Извештај за ГЕРМАНИЈА 1. Основни информации Главен град: Берлин Население: 82,652,000 Вкупна површина: 357,027 km 2 Главни јазици: Германски Валута: Евро (EUR) Стапка на невработеност: 8.4% 2. Основни услови за влез и информации за визи За да може да влезат или престојуваат во Германија, странците е потребно да имаат виза, дозвола за привремен престој или дозвола за постојан престој. Генерално, сите странци и државјани на земји кои не се членки на ЕУ потребно е да добијат виза пред да влезат во Германија. 1 Оние лица кои може легално да влезат во Германија без виза (Хрватски државјани) немаат право да останат повеќе од три месеци во половина година, нити пак имаат право да се вработуваат. Услови за влез Важечки документи за идентификација (да имаат важност од најмалку три месеци од датумот на аплицирање). Во одредени случаи, доказ за целта и околностите на посетата. Доказ за поседување на доволно средства за издршка за време на посетата и за повратното патување. Износот на овие средства зависи од видот и должината на престој. 1 Виза за влез е потребна за државјаните на Албанија, Босна и Херцеговина, Македонија, Црна Гора, Србија и Косово. На државјаните на Хрватска не им е потребна виза за влез. Овој извештај е изготвен во рамките на AENEAS 2006 проектот: Градење на капацитети, информирање и подигање на свеста за промовирање на прописна миграција на Западниот Балкан, финансиран од Европската Унија и кофинансиран од Швајцарската федерална канцеларија за миграции, Германската федерална канцеларија за миграции и бегалци, Владата на Лихтенштајн и Италијанското министерство за надворешни работи/италијанска соработка.
Здравствено осигурување кое исто така го покрива транспортот за враќање дома. Каде да аплицирате Апликациите за виза е потребно да бидат поднесени во Дипломатските мисии на Германија во странство: Албанија Босна и Хецеговина Хрвтаска Поранешна Југословенска Република Македонија Република Црна Гора Република Србија Провинција Косово Rruga Skènderbeu Nr. 8, Tirana Teл.: (+35 54) 274505 E-mail: info@tira.diplo.de Интернет: www.tirana.diplo.de Ulica Buka bb, 71000 Sarajevo Teл: (+387 33) 275080 E-mail: info@sarajewo.diplo.de Интернет : www.sarajewo.diplo.de Ulica grada Vukovara 64, 10000 Zagreb Teл.: (+3851) 6300100 E-mail: deutsche.botschaft.zagreb@inet.hr Интернет : www.deutschebotschaft-zagreb.hr 59, Ulica Lerinska, Skopje Teл.: (+3892) 309 3900 E-mail: Zreg@skop.diplo.de Интернет : www.skopje.diplo.de Herzegovacka 10, 81000 Podgorica Teл.: (+38281) 667285 E-mail: deutsche.botschaft@cg.yu Ulica Kneza Milosa 76, 11000 Beograd Teл.: (+381 11) 3064300 E-mail: info@belgrad.diplo.de Интернет : www.belgrad.diplo.de Adem Jashanica 17, Dragodan II, 38000 Pristina Teл.: (+381 38) 254500 E-mail: info@pris.auswaertiges-amt.de Интернет : www.pristina.diplo.de Видови на визи и процедури Можно е да се издадат три видови на визи: Шенген транзитна виза, Шенген виза за посетители за престој до три месеци и национална виза за подолг престој. Не е потребна виза ако поминувате низ Германија на Вашиот пат кон друга држава и останувате само на меѓународниот аеродром. За визите за подолг престој или со цел за вработување потребно е одобрение од надлежните органи за странци од можното место на престој на странецот. Овие се органи на државно ниво; во повеќето држави, оваа задача им е доделена на општинската или регионалната администрација. (1) Краткотрајна посета: Шенген виза се издава за специфична цел на престој до три месеци во период од половина година. Целта на посетата е потребно да биде забава, туризам или бизнис; генерално не може да се прошири или промени за друга цел на престој. Само во посебни исклучоци е можно продолжување, како на пример кога е потребен итен 2
медицински третман. Се препорачува да го планирате Вашето патување во временската рамка на траење на Шенген визата; се издава во дипломатските преставништва во странство надвор од Шенген државите. 2 Услови за Шенген виза: два целосно пополнети формулари за Шенген виза (достапни на локален јазик во Германското преставништво во држвата или преку Интернет) две фогографии (црно бели или во боја) за секој апликант со големина прикажана на апликацијата доказ за поседување доволно средства (извод од банка или доказ за приходи) ИЛИ формално обврзување ( Verpflichtungserklärung ) од страната која Ве кани; формуларите за Verpflichtungserklärung се достапни кај локалните органи за странци ( Ausländerbehörde ) во Геманија, Изјава за обрзаност од роднина или пријател од Германија дека ќе плати за сите трошоци при Вашата посета, вклучувакќи ги тука и здравствените трошоци. Вашиот роднина или пријател може да добие Изјава за обврзаност во Германија кај локалните органи за надворешни работи или во Агенцијата за јавен ред (Ordnungsamt). доказ за здравствено осигурување (патничко здравствено осигурување) со минимално покривање на трошоци од 30.000 и вклучени итни и болнички третмани, како и репатријација, со важност за целата Шенген зона за времетраење на Вашиот престој. (2) Визи за подолг престој и/или престој со цел за вработување: Национална виза По правило, сите странци имаат потреба од визи за престој подолг од три месеци или за престој заради вработување. Национална виза: се издава кога се планира подолг престој (повеќе од три месеци ) или кога апликантот има намера да се вработи; може да се издаде за период помеѓу три месеци и една година, а како исклучок и за подолг период; периодот на важност на визата зависи од планираната цел на престој; му дава на носителот само право за престој во Германија; овозможува едно транзитно патување (ограничено до пет дена) низ Шенген државите за да се стигне до саканата земја; како германска национална виза, за неа може да се аплицира во германското дипломатско преставништво во странство под чија надлежност се наоѓа земјата во која нормално престојува лицето. Потребно е да се аплицира пред доаѓање. Апликацијата за виза е потребно да биде одобрена од страна на релевантните органи задолжени за странци во Германија, т.е. од органите задолжени за странци во местото каде апликантот има намера да престојува. Националната виза може исто така да биде издадена во форма на таканаречена двојна виза (D+C виза). Ваквата двојна виза е национална виза за подолг престој која истовремено е важечка за краток престој во државите членки на Шенгенскиот договор. Ова значи дека лицето кое поседува двојна виза и чека на издавање на својата дозвола за престој или дозвола за населување, има право на краткотрајни патувања (до три месеци) во Шенген државите. За да добие двојна виза, апликантот треба да наведе зошто е потребно да патува во другите Шенген држави уште од првиот ден на важност на визата. Процедурата за одобрување најчесто трае до три месеци, а во некои случаи и подолго, затоа што органите задолжени за странци најчесто е потребно да се консултираат со други 2 Австрија, Белгија, Чешка, Данска, Естонија, Франција, Финска, Германија, Грција, Унгарија, Исланд, Италија, Латвија, Литванија, Луксембург, Малта, Холандија, Норвешка, Полска, Португалија, Словачка, Словенија, Шпанија и Шведска. 3
