Radio D Teil 1. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien درس دوازدهم نامههای شنوندگان. Manuskript der Folge

Transkript

1 درس دوازدهم نامههای شنوندگان اگر کسی مطلبی را متوجه نشده پرسش راهحل بسيار مناسبی برای فهميدن ا ن مطلب است. پرفسور به پرسشهای شنوندگان در بارهی رويدادهای گذشته پاسخ میدهد: فرصت مناسبی است که محتوای درسها تکرار شود و کمی دقيقتر به ا نها بپردازيم. شنوندگان میپرسند و پروفسور پاسخ میدهد. او سعی میکند که به همهی پرسشها پاسخی جامع بدهد. اين فرصت بسيار خوبی است برای شنوندگان تا بتوانند محتوای درسها را مرورکنند و دانستههای خود را تکامل بخشند يا اينکه فقط پرسشهای بیپاسخماندهی خود را طرح کنند. پرسشهای شنوندگان: کلمات خطابی مختلف برای چه مواردی مناسب هستند چه کسی را میتوان "تو" و چه کسی را "شما" خطاب کرد چه وقت نام و چه وقت نام خانوادگی استفاده میشود معنی "denn" "doch" و "eigentlich" و تفاوت بين "nicht" و "nichts" چيست ا نچه میشنويد برنامه ا موزش زبان ا لمانی راديو D است. اين برنامه محصول کار مشترک انستيتو گوته و راديو دويچه وله است برنامهای از هراد مزه شنوندگان گرامی درود بر شما. شما را به شنيدن دوازدهمين بخش از سری برنامه ا موزش زبان ا لمانی راديو D دعوت میکنم. امروز برای شما برنامه ويژهای تدارک ديدهايم. ما امروز به نامههای شنوندگان پاسخ خواهيم داد. در واقع وظيفه پاسخ دادن به نامههای شنوندگان برعهده پروفسور ماست. برنامه را با پرسش يکی از شنوندگانمان شروع میکنيم. خانمی پرسيده است که در زبان ا لمانی در مورد خطاب قرار دادن کسی چه موقع از تو يعنی DU و چه موقع از شما يعنی SIE استفاده میکنيم و ضمير دوم شخص محترمانه چگونه ساخته میشود Manuskript der Folge Hallo, liebe Hörerinnen und Hörer. Willkommen bei Radio D. Radio D Hörerpost Seite 1 von 7

2 پرسش واقعا جالبی است. حتی برای برخی از ا لمانيها هم اين سي وال مطرح است. اجازه بدهيد با يک نمونه شروع کنيم: در نمونهای که اکنون خواهيد شنيد سعی کنيد به تفاوتهای SIE و DU توجه کنيد. حال ما دو بخش از صحنههايی را برای شما پخش میکنيم که در ا نها اين دو نوع جمله وجود دارند. شايد هنوز به خاطر داشته باشيد که چه کسی اين جملات را خطاب به چه کسی گفته است هرگاه چنين باشد میتوانيد حدس بزنيد که در زبان ا لمانی ما چه موقع از ضمير دوم شخص مفرد DU استفاده میکنيم و چه موقع از ضمير محترمانه دوم شخص مفرد.SIE اين پزشک دربار يعنی دکتر پادشاه لودويگ دوم بود. و طبيعی است که پزشک دربار با احترام فراوان با پادشاه خود سخن میگويد. پس چنانکه متوجه شديد خطاب قرار دادن توام با احترام يک فرد در زبان ا لمانی با کلمه SIE يعنی شما ساخته میشود. اين يوزفين بود که با کنجکاوی از ا يهان میپرسد که مشغول چه کاری است. و از ا نجا که يوزفين و ا يهان هر دو جوان هستند همديگر را میشناسند و مدام با هم سروکار دارند طبيعی است که يکديگر را تو يعنی DU خطاب کنند. حال به دو نمونه ديگر گوش کنيد و به موقعيت افرادی که در اين گفتگوها مشارکت دارند توجه نماييد. Was machen Sie hier? Was machst du hier? Dr. Gudden Josefine Ayhan, was machst du da? Entschuldigung. Entschuldigung: Wer sind Sie? Schauspieler König Ludwig. Also, : Das ist Ayhan. Wie heißt du? Ayhan? Ayhan? Seite 2 von 7

