Literatura alemá desde o Posromanticismo ata o Realismo

Transkript

1 FACULTADE DE FILOLOXÍA DEPARTAMENTO DE FILOLOXÍA INGLESA E ALEMÁ Literatura alemá desde o Posromanticismo ata o Realismo Rosa Marta Gómez Pato GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO 2016/2017

2 FACULTADE DE FILOLOXÍA. DEPARTAMENTO DE FILOLOXÍA INGLESA E ALEMÁ AUTORES: Rosa Marta Gómez Pato Edición electrónica ADVERTENCIA LEGAL: Reservados todos os dereitos. Queda prohibida a duplicación total ou parcial desta obra, en calquera forma ou por calquera medio (electrónico, mecánico, gravación, fotocopia ou outros) sen consentimento expreso por escrito dos autores.

3 1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA Materia: Literatura alemá desde o Posromanticismo ata o Realismo Tipo de materia: Materia obrigatoria do Grao da Modalidade Maior en Lingua e Literatura Alemás (cuarto curso) Nº de créditos: 6 créditos (3 horas semanais presenciais) 6 créditos ECTS x 25 = 150 horas Duración: Semestral Idioma no que se imparten as clases: Alemán Prerrequisitos: 1) Normativos: Coñecementos do nivel B2 de lingua alemá así como da historia e cultura dos países de fala alemá Habilidade para analizar e elaborar xuízos críticos sobre textos literarios Hábito de lectura 2) Recomendados: Coñecementos avanzados do alemán falado, escrito e lido Coñecementos da linguaxe específica literaria en alemán Titorías HORARIO 1º cuadrimestre: Xoves: 10:00-13:00 Venres: e

4 LUGAR, TELÉFONO e CORREO-E Despacho 327, 3º andar. Facultade de Filoloxía Tel.: Correo-e: gomez.pato@usc.es A profesora recibe en horario de titorías tanto individualmente como en grupo. Aproveita as titorías para aclarar dúbidas ou resolver problemas que poidan xurdir en relación co desenvolvemento da materia. Tamén te animamos a que preguntes na clase calquera dúbida. Con motivo da realización das exposicións orais e dos traballos escritos terás que presentarte, individualmente ou xunto co teu grupo, ás titorías que a profesora programará contigo e cos teus compañeiros de acordo co calendario de clases. Se prefires vir noutro horario, ponte en contacto coa profesora para acordar outra hora. Cando se produza algún cambio no horario, avisarase coa debida antelación. 2. SENTIDO DA MATERIA NO PERFIL I. Bloque formativo no que se sitúa a materia Obrigatoria do Grao en Linguas e Literaturas Modernas (Alemán), modalidade Maior. II. Papel que ten a materia no Plan de Estudios. Contribución a outras materias Esta materia proporciona unha aproximación á literatura en lingua alemá desde o Posromanticismo ata o Realismo. Ao final do curso coñecerás as manifestacións máis relevantes da historia da literatura alemá durante o século XIX e poderás encadralas no contexto social, cultural e político no que tiveron lugar. Tamén serás capaz de relacionala cos movementos anteriores xa

5 estudados noutras materias como no Panorama da Literatura Alemá 1 ou Literatura alemá desde a Ilustración ata o Romanticismo e poderás observar os influxos, a reelaboración de temas e motivos etc. que nesta literatura se produce. III. Interese da materia para a futura profesión Trátase dunha materia que che axudará a adoptar unha actitude crítica sobre o desenvolvemento da literatura nos países de lingua alemá, entendendo como o contexto histórico influíu na súa produción. Tamén serás capaz de relacionar a produción literaria con outras manifestacións artísticas e culturais, así como co pensamento dominante en cada época. Os coñecementos desta materia permitiranche abordar o estudio de períodos, xéneros literarios, autores e obras concretos en anos posteriores e noutras materias de literatura. Ademais reforzarás as ferramentas e estratexias anteriormente aprendidas para a elaboración de traballos, recensións, comentarios de textos literarios etc., así como a actitude crítica e filolóxica que debes adoptar ante un produto literario. Estas destrezas poderás empregalas no futuro en tarefas relacionadas coa docencia, en traballos de edición, revisión de textos, crítica literaria, xestión de contidos en Internet, traducións literarias etc. IV. Presenza da materia nos Plans de Estudos doutras universidades Considerándose fundamentais os coñecementos que proporciona esta materia, as Universidades máis prestixiosas nos Estudos de Xermanística inclúen nos seus currícula materias semellantes. Nas seguintes páxinas web podes acceder ao directorio das distintas universidades onde se poden cursar estudos de Filoloxía Alemá ou materias relacionadas con esta disciplina e ver os distintos plans de estudos das universidades tanto españolas como europeas ou do resto do mundo:

