. Aktull Prä Chritph Wi ud Huptgchäftführr Dr. Mtthi Fgr brichtt i Plu übr di ktull Brichtrtttug v Rdi Br übr di Krfiz, di chlißd rörtrt wurd. Di Mldug tllt ibdr uf d Grudvrög dr Hdlkr Br b, d i Luf v vil Jhrzht ud Jhrhudrt ufgbut wrd i. Di Grudtück ud Gbäud i ch d llgi Bilziruggrudätz lid u lgfritig Kpitl fizirt. Di Höh dr Rücklg wrd i Übrig jwil v Plu bchl ud bfid ich i Rh dr ichlägig rchtlich Vrchrift. Nchwhl Auf Vrchlg d Präidiu wählt d Plu itiig ud i ghir Whl Adré Grbi, prölich hftdr Gllchftr dr Lp & Schwrtz KG, l Nchflgr für Dr. Ptrick Wdich für di Rtlufzit bi zu i d Plu ch. Thchwrpukt Prä Wi ifrirt d Plu übr di Zil für 2014 ud di Jhrchwrpukt dr Hdlkr Br. Ei wichtig Th i, wi dr Wirtchfttdrt Br it i xzllt Wichftirichtug ud zhlrich frchugitiv Utrh l Ivtitdrt vrgbrcht wrd kö. Di Hdlkr wrd bi Ed 2014 i Kzpt it trtgich Aätz ud vrlg. Drübr hiu wrd ich di Hdlkr it rgil Akzt für d Th Bildugplitik ud Fchkräftichrug itz ud ibdr Vrchläg twickl, wi di chulich Aubildug jugr Mch uch it Migrtihitrgrud ch vrbrt wrd kö. Witr Schwrpukt i di Vrbritug dr Födrliurfr 2019/ 2020, di für d Wirtchfttdrt g Utzug d vrgh Vrkhrtwicklugpl i Br wi i dzidirt wirtchft-, bildug- ud rbitrktplitich Pitiirug dr Hdlkr für di bvrthd Bürgrchftwhl Afg Huptgchäftführr Dr. Mtthi Fgr t l prtiv Schwrpukt di witr Zuführug dr bid Kr i Br ud Brrhv zu ir gi Hdlkr für d Ld Br, di bi Afg 2016 bgchl i ll, wi di Utzug d Kzpt zur Vrbrug d Srvic für ulädich Arbithr, Utrhr ud Exitzgrüdr durch i Aluftl l i Utrhrvic Br. IHK-Jhrth Dr. Mtthi Fgr tllt d Plritglidr d krübrgrifd IHK-Jhrth 2014 vr, d Mtt lutt: Dutchld i Wttbwrb: Gut ichr. Nu wg. Di Thchwrpukt bträf di Brich Ergi, Rhtff, Fiz ud Stur wi di Ivtifähigkit dr dutch Utrh. Nb bwährt Vrtltugfrt wrd übr i virtull Fru i brit gführt Dilg zu Th Wttbwrbfähigkit gb. Utrhchflg Dr. Frk Th, Litr d Gchäftbrich Idutri, Ivti, Uwlt, rläutrt d Lituggbt dr Hdlkr zu Th Utrhchflg. Di Kr bit Ertbrtug für Sirutrhr ud ptzill Nchflgr ud ifrir übr Utrhgbt ud Fördrprgr. Zud hätt Hdlkr, RKW-Br, di Wirtchftfördrug Br, di BIS- Brrhv ud di Hdwrkkr i Ntzwrk gküpft, d Sir ud Vrtltug dr gi Prjkt wi Muftritt krdiir. Hdlkr-Piti D Plu bchl itiig, di wirtchftplitich ud urpplitich Piti dr IHK-Orgiti l Grudtzppir für di Arbit dr Hdlkr zu übrh. 16 Wirtchft i Br

17 Schckhlzit Dr Fbrur it dr Mt dr grß Brr Kufft. D Afg cht di Schckhlzit i Wch vr d Schffrhl: Hir trägt ich dr Utrhr Adré Grbi i Bii v Huptgchäftführr Dr. Mtthi Fgr i di Gribüchr i. Ft Frk Puch, Jörg Srbch Schffrhlzit Vr dr Schffrhlzit i Rthu fidt tt i Epfg für di Gät i Hu Schüttig ttt. Ehrgt dr 470. Schffrhlzit 14. Fbrur wr dr Präidt dr Dutch Budbk, Dr. J Wid (Mitt). D Bild zigt ih i Gpräch utr dr it Prä Chritph Wi. D Ft fidt it 1545 ttt, u i Nt grt Slut zu utrtütz ud u (it 2010) Studt dr Nutik zu fördr. Aurichtr dr 470. Schffrhlzit wr di dri kufäich Schffr Ptr Hffyr, Nicl C. S. Hl ud Frk Jug. Gtgbr 2015 wrd Dr. Ti N, Dr. Klu Mir ud Jchi Jürg i. Al Schffr d Jhr 2016 wurd Frk Drk, Jchi Li ud Chriti Fr gwählt. Mi Vrichrug rrich Si chllr zu Fuß. Bt Brtug uch i Ihrr Näh. Gütig Biträg, chll Schdrgulirug. Augzicht Qulität: Wi ubhägig Ttititut di ÖVB bwrt, h Si uf vb.d Wirtchft i Br 17

18 KAMMERREPORT INFOTHEK VERANSTALTUNGEN DER HANDELSKAMMER BREMEN IM MÄRZ UND APRIL 2014 (AUSWAHL) Witr ktull Ifrti fid Si i dr Vrtltugdtbk i Itrt: ANMELDUNG Mld Si ich i Itrt : Exitzgrüdug/ Utrhchflg März 18:00-20:30 Uhr Dr Wg i di Slbttädigkit Wi wrd ich Utrhri wi wrd ich Utrhr? Wlch Vrutzug id bi dr Exitzgrüdug zu bcht? W it i Buipl? Wi klkulir ich i Kt? Wlch Pflicht u ich rfüll, w ich Prl bchäftig ud w öcht d Fizt v ir wi? Di ud witr Frg wrd i d Exitzgrüdugir Dr Wg i di Slbttädigkit dr Hdlkr Br btwrtt. Rfrt: Ti Nubur, Rlf Brdt, Dr. Drth Ltz, Jh Wltr, Id Klip, Jörg Jrchw, Su Suhlri, Adré Dilligr, Ar Grd. Di Gbühr bträgt 120,- Eur. Bitt ld Si ich bi Ptr Ripk-Höpfl, Tlf , vrtltug@hdlkr-br.d 12. März, 18:00-20:30 Uhr Dr rchtichr Oli-Auftritt D Itrt bitt bi dr Grüdug ud d Aufbu i Utrh vilfältig ud wchd Chc, Prdukt dr Ditlitug zu vrrkt ud Kud zu gwi. Hirbi llt br uch di rchtlich Afrdrug i Itrtuftritt icht vrchläigt wrd. I di Wrkhp wrd di Afrdrug prxih ufgzigt ud Löugöglichkit vrgtllt. Dr Wrkhp it Til ir Rih, i dr di B.E.G.IN Grüduglittll, dr RKW Nrd. V. ud di Hdlkr Br u br grüdugr lvt Th ifrir i gut ud vrtifd Ergäzug d Grüdugir dr Hdlkr (Dr Wg i di Slbttädigkit). Rfrt it Dr. Stph Schk, Kzli Dr. Schk. Bitt ld Si ich bi Grzy Rzl, B.E.G.IN, Tlf , if@bgi24.d 29. April 17:00-19:00 Uhr Wrkhp: Fizirug richtig pl I d Wrkhp wrd flgd Frg dikutirt: Wdurch ttht i Kpitlbdrf? Wi k ich ih dck? Wi blib ich i dr Grüdugph liquid? W für Fördröglichkit ud Krdit gibt? Wi vil Eigkpitl it ötig? W bruch ich für i Bkgpräch? Rfrt it Jh Wltr, Wltr Wirtchftbrtug. Bitt ld Si ich bi Ptr Ripk-Höpfl, Tlf , vrtltug@hdlkr-br.d Mittltdtrff 26. März, 12:30 Uhr Nur: dr u Trd i Zitgt Rfrt it Mtthi Köhck, k.bri triig GbH 30. April, 12:30 Uhr Lichtigkit i Vrtrib Rfrt it Rbrt Wdt, Vrtribcckpit Akdi Bitt ld Si ich bi Sbri Grtz, Tlf , vrtltug@hdlkr-br.d Wirtchft glbl 11. März, 17:00-19:30 Uhr Lädrtzwrk-Trff: Aktull wirtchftlich Lg ud Mrktrchlißug Chi Rfrt it J Nöthr, Dlgirtr dr Dutch Wirtchft, AHK Shghi 18. März, 16:00-19:00 Uhr Lädrtzwrk-Trff: Gchäftöglichkit i Nrdfrik ud d Nh ud Mittlr Ot Nrdfrik wi uch dr Nh ud Mittlr Ot id i wichtigr Hdlprtr für Dutchld. Dutch Prdukt giß drt i hrvrrgd Ruf. Di Rgi bitt vr ll Mittltädlr ttrktiv Nichärkt ud Abtzchc. Itrt id bipilwi di Brich Bu, Mdizi, Bildug ud Ldwirtchft. Wr dv prfitir öcht, u ich llrdig itiv vrbrit, d Gchäft i di Lädr utrlig bdr Spilrgl. Übr di Rhbdigug ud di Chc i Mrktitritt bzw. ir -uwitug ifrir Lädrxprt v Rödl & Prtr. Zur Zrtifizirug v Lifrug ch Algri, Kuwit, Sudi-Arbi ud d Irk gibt di DIN Crt Aukuft. 31. März ud 2. April, 9:00-17:30 Uhr Zll-Sir (2 Tg): Außhdlfrulr gkt ud ffizit brbit Di Vilflt dr utrchidlich Außhdlfrulr wi dr Nutz tz bi d Mitrbitr gut Kti übr di Bdutug dr Dkut vru. I di zwitägig Sir wrd di wichtigt Aufuhrppir i kurzr ud übrchubrr Fr vrgtllt, di zwichzitlich Vrädrug ufgzigt ud d Aufüll dr Frulr wi dr Vrfhrbluf dr Itrtufuhrldug Plu (IAA-Plu) hd v Fllbipil u dr Prxi ighd rläutrt. D IHK-Urprugzugi wi di Präfrzppir EUR.1/EUR-MED ud Lifrtrklärug tll ztrl Th dr. Rfrt it Grhrd Thl, Außwirtchftbrtug. D Sir it ktpflichtig. 3. April, 9:00-11:30 Uhr Lädrtzwrk-Trff: USA Mgttriig Di USA id für dutch Utrh dr wichtigt ußrurpäich Mrkt gprägt durch Größ ud Dyik. Oft wird übrh, d dr Gchäftufbu drt ir bdr Vrbritug bdrf. Di Bhrrchug dr glich Sprch vrdckt llzu ft, d dr US-Mrkt ig Spilrgl flgt ud vil Bdrhit rchtlich ud kulturll ht. Auf d Trff wrd di Frg uch prktich Bipil dikutirt: Wlch ktull Brchtrd gibt i d USA? Wruf it bi Stdrtwhl, Vrtribufbu ud Mrktig zu cht? Wi u dr Buipl uh? W dr wi fidt qulifizirt Fchprl? Wi it dr richtig Ugg it rikich Gchäftprtr? E btht di Möglichkit, Eizlgpräch it d Rfrti zu führ. E hdlt ich u Su Gllrt v dr AHK Nw Yrk ud Silk Mihlk v dr AHK Atlt. 24. April, 13:30-15:30 Uhr Wrkhp: Mrktitig Därk I itrtil Vrglich bfidt ich di Wirtchft Därk i ir gud ud rbut Vrfug. D Ld ht hh Übr- 18 Wirtchft i Br

