Taschenstatistik Kultur in der Schweiz. Statistique de poche de la culture en Suisse. Statistica tascabile della cultura in Svizzera

Transkript

1 Il maun public ha sustegnì la cultura l onn 0 cun totalmain,9 milliardas francs, quai che correspunda ad,6 pertschient da las expensas statalas totalas. Ina chasada svizra ha spendì l onn 0 per mais en media francs per expensas culturalas. 9 % da la populaziun svizra han visità l onn 00 almain ina instituziun u occurrenza culturala. 6 % da la populaziun svizra èn stads culturalmain activs en lur temp liber l onn 00. L onn 0 han ils kinos svizzers mussà '69 films differents, tranter quels films svizzers. L entrada da kino ha custà en media.7 francs. L onn 0 devi en Svizra '07 museums che han registrà totalmain passa 0 milliuns entradas. En Svizra datti indesch lieus protegids sco patrimoni mundial da l UNESCO e trais lieus protegids sco patrimoni europeic. Ils 0 teaters svizzers ils pli gronds han mussà durant la stagiun 0 / 0 var 7'00 represchentaziuns ed han vendì var,6 milliuns entradas. 70 bibliotecas svizras han mess a disposiziun a lur, milliuns utilisadras ed utilisaders l onn 0 passa 7 milliuns documents. L economia culturala svizra ha purschì lavur l onn 0 a passa 60'000 persunas en var 70'000 interpresas ed ella ha creà ina valur agiuntada da radund 0 milliardas francs ed ina svieuta totala da stgars 70 milliardas francs. Taschenstatistik Kultur in der Schweiz Statistique de poche de la culture en Suisse Statistica tascabile della cultura in Svizzera Survista statistica da la cultura en Svizra 0

2 Kulturfinanzierung Survista statistica da la cultura en Svizra 0

3 Cuntegn Finanziaziun da la cultura 0 Activitads culturalas 0 Offerta e diever da la cultura: Film e kino 0 Museums 6 Archeologia e patrimoni cultural 0 Teater, saut ed opera Musica e concerts Bibliotecas, cudeschs e medias stampadas Economia culturala 6

4

5 7 Pled sin via Las statisticas daventan adina pli impurtantas per la politica culturala. Statisticas davart la cultura dattan invista en la situaziun da la cultura e mussan ses svilups. Ellas èn la basa per decisiuns politicas e demussan l impurtanza sociala ed economica da la cultura. Perquai dat l Uffizi federal da cultura cun questa broschura per l emprima giada ina survista en tuttas quatter linguas naziunalas davart las datas statisticas principalas pertutgant la cultura en Svizra. Tge offerta culturala datti en Svizra, quants kinos, museums, festivals, teaters, concerts e bibliotecas? Quantas persunas fan diever da questa offerta e cun tge finamiras? Quantas persunas èn sezzas activas culturalmain en lur temp liber e cun tge activitads? Quants daners impunda il maun public per sustegnair la cultura en Svizra? E quantas persunas lavuran en l economia culturala? Cun talas dumondas sa fatschenta l Uffizi federal da cultura sco uffizi cumpetent per la politica culturala da la Con fede raziun. Respostas sin quellas dumondas interessan la scena culturala, la politica, la populaziun e noss partenaris politics entaifer ed ordaifer la Svizra. Questa survista statistica ha la finamira da porscher en furma concisa e survesaivla infurmaziuns statisticas davart la cultura e l economia culturala en Svizra. En l avegnir duai vegnir publitgada regularmain ina tala broschura cun la pussaivladad dad actualisar e sviluppar ella. Ils puncts suandants ston vegnir considerads: L Uffizi federal da cultura n eruescha sez naginas datas statisti cas. Perquai èn vegnidas rimnadas statisticas gia publitgadas. Ina purschida solida da statisticas culturalas metta a disposiziun l Uffizi federal da statistica sco uffizi cumpetent per las statisticas da la Confederaziun. Ultra da quai publitgeschan er associa ziuns da branschas, federaziuns tetgalas ubain instituts da perscrutaziun datas statisticas davart la cultura en Svizra. Per questa survista statistica èn vegnidas duvradas statisticas dad instituziuns renconuschidas che valan sco fidaivlas e pertinentas entaifer las branschas e spartas. Las funtaunas vegnan inditgadas tar mintga statistica. La survi sta statistica è ordinada tematicamain tenor las domenas principalas da la statistica culturala: finanziaziun da la cultura, activitads culturalas, offerta culturala, diever da l offerta culturala ed economia culturala. Las datas statisticas en questas differentas domenas vegnan eruidas mintgamai en divers intervals intginas mintg onn, intginas en periodas da fin tschintg onns ed ellas vegnan publitgadas en divers muments durant in onn. Perquai èsi inevitabel da preschentar ensemen statisticas da divers onns. I vegnan dentant inditgadas per mintga domena las datas las pli actualas che stattan a disposiziun. Nus essan conscients che questa survista statistica ha diversas largias: Davart diversas tematicas relevantas per la politica culturala datti fin ussa mo relevaziuns punctualas, per exempel davart l occupaziun e las entradas da las persunas activas en il champ da la creaziun culturala. Questa publicaziun permetta damai er dad identifitgar largias statisticas e da meglierar las premissas da la politica culturala. Las statisticas culturalas svizras pon e ston sa sviluppar ils proxims onns. Perquai dovri ina collavuraziun e cooperaziun pli ferma tranter la Confederaziun, ils chantuns e las vischnancas ed er entaifer las spartas culturalas. L actualisaziun periodica da questa survista statistica vegn a pussibilitar da persequitar quest svilup e da cumplettar la statistica cun novas datas. Jau As envid da dar in sguard statistic sin la cultura en Svizra ed As giavisch ina lectura instructiva. Isabelle Chassot Directura Uffizi federal da cultura

6 Finanziaziun da la cultura

7 Finanziaziun da la cultura La statistica davart la finanziaziun da la cultura tras il maun public mussa cun tge contribuziuns che la Confederaziun, ils chantuns e las citads e vischnancas finanzieschan la cultura en Svizra. La statistica davart la finanziaziun da la cultura vegn stabilida da l Uffizi federal da statistica sa basond sin datas da l Administra ziun federala da finanzas. Tenor questa basa statistica sa cumponan las expensas per la cultura da las categorias suandantas: promoziun generala da la cultura, concerts e teater, museums ed art figura tiv, bibliotecas, patrimoni cultural e monuments istorics, medias (film e meds da massa). L onn 0 han la Confederaziun, ils chantuns e las citads e vischnancas finanzià ensemen la cultura cun radund '9 milliuns francs. Quai correspunda a var,6 pertschient da las expensas totalas dal maun public ed a var 0, pertschient dal product naziunal brut. Tenor il princip da subsidiaritad han las citads e vischnancas purtà var, pertschient da las expensas, ils chantuns var, pertschient e la Confederaziun var 0, pertschient. Per abitanta ed abitant han las citads e vischnancas impundì var 6 francs per la cultura, ils chantuns var 6 francs e la Confederaziun var francs. Ensemen han las instanzas dal maun public damai investì il 0 per la cultura francs per abitanta ed abitant, entant che per exempel las expensas statalas per la furmaziun han importà '77 francs per abitanta ed abitant, per il traffic '6 francs e per la sanadad '9 francs. Las paginas suandantas cuntegnan indicaziuns detagliadas davart la finanziaziun da la cultura tenor ils nivels statals e tenor las domenas da la cultura, davart il svilup dals ultims onns e davart las expensas culturalas dals chantuns e lur vischnancas. Finanziaziun da la cultura tras il maun public tenor ils nivels statals 0 Confederaziun Chantuns Vischnancas en milliuns francs 66,9 997, '9,7 en francs per abitanta ed abitant 6 6 en % 0,,, Total '9,9 00,0 Funtauna: Uffizi federal da statistica, Administraziun federala da finanzas per las expensas statalas per furmaziun, traffic e sanadad Senza ils transfers finanzials tranter ils nivels statals. Las domenas sport, temp liber e baselgia na vegnan betg resguardadas. Las contribuziuns da las lottarias èn inclusas en las expensas dals chantuns. Ellas han importà dal 0 totalmain 76'677'0 francs. (Swisslos, Loterie romande) Funtauna: Uffizi federal da statistica

