As ik Fritz Reuter wier

Transkript

1 As ik Fritz Reuter wier Fief lütte Bühnenstücke öwer dat Lewen in Stemhagen utdacht un upschrewen von Klaus Kronke

2 Klaus Kronke As ik Fritz Reuter wier Fief lütte Bühnenstücke öwer dat Lewen in Stemhagen Layout & Herstellung: KLATSCHMOHN Verlag, Druck + Werbung GmbH & Co. KG Bentwisch/Rostock ISBN Auflage 2010

3 Een Wuurt vörwech In de lütte Meckelnbörger Stadt Stemhagen heit all ns nah Fritz Reuter. Dat giwwt dor een Fritz-Reuter-Literaturmuseum, een Denkmal von Fritz Reuter, ne Fritz-Reuter-Schaul, dat giwwt den n Fritz-Reuter-Platz, de Fritz-Reuter-Straat, de Fritz-Reuter-Apteik, dat giwwt den n Fritz-Reuter-Pflegedienst un sogor ok den n Reuter- Eikbohm. Dor giwwt dat dat Hotel Reutereiche un dat Hotel Reuterhof un villicht giwwt dat noch veel mihr, wat nah Fritz Reuter näumt is und dat ik noch gor nich kennen dau. Wenn dat güng, würd n de Lüd in Stemhagen woll ok noch ehr Brot, de Bodder un ehr Tüften dissen groten Meckelnbörger Dichter sienen Namen gäwen. Rotspohn mit sien Bild up giwwt all. Un wegger weit, wat de Lüd ut dat Werbegeschäft noch inföllt. Disse Namensinflation kümmt dorher, dat in dat Johr 1810 in t Hus Nr. 1 up den Stemhäger Markt een Kind up de Welt kamen is, dat öwer dörtig Johr later de Dichter Fritz Reuter würd. Hei verstünn dat, in uns plattdütsche Sprak Geschichten tau vertellen un Bäukers tau schriewen. Mit disse Geschichten un Bäukers is Fritz Reuter dörch sick sülben een berühmten Mann word n un hett dorbi veel för uns plattdütsche Sprak dahn. De Soehn von den n Stemhager Burmeister Georg Johann Reuter un siene Fru Johanna Louisa, geb. Ölpke, hett öwer nich man blot de Plattdütsche Sprak in ganz Dütschland bekannt un berühmt makt, hei wier ok een ihrlichen Demokraten un hett sick dull för de armen un unnerdrückten Lüd in sien Meckelnbörger Heimat insett. As hei noch nich berühmt wier, hadd hei as jungen Minschen veel Malessen mit de Schaul, de Obrigkeit, un de Frugenslüd. Männigeins un giern set hei mit siene Frün n in t Wirtshus. Dunntaumalen wullen de Stemhäger nich veel von em weiten, un ok sien Vadder, de Burmeister Reuter, hett veel mihr mit em schullen, as dat hei em gaud west is. In siene Jugend- un Anfangstieden wier dat mit Fritz Reuter so, as dat in t Lewen öfter mal eins is un as dat ok all in de Bibel steiht: de Prophet is in de eigen Stadt nix nich wihrt. 3

4 Later wiern sien Bäuker de, de an besten in ganz Dütschland verköft würd n. De Lüd in Sachsen, Thüringen, in t Rheinland un sogor in Bayern hebben Plattdütsch liehrt, man blot üm dat sei disse Bäuker lesen künnten. Mit eins wier de versopene Kierl, as sei in Stemhagen von em segt hebben, een berühmten Mann. Un dat makt man denn doch giern, sick mit een Berühmtheit tau schmücken un antaugäwen. Un för Stemhagen un de Minschen dor wier dat ok gaud so, denn veel mihr hebben sei dor nich, womit sei up sick upmarksam maken koenen. Up disse Ort kümmt nu all dat, wat uns Fritz klaukes, lustiges, liehrreiches un hinnergrünniges schrewen hett, wedder dorhen trög, von wo dat utgahn is. Eenmal in t Johr kamen all de literarischen Gestalten, all de Minschen ut de groten Geschichten, wedder trög in ehr Heimatstadt un speelen dor ehr Rull. Eenmal in t Johr ward ok uns Fritzing sülben wedder lebennig un steiht tausamen mit siene Romangestalten tau dat Reuterfestspill up de Bühn. Denn trecken de Lüd in Stemhagen, de noch Platt schnacken koenen, de ollen Kleeder von dormals an un nehmen dat, wat hüt tau Dag bi uns in de lütte un de grote Weltpollitik passiert, up t Kurn. Männig Lüd ut Stemhagen un ut ganz Meckelnborg-Vörpommern kamen dorhen un hürn tau. Sei freugen sick doröwer, woveel Upregung Fritz Reuters Gestalten in disse, uns moderne Tied, bilewen. Dat is denn männig eins siehr lustig antauhürn un ok antauseihn. Ut denn dormaligen un denn hütigen Iernst in t Lewen un all de Probleme, de dat dormals un hüt un öwerall giwwt, ward denn `n groten Spaß. In de letzten fief Johrn hett mi sülben dat grote Freud makt, disse Stücke uttaudenken, uptauschrieben un denn tausamen mit veele Plattschnackers in veele Proben öwer Monate hinwech de Texte intauäuwen. Wat kann dat Schöneres gäwen, as wenn denn alle Johr tau de Upführung von dat Bühnenstück de Sünn up de Bühn schient un de ganze grote Stemhäger Markt vull von Minschen is, de sick an denn hinnergrünnigen Humor un uns klore plattdütsche Sprak freugen. Dormit all disse Fröhlichkeit nich vergeten ward un villicht de ein orrer anner Plattschnacker sick een Ogenspeegel doran nehmen kann, heff ik all de Bühnenstücke 4