19 DIE HANDELSKAMMER GRATULIERT ZUM JUBILÄUM chü i dr Zhlugbilz (2013 vruichtlich vir Przt d BIP), vrhältiäßig grig öfftlich Schuld, hh Dvirrv (ft 28 Przt d BIP) ud Nttfrdrug ggübr d Auld. Dir Wrkhp bhdlt Apkt d Mrktitritt, di Such ch d richtig Kprtiprtr wi Möglichkit ir Btiligug UN-Auchribug ud di Ptzil i Brich rurbr Ergi ud Gudhit. I Achlu btht di Möglichkit, dr Eröffugvrtltug dr Jzz M jzzhd (Prtrld it Därk) tilzuh. Rfrt id J Bd Hi, Dutch-Däich Hdlkr, ud By Sør, cctig rkt. UNTERNEHMEN 50-jährig Bth l Sigrid Wrk, ggrüdt 26. März jährig Bth l RS Sglk GbH, ggrüdt 20. Fbrur 1989 l Dtlf Dutz, ggrüdt 1. März 1989 l SVB-Spzilvrd für Ycht- ud Btzubhör GbH, ggrüdt 1. März 1989 l M +O Br Igiurgllchft für d Buw bh, ggrüdt 14. März 1989 l NWL Nrddutch Wrwg Lgitik GbH, ggrüdt 16. März 1989 l CCIC Br GbH, ggrüdt 22. März 1989 l IPS Vrtribgllchft für ivtiv EDV-Prdukt ud Syt bh, ggrüdt 23. März 1989 Bitt ld Si ich : Adr Gß, Tlf ldug@hdlkr-br.d Hdl & Ditlitug 7. März, 10:00-12:00 Uhr Fru Hdlvrtrtr: Vrträg it ulädich Fir Auglich ud Eitd Rfrt it Th Tuchr, Wirtchftvrbd für Hdlvrittlug ud Vrtrib Nidrch/Br CDH.V. Bitt ld Si ich bi Btti Schfr, Tlf , chfr@hdlkr-br.d Rcht & Stur 18. März, 16:00-18:00 Uhr Vrtrg: Dr Atllugvrtrg d GbH-Gchäftführr E rfrir Hik Ahr-Kulkpff, Rchtwälti ud Fchwälti für Arbitrcht, ud Dr. Stphi Rtt, Rchtwälti, Blu Dttr Rbti. 25. März, 16:00-18:00 Uhr Dr GbH-Gchäftführr: zilrchtlich Frg ud Btribrt E rfrirt Dr. Lr Hirich, LL.M. Rchtwltgllchft bh, Hburg/Br Bitt ld Si ich bi Gbril Murk, Tlf , urk@hdlkr-br.d Sprchrwchl bi d Brr Wirtchftjuir: (v.l.) Nil Götzl (Sprk Br) it dr Icig Sprchr (2015), Sch Füchtr (Atltic Grd Htl) it dr Sprchr 2014, Krt Nwk (Hdlkr Br) ud Ptric Pri (grw Wrbgtur), dr Sprchr Ft WiB Wirtchft i Br 19

20 STANDORTBREMEN Jcb Uivrity: Nu Wich gtllt Aufichtrt bchlißt Rtrukturirugpl Ktj Widt zur u Präidti gwählt Dr Aufichtrt dr Jcb Uivrity Br ht di Wich für di Zukuft gtllt: Zu i ht r d v Prfri Dr. Ktj Widt (i Bild) rrbitt Rtrukturirugpl bwilligt ud zu zwit ht r di Lgitik-Exprti, bihr tird Präidti, zur Präidti gwählt. Si flgt dit uf Prfr H-Ott Pitg, dr zu Jhrd zurückgtrt wr. Di Afrdrug d triltrl Vrtrg zwich dr Jcb Uivrity, d Brr St ud dr Jcb Fudti kö durch di vrglgt Plä rfüllt wrd, gt di Vritzd d Aufichtrt, Prfri Dr. Kri Lcht. Wir hb d Vrtru, d uf dir Grudlg d Zil rfüllt wird, i ihltlich ud fizill bltbr Prpktiv dr Jcb Uivrity zu grtir. Ft Jcb Uivrity Auch Wirtchfttr Mrti Güthr zigt ich zuvrichtlich ud prch v i chlüig Kzpt. Dr St hb di Wichtllug itiv rörtrt. Wir h hr gut Chc, d ich di Uivrität i d kd Jhr gut twickl wird ud i wichtig trukturplitich Bitrg lit k, gt Güthr. D Kzpt wird uch v Vrtrtr dr Jcb Stiftug i Aufichtrt, Dr. Jh. Chriti Jcb, utrtützt. Di ihltlich Zupitzug übrzugt, di Huufgb id gcht, jtzt gilt zu lifr, gt r. Bdr wichtig für di rflgrich Utzug it dr frtgtzt itiv Autuch it dr Fkultät, d Mitrbitr ud d Studt dr Jcb Uivrity. Di Stiftug wird dr Sit dr Uivrität d witr Prz bglit ud ihr Bitrg lit. Eir Mittilug dr Uivrität zuflg thält dr Pl flgd cht Krpukt: Fkuirug uf dri ihltlich Brich, R-Orgiti dr Führugtruktur, Erhlt dr Krwrt dr Jcb Uivrity: Itrtilität, Trdiziplirität, Itrktivität ud Ubhägigkit, Vrchlzug ud Abbu v Studigäg, Eiprug v Schkt (rud 13 Przt), Eiprug v Prlkt (rud 23 Przt), Itivirug dr Kprti it Prtr u dr Wirtchft til ud itrtil, Erwitrug d Agbt für Excutiv Prgr (Witrbildugßh), Aubu dr Erlö, zu Bipil übr Studigbühr, Frchugtipdi ud Spd. Wichtig, di ihllig Miug d Aufichtrt, i di Frttzug dr itiv Itgrti v Lhrd, Bchäftigt ud Studird dr Jcb Uivrity i d lufd Ubuprz ud i rgläßig Ifrti d Aufichtrt übr di Frtchritt d Prz. Di u Präidti bkräftigt, d di itiv Zurbit it dr Brr Hchchul- ud Frchugldchft i Zug dr Brr Wichftplug 2020 frtgtzt wrd. Wir id i i ttig Dilg, ur gi Zil it klr: itidr d Wichfttdrt Br tärk!" Dr Aufichtrt htt ich itiig für Ktj Widt l u Präidti dr Jcb Uivrity ugprch. Si it ft i dr Uivrität vrkrt, hch gh i dr Wichft ud ht i vrzüglich Ntzwrk uch ußrhlb dr Uivrität, Kri Lcht. Chriti Jcb bzicht i l i idl Btzug: Si tht für bid: Ktiuität ud Aufbruch. D it grd jtzt, i dr für di Zukuftichrug dr izigrtig Jcb Uivrity wichtig Ph, v größt Wrt. Wirtchfttr Güthr widru chätzt ihr Eggt ud ihr Prfilität. Di 44-jährig Widt it it 2008 Prfri für glbl Prduktilgitik dr Jcb Uivrity Br ud Mitglid dr Jug Akdi dr Brli-Brdburgich Akdi dr Wichft ud dr Dutch Akdi dr Nturfrchr Lpldi. Für ihr wichftlich Litug it i brit hrfch ugzicht wrd. 20 Wirtchft i Br

21 100 % ECHT: STROM VON HIER STROM AUS BREMEN FÜR BREMER Uwltfrudlich it gut Pri rzugt u Wrkrft ud Müll vrbrug. Mit Prigrti!

22 STANDORTBREMEN Mrcd trtt Prdukti dr u C-Kl Di rt u C-Kl-Fhrzug id i Mrcd- Bz Wrk Br v Bd gluf. Ab di Jhr wird di C-Kl rtl vir Stdrt uf vir Ktit prduzirt: Br, Et Ld (Südfrik), Pkig (Chi) ud Tucl (USA). Irhlb i hlb Jhr ll dr Prduktitrt i ll itrtil Wrk rflg. D Wrk Br turt dbi di glbl Prdukti dr C-Kl. Al Kptzztru für di u C-Kl h wir i bdr Rll i Prduktivrbud i, Wrkchf Adr Kllr. Igt bluf ich di Ivtiti für di Prdukti i di ud i ächt Jhr uf zwi Millird Eur. Dv flißt i Millird Eur ch Br. Dit tärkt d Utrh d Stdrt Br l Zukufttdrt. Di u C-Kl tzt i vilr Hiicht u Mßtäb i dr Priu-Mittlkl b bi Dig ud Wrtutug, bi d Fhritz-Syt dr bi Lichtbu, gt Kzrchf Ditr Ztch. Auch i dr Prdukti lg wir di Mltt glich i gz Etg höhr. Irhlb v ur ch Mt trt wir di Prdukti i vir C-Kl Wrk uf vir Ktit. Dit h wir i Vrritrrll i i witrr Milti i urr Wchtutrtgi Mrcd-Bz 2020." V Br u wird dr wltwit Prduktitrt, v dr Wrkzugtrtgi übr di Schulug dr Kllg bi Sit 75 Jhr wrd i Br Aut gbut ud it 35 Jhr lch v Mrcd. Br turt jtzt di glbl Prdukti dr C-Kl. zur Prduktqulität, gturt. S will d Utrh v Afg Tp-Qulität ll Prduktitdrt gwährlit. Di vir C-Kl Wrk rud u di Wlt id g vrtzt. Nb dr Brr Blgchft wurd uch rud 300 Mitrbitr u d Auldwrk itiv gchult. Mit hr l Bchäftigt it d Wrk Br größtr privtr Arbitgbr i dr Rgi. Aktull wrd hir cht Mdll prduzirt: C-Kl Liui, C-Kl T- Mdll, C-Cupé, E-Kl Cupé ud Cbrilt, GLK wi di bid Rdtr SLK ud SL. Spitzprdukt v dr Mg hr it di C-Kl. Igt ht d Utrh dv bi hut hr l 8,5 Milli Stück uglifrt. Utrd ht di Dilr AG itgtilt, d i d Gchäftjhr 2013 it Btrk bi Utz (118 Millird Eur), Abtz, EBIT (10,8 Millird Eur) ud Kzrrgbi (8,7 Millird) bgchl hb. Vr ll dr Abtz i Chi ht trk zug rcht Dilr ufgrud i Prduktprtfli ud witrr Ivtiti i di Prdukti ud i u Tchlgi wi dr rwrtt Etwicklug dr Märkt it dutlich Zuwäch. Dr Kzr zurzit dritt Krft uf d Wltrkt will i Wttbwrbr BMW ud Audi i Obrkl-Sgt bi 2020 i Zug ir Wchtu- ud Effiziztrtgi bi Abtz, Utz ud uch Prfitbilität übrhl. 22 Wirtchft i Br

23 150 Jhr Vigt D Utrh Vigt Idutritchik firt i di Jhr i bdr Jubiläu: E btht it 150 Jhr. Vigt it ir dr führd Kfktiär ud Hrtllr ibufrtigr Schluchlitug i Dutchld. D Utrh bitt wltwit Prdukt ud Ditlitug i d Gchäftbrich Hydrulik, Idutribdrf ud Aufrlltchik. Zu d Kud ghör Utrh d Schiffbu, u dr Luft- ud Rufhrt, Chi- ud Lbittlidutri ud Sthlwrk wi u d Brich Whrtchik, Bhtchik ud Auttiv. Sit dr Grüdug i Jhr 1864 ht Vigt, hut Til dr Schuburg Grupp, vil Ivti uf d Mrkt gbrcht. Ei dv it i Idutriklikr, dr Furchutzchluch F88, d Prttyp brit 1970 twicklt wurd. Utr wird d Prdukt jtzt uf ir igtädig Wbit prätirt. D Agbt it drzit i dri Sprch brufbr. Ab März wird di Wbit uch ruich ud plich Kud i ihrr Hitprch pfg. Dr f88 btht u i irlich Trägrtril it bdrr Iprägirug. Di pzill Bchichtug it lbtvrlöchd ud fri v hlgiirt Flchutzittl. D Mtril it btädig gg Öl ud Löugittl, chich trk bltbr ud bribft. Durch di bdr Gwbdicht, di Wdtärk d Trägrtril ud di Bchichtugdick wrd kurzzitig xtr hh Tprturbtädigkit, Durchchlgftigkit ud Wärdurchggwidrtäd rricht. Ktkt Lr Bltt, Tlf , bltt@vigt.d Für i prfkt Lächl UND BIS ZU 90 % BEIM ZAHNERSATZ- EIGENANTEIL GESPART. UND HOCH- WERTIGE, CE-GEPRÜFTE MATERIALIEN. UND TÜV SERVICE TESTED SEHR GUT. Ei Idutriklikr, dr Furchutzchluch F88, 1970 twicklt. [ HOCHWERTIGER ZAHNERSATZ ZU GÜNSTIGEN PREISEN ] FREECALL: (0800) Ft Dilr AG, Studi B GRATIS KOSTENVORANSCHLAG Bitt lg Si d Cup i Kpi d Hil- ud Ktpl Ihr Zhrzt bi ud d di dtltrd GbH & C. KG, Grzr Strß 8, Br. WZ_03_ Wirtchft i Br 23