3 بنابراين هرگاه بخواهيم با احترام و خيلی مو دبانه سخن بگوييم و شخصی ناا شنا و يا فردی در مقامی بالاتر را مورد خطاب قرار دهيم ا نگاه از کلمه شما يعنی ضمير دوم شخص مفرد محترمانه SIE استفاده میکنيم. اما دوستان و ا شنايان خود را تو خطاب میکنيم و از کلمه DU استفاده میکنيم. خير چنين چيزی عموميت ندارد. چون که در بين ا شنايان هم هستند کسانی که ما ا نها را با ضمير شما يعنی SIE مورد خطاب قرار میدهيم. و جوانان حتی اگر هم ديگر را نشناسند معمولا هم ديگر را با ضمير تو يعنی DU مورد خطاب قرار میدهند. من مايلم به شنوندگان بگويم که استفاده از ضمير محترمانه SIE برای خطاب قرار دادن فردی هيچگاه غلط نيست. ولی هرگاه ما فردی را با ضمير DU مورد خطاب قرار دهيم اين احتمال وجود دارد که اين فرد برخورد ما را برخوردی غيرمودبانه تلقی کرده و از اين رو عملا فضای ادامه گفتگو از بين برود. و البته ا ن دسته از افرادی که با ضمير محترمانه SIE مورد خطاب قرار گرفته باشند ولی مايل باشند رابطهای دوستانه برقرار کرده و با ضمير DU مورد خطاب قرار گيرند خود به اين موضوع اشاره خواهند کرد. يکی ديگر از شنوندگان پرسيده است که در زبان ا لمانی يک نفر چگونه میتواند خودش را به ديگری معرفی کند. اين شنونده میپرسد که ا يا رسم بر گفتن تنها نام کوچک است و يا اينکه بايد نام و نام خانوادگی خود را گفت. شنوندگان ما میبايست اين را بدانند که هرگاه کسی خود را تنها با ذکر نام خانوادگیاش معرفی کند کار خطايی انجام نداده است. اين موضوع در موارد رسمی و يا در ارتباط با افرادی که تازه با هم ا شنا شده اند بيشتر صدق میکند. ولی هرگاه کسی خودش را معرفی بکند و يا توسط کس ديگری به جمعی معرفی شود طبيعی است که او در پاسخ میبايست چيزی بگويد و از خود واکنشی نشان دهد. البته. در چنين حالتی میتوان از کلماتی همچون angenehm يعنی خوشوقتم استفاده کرد. اما اين شيوه خيلی رسمی است و قديمی شده است. در اکثر موارد موضوع اين گونه است که ميتوان به جای استفاده از کلماتی همچون "خوشوقتم" تنها به معرفی کردن خود بسنده آرد. در چنين حالاتی اغلب پرسش "حالتان چطور است " نيز طرح میشود که به ا لمانی چنين است: WIE و يا شکل خلاصه ا ن: WIE GEHT ES IHNEN? GEHT S? Mein Name ist Müller. Mein Name ist Meyer. Dr. Gudden Majestät, wie geht es Ihnen? Seite 3 von 7

4 اما با طرح اين پرسش واقعا منظور خاصی نداريم اين طور نيست هرگاه آه با فردی تازه ا شنا مى شويم طرح چنين پرسشی محتوی چندانی ندارد. و در پاسخ به چنين پرسشی نيز از عبارات کلی و کم محتوای چون gut Danke يعنی "خوبم متشکرم" و يا Ihnen? Danke, und يعنی "متشکرم و حال شما چطور است " استفاده ميكنيم. و هرگاه شما شنوندگان عزيز در برابر چنين پرسشهايی قرار گرفتيد لزومى ندارد گزارش کاملی از وضعيت کنونیتان به مصاحب خود بدهيد. حال به يک پرسش خيلی دشوار میرسيم. شنوندهای پرسيده است که معنی و کاربرد کلمه DENN چيست. اين کلمه در شمار ادوات تاکيد در زبان ا لمانی است و بسته به موضوع معانی متفاوتی به خود میگيرد. پرسش دشوار نه من چنين عقيدهای ندارم. به نظر من پرسش بجا و خردمندانهای است. من که خوشم ا مد. اين شنونده خواهان توضيحاتی پيرامون کارکرد کلمه DENN شده است. اين کلمه معنی روشنی ندارد. در زبان ا لمانی چنين کلماتی را PARTIKEL میخوانند و در شمار ادوات تاکيد است. اما ا قای پروفسور پيش از اينکه وارد بحثی مجرد شويم بهتر است مثالی بزنيم تا شنوندگان موضوع را بهتر متوجه شوند. شما قطعا هر دو پرسش را فهميديد: "تو کی هستی " و "شما چه میکنيد " اينکه اين پرسشها در کجا و در چه رابطهای مطرح شوند لحن بيان و تاکيد گذاری بر کلمات ا نها فرق میکند. برای مثال در ارتباط با پرسش "تو کی هستی " تاکيد میتواند بر روی کلمه DU يعنی تو باشد در اين صورت مراد از طرح اين پرسش دانستن اين موضوع است که ا ن فرد کيست. و بيان اين کنجکاوی يا شگفتی از طريق استفاده از کلمه تاکيد DENN تقويت میشود. فيليپ اولين باری که صدای کومپو را میشنود دستخوش شگفتی میشود و اين شگفتی را با استفاده از همين کلمه تاکيد در پرسش خود بيان میکند. Tag, Hanne. Wie geht s? Wer bist du denn? Wer bist du? Seite 4 von 7