8 Finanziaziun da la cultura Finanziaziun da la cultura tras il maun public svilup tenor nivels statals 00 0 Finanziaziun da la cultura tras il maun public tenor domenas da la cultura e categorias d expensas 0 en milliuns francs en milliuns francs Total '00 '00 ', 99, '7,0 99, '7, '0,6 '9,7 997, Promoziun generala da la cultura 776,6 Concerts e teater 7, Museums ed art figurativ 7, 900 Bibliotecas 0, 600 Patrimoni cultural e monuments istorics 6,7 00 6, 6, 67,0 66,9 Medias (incl. film), Perscrutaziun davart medias e cultura, '000 Confederaziun Chantuns Vischnancas Confederaziun Chantuns, Vischnancas Senza ils transfers finanzials tranter ils nivels statals. Las contribuziuns da las lottarias èn inclusas en las expensas dals chantuns. Funtauna: Uffizi federal da statistica Promoziun generala da la cultura: promoziun interdisciplinara e generala da la cultura; promoziun d occurrenzas culturalas; contribuziuns che na pon betg vegnir attribuidas a las ulteriuras categorias. Concerts e teater: gestiun, mantegniment u sustegn da concerts e teater; promoziun da musica, saut, teater, musicals ed operas. Museums ed art figurativ: administraziun, gestiun, mantegniment u sustegn da divers museums (incl. museums al liber), galarias d art (sculptura, pictura, fotografia), salas d exposiziun, etc.; promoziun d artistas e d artists figurativs. Funtaunas: Uffizi federal da statistica (cifras), Cumissiun svizra per la preschentaziun da la contabilitad publica (categorias e definiziuns) Bibliotecas: administraziun, gestiun, mantegniment u sustegn da bibliotecas; promoziun e sustegn da societads da lectura. Patrimoni cultural e monuments istorics: administraziun, gestiun, mantegniment u sustegn da construcziuns e lieus istorics, protegids u archeologics. Medias: promoziun da la producziun e distribuziun da films; sustegn da festivals da film; promoziun da material cultural per la distribuziun en la televisiun, sur il radio u en l internet; promoziun d auturas e d auturs; ediziun da cudeschs e gasettas, messas da cudeschs e producziuns da multimedia. Perscrutaziun davart medias e cultura: administraziun, gestiun u sustegn da la perscrutaziun applitgada en la domena da la cultura e da las medias (medias, radiodiffusiun, archivaziun). Senza transfers finanzials tranter chantuns e vischnancas. Senza transfers finanzials tranter la Confederaziun, ils chantuns e las vischnancas. Las contribuziuns da las lottarias èn inclusas en las expensas dals chantuns.

9 Finanziaziun da la cultura 6 Expensas culturalas dals chantuns e lur vischnancas 0 Expensas culturalas incl. contribuziuns da las lottarias en milliuns francs Turitg 9' Genevra 6'76 Vad ' Berna 6'6 Basilea-Citad 69'7 Tessin 09'9 Argovia 07'9 Son Gagl 9' Valais 9'76 Lucerna 6'7 Friburg ' Neuchâtel 66'990 Grischun '6 Basilea-Champ. '00 Soloturn 6'69 Zug 9'7 Turgovia ' Schaffusa 6'9 Giura '9 Sviz '9 Appenzell Dador '0 Sutsilvania 6'7 Glaruna 6'9 Sursilvania ' Uri '6 Appenzell Dadens '9 Expensas culturalas per abitant/a incl. contribuziuns da las lottarias en francs Basilea-Citad 9 Genevra 77 Neuchâtel Zug Tessin 6 Vad Turitg Vallais 9 Friburg 9 Grischun 9 Lucerna 7 Berna 0 Schaffusa 0 Giura Basilea-Champ. 96 Son Gagl 9 Soloturn Argovia 76 Glaruna 6 Appenzell Dador 60 Sursilvania Sutsilvania Turgovia Uri 0 Appenzell Dadens 99 Sviz '000 00'000 00'000 00'000 00' '000 Perspectiva d expensas: Las expensas cuntegnan transfers finanzials da la Confederaziun e d auters chantuns. Ils transfers finanzials tranter ils chantuns e las vischnancas e tranter las vischnancas èn vegnids eliminads. Il total consolidà da tut ils chantuns e da tut las vischnancas (perspectiva da finanziaziun) na correspunda betg al total da tut las expensas culturalas en questa tabella (perspectiva d expensas). En la gronda part dals chantuns da la Svizra franzosa na figureschan las contribuziuns da las lottarias betg en ils quints statals. Per motivs da cumparabilitad vegnan ellas dentant resguardadas en la statistica da finanzas da la Confederaziun. Funtauna: Uffizi federal da statistica (datas), Uffizi federal da cultura (calculaziun)

10 7 Finanziaziun da la cultura Sper la statistica davart las expensas culturalas dal maun public vegnan er eruidas las expensas culturalas da las chasadas privatas. Las expensas totalas da consum d ina chasada privata èn muntadas tranter il 009 ed il 0 a '7 francs per mais en media. Da quel import èn vegnids sbursads per exempel '9 francs per abitar ed energia, '9 francs per taglias, 70 francs per il traffic public e privat, francs per l assicuranza da basa tar ina cassa da malsauns e francs per vestgadira e stgarpas. Las expensas culturalas d ina chasada èn muntadas tranter il 009 ed il 0 a 7 francs per mais en media. Quai correspunda ad ina quota da var pertschient da las expensas totalas da consum d ina chasada privata. La grafica sin la proxima pagina mussa ils detagls da quest import. I resulta che var 0 pertschient da las expensas mensilas da las chasadas per la cultura vegnan impundidas per meds da massa (access a l internet, medias stampadas, abunaments, taxas da recepziun, apparaturas da reproducziun e recepziun, etc.). Las expensas culturalas totalas da tut las chasadas privatas en Svizra han importà en media milliardas per onn tranter il 009 ed il 0, damai passa quatter giadas dapli che la finanziaziun da la cultura tras il maun public. Expensas culturalas d ina chasada privata per mais en media en francs Total 7.6 Cuntegns e servetschs 9. Cuntegns e servetschs audiovisuals 6.0 Cuntegns stampads.60 Access a l internet. Teater e concerts. Curs da musica e da saut. Ulteriurs servetschs.7 Museums, bibliotecas, etc.. Contribuziuns a societads culturalas.7 Apparaturas e rauba.0 Apparaturas da reproducziun e recepziun.09 Rauba per activitads culturalas. Ovras d art. Reparaturas Funtauna: Uffizi federal da cultura, Questas cifras derivan d ina calculaziun a basa da provas ed èn ina stimaziun. Duas cifras u travs divergentas na signifitgeschan betg automaticamain che la differenza è statisticamain relevanta. Per facilitar la lectura da las graficas na vegnan betg inditgads ils intervals da confidenza. Els èn publitgads sin il portal da l UST. Questa categoria cuntegna expensas per film, video, kino, musica, documents sonors, abunaments e taxas da recepziun per radio e televisiun. Questa categoria cuntegna expensas per gasettas, revistas, cudeschs, broschuras. Questa categoria cuntegna computers, modems, televisurs, apparaturas da videos, radios, apparaturas dad audio. Questa categoria cuntegna apparats da fotografar e filmar incl. accessoris, instruments da musica, material per scriver e picturar. Funtauna: Uffizi federal da cultura