24 STANDORTBREMEN VON BREMEN ZUM MARS OHB lifrt Orbitr für Mii 2016 b Auf dr Such ch Lbpur uf d rt Plt Dr Brr Rufhrtkzr OHB ht Afg Fbrur i Krdul für d Rutrprtr dr Mr-Mii dr Eurpäich Rufhrt Orgiti (ESA), d Spurg-Orbitr TGO, püktlich uglifrt. I Jhr 2016 ll di rt Mii d ExMr-Prgr zu rt Plt trt. Dr Orbitr gilt l ztrlr dutchr Bitrg für d 1,2 Millird Eur tur Prjkt. OHB-Vrtdvritzdr Mrc R. Fuch bzicht di Übrgb l urpäich Milti uf d Wg zu Mr. ESA-Grl Dirktr, J-Jcqu Drdi, würdigt Ex- Mr l i pruchvll ud fziird Prjkt: E it i Prir für Eurp ud i vil Apkt uch i Prir für di gz Wlt. D ExMr-Prgr Lb k zud v dr Budrgirug. Br ht ich zur High-tch- Schid dr Rufhrt twicklt, gt Brigitt Zypri, Prltrich Sttkrtäri bi Budwirtchftiitr. Si it di u Krditri dr Budrgirug für Luftud Rufhrt ud wr zur Aulifrug d Mdul ch Br gk. D ExMr-Prgr it i gichftlich Prjkt dr ESA ud Rufhrt u Br Rufhrt u Br di Erflgtry bg i lb Jhr wi dr rt bt Wltruflug d ruich Kut Juri Ggri. D ch 1961 wurd i dr Htdt dr Etwicklugrig-Nrd (ERNO) ggrüdt, u flld Etwicklugufgb für di Rufhrt uf d Gläd dr hutig Airprt-Stdt zu kztrir. Ud drt wrd ch hut rbitl Ifrtruktur ud Sytkpt für di bt ud ubt Rufhrt twicklt ud prduzirt. Br it hut i hrurgdr Stdrt dr dutch Rufhrtidutri. Di hir rbrcht Spitzlitug i Brich dr Rufhrtyttchik ud -frchug, dr Erdfrrkudug ud Atphärfrchug, dr Plr- ud Mrfrchug wi dr Uwltfrchug ud -tchlgi uir ich zu i izigrtig Prtfli, it d di til ud urpäich Rufhrtprgr witrhi ßgblich utrtützt ud itgtltt wrd kö. S wurd i Br uch d Wltrulbr Clubu igrichtt, d it 2008 di ISS gkpplt it ud d Kr d urpäich Bitrg zur itrtil Wltrutti bildt. dr ruich Wltru-Orgiti Rc. E btht u zwi Mii, di 2016 ud 2018 zu Mr trt wrd, i Gpäck di Frg, b jl Lb uf d Mr ggb ht. Dr Spurg-Orbitr wird vruch, uf d Mr Nchwi für Mth dr dr Atphärg zu fid, di Zich für bilgich dr glgich Prz id. D i Br gbut Hrztück d Orbitr wird di frzöich Fir Thl Ali Spc zur Edtg übrgb. E btht u dr Struktur, d Thrlyt ud d Atribyt. Tk ud Atribyt k v Airbu Spc & Dfc. OHB ud Airbu id Til d urpäich Idutri-Krtiu, d di Mii uführt. Di rchtzitig Übrgb it i wichtigr Schritt i dr Etwicklug d ExMr-Prgr, Mrc Fuch. Wir id hr tlz druf, i Til di pruchvll itrtil Wichft- ud Frchugprgr zu i. Dr Spurg-Orbitr ud d Lddul Schiprlli wrd i Jur 2016 trt ud vruichtlich u Mt pätr d Mr rrich. Di zwit Mii it d Rvr dr ESA ud dr ruich Obrfläch-Plttfr it für Mi 2018 gplt ud wird d Plt Afg 2019 rrich. Rc it dr wichtigt Prtr dr ESA bi dr ExMr- Mii. Ft Frk Th Kch, DLR 24 Wirtchft i Br

25 ESA bucht u Stllittrt bi Eurckt Di Eurpäich Rufhrtgtur (ESA) ht d Brr Rufhrtutrh Eurckt it d Strt i witr Erdbbchtugtllit buftrgt: Stil-5p ll di Nutzlt für d brit 2010 i Br btllt, br bihr icht gutzt Strt it ir Rckt-Trägrrkt wrd. Stil-5p it it dr dritt Stllit d v dr EU fizirt Uwltübrwchugprgr Cpricu, d Eurckt v Wltrubhhf Pltk 2016 i Nrdruld trt wird. Nb Stil-5p ht di ESA Eurckt it d Strtdit für Stil-2B ud Stil-3A buftrgt. A Bu dr Stil-Rkt it uch d Muttrutrh v Eurckt, Airbu Df & Spc, hrr Stdrt i Eurp btiligt. Stil-5p wird di Qulität dr Erdtphär i ir ychr Ulufbh v c. 830 k Höh übrwch. Dr ächt Strt v Eurckt it it Stil-3A für d Frühjhr 2015 vrgh. Eurckt Luch Srvic GbH it i Gichftutrh v Airbu ud dr ruich Fir Khruichv Spc Ctr, d für krzill ud ititutill Kud Stllit bi zu ir Höh v k i rdh Ulufbh trprtirt. Ari 5: 58. Strt i Flg Zu 58. Ml i Flg it i Ari 5 v Wltrubhhf Kuru i Frzöich-Guy i All gtrtt ud ht dit rut di ußrrdtlich Zuvrläigkit dr urpäich Trägrrkt utr Bwi gtllt. Di Ari 5 wird v Airbu Dfc d Spc, d wltwit zwitgrößt Rufhrtutrh, twicklt ud hrgtllt. Dir 58. rflgrich Strt i Flg, d Utrh, zigt di hrurgd Kptz v d Gchäftbrich Spc Syt v Airbu Dfc d Spc l idutrillr Huptuftrghr it D Idutritzwrk für di Rkt uft 550 Utrh i zwölf urpäich Lädr. BLG AUTOMOTIVE Buch Si u uf dr , B BEREIT FÜR GROSSE AUFGA- HANDWERK, HIGH-TECH BEN. UND EIN JEDERZEIT. PAAR BESONDERHEITEN ÜBERALL. BLG Wirtchft i Br 25

26 STANDORTBREMEN Ft Flughf Br Flughf-Bilz 2013: 2,6 Milli Flugrid I Jhr 2013 ht dr Flughf Br 6,8 Przt hr Gät bfördrt: Fluggät hb d Airprt l Abflug- dr Akuftrt gutzt wr D it icht ur i Budvrglich d zwitbt Ergbi hitr d Flughf Wz, dr uch d zwitbt Fluggtrgbi i dr Gchicht d Flughf Br ch I Durchchitt id di dutch Vrkhrflughäf 2013 u 0,6 Przt gwch. Mit urr Etwicklug i wichtig Krbrich Fluggt id wir hr zufrid, gt Flughfchf Jürg Bul. Dit ht ich dr Airprt Br v Pltz zwölf uf Pltz lf dr 22 itrtil Vrkhrflughäf i Dutchld vrbrt. D Utz dr GbH für 2013 bziffrt Bul uf 40,5 Milli Eur (2012: 39,1 Milli). Dr fizill Klidirugkur i frtgtzt ud d Eigkpitl gtärkt wrd. Au igr Krft hb di Flughfgllchft Altchuld u 4,3 Milli bgbut; d Frdkpitl lig rtl it 20 Jhr utr 20 Milli Eur. D Ergbi für d Flughf für 2013 wi ch d vrläufig Bilzwrt i Vrlut v 1,5 Milli Eur u; dr Plwrt hb -1,7 Milli Eur btrg hb dr Vrlut bi 2,9 Milli Eur glg. Bul btt, d dr Flughf brl ubvtifri gblib i, ll Arbitplätz rhlt ud di Altlt u hrr Milli Eur AIRPORT BREMEN rut vrrigrt wrd i. Wir hb 2013 i Ivtitivlu v 7,5 Milli u igr Krft gtt. Di gilt bipilwi für di Erurug d Vrfld ud i Schllchutzprgr. Rtck Airwy: v Br ch Zürich Di dutch Rgilfluggllchft Rtck Airwy fligt jtzt v Br ch Zürich. V Mtg bi Fritg wird di Schwizr Mtrpl zwi Ml täglich u 7:30 Uhr ud 16:30 Uhr tp v Br gflg. Zu Eitz kt i Drir 328 dr Air Alp it 31 Sitzplätz. Di Airli bitt ktl Gträk ud i Sck Brd wi 23 Kg Frigpäck ud 8 Kg Hdgpäck. Wichtigt Zilgrupp id Gchäftrid. Air Frc KLM: hr Kpzität Air Frc KLM but di Präz i Br dutlich u. Ab 30. März bitt Air Frc i größr ud drr Fluggrät uf d vir täglich Vrbidug ch Pri-Chrl-d- Gull, d ich di Sitzpltzkpzität u hr l 50 Przt rhöht. Glichzitig bitt KLM i virt täglich Flug ch Atrd-Schiphl l turugäß Auftckug zu Srflugpl. Dit id di itrtil Drhkruz Atrd ud Pri chtl täglich für Brr Fluggät bt zu rrich. Gri: Flugvrbidug ch Mku lht ich Dutch Prdukt id i Ruld hiß bghrt. Auch di brich Wirtchft vrzicht zuhd Gchäftbchlü i ruich Mrkt. Sit 2009 hb ich di Exprt u d Ld Br ch Ruld hr l vrvirfcht ud tur ktull uf i u Rkrdrk zu. I Zitru v Jur 2013 bi Nvbr 2013 wurd Wr it i Gtwrt v hr l 380 Milli Eur i di Ruich Födrti ugführt. Erlichtrt wird dr Auf- ud Aubu v Gchäftktkt durch di dirkt Abidug d Brr Airprt Ruld größt Flughf, Mku-Dddw. Di Fluggllchft Gri bdit di Strck it Mi Al plitich ud wirtchftlich Ztru it di ruich Hupttdt i bdr Stllug für di Brr Wirtchft i. Ur Dirktvrbidug bflüglt d Autuch ud di Zurbit zwich d Rgi, gt Olivr Pwl, Chif Crcil Officr (CCO) v Gri. Mku it für Gchäftrid idt b itrt wi für Städtrid. Irhi utrhlt 50 dr tw 200 Mitglidr d Hdlkr-Lädrtzwrk Ruld ig Vrtrtug i Ruld. 26 Wirtchft i Br

27 * Typich T: cht ich ützlich Typich Frd: cht ich lg DER NEUE FORD TRANSIT CONNECT bidruckd Ldruläg Dr u Frd Trit Cct it Itrtil V f th Yr Zu Rcht, d l ffizitr ud flxiblr Trprtprfi übrrcht r it ir rtulich Ldkpzität. Bipil gfällig? Slbt Bupltt it ir Größ v 2,4 x 1,2 id ki Prbl. Ud gr lägr Objkt bi zu 3,40 vrtu Si gz ifch dk dr Trwd it Durchldöglichkit. Übrzug Si ich lbt! * Qull: v-f-th-yr.c; 09/2013