5 با استفاده از کلمه DENN در واقع در برابر ا نچه گفته شده و يا رخ داده از خود واکنش نشان میدهيم. حال اين واکنش میتواند بيانگر شگفتی و يا ناخرسنديمان باشد. به اين نمونه ديگر توجه کنيد. در اين مثال خواهيم ديد که تاکيد بر فعل MACHEN يعنی انجام دادن و يا کردن است. قابل فهم است که پزشک دربار از اين عمل پادشاه لودويگ دوم که تصميم دارد او را به داخل ا ب بکشد ناخرسند و عصبانی است. در واقع بايد گفت که کلمه کوچک DENN مثل ساير ادوات تاکيد در معنی جمله تغييری جدی ايجاد نمیکند. اما اين ادوات تاکيد میتوانند مضمون جمله را شکل داده و بيان نيت جمله را تقويت کنند و يا از شدت ا ن بکاهند. اما اگر استفاده از ادوات تاکيد در معنی جمله تغييری جدی ايجاد نمیکند اصلا چرا بايد شنوندگان ما با ا نها ا شنا شوند حق با شماست. میتوان معنی جملات را حتی بدون دانستن معنی اين ادوات تاکيد فهميد و نيازی نيست که ساعتها دنبال يافتن معنی اين ادوات تاکيد باشيم. اما ا نچه که شنوندگان ما بايد بدانند اين است که در زبان ا لمانی پارتيکلها يا ادوات تاکيد اغلب مورد استفاده قرار میگيرند بخصوص در زبان محاورهای. استفاده از ادوات تاکيد باعث تلطيف جملات میشود و از خشکی ا نها میکاهد. به دو نمونه در اين رابطه گوش کنيد: ا يا در برنامههای پيشين کلمه تاکيد ديگری هم مطرح شد Wer bist du denn? Ich bin. Dr. Gudden Halt! Halt! Sisi Was ist denn das? König Ludwig Ein Tisch, liebe Sisi. Josefine Hilfe, wer ist das denn? Eulalia. Seite 5 von 7

6 بله به عنوان نمونه کلمه تاکيد.DOCH با استفاده از اين کلمه بر ا ن است تا از مخاطب خود تاييد بگيرد. اين کلمه نيز همچون ديگر ادوات تاکيد معنی دقيقی ندارد و شايد بتوان ا ن را معادل "خب" و "مگر" در زبان فارسی دانست. مثلا برای يادا وری بديهی و عيان بودن چيزی از اين کلمه تاکيد استفاده میکنيم بعنوان نمونه به اين موضوع که جغدی در دفتر راديو D وجود دارد. توجه کنيد: و هرگاه پرسشی مطرح شود حال ا ن که پاسخ ا ن کاملا بديهی باشد نيز با استفاده از کلمه تاکيد DOCH ناخرسندی خود را بيان آرد. در خاتمه مايلم اشارهای داشته باشم به پارتيکل و يا کلمه تاکيد محبوب خودم. اين کلمه تاکيد EIGENTLICH است که معنی ا ن "در واقع" و "در اصل" است و استفاده از ا ن توام با نوعی بدجنسی است. چرا توام با نوعی بدجنسی چونکه اين کلمه تاکيد گرچه ظاهری خنثی و بیا زار دارد اما میتواند سرزنش و انتقاد موجود در جمله را تقويت کند. به نظر شما پرسش ا يهان راجع به اينکه چرا فيليپ به دفتر نرسيده است پرسشی خنثی است يا اينکه در ا ن تلويحا سرزنش و انتقادی هم هست Das ist doch. Wie bitte? Wer ist das denn? Eine Eule. Das siehst du doch! Josefine Hallo, Eule, du bist auch noch da? Das ist eine Eule, aber sie heißt Eulalia. Das weißt du doch. Wo ist? Wo ist eigentlich? Ayhan Wo ist eigentlich? In München. Seite 6 von 7

7 متاسفانه وقت امروزمان برای پاسخگويی به نامههای شنوندگان به پايان رسيده است. با سپاس فراوان از شما ا قای پروفسور. من از شنوندگانمان برای طرح اين پرسشهای خوب تشکر میکنم. در برنامه بعدی فيليپ و پاولا کار تحقيق و پژوهش خود را درباره موضوعی جديد پی میگيرند. ا نچه شنيديد برنامه ا موزش زبان ا لمانی راديو D بود که توسط انستيتو گوته و راديو دويچه وله تهيه شده است. Nein, im Stau. ist im Stau. Liebe Hörerinnen und Hörer, bis zum nächsten Mal. Ayhan Und tschüs. Herrad Meese Seite 7 von 7