органи на власта (како на пример Федералната агенција за вработување). Преставништвото може да издаде виза само откако добие согласност од органите задолжени за странци. Корисни информации по прашања за влез и визи Министерство за надворешни работи на Германија http://www.auswaertigesamt.de/www/en/willkommen/einreisebestimmungen/schen gen_html http://www.auswaertigesamt.de/www/en/willkommen/einreisebestimmungen/visum angelegenheiten_html http://www.auswaertigesamt.de/www/en/willkommen/einreisebestimmungen/liste_h tml http://www.auswaertigesamt.de/www/en/aamt/buergerservice/faq/kat0/index_html Информации за Шенгенскиот договор Информации за влезни визи Табела на држави за чии државјани е потребна виза за влез Влез во Германија Најчесто поставувани прашања 3. Имигрирање заради вработување Квалификувани работници Со воведувањето на новата Повелба за имиграција во Германија на 1 Јануари 2005 година, на странците им е потребно да добијат само германска дозвола за престој, која им дава право да работат, наместо засебните дозволи за престој и работа. Потребно е аплицирате и да добиете дозвола за престој и работа во Германија пред да влезете во државата, во германскиот конзулат или амбасада во Вашата земја. Процедура: Фаза 1: Апликација за дозвола за престој (која исто така Ви овозможува пристап до пазарот на труд) се поднесува до германската амбасада во земјата во која кандидатот живее. Фаза 2: Амбасадата ја проследува апликацијата на почетно одобрување до канцеларијата за имиграција (Auslaenderbehoerde) во местото каде ќе се работи. Канцеларијата за имиграција, во соработка со локалната канцеларија за вработување (Arbeitsamt) која ја издава дозволата, ја донесува својата одлука. Фаза 3: Ако апликацијата на кандидатот е одобрена, Амбасадата му обезбедува влезна виза на кандидатот. Фаза 4: При доаѓање во Германија, странецот и било кој пропратен член на неговото семејство е потребно да аплицира за својата дозвола за работа и престој кај локалните органи задолжени за странци. Услови 4
За да се квалификувате за германска работна дозвола, ова се основните услови за работникот и германската компанија: Потенцијалниот работник треба да биде вработен под истите услови како и германскиот работник. Нема германци или државјани на ЕУ кои се во можност да го пополнат тоа работно место. Најчесто работникот е потребно да има универзитетско образование или споредливи квалификации. За одредени работни места се потребни посебни услови. Германската компанија е потребно да биде регистрирана при Органите за труд во Германија и да аплицира за Корпоративен регистерски број Апликација за дозвола за престој (со пристап до пазарот на труд) За да аплицирате за дозвола за престој, во основа Ви е потребно: Да аплицирате најмалку три месеци пред Вашето поаѓање Три копии од целосно пополнетата оригинална Апликација за дозвола за престој на бараниот јазик од страна на германското преставништво во Вашата земја Три фотографии (црно бели или во боја) со големина покажана на апликацијата Пасош кој ќе биде важечки најмалку уште 10 месеци од датумот на кој ќе ја напуштите Германија, со две празни страници За висококвалификувани и квалификувани лица Договор со германската компанија Доказ за Вашето образование и професионалните јквалификации преведени на германски За бебиситери (Au Pairs) Договор со семејството домаќин или au pair агенцијата Доказ за познавање на германски јазик Дополнителни информации достапни кај одговорните органи: Органи задолжени за странци: http://www.auswaertiges-amt.de/ Федерално министерство за внатрешни работи: http://www.zuwanderung.de/english/index.html Федерална канцеларија за миграција и бегалци (BAMF): http://www.bamf.de/ Комесар на федералната влада за миграција, бегалци и интеграција: http://www.integrationsbeauftragte.de/ Работни дозволи: http://www.workpermit.com/germany/employer.htm Висококвалификувани работници, студенти и лица за самовработување Започнувајќи од 2005 година, Германија прави позначаен обид да ги охрабри висококвалификуваните работници да се преселат во Германија. За разлика од нискоквалификуваните работници за кои е сеуште тешко да добијат работна дозвола за Германија, на висококвалификуваните работници треба да им е полесно да се здобијат со постојан престој. Најбарани професии се инженери од природните науки (билогија, хемија, физика), професори и научен персонал во подрачјата од високите технологии. Новата германска Повелба за имиграција, која стапи на сила на 1 Јануари 2005 година, им овозможува на висококвалификуваните лица да се здобијат со постојан престој и работна дозвола од самиот почеток (http://www.workpermit.com/germany/permanent_residence.htm), наместо претходните петгодишни работни дозволи. За ова е потребно да имаат конкретна работна понуда и да добијат одобрување од Германската агенција за вработување. Законот исто така прави обид за намалување на бирократијата. Лицата кои сакаат да имигрираат сега 5