11 Activitads culturalas

12 Activitads culturalas Questa statistica descriva las activitads culturalas da la populaziun en il temp liber. Da quellas fan part per l ina visitas d instituziuns u occurrenzas culturalas (concerts, teaters, kinos, museums, bibliotecas, etc.) e per l autra atgnas activitads culturalas sco hobi (chantar, far musica, picturar, fotografar, etc.). Ultra da quai vegn eruì il diever dals meds da massa (televisiun, radio, pressa, cudeschs, internet, etc.). L onn 00 è vegnida realisada l ultima enquista naziunala davart las activitads culturalas en Svizra. Tenor quella ha ina gronda part da la populaziun (9 %) visità almain ina institu ziun culturala per onn. Var dus terzs da la populaziun (6 %) han visità perfin quatter fin nov instituziuns culturalas. Cun excepziun da bibliotecas e kinos era la frequenza da questas visitas dentant plitost bassa (savens giadas per onn). La pli gronda part da la populaziun ha visità concerts (67 %), monuments (66 %), museums ed exposiziuns (6 %) tant sco kinos (6 %). Bleras persunas han er visità bibliotecas e mediatecas ( %), teaters ( %) e festivals da tut gener ( %). Sche la popu laziun frequenta insumma instituziuns culturalas e quant savens ch ella fa quai dependa decisivamain dal profil socio-demografic, surtut dal nivel da furmaziun, dal gudogn e da la vegliadetgna da las persunas. Quasi dus terzs da la populaziun (6 %) han pratitgà en lur temp liber almain ina activitad culturala, il pli savens fotografar, dissegnar, picturar, far sculpturas e far musica. Quasi la mitad da la populaziun svizra (7 %) ha absolvì ina giada en la vita ina furmaziun musicala betg professiunala durant almain in onn ordaifer la scola. La durada da la furmaziun musicala variescha dentant e dependa er ella fermamain dal nivel da furmaziun, dal gudogn e da la vegliadetgna. Las medias vegnan utilisadas intensivamain en Svizra: L onn 00 han quasi tut las persunas legì ina gasetta u guardà televisiun (97 %), nov da diesch persunas han tadlà radio (9 %) ed otg da diesch han legì in cudesch ( %) u ina revista (79 %) ubain fatg diever da l internet (79 %). Igl è ina particularitad da la Svizra che bleras persu nas culturalmain activas sco amaturs èn organisadas en uniuns e societads. Las activitads da questas associaziuns culturalas d amaturs èn da grond impurtanza per la participaziun culturala da la popu laziun. Tar las pli grondas associaziuns culturalas d amaturs appartegnan l Uniun svizra da musica (var 70'000 commembers en societads), l Uniun svizra da teater popular (var '000 commembers en 7 gruppas da teater), l Uniun svizra dals chors (var '700 commembers en '66 chors), l Uniun svizra da jodladers (var '00 commembers), l Uniun svizra da costums (var '000 commembers) e l Uniun federala dals orchesters (var 6'00 commembers en 9 orchesters). Funtauna: Uffizi federal da statistica. Las cifras publitgadas en quest chapitel derivan d ina calculaziun a basa da provas ed èn ina stimaziun. Duas cifras u travs divergentas na signifitgeschan betg automaticamain che la differenza è statisticamain relevanta. Per facilitar la lectura da las graficas na vegnan betg inditgads ils intervals da confidenza. Els èn publitgads sin il portal da l UST: Funtauna: indicaziuns da las associaziuns numnadas per ils onns 0 resp. 0

13 Activitads culturalas Visita d instituziuns culturalas tenor gener da l instituziun u da l occurrenza 00 Visita d instituziuns culturalas tenor il profil socio-demografic 00 en % Total en % Concerts, occurrenzas musicalas 67 % Total 9 % Monuments u lieus istorics 66 % Museums, exposiziuns * 6 % Kinos 6 % Bibliotecas * % Cabaret, circus, glisch e sun % Teater % Festivals (da tut gener) % Represchentaziuns da ballet e saut 0 % giadas (mintgatant) 6 giadas (regularmain) 7 giadas e dapli (savens) naginas indicaziuns detagliadas Schlattaina Dunnas 9 % Umens 9 % Vegliadetgna 9 onns 99 % 0 onns 97 % 9 onns 9 % 60 7 onns 90 % 7 onns e dapli 7 % Nivel da furmaziun Nivel secundar I 77 % Nivel secundar II 9 % Nivel terziar 9 % Entradas da la chasada Bassas % Mesaunas 9 % Autas 99 % * Las quotas dals museums e da las bibliotecas èn vegnidas calculadas cumbinond duas dumondas da detagl (dus geners per ils museums e dus dievers per las bibliotecas). Perquai na datti qua naginas indicaziuns detagliadas davart la frequenza da las visitas. Funtauna: Uffizi federal da statistica Calculadas tenor las entradas annualas bruttas da la chasada, bassas: tranter 0 e 0'000 francs, mesaunas: tranter 0'00 e 00'000 francs, autas: a partir da 00'00 francs. Funtauna: Uffizi federal da statistica

14 Activitads culturalas Activitads culturalas sco hobi 00 6 Durada da la furmaziun musicala betg professiunala tenor il profil socio-demografic 00 en % Total en % Total Fotografar % Dissegnar, far sculpturas % Far musica 9 % Chantar 6 % Scriver % Far artisanadi 0 % Sautar % Filmar 7 % Far teater % pli darar (mintgatant) giadas per mais (regularmain) giada per emna e dapli (savens) Schlattaina Dunnas 0 % Umens % Vegliadetgna 9 onns % 0 onns % 9 onns 7 % 60 7 onns % 7 onns e dapli % Nivel da furmaziun Nivel secundar I 0 % Nivel secundar II % Nivel terziar % Entradas da la chasada Bassas % Mesaunas % Autas 7 % Regiun linguistica Svizra tudestga 9 % Svizra franzosa % Svizra taliana % Naziunalitad Svizra % Autras naziunalitads % Calculadas tenor las entradas annualas bruttas da la chasada, bassas: tranter 0 e 0'000 francs, mesaunas: tranter 0'00 e 00'000 francs, autas: a partir da 00'00 francs. u onns,, onns dapli che onns Funtauna: Uffizi federal da statistica Funtauna: Uffizi federal da statistica

15 7 Activitads culturalas Diever da medias stampadas ed audiovisualas 00 en % Total Gasettas 97 % Televisiun 97 % Radio 9 % Musica 6 % Revistas 79 % Internet (tuts dievers) 79 % Cudeschs (temp liber) 7 % Films (DVD, VHS, VoD) 60 % Cudeschs (scola, professiun) % Comics 0 % mintgatant ()* regularmain ()* savens ()* * Definiziuns da la frequenza dal diever () mintgatant, () regularmain e () savens per las differentas medias: Gasettas: () pli darar () dis l emna () 7 dis l emna Televisiun, radio, musica, internet: () pli darar () fin pliras giadas l emna () mintga di Cudeschs: () cudeschs () cudeschs () cudeschs e dapli per onn Films, revistas: () pli darar () giadas per mais () giada l emna e dapli Comics: () unitads () 7 unitads () unitads e dapli per onn Funtauna: Uffizi federal da statistica

