Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë. Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL. Programi 2008 Tjerrje Niveli I dhe II

Transkript

1 Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL Programi 2008 Tjerrje Niveli I dhe II Kosovë, 2008

2 UDHËZIM ADMINISTRATIV ZBATIMI I PLANIT DHE PROGRAMIT PËR ARSIMIN PROFESIONAL FUSHA: TEKSTIL, PËR NIVELIN E PARË (KL.X,XI) NUMËR: 33/2008 DATË: Në bazë të Kapitullit VI, neneve 93 (4) dhe 97 (2) të Kushtetutës së Republikës së Kosovës, nenit 6.1 paragrafi (d) të Ligjit mbi Arsimin Fillor dhe të Mesëm në Kosovë, nenit 6, 8, 11 të Ligjit mbi Arsimin dhe Aftësimin Profesional si dhe nenit 25 paragrafit 7 të Rregullores së Punës të Qeverisë së Kosovës nr. 1/2007, Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë nxjerr këtë Udhëzim administrativ (më tutje UA): Neni 1 Qëllimi Qëllimi i këtij udhëzimi është zbatimi i planit dhe programit mësimor për shkollat profesionale, nivelin e parë (kl. X,XI). Neni 2 Planprogrami Plani dhe programi i ri për nivelin e parë (kl.x,xi) fusha: Tekstil, profilet: tjerrës, thurrës, vektar,konfeksioner, i është bashkangjitur këtij Udhëzimi administrativ. Neni 3 Zbatueshmëria Me zbatimin e planit dhe programit të nivelit të parë zëvendësohen planet dhe programet e deritashme të klasës X,XI. Neni 4 Hyrja në fuqi Ky Udhëzim administrativ hyn në fuqi me fillimin e vitit shkollor 2008/

3 I. Parathënie PËRMBAJTJA II. Korniza e programit mësimor profesional për profilin Tjerrje, Niveli I dhe II. III. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për Nivelin I a) Programet e lëndëve profesionale, kl Fibrat e tekstilit 2. Teknologji e vekimit dhe makinat për vekim 3. Vizatim teknik b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl Punët përgatitore në repartin e pastrimit të pambukut 2. Lënurja e pambukut 3. Shumëfishimi i shiritave të pambukut 4. Zgjatja e shiritave të pambukut me makinë zgjatëse 5. Paratjerrja 6. Tjerrja 7. Përgatitja e lëmshit (topsit) për krehje c) Programet e lëndëve profesionale, kl Fibrat e tekstilit 2. Teknologji e tjerrjes dhe makinat për tjerrje 3. Bazat e makinerisë 4. Teknologjia e tekstilit d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl Tjerrja e fortë dhe fijezuar 2. Punët përgatitore për tjerrjen e leshit të lënurur 3. Lënurja dhe formimi i paratjerrit 4. Tjerrja e leshit të lënurur IV. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për Nivelin II. a) Programet e lëndëve profesionale, kl Teknologji e tjerrjes dhe makinat për tjerrje 2. Teknologjia e tekstilit 3. Planifikimi i prodhimit dhe organizimi i punës 4. Bazat e automatikës 5. Disenjimi me ndihmën e kompjuterit (CAD) b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl Punët përgatitore për prodhimin e tjerrit të krehur. 2. Lënurja 3. Melanzhimi 4. Zgjatja e shiritave. 5. Paratjerrja 6. Tjerrja V. Literatura 3

4 I. PARATHENIE Shoqëritë bashkëkohore arsimin e konsiderojnë ndër pasuritë më të rëndësishme të njerëzimit dhe përpiqen të gjurmojnë potencialin e tij të plotë, në mënyrë që t u ndihmojnë njerëzve të ballafaqohen me sfidat e botës së sotme. Pas një krize të gjatë, shoqëria kosovare sot ballafaqohet me një sfidë të re për t iu bashkangjitur rrjedhave aktuale të zhvillimit ndërkombëtar. Në sferën e arsimit, reforma e planprogramit është një reagim ndaj zhvillimeve të reja në shoqërinë kosovare. Procesi i reformës së planprogramit synon rritjen e cilësisë së arsimit dhe barazisë në gëzimin e dobive që ofron ai për të gjithë nxënësit dhe inkuadrimin e sistemit të arsimit në rrjedhat aktuale që kanë të bëjnë me reformat e arsimit në sistemet tjera të përparuara. Nevojat e përhershme për ristrukturimin e shkollimit dhe për ripërkufizimin e qëllimeve dhe objektivave të tij, lidhen me ndryshimet që shfaqen në shoqëri, ekonomi, politikë, shkencë e teknologji. Që nga fillimi i veprimtarisë në Kosovë, Ministria e Arsimit e Shkencës dhe e Teknologjisë (MASHT) reformën e vet e ka mbështetur në dy shtylla: (a) përfshirja e ekspertëve, specialistëve dhe konsulentëve vendorë për zhvillimin e strukturave të reja, dhe (b) angazhimin e agjencive ndërkombëtare e vendore, të cilat ndihmojnë Ministrinë në sajimin dhe zbatimin e programeve të reja në sistemin e ri të arsimit në Kosovë. Në planprogramet për arsimin profesional të Kosovës gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledhë dimensionin e përgjithshëm të njeriut, dimensionin shoqëror të qytetarit dhe dimensionin profesional të punëtorit, të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta. Nxënësit do të ndjekin lëndë të përgjithshme dhe profesionale. Në këtë mënyrë, MASHT synon të zhvillojë një kulturë të përgjithshme unike për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat teknike e profesionale. Programet e reja të lëndëve të përgjithshme, së bashku me ato të lëndëve e të praktikave të ndryshme profesionale, do të sigurojnë një formim bashkëkohor, sa i përket kulturës së përgjithshme dhe profesioneve të ndryshme, duke synuar të përgatisin brezin e ri si qytetarë të ardhshëm të një shoqërie kosovare të lirë e demokratike, të aftë për t u ballafaquar me sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik dhe me kërkesat e tregut të punës në shkallë vendi, rajoni e më gjerë. Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe Teknologjisë i fton të gjithë mësimdhënësit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të Arsimit të Mesëm Profesional të Kosovës të japin ndihmesën e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në nivel të shkollave përkatëse evropiane e më gjerë, sa u përket parametrave e standardeve. Shfrytëzojmë rastin ti falënderojmë të gjithë ata që me përkushtim të madh punuan në këtë dokument dhe donatorët që kanë ndihmuar dhe përkrahur procesin e zhvillimit të planprogramit deri në këtë fazë. 4

5 Korniza e programit mësimor profesional ARSIMI PROFESIONAL Programi 2008 Tjerrje Niveli I dhe II 5

6 Korniza e programit mësimor profesional Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrje Niveli: I dhe II I. Njoftime të përgjithshme për shkollimin 1. Struktura e shkollimit Arsimimi në profilin mësimor Tjerrje për nivelet I dhe II trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë në Kosovë. Niveli i parë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje dy vite mësimore pas përfundimit të arsimit të detyruar (kl. 10 dhe 11), i përgatit nxënësit për kompetencat fillestare (hyrëse) të punësimit në profesionin e tjerrësit. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të gjysmëkualifikuar (ndihmës) dhe mundëson kalimin në nivelin e dytë të arsimimit profesional. Niveli i dytë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje një vit mësimor (kl. 12) pas përfundimit me sukses të nivelit të parë, i përgatit nxënësit për të fituar një kualifikim profesional që u mundëson atyre integrimin në tregun e punës për tjerrje, si dhe vazhdimin e arsimimit në nivele më të larta. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të kualifikuar dhe mundëson kalimin në nivelin e tretë të arsimimit profesional (maturë) që lejon kalimin edhe në studimet universitare. Ky dokument përmban dokumentet kurrikulare të profilit mësimor Tjerrje për nivelet I dhe II, të strukturuara në lëndë mësimore (teorike) dhe module mësimore (praktike), në tri grupe kryesore: (i) grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të nxënësve për të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri, si dhe vazhdimin e shkollimit të (ii) mëtejshëm. grupi i lëndëve teorike-profesionale, që synojnë konsolidimin te nxënësit, të koncepteve shkencore, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proceset teknike-teknologjike që lidhen me profesionin e tjerrësit. (iii) grupi i moduleve të praktikës profesionale, që synojnë përgatitjen e nxënësve me kompetencat praktike të nevojshme për t u integruar me sukses në tregun e punës në sektorin e tjerrjes. 2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit Qëllimi kryesor i shkollimit (dynivelësh) për Tjerrje është zhvillimi i personalitetit të nxënësve për t u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktivë e kompetentë, si dhe për t u angazhuar me sukses në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësit i ndjenjës së vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e ndjenjës së sipërmarrjes dhe e gatishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës. Për të mundësuar zhvillimin individual të nxënësve nga pikëpamja emocionale, intelektuale dhe profesionale, është e nevojshme që shkolla profesionale t u krijojë atyre: Mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga gjinia, raca, etniteti dhe aftësitë fizike e mendore; 6

7 Lehtësi për të kuptuar mjedisin shoqëror dhe ekonomik, lokal, kombëtar dhe rajonal, si dhe për të qenë të vetëdijshëm për rolin që mund të luajnë në shoqëri; Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e sipërmarrjes dhe të disiplinës, kureshtjen intelektuale dhe vlerat morale; Kushte për t u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, për të përballuar vështirësitë që do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme jetësore dhe profesionale; Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë, shprehitë dhe qëndrimet/vlerat, të mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit dhe aftësimit profesional të mëtejshëm; Mbështetje për të çmuar me realizëm vlerat dhe potencialin e tyre, për tu orientuar drejt në drejtimet e karrierës profesionale të ardhëshme dhe për të marrë përgjegjësi në procesin e zhvillimit të tyre të vazhdueshëm personal dhe profesional; Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë nëpërmjet përvojës së punës praktike; Mundësi për t u njohur me zhvillimet perspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontekstet e integrimit rajonal dhe europian; Kushte për t u njohur me teknologjitë dhe proceset teknologjike aktuale e të perspektivës, në sektorin e tjerrjes; Kushte për të njohur dhe për të zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit, në përputhje me standardet ndërkombëtare. 3. Grupi të cilit i drejtohet shkollimi Shkollimin për Tjerrje, niveli I dhe II, mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat të cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar, janë në moshë deri 24 vjeç dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (fizike e mendore) të mjaftueshme për të kryer këto nivele shkollimi. Në raste të veçanta, kur kërkesat e nxënësve për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta se sa mundësitë reale të shkollave profesionale të veçanta, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) përgatit udhëzime me kritere të posaçme pranimi në këto shkolla. 4. Mundësitë e shkollimit të mëtejshëm Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor Tjerrje në nivelin I, u lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit në nivelin II të këtij profili. Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor Tjerrje, niveli II, u lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit në shkallën III (të punonjësit me shkathtësi të larta) në të njëjtin profil mësimor, për të fituar diplomën e maturës, me të drejtë kalimi në shkollimin e lartë universitar. 5. Mundësitë e punësimit Shkollimi për Tjerrje, niveli I dhe II, u referohet prodhimit të produkteve të tjerrjes të të gjitha llojeve dhe shihen me përparësi për të ardhmen në tregun e Kosovës. Nisur nga kjo nxënësi për Tjerrje i nivelit I dhe II mund të punësohet në ndërmarrje të prodhimit të tekstilit (firma, kompani), në repartet e tjerrjes. Me kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme, ai mund të krijojë një biznes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë. 7