5 noch eins upschrewen. Dorbi is ok all dat stahn blieben, wo öwer gaud lachen is, wo öwer nich jederein öwer lachen kann. Bedanken möcht ik mi bi all de veelen Plattschnackers, de so flietig utwennig liernt hebben. Männig ein hett mi ok hulpen, wenn mi dat Richtige nich infollen wull. All tauhop hebben s mi bistahn, wenn mal eins uns Lustigkeit nich verstahn würd un wi wat strieken orrer ännern müßten. Dat sünd so veele west, dat sei hier nich alltauhop upschrewen ward n koenen, dorüm möten een poor Stellvertreters her. Also veelen Dank an jug all un besünners an Christiana Beyer, de ümmer de Regie makt un mi denn Rüggen mit all ehr Organisationstalent fri hollen hett. Groten Dank ok an Dieter Krüger un Wolfram Knabe, de mit ehre Autorität as Stemhäger Originale dorför sorgt hebben, dat ümmer naug Mitspeelers dor wiern un wi en gauden Leumund harrn. Veelen Dank ok an Bärbel Schlowak, de bi de Regie hulpen hett, an Manfred Brümmer, de uns af un an mit een gauden Rat tau Sied stünn n un manch gauden Spruch taugäwen hett un an denn Nordkurier, de all de Biller bistüert hett. Tau n Sluß von disse Vörred noch wat dortau, woans dat mit de Rechtschriebung is, un woans man disse Stücke an n besten verstahn kann. Uns Plattdütsch is ja öwerall, in Meckelnbörg, in Vörpommern un öwerhaupt in ganz Nurddütschland siehr verschieden. Öwerall ward anners schnackt un schrewen. Dat giwwt siehr unnerschiedliche Wüürd för een un desülwige Sak. Bi so een Bühnenstück is t ja nu dat Allerwichtigste, dat de Tauhürers dat glieck un gaud verstahn. Mit de Rechtschriebung, wenn man sei denn öwerhaupt so nennen kann, heff ik dat dorüm so hollen, dat man gliecks so schnacken kann, as dat upschrewen is un mi nah dat Hochdütsche richt. Ji verstahn disse Stücke dorüm an n besten, wenn ji jug dat lud vörlesen, ok denn, wenn ji man ganz alleen sünd. Klaus Kronke in n März