16 Offerta e diever da la cultura: Film e kino Museums Archeologia e patrimoni cultural Teater, saut ed opera Musica e concerts Bibliotecas, cudeschs e medias stampadas

17 Offerta e diever da la cultura Film e kino Film e kino L onn 0 èn vegnids mussads en ils kinos svizzers '69 films differents: films svizzers, 7 films americans, 76 films europeics (tranter quels da la Frantscha, 9 da la Germania e 90 da la Gronda Britannia), 79 da l Asia, da l America latina e 9 d auters pajais. Da quests films eran 6 films premieras, 7, pertschient da questas premieras eran films svizzers. En las salas da kino en Svizra èn vegnidas vendidas '676'0 entradas (en media,7 entradas per abitanta ed abitant). Il pretsch d ina entrada da kino importava en media.7 francs. Quai correspunda ad entradas totalas dals kinos da,9 milliuns francs. Ils films svizzers han pudì augmentar per var, pertschient lur part dal martgà en congual cun l onn 0: cun 9' entradas vendidas han ils films svizzers incl. coproducziuns internaziunalas cun participaziun svizra maioritara cuntanschì ina part dal martgà da 6, pertschient (,6 % incl. coproducziuns cun participaziun svizra maioritara e minoritara). Quai è il meglier resultat dapi il 006, cur ch ils films svizzers han cuntanschì ina part dal martgà da 9, pertschient e passa, milliuns entradas grazia a films da success sco «Grounding», «Die Herbstzeitlosen» e «Vitus». L onn 0 èn vegnids producids 0 films da kino svizzers, tranter quels films curts (9 films d animaziun, films documentars, 7 films da ficziun) e films lungs ( films documentars e 7 films da ficziun). En Svizra datti numerus festivals da film. Quests engrondeschan la purschida da films cun films curts, films documentars, films d animaziun, films da ficziun che derivan d ina pli gronda varietad da pajais e cun premieras. Ils festivals da films reunids en la «Conférence des festivals» han mussà l onn 0 passa '00 films lungs e curts ed han registrà passa 00'000 entradas. Kinos en Svizra tenor dumber da salas e plazzas 0 GE VD NE 0 0 km Dumber da plazzas Dumber da salas Total '00 '00 ' ' < 0 FR JU SO BE VS BS BL 0 AG LU OW NW SH ZG UR ZH SZ TI TG SG GL AR AI GR Kinos Vischnancas cun kinos Dumber da salas Dumber da plazzas 7 6 0'797 Funtaunas: Uffizi federal da statistica, Conférence des festivals, Funtauna: Uffizi federal da statistica

18 Offerta e diever da la cultura Film e kino Top Ten dals films svizzers cun il pli grond success tenor dumber d entradas da kino vendidas en Svizra Top Ten dals films cun il pli grond success tenor dumber d entradas da kino vendidas en Svizra 0 Rang Titel Reschissur/a Onn Entradas Rang Titel Distributur Pajais Entradas 0 En ils kinos da la Svizra tudestga e rumantscha Achtung, fertig, WK! More than honey Verliebte Feinde Der grosse Kanton Lovely Louise Z Alp Rosie Les grandes ondes Am Hang Der Imker Oliver Rihs Markus Imhoof Werner Schweizer Viktor Giacobbo Bettina Oberli Thomas Rickenmann Marcel Gisler Lionel Baier Markus Imboden Mano Khalil '7 96'9 '0 '6 6' '77 '7 '77 '7 ' The Hobbit The Desolation of Smaug Hangover Part Django Unchained Fast & Furious 6 Despicable Me The Hunger Games Catching Fire Frozen Kokowääh Night Train to Lisbon Achtung, fertig, WK! Warner Bros. Warner Bros. Disney Universal Universal Impuls Disney Warner Bros. Frenetic Disney D D CH 7'76 6'09 '6 ' 6'9 '6 09' '60 7'7 7' En ils kinos da la Svizra franzosa Die Schweizermacher Achtung, fertig, Charlie! Die Herbstzeitlosen Mein Name ist Eugen Les petites fugues Grounding Ein Schweizer namens Nötzli Ernstfall in Havanna Höhenfeuer More Than honey Rolf Lyssy Mike Eschmann Bettina Oberli Michael Steiner Yves Yersin Michael Steiner, Tobias Fueter Gustav Ehmck Sabine Boss Fredy M. Murer Markus Imhoof '6 60' 9'7 '0 ' 70'9 0'6 '67 '066 ' Despicable Me The Hobbit The Desolation of Smaug Django Unchained Gravity The Croods Fast & Furious 6 The Hunger Games Catching Fire Frozen Iron Man The Great Gatsby Universal Warner Bros. Disney Warner Bros. Fox Universal Impuls Disney Disney Warner Bros. '9 ' 06'0 0'076 6'9 0'06 79' 77'9 76' 69' En ils kinos da la Svizra taliana Sole a catinelle Despicable Me Fast & Furious 6 Hangover Part La Palmira The Croods The Hobbit The Desolation of Smaug Frozen Django Unchained Iron Man Morandini Universal Universal Warner Bros. Morandini Fox Warner Bros. Disney Disney Disney I CH 7'60 6'69 '9 '7 '0 '09 0'0 9'9 '9 ' Funtauna: Uffizi federal da statistica; films svizzers e coproducziuns cun partizipaziun svizra maioritara; entradas da kino incl. open airs, excl. festivals da film Funtauna: Uffizi federal da statistica; entradas da kino en Svizra incl. open airs, excl. festivals da film

19 Offerta e diever da la cultura 6 Film e kino Tenor l Associaziun svizra da video ha il martgà da films per guardar a chasa cuntanschì l onn 0 entradas totalas da,6 milliuns francs. Var, milliuns francs èn vegnids generads cun la vendita da totalmain 0, milliuns products fisics, tranter quels var, milliuns DVDs e var, milliuns blu-rays. Suenter ina diminuziun dal dumber da DVDs vendids per,6 pertschient dal 0 al 0, è la vendita sa reducida anc ina giada per,9 pertschient l onn 0, entant ch il dumber da blu-rays vendids è restà constant. Var 6, milliuns francs da las entradas totalas èn vegnids generads cun vender l access online a films digitals (video-on-demand ed electronic sell-through). L augment considerabel da las venditas digitalas per 9, pertschient dal 0 al 0 ed anc ina giada per,6 pertschient dal 0 al 0 mussa il basegn creschent da consumar films sur chanals digitals. Tuttina èn l onn 0 anc adina vegnids realisads pertschient da la svieuta totala da la branscha cun products fisics. En total resulta ils ultims onns tant en las venditas sco en la svieuta da questa branscha in trend negativ ( 6, % dal 0 al 0). Top Ten dals films cun il pli grond success tenor DVDs e blu-rays vendids en Svizra 0 Rang Titel Distributur Pajais En Svizra tudestga e rumantscha Skyfall Der Hobbit Eine Unerwartete Reise Django Unchained The Expendables Back for War Fast & Furious 6 Madagascar Flucht durch Europa Twilight: Breaking Dawn Intouchables Ziemlich beste Freunde Ich Einfach unverbesserlich Life of Pi Schiffbruch Mit Tiger En Svizra franzosa Le Hobbit Un Voyage Inattendu Skyfall Django Unchained Moi, moche et méchant Game of Thrones Saison Iron Man Fast & Furious 6 Twilight Chapitre Ted Life of Pi L Odysée de Pi En Svizra taliana Lo Hobbit Un viaggio inaspettato L era glaciale Continenti alla deriva Skyfall Twilight: Breaking Dawn Fast & Furious 6 Life of Pi Vita Di Pi Le Leggende Iron Man Ted Croods Twentieth Century Fox Warner Bros. Sony Pictures Impuls Universal Rainbow Ascot Elite TBA Universal Twentieth Century Fox Warner Bros. Twentieth Century Fox Rainbow Universal Warner Bros. Disney Universal Disques Office SA Universal Twentieth Century Fox Warner Bros. Twentieth Century Fox Twentieth Century Fox Disques Office SA Universal Twentieth Century Fox Rainbow Disney Universal Twentieth Century Fox, GB, GB F, GB, GB, GB, GB Funtauna: Associaziun svizra da video, DVDs e blu-rays fisics vendids sur divers chanals (unicamain offertas legalas), nagins downloads, nagins VoD. Funtauna: GfK Entertainment AG