28 STANDORTBREMEN VOM CONTAINER ZUM STÜCKGUT 50 Jhr Nutädtr Hf Uivrlhf it hrvrrgdr Abidug Ft BLG Di Ridrti (i Bild lik) d Nrddutch Llyd (NDL) wr 5. Fbrur 1964 d rt Schiff, d i d Bck d Nutädtr Hf uf dr lik Writ ilif. Mhr l d Bck gb dl ch icht. Schupp ud Krä wurd rt chlißd ufgbut, zuächt uf dr Wtit ud pätr ch ud ch uch uf dr Otit. Sch währd dr Buph rgt dr Hf für Furr, l di Bggr 1962 i dr Wr uf zhlrich Übrrt ir Hkgg tiß. Ihr Bu wurd pätr uf di Zit u 1380 dtirt. Ni zuvr htt i lch Fud ggb. Ertl kt Aufchlu übr di ttächlich Burt dr Kgg, übr Größ ud Trgfähigkit gwi. Di Fudtück wurd zugtzt, ufwdig krvirt ud hb hut ihr ft Pltz i Dutch Schifffhrtuu i Brrhv. Di Ridrti lud bi ihr rt Buch i Nutädtr Hf i chwr Ktlytr it brdig Gchirr u i Bichiff. Si wr i Hburg gbut ud i Nvbr 1960 d NDL bglifrt wrd. Dr 161 Mtr lg ud 20 Mtr brit kvtill Stückgutfrchtr wr it BRT vr. 44 M Btzug wr dl für d Btrib rfrdrlich. Zuätzlich gb Pltz für u Pgir. I Zug dr Fui d NDL it dr Hburgr Rdri Hpg i Jhr 1970 wurd di Ridrti i ulädich Rdr vrkuft. Mitt dr 1960r Jhr plt di rikich Rdri S-Ld d Aufbu i Ctirliidit übr d Atltik ud ucht dfür pd Häf dr Nrdküt. Br ud Rttrd rhilt chlißlich d Zuchlg. Allrdig ut dr Nutädtr Hf ch währd dr Burbit für d Ctiruchlg ugplt wrd. S ttd dr Ctirtril Br wurd drt di rt ch u Arik igführt Ctirbrück ufgbut. Di witr Brück lifrt di Brr Fir Kck, di it ihrr ig Ktrukti uch uf d Wltrkt gut Erflg fir kt, bvr itich Hrtllr chlißlich d Wttbwrb für ich tchid. I d vrgg 50 Jhr ht ich d Hfrl r gwdlt. Bi d Burbit wurd di Hkgg gfud. Für di Nutädtr Häf wr urprüglich dri Hfbck ud i Wdbck gplt wrd. Rliirt wurd d br ur d Bck II it d Lkur Hf ud d Wdbck. Auf d 1,1 Qudrtkiltr grß Trilfläch wurd kvtill Stückgütr ud zuhd Ctir ugchlg. Mit d rt Wchtu dr Ctirvrkhr fil i Br di Etchidug, i völlig u Alg i Brrhv zu bu, wil drt urichd Fläch für i Tril ud für d küftig Aubu vrfügbr wr. Zud wr di utich Bdigug für di ir größr wrdd Ctirchiff br. S wdrt b Mitt dr 1980r Jhr ll Ctirvrkhr ch Brrhv b. Hut wird i d Hf i grß Bdbrit kvtill Stückgut ugchlg. Schwrpukt id Sthl- ud Frtprdukt, Schifhrzug, Mchi ud Alg wi Prjktldug. Dzu ghör uch riig Butil v Gufbrituglg, kpltt Prduktilii dr zrlgt Fbriklg. Zud wird dr Stdrt vrhrt dzu gutzt, Idutrilg dirkt chifftif Wr zu tir. S wrd rgläßig grßvluig Kpt it hrr hudrt T Gwicht vrld. Liichiff vrbid d Nutädtr Hf rgläßig it Häf i ll Wlt, pzill i d USA, i gt Mittlrru ud Frt. Dr Nutädtr Hf it i Uivrlhf it hrvrrgd Vrkhrbidug pr Strß, Schi ud Wr. Ei witrr Vrtil it di dirkt Abidug d Gütrvrkhrztru (GVZ), w zhlrich Spditur ud Lgitikutrh gidlt id. A ud i GVZ it di BLG glich it hrr Lgitikztr vrtrt. V drt u wrd huptächlich Fhrzugtil i Ctir ch Übr vrchifft. Au i dr größt Hchrgllägr Eurp wrd ll Tchib-Vrkuftll it Artikl vrrgt ud di Oli-Btllr dirkt bdit. 28 Wirtchft i Br

29 HAFENWIRTSCHAFT Trilbtribr Eurgt tigrt Uchlg Di Eurgt-Grupp ht i vrgg Jhr rtl it 2008 widr di 14-Milli-TEU-Mrk übrchritt ud urpwit 14,2 Milli Stdrdctir (TEU) ugchlg. D tpricht i Wchtu v 7,3 Przt ggübr d Vrjhr, tilt d Utrh it. Wchtutr wr di itliich Mittlr-Tril it hr l lf Przt. Eb vrzicht di bid Atltik-Tril i Tgr ud i Lib ußrrdtlich Uchlgwchtu I Dutchld it d Bild gplt: Währd dr Tril Hburg i Mg u cht Przt uf kpp zwi Milli TEU tigrt, blib Brrhv it füf Przt wigr l i Vrjhr hitr d Erwrtug zurück. Dr Tifwr-Ctirtril i Wilhlhv widru bötigt hr Zit l urprüglich rwrtt, u ich Mrkt zu pitiir. D für Eurgt igt pitiv Ergbi dürf icht drübr hiwgtäuch, d ich dr Mrkt dr Ctirvrkhr i i Ubruch bfidt, Th Eckl, Vritzdr dr Eurgt-Gruppgchäftführug: Di Rdri tz uf iig wig Krti, w für Shäf whl Chc l uch Riik birgt. Di Piti v Eurgt i br gut. Wir h hr Chc l Riik, zul di dri wltgrößt Rdri-Grupp, Mrk Li, MSC ud CMA CGM (P3), i utrchidlich Ktllti iig urr trtgich wichtigt Tril btiligt id. Abkig & Ru für Utrhturug ghrt Mit d Axi-Awrd 2013 ht di Prüfug- ud Brtuggllchft Dlitt vir Mittltädlr u d Nrd für ihr chhltig Sichrug d Utrh, dr Fizirug ud d Mrkig ghrt. Eir dr Priträgr it dr Ycht-, Mri- ud Spzilchiffbur Abkig & Ru. Di Hrghwi ud Strigz bi Ivti ud di Eibidug v hr l 100 Jhr Schiffbutrditi di bi A&R l Bi für chhltig Wirtchft, hiß dzu. D i i wltbkt Nichrkt tätig Filiutrh lb v ttr Ivtibritchft ud i ffizit Kudbzihuggt. D di Kud di Trditi bfll l itgrl Prduktbtdtil äh, i di i ll Brich, uch i dr Gllchftrtruktur, zukuftfähig ud chhltig tblirt, Dlitt. I i Burtilugvrfhr wr 19 Utrh utrucht wrd. Dr Awrd wird i dri Rgi i Dutchld uglbt. Hflgitikr prätir ich i llr Wlt Di Hfgrupp Br/Brrhv it uch 2014 widr wltwit utrwg zu Fch ud Ifrtivrtltug. Ur Mkldr it prll gfüllt, brprt-mrktiglitr Michl Skib. Di Vrtltugrih it Gichfttäd uf M i Eurp, Ai, Nrd- ud Südrik wurd g it dr Hfwirtchft d Zwi-Städt-Stt bgtit. Di Zurbit dr utlld Wirtchft it brprt ht ich bwährt, gt Uw Will, dr l Gchäftführr dr Brich Hfvrtrtug ud v Vi Br it Afg Jur di Itr dr Lgitikwirtchft ud -wichft i Ld Br whrit. Di Fir wi u täglichr Prxi, i wlch Lädr ud bi wlch M i Btiligug für i ivll it, Will. Bi dr Orgiti vrl ich d grd di kli ud ittlr Utrh uf di Erfhrug v brprt. brprt bitt d Autllr i Rudu-Srgl- Pkt, d v prfill gtltt Gichfttd übr Utrtützug bi Ctrig bi zur durchghd Btruug vr Ort richt. I Prizip ü ich di Fir ur u Flug ud Htl kür ll dr übrh wir, Skib. Di fruit lgitic i Fbrur i Brli cht d Afg; i März td it dr BrkBulk Chi i Schghi ud dr Itrdl Suth Aric i S Pul Chi ud Brili uf d Mprgr dr brich Häf. E flg di Fch trrui i Mku i April, di Brk Bulk Eurp i Atwrp i Mi, di CMAT i Hvr bfll i Mi, di trprt lgitic Chi i Shghi i Jui ud zitglich di Widfrc i Br. Für di zwit Jhrhälft id Muftritt i Hburg, Hut ud Itbul gplt. Alg- ud Gbäudtchik Plug I Auführug I Srvic NEUE ADRESSE AB JUNI 2009 Jh Or GbH & C. KG Auf dr Höh 4 I Br Tl. (0421) Fx (0421) N Wirtchft i Br 29

Die Taxi-Aktions-Angebote. Ihre Vorte

Die Taxi-Aktions-Angebote. Ihre Vorte Di Txi-Akti-Agbt il: Ihr Vrt ti PLUS TxiGr l t grt K 016 vrlä.2 6.0 0 3 bi Akti rug Fizi g ti ü - ud G lughm h z I v ti Attrk gprämi r privt Erbru uch fü lä h c N tiv hrzug Attrk Ihbrf t tz u g Bi ur Txi-Bipkt

Mehr

Weiterbildung WBA Allgemeine Zahnmedizin SSO: Beurteilung der Weiterbildungspraxis durch die Assistenzzahnärztinnen und Assistenzzahnärzte

Weiterbildung WBA Allgemeine Zahnmedizin SSO: Beurteilung der Weiterbildungspraxis durch die Assistenzzahnärztinnen und Assistenzzahnärzte Witrbildug WBA Allgmi Zhmdizi SSO: Burtilug dr Witrbildugprxi durch di Aitzzhärzti ud Aitzzhärzt Witrbildugtätt/-prxi: Aitti/Aitt: ---------------------------------------------- -----------------------------------------------

Mehr

1. Mönchengladbach Der Standort für Ihren Erfolg

1. Mönchengladbach Der Standort für Ihren Erfolg Möchldbch r tdrt für hr rfl Mit rud iwhr ist Möchldbch di rößt tdt idrrhi s izusbit rricht bi i dius v il rud Milli Mch ktull twicklu Möchldbch bfidt sich wi i dr ufwärtsbwu i ilzhl dr rlisirt Prjkt i

Mehr

Sparkasse Staufen-Breisach. Kleine Zinsen für große Wünsche. Der Sparkassen-Privatkredit.

Sparkasse Staufen-Breisach. Kleine Zinsen für große Wünsche. Der Sparkassen-Privatkredit. 2 Jahr ImmobiliCtr = 2 Jahr Komptz, Erfahrug ud Qualität Stauf-Briach i h c ut G Wir lad Si i! Damit Si vo Afag a auf dm richtig Wg id, bit wir Ih al rt Schritt Ihr prölich Fiaz-Chck. Wir rarbit gmiam

Mehr

Die Kraft der guten Worte

Die Kraft der guten Worte ! k h c s l l o iv Ds Büchr, C chmck, ft Ptsch A trß PLZ / Ort L A ll i sivoll schk möcht! mit vil Fr f ll it rit. Wi k ich hlf? Dis Frg h sich sichr scho vil vo s gstllt. Zm Bispil mit sr Gschk, r Erlös

Mehr

Welcher Akku hält länger?

Welcher Akku hält länger? Wchr Akk h gr? Ei Vrgich vo y v Br www.-gh. W vrrch i Arg i Akk i r Vorgg chich or chich? Di Awor i. Ei Akk i i Vrchißrok Ag ri i Vr Hrr gi. Ähich ir g Fr öch r Akk irig Fkor ir Aggfor rückkhr. Wi ch i

Mehr

Welche Informationen N e w s K o mpa s s G mb H s a m melt und wie wir die D aten verwenden

Welche Informationen N e w s K o mpa s s G mb H s a m melt und wie wir die D aten verwenden Daten s chutzinformation V i el e n D a n k f ür I hr I nt e r e s s e a n u n s e r e r W e b s it e u n d u n s e r e A n g e b o t e s o w i e I hr V e rtr a u e n i n u n - s e r U n t e r n e h m

Mehr

// Ihr AWA Tagungszentrum im Herzen von München

// Ihr AWA Tagungszentrum im Herzen von München // Ihr AWA Tagugztrum im Hrz vo Müch // Raum ISAR Ihr Vrataltug i ur Räumlichkit Raumgröß: 95 m² Maß: Läg: 13,80 m Brit: 6,80 m Höh: 2,66 m Taglicht (tilwi vrduklbar) Modr Frichluftytm Umfagrich Tagugtchik

Mehr

Entdecken Sie. in Lostorf. - mit einer schönen Wanderung. - mit dem Auto. - mit den öffentlichen Verkehrsmitteln. Schloss Wartenfels

Entdecken Sie. in Lostorf. - mit einer schönen Wanderung. - mit dem Auto. - mit den öffentlichen Verkehrsmitteln. Schloss Wartenfels Entdckn Si Schlo Wrtnfl in Lotorf - mit inr chönn Wndrung - mit dm Auto - mit dn öffntlichn Vrkhrmittln Schlo W r tn fl Wi rrich ich d Schlo Wrtnfl pr Auto? mit Auto Von Zürich: - Autobhnufhrt Aru Ot Hunznchwil,

Mehr

Clubbeitrag: Der Clubbeitrag wird problemlos monatlich von Ihrem Konto per Bankeinzugsverfahren abgebucht.