6 16. Reuterfestspill 20. Juni 2010 Stemhagen De Reis nah Stemhagen

7 Speelszene tau dat 16. Reuterfestspill an n 20. Juni 2010 in Stemhagen DE REIS NAH STEMHAGEN Worüm Fritz Reuter nich mit wull un wo dat up sien Geburtsdag is Vörred Dit Johr fiert ganz Meckelborg den n 200. Geburtsdag von den n groten Meckelnbörg Dichter Fritz Reuter.»Uns Fritzing«, as de Stemhäger tau em segen, wür d 1810 hier up den n Markt in dat olle Rathus, wat hüt sien Museum is, as Söhn von den Burmeister Reuter un den n sien Frau Johanna Luisa burn. Later as groter Dichter hett hei man nich blot de Plattdütsche Sprak in Dütschland un de ganze Welt bekannt un berühmt makt. Hei wier ok een ihrlichen Demokraten un hett sick dull för de armen un unnerdrückten Lüd in sien Meckelnbörg Heimat inset. In uns Bühnenstück, dat wi dit Johr tau Anfang von dat Reuterfestspill upführen, kamen veele Gestalten, veele Minschen ut siene Bäuker hierher nah Stemhagen. Hier up de Bühn will n sei den n gratuleeren in dessen Phantasie sei burn sünd un ganz klor, natürlich will n sei ok dit schöne Fest bilewen. Worüm dat nich so ganz eenfach is ut den n Hewen hierher nah Stemhagen tau fleigen un worüm Fritz Reuter ierst nich mit wull, dat will n wi jug nu vörspeelen. Dorbi will n wi uns Schöne Plattdütsche Sprak up Fritz Reuter sien Art in de Mit von dit Fest stell n. Un nu geiht dat los mit uns lütt Spill De Reis nah Stemhagen Hürt gaud tau un passt Achtung, dat ji mang dat Högen un Lachen ok den n Iernst de hinner so manch een Wurt steiht mitkriegt. 8

8 Ierste Szene Veele Gestalten ut Reuters Bäuker sünd in n Hewen un ünnerhollen sick. Engels burr n ümher un alln s is siehr schön antauseihn. Mining Lining Marieken Lining Johan Du Lining, ik bün all ganz dull upgerägt. Worüm denn dat Mining? Hier in n Hewen giwwt dat doch gor kein Uprägung mihr, wi hebben uns Freeden, un alln s is schön un gaud inricht. Hest du dat vergeten? Dat is doch bald wedder sowiet, wi fleigen nah Stemhagen tau dat Reuterfestspill. Un ik weit noch gor nich, wat ik antrecken sall. So fix vergeiht de Tied, allwedder is een Johr vörbi. Un dorüm möten wi nu bald bi Petrussen un s Urlaub anmell n, süs wat dat tau lat un wi möten hier in n Hewen sitten blieben un koenen man blot daal kieken un von baben tau seihn, woans de annern sick dor unnen in Stemhagen amüsieren. Uhrmacher Drost kümmt vörbi. Drost Lining Mining Lining Marieken Na, ji Druwappels, wat vertellt ji jug denn för Nieglichkeiten mit Johan? Gauden Dag Herr Klockenschauster Drost. Wi hebben grad doran dacht, dat wi nu bald Urlaub bi Petrussen anmellen möten. Wi fleigen nämlich wedder eins up de Ierd nah Stemhagen, tau n Fiern. Worüm kamen Sei nich ok mal eins mit? 9

9 Drost Nu bün ik all so lang dot un lew in den n Hewen. Hier baben is dat so friedlich, den Arger dor unnen dau ik mi nich mihr an. Köster Suhr un Johan kamen dortau. Johan Drost Köster Suhr Johan Drost So as letzten Summer, dor stünn de Rathusklock in Stemhagen för n half Johr still. Ik künn dat bald nich mihr mitankieken, mi juckte dat in de Fingern, Köster Suhr, öwer Klockenschauster s hebben s naug in Stemhagen, dat güng man blot üm dat Geld un wegger den n Updrag kriegt. Un dorüm wüssten de Lüd up den n Stemhäger Markt een half Johr lang nich, wat de Klock schlagen hett? Na, wat de Klock schlagen hett, dat weiten de Lüd ganz genau, sei kün n man blot nich seihn, wo lat dat wir. Dat geiht nämlich hüt nich tauierst üm de ihrliche gaude Arbeit. Hüttaudag geiht man blot noch üm t Geld. Un dorüm bliew ik leiwers hier baben in n Hewen. Mamsell Westphalen, Möller Voß, Marieken, Jochen un Fru Nüßler kamen ok noch dortau. Westphalen Drost Möller Voß Jochen Dat kann ik Sei nich verdenken. De Lüd up de Ierd hebben soveel Angst vör dat Starwen un dod blieben. Un dorbi is dat in n Hewen bi unsern Herrgott so schön, kiekt jug doch blot mal eins üm. Dat seg ik doch, dat s doch mien Reden, Mamsell Westphalen. Wat segen Sei dortau, Möller Voß? Wenn de Lüd up de Ierd wüssten, woans wi hier in den n Hewen in Sus un Brus lewen, denn glöw ik, harr n sei nich soveel Angst vör dat Starwen. Wat segst Du dortau, Jochen? Ja, wat sall ein dortau segen, dat is all so, as dat Ledder is. 10