20 7 Offerta e diever da la cultura Museums Museums L onn 0 devi en Svizra '07 museums che han registrà passa 0 milliuns entradas. Stgars trais quarts dals museums svizzers sa chattan en la Svizra tudestga e rumantscha, stgars in quart en la Svizra franzosa e var 7 pertschient en la Svizra taliana. Da quels èn stgars 00 museums d art, ulteriurs var 00 èn museums tematics (sco il Museum alpin a Berna u l Alimentarium a Vevey). Radund 00 èn museums regiunals e locals. Analisond la repartiziun da las entradas tenor il gener dals museums senza ils curtins botanics u zoologics, resulta ch ils museums d art han vendì 0 pertschient da las entradas, ils museums istorics 7 pertschient, ils museums da scienzas natiralas pertschient ed ils museums tematics pertschient da las entradas totalas. Er sche 6 pertschient da tut ils museums svizzers èn museums regiunals e locals, registreschan els mo 7 pertschient da las entradas totalas. Questa pitschna procentuala pon ins declerar per l ina cun il fatg che quests museums èn per gronda part spezialisads per ina regiun geografica restrenschida cun in public pli pitschen e per l autra cun il fatg ch els han savens uras d avertura stagiunalas. Museums en Svizra Repartiziun e dumber per vischnanca 0 GE VD NE 0 0 km passa 0 FR JU SO BE VS BS BL AG LU OW NW SH ZG UR TG ZH SG SZ GL TI AR AI GR Inclusiv curtins bot. e zool. L ASM definescha in museum analogamain al Cussegl internaziunal dals museums sco «ina instituziun d util public permanenta ed averta al public che stat a la disposiziun da la societad e da ses svilup e che collecziunescha, archivescha, perscrutescha, intermediescha ed expona perditgas materialas dals umans e da lur ambient per finamiras da studi, da furmaziun e da divertiment». Funtauna: Associaziun dals museums svizzers, Funtauna: Associaziun dals museums svizzers,

21 9 Offerta e diever da la cultura 0 Museums Museums en Svizra tenor geners e tenor entradas 0 Top Twenty dals museums svizzers ils pli visitads tenor dumber d entradas 0 Museums tenor geners excl. curtins bot. e zool. Geners da museums Collecziuns e museums archeologics Museums istorics Museums d art Museums regiunals e locals Museums tecnics Museums tematics Museums etnologics Museums da scienzas natiralas Museums tenor entradas excl. curtins bot. e zool. Dumber da museums % % 7 % 6 % 9 % % % % Dumber d entradas % 7 % 0 % 7 % % % % % Total '0 '6'700 Rang Museum (excl. curtins bot. e zool.) Entradas Museum svizzer da transports, Lucerna Maison Cailler, Broc Château de Chillon, Montreux Bernisches Historisches Museum / Einstein Museum, Berna Fondation Beyeler, Riehen Kunsthaus Zürich, Turitg Conservatoire et Jardin botaniques, Chambésy-Genève Swiss Science Center Technorama, Winterthur Muséum d histoire naturelle, Genevra Kunstmuseum Basel, Basilea Schweizerisches Freilichtmuseum Ballenberg, Hofstetten bei Brienz Fondation Pierre Gianadda, Martigny Museum naziunal, Turitg Château de Gruyères, Gruyères Musée d art et d histoire, Genevra Museum für Geschichte / Barfüsserkirche, Basilea Zentrum Paul Klee, Berna La Maison du Gruyère, Pringy-Gruyères Exposition Swissminiatur, Melide Augusta Raurica, Augst * stimaziun 9' 6'0 '67 ' '0 '6 * 00'000 67'97 67'90 9'0 7' 0'69 96' 7'9 66'0 7'0 '70 ' 0'9 * '0 Funtauna: Associaziun dals museums svizzers, Funtauna: Associaziun dals museums svizzers,

22 Offerta e diever da la cultura Archeologia e patrimoni cultural Archeologia e patrimoni cultural L UNESCO ha l incumbensa da proteger il patrimoni mundial cultural e natiral che represchenta «ina valur extraordinaria ed universala». La Cunvegna internaziunala dals da november 97 davart la protecziun dal patrimoni mundial cultural e natiral è l instrument il pli effectiv che la communitad internaziunala ha decretà per proteger sia ierta culturala e natirala. Sco in dals emprims stadis ha la Svizra ratifitgà questa cunvegna da l UNESCO l onn 97. Fin ussa èn vegnids integrads en la glista dal patrimoni mundial cultural ils suandants lieus da la Svizra: il district claustral da Son Gagl, la citad veglia da Berna, la claustra benedictina Son Jon da Müstair (tuts l onn 9), ils chastels e las fortezzas da Bellinzona (000), la cuntrada da viticultura dal Lavaux (007), la Viafier retica en la cuntrada Alvra/Bernina (00), la citad e l industria d uras da La Chaux-de-Fonds e Le Locle (009) e las palafittas preistoricas en l artg alpin (0). Ultra da quai datti en Svizra trais cuntradas che fan part dal patrimoni mundial natiral. Cun in segund label, il patrimoni europeic, vegn valu risada la dimensiun europeica da bains culturals, monuments, unitads urbanisticas, cuntradas natiralas ubain lieus commemorativs en lur impurtanza sco perditgas da l istorgia e da l ierta europeica. Ils suandants lieus da la Svizra èn vegnids distinguids cun il label dal patrimoni europeic pervi da lur gronda valur culturala ed istorica per l Europa: la catedrala da Son Peder a Genevra, il chastè da La Sarraz e l ospizi dal Son Gottard. Ulteriuras infurmaziuns davart il patrimoni cultural en Svizra datti sin la pagina Lieus dal patrimoni mundial e dal patrimoni europeic en Svizra GE VD NE 0 0 km FR JU SO Patrimoni mundial cultural en Svizra District claustral da Son Gagl (9) Citad veglia da Berna (9) Claustra benedictina Son Jon a Müstair (9) Chastels e fortezzas da Bellinzona (000) Cuntrada da viticultura dal Lavaux (007) Viafier retica en la cuntrada Alvra/Bernina (00) Citad ed industria d uras da La Chaux-de-Fonds / Le Locle (009) Palafittas preistoricas en l artg alpin (0) BE VS BS BL AG LU OW NW SH ZG UR ZH SZ TI TG SG GL AR AI GR Patrimoni europeic en Svizra (00) Catedrala da Son Peder a Genevra Chastè da La Sarraz Ospizi dal Son Gottard Patrimoni mundial natiral en Svizra Alps svizras Jungfrau-Aletsch (00/007) Monte San Giorgio (00) Arena tectonica Sardona (00)