Clubbeitrag: Der Clubbeitrag wird problemlos monatlich von Ihrem Konto per Bankeinzugsverfahren abgebucht. & K Clu Amlug s 4 Woch ch E s sucht Kurs tfällt ANMELDEGEÜH vo 10,-- (pro K) - uch m spätr Clutrtt ch Ihrr Whl - Motlchr Clutrg hltt: Kurstlhm: Kurstlhm vo K mt Eltrtl (Säuglgsgrupp s 3.-6. Lsjhr) Kurstlhm

Mehr

FREIBURG. Toleranz. Innovation. Technologieorientiert und mittelständisch geprägt. Anwendungsorientiert und vernetzt

FREIBURG. Toleranz. Innovation. Technologieorientiert und mittelständisch geprägt. Anwendungsorientiert und vernetzt Awdugortrt ud vrtzt chologortrt ud mttltädch gprägt Al Brückchlg zwch Wchft ud Wrtchft kommt dm W- ud chologtrfr bodr Bdutug zu. Frburg ud d Rgo d Stz rommrtr Erchtug dr Grudlg- ud gwdt Forchug d ch uf

Mehr

Qualität, auf die Sie bauen können. Quality Living im lebenswerten Mariahilf. 1060 Wien, Gumpendorfer Straße 123 www.gumpendorferstrasse123.

Qualität, auf die Sie bauen können. Quality Living im lebenswerten Mariahilf. 1060 Wien, Gumpendorfer Straße 123 www.gumpendorferstrasse123. Qulität, uf di Si bun könnn. Qulity Livi i lbnswrtn rihilf 1060 Win, upndorfr Strß 123 www.gupndorfrstrs123.t JAJA In City-Näh it ttrktivn Nhvrsorn, bstr Vrkhrsnbindu und Infrtruktur D ist Qulity Livi

Mehr

Notenblätter. Christof Fankhauser Hofmattstrasse 41a 4950 Huttwil 062 /

Notenblätter. Christof Fankhauser Hofmattstrasse 41a 4950 Huttwil 062 / Ntnblättr hrf Fnkhusr Hfmttstrss 41 4950 Huttwl 062 / 965 43 16 ml@chrffnkhusrch wwwfnkhusrchrfch O fröhlch ( Nr 2 und 11) trdtnll, us Szln Q \ \ #! ch #! O O O fröh fröh fröh l l l ch ch s s s l l l Q

Mehr

Bis zu 20 % Ra. b b. a h

Bis zu 20 % Ra. b b. a h btt! Bis zu 20 % R www.gvb.ch h? ic s b b d d u W s s d ich t lück lo s s u H Ih h ic s W i v Mit us kö Si Ih Hus udum vsich Mit us Zustzvsichug ist Ih Vsichugsschutz i ud Sch W glichzitig i Lück i d Gbäudvsichug

Mehr

Hartfolien- Verpackungen öffnen

Hartfolien- Verpackungen öffnen Mxr rg 20 E pr Tropf Spülttl d tw Wr 28 d Mxr gb, fx, pül, br! 29 Hlt & Rg Hlt & Rg 19 Swrg, w gwßtr Doöffr gkft wrd. Hrtfol- Vrpkg öff B Stbxr fktort d Przp bfll, w d Wr d Spülttl Br gbt. I Hrtfol gwßt

Mehr

2 e. t a. te Tas. l a. Pa last. sel Pin. nn S e o. ne Son. sen es. ss n. sen le. e l s

2 e. t a. te Tas. l a. Pa last. sel Pin. nn S e o. ne Son. sen es. ss n. sen le. e l s Tst Ts t Plst P lst Pisl Pi sl S S ss s s ls l s Wöt-Schib-Stif zum Tbi-Lslhgg ud fü DAZ A d Lii i Stif zschid. - Jd Stif hiztl i d Mitt flt. - Es sll imm u i hlb Stif sichtb si. - Am Ed vglich ud vbss

Mehr

2 0. t ld D h t ff nb r d rb t n r d t d t ff n t n n t, n l r B ld d r V rh ltn z b n, d r n n r r n V rbr t n n r hr h r d n V r h t r l n f rn h lt

2 0. t ld D h t ff nb r d rb t n r d t d t ff n t n n t, n l r B ld d r V rh ltn z b n, d r n n r r n V rbr t n n r hr h r d n V r h t r l n f rn h lt t d n ¼b r d B ld n nd ndl n f t r rp r.. bh ndl n : b r tt n nd b r ltn. V n. t ld. ( t 6 F r n T xt. n V r nl n d r bf n n r p t l n L hrb h d r ll n n h h b h hr r b r t b nnt V r h b z ¼ l h d r B

Mehr

StudiumPlus- SS 2017 Torsten Schreiber

StudiumPlus- SS 2017 Torsten Schreiber StudiumPlus- SS 07 Torst Schribr 44 Dis rg sollt Si uch oh Skript btwort kö: N Si di wichtigst Eigschft vo Mg! Wi kö Si i Itrvll dfiir? Wi fuktioirt di Modulo-Oprtio? Wofür brucht m ds d Morg Gstz? Ws

Mehr

E i n b a u-b a c k o f e n O I M 2 2 3 0 1 B i t t e z u e r s t d i e s e B e d i e n u n g s a n l e i t u n g l e s e n! S e h r g e e h r t e K u n d i n, s e h r g e e h r t e r K u n d e, v i e

Mehr

Sachsen-Anhalt 2013/2014. Volksbanken Raiffeisenbanken

Sachsen-Anhalt 2013/2014. Volksbanken Raiffeisenbanken R H E M T G N I R DER! N B A N I E R FAI BEWERB FÜR MEHR MIT S-Al 2013/2014 TT DER WE Vl Rii 2 l i H R i D ä p Mii v i i F Gß z W, zi i i p ii i S W W ll i z ß F v i i i i iß: Fi Hil, l i p z i i J S K

Mehr

http://hdl.handle.net/2027/uc1.b5045265 http://www.hathitrust.org/access_use#pd-us-google

http://hdl.handle.net/2027/uc1.b5045265 http://www.hathitrust.org/access_use#pd-us-google n r t d f r b r@ p nn. d ( n v r t f P nn lv n n 20 0 2 4:00 T P bl D n n th n t d t t, l d t z d http:.h th tr t. r pd l Z r n t d r rz l näl d n hl h n b t B rü ht n d r f n r n V rz n n F r n p l. H,

Mehr

n r t d n :40 T http: hdl.h ndl.n t 202.b 0 04

n r t d n :40 T http: hdl.h ndl.n t 202.b 0 04 J hrb h d r Pr f h n l h n L nd n t lt B rl n f ¼r d J hr B nd XL, T l. B rl n V rtr b b d r Pr Ÿ h n l h n L nd n t lt B rl n N. 4, nv l d n tr Ÿ 44 22. n r t d n 20 2 04 2 4: T http: hdl.h ndl.n t 202.b

Mehr

virtualnights:media Agentur für junge Zielgruppen Ausgabe 2013 www.virtualnightsmedia.com

virtualnights:media Agentur für junge Zielgruppen Ausgabe 2013 www.virtualnightsmedia.com virtualight:mdia Agtur für jug Zilgrupp Augab 2013 www.virtualightmdia.com virtualight:mdia //Ur Gchäftbrich virtualight:mdia agt Willkomm!.. Kai Broklmir Wir bgrüß Si zu d Utrhm-Nw vo virtualight:mdia,

Mehr

zu den 100 wichtigsten deutschen Wörtern

zu den 100 wichtigsten deutschen Wörtern K Rchtschrbkrt z d 100 wchtgst dtsch Wörtr Ss Schäfr www.zbrms.d 2013 Ds 100 Wörtr kmm dtsch Txt bsdrs häfg vr: d d ch dr s r wr s ds d wr d st f mt cht ht z d br m sgt hb s dm sch m hb htt d ch m km sd

Mehr

Konfliktmanagement in der Psychiatrie. Christoph Hebborn, Fachkraft für Arbeitssicherheit Klinikum Oberberg GmbH

Konfliktmanagement in der Psychiatrie. Christoph Hebborn, Fachkraft für Arbeitssicherheit Klinikum Oberberg GmbH Kofliktmaagmt i dr Psychiatri Christoph Hbbor, Fachkraft für Arbitssichrhit Kliikum Obrbrg GmbH Kofliktmaagmt am Bispil ds Kriskrakhaus Gummrsbach Ztrum für slisch Gsudhit Kliik Marihid 01 Kliikum Obrbrg

Mehr

L Hospital - Lösungen der Aufgaben B1

L Hospital - Lösungen der Aufgaben B1 L Hospital - Lösug dr Aufgab B Gsucht: = Übrprüf ob di Rgl vo L'Hospital agwdt wrd darf Für ght dr Zählr gg L'Hospital darf agwdt wrd, Für ght dr Nr gg = da Zählr ud Nr gg gh Zählr ud Nr diffrzir: ' =

Mehr

O. Univ.-Prof. Dr. Fritz Scheuch, Wirtschaftsuniversität Wien / Institut für MarketingManagement

O. Univ.-Prof. Dr. Fritz Scheuch, Wirtschaftsuniversität Wien / Institut für MarketingManagement Ablauf & Ihalt Eröffugsstatmt O. Uiv.-Prof. Dr. Fritz Schuch, Wirtschaftsuivrsität Wi / Istitut für MarktigMaagmt Bdutug Olishoppig ud Prisvrglichsplattform & Mthodik dr Studi Uiv. Ass. Dr. Ar Floh, Wirtschaftsuivrsität

Mehr

Impressum. Kontakte der Lehrbetriebe

Impressum. Kontakte der Lehrbetriebe Wir fru u darauf, mit Ih i maßgchidrt Kozpt für Ihr Utrhm zu rtll. Zögr Si icht u zu kotaktir! Imprum Jugd am Wrk Brufaubildug für Jugdlich GmbH Thaliatraß 85/4. Stock 1160 Wi Tl: 01/405 02 86 E-Mail:

Mehr

a) Wie groß ist das Feuchtedefizit D? b) Wie groß ist die Taupunkttemperatur? c) Was bedeutet das Erreichen der Taupunkttemperatur physikalisch?

a) Wie groß ist das Feuchtedefizit D? b) Wie groß ist die Taupunkttemperatur? c) Was bedeutet das Erreichen der Taupunkttemperatur physikalisch? Kluur Ingniurhydrologi I Sptmbr 006 Aufgb 1: Auf inm Grgndch, d 7 m lng und m brit it, oll ich in.5 cm trk ichicht mit inr Dicht ρ=97 kg/m bfindn. Di ichicht oll in Tmprtur von t=0 C hbn. ) Wlch M i ligt

Mehr

a c b e h k r s l m a) 224380.035.901 VE: 4 b) 224380.022.101 VE: 4 c) 224380.035.101 VE: 4 d) 224380.022.901 VE: 4

a c b e h k r s l m a) 224380.035.901 VE: 4 b) 224380.022.101 VE: 4 c) 224380.035.101 VE: 4 d) 224380.022.901 VE: 4 r ü r ) 224380.035.901 VE: 4 ) 224380.022.101 VE: 4 ) 224380.035.101 VE: 4 ) 224380.022.901 VE: 4 ) 224362.021.355 VE: 2 ) 224362.017.355 VE: 4 i x w ) 224365.013.355 VE: 4 ) 224364.009.355 VE: 6 i) 224234.015.901

Mehr

:46 1/9 Kinder gut betreut

:46 1/9 Kinder gut betreut 30.09.2017 02:46 1/9 gut btrut LANDKREIS AUGSBURG (DRUCKANSICHT) KINDER GUT BETREUT KINDERTAGESSTÄTTEN & SCHULISCHE BETREUUNGSANGEBOTE IM LANDKREIS AUGSBURG Di G mi d im La dkr is Aug sbu rg vrf üg üb