6 3. OBXECTIVOS DA MATERIA Coñecer as principais correntes literarias dende o Posromanticismo ata o Realismo Analizar o contexto histórico-literario e dos condicionantes que rodean a creación literaria dos autores nas distintas etapas a tratar Proporcionar ao estudantado as ferramentas metodolóxicas, teóricas e prácticas necesarias para o estudo e a análise dos textos teóricos e literarios representativos das distintas etapas Prover ao estudantado dun mapa literario que o capacite para situar as obras literarias máis representativas en lingua alemá e aos seus autores/as no seu contexto histórico e socio-cultural 4. COMPETENCIAS Competencias xerais: Interpersonais: Traballo en equipo Sentido ético Instrumentais: Capacidade para organizar as ideas, desenvolvelas coherentemente e saber argumentalas Capacidade para elaborar esquemas e resumos Capacidade para planificar e tomar decisións

7 Sistémicas: Capacidade para aplicar de forma práctica as competencias adquiridas con esta materia noutros ámbitos do mundo laboral do estudante (docente, editorial, cultural etc.) Xestión de proxectos Competencias específicas: Coñecemento das principais correntes, autores e obras da literatura alemá deste período e dos temas específicos de cada época así como das súas estratexias de representación literaria Dominio dos principais conceptos estéticos das distintas épocas Competencia lectora e unha competencia analítica de textos literarios. Saber utilizar as ferramentas para a análise literaria, e mediante o exame das distintas características métricas, estilísticas e retóricas adquirir unha visión xeral do estilo literario dos autores/as Capacidade para establecer correspondencias literarias entre as distintas etapas, movementos e autores, así como entre textos de distintas literaturas Saber relacionar a literatura con outras manifestacións artísticas Ter unha visión de conxunto do contexto que rodea ao fenómeno literario (correntes filosóficas, ideolóxicas e artísticas) 5. CONTIDOS DA MATERIA DESCRIPTOR: Estudo detallado das principais correntes e autores/as da literatura en lingua alemá desde o Posromanticismo ata o Realismo

8 1. Introdución histórica. Entre restauración e revolución 2. O Biedermeier literario 2.1. Eduard Mörike 2.2. Annette von Droste-Hülshoff: Die Judenbuche 2.3. Franz Grillparzer: Der arme Spielmann 3. Junges Deutschland e Vormärz 3.1. Literatura, revolta e crítica social nos escritos teóricos da Junges Deutschland 3.2. Poesía política 3.3. Heinrich Heine: Deutschland. Ein Wintermärchen 3.4. Georg Büchner: Woyzeck 4. Condicionantes e conceptos básicos do Realismo 4.1. Conceptos do realismo literario ou poético en Alemaña 4.2. Tendencias da novela alemá no realismo: Die Chronik der Sperlingsgasse de Wilhelm Raabe 4.3. A narrativa breve do realismo alemán: Der Schimmelreiter de Theodor Storm 4.4. O Gründerzeit e as novelas de sociedade de Theodor Fontane 6. BILIOGRAFÍA DETALLADA DA MATERIA LISTA DE LECTURAS: As lecturas deberán facerse en alemán, aínda que ao principio poida supor un