23 Offerta e diever da la cultura Teater, saut ed opera Teater, saut ed opera En la domena da l art scenic èn activs en Svizra numerus ensembles en teaters professiunals, ensembles libers professiunals tant sco artistas ed artists solistics. Las represchentaziuns han lieu en chasas da teater subvenziunadas dal maun public (teaters tradiziunals, teaters da pliras spartas, operas), locals privats da teater, scenas pitschnas ubain festivals da saut e da teater. Ils 0 teaters professiunals ils pli gronds da la Svizra han mussà durant la stagiun 0/0 radund 7'00 represchentaziuns (entaifer ed ordaifer l agen teater). Var,6 milliuns visitadras e visitaders han cumprà bigliets per questas represchentaziuns. L Opera da Turitg è cun var '000 entradas vendidas il teater il pli frequentà da la Svizra, lura suondan il Teater da Son Gagl (radund 7'000 entradas vendidas), il Schauspielhaus da Turitg (6'000), il Teater da Basilea ('000), il Teater da Berna ('000) tant sco il Grand Théâtre da Genevra (9'000) ed il Théâtre Vidy da Losanna (0'000). Ils teaters professiunals disponan per regla d ina atgna chasa e d in ensemble fix che vegnan finanziads per gronda part dal maun public (vischnancas, citads e chantuns). Per la scena libra e per l art da tribuna pitschna stattan a disposiziun en diversas citads chasas da teater che permettan represchentaziuns da gruppas ospitantas ubain da producziuns da truppas libras. Las tribunas libras da saut e da teater han per part agens pitschens ensembles u furman tals per producziuns speci ficas. Festivals da saut e da teater èn da grond impurtanza per l art scenic en Svizra, perquai ch els porschan ina gronda diversitad da spartas entaifer in rom survesaivel e perquai ch els promovan spezialmain formats transdisciplinars. La scena svizra da las tribunas pitschnas percunter na porscha betg mo en las citads ed aglomeraziuns ina rait spessa da tribunas ed occurrenzas mabain er en regiuns ruralas. L Institut per scienzas da teater da l Universitad da Berna ha eruì l onn 00 che la scena libra da teater, saut ed opera en Svizra ha a disposiziun var 0 lieus per represchentaziuns e che las occurrenzas da la scena libra vegnan visitadas da radund,7 milliuns aspectaturas ed aspectaturs per onn. Las associaziuns svizras da teater e da saut las pli grondas han fundà ensemen l Uniun Theaterportal. Quella gestescha il portal che cuntegna infurmaziuns davart l offerta da teater, saut ed opera en Svizra. Il dumber dad,7 milliuns aspectaturas ed aspectaturs per onn è ina valur approximativa per ils onns Funtaunas: SBV, ch, Andreas Kotte et al. (0): Bühne & Büro, Chronos, Turitg, p. s.

24 Offerta e diever da la cultura 6 Musica e concerts Musica e concerts La scena da musica e da concerts en Svizra è fitg multifara. L offerta culturala en questa sparta cumpiglia blers stils e formats musicals divers, da pitschens clubs senza finamira da rendita fin tar grondas agenturas da concerts, shows e festivals, da numerus orchesters activs a temp parzial u en il rom da projects fin tar gronds orchesters da professiun che sunan en las renumnadas salas da concert svizras per musica classica. En il champ da la musica classica èn activs en Svizra dudesch orchesters da professiun a temp cumplain: ils orchesters sinfonics da Basilea, da Berna, da Bienna e Soloturn, da Lucerna e da Son Gagl, l Orchestre de la Suisse Romande, l Orchestre de Chambre de Lausanne, il Musikkollegium Winterthur, la Philharmonia Zürich, il Tonhalle Orchester e l orchester da chombra da Turitg tant sco l Orchestra della Svizzera Italiana. Il dumber exact d orchesters classics, da concerts e da salas da concert en Svizra n è betg enconuschent. Ils var 60 commembers da l Associaziun svizra da clubs e festivals musicals senza finamira da rendita (PETZI), tranter quels var 60 pertschient clubs e var 0 pertschient festivals, han organisà l onn 0 var '00 concerts. Ils commembers da l Associaziun da branscha da las agenturas svizras da concerts, shows e festivals (SMPA), tranter quels per exempel il Montreux Jazz Festival, Opus One, Good News Productions, l OpenAir Son Gagl ubain Art On Ice, han organisà l onn 0 var '00 occurrenzas musicalas ed han vendì passa milliuns entradas. Tenor l Associaziun da branscha dals producents svizzers da portatuns (IFPI) èn vegnids vendids en Svizra l onn 0 var, milliuns portatuns fisics, tranter quels 97 pertschient DCs. Questas venditas han generà ina svieuta da,7 milliuns francs. Ultra da quai han downloads da musica generà ina svieuta da, milliuns francs ed il streaming da musica ina svieuta da 6, milliuns francs. La svieuta totala dals producents da portatuns è damai muntada a radund 9, milliuns francs ( % damain che dal 0). En congual cun l onn avant è la svieuta sin il martgà tradiziunal da la vendita da DCs sa reducida per 0 pertschient entant che las venditas digitalas èn creschidas suenter in augment da per tschient dal 0 al 0 anc ina giada per pertschient il 0. Funtauna: Uniun svizra dals artists musicists Funtauna: PETZI, Funtauna: index da la SMPA, Funtauna: IFPI Svizra,

25 7 Offerta e diever da la cultura Musica e concerts Top Ten dals albums musicals svizzers cun il pli grond success tenor dumber d exemplars vendids en Svizra 0 Top Ten dals albums musicals cun il pli grond success tenor dumber d exemplars vendids en Svizra 0 Rang Interpret/a Titel Rang Interpret/a Titel En Svizra tudestga e rumantscha En Svizra tudestga e rumantscha Beatrice Egli DJ Antoine Bligg Krokus Bastian Baker Schwiizergoofe Stiller Has Baschi Beatrice Egli Steff la Cheffe Glücksgefühle 0 Sky Is The Limit Service Publigg Dirty Dynamite Too Old To Die Young Böses Alter Endstation. Glück. Pure Lebensfreude Vögu zum Geburtstag Beatrice Egli Daft Punk DJ Antoine P!nk Stromae Helene Fischer Bligg Bruno Mars Zaz Passenger Glücksgefühle Random Access Memories 0 (Sky Is The Limit) The Truth About Love Racine Carrée Farbenspiel Service Publigg Unorthodox Jukebox Recto Verso All The Little Lights En Svizra franzosa En Svizra franzosa Bastian Baker Bastian Baker DJ Antoine Stephan Eicher 77 Bombay Street Krokus Jérémie Kisling Tinkabelle Stress, Noah Veraguth, Bastian Baker Célien Schneider Too Old To Die Young Tomorrow May Not Be Better 0 Sky Is The Limit L Envolée Edition Limitée Oko Town Dirty Dynamite Tout m échappe On My Way Noël s Room Come Rain Or Shine Stromae Daft Punk Various Zaz Céline Dion Les Enfoirés Bruno Mars Bastian Baker Christophe Maé P!nk Racine Carrée Random Access Memories Génération Goldman Recto Verso Sans Attendre La Boîte à musique des Enfoirés Unorthodox Jukebox Too Old To Die Young Je Veux Du Bonheur The Truth About Love En Svizra taliana En Svizra taliana DJ Antoine 77 Bombay Street Krokus Bastian Baker 77 Bombay Street Eliane Anna Rossinelli Gotthard * * 0 (Sky Is The Limit) Oko Town Dirty Dynamite Too Old To Die Young Up In The Sky Venus & Mars Marylou Firebirth Zucchero Emma Eros Ramazzotti Jovanotti Marco Mengoni Laura Pausini Max Pezzali Gianna Nannini Michael Bublé Daft Punk La Sesión Cubana Schiena Noi Backup 97 0 Il Best Prontoacorrere 0 Greatest Hits Max 0 Inno Christmas Random Access Memories Exemplars fisics vendids sur divers chanals (butias ed online) e downloads dad exemplars digitals (unicamain offertas legalas). Funtauna: GfK Entertainment AG * Nagins ulteriurs titels eruids en il panel da GfK Entertainment Exemplars fisics vendids sur divers chanals (butias ed online) e downloads dad exemplars digitals (unicamain offertas legalas). Funtauna: GfK Entertainment AG