8 II. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit Kompetencat e përgjithshme Ndjekja e shkollimit në profilin mësimor Tjerrje, niveli I, do të zhvillojë te nxënësit një tërësi kompetencash të përgjithshme, të cilat do t i shërbejnë atij për përvetësimin me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin e mëtejshëm në shoqëri dhe në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Këto kompetenca të përgjithshme do të zhvillohen në një nivel më të lartë gjatë kryerjes së shkollimit për Tjerrje, niveli II. Kështu, nxënësi do të jetë i aftë: Të komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur mendimet e ndjenjat e tij dhe për të argumentuar opinionet për çështje të ndryshme. Të përdorë burime dhe teknika të ndryshme (përfshirë dhe ato të kompjuterizuara) të mbledhjes dhe të shfrytëzimit të informacioneve të nevojshme për zhvillimin e tij personal dhe profesional. Të angazhohet fizikisht, mendërisht dhe emocionalisht në zgjidhjen e situatave të ndryshme problemore që do të ndeshë në kontekstin profesional, personal dhe shoqëror. Të manifestojë qasje të një kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, personale dhe shoqërore. Të nxitë potencialin e tij të brendshëm për kërkim të vazhdueshëm në drejtim të zgjidhjeve të reja, më efektive dhe më efiçiente. Të respektojë rregullat dhe parimet e një bashkëjetese demokratike në kontekstin e integrimeve lokale, rajonale dhe globale. Të manifestojë guxim dhe iniciativë në marrjen e përgjegjësisë për të ardhmen e tij. Të tregojë vetëkontroll në ushtrimin e veprimtarive të tij në kontekstin e pavarësisë në vendimmarrje. Të organizojë drejt procesin e të nxënit të tij dhe të shfaqë gatishmërinë e vullnetin për një të nxënë që zgjat gjithë jetën. Të respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e objektivave të pranuara. Të bëjë vlerësime dhe vetëvlerësime nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar dhe çuar më tej arritjet. Të hulumtojë vetveten dhe rrugët e mundëshme të karrierës profesionale për të bërë zgjedhje të përshtatëshme të veprimtarive profesionale të ardhëshme. Kompetencat profesionale Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit dyvjeçar në profilin Tjerrje, niveli I, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë: Përzgjedh materialet e punës; - Përzgjedh veglat dhe pajisjet; - Bën hapjen e ballave të pambukut; - Përgatit makinat në repartin e pastrimit për punë; - Furnizon makinat me material në repartin e pastrimit; - Përdor makinën e pastrimit të pambukut; - Përgatitë makinën lënurëse për punë; - Furnizon makinën lënurse më material; - Vënë makinën lënurëse në prodhim dhe e shfrytëzon atë; 8

9 - Përgatitë makinën për zgjatjen e shiritave; - Furnizon makinën zgjatse më material; - Përdorë makinën zgjatëse ; - Përgatitë makinën paratjerrse dhe makinat tjerrëse për punë; - Përdorë makinën paratjerrse dhe tjerrëse; - Përgatitë makinën për shumëfishimin e fjongave dhe punimin në të; - Përgatitë makinën krehëse si dhe përdorë makinën; - Përgatitë leshin për larje; - Përgatitë mjetet të cilat përdorën për larjen e leshit; - Përgatitë makinën për larjen e leshit; - Bënë larjen e leshit me makinë; - Bënë tharjen e leshit të larë në makinat për tharje; - Përgatitë makinën për lënurjen e leshit; - Vënë makinën në prodhim dhe e shfrytëzon atë; - Përgatitë makinën paratjerrse dhe tjerrse për tjerrje; - Vënë makinën paratjerrse dhe tjerrse në prodhim dhe shfrytëzon atë; - Respekton rregulllat e sigurimit teknik dhe mbrojtjes së mjedisit. Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit të mëtejshëm njëvjeçar në profilin mësimor Tjerrje, niveli II, nxënësi do të rrisë në një shkallë më të lartë nivelin e kompetencave profesionale të fituara në nivelin I, si dhe do të aftësohet të ushtrojë kompetenca të tjera profesionale si më poshtë: - Siguron kushtet klimatike në repart në varsi të kërkesave të teknologjisë së përpunimit të lëndës së parë dhe fazave të përpunimit; - Bën mirëmbajtjen e makinave ( Pastrimin, lyerjen dhe ndrrimin e dhëmbzorve ndrrues - sipas numeracioneve dhe dredhjeve). - Organizon punën në repartin e tjerrjes së leshit dhe fibrave sintetike - Kryen llogaritje të thjeshta ekonomike që lidhën proçesin e tjerrjes - Respekton legjilacionin për profesionin e tjerrësit - Përdor në mënyrë të pavarur literaturën me qëllim të ngritjes profesionale. 9

10 III. Plani mësimor për profilin mësimor Tjerrje, Niveli I e II Orët javore/vjetore dhe kreditet Nr Lëndët dhe modulet mësimore Niveli I Niveli II Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12 A. Lëndët e përgjithshme (Gjithësej) Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 3 (105) 2 Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (70) 3 Matematikë 2 (70) 2 (70) 2 (70) 4 Teknologji e informacionit dhe komunikimit 2 (70) 2 (70) 2 (70) 5 Ekonomia dhe ndërmarrësia 1 (35) 1 (35) 1 (35) 6 Edukatë qytetare 1 (35) Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (70) 8 Fizikë 2 (70) Art figurativ 1 (35) - - Mbrojtje mjedisi (35) Gjeografi - 2 (70) - Kimi (35) B. Lëndët profesionale (Gjithësej) 8 (350) 7 (315) 9 (315) 1 Fibrat e tekstilit 2(70) 2(70) - 2 Teknologji e tjerrjes dhe makinat 4(140) 2(70) 3(105) për tjerrje 3 Vizatim Teknik 2(70) Bazat e makinerisë - 1(35) - 5 Teknologji e tekstilit - 2(70) 2(70) 6 Planifikimi i prodhimit dhe organizimi i punës - - 1(35) 7 Bazat e automatikës - - 1(35) 8 Disenjimi me ndihmën e kompjuterit (CAD) - - 2(70) C. Modulet e praktikës profesionale (Gjithësej) 6 (210) 9 (315) 9 (315) 1 Punët përgatitore në repartin e pastrimit të pambukut 7K (42) Lënurja e pambukut 5K ( 30) Zgjatja e shiritave të pambukut me makinë zgjatëse 4K (24) Shumfishimi i shiritave të pambukut 5K (30 ) Paratjerrja 5K (30) Tjerrja 5K (30) Përgatitja e lëmshit ( topsit ) për krehje 4K (24) Tjerrja e fortë dhe fijezuar - 10K (60) - 9 Punët përgatitore për tjerrjen e leshit të lënurur - 18K (108) - 10 Lënurja dhe formimi i paratjerrit - 10K (60) - 11 Tjerrja e leshit të lënurur K (87) - Punët përgatitore për prodhimin e tjerrit të krehur - - 7K (42) Lënurja - - 7K(42) Melanzhimi - - 6K (36) Zgjatja e shiritave - - 6K (36) Paratjerrja K (72) Tjerrja 14.5K (87) Gjithësej A+B+C 30 (1050) 30 (1050) 32 (

11 IV. Udhëzime për zbatimin e Kornizës së programit mësimor profesional: Programet e hollësishme të lëndëve të përgjithshme parashtrohen në një dokument të veçantë të MASHT. Javët mësimore sipas klasave: Klasa javë; Klasa javë (niveli I); Klasa javë (niveli II). Java mësimore (5 ditë mësimore) përmban orë mësimore. Një orë mësimore ka 45 minuta. Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore profesionale do të përdoret krediti (K), i cili do të jetë i barasvlershëm me 6 orë mësimore (1 ditë praktikë mësimore). Rekomandohet që praktikat profesionale të realizohen ditore (6 orë në ditë), si më poshtë: Klasa 10: Praktikë 1 ditë në javë dhe Teori 4 ditë në javë Klasa 11: Praktikë 1,5 ditë në javë dhe Teori 3,5 ditë në javë Klasa 12: Praktikë 1,5 ditë në javë dhe Teori 3,5 ditë në javë Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor, të realizohen në përputhje me radhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në varësi nga kushtet dhe situatat e veçanta në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të radhës së trajtimit të moduleve mësimore praktike, gjithnjë duke synuar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit të tyre. Mbështetur në programet e detajuara të lëndëve profesionale, mësimdhënësit e lëndëve teorike profesionale bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse. Mbështetur në përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, mësimdhënësit e praktikave profesionale përgatisin plane më të detajuara, ku parashtrohen veprimtaritë praktike konkrete. Njëkohësisht, ata përgatisin instrumentet e vlerësimit për çdo rezultat mësimor të paraqitur në përshkruesit e moduleve. Vlerësimi përfundimtar i nxënësve, në mbarim të secilit prej të dy niveleve të përgatitjes në profilin Tjerrje, do të organizohet në formë provimesh: Në Nivelin I: Provimi i integruar i përgatitjes praktike që organizohet nga shkolla profesionale. Në Nivelin II: (a) Provimi i integruar për lëndët e teorisë profesionale, që organizohet nga shkolla profesionale, dhe (b) Provimi i integruar për praktikën profesionale që organizohet nga shkolla profesionale. Rezultatet e provimeve do të pasqyrohen në certifikatat përkatëse të përfundimit të shkollimeve profesionale në të dy nivelet e përgatitjes. Modalitetet e procedurave të provimeve përfundimtare, kriteret e vlerësimit të nxënësve me nota dhe të përmbajtjes së certifikatave, përcaktohen me udhëzime të veçanta të MASHT. V. Udhëzime të përgjithshme didaktike Mësuesit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin sa më shumë të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme. E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive mësimore etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues dhe mësimdhënës të shkollës. 11

12 Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proces të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësimdhnësit e lëndëve teorike dhe moduleve praktike. Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit. Parimi i të nxënit duke bërë duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit nxënësit në profesionin Tjerrës. Mësimdhënësit duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit (teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale, në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi. Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësuesit dhe instruktorët është fakti që të nxënët nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm. Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësimdhënësit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin, duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga mësimdhënësi, praktika e mbikqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve. Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në fazat përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të simuluara të punës. Për sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësimdhënësit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim,vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësimdhënësi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, që testohen në situata pune reale ose të simuluara. Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësimdhënësit nga ligjërues (lektor) i thjeshtë, në një moderator, mbikëqyrës dhe vlerësues i veprimtarisë së nxënësve. 12

13 Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve profesionale ARSIMI PROFESIONAL Tjerrje Niveli I dhe II 13

14 Klasa 10 Programet e lëndëve profesionale Programi i lëndës Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrje Niveli: I Klasa: 10 Fibrat e tekstilit I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet: - të shpjegojë rëndësinë dhe përdorimin e fibrave të tekstilit për industrinë e tekstilit; - të dallojë veçoritë kryesore të fibrave të tekstilit; - të shpjegojë ndarjen e fibrave dhe përdorimin e tyre në industrinë e tekstilit; - të shpjegojë veçoritë e përfitimin të fibrave me origjinë bimore; - të shpjegojë veçoritë e përfitimin të fibrave me origjinë shtazore; II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Struktura dhe vetitë e fibrave 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë veçoritë kryesore të fibrave të tekstilit; - të dallojë mënyrën e ndarjes së fibrave; - të shpjegojë veçoritë e ndarjes së fibave sipas origjinës; - të specifikojë përdorimin e fibrave sipas origjinës; - të shpjegojë veçoritë e strukturës së fibrave; - të dallojë klasifikimin e fibrave sipas vetive; - të dallojë ndikimin e vetive gjeometrike të fibrave në prodhimin e pëlhurave - të dallojë ndikimin e vetive fiziko-kimike të fibrave në prodhimin e pëlhurave b) Temat e kapitullit - Shqyrtimet e përgjithshme mbi fibrat; - Kuptimi, ndarja sipas origjinës dhe përdorimi i fibrave; - Struktura dhe vetitë e fibrave; - Vetitë gjeometrike të fibrave; - Vetitë fiziko kimike të fibrave; - Vetitë tjera të fibrave ( drita, I agjensave kimik dhe mikroorganizmave ); 14

15 c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë temën; - të demonstrojë për mostra të ndryshme të fibrave; - të përdorë mikroskopin për strukturën e fibrave; - të kryejë ushtrime në klasë; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Tabela; - Projektori me transparent; - Flip-charti dhe markera shumëngjyrësh; - Mikroskopi. Kapitulli 2: Fibrat me origjinë bimore 25 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të dallojë veçoritë, vetitë, strukturën edhe përdorimin e fibrave të përfituara nga farat; - të dallojë veçoritë, vetitë, strukturën edhe përdorimin e fibrave të përfituara nga trungu; - të dallojë veçoritë, vetitë, strukturën edhe përdorimin e fibrave të përfituara nga gjethi; - të dallojë veçoritë, vetitë, strukturën edhe përdorimin e fibrave të përfituara nga fryti; b) Temat e kapitullit - Fibrat e përfituara nga farat(kultivimi,llojet,struktura,vetitë,përdorimi dhe - identifikimi; - Fibrat e përfituara nga kërcelli(kultivimi,llojet,struktura,vetitë,përdorimi dhe - identifikimi; - Fibrat e përfituara nga gjethi(kultivimi,llojet,struktura,vetitë,përdorimi dhe - Identifikimi; - Fibrat e përfituara nga fryti(kultivimi,llojet,struktura,vetitë,përdorimi dhe - Identifikimi; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë fibrat me origjinë bimore; - të zhvillojë ushtrime për fibrat me origjinë bimore; - të japë detyra të pavarura për strukturën e fibrave me origjinë bimore; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyra të pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Klasa; - Tabela; - Projektori me transparent; - Flip-charti; - Mikroskopi; - Mostra të fibrave me origjinë bimore; 15