Mehr

Aufenthalts- und B e s chäftigung srecht für drittstaat s an gehörige K ün stler_innen

Aufenthalts- und B e s chäftigung srecht für drittstaat s an gehörige K ün stler_innen Aufenthalts- und B e s chäftigung srecht für drittstaat s an gehörige K ün stler_innen (Stand: 2014) Erstellt von RA Mag.a Doris Einwallner Schönbrunner Straße 26/3, 1050 Wien, T +43 1 581 18 53 www.einwallner.com

Mehr

zur Freiwilligenarbeit im Alter

zur Freiwilligenarbeit im Alter 12 0 2 r o A s r v r k G ü f hr d J s h ch zwsc s pä rä o r Eu d o S d u r A h k m S c F b F & r g D rw F r zu D & Fk zur Frwgrb m Ar V är ud Msch s wchg Bräg für d Gsschf. Ds rch vo dr Arb urschdchs Vr

Mehr

Volksbank Wittenberg eg

Volksbank Wittenberg eg Volksbak Wittbrg G Offlgugsbricht i. S. d. Istituts- Vrgütugsvrordug pr 31.12.2011 Ihaltsvrzichis 1 Ihaltsvrzichis 1 Ihaltsvrzichis... 2 2 Bschribug ds Gschäftsmodlls... 3 3 Agab zur Eihaltug dr Afordrug

Mehr

1000 Dinge, an die zu denken ist, wenn Microsoft Office SharePoint Server 2007 implementiert werden soll

1000 Dinge, an die zu denken ist, wenn Microsoft Office SharePoint Server 2007 implementiert werden soll 1000 Dinge, an die zu denken ist, wenn Microsoft Office SharePoint Server 2007 implementiert werden soll 1 0 0 0 Di n g e, a n di e z u d e n k e n ist, w e n n M i c r o s o f t O f f i c e S h a r e

Mehr

FREUZEITSPORT mit Union Trendsport Weichberger 2012 Nr. 2 - P.b.b. 05Z036131 S 3100 St. Pölten, Fuhrmannsgasse 9/7, (ZVR: 887639717)

FREUZEITSPORT mit Union Trendsport Weichberger 2012 Nr. 2 - P.b.b. 05Z036131 S 3100 St. Pölten, Fuhrmannsgasse 9/7, (ZVR: 887639717) RUZITORT Ui T Wi 0-05Z0363 300 öl 9/7 (ZVR 88763977) L i i L*ROMOTIO W D GH 35 Kff/i U Oß 7 Tl +43 676 700 30 90 -il ffi@li UID TU994940 9366 LG öl 0 l iöi öl Iil l Mli ÖT i i K f i ö Oi 0 75 5 l 85 0

Mehr

e r s p e k b t i l i v e A u * * FITNESS & BUSINESS EDUCATION DUALES STUDIUM 2012 F i o n t n a c s s d E & s s i

e r s p e k b t i l i v e A u * * FITNESS & BUSINESS EDUCATION DUALES STUDIUM 2012 F i o n t n a c s s d E & s s i i l i d g m i t P r p k b t i A o * * t i a c d E B & v t F i FITNESS & BUSINESS EDUCATION DUALES STUDIUM 2012 FITNESS & BUSINESS EDUCATION Lib Lri, libr Lr, wir fr, da Si ich für r dal Stdim itrir. Thort

Mehr

KURSPROGRAMM SOMMERSEMESTER 2015

KURSPROGRAMM SOMMERSEMESTER 2015 g A Tg Fl ö Zg b u Z Sb & T T l b A D 5-R J l L d Ru J Md C Ub C Af l KURSPROGRAMM SOMMERSEMESTER 05 TANGO ARGENTNO P Jd & M Lk P Jd ud M Lk vl d Kulu d Tg Ag l kül-v P ud u flßd ud lg Sl d Muk Uug. FLAMENCO

Mehr

MODUL JAHRE MIT SICHERHEIT MEHR WASSERSPASS. Baderegeln Notsituationen Alarmieren Retten mit geringstem Risiko Gefahren am See

MODUL JAHRE MIT SICHERHEIT MEHR WASSERSPASS. Baderegeln Notsituationen Alarmieren Retten mit geringstem Risiko Gefahren am See MODUL 4 8 11 JAHRE MIT SICHERHEIT MEHR ASSERSPASS Bl Nii Ali R i i Riik Gf S Uiil Pävi v Bfäll, lii v Swii Lb-Gllf SLRG BADEREGELN K i Bl? Sib ii Tx j Rl AUFGABE 41 BADEN MACHT SPASS! D li pi i Swi j J

Mehr

o g en I An den n u Er k Name: Dein Auftrag Auf geht s! wortreich in Bad Hersfeld ggmbh

o g en I An den n u Er k Name: Dein Auftrag Auf geht s! wortreich in Bad Hersfeld ggmbh E k g I gb II t Pl h c A w t p t Nm: Tf f p kt: : Di Aftg, ich k K i t ti b ich! Hi l t ik w m i m t K i z Hip zhlich At i fü b t. Zit i L vchi itit h h lc ch w p, S fü ich h v llm ch wt i Fm R i ch i

Mehr

MIT VIELEN ANGEBOTEN VOM 18. BIS EINSCHL. 26. APRIL 2015

MIT VIELEN ANGEBOTEN VOM 18. BIS EINSCHL. 26. APRIL 2015 SFII 110 I VSCHID FAB I 10 TOPF (gülig b ofo bi icl. 26.04.; olg Vo ic.) HÄGPLAGOI 110 DOPPLT GSTCKT I FAB D I 10 TOPF (gülig b ofo bi icl. 26.04.; olg Vo ic.) Blkowoc IT VIL AGBOT VO 18. BIS ISCHL. 26.

Mehr

Life Hacks Kollegen, Schüler, Eltern & Co.

Life Hacks Kollegen, Schüler, Eltern & Co. Lif Hacks Kollg, Schülr, Eltr & Co. Gial Tipps ud Tricks für Grudschullhrri ud Grudschullhrr Lhrr Lif Ha cks Gru Grud owloadauszug owloadauszug aus d Origialtit tl: Origialtitl: schull Lif Hacks Kollg,

Mehr

Vektorrechnung. (Version )

Vektorrechnung. (Version ) Vktoh Vio 5.6.. Biklä S.. li häi S.. kolli S.. hlo Vkto S..4 koml S..5 Nllvkto, Ntl lmt S..6 Gvkto, Iv lmt S..7 Bt/Lä i Vkto S..8 ihitvkto S..9 Skt S S.. Pojktio i G i - S.. ktih Kooittm S.. Biil S.. Biil

Mehr

Seminare & Lehrgänge Juli 2015 Juni 2016

Seminare & Lehrgänge Juli 2015 Juni 2016 Dutch Ititut für Btribwirtchft Smir & Lhrgäg Juli 2015 Jui 2016 Ihr Erfolg it ur Zil! 57946928 Progrmm Juli 2015 Jui 2016 Tgugtrmi 2015/2016 Hrbttgug d DIB-Forum Idmgmt m 13. Oktobr 2015 i Köigti/ Tuu!

Mehr

INCIDENT MANAGEMENT SYSTEM

INCIDENT MANAGEMENT SYSTEM INCIDENT MANAGEMENT SYSTEM Uivrslls Srvicud Vorgagsmaagmt WAS KANN i NORIS IMS TATSÄCHLICH FÜR IHR UNTERNEHMEN LEISTEN? Übrzug Si sich vo usrr vollitgrirt Awdug zur Erfassug, Barbitug, Dokumtatio ud Auswrtug

Mehr

ev. Jugend Böckingen Freizeit Programm 2015

ev. Jugend Böckingen Freizeit Programm 2015 v. Jugd Böckig Fzt Poga 2015 Zltlag fü 9-13 Jähig 2. - 15. August 2015 Wi sog fü gaos ud uvgsslich Fzt i Mt ds Hohloh Walds, i Etthaus kl gütlich Dof. Dikt vo Bauhof ba gibt s täglich fischst Milch du

Mehr

Die Berufsfachschule III Sozialwesen. Die Berufsfachschule III Kaufmännische Assistentinnen/Assistenten. Die Berufsfachschule I

Die Berufsfachschule III Sozialwesen. Die Berufsfachschule III Kaufmännische Assistentinnen/Assistenten. Die Berufsfachschule I 1 ditorial Lib Lri ud Lr, da Thma Bildug it drzit i allr Mud. Di dmografich Etwicklug wird di Schulladchaft achhaltig vrädr auch di dr Rgioal Brufbildugztr ud Bruflich Schul. Ur Zukuft wird maßgblich davo

Mehr

Schneidstoff DIN. Typ. Beschichtung. Schneidenzahl. Seite. Werkstoffgruppe m/min. Stähle bis 850 N/mm2. Stähle bis. Stähle. bis 1400.

Schneidstoff DIN. Typ. Beschichtung. Schneidenzahl. Seite. Werkstoffgruppe m/min. Stähle bis 850 N/mm2. Stähle bis. Stähle. bis 1400. Einsatzempfehlung für -Fräser,, 5, 6, 8, 1, 1,5 16,, CF,5,89,157,188,65,9,19 CG,17,,5,6,88,116,1 CO,15,6,6,87,19,1,1,85,85 CP,,,81,11,18,75,6,51,51 CQ,1,,5,75,11,18,71,5,5 CR,17,9,71,98,157,9,5,5,5 CS,1,1,56,7,1,18,67,,

Mehr

Kraftfahrzeugtechnik

Kraftfahrzeugtechnik EUROP-FCHBUCHREIHE Krftfrzugtik Forml Krftfrzugtik Britt vo Gwrlrr u Igiur 7. uflg VERG EUROP-EHRMITTE Noury, Vollmr GmH & Co. KG üsslrgr Strß 3 4781 H-Gruit Euro-Nr.: 061 utor: Fisr, Rir Stuiirktor Mü

Mehr

Führungskräfteentwicklung als Anleitung zur Übernahme von Verantwortung

Führungskräfteentwicklung als Anleitung zur Übernahme von Verantwortung Ladsschulamt ud Lhkäftakadmi Fühugsakadmi Fühugskäfttwicklug als Alitug zu Übahm v Vatwtug Wi müss wi us als Fühugskäft twickl, um vatwtlich hadl zu kö?? Gsllschaft zu Födug ädaggisch Fschug 2. Mai 2013

Mehr

Informationen. Samstag ist der neue Dienstag! Öffnungszeiten. Ideeller und fachlicher Träger. Veranstalter. Tageskarte (Tageskasse)

Informationen. Samstag ist der neue Dienstag!  Öffnungszeiten. Ideeller und fachlicher Träger. Veranstalter. Tageskarte (Tageskasse) Iforatio viull. Sata it r u Dita! Taka (Vorvrkauf) 22, ikl. VVS Taka (Taka) 2, ikl. VVS Di SÜA tat ab 20 cho a Sataachitta Taka räßit 5, ikl. VVS urch. Giß Si alo az tpat i ifor- (Kir 6 5 Jahr, Rtr, Stut,

Mehr

Direkt-Vertrieb Hersteller vertreibt seine Ware direkt an den Kunden (B2C; B2B)

Direkt-Vertrieb Hersteller vertreibt seine Ware direkt an den Kunden (B2C; B2B) (Eiführug) Optimirug Vrtribsprozss Sit: 1 Vrtribsart Dirkt-Vrtrib Hrstllr vrtribt si War dirkt a d Kud (B2C; B2B) Idirktr-Vrtrib War wrd übr Partr, Hädlr, Distributio, Ntzwrk agbot (B2C, B2B) Gmischtr

Mehr

Kostengünstig und einfach das

Kostengünstig und einfach das Kostgüstig ud ifach das SWIFT-Ntzwrk utz. Mit dm SWIFT Abidugssr vic dr OKB. W IF T- N t z w g U t r h m S du U ug rhm t b rk i t S W I F T- A i m i h S W I F T- A b d o Das SWIFT Abidugssr vic Ihr ifachr

Mehr

0.69 1.29 1.99. .99 Dynamite 7.99 11.99 3.49 0.49 0.39 2.99 2.22 24.99 19.99. f Klasse II. Fondue- Fondue- Raclettefleisch.