26 9 Offerta e diever da la cultura 0 Bibliotecas, cudeschs e medias stampadas Bibliotecas, cudeschs e medias stampadas En Svizra han var 70 bibliotecas mess a disposiziun l onn 0 ina offerta totala dad 7 milliuns medias, tranter quellas var, milliuns documents stampads, var milliuns documents illustrads tant sco stgars, milliuns documents digitals. Las bibliotecas han dumbrà totalmain var, milliuns utilisadras ed utilisaders activs che han fatg totalmain passa milliuns emprests. L onn 0 èn vegnids publitgads e purschids en las librarias var '000 cudeschs svizzers. Dapi la mitad dals onns 960 è la producziun da cudeschs sa dublada ed entaifer la perioda dals ultims 00 onns è il dumber da cudeschs publitgads sa multiplitgà per sis. Dals cudeschs publitgads en Svizra l onn 0 èn cun '6 titels quasi la mitad en tudestg. La procentuala dals cudeschs en franzos munta a var pertschient, quella dals cudeschs en talian importa tranter e pertschient. La quota dals cudeschs en autras linguas (incl. cudeschs rumantschs) è da stgars pertschient, tranter quels èn passa la mitad cudeschs en englais. Tenor l ultima dumbraziun da manaschis da l Uffizi federal da statistica hai dà l onn 00 en Svizra 79 librarias cun var '600 collavuraturas e collavuraturs (equivalent en plazzas da temp cumplain). Da quellas eran localisadas 00 en Svizra tudestga, en Svizra franzosa e en Svizra taliana. Lecturas e lecturs en Svizra tudestga han cumprà l onn 0 passa 0 milliuns cudeschs, var 7 milliuns da quels sur librarias svizras. En Svizra franzosa èn vegnids vendids l onn 009 var 0 milliuns cudeschs, 0 pertschient eran cudeschs importads. Il pli savens vegnan cumprads romans, lura suondan cudeschs d uffants e da giuvenils. Probablamain vegn cumprà mintga quart cudesch stampà via internet. Il dumber da titels da gasettas, che pon vegnir abunads u cumprads en ediziuns singulas en Svizra e che cumparan almain ina giada l emna, diminuescha dapi intgins onns cuntinuadamain. Er il d umber total dals exemplars stampads da las gasettas svizras mussa ina tendenza cleramain regressiva dapi l onn 00. La statistica da las bibliotecas dal UST sa basa sin ina relevaziun da datas che cumpiglia mo en chantuns er las bibliotecas da vischnancas cun damain che 0'000 abitants. Il dumber da respostas tar las singulas dumondas divergescha. Perquai èn las cifras inditgadas approximativas. Ina publicaziun vala sco svizra tenor l art. da la Lescha davart la Biblioteca naziunala e tenor l art. a da l Ordinaziun davart la Biblioteca naziunala, sche almain in terz dals auturs è svizzer, sche la chasa editura è svizra u sche almain in terz dal cuntegn pertutga la Svizra. Funtaunas: Uffizi federal da statistica, Biblioteca naziunala svizra, Associaziun dals librarists ed editurs svizzers SBVV, Association Suisse des Diffuseurs, Editeurs et Libraires ASDEL

27 Offerta e diever da la cultura Bibliotecas, cudeschs e medias stampadas Top Ten da las pli grondas bibliotecas svizras tenor il dumber total da las medias purschidas 0 Dumber da cudeschs publitgads en Svizra e purschids en las librarias Dumber da medias en milliuns Universitätsbibliothek Basel, Bibliothèque cantonale 7, et universitaire de Lausanne ETH-Bibliothek Zürich 7, Bibliothèque de Genève 6, Zentralbibliothek Zürich 6, Biblioteca naziunala Svizra,6 Universitätsbibliothek Bern, Bibliothèque cantonale et universitaire de Fribourg Bibliotheken der Universität Zürich Bibliothèques de l Université de Genève,6,9, '000 '000 0'000 '000 6'000 '000 ' en tudestg en franzos en talian en autras linguas (incl. rumantsch) Medias purschidas: cudeschs, revistas, manuscrits, microformas, registraziuns auditivas, documents illustrads, chartas e plans, datotecas, documents digitals, documents audiovisuals, autras medias. Funtauna: Uffizi federal da statistica Funtaunas: Biblioteca naziunala svizra, Uffizi federal da statistica Basa da datas: Bibliografia naziunala svizra «il cudesch svizzer»; datas per il 99 mancan

28 Offerta e diever da la cultura Bibliotecas, cudeschs e medias stampadas Top Ten dals cudeschs cun il pli grond success tenor exemplars vendids en Svizra tudestga 0 Medias stampadas / gasettas en vendita Dumber da titels edids e d exemplars stampads Rang Autur/a Titel en milliuns Auturas ed auturs svizzers, belletristica, hardcover, mo cudeschs en tudestg Joël Dicker Martin Suter Alex Capus Franz Hohler Blanca Imboden Eveline Hasler Wilfried Meichtry Urs Widmer Thomas Meyer Peter Stamm Die Wahrheit über den Fall Harry Quebert Allmen und die Dahlien Der Fälscher, die Spionin und der Bombenbauer Gleis Wandern ist doof Mit dem letzten Schiff Mani Matter Reise an den Rand des Universums Wolkenbruchs wunderliche Reise in die Arme einer Schickse Nacht ist der Tag Belletristica, hardcover, mo cudeschs en tudestg Dan Brown Jonas Jonasson Jonas Jonasson Joël Dicker Khaled Hosseini Martin Suter Alex Capus Franz Hohler Jussi Adler-Olsen Jean-Luc Bannalec Inferno Der Hundertjährige, der aus dem Fenster stieg und verschwand Die Analphabetin, die rechnen konnte Die Wahrheit über den Fall Harry Quebert Traumsammler Allmen und die Dahlien Der Fälscher, die Spionin und der Bombenbauer Gleis Erwartung Bretonische Brandung dumber da titels (scala a dretga) total d exemplars stampads media quotidiana d exemplars stampads 0 Gasettas gratuitas, fegls uffizials e gasettas tematicas n èn betg inclusas. Exemplars fisics vendids sur divers chanals (butias ed online). Fin ussa na datti naginas infurmaziuns cumparablas per la Svizra franzosa, taliana e rumantscha. Funtauna: GfK Entertainment AG Funtaunas: Uffizi federal da statistica, Associaziun svizra da medias (WEMF) Basa da datas: statistica da titels e bulletin d ediziuns da l Associaziun svizra da medias (WEMF); midada da metoda l onn 99