16 Kapitulli 3: Fibrat me origjinë shtazore 30 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të dallojë veçoritë e fibrave të përfituara nga lëkura e shtazëve; - të shpjegojë llojet e fibrave shtazore; - të listojë vetitë e fibrave me origjinë shtazore; - të shpjegojë strukturën e fibrave shtazore; - të listojë përdorimet e fibrave me origjinë shtazore; - të të shpjegojë mënyrat e identifikimit të fibrave shtazore; - të listojë vetitë e fibrave të përfituara nga krimbi i mëndafshit; - të shpjegojë strukturën e fibrave të përfituara nga krimbi i mëndafshit; - të listojë përdorimet e fibrave të përfituara nga krimbi i mëndafshit; - të shpjegojë mënyrat e identifikimit të fibrave të përfituara nga krimbi i mëndafshit b) Temat e kapitullit - Fibrat e përfituara nga lëkura e shtazëve (llojet,struktura,vetitë,përdorimi dhe Identifikimi; - Fibrat e përfituara nga krimbi i mëndafshit ( struktura,vetitë, përdorimi dhe Identifikimi; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë fibrat me origjinë shtazore; - të zhvillojë ushtrime për fibrat me origjinë shtazore; - të japë detyra të pavarura për strukturën e fibrave me origjinë shtazore; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyra të pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Tabela; - Mësimi zhvillohet në klasë; - Mikroskopi; - Mostra të fibrave me origjinë shtazore; 16

17 Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 10 Programi i lëndës Teknologjia e tjerrjes dhe makinat për tjerrje I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet: - të tregojë rëndësinë e teknologjisë së tjerrjes; - të tregojë mënyrat e klasifikimit të tjerrjes; - shpjegojë llojet e makinerive që përdoren për tjerrjen sipas llojit të saj; - të listojë proceset kryesore të tjerrjes; - të tregojë fazat e tjerrjes së pambukut të procesi i lënurjes; - të tregojë procesin e tjerrjes së pambukut në sistemin e krehjes; - të shpjegojë veçoritë e tjerrjes së fortë, makineritë qe përdoren për te; - të dallojë proceset përgatitore të tjerrjes së leshit II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 4 orë/javë = 140 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Rëndësia dhe qëllimi i teknlogjisë së tjerrjes dhe makinave për tjerrje 10 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet: - të tregojë rëndësinë e teknologjisë së tjerrjes dhe makinave për tjerrje; - të tregojë klasifikimin e tjerrit; - të tregojë proceset e tjerrjes; - të tregojë si ndahen numeracionet; b) Temat e kapitullit - Hyrje në teknologjinë e tjerrjes; - Klasifikimi I tjerrit; - Proceset e tjerrjes; - Numeracionet ; c) Udhëzime didaktike për kapitullin - shpjegim nga mësuesi; - pyetje përgjigje; - demonstrim i mostrave të ndryshme të tjerrit; - zhvillojë ushtrime nga numeracionet; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Tabela - Pankarta për ilustrimin e temës; 17

18 - Mostra të ndryshme të penjëve; - Projektori me transparent; - Flip-charti; Kapitulli 2: Tjerrja e pambukut-sistemi lënurës 70 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të tregojë mënyrën e hapjes, pastrimit dhe përzierjes së pambukut; - të tregojë funksionin e pastruesve të pambukut; - të tregojë funksioni pëziersit automatik dhe baterit; - të tregojë detyrën e makinës lënurëse; - të tregojë funksionin e makinave zgjatëse dhe shumëfishues; - të tregojë funksionin e makinave paratjerrse dhe tjerrëse; b) Temat e kapitullit - Hapja, pastrimi dhe përzierja e pambukut; - Çelësi dhe shkrifësi I ballave; - Pastruesit e pambukut; - Pëziersi automatik; - Bateri; - Lënurja e pambukut; - Zgjatja dhe shumëfishimi; - Paratjerrja dhe tjerrja; - Sistemet e reja të tjerrjes; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për sistemin e lënurjes; - të zhvillojë ushtrime nga makinat e sistemit të lënurjes; - të japë detyra të pavarura për njëjësimin e makinave të sistemit të lënurjes; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat e pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; - Materiale pamore të makinave të sistemit të lënurjes së pambukut; - Projektori me transparent; - Flip-charti; Kapitulli 3: Tjerrja e pambukut-sistemi krehës 25 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të tregojë përgatitjen e lëmshit për krehje; - të tregojë funksionin dhe detyrat e makinës krehëse; - të tregojë si formohen shiritat e krehur si dhe strukturën e tyre; - të tregojë gabimet të cilat ndodhin gjatë krehje si dhe evitimin e tyre; 18

19 b) Temat e kapitullit - Përgatitja e lëmshit për krehje; - Makinat për krehjen e pambukut; - Formimi i shiritave të krehur dhe struktura e tyre; - Gabimet të cilat ndodhin gjatë procesit të krehjes dhe evitimi i tyre; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë si bëhet përgatitja lëmshit për krehje; - të zhvillojë ushtrime për sistemin e krehjes; - të japë detyra të pavarura për njehsimin e makinave të sistemit të krehjes; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat të pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; - Materiale pamore të makinave të sistemit të krehjes së pambukut; - Projektori me transparent; - Flip-charti; Kapitulli 1: Tjerrja e fortë dhe fijezuar 12 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet: - të shpjegojë për procesin e tjerrjes së linit; - të shpjegojë për procesin e tjerrjes së krpit (konopit) dhe ramisë; - të shpjegojë për procesin e tjerrjes së jutës dhe sisalit; b) Temat e kapitullit - Veçorit e makinave për tjerrjen e fortë dhe të fijezuar; - Tjerrja e linit; - Tjerrja e kërpit (konopit) dhe ramisë; - Tjerrja e jutës dhe sisalit; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për tjerrjen fibrave të linit, kërpit (konopit), ramisë, jutës dhe sisalit; - pyetje përgjigje; - të jap detyra te pa varura për njësimin e makinave tjerrëse për tjerrjen e fibrave të forta dhe të fijezuara; - të vlerësojë nxënësin për detyrat e pa varura në klasë, pjesëmarrjen në mësim; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Klasa; - Tabela - Pankarta për ilustrimin e temës; - Mostra te fibrave të linit, kërpit (konopit), ramisë, jutës dhe sisalit; - Projektori me transparent; - Flip-charti; 19

20 Kapitulli 2: Punët përgatitore për tjerrjen e leshit 23 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë për punët përgatitore për tjerrjen e leshit; - të shpjegojë si bëhet sortirimi i leshit; - të shpjegojë si bëhet larja e leshit; - të shpjegojë cilat mjete përdoren për larjen e leshit; - të shpjegojë funksionin e makinës për larjen e leshit-leviatanit; - të shpjegojë për procesin e shtrydhjes dhe terjes së leshit; - të shpjegojë funksionin e makinës për shtrydhjën dhe terjen e leshit; b) Temat e kapitullit - Punët përgatitore për tjerrjen e leshit; - Sortirimi i leshit; - Makina për larjen e leshit ; - Mjetet për larjen e leshit; - Shtrydhja dhe terja e leshit; - Makinat për shtrydhjen dhe terjen e leshit; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për punët parapërgatitore të tjerrjes leshit; - të tregojë si bëhet sortirimi i leshit; ; - të shpjegoj se si bëhet larja e leshit, shtrydhja dhe terja ; - të shpjegojë për funksionin e makinës për larjen e leshit-leviatanit; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat e pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; - Materiale pamore të makinës për larjen e leshit; - Projektori me transparent; 20

21 Programi i lëndës Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrje Niveli: I Klasa: 10 Vizatimi teknik I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet: - të shpjegojë rëndësinë, parimet dhe rregullat kryesore të vizatimit teknik; - të shpjegojë rëndësinë e zbatimit te standardeve në vizatim teknik; - të zbatoje standardet baze ne vizatim teknik; - të shpjegojë parimet e skicimit te lakoreve gjeometrike dhe rakorderive; - të përshkruaj elementet e kuotimit; - të kryejë kuotime në vizatimet e detaleve dhe tërësive të thjeshta; - të interpretoje permasat kuotuese te vizatimet e puntoris; - të pershkruaj konceptin e projektimit ortogonal te metodave evropiane dhe amerikane; - të paraqesë trupat gjeometrikë në projeksion ortogonal; - të kryej skicime te projeksioneve ortogonale te detaleve te thjeshta; - të kryejë paraqitje të trupit në izometri, dimetri dhe projeksion të pjerrtë; - të interpretoje parimet e vizatimit ne hapsire te detaleve te thjeshta ; - të interpretoje dhe skicoje pamjet e detaleve ne prerje ; - të interpretoje dhe skicoje pamjet e posaqme dhe te pjesshme te detaleve ne prerje ; - të lexojë dhe interpretojë tolerancat e paraqitura në vizatime teknike; - të zbatojë tolerancat në dokumentacion teknik; - të skicoje vizatime te detaleve te thjeshta per punim ne ofiqine; II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Njohuri të përgjidhshme në vizatimin teknik 2 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të tregojë qëllimin dhe objektivat e vizatimit teknik; - të shpjegojë se çfarë e ndihmon mekanikun e makinave vizatimi teknik; - të rendisë llojet e vizatimeve teknike; - të dallojë materialet dhe pajisjet për vizatim teknik; b) Temat e kapitullit - Qëllimi dhe objektivat e vizatimit teknik; - Rëndësia e vizatimit teknik; - Llojet e vizatimeve teknike; - Materialet dhe pajisjet për vizatim teknik; 21

22 c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të ilustrojë vizatimet teknike dhe materialet e vizatimit teknik me objekte konkrete; - të kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura apo detyrave të shtëpisë; - të zhvillojë ushtrime në klasë; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Tabela; - Projektori me transparent; - Formate dhe materiale të vizatimit teknik; - Flip-charti dhe markera shumëngjyrësh; - Vegla dhe materiale të nevojshme; Kapitulli 2 Standardet në vizatim teknik 16 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet: - të shpjegojë rëndësinë e zbatimit te standardeve në vizatim teknik; - të tregojë llojet e formateve standarde; - të vijat standarde dhe perpjesave standarde; - të zbatimin e tyre ne vizatim teknik; - të shpjegojë veçoritë e shkrimit teknik; - të japë shembuj për përpjesën ne vizatim teknik; - të interpretojë shkurtesën për standardin ISO,DIN,EN në vizatim teknik; - të zbatoje standardet për shkrim teknik; b) Temat e kapitullit - Standardet në vizatim teknik për vija,formate,përpjesë,tabela dhe shkrim teknik; - Llojet e vizatimit teknik; - Formatet dhe palosja e tyre; - Përpjesa; - Llojet e vijave dhe zbatimi i tyre; - Tabelat(legjenda) dhe numri i vizatimeve; - Shkrimi teknik; - Detyr grafike c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të ilustrojë çështjet që trajton me dokumentacion teknik-teknologjik konkret; - të kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura apo detyrave të shtëpisë; - të zhvillojë ushtrime në klasë; d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Tabela; - Klasë për vizatim teknik(kabinetike); - Vizatime të ndryshme teknike(dokumentacion tekniko-teknologjik); - Projektori me transparent; - Flip-charti; - Veglat dhe materialet e nevojshme; 22