0.69 1.29 1.99. .99 Dynamite 7.99 11.99 3.49 0.49 0.39 2.99 2.22 24.99 19.99. f Klasse II. Fondue- Fondue- Raclettefleisch. NG! 2013 ACH7.T1U 2. 31.12. m2 Gültig vo scht ü w l i m f ll Kud rt St i gut ichs, gr i i rfol guts d gsuds u! 4 1 0 2 r h J s u Fodu- Fodu- Rclttflisch Rclttflisch odr odr us zrtm Schwiflisch odr Gflügl

Mehr

e r s p e k b t i l i v e A u * * FITNESS & BUSINESS EDUCATION DUALES STUDIUM 2011 F i o n t n a c s s d E & s s i

e r s p e k b t i l i v e A u * * FITNESS & BUSINESS EDUCATION DUALES STUDIUM 2011 F i o n t n a c s s d E & s s i i PILATES MATWORK INTENSIVE YOGA INDOOR CYCLING GROUP-TRAINING ERNÄHRUNG & WELLNESS FITNESS & PERSONAL-TRAINING l i d g m i t P r p k b t i A o * * t i a c d E B & v t F i FITNESS & BUSINESS EDUCATION

Mehr

Große Neueröffnung. 2batt auf Alles. vom 11. bis 16. Mai. toom.de

Große Neueröffnung. 2batt auf Alles. vom 11. bis 16. Mai. toom.de Gß Nuöffug vm 11. b 16. Ma % 5 1, 2batt auf All Ra *! g u b t B tm.d * Nu gültg vm 11. b 16.5.215 m tm Baumakt Btbug, Südg 45. Augmm d all Dt- ud Svcltug, ja!-mbl Pdukt, Büch, Zgatt, Ztchft, Gtäk, Süßwa,

Mehr

Klausur (Mathematik II) - Sommersemester 2013

Klausur (Mathematik II) - Sommersemester 2013 Klusur Mthmtik II) - Sommrsmstr Nm: Mtrikl-Nr: EMil: optiol Schll-Korrktur) Aug 6 7 8 Pukt 6 Als Hilsmittl sid di vo dm Lhrutrgt zur Vrügug gstllt sowi ig Utrlg zuglss Skript ud Mustrug sowi dr Lösug).

Mehr

Etablierung eines Qualitätsmanagementsystems (QMS) für Lehre und Studium an der TU Berlin

Etablierung eines Qualitätsmanagementsystems (QMS) für Lehre und Studium an der TU Berlin Etablirug is Qualitätsmaagmtsystms (QMS) für Lhr ud Studium a dr TU Brli Prof. Dr.-Ig. Jörg Stibach (Projktlitr) Prof. Dr.-Ig. Joachim Hrrma (fachlichr Bratr) Dipl.-Ig. Bjami Will (Projktmaagr) Dipl.-Psych.

Mehr

Maßgeschneiderte Lösungen für Ihren Web-Auftritt

Maßgeschneiderte Lösungen für Ihren Web-Auftritt Mßgch Löug fü Ih Wb-Auf Dly & P KG Ivv Sfwlöug Dly & P KG Ivv Sfwlöug Pf-Kw Hw fü I-Wb S hb ch k Wb öch Ih I-Auf u gl? G übh w Pgug u Glug Ih Wb. Ob pw B-Pckg ff Ivul-Löug w Spzl fü I-Wb. D Abug u CRM-

Mehr

STOPPEN WIR DAS ABSAUGEN UNSERER WIRTSCHAFT.

STOPPEN WIR DAS ABSAUGEN UNSERER WIRTSCHAFT. OPPN WI D BUGN UN WICHF. Kptppir Iititiv ur ifüru v turfirss Mi 2018 UN UYM CHD D HIMICHN WICHF. Wltwit Kr wi m, Fcbk ud Gl rwirtscft i Östrric mit Wrbldr Milliwi, für di si ir ktull kum bb list müss.

Mehr

Sicher zubereiten! So geht's!

Sicher zubereiten! So geht's! Sichr zubrit! So ght's! Für i optiml Zubritug dr wivitlis Produkt bcht Si bitt di Zubritugswisug. Mch Si d Zubritugs-Chck! Di vorggb Tmprtur (Of) bzw. Wttzhl (Mikrowll) ist richtig igstllt. Di Zubritugszit

Mehr

Namenregister. Die f e t t gedruckten Zahlen bezeichnen Originalartikel.

Namenregister. Die f e t t gedruckten Zahlen bezeichnen Originalartikel. Namenregister. Die f e t t gedruckten Zahlen bezeichnen Originalartikel. A. A b a d j i e f f 438, 441. A b ra h a m 95, 360. A d l e r 426. A e b ly 417. A g r o n ik 151, 242. A i c h e n w a l d 145.

Mehr

Digitaltechnik. TI-Tutorium. 17. Januar 2012. Tutorium von K. Renner für die Vorlesung Digitaltechnik und Entwurfsverfahren am KIT

Digitaltechnik. TI-Tutorium. 17. Januar 2012. Tutorium von K. Renner für die Vorlesung Digitaltechnik und Entwurfsverfahren am KIT Digitltchnik I-utorium 17. Jnur 2012 utorium von K. Rnnr für di Vorlsung Digitltchnik und Entwurfsvrfhrn m KI hmn Orgnistorischs Anmrkungn zum Übungsbltt 9 Korrktur inr Foli von ltztr Woch Schltwrk Divrs

Mehr

Firmenkurzporträt. message 4 you Seite 2

Firmenkurzporträt. message 4 you Seite 2 Fmkuzpotät Nm ud Stz d Uthm D Uthm mt ut m-hop, Ihb Tob Mü ud ht Stz d Lubch Stß 12 35423 Lch Ob-Bg. Uthmggtd Ggtd d Uthm t d Motg ud d Hd mt Gchktk, wch dutchdwt ow d gzd EU-Läd vtb wd. D Kozpt ht k Dktvtb

Mehr

55plus Die Seniorenmesse für alle Junggebliebenen

55plus Die Seniorenmesse für alle Junggebliebenen 55plu Di nirnm für all Junggblibnn 14. & 15. Nvmbr 2015 M Graz, Hall A G.55plu-m.at 55plu al RundumInfrmatinm in Graz! timmn zur 55plu: LAbg. Grgr Hammrl hrnamtlichr Landbmann d tirichn nirnbund und Präidnt

Mehr

Ausbildung bei uns. Innovationen & Technologien mit Zukunft

Ausbildung bei uns. Innovationen & Technologien mit Zukunft il i Ivi & Tli i Zkf NEPTUN WERFT i TOP-ili J J i v IHK Rk fü illi i i TOP-ili v. Wi ll lkii k läßi i Qliä i il ü. Iivill Fö i il i Bffüii fü ül i i ii pk. Wi ö j i il fli Eii i Bfl öli. Z R i i l f i

Mehr

VORMUND-, PFLEG- UND BEISTANDSCHAFT

VORMUND-, PFLEG- UND BEISTANDSCHAFT 07.11.2017 12:45 1/7 Vorud-, Pflg- ud Bistadschaft LANDKREIS AUGSBURG (DRUCKANSICHT) VORMUND-, PFLEG- UND BEISTANDSCHAFT VA TE RS CH AF T FE STS TE LL EN & UN TE RH AL T FÜ R DA S KIN D GE LT EN D MA CH

Mehr

F 001 Symbol Feuerlöscher 200x200 mm mit Zusatztext Feuerlöscher 200x50 mm

F 001 Symbol Feuerlöscher 200x200 mm mit Zusatztext Feuerlöscher 200x50 mm Ärug u Irrtümr bhlt wir us v. Schil / Txt löschr ir xtiguishr Löschschluch ir hs rl 001 001 hschil löschr (ür Dckmtg) ir xtiguishr 001 hschil löschr ir xtiguishr Nsschil löschr ir xtiguishr 002 002 hschil

Mehr

Wie schön leuchtet der Morgenstern Johann Kuhnau ( ) 1.

Wie schön leuchtet der Morgenstern Johann Kuhnau ( ) 1. Wi schön luchtt dr Mornstrn Johann Kuhnau (10-1) 1. Contuo Viola II Viola I Viol II Viol I Horn II Horn I Soprano lto nor Bass I voll Mor Mor Mor Mor n strn strn strn strn n n n Gnad Gnad Gnad Gnad voll

Mehr

L LIF IS OUTDOOS 01 LLGMINS 02 WT 03 OUTDOO 04 FOOD 05 MTING 06 LIVING 07 GOUP CTION 08 KONTKT

L LIF IS OUTDOOS 01 LLGMINS 02 WT 03 OUTDOO 04 FOOD 05 MTING 06 LIVING 07 GOUP CTION 08 KONTKT L LIF IS OUTDOOS 47 ÖTZTL IM T H IG L H IG H DS OUTDOO L LIF IS OUTDOOS 01 LLGMINS 02 WT 03 OUTDOO 04 FOOD 05 MTING 06 LIVING 07 GOUP CTION 08 KONTKT L LIF IS OUTDOOS S I N grud! y l P r td u O ultimtiv

Mehr

Unterrichtsmaterialien in digitaler und in gedruckter Form. Auszug aus: Die Schöpfungsgeschichte. Das komplette Material finden Sie hier:

Unterrichtsmaterialien in digitaler und in gedruckter Form. Auszug aus: Die Schöpfungsgeschichte. Das komplette Material finden Sie hier: Utitsatiali i iital u i uckt Fo Auszu aus: Das kopl Matial fi Si hi: Sool-Scout Ihalt Sit Übsit Lkis 4 Lkis zu Söpfussit Sibck it Ta 5-6 Est Ta 7-10 Zwit Ta 11-14 Di Ta 15-18 Vit Ta 19-22 Füft Ta 23-26

Mehr

s u d n u An den Er k Name: Dein Auftrag Auf geht s! wortreich in Bad Hersfeld ggmbh

s u d n u An den Er k Name: Dein Auftrag Auf geht s! wortreich in Bad Hersfeld ggmbh Er k gbog II g m m Sti r h c m A wor tr por tr Nm: Trf f p kt: : Di Aftrg ht i Gchic r o K t ch rich! Hir lr irt, wi M rt o w r t i i rt r i fü z Hrip ht ich Kor Gfühl f b, L ll i f fg k! Zit. Dbi it ihm

Mehr

SKILL software. Das Leitsystem: embiaguide Konzept, Kunden, erster Großauftrag in Aussicht! erster Großauftrag. Konzept. Kunden

SKILL software. Das Leitsystem: embiaguide Konzept, Kunden, erster Großauftrag in Aussicht! erster Großauftrag. Konzept. Kunden Ds Lisysm: mbiguide Kozp, Kud, rsr Großufrg i Aussich! SKILL sofwr Kozp rsr Großufrg Kud Ds Lisysm: SKILLguid rsmlig i THE SQUAIRE/Trmil 1, Flughf Frkfur SKILLsofwr ms SKILL sofwr SKILLbudoc Projk dokumir

Mehr

º ff D a m i r B a r b a r i n a u z r a s t, o b r a z o v a n o s t i l i n a c i o n a l n u i k u l t u r n u p r i p a d n o s t. S p r a v o m j

º ff D a m i r B a r b a r i n a u z r a s t, o b r a z o v a n o s t i l i n a c i o n a l n u i k u l t u r n u p r i p a d n o s t. S p r a v o m j E t i m o l o g i j a p u t o k a z m i š l j e n j u? D A M I R B A R B A R I ~ S a ž e t a k :J e d n a o d o s n o v n i h p r e t p o s t a v k i z a s m i s l e n o p r o m i š l j a n j e o d n o

Mehr

Mathematik für VIW - Prof. Dr. M. Ludwig

Mathematik für VIW - Prof. Dr. M. Ludwig Mhmik für VIW - Prof. Dr. M. Ludwig 7.3.4.3 Lplc-Trformio (Lplc 749-87 Di Lplc-Trformio i i Spzilfll vo Igrlrformio. Hir wird i pzill zur Löug ihomogr Diffrilglichug igführ. Awdug fid i u.. i dr Siglvrriug

Mehr

Laptops für alle - wird der Unterricht wirklich besser?

Laptops für alle - wird der Unterricht wirklich besser? Lptops für - wird dr Utrrit wirki bssr? Ausggssitutio ud Zivorstug Dr Computristz im dwirtsfti Btrib immt städig zu. Di Nutzug ktroisr Mdi wird zu ir ztr Süssquifiktio für d dwirtsfti Utrmr dr Zukuft.