ќе се обраќаат само на едно место, најчесто во германската амбасада во нивната земја, за да добијат дозвола за работа и престој (http://www.workpermit.com/germany/requirements_for_work_permit.htm ). Членовите на семејство кои влегуваат во Германија заедно со квалификуваниот работник кој добил виза, или членовите на семејството кои подоцна ќе му се придружат во Германија, исто така може да се здобијат со право и тие да работат во Германија, со што им олеснува на семејствата да се решат да се преселат во Германија. http://www.workpermit.com/germany/children_and_spouses.htm Друг неодамнешен развој на настаните може да се гледа позитивно од страна на странските студенти (http://www.workpermit.com/germany/study.htm). Странските суденти кои дипломирале на германски универзитети ќе имаат на располагање една година да бараат работа ако сакаат останат во земјата. Претходно беше многу тешко за странските студенти да останат во Германија после завршувањето на нивните студии. На имигрантите кои сами ќе се вработат може да им биде издадена виза ако тие инвестираат еден милион евра и создадат десет нови работни места: http://www.workpermit.com/germany/investment_visas.htm Новата Повелба за имиграција ја заменила поранешната Германска иницијатива за зелена карта. Сектори на пазарот на труд и недостиг на пазарот на труд Недостиг од квалификуван персонал Сектори и подрачја кои се зафатени од ова се: Медицинскиот услужен сектор: лекари и ветеринари во рурални амбуланти и клиники во источните федерални држави. IT секторот и секторот на нови технологии: потребата од квалификувани IT работници насекаде се зголемува. Образовен сектор: наставници. Градежен сектор: инженери, посебно за професиите на механички и електро инженери; исто така постои голема потреба од мултидисциплинарни, обучени проектни инженери, продажни и индустриски инженери. Недостиг од нискоквалификувани работници Сектори кои се зафатени од ова се: Здравствениот сектор: медицински сестри и болничарки, персонал за здравствена нега. Градежниот сектор. Порошувачкиот и услужниот сектор. Земјоделието и шумарството. Барање на работа Министерство за Надворешни работи на Германија Федерална агенција за вработување (Bundersagentur für Arbeit) http://www.auswaertigesamt.de/www/en/willkommen/arbeitsaufnahme/index_html http://www.arbeitsagentur.de/ Работа во Германија информации и Најчесто поставувани прашања Информации за вработување во Германија достапно само во Германија 6
Централна канцеларија за запослување (ZAV) на федералната агенција за вработување EURES- Европски сервис за вработување Федерално министерство за труд и социјални работи Германска федерација на издавачи на весници Интернет страни за барање на работа Асоцијација за меѓународна младинска работа http://www.arbeitsagentur.de/vam/vamcontroller/cmsconv ersation/ anzeigecontent?navid=247&tl=tlhn&rqc=1&ls=false&ut=0 Европскиот сервис на Федералната агенција за вработување ги обединува сите Европски услуги кои ги обезбедува Федералната агенција за вработување во мрежа од 15 регионални центри. Европскиот сервис е поддржан со активностите на EURES советниците од пограничниот регион, кои се одговорни во рамки на локалните агенции за вработување. http://www.europaserviceba.de/ Отворена телефонска линија: (+49) 228 713 13 13 Кооперативна мрежа поддржана од Европската комисија и јавните органи за вработување на земјите членки на ЕУ и ЕЕА и Швајцарија. http://www.europa.eu.int/eures/ http://www.bmas.de/portal/16702/startseite.htmlenglisch/n avigation/root.html Bundesministerium für Arbeit und Soziales (BMAS) Wilhelmstraße 49, 10117 Berlin Teл.: (+49) 03018 527-0 E-mail: info@bmas.bund.de www.bdzv.de/zeitungswebsites.html или: www.zeitung.de www.arbeitsamt.de www.bewerbung.de www.stellenmarkt.de www.jobpilot.de www.jobscout24.de www.jobline.de www.stepstone.de www.karrieredirekt.de www.jobware.de www.career-now.de www.careercompany.de http://www.vij-au-pair.de/ План и контактни информации за Регионалниот Bundersagentur für Arbeit Меѓугранични услуги за вработување и давање на совети. Информации, консултации и услуги за вработување за работници и работодавачи. Информации за живеење и работење. Информации за пазарот на труд, законската регулатива, системот на социјална заштита достапни само во Германија Листа на национални и регионални весници во Германија. Многу од нив се достапни преку Интернет. Интернет страни за регрутирање во Германија. Информации и барање на работа за au- pairs 7
Специјални програми и квоти Пристап до пазарот на труд за државјани на земји кои не се членки на ЕУ, ЕЕА и Швајцарија е стриктно регулирано со статутарни инструменти (Декрет за прием на странци со цел за вработување) како резултат на забраната за регрутирање од 1973 година и моменталната висока стапка на невработеност. Пристапот е главно ограничен за одредени професионални групи и се условува со претходно одобрување од страна на органите за вработување. Во Германија, постојат неколку програми за посебни работни дозволи, кои воспоставиле различни форми на привремена имиграција заради работа. Секоја програма за работна дозвола има различни временски рамки. Програма за гостински работник/обучувач Спогодбата за гостински работник/обучувач им дозволува на 11,050 квалификувани млади лица (од 18 до 40 години) да работат и учат во Германија, со цел да се здобијат со понатамошна специфична обука и им овозможува на младите германци да работат и учат во овие европски држави на база на реципроцитет. Должината на престој е ограничена на 18 месеци. Германските работодавачи поднесуваат понуда учи и работи во локалната канцеларија на ES, која, без да прави тест на германскиот пазар на труд, ја препраќа оваа понуда до канцеларијата на ES во странство, со што им се овозможува на младите лица после тоа да алицираат за истата. Меѓугранична програма Дозволите за меѓугранично движење немаат временско ограничување и дозволуваат да се работи само во однапред дефинирани погранични региони и генерално е потребно враќање во својата земја на дневна основа (се дозволува престој во Германија до 2 дена секоја недела). Може да се прави договор со странските работници ако локалната канцеларија на ES потврди дека не е можно да се вработат локални работници. Програми за сезонски работници Оваа програма има за цел да ги пополни празните работни места во земјоделие, шумарство и сезонските хотели. Сезонските работници може да останат во Германија максимално девет месеци. Работодавачите бараат сезонски странски работници и поднесуваат подготвени договори кои ги содржат во себе работните услови и наемнината. Во себе содржат и одредби за местото на престој и јадењето кое го обезбедува работодавачот, како и патувањето до локалната канцеларија за труд, која го одобрува регрутирањето на странци после тестирањето на локалниот пазар на труд и после прегледување на договорите. Програми за работа под договор Во рамки на шемите за договорни работници, засновани на билатералните спогодби за труд, работници на странски компании може да работата во Германија како работници по договор или работници поврзани со проект. Времетраењето е ограничено на две до три години. Во овие шеми е важно германските фирми да се осигураат во тоа дека странските компании им плаќаат на овие работници слични (германски) наемнини кои важат за мигранти во Германија и дека го покриваат нивното осигурување. Систем на квоти Освен програмите за сезонски работници, сите други шеми се предмет на квоти. За секоја шема овие квоти се различни. Дополнителни информации 8