23 Kapitulli 3: Vizatimi i lakoreve 12 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegojë konceptin e kurbave gjeometrike dhe veçoritë e tyre; - kryejë vizatime(skicime)te kurbave gjeometrike te thjeshta; - kryejë vizatime(skicime)te zbatimit te rakordimeve; b) Temat e kapitullit - Vizatimi i lakoreve; - Kurbat gjeometrike (vijat e lakuara); - Rakordimet; - Detyr grafike c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - trajtojë shembuj konkretë të zbatimit te lakoreve; - angazhojë nxënësit në ushtrime vizatimi te lakoreve; - kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura apo detyrave të shtëpisë; d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Tabela; - Klasë për vizatim teknik; - Trupa të ndryshëm gjeometrikë.(detale makinerike me kontura te lakuara); - Projektori me transparent; - Flip-charti; Kapitulli 4 Kuotimi 12 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet: - të pershkruaj elementet e kuotimit; - të shpjegojë konvencionet dhe mbishkrimet; - të tregojë veçoritë e kuotimit me koordinata dhe tabelar; - të bëjë shënimin e konicitetit dhe pjerrësisë në vizatim; - të kryejë kuotime në vizatimet e detaleve dhe tërësive të thjeshta; - të interpretoje permasat kuotuese te vizatimet e punetorise; - të tregojë cilët janë elementet e kuotimit; - të shpjegojë konvencionet dhe mbishkrimet; - të tregojë si bëhet bartja e përmasave; - të tregojë veçoritë e kuotimit me koordinata dhe tabelar; - të tregojë si vendosen përmasat e smusove dhe në elementet që përsëriten; - të shpjegojë kur bëhen ndryshimet dhe përmirësimet; - të bëjë shënimin e konicitetit dhe pjerrësisë në vizatim; - të bëjë kuotimin e nivelit; b) Temat e kapitullit - Elementet e kuotimit; - Konvencionet dhe mbishkrimet; - Bartja e përmasave në vartësi prej kërkesave konstruktive; 23

24 - Kuotimi me koordinata tabelar; - Përmasat e smusove; - Përmasat në elementet që përsëriten; - Ndryshimet dhe përmirësimet; - Shënimi i konicitetit dhe i pjerrësisë në vizatim; - Kuotimi i nivelit; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të ilustrojë çështjet që trajton me vizatime dhe shëmbuj konkretë të kuotimeve; - të japë ushtrime konkrete për nxënësit; - të japë detyra shtëpie dhe ushtrime nga kuotimi; d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Tabela; - Klasë për vizatim teknik; - Vizatime të ndryshme teknike me kuotime; - Projektori me transparent; - Flip-charti; - Veglat dhe materialet e nevojshme; Kapitulli 5 Projektimi ortogonal dhe aksonometria 14 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet: - të shpjegojë konceptin e projektimeve dhe veçoritë e projektimeve ortogonale; - të përshkruaj konceptin e projektimit ortogonal te metodave evropiane dhe amerikane; - të paraqesë trupat gjeometrikë në projeksion ortogonal; - të kryej skicime te projeksioneve ortogonale te detaleve te thjeshta; - të shpjegoje konceptet themelore te aksonometrise(izometria,dimetria dhe projeksioni i pjerret); b) Temat e kapitullit - Rrafshet projektuese - Metodat e projektimit - Skicimi - Koncepti i paraqitjes aksonometrike; - Detyr grafike c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të ilustrojë çështjet që trajton me dokumentacion teknik-teknologjik konkret; - të kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura apo detyrave të shtëpisë; - të zhvillojë ushtrime në klasë; d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Tabela; - Klasë për vizatim teknik(kabinetike); - Vizatime të ndryshme teknike(dokumentacion tekniko-teknologjik); - Projektori me transparent; 24

25 - Flip-charti; - Veglat dhe materialet e nevojshme; Kapitulli 6 Prerjet 14 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet: - të shpjegojë ç janë prerjet dhe llojet e tyre; - të shpjegojë ç janë pamjet e posaçme dhe të pjesshme; - të shpjegojë ç janë ndërprerjet, shkurtimet dhe depërtimet; - të interpretoje dhe skicoje pamjet e detaleve ne prerje; - të interpretoje dhe skicoje pamjet e posaçme dhe te pjesshme te detaleve ne prerje; b) Temat e kapitullit - Prerjet; - Llojet e prerjeve; - Pamjet e posaçme dhe të pjesshme; - Ndërprerjet dhe shkurtimet; - Detyr grafike c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të ilustrojë çështjet që trajton me vizatime të objekteve të prera, ndërprera dhe depërtua; - të kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura apo detyrave të shtëpisë; - të zhvillojë ushtrime në klasë; d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Klasa; - Tabela; - Vizatime të ndryshme teknike me prerje, ndërprerje dhe depërtime; - Projektori me transparent; - Flip-charti; 25

26 Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrja Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit 1 Qëllimi i modulit Kohëzgjatja e modulit Klasa 10 Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale Punët përgatitorë në repartin e pastrimit të pambukut Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për hapjen, pastrimin dhe përzierjen e pambukut, pastrimin e pjesëve e makinës pastruese të pambukut. si dhe përdorimin e makinës. 7 kredite (42 orë) Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi kryen proceset paraprake në repartin e pastrimit; - Hapja e ballave të pambukut; - Përzgjedhja e mekanizmave të makinës së shkrifjes së ballave të pambukut; - Furnizimi i makinës me pambukun nga ballat; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 RM 3 Nxënësi mbikëqyr pastrimin e pambukut në makinat pastruese të pambukut; - Mbikëqyrja e pastruesit shkallëzor të pambukut; - Mbikëqyrja e pastruesit cik-cak të pambukut; - Pastrimi i pjesëve dhe mekanizmave e makinës pastruese; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi mbikqyr përzierjen e pambukut në makinat përzierëse të pambukut; - Mbikëqyrja e funksionimit të përzierësit të pambukut.; - Mbikëqyrja e funksionimit të pjesëve dhe mekanizmave e përzierësit të pambukut; - Mbikëqyrja e funksionimit të baterit; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Proçedurat e vlerësimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit 26

27 Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Hapë ballat e pambukut; - Përzgjedh mekanizmat e makinës së shkrifjes së ballave të pambukut; - Furnizojë makinën me pambukun nga ballat; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyrë pastruesin shkallëzor të pambukut; - Mbikëqyrë e pastruesin cik-cak të pambukut; - Pastrojë pjesët dhe mekanizmat e makinës pastruese të pambukut; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 3 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyrë e funksionin të përzierësit të pambukut; - Mbikëqyrë funksionin e pjesëve dhe mekanizmave të përzierësit të pambukut; - Mbikëqyrë e funksionin e baterit; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; Metodat e të mësuarit të rekomanduara Baza materiale e domosdoshme - Ky modul duhet të trajtohet në ndërmarrjet e industrisë së tekstilit; - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që është e mundur demonstrimet konkrete për proceset e hapjes, pastrimit dhe përzierje së pambukut; - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete në repartin e pastrimit të pambukut; - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara; Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për hapjen, pastrimin dhe përzierjen e pambukut. 27

28 PËRSHUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit 2 Qëllimi i modulit Kohëzgjatja e modulit Lënurja e pambukut Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për lënurjen e pambukut si dhe përdorimin, pastrimin pjesëve të makinës lënurëse. 5 kredite (30 orë) Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi përgatit vendin dhe mjetet e punës për lënurjen e pambukut. - Pastrimi i makinës lënurëse; - Transportimi i materialit nga bateri; - Furnizimi i makinës me material; - Mbikëqyrja kontrollit të gatishmërisë së makinës lënurëse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 RM 3 Nxënësi kryen procesin e lënurjes me makinën lënurëse. - Mbikëqyrja e vënies në punë të makinës lënurëse; - Mbikëqyrja e funksionimit të makinës lënurëse gjatë lënurjes; - Ndërrimi i konvenierëve (tasave); - Transportimi i konvenierëve në makinën zgjatëse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi kontrollon hollësinë e shiritit - Marrja e mostrës së blindit (shiritit) - Përzgjedhja e peshojës për kontrollin e njëllojshmërisë së shiritit; - Kontrolli i njëllojshmërisë së shiritit në makinën lënurëse; - Identifikimi i gabimeve në njëllojshmërisë e shiritit gjatë lënurjes; - Informimi i përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Mbikëqyrja e eliminimit të gabimeve në makinën lënurëse; - Pastrimi i pjesëve kryesore të lënurëses; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; 28

29 Proçedurat e vlerësimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën lënurëse të pambukut; - Transportojë materialin nga bateri deri te makina lënurse; - Furnizojë makinën lënurse me material; - Mbikëqyrë kontrollin e gatishmërisë së makinës lënurëse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyrë vënien në punë të makinës lënurëse; - Mbikëqyrë funksionimin e makinës lënurëse gjatë lënurjes; - Ndërrojë konvenierët (tasat); - Transportojë konvenierët në makinën zgjatëse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë; RM 3 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Marrë mostrat e blindit (shiritit) - Përzgjedhë peshojat për kontrollin e njëllojshmërisë së shiritit; - Kontrollojë njëllojshmërinë e shiritit në makinën lënurëse; - Identifikojë gabimet e njëllojshmërisë së shiritit gjatë lënurjes; - Informojë përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Mbikëqyrë eliminimin e gabimeve në makinën lënurëse; - Pastrojë pjesët kryesore të makinës lënurëse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit, 29

30 Metodat e te mësuarit te rekomanduara Baza materiale e domosdoshme - Ky modul duhet të trajtohet në ndërmarrjet e industrisë së tekstilit. - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që është e mundur demonstrimet konkrete për procesin lënurjes. - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete të makina lënurëse. - Gjatë vlerësimit të nxënësve, duhet të zbatohet vlerësimi mbi bazën e demonstrimit praktik të aftësive dhe njohurive të fituara. Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për lënurjen e pambukut. 30

31 PËRSHUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrje Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit 3 Qëllimi i modulit Kohëzgjatja e modulit Zgjatja e shiritave të pambukut me makinë zgjatëse Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për zgjatjen e shiritave të pambukut, pastrimin makinës zgjatëse si dhe përdorimin e makinës zgjatëse. 4 kredite (24 orë) Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi përgatit vendin dhe mjetet e punës për zgjatjen e shiritave të pambukut. - Pastrimi i makinës zgjatëse; - Transportimi i materialit nga lënurësja; - Furnizimi i makinës zgjatëse me material; - Mbikëqyrja e kontrollit e gatishmërisë së makinës zgjatëse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 RM 3 Nxënësi mbikqyr procesin e zgjatjes së shiritave të pambukut. - Mbikëqyrja e vënies në punë të makinës zgjatëse; - Mbikëqyrja e funksionimit të makinës zgjatëse gjatë zgjatjes së shiritave të pambukut; - Ndërrimi i konvenierëve (tasave) në makinën zgjatëse; - Transportimi i konvenierëve në makinën shumëfishuese; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi kontrollon hollësinë e shiritit të dalë nga makina zgjatëse. - Marrja e mostrës së blindit (shiritit) - Përzgjedhja e peshojës për kontrollin e njëllojshmërisë së shiritit; - Kontrolli i njëllojshmërisë së shiritit në makinën zgjatëse; - Identifikimi i gabimeve në njëllojshmërisë e shiritit gjatë zgjatjes; - Informimi i përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Mbikëqyrja e eliminimit të gabimeve në makinën zgjatëse; - Pastrimi i pjesëve kryesore të makinës zgjatëse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit Proçedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e 31

32 vlerësimit kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën zgjatëse; - Transportojë materialin nga makina lënurëse; - Furnizojë makinën zgjatëse me material; - Mbikëqyrë kontrollin e gatishmërisë së makinës zgjatëse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyrë vënien në punë të makinës zgjatëse; - Mbikqyrë funksionin e makinës zgjatëse gjatë zgjatjes së shiritave të pambukut; - Ndërrojë konvenierët (tasat) në makinën zgjatëse; - Transportojë konvenierët në makinën shumëfishuese; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 3 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Marrë mostrën e blindit (shiritit) - Përzgjedhë peshojat për kontrollin e njëllojshmërisë së shiritit; - Kontrollojë i njëllojshmërinë e shiritit në makinën zgjatëse; - Identifikojë gabimet e njëllojshmërisë e shiritit gjatë zgjatjes; - Informojë përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Mbikëqyrë eliminimin e gabimeve në makinën zgjatëse; - Pastrojë pjesët kryesore të makinës zgjatëse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; Metodat e të mësuarit të rekomanduara - Ky modul duhet të trajtohet në ndërmarrjet e industrisë së tekstilit; - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që është e mundur demonstrimet konkrete për makinat për zgjatje; - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete të makina 32