Mehr

Das An-, In- und Auslaute-Übungsheft

Das An-, In- und Auslaute-Übungsheft Brd hr D A-, I- d At-Übght Trght zr Phgch Bwtht t Lög d Ttbg Brd hr Ech Übg zr Phgch Bw Grdch Brd hr Ech Übg zr Phgch Bwtht 7 Trght z rtäg, Sb,, Lt d zr Lt-Bchtb-Zrdg Dwdzg d Orgtt: d - D rtäg Übght D

Mehr

Nachhaltiger sparen. Mit WeberHaus!

Nachhaltiger sparen. Mit WeberHaus! Nlt p. Mt WbHu M Ltu M Qultät M Effzz t z Jt k C L tu m M Ltu vo Af. WbHu öt zu d Epo ut d Hutll ud tzt mm wd u Stdd fü ffzt ud lt Bu. E Bpl: Mt d vod Dämmu du u ovtv Gbäudüll ÖvoNtu, d pv utul Ftpofl

Mehr

Informatik-Kontaktmesse Merkblatt für Aussteller

Informatik-Kontaktmesse Merkblatt für Aussteller Iformik-Kokm Mrkbl für Aullr Trmi Or Miwo, 10.30 bi 14.30 Ur Ergo / Foyr Iformikgbäu, Uivriärß 38, 70569 ugr Zilgrupp Vorlugzi Mrugg. 2.800 uir r Fkulä Iformik, Elkroik u Iformioik Fvrw Fkulä (Poil. 2.000

Mehr

Wir feiern 25jähriges Jubiläum feiern Sie mit!

Wir feiern 25jähriges Jubiläum feiern Sie mit! W f 25jähgs Juläum f S mt Zhlch Juläums-Akto, gussoll Vkostug, Fchtug, Gwspl ud l gut Lu wt S d Edlwss-Apothk. Ut dm Motto GESUND VON KOPF BIS FUSS wd 1.2.2014 gz Woch lg usgg gft. Nütz S us Juläumswoch

Mehr

www.supro.at/impuls IMPULS Heft 04 Oktober 2014 IMPULS 4 Magazin der Suchtprävention in Vorarlberg Thema: Nikotin Die neue Lust auf Freiheit

www.supro.at/impuls IMPULS Heft 04 Oktober 2014 IMPULS 4 Magazin der Suchtprävention in Vorarlberg Thema: Nikotin Die neue Lust auf Freiheit www.supro.t/impul IMPULS Hft 04 Oktobr 2014 IMPULS 4 Mgzi dr Suchtprävtio i Vorrlbrg Thm: Nikoti Di u Lut uf Frihit vv IMPULS Mgzi dr Suchtprävtio i Vorrlbrg Mg. Adr Pr Lib Lri ud Lr! Ötrrich gilt l Prdi

Mehr

Raiffeisenbank Altdorf-Ergolding eg

Raiffeisenbank Altdorf-Ergolding eg Jui 2012 - A all Haushalt, d, Mitr m m i t s mitb glid Mit! d r w Di Vrit Natio hab 2012 zum Itratioal Jahr dr Gossschaft ausgruf. Ud das mit gutm Grud: Übr 800 Millio Msch i übr 100 Lädr sid i Gossschaft

Mehr

Auswertung P2-60 Transistor- und Operationsverstärker

Auswertung P2-60 Transistor- und Operationsverstärker Auswrtung P2-60 Trnsistor- und Oprtionsrstärkr Michl Prim & Tobis Volknndt 26. Juni 2006 Aufgb 1.1 Einstufigr Trnsistorrstärkr Wir butn di Schltung gmäß Bild 1 uf, wobi wir dn 4,7µ F Kondnstor, sttt ds

Mehr

Zc P G14 Gi D D26 Zc PPr G14 FF2.1 Kun sl C21

Zc P G14 Gi D D26 Zc PPr G14 FF2.1 Kun sl C21 mit ISME.stp4binary Kantonsschule am Burggraben St. Gallen Klassenplan 2aL 07.55 2abSPF Zc P G14 Gi D D26 Zc PPr G14 FF2.1 Kun sl C21 08.45 Sg E H43 Zc P G14 Gi D D26 Zc PPr G14 2abSPF Kun sl C21 09.35

Mehr

Übersicht über die systematischen Hauptgruppen

Übersicht über die systematischen Hauptgruppen Ü ü H 1-9: A G 1 B 2 N 3 F 4 A T 5 I I A (D, M, H) 6 W Z 7 Z ( S), Z 10-19: W W 10 S G W 11 G G, G 12 G G G, 13 G G G, N, Lä 14 G G G, N, Lä 15 O G 16 B, A M 17 G Pä / G U / L S G 1 20-29: U E 20 D W öß

Mehr

Diagramm. 1.2 Geben Sie das elektrische Potential an der Kugeloberfläche an!

Diagramm. 1.2 Geben Sie das elektrische Potential an der Kugeloberfläche an! Aufgab zum lktrich Pottial 9.0 Ei fldrzugd Ladug Q 5,0 0 C it auf i Koduktorkugl mit dm Radiu R,0cm aufgbracht.. Stll Si i im r Diagramm d Pottialvrlauf für r R dar! Q E gilt: (r) Diagramm 40 r. Gb Si

Mehr

Moderne Mietwohnungen Zentral leben im Gallusviertel Frankfurt am Main

Moderne Mietwohnungen Zentral leben im Gallusviertel Frankfurt am Main Modrn Mtwohnungn Zntrl lbn m Gllusvrtl Frnkfurt m Mn Mn Frnkfurt, mn Gllus, Mn Zuhus. Enfch wundrbr Wohnn. 108 Mtwohnungn, provsonsfr 02/03 Wllkommn Hrzlch wllkommn Klyrstrß 39 43, Frnkfurt m Mn Mn FrnkFurt

Mehr

Zum Personalrisikomanagement und den Risiken aus dem Personalbereich

Zum Personalrisikomanagement und den Risiken aus dem Personalbereich Prolriikomgmt Thom B. Brgr 1 Zum Prolriikomgmt ud d Riik u dm Prolbrich Ei iführd Übricht Arbitppir 01-2012 SRH FrHochchul Ridlig Ridlig Uivrity Prof. Dr. Thom B. Brgr April 2012 Prolriikomgmt Thom B.

Mehr

www.em4-remote-plc.com performance inside new business outside

www.em4-remote-plc.com performance inside new business outside www.m4-rmot-plc.com prformac isid w busiss outsid DIE NEUE INDUSTRIELLE REVOLUTION Im abrchd Zitaltr dr Digitalisirug ist s für Utrhm urlässlich, ihr Kud zusätzlich Mhrwrt zu bit. Di Etwicklug is achhaltig

Mehr

Hallo ich grüße Dich!

Hallo ich grüße Dich! AaRot h 10Fa g, d i Dua u fd rsu c h a c hd i ms l t b a t wt s ot s t ud 3Go l d R g l wi Dua bh u t b s s rl b k a s t AaRot h www. a a r ot hc oa c hi g. c om Aa Roth Slortfidri AstroCoach - Prsoal

Mehr

output professionals mit

output professionals mit op pofol W hb göß üb l z pch. M 35 Jh Efhg zähl Blfl vo Bch GbH z ol füh IT-Dl fü hw Copy-, P- Op-Mg. Al Fll-Svc-Dl 70 Mb b w ßgch H- Sofwlög fü ffz Pgbg, Ellg vo Fzgkozp fü wchflch Gäpool ow fgch Svc-

Mehr

Klasse 5a 608 Fach Deu Bio Erdk. RelBand Mathe Ku Deu/Sport

Klasse 5a 608 Fach Deu Bio Erdk. RelBand Mathe Ku Deu/Sport Klasse 5a 608 Fach Deu Bio Erdk. RelBand Mathe Ku Deu/Sport Klasse 5b 609 Fach Deu Engl. LB RelBand Engl. Musik Mathe 9-13 Uhr Wld So Zi (Th2) Dl 221, JR 609, Ger 616, Bh 716, Ho 617, SaP618, Kle 610 Dl

Mehr

Inhalt. Das Buch/Das Material Lehrerteil mit Hinweisen zur Unterrichtsgestaltung Kopiervorlagen:

Inhalt. Das Buch/Das Material Lehrerteil mit Hinweisen zur Unterrichtsgestaltung Kopiervorlagen: Ihlt Ds Buch/Ds Mtil....................................................................... 3 Lhtil mit Hiwis zu Utichtsgstltug................................................ 4 Kopivolg: Ätz, ds Titmost

Mehr

PASS Studie. Online-Insurance 2009. Studie. Serv. vice. Usabili. Online- Abschlu

PASS Studie. Online-Insurance 2009. Studie. Serv. vice. Usabili. Online- Abschlu STUDIEN PASS Stud Ol-Iu 2009 Stud ug V S u V g k m S & B t Hftpfl S S A P Sv v u I Ol- ty p Ubl T o t Kod l O t P t B & u H Ablu V Kl g u wltu l-v Mgmt Summy Mgmt Summy D fottd Efolg d Itt ow d Ettt vo

Mehr

KOELLMANN KOELLMANN H-TEC Industriegetriebe Präzision garantiert KOELLMANN UNEX Extrudergetriebe Spitzentechnologie nach Maß Sondergetriebe

KOELLMANN KOELLMANN H-TEC Industriegetriebe Präzision garantiert KOELLMANN UNEX Extrudergetriebe Spitzentechnologie nach Maß Sondergetriebe of Tilaus Tcologis GmbH prcisio rivs WELTWEITER SERVICE Zu bsor Stärk vo Kollma Gar zält r umfass Srvic für Gtrib. Dabi bitt r Wrkskuist sowol turusmäßig Wartugsarbit als auc scll u ubürokratisc Hilf im

Mehr

Übersicht über die systematischen Hauptgruppen

Übersicht über die systematischen Hauptgruppen Ü ü H 1-9: A G 1 B 2 Nw 3 F 4 A T 5 I I A (D, M, H) 6 Z (w.) 7 Z ( w S), Z 10-19: W W 10 S G W 11 G Gw, G 12 G Gw G, 13 G Gw G, N, Lä 14 G Gw G, N, Lä 15 O Gw 16 B, A M 17 G Pä / G U / L S G 20-29: U E

Mehr

1_Sem korrigiert Klassenplan 1aLM Mo Di Mi Do Fr ailSP. Ro F C14 Brü D D16 Rt GG B15 Fg SPM_101 T20 Wv SPK_101 T30 08.

1_Sem korrigiert Klassenplan 1aLM Mo Di Mi Do Fr ailSP. Ro F C14 Brü D D16 Rt GG B15 Fg SPM_101 T20 Wv SPK_101 T30 08. Klassenplan 1aLM 07.55 1ailSP Ro F C14 Brü D D16 Rt GG B15 Fg SPM_101 T20 Wv SPK_101 T30 08.45 1ailSP Sv C G58 Nf B G60 Brü D D16 1ablnSP Fg SPM_101 T20 Mü sl C21 Wv SPK_101 T30 09.35 Ro F C14 1ablnSP

Mehr

Das neue. etzelgas-lager

Das neue. etzelgas-lager Das tzlgas-lagr Vrborgs Potzial sivoll gtzt Ergi as d Nord g für di Erdgasvrsorg ds a sl i tfr Os g t Di Bd Das ist Ostfrislad: wits, grüs Lad, vil Hil, Küh, Wolk, Strad d Mr. Ei alrischs Flckch Erd, das

Mehr

Ausbildungsberufe bei einem internationalen Player

Ausbildungsberufe bei einem internationalen Player Strt locl... r l...! l b o l g Ausbilugsbruf bi im itrtiol Plyr Hightch-Proukt us Hörstl-Bvrgr für i gz Wlt? Ds mg ich im rst Momt vrwur... och i Blick hitr i Kuliss wir ir zig: Wir vrsprch icht zu vil!

Mehr

HOCHSCHULE HANNOVER Name... Fakultät II Abt. M WS 2016/2017 Matrikelnummer... Übungsklausur Experimentalphysik 2

HOCHSCHULE HANNOVER Name... Fakultät II Abt. M WS 2016/2017 Matrikelnummer... Übungsklausur Experimentalphysik 2 HOCHSCHULE HANNOVER Na... Fakultät II Abt. M WS 6/7 Matriklur... Übugsklausur Expritalphysik 3 4 SUM /5 /5 /3 /3 / a. Hydrostatik: Ei rchtckig Kist (Grudsit 3 x.5, Höh.5 ) ist ob off, hat i Mass = 7 kg

Mehr