Федерална агенција за вработување (Bundersagentur für Arbeit): Сезонски работници: http://infobub.arbeitsagentur.de/berufe/start?dest=profession&profid=513&name=saisonarbeiter/in%20 (Landwirtschaft) http://infobub.arbeitsagentur.de/berufe/docroot/r2/blobs/pdf/archiv/513.pdf ЕВРОПА: Пристап фо Европската Унија: http://europa.eu/scadplus/leg/en/lvb/l33068.htm HZZ (Хрватска): http://www.hzz.hr/default.aspx?id=4540; http://www.hzz.hr/default.aspx?id=4601 ZZZ (Црна Гора): http://www.zzz.cg.yu/home/ FZZZ (Босна и Херцеговина): http://www.fzzz.ba/ ZZRS (Србија): http://www.zzrs.org/ 4. Имигрaција заради студирање http://www.workpermit.com/germany/study.htm Основни услови За студирање потребна е студентска виза. На странските студенти им се дава можност да работат, но сепак од нив се бара да имаат многу добро познавање на германскиот јазик и може да работат до 90 дена секоја година, или 180 дена со половина работно време. Странските студенти може да работат во Германија до една година после дипломирањето, но сепак, работата треба да биде поврзана со насоката на студирање. Процес Ако планирате да студирате во Германија, првиот чекор кој треба да го направите е да ја утврдите германската институција во која сакате да студирате. После тоа, потребно е да поднесете апликација за студентска виза во германската амбасада во Вашата земја. (Ако аплицирате за студентска виза, т.е. visum zu Studienzwecken, исто така е потребно да поднесете верификација од Вашиот универзитет дека сте примени). После ова, германската амбасада ќе ја препрати апликацијата за виза за мислење од страна на органите задолжени за странци во градот во кој се наоѓа универзитетот. После давањето на согласност од страна на органите задолжени за странци, германската амбасада ќе Ви издаде виза за влез. Причина за виза е потребно да биде една од следниве: Да аплицирате за студирање дозвола за престој за 9 месеци Да посетувате Подготвителни курсеви или Studienkolleg дозвола за престој за 2 години Да студирате на високообразовна институција дозвола за престој за 2 години со можност за продолжување за дополнителни 2 години Да посетувате курс за јазик дозвола за престој со важност колку што трае курсот за јазик Видови на визи: Кандидатска и студентска виза Студентска виза (Visum zu Studienzwecken) (со важност од една година) Кандидатска виза (Visum zur Studienbewerbung) како кандидат за место на универзитет (со важност од три месеци со можност за продолжување од мансимум шест месеци) Услови за издавање на визи за образовни причини Доказ за запишување на високообразовна институција во Германија или писмо/потдрда за прием од пошироко позната образовна институција во Германија, примарно со цел на 9
здобивање на професионални/стручни квалификации. Потврдата за прием може да биде заменета со: o писмо од образовната институција кое го потврдува статусот на студентска предрегистрација за местото на студирање, o писмо кое го потврдува кандидатскиот статус, или o писмо од универзитетот или подготвителниот курс пред студирање (Studienkolleg) кое потврдува дека одлуката за прием на кандидатот условува негово физичко присуство на универзитетот. Ова писмо е потребно да потврди дека апликацијата за прием на кандидатот е проверена и разумно се очекува дека кандидатот ќе ги исполни критериумите за прием. Потврда за познавање на германски јазик или планиран курс за јазик во Германија Доказ за соодветно покривање на здравствено осигурување, Животни трошоци (опстанување) за студентот: Количината на финансиски ресурси кои студент кој не е државјанин на земја членка на ЕУ е потребно да покаже дека му се на располагање секој месец сега е поставена со закон на истото ниво како и максималното ниво на BAföG (образовна помош). Доказ за доволна количина на финансиски ресурси (најмалку 585 Eвра месечно или 7.020 Eвра годишно). На пример: o Изјави за приход или имот на родители или на други гаранти; o Декларација за обврзаност (формална гаранција за плаќање) до органите задолжени за странци со која се ветува дека ќе се платат животните трошоци на странскиот студент; o Обезбедено плаќање на блокирана сметка во Германија; o Годишна обновлива банкарска гаранција на финансиска институција во Германија; o Признаена стипендија/грант платена од јавен фонд од матичната земја/германија или доделена од страна на пошироко позната организација во Германија. Доказ за било какви претходни академски достигнувања или квалификаци кои се досега добиени. Малолетни студенти: За да студираат во Германија, потребно е да достават писмо со писмена согласност од лицето (лицата) кои се одговорни за нивна грижа и старателство. (2) Процес на аплицирање: Контактирајте го германското преставништво во Вашата земја за да дознаете што Ви е потребно за аплицирање Сторете го тоа најмалку три месеци или порано пред Вашето патување Три копии од комплетна, oригинална Апликација за дозвола за престој на јазик на кој тоа ќе го побара германското преставништво во Вашата земја Три фотографии (црно бели или во боја) со големина покажана на апликацијата Пасош кој ќе биде важечки најмалку уште 10 месеци од датумот на кој ќе ја напуштите Германија, со две празни страници (3) Регистрација Кога ќе пристигнете во Германија, потребно е веднаш да го регистрирате Вашто место на престој во Канцеларијата за регистрација на престој/граѓанска административна канцеларија (Einwohnermeldeamt) и да ја покажете Вашата виза до Германскиот оддел за странци (Ausländeramt), каде ќе Ви биде претворена во дозвола за престој со цел за студирање. АПЛИКАЦИЈА ЗА ПРИЕМ ЗА СТУДИРАЊЕ 10
