Science Club - 3, rue St Ulric - L-2651 Lëtzebuerg - Tel.:

Transkript

1 SCIENCE CLUB 3/2002 f i r j o n k L e i t v u n J o e r News Science Club - 3, rue St Ulric - L-2651 Lëtzebuerg - Tel.: science-club@mnhn.lu

2 11-18Joer SCIENCE LIVE IWWERT D GANZT JOER! Bass du u Wëssenschaft an Technik intresséiert? Hues du tëschent 11 an 18 Joer? Wëllst du nei Leit kenne léi-eren, déi déi selwecht Intressien hu wei s du? Wa jo, da kuck dir de neie Programm vum Science Club genee un. De Science Club bitt dir nämlech vill flott Aktivitéiten, wéi zum Beispill verschidden technesch a wëssenschaftlech Workshoppen an Experimenter, intressant wëssenschaftlech Ausstellungen am In- an Ausland, Science Camp. Wanns du un Aktivitéite wëlls deel huelen, da mell dech beim Science Club per Post (mam Umeldungsziedel ob der leschter Säit), per science-club@mnhn.lu oder per Internet: un. Mee denk drun d Zuel vun deenen, déi kënne matmaachen, ass limitéiert. Duerfir, wanns du wierklech un enger Aktivitéit intresséiert bass, da mell dech esou fréi ewéi méiglech un. Säit2 De Science Club ass eng Aktivitéit vum natur musée ( an Zesummenaarbecht mam Institut Supérieur de Technologie ( a mat de Jonk Fuerscher Lëtzebuerg ( Mir hunn zesummen dësen intressante Programm op d Been gestallt a soen dem Fonds National de la Recherche ( Merci fir seng finanziell Ënnerstëtzung.

3 Schreif och du en Artikel a schéck eis en eran. Zum Schluss vum Joer kanns du e flotte Präis gewannen. Mam Science Club ënnerwee jeder "Leiche" war eine ausführliche Beschreibung dabei. Es war schon interessant zu sehen, wie wir innen aussehen. Trotzdem fand ich es auch ein bisschen eklig. Um die Ausstellung kurz und bündig zu beschreiben: sie ist eine sehenswerte Sache und wer noch nicht da war, ist selber Schuld. Denn ich habe gehört, dass die nächste Ausstellung in London ist. Barbara Pels, 16 Jahre Ich bin mit dem "Science-Club" zur Ausstellung "Körperwelten" gefahren, weil ich mehrere Artikel über diese Ausstellung gelesen hatte und neugierig war, ob sie in der Tat so wäre, wie ich sie mir vorgestellt hatte. Sie war es! Sie war sogar noch besser, denn ich dachte, dass die präparierten "Leichen" hinter einer Glasscheibe ausgestellt wären, was sie aber nicht waren. Man konnte den Abstand zwischen sich und ihnen selbst bestimmen. Bei Ech war mam Science Cluc op Bréissel d'ausstellung "Körperwelten" kucken. Déi Ausstellung huet mech schons ëmmer e bësse Säit3 gereizt. Meng perséinlech Meenung iwwert d'austellung ass, datt et mol intressant ass ze wëssen, wéi eis Schanken ausgesinn bzw eise Kierper vu bannen, eis Organer. An och nach datt een alles a Wierklechkeet gesäit, soss gesäit een et jo ëmmer nëmmen a Bicher. D'Embryonen hu mir am Beschte gefall. Déi aner Saache waren natierlech och ganz intressant a se waren och super duergestallt. Eierlech gesot, konnt ech mer déi Saache guer net esou virstellen, mee lo wees ech et awer. Ech sinn och extra frou doriwwer. Anne-Marie Weber, 16 Joer

4 Schreif och du en Artikel a schéck eis en eran. Zum Schluss vum Joer kanns du e flotte Präis gewannen. Mam Science Club den 23. Februar op Bréissel d Ausstellung Körperwelten a Cerveau à vos neurones kucken Wat ass de Mensch? Si mir nëmmen e Liewewiesen aus Haut a Schank? Oder verstoppt sech do net nach vill méi ënnert der grousser Quantitéit vun Haut? Dat ware Froen, op déi mir den 23. Februar eng Äntwert kritt hunn. D Ausstellung Körperwelten, déi ech mam Science Club op Bréissel kucke gaange sinn, huet mir den Zougang erméiglecht zu enger neier Welt vu Wëssen a Froen iwwert déi mënschlech Existenz. Bis elo war mir de menschleche Kierper, an all sengen Detailer, just aus Bicher a Scheme bekannt. Wéi komplex a phenomenal en awer a Wierklechkeet ass, dat konnt ech eréicht gewuer ginn, wéi ech mir dës immens Ausstellung ugekuckt hunn. Wat bis elo just d Anatomisten ganz genau woussten, konnt elo d ganz Welt gewuer ginn: wéi gesait et ennert eiser Haut aus? Eis Muskelen, Nerven, Schanken, Organer an Oderen, déi eist Liewen erméiglechen, konnt ech mir genee an all Detail ukucken. Wee sech bis elo net bewosst war, datt de Mënsch eigentlech e phenomenalt a komplizéiert Zesummeschaffe vun Organer ass, konnt et op der Ausstellung Körperwelten gewuer ginn. Dat Bescht war awer ze wëssen, datt dës Figuren net eng Koppi aus Plastik oder Wues waren, mee richteg Mënschen! Et waren Leit wéi s du an ech, déi entscheed hate sech no hirem Doud enger Prozedur ze ennerzéien, déi et erméiglecht, datt si souzesoen op éiweg erhalen bleiwen, fir der ganzer Welt kënne virgefouert ze ginn. An deem Moment ze wëssen, datt ech am Fong konfrontéiert gi mat richtege Läichen huet mir awer irgendwéi e mulmegt Gefill gemaach. Ech hu mech dofir och ëmmer gefrot, wann ech mir déi dout Menschen ugekuckt hunn, u wat si eigentlech gestuerwe sinn a wéi si virun hirem Doud ausgesinn hun. Op dës Froen krut ech awer leider keng Äntwert. Ech konnt mir allerdéngs eemol e Bild maachen, aus wat ech eigentlech bestinn: all Figur huet mir neit Wëssen geschenkt a mir genee gewisen, wat fir Organer ech hunn a woufir si zoustänneg sinn. Dat war awer net alles, och de ganzen Nervesystem an all eis Muskelen an hirem immensen Opbau, vu Kapp bis Fous, konnt ech mir ukucken. Do derbäi koum dunn och nach, datt Körperwelten en Abléck ginn huet an all déi negativ Säiten vun eisem Kierper. De Mensch ass keng Maschine, déi ëmmer funktionéiert, mee e Liewewiesen, dat eng Onmass vu Krankheete ka kréien. Sou konnt ech mat Schock an awer och Firwëtz gewuer ginn, wat et heescht eng Arterioskleros ze hunn, e Moschwier, eng Gehirbludung, eng verpeschte Long... De ganzen Artikel fënns du um Internetënnert Säit4 Kunsch Linda, 20 Joer