33 për zgjatjen e shiritave; - Gjatë vlerësimit të nxënësve, duhet të zbatohet vlerësimi mbi bazën e demonstrimit praktik të aftësive dhe njohurive të fituara; - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara. Baza materiale e domosdoshme Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për zgjatjen e shiritave të pambukut. 33

34 PËRSHUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE Shumëfishim i shiritave të pambukut Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit 4 Qëllimi i modulit Kohëzgjatja e modulit Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për shumëfishimin e shiritave të pambukut, furnizimin e makinës më material, pastrimin si dhe përdorimin e makinës. 5 kredite (30 orë) Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi përgatit vendin dhe mjetet e punës për shumëfishimin e shiritave - Pastrimi i makinës shumëfishuese të pambukut; - Transportimi i materialit nga makina zgjatëse; - Furnizimi i makinës shumëfishuese me material; - Mbikëqyrja e kontrollit e gatishmërisë së makinës shumëfishuese; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 Nxënësi mbikëqyr procesin e shumëfishimit të shiritave. - Mbikëqyrja e vënies në punë të makinës shumëfishuese; - Mbikëqyrja e funksionimit të makinës shumëfishuese të pambukut; - Kontrolli i njëllojshmërisë së shiritit në makinën shumëfishuese; - Identifikimi i gabimeve në njëllojshmërisë e shiritit gjatë shumëfishimit; - Informimi i përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Mbikëqyrja e eliminimit të gabimeve në makinën; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Proçedurat e vlerësimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën shumëfishuese të pambukut; 34

35 - Transportojë materialin nga makina zgjatëse në makinën shumëfishuese; - Furnizojë makinën shumëfishuese me material; - Mbikëqyrë kontrollin e gatishmërisë së makinës shumëfishuese; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyrë vënien në punë të makinës shumëfishuese; - Mbikëqyrë funksionimin e makinës shumëfishuese të pambukut; - Kontrollojë njëllojshmërisë së shiritit në makinën shumëfishuese; - Identifikikojë gabimet në njëllojshmërisë e shiritit gjatë shumëfishimit; - Informojë përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Mbikëqyrë eliminimin e gabimeve në makinën shumëfishuese; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; Metodat e të mësuarit të rekomanduara Baza materiale e domosdoshme - Ky modul duhet të trajtohet në ndërmarrjet e industrisë së tekstilit; - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që është e mundur demonstrimet konkrete për makinat për shumëfishim dhe zgjatje; - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete të makina për shumëfishimin e shiritave; - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara; Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për shumëfishimin e shiritave të pambukut. 35

36 PËRSHUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 10 Paratjerrja Numri i modulit 5 Qëllimi i modulit Kohëzgjatja e modulit Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për paratjerrjen e pambukut, furnizimin e makinës më material, pastrimin e pjesëve të makinës si dhe përdorimin e makinës. 5 kredite (30 orë) Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi përgatit vendin dhe mjetet e punës për paratjerrjen e pambukut; - Pastrimi i makinës paratjerrse të pambukut; - Furnizimi i makinës paratjerrse me material; - Mbikëqyrja e kontrollit e gatishmërisë së makinës paratjerrse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 Nxënësi mbikëqyrë procesin e paratjerrjes së pambukut. - Mbikëqyrja e vënies në punë të makinës paratjerrse (fllajerit); - Mbikëqyrja e funksionimit të makinës paratjerrse (fllajerit) gjatë paratjerrjes së pambukut; - Ndërrimi i konvenierëve (tasave) ; - Transportimi i konvenierëve në makinën tjerrëse; - Llogaritja e produktivitetit të makinës paratjerrse; - Kontrolli i njëllojshmërisë së shiritit në makinën paratjerrse (fllajerit); - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Proçedurat e vlerësimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën paratjerrse të pambukut; - Furnizojë i makinën paratjerrse me material; 36

37 - Mbikëqyrë kontrolli e gatishmërisë së makinës paratjerrse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyrë vënien në punë të makinës paratjerrse (fllajerit); - Mbikëqyrë funksionimin e makinës paratjerrse (fllajerit) gjatë paratjerrjes së pambukut; - Ndërrojë konvenierët (tasat) ; - Transportojë konvenierët në makinën tjerrëse; - Llogaritë produktivitetin e makinës paratjerrse; - Kontrollojë njëllojshmërin e shiritit në makinën paratjerrse (fllajerit); - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; Metodat e të mësuarit të rekomanduara Baza materiale e domosdoshme - Ky modul duhet të trajtohet në ndërmarrjet e industrisë së tekstilit; - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që është e mundur demonstrimet konkrete për makinën paratjerrse; - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete të makina paratjerrse; - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara; Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për paratjerrjen e pambukut. 37

38 PËRSHUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE Tjerrja Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit 6 Qëllimi i Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për tjerrjen e modulit pambukut, furnizimin e makinës me material, pastrimin e pjesëve të makinës, si dhe përdorimin e makinës. Kohëzgjatja e 5 kredite (30 orë) modulit Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi përgatit vendin dhe mjetet e punës për tjerrjen e pambukut; - Pastrimi i makinës tjerrëse të pambukut; - Furnizimi i makinës tjerrëse me material; - Mbikëqyrja e kontrollit e gatishmërisë së makinës tjerrëse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 Nxënësi mbikëqyrë procesin e tjerrjes së pambukut. - Mbikëqyrja e vënies në punë të makinës tjerrëse; - Mbikëqyrja e funksionimit të makinës tjerrëse gjatë tjerrjes së pambukut; - Llogaritja e produktivitetit të makinës tjerrëse; - Kontrolli i njëllojshmërisë së tjerrit në makinën tjerrëse; - Identifikimi i gabimeve në njëllojshmërisë së tjerrit gjatë tjerrjes; - Informimi i përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Proçedurat e vlerësimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën tjerrëse të pambukut; - Furnizojë makinën tjerrëse me material; - Mbikëqyrë kontrollin e gatishmërisë së makinës tjerrëse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; 38

39 RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyrë vënien në punë të makinës tjerrëse; - Mbikëqyrë funksionimi e makinës tjerrëse gjatë tjerrëjes së pambukut; - Ndërrojë konvenierët (tasat) ; - Llogaritë produktivitetin e makinës tjerrëse; - Kontrollojë njëllojshmërinë e tjerrit në makinën tjerrëse; - Identifikojë gabimet e njëllojshmërisë së tjerrit gjatë tjerrjes; - Informojë përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; Metodat e të mësuarit të rekomanduara Baza materiale e domosdoshme - Ky modul duhet të trajtohet në ndërmarrjet e industrisë së tekstilit; - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që është e mundur demonstrimet konkrete për makinën tjerrëse; - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete të makina Tjerrëse; - Vizita njohëse në fabrikat e tekstilit; - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara; Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për tjerrjen e pambukut. 39

40 PËRSHUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE Përgatitja e lëmshit (topsit )për krehje Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit 7 Qëllimi i modulit Kohëzgjatja e modulit Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për krehjen e pambukut, furnizimin e makinës me material, pastrimin e pjesëve të makinës, si dhe përdorimin e makinës. 4 kredite (24 orë) Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi përgatit vendin dhe mjetet e punës për krehjen e pambukut; - Pastrimi i makinës krehëse të pambukut; - Furnizimi i makinës krehëse me material; - Mbikëqyrja e kontrollit e gatishmërisë së makinës krehëse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 Nxënësi mbikqyë procesin e krehjes së pambukut : - Mbikëqyrja e vënies në punë të makinës krehëse; - Mbikëqyrja e funksionimit të makinës krehëse gjatë krehjes së pambukut; - Llogaritja e produktivitetit të makinës krehëse; - Pastrimi I pjesëve kryesore të makinës krehëse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Proçedurat e vlerësimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën krehëse të pambukut; - Furnizojë i makinën krehëse me material; - Mbikëqyrë kontrolli e gatishmërisë së makinës krehëse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; 40

41 RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyrë vënien në punë të makinës krehëse; - Mbikëqyrë funksionimi të makinës krehëse gjatë krehjes së pambukut; - Llogaritë produktivitetin e makinës krehëse; - Pastrojë pjesët kryesore të makinës krehëse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; Metodat e të mësuarit të rekomanduara Baza materiale e domosdoshme - Ky modul duhet të trajtohet në ndërmarrjet e industrisë së tekstilit; - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që është e mundur demonstrimet konkrete për makinën krehëse të pambukut; - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete të makina krehëse e pambukut; - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara; Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për krehjen e pambukut. 41

42 Klasa 11 Programet e lëndëve profesionale Programi i lëndës Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 11 Fibrat e tekstilit I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet: - të shpjegon rëndësinë dhe përdorimin e fibrave kimike në industrinë e tekstilit; - të shpjegojë përfitimin e fibrave gjysmë sintetike; - të shpjegojë për vetitë dhe përdorimin e fibrave gjysmë sintetike; - të shpjegojë përfitimin e fibrave sintetike; - të shpjegojë për vetitë dhe përdorimin e fibrave sintetike; - të shpjegojë përfitimin e fibrave inorganike; - të shpjegojë për vetitë dhe përdorimin e fibrave inorganike; - të shpjegojë përfitimin e fibrave me dedikim special ( fibrave të reja ); - të shpjegojë për vetitë dhe përdorimin e fibrave me dedikim special; II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Fibrat gjysmë sintetike 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - të shpjegojë veçorit kryesore te fibrave gjysmë sintetike; - të dallojë fibrat e viskozës; - të shpjegojë për vetitë e viskozës dhe për ç ka përdoret viskoza; - të dallojë fibrat e polinozës; - të shpjegojë për vetitë e plinozës dhe për ç ka përdoret polinoza; - të dallojë fibrat acetate; - të shpjegojë për vetitë e fibrave acetate dhe për qka përdoren; b) Temat e kapitullit - Fibrat e viskozës ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi; ) - Fibrat e polinozës ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi; ) - Fibrat acetate ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi; ) 42

43 c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për përfitimin, vetitë dhe përdorimin e fibrave gjysmë sintetike; - të demonstrojë për mostra të ndryshme të fibrave gjysmë sintetike; - të përdorë mikroskopin për strukturën e fibrave gjysmë sintetike; - të kryejë ushtrime në klasë; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Klasa; - Tabela; - Flip-charti dhe markera shumëngjyrësh; - Material të fibrave gjysmë sintetike për ilustrimin e temës; - Mikroskopi; Kapitulli 2: Fibrat Sintetike 35 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë për përfitimin e fibrave sintetike; - të dallojë fibrat poliamide; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave poliamide; - të dallojë fibrat poliester; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave; - të dallojë fibrat poliakrilonitrile; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave; - të dallojë fibrat polipropilene; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave; - të dallojë fibrat aromatike; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave - të dallojë fibrat polivinilokloride; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave; - të dallojë fibrat poliviniloalkoholike; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave; b) Temat e kapitullit - Fibrat poliamide ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); - Fibrat poliestere ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); - Fibrat poliakrilonitrile ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); - Fibrat polipropilene ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); - Fibrat aromatike ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); - Fibrat polivinilokloride ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); - Fibrat poliviniloakoholike ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për përfitimin, strukturën dhe përdorimin e fibrave sintetike; - të zhvillojë ushtrime për fibrat sintetike; - të japë detyra të pavarura për strukturën e fibrave sintetike; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyra të pavarura; 43

44 d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Klasa; - Tabela; - Projektori me transparent; - Flip-charti; - Mikroskopi; - Mostra të fibrave sintetike; Kapitulli 3: Fibrat inorganike 10 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë për përfitimin e fibrave inorganike; - të dallojë fibrat e qelqit; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave të qelqit; - të dallojë fibrat metalike; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave metalike; b) Temat e kapitullit - Fibrat e qelqit ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); - Fibrat metalike ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për përfitimin e fibrave inorganike; - të zhvillojë ushtrime për fibrat e qelqit dhe fibrat metalike; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Klasa; - Tabela; - Mikroskopi; - Mostra të fibrave me të qelqit dhe fibrave metalike; Kapitulli 4: Fibrat me dedikim special ( fibrat e reja ) 10 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë për përfitimin e fibrave me dedikim special ( fibrave të reja ); - të dallojë fibrat teknike; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave teknike; - të dallojë fibrat termostabile; - të shpjegojë për vetitë, strukturën dhe përdorimin e fibrave termostabile; b) Temat e kapitullit - Fibrat teknike ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); - Fibrat termostabile ( përfitimi, struktura, vetitë, përdorimi dhe identifikimi); c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: 44