9 esforzo adicional. Na clase analizaranse os textos a partir da súa versión orixinal. Lecturas obrigatorias: 1. Annette von DROSTE-HÜLSHOFF: Die Judenbuche (1842) 2. Franz GRILLPARZER: Der arme Spielmann (1848) 3. Heinrich HEINE: Deutschland. Ein Wintermärchen (1844) 4. Georg BÜCHNER: Woyzeck (1837?, erschien posthum 1879, Uraufführung 1913) 5. Wilhelm RAABE: Die Chronik der Sperlingsgasse (1856) 6. Theodor STORM: Der Schimmelreiter (1888) 7. Theodor FONTANE: Frau Jenny Treibel (1892) Ao longo do curso traballarase tamén con outros textos (ensaio, poesía etc.) que serán facilitados pola profesora e/ou estarán a disposición do estudantado na fotocopiadora. BIBLIOGRAFÍA BÁSICA E COMPLEMENTARIA: AUST, H.: Literatur des Realismus. Stuttgart: Metzler AUST, H.: Theodor Fontane. Ein Studienbuch. Tübingen/Basel: Francke BACHMEIER, H. (Hg.): Franz Grillparzer. Frankfurt a.m.: Suhrkamp BEGEMANN, C. (Hg.): Realismus. Epoche - Autoren - Werke. Darmstadt: WBG BRANDMEYER, R.: Biedermeierroman und Krise der ständischen Ordnung. Studien zum literarischen Konservatismus. Tübingen: Niemeyer BRINKMANN, R.: Wirklichkeit und Illusion. Studien über Gehalt und Grenzen des Begriffs Realismus für die erzählende Dichtung des 19. Jh. Tübingen: Niemeyer 1977.

10 GLASER, H.A. (Hg.): Deutsche Literatur. Eine Sozialgeschichte. Bd. 7: Vom Nachmärz zur Gründerzeit: Realismus Reinbek: Rowohlt Hansers Sozialgeschichte der deutschen Literatur vom 16. Jh. bis zur Gegenwart. Bd. 5: Zwischen Restauration und Revolution. Hg. v. Gert Sautermeister / Ulrico Schmid. München: Hanser Hansers Sozialgeschichte der deutschen Literatur vom 16. Jh. bis zur Gegenwart. Bd. 6: Bürgerlicher Realismus und Gründerzeit ( ). Hg. v. E. O. McInnes und G. Plumpe. München: Hanser KLOEPFER, A.: Fontanes Berlin. Funktion und Darstellung der Stadt in seinen Zeit Romanen, in GRM 42 (1992), S KOHL, St.: Realismus. Information und Synthese. München: Fink KORTE, H.: Ordnung und Tabu. Studien zum poetischen Realismus. Bonn: Bouvier KORTEN, Lars: Poetischer Realismus: zur Novelle der Jahre : Stifter, Keller, Meyer, Storm. Tübingen: Niemeyer LÄMMERT, E.: Bauformen des Erzählens. Stuttgart: Metzler MAYER, Hans: Georg Büchner und seine Zeit. Frankfurt/M.: Suhrkamp PLETT, B. (Hg.): Theodor Fontane. Neue Wege der Forschung. Darmstadt: WBG SENGLE, F.: Stilistische Sorglosigkeit und gesellschaftliche Bewährung. Zur Literatur der Biedermeierzeit. In: Hans Steffen (Hrsg.): Formkräfte der deutschen Dichtung vom Barock bis zur Gegenwart. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht SENGLE, F.: Biedermeierzeit. Deutsche Literatur im Spannungsfeld zwischen Restauration und Revolution Bde. [Bd. 1: Allg.

11 Voraussetzungen. Richtungen. Darstellungsmittel. Bd. 2: Die Formenwelt. Bd. 3: Die Dichter.] Stuttgart: Metzler STANZEL, F.K.: Typische Formen des Romans. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht SWALES, M.: Epochenbuch Realismus. Romane und Erzählungen. Berlin: Erich Schmidt Durante o curso comentarase, clasificarase e completarase este material bibliográfico de referencia e facilitaranse textos teóricos, artigos ou breves estudos críticos para afondar no tema así como para a realización dos traballos. 7. CRONOGRAMA CRONOGRAMA: Período lectivo: Do 12 de setembro ao 22 de decembro de 2016 Período de exames: Do 12 de xaneiro ao 26 de xaneiro de 2017 Segunda oportunidade/convocatoria: Do 14 de xuño ao 28 de xuño de 2017 A primeira sesión do curso estará dedicada á presentación da materia. Abordaranse cuestións xerais e trataranse conceptos básicos de literatura xeral e de crítica literaria, así como outros referidos xa á literatura en lingua alemá. Trátase de avaliar o nivel co que chegan os estudantes a esta materia. En dúas ocasións faranse titorías en grupo nas que se levará a cabo unha avaliación do proceso ensino-aprendizaxe desta materia e onde se presentarán as suxestións e dúbidas xurdidas ata o momento arredor da materia. Pero sempre que teñas unha dúbida, non deixes de preguntar, na clase, despois da clase ou en

