6 Die Pronomina 6.1 Personalpronomina Nom. 1) Nom. 1) 2) egō meī mihi mē a mē nōs nostri nostrum nōbis nōs a nōbis 1. Person 2. Person ich tū du meiner tui deiner mir tibi dir mich tē dich durch mich a tē durch dich wir unser von uns uns uns durch uns vōs vestri vestrum vōbis vōs a vōbis ihr euer von euch euch euch durch euch Nom. Abl. Nom. 3. Person 3. Person reflexiv 3) is, ea, id: 6.3 d) --------------------- suī sibi sē a sē --------------------- seiner/ihrer durch is, ea, id: 6.3 d) --------------------- --------------------- suī ihrer sibi sē a sē durch 1) Die Nominative werden nur bei besonderer Betonung verwendet. 2) Die Formen nostrum und vestrum stehen nur beim Teilverhältnis: als Genitivus partitivus, der das Ganze angibt, von dem ein Teil genommen wird: Bsp.: quis vestrum? wer von euch? 3) Reflexive (d.h. auf das Subjekt bezogene) und nicht reflexive Formen sind in der 1. und 2. Person gleich (Lat. u. Dt.). Nur in der 3. Person gibt es wie im Deutschen unterschiedliche Formen (vgl. z.b. -ihm). Für die nicht-reflexiven Formen wird is, ea, id verwendet. 4) Der Ablativus sociativus heisst: mœecum, tœecum, sœecum; nobiscum, vobiscum, sœecum.
6.2 Possessivpronomina 1. Person 2. Person 3. Person (reflexiv) 1) meus, mea, meum mein tuus, tua, tuum dein suus, sua, suum sein noster, nostra, nostrum vester, vestra, vestrum sui, suae, sua ihre unser euer 1) suus ist nur reflexiv zu gebrauchen; sonst wird es ersetzt durch die Genetive eius, eorum/earum (cfr. 6.1.1) (Bsp.: Agricolae agros suos arant; in agris eorum etiam arbores sunt: Die Bauern pflügen ihre Äcker; auf ihren/deren Äckern sind auch Bäume) 6.3 Demonstrativpronomina a) Das Demonstrativpronomen der 1. (sprechenden) Person: dieser hier, dieser mein Nom. hic haec hī hae hoc hunc hanc hōs hās haec huius hōrum hārum hōrum huic Abl. hōc hāc hōc hīs b) Das Demonstrativpronomen der 2. (angeredeten) Person: dieser da, dieser dein iste, ista, istud: Formen wie bei ille c) Das Demonstrativpronomen der 3. (besprochenen) Person: jener Nom. ille illa illī illae illud illum illam illōs illās illa illīus illōrum illārum illōrum illī Abl. illō illā illō illīs
d) is, ea, id Nom. is ea iī eae id eum eam eōs eās eius eōrum eārum eōrum Abl. eō eā eō eī Bedeutung: cfr. Zusatzblatt: 6.1.1 1) dieser 2) er, sie, es (als betontes Personalpronomen der 3. Person), vgl. 6.1 3) derjenige 4) nicht-reflexives Possessivpronomen, vgl. 6.2 iīs/eīs ea e) dem, eadem, idem (derselbe) Nom. dem eadem i dem eaedem idem eundem eandem eœosdem eœasdem eadem eiusdem eœorundem eœarundem eœorundem e dem Abl. eœodem eœadem eœodem e sdem / sdem f) ipse, ipsa, ipsum (selbst) ipse, ipsa, ipsum wird wie ille dekliniert, ausgenommen die Form ipsum im Neutrum.
6.4 Relativpronomina a) qui, quae, quod Nom. quī quae quī quae quod quem quam quōs quās quae cuius quōrum quārum quōrum cui Abl. quō quā quō quibus Das Relativpronomen richtet in Numerus und Genus nach dem Bezugswort. ea, quae (Neutrum ) = das, was (Deutsch!) Sonderfunktion: relativischer Anschluss: Leitet ein Relativpronomen einen Hauptsatz ein, wird es als Demonstrativpronomen übersetzt. Folgt das Bezugswort im zweiten Teil des Satzes: Wer/Derjenige, der Qui nolet fieri insidiosus, amet! = Wer nicht träge werden will, der liebe! b) Verallgemeinernde Relativpronomina 1. Substantivisch und adjektivisch: qu cumque, quaecumque, quodcumque ( cuiuscumque etc.): wer auch immer; jeder, der 2. Nur substantivisch: quisquis, quidquid wer auch immer; jeder der 6.4 Interrogativpronomina 1. adjektivisch: qu, quae, quod? welcher, welche, welches? In allen Formen mit dem Relativum übereinstimmend. qu vir? welcher Mann? quae femina? welche Frau? quod verbum? welches Wort 2. substantivisch: quis? quid? wer? was? cuius? wessen? cui? wem? quem? wen? quo? durch wen?
6.5 Indefinitpronomina a) ali-quis, ali-quid (substantivisch); ali-qui, ali-qua, ali-quod: irgendeiner b) quisquam (m/f.), quicquam/quidqam irgendein(er) Verwendungsregeln der Indefinitpronomina: substantivisch dt.: (irgend) jemand; etwas adjektivisch dt.: irgendein(e) (pl.: irgendwelche) bejaht ali-quis ali-quid 1) ali-qui, ali-qua(e), ali-quod 1) verneint (non, neque, sine, vix, negare..) quis-quam (m./f.), quid-quam/ quic-quam ullus, a, um cfr. 5.2.3 1) nach si, nisi, ne, num, fällt das ali- umù c) qu dam, quaedam, quoddam (subst.: quiddam): ein gewisser (: cuiusdam, : cuidam etc.) d) quisque, quaeque, quodque (subst.: quidque): jeder quisque steht stets im Anschluss an Pronomina, Ordnungszahlen und Superlative (optimus quisque: [jeder beste] gerade der beste; Erweiterung ohne die Einschränkung: unusquisque: jeder einzelne) e) qu libet, quaelibet, quodlibet (subst.: quidlibet): jeder beliebige quiv s, quaev s, quodv s (subst.: quidvis): jeder beliebige