Предуслови за студирање на високообразовна институција во Германија Основни услови: o Познавање на јазик o Тест за проценка (Feststellungprüfung): не е задолжителен за сите универзитети o Признавање на квалификациите (соодветни квалификации за високо образование) o Подготвителни курсеви (за имигранти чии квалификации ќе бидат признаени само со изведување на тест за проценка) Ве молиме забележете ги: Местата на контакти за детални информации за условите за прием на секој посебен универзитет или курс на студии, кои најчесто се академски меѓународни канцеларии и студентските канцеларии на универзитетите. Прием на високообразовната институција: Со цел да бидете примени на некоја ид повеќето високообразовни институции во Германија, потребно е: Да ги проверите условите за прием на учулиштето кои сте го одбрале Да се здобиете со Потврда за познавање на германски јазик: o TestDaf во центри за тестирање во вашата земја ИЛИ o "Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang ausländischer Studienbewerber" (DSH) на локалниот универзитет во Германија. Во принцип, двете тестирања се подеднакви, но сепак, за некои курсеви се потребни посебни услови од резултатот од испитот. Подготвителните курсеви за DSH се нудат на локалните универзитети, но сепак повеќето од овие курсеви не се повеќе бесплатни. Во Србија, Црна Гора, Косово, Босна и Херцеговина, Хрватска и Македонија: o Исполнување на влезни квалификации на високообразовната институција во Вашата земја Во Албанија: o Исполнување на Тест за прием (Festellungsprüfung) во Германија. Можете да земете подготвителен курс од два семестри за Festellungsprüfung на Studienkolleg. Аплицирање Процедурата за аплицирање на германските универзитети е малку сложена. Универзитетите имаат релативно одврзани раце во подготвувањето на процедурите за индивидуалните предмети кои се разликуваат по условите и практиките. Постојат различни места за поднесување на апликацијата. За некои курсеви за студирање е потребно да аплицирате директно на универзитетот, за некои во канцеларијата за прием "uni-assist" (Услуги за аплицирање за меѓународни студенти), а за некои други е потребно да се оди во државниот центар за одредување на места за студирање (ZVS). СТУДЕНТСКА РАБОТА Во основа студентите од ЕУ и ЕЕА имаат практично исти услови со германските студенти и имаат слободен пристап до германскиот пазар на труд. 11
Сепак, постојат ограничувања, за студентите кои не се државјани на земји членки на ЕУ, со ограничен пристап до пазарот на труд. Нив им е потребно одобрение од Федералната агенција за вработување. Овој орган проверува дали државјанин на Германија или на друга земја членка на ЕУ е во можност да ја извршува работата. За студенти кои доаѓаат од земји кои не се членки на ЕУ или на ЕЕА, работењето е ограничено. Нив им е дозволено да работат 90 дена со полно работно време или 180 дена со половина работно време годишно. За ова не им е потребно одобрение од Агенцијата за вработување т.е. од германските власти. На меѓународните студенти кои не доаѓаат од ЕУ не им е дозволено самовработување или хонорарна работа! Ве молиме забележете: Ако сакате да работите повеќе од 90 дена со полно работно време или 180 дена со половина работно време потребно Ви е одобрение од Агенцијата за вработување и Одделот за странци. Дали ќе го добиете одобрувањето зависи од ситуацијата на пазарот на труд во Вашето место на студирање. Во регионите со висока стапка на невработеност имате мали шанси да работите повеќе од 90 дена. Ако посетувате курс за јазик или студирате на подготвителен колеџ, правилата се уште порестриктивни отколку за нормално запишаните студенти. Дозволено Ви е да работите само со одобрение на Одделот за странци и Агенцијата за вработување и само за слободното време од лекциите. b. Дипломски и последипломски стипендии Финансиска поддршка: Во целост постои многу мала финансиска поддршка за меѓународните студенти во Германија. Првото место за контакт треба да биде социјалната канцеларија на Studentenwerk или на aкадемската меѓународна канцеларија на универзитетот. Советниците таму знаат на кој универзитет кој е тој кој им помага на меѓународните студенти при финансиски потешкотии. Социјалната канцеларија исто така обезбедува информации за државна финансиска помош за која можеби сте во позиција да аплицирате. Државна помош за обука: Државната помош врз основа на Повелбата за федерална помош за обука (Bundsausbildungsbeförderungsgesetz BaföG) се плаќа половина како грант, а половина како бескаматна позајмица која е потребно да се отплати откако лицето кое ја примало се вработи. Германската влада исто така им нуди на студентите кои се во напредната фаза на студии или обука можност за добивање на нискокаматни заеми. Странските студенти исто така можат да аплицираат за BaföG исплати или студентски заеми (Bildungskredit). Сепак, сеуште е потребнио да исполните бројни услови: - Престој во Германија пред да студирате; - Признат статус на бегелец или азилант; - Државјанин на земја членка на ЕУ кој работи во Германија пред почетокот на неговите студии; - Работните и академските предмети мора да се поврзани според содржината; - Можно е исполнување и на други услови. Ве молиме обратете се кај студентскиот сервис на Вашиот универзитет за да дознаете дали Ви сте достапни BAföG помош за обука или други видови на студентски заеми. 12
Грантови и стипендии: Меѓународните студенти може да аплицираат до бројни организации за грантови и стипендии, како што се DAAD, политички фондации, религиозни организации или бизнис и стопански организации. И самите високообразовни институции нудат одреден број на стипендии или грантови како на пример за студентски или партнески институции кои се во фаза на завршување на студиите или за изведување на докторати. Услови: - Надпросечни академски способности по предметите кои се во прашање, - Посебна политичка или социјална посветеност, - Личните и социјалните околности на кандидатот играат само секундарна улога. Најширок опсег на програми за стипендирање на германски и странски студенти (последипломци и истражувачи) нуди DAAD. Интернет базираната база на податоци за стипендии обезбедува погоден начин за истражување на различните видови на стипендии, вклучувајќи ги и оние кои се нудат од други организации и фондации. Дополнителни места за контакт се дадени во листата на линкови. Забелешка: Пронаоѓањето на целосната програма за студирање од првиот до последниот семестар генерално не е можно кај DAAD или кај повеќето други организации. c. Листа