12 titorías. Observacións: Xa que nas sesións presenciais se levan a cabo aproximacións teóricas ao tema e análises de textos literarios, é necesario que os alumnos/as fagan con antelación as lecturas correspondentes a cada tema, co fin de poder participar activamente nos seminarios e nas clases prácticas. Isto é fundamental pois exemplificaranse cos textos literarios os aspectos teóricos tratados. CRONOGRAMA Horario: As clases terán lugar todos os XOVES e VENRES do primeiro cuadrimestre no seguinte horario: Xoves: de 13:00 a 15:00 na aula D15 Venres: de 13:00 a 14:00 na aula D15 Sesións 1 : 1ª sesión: Introdución metodolóxica ao curso 2ª e 3ª sesión: Introdución histórica. Entre restauración e revolución 4ª sesión: O Biedermeier literario 5ª e 6ª sesión: Poemas de Eduard Mörike 7ª e 8ª sesión: Poemas de Annette von Droste-Hülshoff 9ª, 10ª, 11ª e 12ª sesión: Annette von Droste-Hülshoff: Die Judenbuche (1842) 13ª, 14ª, 15ª e 16ª sesión: Franz Grillparzer: Der arme Spielmann (1848) 1 Cada sesión corresponde a unha hora lectiva na aula.

13 17ª sesión: Titorías guiadas. Nesta hora analizarase a evolución do curso ata o momento, aclararanse dúbidas con respecto ao temario e ás lecturas obrigatorias (comentario de textos, traballos, presentación etc.) e completarase información 18ª sesión: Junges Deutschland e Vormärz 19ª sesión: Literatura, revolta e crítica social nos escritos teóricos da Junges Deutschland. Poesía política 20ª, 21ª, 22ª e 23ª sesión: Heinrich Heine: Deutschland. Ein Wintermärchen (1844) 24ª, 25ª, 26ª e 27ª sesión: Woyzeck (1837?) de Georg Büchner 28 ª sesión: Condicionantes e conceptos básicos do Realismo. O realismo literario ou poético en Alemaña 29ª sesión: A narrativa no realismo alemán 30ª sesión: Titorías guiadas. Nesta hora analizarase a evolución do curso ata o momento, aclararanse dúbidas con respecto ao temario e ás lecturas obrigatorias (comentario de textos, traballos, presentación etc.) e completarase información 31ª, 32ª, 33ª e 34ª sesión: Die Chronik der Sperlingsgasse de Wilhelm Raabe 35ª, 36ª, 37ª e 38ª sesión: Der Schimmelreiter (1888) de Theodor Storm 39ª, 40ª e 41ª: O Gründerzeit e as novelas de sociedade de Theodor Fontane: Frau Jenny Treibel (1892) 42ª sesión: Balance da materia e valoración final do curso 8. METODOLOXÍA E ATRIBUCIÓN DE CARGA ECTS 6 créditos = 6 créditos ECTS x 25 = 150 horas Nesta materia aplícase o Sistema Europeo de Transferencia de Créditos, European Credit Transfer System ou créditos ECTS. O crédito defínese como aquela unidade de valoración da actividade académica, na que se integran o ensino teórico e práctico, así como outras actividades academicamente dirixidas, e a