45 - të shpjegojë përfitimin e fibrave me dedikim special (fibrat e reja); - të zhvillojë ushtrime për fibrat teknike dhe termostabile; - të japë detyra të pavarura për strukturën e fibrave teknike dhe termostabile; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Klasa; - Tabela; - Mikroskopi; - Mostra të fibrave teknike dhe me dedikim special ( fibrave të reja ); 45

46 Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrje Niveli: I Klasa: 11 Programi i lëndës Teknologjia e tjerrjes dhe makinat për tjerrje I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet: - dallojë veçorit e tjerrjes së fortë dhe të fijezuar; - të shpjegojë funksionin e makinave për tjerrjen e fortë dhe të fijezuar; - të shpjegojë proceset e tjerrjes së leshit dhe fijeve kimike; - të shpjegoj funksionin e makinave për tjerrjen e leshit dhe fibrave kimike; - të shpjegojë për punët përgatitore për tjerrjen e leshit; - të shpjegojë si bëhet larja e leshit dhe funksionin e makinës për larje; - të shpjegojë procesin e lënurjes; - të shpjegojë funksionin e makinës paralënurse dhe makinës lënurëse; - të shpjegojë si bëhet formimi i paratjerrit dhe funksionin e makinës paratjerrse; - të shpjegojë si bëhet tjerrja e leshit; - të shpjegojë llojet e makinave për tjerrjen e leshit; II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Procesi i lënurjes 35 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë për procesin e lënurjes; - të shpjegojë funksionin e makinës paralënurse; - të shpjegojë funksionin e makinës lënurëse për tjerrin e lënurur; - të shpjegojë pjesët funksionale të makinës lënurëse; - të shpjegojë si bëhet formimi i paratjerrit; - të shpjegojë funksionin e makinës paratjerrse për formimin e paratjerrit; b) Temat e kapitullit - Rëndësia e procesit të lënurjes për tjerrje; - Paralënursja; - Makina lënurëse për tjerr të lënurur; - Pjesët funksionale të makinës lënurëse dhe funksioni i sajë; - Formimi i paratjerrit; 46

47 c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për procesin lënurjes ; - të shpjegojë funksionin e makinës paralënurse dhe makinës lënurëse; - të japë detyra të pavarura për njehsimin e makinës lënurëse; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat të pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; - Materiale pamore të makinës lënurëse; - Projektori me transparent; Kapitulli 4: Tjerrja e leshit 35 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë kuptimin e tjerrjes së leshit; - të shpjegojë llojet e makinave për tjerrje; - të shpjegojë dallimet në mes të makinave tjerrëse të pambukut dhe leshit; - të shpjegojë funksionin e makinës tjerrëse unazore; - të shpjegojë funksionin e makinës tjerrëse me zile; - të shpjegojë funksionin e makinës tjerrëse open-end; - të shpjegojë pjesët funksionale të makinave tjerrëse; b) Temat e kapitullit - Rëndësia e tjerrjes së leshit; - Llojet e makinave për tjerrje; - Tjerrësja unazore për tjerrin e leshit të lënurur; - Tjerrësja me zile; - Tjerrësja Open-End (OE); c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë llojet makinave për tjerrjen e leshit ; - të shpjegojë për funksionin e makinave tjerrëse; - të japë detyra të pavarura për njehsimin e makinave tjerrëse; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat të pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; - Materiale pamore të makinës tjerrëse, me zile dhe open-end; - Projektori me transparent; 47

48 Programi i lëndës Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrje Niveli: I Klasa: 11 Bazat e makinerisë I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet: - të shpjegojë për standardet; - të shpjegojë për materialet dhe tolerancen; - të shpjegojë për klasifikimin dhe ndërtimin e detaleve dhe tërësive të makinave; - të shpjegojë lidhjet elementare të detaleve; - të shpjegojë për elementet për bartjen e fuqisë; - të shpjegojë për transmisionet direkte dhe indirekte; - të shpjegojë për përdorimin e transmetueseve të fuqisë; - të shpjegojë për mekanizmat kryesor që përdoren në makina; - të shpjegojë për ndërtimin e makinave me piston; - të shpjegojë funksionimin e makinave me piston; - të shpjegojë mekanizmat kryesorë që përdoren të makinat me piston; II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 32orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Detalet e makinave 25 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet: - të shpjegojë për standardet; - të shpjegojë për materialet dhe tolerancen; - të shpjegojë për klasifikimin dhe ndërtimin e detaleve dhe tërësive të makinave; - të shpjegojë lidhjet elementare të detaleve; b) Temat e kapitullit - Standardet; - Materialet dhe toleranca; - Ndarja dhe klasifikimi i detaleve të makinave; - Lidhjet dhe llojet e tyre; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për standardet, për materialet dhe për ndërtimin e detaleve dhe tërësive të makinave; - pyetje përgjigje; - të jap detyra te pa varura për njësimin e makinave; - të vlerësojë nxënësin për detyrat e pa varura në klasë, pjesëmarrjen në mësim; 48

49 d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Klasa; - Tabela - Pankarta për ilustrimin e temës; - Mostra të ndryshme të makinave; - Projektori me transparent; - Flip-charti; Kapitulli 2: Bartja e fuqisë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë për elementet për bartjen e fuqisë; - të shpjegojë për transmisionet direkte; - të shpjegojë transmisionet indirekte ; - të shpjegojë për përdorimin e transmetueseve të fuqisë; - të shpjegojë për mekanizmat kryesor që përdoren në makina; 20 orë b) Temat e kapitullit - Elementet për bartjen e fuqisë; - Transmisionet direkte; - Transmisionet indirekte; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për elementet për bartjen e fuqisë; - të shpjegojë për transmisionet direkte dhe indirekte ; - të shpjegoj për mekanizmat kryesor që përdoren në makina; - pyetje përgjigje; - të jap detyra te pa varura për njësimin e makinave; - të vlerësojë nxënësin për detyrat e pa varura në klasë, pjesëmarrjen në mësim; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; - Materiale pamore të mekanizmave kryesor që përdoren në makina; - Projektori me transparent; - Flip-charti; Kapitulli 3: Mekanizmat me piston 25 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë për ndërtimin e makinave me piston; - të shpjegojë funksionimin e makinave me piston; - të shpjegojë mekanizmat kryesorë që përdoren të makinat me piston; - të shpjegojë për mirëmbajtjen e makinave me piston; b) Temat e kapitullit - Pjesët dhe mekanizmat e makinave me piston; - Funksionimi i makinave me piston; - Mirëmbajtja e makinave me piston; 49

50 c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë ndërtimin e makinave me piston; - të shpjegojë funksionin e makinave me piston; - të japë detyra të pavarura për njehsimin e makinave me piston; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat të pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; - Materiale pamore të mekanizmave kryesor të makinave me piston; - Projektori me transparent; 50

51 Programi i lëndës Teknologjia e tekstilit Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrje Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet: - të shpjegojë mënyrën e punimit të tjerrit; - të shpjegojë vetitë fizike të tjerrit - të shpjegojë për tjerrjen e pambukut në sistemin lënurëse; - të shpjegojë për tjerrjen e pambukut në sistemin krehës; - të shpjegojë për tjerrjen e fibrave të forta dhe të fijezuara; - të shpjegojë për tjerrjen e leshit në sistemin lënurëse; - të shpjegojë si bëhet punimi i tekstilit jo të endur; - të shpjegojë për formimin e thurjeve triko; II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Mënyra e punimit të tjerrit 6 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet: - të shpjegojë rëndësinë e tjerrjes; - të shpjegojë fazat themelore të tjerrjes; - të shpjegojë cilat janë vetitë fizike të tjerrit; b) Temat e kapitullit - Rëndësia e tjerrjes; - Fazat themelore të punës; - Vetitë fizike të tjerrit c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për rëndësinë e tjerrjes; - të shpjegojë fazat themelore të tjerrjes; - të shpjegojë për vetitë fizike të tjerrit; - pyetje përgjigje; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat e pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Klasa; - Tabela; 51

52 - Pankarta për ilustrimin e temës; - Projektori me transparent; - Flip-charti Kapitulli 2:Tjerrja e pambukut dhe fibrave kimike -sistemi lënurëse 20 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë si bëhet hapja e ballave të pambukut; - të shpjegojë funksionin e shkrifësit të pambukut; - të shpjegojë pjesët funksionale të shkrifësit të pambukut; - të shpjegojë funksionin pastruesit shkallëzor, horizontal dhe vertikal të pambukut; - të shpjegojë pjesët funksionale të pastruesit shkallëzor, horizontal dhe vertikal të pambukut; - të shpjegojë detyrën e makinës lënurëse; - të shpjegojë pjesët funksionale të makinës lënurëse; - të shpjegojë detyrën e makinës shumëfishuese dhe zgjatëse; - të shpjegojë pjesët funksionale të makinës shumëfishuese dhe zgjatëse; - të shpjegojë funksionin e makinës të shpjegojë pjesët funksionale të makinës; - të shpjegojë pjesët funksionale të makinës të shpjegojë pjesët funksionale të makinës; b) Temat e kapitullit - Hapja, pastrimi dhe përzierja e pambukut; - Shkrifësi i ballave; - Pjesët funksionale të shkrifësit të ballave; - Pastruesi shkallëzor, horizontal dhe vertikal i pambukut; - Pjesët funksionale të pastruesit shkallëzor, horizontal dhe vertikal i pambukut; - Lënurja e pambukut; - Pjesët funksionale të makinës lënurëse; - Paratjerrja dhe tjerrja; - Pjesët funksionale të makinës të paratjerrse dhe tjerrëse të pambukut; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për hapjen e ballave; - të përshkruaj punën e makinave të pastrimit; - të shpjegojë për funksionin e makinave lënurëse, paratjerrse dhe tjerrëse; - të japë detyra të pavarura për njëjësimin e makinave lënurëse, paratjerrse dhe tjerrëse; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat e pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Tabela; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; - Materiale pamore të makinave të sistemit të lënurjes së pambukut; - Projektori me transparent; 52

53 Kapitulli 3. Krehja e pambukut 15 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë rëndësinë e krehjes së shiritave të pambukut - të shpjegojë përgatitjen e shiritave për krehje; - të shpjegojë funksionin e makinës krehëse; - të shpjegojë pjesët funksionale të makinës krehëse; - të shpjegojë dallimet në mes tjerrit të lënurur dhe të krehur; b) Temat e kapitullit - Përgatitja e shiritit për krehje; - Makinat për krehjen pambukut; - Pjesët funksionale të makinës krehëse të pambukut; - Krehja e shtresave të formuara prej fjongos; - Dallimet në mes tjerrit lënurur dhe të krehur; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për përgatitjen e shiritave për krehje; - të shpjegojë si bëhet krehja e shiritave; - të shpjegojë funksionin e makinës krehëse dhe pjesët funksionale të saj; - pyetje përgjigje; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat të pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; - Materiale pamore të makinave krehëse; - Projektori me transparent; Kapitulli 4: Tjerrja e fibrave të forta dhe të fijezuara 9 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë për procesin e tjerrjes së linit; - të shpjegojë funksionin e makinave për tjerrjen e linit dhe pjesët funksionale të saj; - të shpjegojë për procesin e tjerrjes së krpit dhe ramisë; - të shpjegojë funksionin e makinave për tjerrjen e kërpit dhe pjesët funksionale të saj; - të shpjegojë për procesin e tjerrjes së jutës dhe sisalit; - të shpjegojë funksionin e makinave për tjerrjen e jutës dhe sisalit dhe pjesët funksionale të saj; b) Temat e kapitullit - Tjerrja e linit; - Makinat për tjerrjen e linit si dhe pjesët funksionale të saj; - Tjerrja e kërpit dhe ramisë; - Makinat për tjerrjen e kërpit dhe ramisë si dhe pjesët funksionale të saj; - Tjerrja e jutës dhe sisalit; - Makinat për tjerrjen e jutës dhe sisalit si dhe pjesët funksionale të saj; 53