на главни универзитети и колеџи Universitaet Augsburg: http://www.uni-augsburg.de/ Fachhochschule für Technik und Wirtschaft Berlin (Универзитет за применети науки: Економија): http://www.fhw-berlin.de/ Freie Universität Berlin : http://www.fu-berlin.de/ Humboldt-Universität : http://www.rz.hu-berlin.de/ Technische Universität Berlin : http://www.tu-berlin.de/ Ruhr-Universität, Bochum: http://www.uni-bochum.de/ Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität (Бон): http://www.uni-bonn.de/ Dortmund University: http://www.uni-dortmund.de Technische Universität Dresden (Технички универзитет): http://www.tu-dresden.de/ Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf: http://www.uni-duesseldorf.de/ University of Frankfurt am Main: http://www.uni-frankfurt.de/ Albert-Ludwigs-Universität-Freiburg: http://www.uni-freiburg.de/ Universität, Hamburg: http://www.uni-hamburg.de/ Technische Universität, Hamburg-Harburg (Технички универзитет): http://www.tu-hamburg.de/ Ruprecht-Karls-Universität, Heidelberg: http://www.uni-heidelberg.de/ Universität Kaiserslautern: http://www.uni-kaiserslautern.de/ Universität Karlsruhe: http://www.uni-karlsruhe.de/ Fachhochschule Karlsruhe (Универзитет за применети науки): http://www.fh-karlsruhe.de/ Universität zu Köln: http://www.uni-koeln.de/ Fachhochschule Koeln (Универзитет за применети науки): http://www.fh-koeln.de Universität zu Konstanz: http://www.uni-konstanz.de/ Universität zu Leipzig: http://www.uni-leipzig.de/ Johannes Gutenberg Universität, Mainz: http://uni-mainz.de/ Universität zu Mannheim: http://www.uni-mannheim.de/ Ludwig Maximilians Universität, München: http://www.uni-muenchen.de/index.html Technische Universität München (Технички универзитет): http://portal.mytum.de/tum/wir_ueber_uns/index_html_en 13
Fachhochschule München (Универзитет за применети науки): http://www.informatik.fh-muenchen.de/ Westfälische WilhelmsUniversität, Münster: http://www.uni-muenster.de/ Fachhochschule Münster (Универзитет за применети науки): http://www.uni-muenster.de/fh/ Universität, Passau: http://www.fmi.uni-passau.de/en/ University of Stuttgart: http://www.uni-stuttgart.de/ Eberhard-Karls-Universität, Tübingen: http://www.uni-tuebingen.de/ Universität, Ulm: http://www.uni-ulm.de/ d. Корисини информации за студирање во Германија Министерство за Надворешни работи на Германија Платформи за студирање во Германија Компас за Високо образование DAAD: Deutscher Akamedischer Austaucsh Dienst/ Германски сервис за академска размена Германски Studentenwerk http://www.auswaertigesamt.de/www/en/willkommen/studieren/index_html http://www.auswaertigesamt.de/www/en/aamt/buergerservice/faq/kat1/f2 www.campus-germany.de www.bildungsserver.de www.study-in-germany.de/ www.internationalestudierende.de/en/home/quicklinks/ http://www.higher-education-compass.de/ http://www.daad.de/stipendien/en/ http://www.internationale-studierende.de/en/home/ Нуди околу 180,000 места за сместување низ цела Германија. http://www.higher-educationcompass.de/international_cooperations.html http://www.daad.de/deutschland/en/ http://www.internationalestudierende.de/en/prepare_your_studies/financing/t uition_fees/ Студирање во Германија Информации и Најчесто поставувани прашања Приватни фондации со можности за стипендии Информации за студирање, истражување и живеење во Германија (на Германски, Англиски и други јазици). Најчесто поставувани прашања; Информации за високо образовните институции во Германија и дипломите кои ги нудат. Информации за спогодби за меѓународна соработка Целосни информации за странци за условите за прием на универзитетите, условите за познавање на јазикот, стипендии и живеење во Германија. База на податоци за стипендии достапни за лица од секоја држава. Информации за меѓународните студенти Актуелна понуда на сместување, рокови и процедури за регистрирање; други услуги за домување, помеѓу другите работи, online формулари за регистрирање, информации за студентско сместување, фотографии и планови на местата. Листа на хонорари за школарина во различни федерални држави на Германија 14
Платформи за студирање во Германија Goethe Институт ТestDaF http://www.campus-germany.de http://www.bildungsreserver.de www.study-in-germany.de/ www.internationalestudierende.de/en/home/quicklinks/ www.studienwahl.de Во светот http://www.goethe.de/enindex.htm Босна и Херцеговина - Сараево http://www.goethe.de/ins/ba/sar/deindex.htm Хрватска - Загреб http://www.goethe.de/ms/zag/deindex.htm Србија и Црна Гора - Белград http://www.goethe.de/ms/bel/deindex.htm http://www.testdaf.de/ Центри за тестирање насекаде во светот Информации за студирање, истражување и живеење во Германија (на Германски, Англиски и други јазици). Најчесто поставувани прашања; Програми за размена, работни дозволи, работење и барање работа, даноци и осигурување на невработени лица Информации за курсеви за јазик, тестови за познавање на јазик, тестови за прием и други информации за студенти за животот во Германија. Информации за TestDaF и меѓународни локации за тестирање за сертификат за познавање на германски јазик. DSH www..daad.de/deutschland/deutsch-lernen/ Информации за DSH, подготвителни курсеви и повеќе информации за предметот учење германски јазик. Тестови за проценка http://www.self-assessment.tu9.de http://www.testas.de http://www.ask.fhkonstanz.de/task/task_info.pdf Информации и тестови за сопствена проценка Studienkolleg http://www.studienkolleg.de/ Подготвителни часови во Германија за Приемниот тест Feststellungsprufug ASSIST http://www.uni-assist.de/ Упростена процедура за аплицирање на 50 германски универзитети. Германски систем на социјално осигурување Студентски организации Интернет страни за барање работа за студенти Линкови за парични средства, грантови и стипендии www.deutsche-sozialversicherung.de www.aiesec.de www.elsa-germany.org www.iaeste.de www.fs.tum.de/fzs www.studentenjob24.de www.jobber.de www.jobscanner.de www.jobworld.de www.jobs.zeit.de DAAD-Стипендии за странски академци и студенти (Брошура); www.daad.de/offices и www.funding-guide.de www.bafoeg.bmbf.de www.bildungskredite.de Информации за петте столбови на германскиот систем за социјално осигурување (на Германски и Англиски јазик) Информации за студирање, живеење, работење и многу други работи Интернет базирана размена за студенти и академски лица кои бараат работа Информации за грантови, можности за парични средства за странски студенти кои ги нуди DAAD и други одбрани организации 15