29 Economia culturala

30 7 Economia culturala Tenor la definiziun svizra tutgan quellas interpresas e quellas persunas independentas tar l economia culturala che creeschan, produceschan, intermedieschan e vendan martganzia u servetschs culturals e creativs e che funcziunan en emprima lingia tenor in princip da rendita economica. En quest senn fan part da l economia culturala surtut las interpresas culturalas e creativas dal sectur privat damai ni il sectur public (cultura promovida dal maun public) ni il sectur intermediar (fundaziuns, associaziuns). La separaziun tranter interpresas orientadas a la rendita ed interpresas d utilitad publica tant sco la separaziun tranter interpre sas subvenziunadas dal maun public ed interpresas da l economia privata n è dentant betg adina uschè evidenta. Savens èn las creativas ed ils creativs independents tant sco las interpresas culturalas numnadamain activs èn tut ils trais secturs. L economia culturala ha sias atgnas structuras e ses agens martgads, ma dependa er dal potenzial creativ da las instituziuns subvenziunadas dal maun public. Al medem temp ha ella in effect innovativ sin quellas instituziuns. En las retschertgas davart l economia culturala en Svizra vegn ella dividida tematicamain en differents martgads che vegnan preschentads en detagl sin las proximas paginas. L onn 0 eran activas en l economia culturala svizra passa 60'000 persunas en stgars 70'000 interpresas. Quai correspunda a bundant 0 pertschient da tut las interpresas ed a pertschient da las persunas che lavuran en Svizra. L economia culturala ha generà l onn 0 ina valur agiuntada brutta da var 0 milliardas francs ed ina svieuta totala da stgars 70 milliardas francs. Sia quota da la valur agiuntada brutta totala da la Svizra munta a, pertschient. Ils pli gronds martgads da l economia culturala svizra tenor plazzas da lavur ed interpresas èn il martgà d architectura, il martgà da design, il martgà da musica ed il martgà da software e gieus da computer. Il congual cun auters clusters economics mussa che l economia culturala consista per gronda part dad interpresas mesaunas, pitschnas e fitg pitschnas tant sco da persunas cun activitad da gudogn independenta. Ultra da quai mussa quest congual er il grond potenzial da plazzas da lavur da l economia culturala: Sia procentuala d emploiads (equivalent en plazzas da temp cumplain) munta a, pertschient da l entira economia svizra ed è cumparabla cun la quota da l economia da finanzas (,9 %) e da l economia dal turissem (,0 %) e surpassa cleramain las quotas dals clusters cleantech (, %), life sciences (, %) e tecnicas d infurmaziun e communicaziun (, %). Sia procentuala d interpresas munta a 0, pertschient da l entira economia svizra ed è almain dubel uschè auta che quellas dals auters clusters numnads. L offerta culturala ha er ina valur economica betg negligibla per il turissem en Svizra: Tant la stad sco l enviern tutgan la visita d attracziuns istoricas e culturalas sco er la visita da museums ed exposiziuns tar las activitads betg sportivas las pli popularas dals turists esters. Durant la stad frequentan var pertschient dals turists esters en Svizra attracziuns istoricas e culturalas; var 7 pertschient visitan museums ed exposiziuns e van a teater u a kino. publitgadas da la Zürcher Hochschule der Künste (ZHdK) en collavuraziun cun l Uffizi statistic dal chantun da Turitg, sa basond sin datas da l Uffizi federal da statistica (STATENT, conto da producziun) e sin datas da l Administraziun fede rala da taglia (TPV). Funtauna: Christoph Weckerle, Roman Page: Facts and Figures Kreativwirtschaft und Creative Economy Schweiz, ZHdK Zürich, 0, Funtauna: Tourism Monitor Switzerland 0 Switzerland Tourism 0

31 9 Economia culturala 60 L economia culturala tenor ses martgads Martgads da l economia culturala Martgà da musica Persunas cun activitad da gudogn independenta Cumponists, musicists, chantadurs, magisters da musica, inschigners da sun, interprets, ensembles musicals Interpresas e firmas Constructurs d instruments, editurs da musica, producents da portatuns, agenturas d artists, butias da musica, agenzias d occurrenzas, clubs, festivals, scolas da musica commerzialas Martgà da cudeschs Scripturs, auturs, translaturs Chasas edituras, commerziants da cudeschs, commerzi intermediar, agenturas Martgà d art Martgà da films Martgà da radiodiffusiun Martgà da l art scenic Martgà da design Martgà d architectura Martgà da reclama Artists figurativs, restauraturs, intermediaturs d art Scenarists, acturs da films, producents da films Moderaturs, pledaders, producents Acturs da teater, artists, sautunzs, cabarettists Designers, grafichers, concepiders, artists da l art applitgà Architects, planisaders da la cuntrada Redacturs da reclama, agents da reclama Galarias, commerzi d art, butias da museums, exposiziuns commerzialas d art Producents da film e televisiun, distribuiders da films, vendiders da films, kinos Interpresas da radio e televisiun Teaters commerzials, musicals, agenturas, teaters da varieté, art da tribuna pitschna Biros da design industrial, design da products, design grafic, design visual, web-design Biros d architectura per construcziun auta e bassa, architectura d interiurs, decoraturs, creaziun da la cuntrada Biros per la realisaziun, intermediaziun e vendita da reclamas Martgà da software e gieus da computer Sviluppaders da software e da gieus da computer Cussegliaders e sviluppaders da software, editurs da software, firmas da programmaziun, agenturas Martgà d artisanadi Artisans, aurers, argienters Commerzi d artisanadi, elavuraziun da pedras preziusas e da bischutaria, creaziun da cliniez d aur e d argient Martgà da pressa Martgà fonotecnic Schurnalists, producents da texts, fotografs da pressa Editurs da pressa, commerzi da pressa, archivaziun da pressa Producents e commerziants d apparaturas fonotecnicas, da film e da radiodiffusiun Funtauna: Christoph Weckerle, Hubert Theler: Dritter Kreativwirtschafts bericht Zürich, ZHdK, Zürich, 00

32 6 Economia culturala Martgads da l economia culturala tenor dumber da plazzas e d interpresas e tenor svieuta 0 6 Martgads da l economia culturala tenor plazzas da lavur ed interpresas 0 Martgà da musica Martgà da cudeschs Martgà d art Martgà da films Martgà da radiodiffusiun Martgà da l art scenic Martgà da design Martgà d architectura Martgà da reclama Martgà da software e gieus da computer Martgà d artisanadi Martgà da pressa Martgà fonotecnic Plazzas da lavur '77 '000 '90 0' '0 '6 '9 0' 9' 9'9 '0 6'7 9'690 Interpresas 9'6 '7 '9 '99 '9 '60 ' ' 7'0 ' ' '70 Svieuta en miu. francs ' '79 '9 '0 '9 '7 '67 '97 ' 6' ' 7'0 '0 Total 6' 67'66 6'90 Plazzas da lavur Interpresas Martgà da musica Martgà da cudeschs Martgà d art Martgà da films Martgà da radiodiffusiun Martgà da l art scenic Martgà da design Martgà d architectura Martgà da reclama Martgà da software e gieus da computer Martgà d artisanadi Martgà da pressa Martgà fonotecnic Plazzas da lavur % % % % % 6 % % 9 % % % % 0 % % Interpresas % 6 % 9 % % 0 % % % % % 0 % % % % Total 6' 67'66 Funtauna: Christoph Weckerle, Roman Page: Facts and Figures Kreativ wirtschaft und Creative Economy Schweiz, ZHdK, 0, Funtauna: Christoph Weckerle, Roman Page: Facts and Figures Kreativ wirtschaft und Creative Economy Schweiz, ZHdK, 0,

33