54 c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për tjerrjen fibrave të linit, kërpit, ramisë, jutës dhe sisalit; - pyetje përgjigje; - të jap detyra te pa varura për njësimin e makinave tjerrëse për tjerrjen e fibrave të forta; - të vlerësojë nxënësin për detyrat e pa varura në klasë, pjesëmarrjen në mësim; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Klasa; - Tabela; - Pankarta për ilustrimin e temës; - Mostra te fibrave të linit, krpit, ramis, jutës dhe sisalit; - Projektori me transparent; - Flip-charti Kapitulli 5: Punët përgatitore për tjerrjen e leshit 10 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë për punët përgatitore për tjerrjen e leshit; - të tregojë si bëhet sortirimi i leshit; - të tregojë si bëhet larja e leshit; - të shpjegojë cilat mjete përdoren për larjen e leshit; - të shpjegojë funksionin e makinës për larjen e leshit-leviatanit; - të tregojë për procesin e shtrydhjes dhe terjes së leshit; - të shpjegojë funksionin e makinës për shtrydhjën dhe terjen e leshit; - të shpjegojë procesin e yndyrëzimit; b) Temat e kapitullit - Punët përgatitore për tjerrjen e leshit; - Sortirimi i leshit; - Makina për larjen e leshit ; - Mjetet për larjen e leshit; - Shtrydhja dhe terja e leshit; - Makinat për shtrydhjen dhe terjen e leshit; - Yndyrëzimi i leshit; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për punët parapërgatitore të tjerrjes leshit; - të tregojë si bëhet sortirimi i leshit; ; - të shpjegoj se si bëhet larja e leshit, shtrydhja dhe terja ; - të shpjegojë për funksionin e makinës për larjen e leshit-leviatanit; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat e pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Tabela; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; 54

55 - Materiale pamore të makinës për larjen e leshit; - Projektori me transparent; - Flip-charti; Kapitulli 6: Mënyra e punimit të thurjeve të trikotazhit 10 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet: - të shpjegojë si bëhet punimi i thurjeve të trikotazhit; - të shpjegojë për llojet e trikove të trikotazhit; - të shpjegojë funksionin e makinave për thurjen e trikove; - të shpjegojë llojet e makinave për thurjet e trikove; - të shpjegojë cilit janë mekanizmat për formimin e vegzave; - të shpjegojë funksionin e makinave thurëse; - të shpjegojë funksionin e makinave rithurëse; b) Temat e kapitullit - Krijimi dhe llojet trikove; - Llojet e makinave për thurjet e trikove; - Mekanizmat për formimin e trikove; - Makinat e rrafshëta thurëse; - Pjesët funksionale dhe funksioni i makinave të rrafsha thurëse; - Makinat rrethore thurëse; - Pjesët funksionale dhe funksioni i makinave rrethore thurëse; - Makinat radiale thurëse; - Pjesët funksionale dhe funksioni i makinave radiale thurëse; - Makinat rithurëse; - Pjesët funksionale dhe funksioni i makinave rithurëse; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë për llojet e trikove - të shpjegojë makinat e rrafshëta, rrethore thurëse dhe radiale; - të shpjegojë për funksionin e makinave rithurëse; - pyetje përgjigje; - të vlerësojë nxënësin për detyrat në klasë, pjesëmarrjen në mësim, detyrat të pavarura; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mësimi zhvillohet në klasë; - Pankarta për konkretizimin e mësimit; - Materiale pamore të llojeve të ndryshme të trikove të thurura; - Projektori me transparent; - Flip-charti; 55

56 Klasa 11 Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale Lëmi: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 11 Tjerrja e fortë dhe fijezuar Numri i modulit 8 Qëllimi i modulit Kohëzgjatja e modulit Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për lënurjen, krehjen, zgjatjen, paratjerrjen dhe tjerrjen e fibrave të forta dhe të fijezuara, pastrimin e makinës, specifikimin e pjesëve të makinës si dhe përdorimin e makinës. 10 kredite (60 orë) Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi përgatit vendin dhe mjetet e punës për lënurjen e fibrave të forta dhe të fijezuara në makinën lënurëse - Pastrimi i makinës lënurëse; - Furnizimi i makinës me material; - Mbikëqyrja e vënies në punë të makinës lënurëse; - Mbikëqyrja e funksionimit të makinës lënurëse gjatë lënurjes; - Kontrolli i njëllojshmërisë së shiritit në makinën lënurëse; - Identifikimi i gabimeve në njëllojshmërisë e shiritit gjatë lënurjes; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 RM 3 Nxënësi kryen procesin e krehjes së fortë dhe të fijezuar në makinën krehëse - Pastrimi i makinës krehëse për tjerrin e fortë dhe të fijezuar; - Furnizimi i makinës me material; - Mbikëqyrja e vënies në punë të makinës krehëse; - Mbikëqyrja e funksionimit të makinës krehëse gjatë lënurjes; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi kryen procesin e zgjatjes së shiritave të tjerrit të fortë dhe të fijezuar; 56

57 - Pastrimi i makinës zgjatëse; - Furnizimi i makinës zgjatëse me material; - Mbikëqyrja e kontrollit e gadishmërisë së makinës zgjatëse; - Mbikëqyrja e vënies në punë të makinës zgjatëse; - Ndërrimi i konvenierëve (tasave) në makinën zgjatëse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 4 RM 5 Nxënësi kryen procesin e pararatjerrjes për tjerrin e fortë dhe të fijezuar; - Pastrimi i makinës paratjerrse për tjerrin e fortë dhe të fijezuar; - Furnizimi i makinës paratjerrse me material; - Mbikëqyrja e kontrollit e gatishmërisë së makinës paratjerrse; - Ndërrimi i konvenierëve (tasave) ; - Transportimi i konvenierëve në makinën tjerrëse; - Llogaritja e produktivitetit të makinës paratjerrse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi kryen procesin e tjerrjes së fortë dhe të fijezuar; - Pastrimi i makinës tjerrëse për tjerrin e fortë dhe të fijezuar; - Furnizimi i makinës tjerrëse me material; - Mbikëqyrja e kontrollit e gatishmërisë së makinës tjerrëse; - Llogaritja e produktivitetit të makinës tjerrëse; - Kontrolli i njëllojshmërisë së tjerrit në makinën tjerrëse; - Identifikimi i gabimeve në njëllojshmërisë së tjerrit gjatë tjerrjes - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Proçedurat e vlerësimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën lënurëse; - Furnizojë makinën me material; - Mbikëqyrë vënien në punë të makinës lënurëse; - Mbikëqyrë funksionimin e makinës lënurëse gjatë lënurjes; - Kontrollojë njëllojshmërin e shiritit në makinën 57

58 lënurëse; - Identifikojë gabimet e njëllojshmërisë e shiritit gjatë lënurjes; - Zbatojë rregullat e sigurimit tekn. dhe të mbrojtjes në punë; RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Furnizojë makinën me material; - Mbikëqyrë vënien në punë të makinës krehëse; - Mbikëqyrë funksionimin e makinës krehëse gjatë lënurjes; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 3 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën zgjatëse; - Furnizimi i makinës zgjatëse me material; - Mbikëqyrë kontrollin e gatishmërisë së makinës zgjatëse; - Mbikëqyrë vënien në punë të makinës zgjatëse; - Ndërrimi i konvenierëve (tasave) në makinën zgjatëse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 4 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën paratjerrse për tjerrin e fortë dhe të fijezuar; - Furnizojë makinën paratjerrse me material; - Mbikëqyrë kontrollin e gatishmërisë së makinës paratjerrse; - Ndërrojë konvenierët (tasat) ; - Transportojë konvenierët në makinën tjerrëse; - Llogarit produktivitetin e makinës paratjerrse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 5 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën tjerrëse për tjerrin e fortë dhe të fijezuar; - Furnizojë makinën tjerrëse me material; - Mbikëqyrë kontrollin e gatishmërisë së makinës tjerrëse; 58

59 - Llogarit produktivitetin e makinës tjerrëse; - Kontrollojë njëllojshmërinë e tjerrit në makinën tjerrëse; - Identifikojë i gabimet e njëllojshmërisë së tjerrit gjatë tjerrjes - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; Baza materiale e domosdoshme - Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për lënurjen, krehjen, zgjatjen, paratjerrjen dhe tjerrjen e fibrave të forta dhe të fijezuara. 59

60 PËRSHUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE Punët përgatitore për tjerrjen e leshit Lëmia: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 11 Numri i modulit 9 Qëllimi i Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për modulit përzgjedhjen, hapjen, terrjen, larjen, yndyrizimin e leshit si dhe përdorimin e makinave për hapjen, larjen, terjen, yndyrizimin e leshit. Kohëzgjatja e 18 kredite (108 orë) modulit Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi përzgjedh leshin për tjerrje. - Përzgjedhja e leshit sipas gjatësisë; - Përzgjedhja e leshit sipas pastërtive; - Përzgjedhja e leshit sipas ngjyrës; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 RM 3 RM 4 Nxënësi mbikqyr procesin e hapjes së leshit të pa larë; - Përzgjedhja e leshit sipas gjatësisë; - Përzgjedhja e leshit sipas pastërtive; - Përzgjedhja e leshit sipas ngjyrës;. - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi mbikqyr procesin e larjes së leshit; - Kontrolli i gadishmërisë së makinës larëse të leshit. - Furnizimi i makinës larëse të leshit; - Përzgjedhja e sapuneve për larjen e leshit; - Kontrolli i përqendrimit të sapuneve - Përzgjedhja e mjeteve ndimëse për larjen e leshit; - Vënia në punë e makinës larëse të leshit; - Përcjellja e presionit të cilindrave për shtypje; - Mbikqyrja e procesit të larjes së leshit. - Pastrimi i makinës larëse të leshit. - Mbrortja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi mbikqyr procesin e shtrydhjes dhe terjes së leshit; - Kontrolli i gadishmërisë së makinës për shtrydhjen dhe terjen e leshit. - Furnizimi i makinës terëse me material; - Vënia në punë e makinës terëse të leshit; - Mbikqyrja e procesit të terjes së leshit; - Pastrimi i makinës terëse të leshit; - Mbrortja në punë dhe ruajtja e mjedisit; 60

61 RM 5 Nxënësi mbikqyr procesin e yndyrizimit të leshit pas larjes; - Përzgjedhja vajrave për yndyrizimin e leshit pas larjes; - Mbikqyrja e procesit të yndyrëzimit pas larjes së leshit; - Mbrortja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Proçedurat e vlerësimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mesuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Përzgjedhë leshin sipas gjatësisë; - Përzgjedhë leshin sipas pastërtive; - Përzgjedhë leshin sipas ngjyrës; - të të zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Përzgjedhë leshin sipas gjatësisë; - Përzgjedhë leshin sipas pastërtive; - Përzgjedhjë leshi sipas ngjyrës;. - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 3 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Kontrollojë gadishmërinë e makinës larëse të leshit; - Furnizojë makinën larëse të leshit; - Përzgjedhë sapunet për larjen e leshit; - Kontrollojë përqendrimin e sapuneve; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 4 IV Vëzhgim me listë kontrolli Nxënësi duhe të: - Kontrollojë gadishmërinë e makinës për shtrydhjen dhe terjen e leshit; - Furnizojë makinën terëse me material; - Përdorë makinën terëse të leshit; 61

62 - Mbikqyrë procesin e terjes së leshit; - Pastrojë makinën terëse të leshit; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 5 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Përzgjedhë vajrat për yndyrizimin e leshit pas larjes; - Mbikqyrë procesin të yndyrëzimit pas larjes së leshit; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; Metodat e te mësuarit te rekomanduara Baza materiale e domosdoshme - Ky modul duhet të trajtohet në ndërmarrjet e industrisë së tekstilit. - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që është e mundur demonstrimet konkrete për klasifikimn e leshit, për mjetet dhe makinën për larjen e leshit, makinën për shtrydhje dhe trejen e leshit si dhe procesin e yndyrizimit;. - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete të makina për larjen,shtydhjen dhe terjen e leshit; - Vizita njohëse në fabrikat e tekstilit; - Gjatë vlerësimit të nxënësve, duhet të zbatohet vlerësimi mbi bazën e demostrimit praktik të aftësive dhe njohurive të fituara. Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për larjen dhe terjen e leshit. 62