Otto Benecke Stiftung e.v. (OBS): НВО на полето на миграција, интеграција, малцинства http://www.obs-ev.de/index2.html Информации за финансиска помош, образовни грантови итн. Курсеви за јазик, подготвителни курсеви 5. Престој во Германија Ако државјани на трети земји планираат да останат подолго од важноста на нивната виза, таквото останување е потребно да биде одобрено. За ова е потребна дозвола за престој или дозвола за населување. Странците кои влегуваат во Германија со национална виза и планираат подолг престој, потребно е да направат промена на дозволата за привремен влез и престој вклечени во нивната виза во такви за долгорочен престој пред на истите да им истече важниоста. Називи и дозволи за престој Со цел да можат да влезат и престојуваат во Германија, странците е потребно да имаат одобрение во форма на дозвола за престој. Според Повелбата за имиграција, постојат само два вида на дозвола за престој: дозвола за привремен престој (ограничена) и дозвола за постојано населување (неограничена); за оваа втората не постојат географски ограничувања и му овозможува на носителот да бара платено вработување или самиот себе да се вработи. За влегување по прв пат во државата сеуште е потребна виза за Федералната република (национална виза), која понатаму се претвара во дозвола за престој или дозвола за населување во Германија. Неограничена дозвола за населување му се издава на странец ако тој поседувал дозвола за престој пет години и исполнува дополнителни услови (сигурни приходи, да нема криминално досие, соодветно владеење на германскиот јазик, итн.). a. Дозвола за престој Дозволата за престој е назив за привремен престој. Дозволата за престој се издава според условите и може да биде продолжена. Таа се издава во врска со сопствените цели за престој. Законот се разликува спрема следниве цели: вработување или самовработување, од хуманитарни или пoлитички причини, или причини засновани на меѓународен закон од семејни причини (последователна имиграција на членови на семејство) образование или обука специјални права за престој (на пример, за бивши Германци). Поседувањето на виза експлицитно создава услов за право за престој. b. Дозвола за населување Дел 9 oд Повелбата за престој ги дефинира основните предуслови за издавање на дозвола за населување. Странците кои аплицираат: Поседувале дозвола за престој пет години, и Имаат доволен животен простор лично за себе и за нивното семејство; 16
Понатаму, потребно е да имаат плаќање на задолжителен или доброволен придонес за законски пропишаните пензиски шеми од најмалку 60 месеци; соодветно знаење на германски јазик како и на законскиот и социјалниот систем и начинот на живот во Германија; да поседуваат работна дозвола (ако странецот е работник), и против ова органите на јавната безбедност или јавниот ред не смее да имаат некакви причини. Ве молиме забележете: Дозволата за постојан престој или правото за постојан престој доделено пред 1 Јануари 2005 година сега се смета како дозвола за населување. Сите други видови на дозволи за непостојан престој сега се сметаат како дозволи за престој заради посебни цели. За дополнителни информации околу условите и процедурите за аплицирање, Ве молиме контактирајте со: Федералното министерство за внатрешни работи: http://www.zuwanderung.de/english/2_neues-gesetz-a-z/aufenthaltstitel.html Најчесто поставувани прашања: http://www.zuwanderung.de/english/2_faq/aufenthaltstitel.html Федералното министерство за надворешни работи: http://www.auswaertigesamt.de/diplo/en/willkommenind/einreiseundaufenthalt/visabestimmungen.html 6. Процедури за азил Краток приказ на националната политика за азил Политиката на федералната влада за странци и азил се заснова на Повелбата за имиграција која стапи на сила на 1 Јануари 2005 година. Со нејзината имплементација дефинирањето на политичкиот азил беше одлучно подобрено. Не само гонењето од страна на државата, туку и од страна на недржавни тела, сега се смета како причина за давање статус на бегалец според Женевската конвенција. Заштитата од прогонувања заради половата специфичност е посебно зацврстена со новиот закон. Од Ноември 2006 наваму, лицата под заштита (Duldung) може да добијат дозвола за населување, но сепак, само ако може да покажат дека се регуларно вработени. Пред да биде имплементирана оваа нова регулатива, ваквите бегалци остануваа во несигурен легален статус, иако повеќето од нив живееле во Германија со години. Влез 1. Поднесување на апликација за Азил Ако странецот се декларира себеси како барател на азил додека е сеуште во земјата, истиот ќе биде препратен до најблискиот прифатен центар и ќе биде сместен во него. Распоредувањето на барателите на азил се заснова на квоти за прием кои според законот им се препуштени на секоја индивидуална германска федерална држава. Барателите на азил ќе одат таму и ќе ја поднесат својата апликација за азил до една од надворешните филијали на федералната канцеларија која е лоцирана во близина на прифатниот центар. Во надворешната филијала ќе се отвори досие за случајот на барателот на азил во рамки на MARiS системот. Се проверува 17
дали апликацијата за азил која се поднесува е првична апликација, следна апликација или пак двојна апликација. Податоците за барателот на азил се споредуваат со податоците кои се внесени во Централниот регистар на странци. Уште повеќе, се земаат фотографија и отпечатоци на прсти при поднесувањето на апликацијата за азил. Потоа на барателот на азил му се издава дозвола за привремен престој со што му се дава право да остане привремено во земјата се додека не биде завршен неговиот случај за азил. 2. Одлучување Одлучувањето по апликацијата се прави од страна на Федералната канцеларија после личното испитување на барателот за азил и, ако е тоа потребно, откако ќе се спроведе понатамошна истрага за да се утврдат фактите и околностите за случајот. 