14 cantidade de traballo que o estudante debe realizar para alcanzar os obxectivos formativos de cada unha das materias do plan de estudos. Quere dicir isto que nos créditos débense computar as horas lectivas así como as horas dedicadas a outras actividades académicas, dirixidas ou non pola profesora, e que poden concretarse en horas empregadas na realización de prácticas, proxectos, traballos, lecturas, preparación de exames etc. Cada semana haberá unha hora e media teórica e unha hora e media práctica. Nas sesións teóricas a profesora familiarizarate co contexto social, cultural e literario, fará introducións ás obras e autores representativos de cada período, debateranse conceptos e denominacións literarias etc. Nas clases prácticas realizaranse comentarios orais e escritos, debates, análises de textos, lecturas, audicións etc. Sempre deberás participar activamente. A materia abarca 6 créditos, o que corresponde, segundo o novo sistema, a 150 horas de traballo. A continuación explícase de xeito detallado o reparto das distintas actividades programadas e as súas correspondentes horas de traballo. Para calquera dúbida non deixes de preguntar! Non esquezas que esta é unha materia literaria e que é importante que dediques tempo a ler os textos críticos e as obras que figuran no programa. Valorarase positivamente que traias as lecturas preparadas a clase. Actividades Horas presenciais Horas de traballo autónomo Total Presentación Clases teóricas Clases prácticas (exercicios, comentarios,

15 debates e lecturas na aula) Presentacións orais Proxección de películas, obras de teatro etc Actividades de investigación, biblioteca e similares (traballo escrito) Lecturas obrigatorias fóra da aula Titorías especializadas obrigatorias (balance do curso, traballos orais e escritos, evolución das clases, lecturas obrigatorias) Total INDICACIÓNS SOBRE A AVALIACIÓN Consideracións xerais Datas do exame: Xaneiro: 26/01/2017, ás 09:30 na Aula C07 Xuño: 28/06/2017, ás 09:30 na Aula C07 Non esquezas consultar en rede os horarios por se houber cambios. A túa participación activa en clase durante todo o curso facilitarache moito a obtención dunha boa cualificación. De feito, máis do 90% dos estudantes que asisten e participan regularmente en clase obteñen boas cualificacións na materia. Aspectos a ter en conta na avaliación e criterios

16 Como podes observar na seguinte táboa, teranse en conta TODAS e cada unha das túas aportacións ao longo do curso. A profesora anotará na túa ficha persoal cada actividade individual e en grupo que realices e que computará para a túa cualificación final. Para superar a materia é imprescindible superar todos e cada un dos seguintes apartados do proceso de avaliación: Aspecto Criterios Instrumento Peso Asistencia e participación Realización das lecturas obrigatorias Actividades obrigatorias: comentarios críticos e/ou recensións, exposición oral e/ou traballo escrito, control das lecturas obrigatorias -Participación en clase nos debates e discusións, nas titorías en grupo, nas audicións e filmacións etc. Observación e anotación da profesora en fichas individuais 10% -Lectura atenta das obras Control 10% -Realización de Actividades 30% comentarios e exercicios. realizadas na aula -Entrega das actividades no ou fóra dela, prazo establecido. individualmente ou -En cada actividade en grupo e avaliarase o grado de entregadas á corrección na estrutura, profesora documentación, expresión, argumentación coherente, capacidade analítica e crítica e aspectos formais, así como o dominio dos conceptos teóricos da materia e das técnicas e instrumentos para a análise de textos literarios

17 Dominio teórico -Dominio dos conceptos Exame (documento 50% da materia teóricos da materia e das escrito) técnicas e instrumentos para unha análise rigorosa e crítica dos textos literarios tratados durante o curso Dominio de -Capacidade lectora en Observación da Este dominio outras lingua alemá profesora en clases recóllese na competencias -Expresión oral e escrita en e titorías. porcentaxe lingua alemá Actividades e de todas as -Capacidade analítica e traballos actividades crítica presentados do curso -Visión global da materia Se non superaches a materia en xuño, para o exame de xullo poderás conservar as notas que adquiriches ao longo do curso nas actividades realizadas e na participación activa. O estudantado que non supere a materia na convocatoria de xaneiro será avaliado na segunda oportunidade de xullo mediante a realización dunha única proba escrita que suporá o 100% da nota final. De todos modos, se así o desexa o alumno/a, poderán conservarse para a segunda avaliación as notas que se adquiriron ao longo do curso nas actividades realizadas, exame das lecturas e na participación activa. O exame final como único modo de avaliación aplicarase tamén ao alumnado con dispensa oficial de asistencia a clases.