63 PËRSHUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE Lënurja dhe formimi i paratjerrit Lëmia: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 11 Numri i modulit 10 Qëllimi i modulit Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për procesin lënurjes dhe formimit të paratjerrit, pastrimin e makinës makinës si Kohëzgjatja e modulit dhe përdorimin e makinës. 10 kredite (60 orë) Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi mbikqyr procesin e lënurjes dhe dhe formimit të paratjerrit - Pastrimi i makinës lënurëse; - Furnizimi i makinës me material; - Kontrolli i njëllojshmërisë së shiritit në makinën lënurëse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 RM 3 RM 4 Nxënësi kryen procesin e lënurjes me makinën lënurëse. - Mbikqyrja e vënies në punë të makinës lënurëse; - Mbikqyrja e funksionimit të makinës lënurëse gjatë lënurjes; - Ndërrimi i konvenierëve (tasave); - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi kontrollon hollësinë e shiritit - Marrja e mostërs së blindit (shiritit) - Përzgjedhja e peshojes për kontrollin e njëllojshmërisë së shiritit; - Kontrolli i njëllojshmërisë së shiritit në makinën lënurëse; - Identifikimi i gabimeve në njëllojshmërisë e shiritit gjatë lënurjes; - Mbikqyrja e eliminimit të gabimeve në makinën lënurëse; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit Nxënësi mbikqyr procesin e formimit të paratjerrit; - Mbikëqyrja e procesit të mbështjelljes së paratjerrit; - Kontrolli i njëllojshmërisë së paratjerrit; - Mbikqyrja e vënies në punë të makinës paratjerrse; - Mbikqyrja e funksionimit të makinës paratjerrse - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; 63

64 RM 5 Nxënësi mbikëqyrë procesin e punës së makinës për formimin e paratjerrit; - Llogaritja e produktivitetit të makinës për formimin e paratjerrit; - Pastrimi i makinës për formimin e paratjerrit; - Përdorimi i makinës për formimin e paratjerrit; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Proçedurat e vlerësimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mesuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën lënurëse; - Furnizojë makinën me material; - Kontrollojë njëllojshmërinë së shiritit në makinën lënurëse; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikqyrë vënien në punë të makinës lënurëse; - Mbikqyrë e funksionimin e makinës lënurëse gjatë lënurjes; - Ndërrojë konvenierët (tasat); - të zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 3 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Marrë mostën e blindit (shiritit) - Përzgjedhë peshojat për kontrollin e njëllojshmërisë së shiritit; - Kontrollojë njëllojshmërinë e shiritit; - Identifikojë gabimet e njëllojshmërisë e shiritit gjatë lënurjes; - Mbikqyrja e eliminimit të gabimeve në makinën lënurëse; - të zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; 64

65 RM 4 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyrë procesin e mbështjelljes së paratjerrit; - Kontrollojë njëllojshmërinë e formimit të paratjerrit; - Mbikqyrë vënien në punë të makinës paratjerrse; - Mbikqyrë funksionimin e makinës paratjerrse - të zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 5 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Llogarit produktivitetin e makinës për formimin e paratjerrit; - Pastrojë makinën për formimin e paratjerrit; - Përdorë makinën për formimin e paratjerrit; - të zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; Metodat e të mësuarit të rekomanduara Baza materiale e domosdoshme - Ky modul duhet të trajtohet në ndërmarrjet e industrisë së tekstilit; - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që është e mundur demonstrimet konkrete për makinat për lënurje dhe formimin e paratjerrit; - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete të makina për lënurje dhe formimin e partjerrit; - Gjatë vlerësimit të nxënësve, duhet të zbatohet vlerësimi mbi bazën e demostrimit praktik të aftësive dhe njohurive të fituara; - Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për lënurje dhe formimin e paratjerrit; 65

66 PËRSHUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE Lëmia: Tekstil Profili: Tjerrës Niveli: I Klasa: 11 Tjerrja e leshit të lënurur Numri i modulit 11 Qëllimi i Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për tjerrjen e modulit leshit të lënurur, furnizimin e makinës me material, pastrimin e pjesëve Kohëzgjatja e modulit të makinës dhe përdorimin e makinave tjerrëse etj kredite (87 orë) Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja RM 1 Nxënësi përgatit vendin dhe mjetet e punës për tjerrjen e leshit të lënurur në tjerrsën unazore - Pastrimi i makinës tjerrëse unazore të leshit; - Furnizimi i makinës tjerrëse unazore me material; - Mbikqyrja e kontrollit e gadishmërisë së makinës tjerrëse unazore; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 2 RM 3 RM 4 Nxënësi mbikëqyr tjerrjen e leshit të lënurur në makinat tjerrse unazore; - Mbikqyrja e vënies në punë të makinës tjerrëse unazore; - Mbikqyrja e funksionimit të makinës tjerrëse gjatë tjerrjes së leshit të lënurur; - Llogaritja e produktivitetit të makinës tjerrëse; - Kontrolli i njëllojshmërisë së tjerrit në makinën tjerrëse unazore; - Identifikimi i gabimeve në njëllojshmërisë së tjerrit gjatë tjerrjes; - Informimi i përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi përgatit vendin dhe mjetet e punës për tjerrjen e leshit të lënurur në tjerrsën unazore - Pastrimi i makinës tjerrëse me zile të leshit; - Furnizimi i makinës tjerrëse me zile me material; - Mbikqyrja e kontrollit e gadishmërisë së makinës tjerrëse me zile; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi mbikëqyr procesin e tjerrjes së leshit të lënurur në makinat tjerrse me zile; 66

67 - Mbikqyrja e vënies në punë të makinës tjerrëse me zile; - Mbikqyrja e funksionimit të makinës tjerrëse gjatë tjerrjes së leshit të lënurur; - Llogaritja e produktivitetit të makinës tjerrëse me zile; - Kontrolli i njëllojshmërisë së tjerrit në makinën tjerrëse me zile; - Identifikimi i gabimeve në njëllojshmërisë së tjerrit gjatë tjerrjes; - Informimi i përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; RM 5 RM 6 Nxënësi përgatit vendin dhe mjetet e punës për tjerrjen e leshit të lënurur në tjerrset open-end; - Pastrimi i makinës tjerrëse open-end të leshit; - Furnizimi i makinës tjerrëse open-end me material; - Mbikqyrja e kontrollit e gadishmërisë së makinës tjerrëse open-end; - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Nxënësi mbikqyr tjerrjen e leshit të në makinat tjerrse open-end; - Mbikqyrja e vënies në punë të makinës tjerrëse open-end; - Mbikqyrja e funksionimit të makinës tjerrëse gjatë tjerrjes së leshit të lënurur; - Llogaritja e produktivitetit të makinës tjerrëse open-end; - Kontrolli i njëllojshmërisë së tjerrit në makinën tjerrëse open-end; - Identifikimi i gabimeve në njëllojshmërisë së tjerrit gjatë tjerrjes; - Informimi i përgjegjësit për gabimet e identifikuara - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit; Proçedurat e vlerësimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mesuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën tjerrëse unazore të leshit; - Furnizojë makinën tjerrëse unazore me material; - Mbikqyrë kontrollin e gadishmërisë së makinës tjerrëse unazore; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; 67

68 RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyr e vënien në punë të makinës tjerrëse unazore; - Mbikqyrë funksionimit e makinës tjerrëse gjatë tjerrjes së leshit të lënurur; - Llogarit produktiviteti e makinës tjerrëse; - Kontrollojë njëllojshmërinë e tjerrit në makinën tjerrëse unazore; - Identifikojë gabimet e njëllojshmërisë së tjerrit gjatë tjerrjes; - Informojë përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 3 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën tjerrëse me zile të leshit; - Furnizojë makinën tjerrëse unazore me material; - Mbikqyrë kontrollin e gadishmërisë së makinës tjerrëse me zile; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 4 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyr e vënien në punë të makinës tjerrëse Me zile; - Mbikqyrë funksionimit e makinës tjerrëse; - Llogarit produktiviteti e makinës tjerrëse me zile; - Kontrollojë njëllojshmërinë e tjerrit në makinën tjerrëse me zile; - Identifikojë gabimet e njëllojshmërisë së tjerrit gjatë tjerrjes; - Informojë përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; RM 5 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Pastrojë makinën tjerrëse open-end të leshit; - Furnizojë makinën tjerrëse open-end me material; - Mbikqyrë kontrollin e gadishmërisë së makinës tjerrëse open-end; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; 68

69 RM 6 IV Vëzhgim me listë kontrolli - Mbikëqyr e vënien në punë të makinës tjerrëse open-end; - Mbikqyrë funksionimit e makinës tjerrëse gjatë tjerrjes së leshit të lënurur; - Llogarit produktiviteti e makinës tjerrëse open-end; - Kontrollojë njëllojshmërinë e tjerrit në makinën tjerrëse open-end; - Identifikojë gabimet e njëllojshmërisë së tjerrit gjatë tjerrjes; - Informojë përgjegjësit për gabimet e identifikuara; - Zbatojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit; Metodat e të mësuarit të rekomanduara Baza materiale e domosdoshme - Ky modul duhet të trajtohet në ndërmarrjet e industris së tekstilit; - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që është e mundur demonstrimet konkrete për makinat tjerrse unazore, me zile dhe open-end; - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete të makinat për tjerrjen e leshit të lënurur; - Vizita njohëse në fabrikat e tekstilit; - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara; Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, materiali dhe makinat për tjerrjen e leshit të lënurur. 69

70 V. Literatura LËNDA 1 Fibrat e tekstilit Tekstilna vlakna Tekstilne sirovine LITERATURA Radmilla Jovanoviç, Petar Shkundriç, Beograd, 2002 Dr. Vesna Dragoviç-Bozhoviç, Beograd Teknologjia e tjerrje dhe makinat për tjerrje Tehnologija predenja, I-deo Tehnologija predenja, II-deo Stanisllav Dimitrijeviç, 1995 S. Dimitrijeviç, Radoje Cvetkoviç, Teknologji e tekstilit Enciklopedija tekstila Makinat e trikotazhit Milovan Çoguroviç, Beograd, 1988 S. Profiri, N, Gjanaçi, Tiranë 4 Hulumtimet e tekstilit Ispitivivanje tekstila za IV razred Vlladimir Miletiq, Beograd Teknologji e vekimit dhe makinat për vekim Tehnologija tkanaj I-deo Osnovi tehnologija tkanaj Osnovi tehnologija tkanaj III-deo 6 Thurja e pëlhurave Tehnologija Pletenja Thurja e pëlhurave Dr. Ratko Roshçiç, 1995 Dr. Ratko Roshçiç Dr. Dradomir Stankoviq, Beograd 1989 Dr. Dradomir Stankoviq, Beograd 1989 Ing. Marije Qunaj Prishtinë 7 Dekomponimi dhe komponimi i pelhurave Osnovi tehnologije tkanja III-deo Dr. Dradomir Stankoviq, Beograd Teknologji e thurjes dhe makinat për thurje Enciklopedija tekstila Makinat e trikotazhit Milovan Çogurovi, Beograd,1988 S. Profiri, N. Gjançi, Tiranë 9 Thurja e trikove dhe dizajnimi i tyre Thurja e trikove 10 Teknologjija e konfeksionit dhe makinat për konfeksion Tehnologija izrad odjeçe Tehnologija izrad odeçe E. Graf, M. Muller Lehner, R. Sieler Blaz Knez, Zagreb Mr. Jasminka Petroviç, Beograd Estetika e veshjeve Dizajni i modes ( Teorija e ngjyrave), skriptë e përkthyer nga SWIS CONTACT-I, (UNIONI ZVICËRAN I PROFESIONISTËVE TË MODËS) Estetika e veshjeve K.SH. Agim Bido, Dr. AndromaqiGjergji Konstruktimi dhe modelimi i veshjeve Konstrukcijska priprema u odjevnoj industriji Rundschau fur internacionale damenherrenmode - Minhen Konstrukcija odeçe Doracak pë prerje B. Knez, Zagreb, 1990 Mr. Jasminka Petroviç, Beograd 2002 Skriptë e përkthyer nga SWIS CANTACT-i. 70

71 Përpilimi i këtij planprogrami është mbështetur nga Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit (GTZ), Projekti: Ripërtëritja e Arsimit dhe Aftësimit Profesional në Kosovë dhe është financuar nga Ministria Gjermane për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim.