Stand und Entwicklungen der Milchschafhaltung in Europa Ferdinand Ringdorfer Internationale Milchschaftagung, Berlin 17. 19. 10.2008 Übersicht Einleitung Geschichte Statistik Rassen Leistung Produkte Zusammenfassung 1
Einleitung Schwierig, Daten zu bekommen Schafhaltung untergeordnete Rolle Große Vielfalt Rückgang Rinderbestände Grünlandflächen Alternative Schafe Milchschafhaltung Eigeninitiative, Arbeit Befragung 31 % Rücklauf Geschichte Älteste Funde bis ins Miozän (23 5 Mio J.) Mufflon und Arkal Vorfahren Milch eines der 1. tier. Erzeugnisse Aristoteles Verwendung von Lab Plinius der Ältere Roquefort u. Pecorino 2
Statistik Schafbestand (http://faostat.fao.org) EU27 Schafe gesamt Milchschafe 1996 124.709.821 28.569.893 2006 109.535.941 24.887.271 Diff. % 12,17 12,89 22,72 % Anteil Milchschafe Statistik Schafbestand (http://faostat.fao.org) United Kingdom Spain France Greece Italy Romania Ireland Portugal Germany Bulgaria Hungary Netherlands Sweden Austria 1996 2006 42.086.000 34.722.000 21.323.000 22.451.627 10.556.000 8.908.106 8.869.000 8.791.457 10.667.970 7.954.000 10.380.900 7.611.000 5.543.400 5.973.200 3.482.000 3.583.000 2.954.000 2.560.300 3.383.034 1.602.255 977.000 1.405.000 1.627.000 1.376.000 469.000 479.700 365.250 325.728 Diff. % 17,50 5,29 15,61 0,87 25,44 26,68 7,75 2,90 13,33 52,64 43,81 15,43 2,28 10,82 3
Statistik Schafbestand (http://faostat.fao.org) Slovakia Poland Cyprus Denmark Belgium Czech Republic Slovenia Finland Estonia Latvia Lithuania Malta Luxembourg 1996 427.844 551.570 250.000 170.000 161.000 134.009 39.118 114.500 49.800 72.155 32.300 16.000 7.971 2006 320.487 300.802 272.192 206.000 153.976 148.412 129.352 116.653 49.600 41.600 29.208 14.642 9.644 Diff. % 25,09 45,46 8,88 21,18 4,36 10,75 230,67 1,88 0,40 42,35 9,57 8,49 20,99 Statistik Milchschafe (http://faostat.fao.org) United Kingdom Spain France Greece Italy Romania Ireland Portugal Germany Bulgaria Hungary Netherlands Sweden Austria 1996 3.198.000 1.373.000 7.180.951 6.676.000 6.973.000 530.000 2.140.000 67.200 19.000 2006 3.248.078 1.330.425 7.053.872 5.500.000 5.445.500 540.000 1.222.492 127.000 22.000 Diff. % 1,57 3,10 1,77 17,62 21,91 1,89 42,87 88,99 15,79 % der Schafe 14,47 14,93 80,24 69,15 71,55 15,07 76,30 9,04 6,75 4
Statistik Milchschafe (http://faostat.fao.org) Slovakia Poland Cyprus Denmark Belgium Czech Republic Slovenia Finland Estonia Latvia Lithuania Malta Luxembourg* 1996 158.088 45.000 142.000 55.063 1.591 11.000 2006 194.000 20.000 136.000 36.000 3.466 8.438 Diff. % 22,72 55,56 4,23 34,62 117,85 23,29 % der Schafe 60,53 6,65 49,96 24,26 2,68 57,63 Produktionsmenge (http://faostat.fao.org) 850.000 800.000 750.000 700.000 650.000 600.000 550.000 500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 Austria Bulgaria Cyprus Czech Republic France Greece Hungary Italy Malta Poland Portugal Romania Slovakia 1993 1996 2000 2006 Slovenia Spain 5