3. Последици од одлуката Ако апликантот се признае како лице кое има право на азил, (а) или се утврди дека се исполнети условите од Член 60, параграф 1 од Германската повелба за престој, таквото лице има легален статус, на целата федерална територија, како што е дефинирано со Женевската конвенција и му се издава дозвола за престој според која може да се стекнува со вработување. За време на престојот Бенефициите се обезбедени како во натура, така и во финансиска поддршка: домување, облека, школување (за подолг престој од 3 месеци), здравствена заштита. Слобода на движење: Кандидатите за азил може слободно да се движат во рамки и надвор од прифатниот центар и од установата на заедничко живеење. Сепак, тие немаат право да бараат да живеат во одредена федерална држава или во одредено место. Вработување: На кандидатите за азил им е даден пристап до пазарот на труд до една година од поднесувањето на апликацијата. Сепак, работа може да добијат само во случај кога таа не може да се пополни со германски државјанин, државјанин на ЕУ или друг странец кој има регулиран статус на престој. Потребна е дозвола од Канцеларијата за труд. Исклучоци од ова правило се можни само во посебни услови. Не е статус кој трае цел живот Отповикувањето на статусот на азил или бегалец не значи автоматско губење на правото за престој, затоа што во меѓувреме на засегнатото лице може му биде дадено право за престој од други причини (независни од статусот на азил). BAMF е обврзан да утврди по најмногу три години дали признаениот статус треба да се отповика. Ако не треба и ако засегнатото лице имало дозвола за престој за време од три години, тоа може да аплицира за дозвола за постојано населување. Организации вклучени во процесите на азил и враќање Влез: o Федерална канцеларија за миграција и бегалци (Bundesamt für Migration und Flüchtlinge / BAMF) o Прием/домување: локални и регионални органи во соработка со обезбедувачи на услуги o Советување фокусирано на останувањето во Германија: добротворни организации, доброволни агенции, локални иницијативи, локални и регионални совети за бегалци, Pro Asyl, итн. 18
o Советување пред заминување: добротворни организации, доброволни агенции, локални иницијативи, совети за бегалци, локални и регионални власти, Канцеларијата на IOM во Берлин за советување за враѓање, итн. Средување на патувањето: IOM Нирнберг (ги администрира REAG/GARP програмите) Депортација: локалните органи задолжени за странци и граничната полиција Корисни линкови по темите за азил и враќање Министерство за Надворешни работи на Германија Федерална канцеларија за миграција и бегалци (BAMF) Комесар на федералната влада за миграција, бегалци и интеграција Државна полиција http://www.auswaertigesamt.de/diplo/en/willkommenind/einreiseundaufe nthalt/asylrecht.html www.bamf.de Frankenstraße 210 90461 Nürnberg Teл. (+49 911) 943-4401 Факс: (+49 911) 943 4007 Е-mail: info@bamf.bund.de Bundesbeauftragte der Bundesregierung für Migration, Flüchtlinge und Integration Bundeskanzleramt Willy-Brandt-Straße 1 10557 Berlin Teл.: 030-4000-1640 oder 01888-400-1640 Faкс: 030-4000-1606 oder 01888-400-1606 E-Mail:internetpost@integrationsbeauftragte.de Интернет: www.integrationsbeauftragte.de Bundespolizeidirektion: Koordinierungsstelle des Bundes für Rückführungsangelegenheiten Roonstraße 13 56068 Koblenz Teл.: 0261-399 0 Факс: 0261-399-218 E-Mail: bpold@polizei.bund.de Интернет: www.bundespolizei.de IOM Нирнберг Frankenstrasse 210 D-90461 Nürnberg Teл: +49 (0)911 / 43 00-0 Faкс: +49 (0)911 / 43 00-260 Е-mail: iom-germany@iom.int Информации по прашања за азил Информации за REAG/GARP програмите (листа на земји поддржани од GARP програмата, подобност итн.) и други проекти за враќање Прашања за азил, бегалци и миграција 7. Реунификација на семејството Принцип: Дозволата за престој со која ќе им се овозможи на странците да бидат придружени од странските лица кои се зависни од нив за да може да живеат заедно како семејство 19
(последователна миграција на зависните лица) треба да се даде и прошири за да се заштитат бракот и семејството. Последователна имиграција на зависни членови на семејството Можете да мигрирате во Германија за да се му се придружите на член на Вашето семејство ако сте нивен: Сопружник Вереник Родител на дете во Германија Дете o под возраст од 16 години o под возраст од 18 години чии родител(и) се бегалци или баратели на азил o на возраст помеѓу 16 и 18 години кое знае да зборува германски и може да се интегрира во германскиот начин на живот Зависно лице кое ќе страда заради сиромаштија без поддршка од членовите на семејството Можете да мигрирате во Германија за да се му се придружите на член на Вашето семејство кој: Е Гeрмански државјанин Има дозвола за населување Има дозвола за престој за да работи или заради хуманитарна заштита Е последипломски студент или студент со стипендија Услови Основните услови за последователна имиграција на член на семејството се следниве: o член на семејството кој веќе легално живее во Германија, што значи дека тој поседува дозвола за престој или населување, o постои доволен простор за живеење, o членот на семејството има доволно стредства да го издржува ова лице и да се издржува себеси без пристап до јавните фондови (до бенефициите на социјалното осигурување), и o не постои земја за протерување. Ве молиме забележете: Правото на престој за сопружник и малолетни, неженети деца важи се додека главниот носител (како на пример, студент, академски посетител или истражувач) лично ја поседува дозволата за влез. Во зависност од индивидуалните околности, потребно е да бидат исполнети дополнителни услови: (1) Лицата на кои им е доделен признат статус на бегалец или азилант според Женевската конвенција може да бидат исклучени од условите да прикажат доволен простор за живеење или независни средства за издршка, затоа што таквите лица не се во можност да живеат со своето семејство во нивната земја заради политичкиот прогон. (2) На сопружници и деца на германски државјани исто така им се доделува дозвола за престој без да докажуваат дека имаат доволен простор за живеење и средства за издршка. (3) На членови на семејство на странец на кој му е издадена дозвола за престој заради одредени хуманитарни причини може да им се дозволи последователна имиграција после разгледување на индивидуалните случаи; понатаму, таквите членови на семејството мора да се квалификуваат за дозвола за престој заснована на хуманитарни причини според меѓународните закони. (4) Последователната имиграција на членови на семејството не е дозволена ако членот на семејството кој живее во Германија поседува само дозвола за привремен престој или 20