Rassen Italien (G. Catillo) Sarda Massese Altamurana Leccese Barbaresca Comisana Delle Langhe Pinzirita Valle del Belice Rassen Spanien Churra Latxa blond faced Latxa black faced Chastellana Manchega Assaf 6
Rassen Frankreich Lacaune Corse BascoBearnaise Manech Tete Noire Manech Tete Rousse Rassen Griechenland (C. Papachristoforou) Chios Lesvou Skopelos Kimi Zakinthos Karagouniki Karistou 7
Rassen Deutschland Ostfriesisches Milchschaf Britisches Milchschaf Rassen Ungarn Awassi Gyimesi racka Milking tsigai Lacaune 8
Rassen Bulgarien (M. Petkova) Local Stara Zagora Schaf Blackhead Pleven Schaf 16 weitere Rassen für die Milcherzeugung Rassen Slowakai (M. Margetin) TsigaiBock Improved ValachianSchaf 9
Rassen Slowenien (D. Kompan) Istrian Pramenka Bovska Sehr unterschiedliche Leistungen Verschiedene Produktionssysteme Unterschiedliche Messmethoden Milchleistung 10
Melken Melken 11
Produktionsmenge Schafmilch, t Greece Romania Italy Spain France Bulgaria Portugal Cyprus Slovakia Austria Hungary Malta Czech Republic Poland Slovenia 1996 720.714 386.000 801.900 303.410 236.926 113.738 96.228 18.500 9.505 6.655 2.050 1.500 1.817 1.666 163 2006 750.646 650.790 548.299 403.000 262.776 107.535 96.154 17.000 8.674 8.153 2.579 1.804 1.250 628 426 Diff. 4,15 68,60 31,63 32,82 10,91 5,45 0,08 8,11 8,74 22,51 25,80 20,27 31,21 62,30 161,35 Leistungsprüfung (Barillet, 2007) Land Populationsgröße ICAR Methode* Gepr. Tiere Gepr. Herden France 1,395,000 AC D 305,143 616,337 831 1625 Germany 20,000 A4, B4, AT, E4 1,193 Greece 8,732,000 A4 7,885 102 Italy 6,150,000 B4, AC 478,992 2898 Portugal 110,000 A4, AT 24,242 Spain 2,361,000 AT, AC 188,197 400 Slovak Rep. 216,000 AC 17,846 108 * Siehe ICAR website (http://www.icar.org) 12
Produkte Käse Roquefort Pecorino Manchego Halloumi Feta Brinsen Kefalotiri Oscypek Produkte Milch 13
Produkte Joghourt Produkte Kosmetik Gesichtscreme Hautmilch 14
Produkte Schokolade Milchpreis (BMLFUW, 2008) Erzeugerpreise für Schafmilch in /kg, 2005/2006 1,2 1 0,8 /kg 0,6 0,4 0,2 0 GB Ö IRL P F SP SK GR H CY BG RO 15
Deckungsbeitrag je ha Futterfläche 2800 Deckungsbeitrag in Euro je ha 2.237 2.080 2.014 2.018 1.823 1.873 1.747 1.682 1.794 1.585 1.422 1.238 0 KON BIO KON BIO KON BIO KON BIO KON BIO KON BIO Ø ++ Milchschafhaltung Ø ++ Milchziegenhaltung Ø ++ Milchkuhhaltung Abk.: KON = konventionelle, BIO = biologische Wirtschaftsweise. Legende: Ø = durchschnittliches, ++ höheres Produktionsniveau Quelle: Kirner u. Hambrusch, 2007 Zusammenfassung Große Vielfalt Rasse Leistung Produkte Produktionsbedingungen Produkte allgemein sehr gefragt Chance in biologischer Landwirtschaft Beste Flächenproduktivität Arbeitsintensiv 16
Danke für s Zuhören 17