5 12-15Joer ASTRONOMIE A WELTALL Donneschdes, den 2. Mee 2002, an Donneschdes, den 13. Juni Bass du faszinéiert vun der Astronomie? Wëlls du gären d Stären an d Stärebiller erëmerkennen? Da sinn déi nei Atelieren iwwert d Astronomie an de Weltall genee richteg fir dech. D Atelieren (all Atelier ass verschidden) bestinn aus klengen Experimenter, dei dobannen gemat ginn. Mir ginn och eng Kéier eraus Planéiten, Stären a Galaxien duerch den Teleskop kucken. Stäre kucken: Wann s du un engem Atelier ugemellt bass, kriss du fir d Stärekucken kuerzfristeg iwwer Tëlëfon Bescheed gesot (dem Wieder no) Rendez-vous: um Auer am natur musée Präis: 4 EURO Säit5 Responsabel: Eric Buttini (Physiker) Internet : Organisatioun: natur musée

6 12-15Joer CHIMIE OUNI GEHEIMNISSER Dënschdes, de 7. Mee 2002 Mir maache vill flott Experimenter aus der Chimie. Du kanns hei selwer mat Reagenzglieser a soss Geräter aus dem Chimieslabo ëmgoen. Responsabel: Marco Kiesger (Chemiker) Internet : Organisatioun: Jonk Fuerscher Lëtzebuerg Rendez-vous: Auer am natur musée Präis: 4 Euro Säit6

7 Responsabel: Claude Heidt (Biolog) 11-13Joer XPERIMENTER MAT PLANZEN Donneschdes, den 16. Mee 2002 Gips sprengen ; Course vun de Wuerzelen ; Loftballon mat Planzen opblosen a masseg aner Experimenter Rendez-vous: Galileo Science-mobil zu Ettelbréck (zréck : Auer) Matbréngen: 2 eidel Gebeesglieser an eng Schongkëscht Präis: 4 EURO Internet : Organisatioun: natur musée Säit7

8 12-14Joer 15-18Joer EXPO SCIENCES Samschdes, den 18. Mee 2002 Mir ginn eng wëssenschaftlech Ausstellung op Bréissel kucken. Héi stelle jonk Leit tëschent 3 a 20 Joer hir eege wëssenschaftlech an technesch Projeten vir. Beispiller vu verschiddene Projete vum leschte Joer sinn: d Geschicht vum Béier, U-Booter, de Schlof an d Dreem, den Treibhauseffekt. Rendez-vous: De Rendez-vous kriss du no der Umelldung matgedeelt. Präis: 20 EURO Responsabel: Patrick Delhalt (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée, Jonk Fuerscher Lëtzebuerg Säit8

9 11-13Joer PLANKTON A PROPPER WAASSER? Mëttwoch, den 22. Mee 2002 Mir ënnersiche Plankton (Algen, Mikro-Déieren) ënner dem Mikroskop, fir eraus ze fannen wéi propper d Uelzecht ass. Matbréngen: Stiwwelen Präis: 4 EURO Rendezvous: vous: Auer am natur musée am Gronn (zréck : Auer) Responsabel: Claude Heidt (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée Säit9

10 11-13Joer ORNITHOLOGIE Donneschdes, den 23. Mee 2002 Mir man eng Bestandsopnam vun de Brutvullen (Klenge Jäizert, Waasserrall, Däichelchen, Blässhong) an engem Naturschutzgebitt bei Uewersyren. Rendez-vous: 8.30 Auer Mënsbech Gare (zréck : Auer) Matbréngen: Stiwwelen Präis: 4 EURO Responsabel: Claude Heidt (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée Säit10

11 Opgepasst: Solarcup am Summer 11-13Joer 14-17Joer IR BAUEN E SOLARAUTO Freides Moijes, de 24 Mee 2002: Joer Freides Mettes, de 24 Mee 2002: Joer An desem Atelier kanns du däin eegene Solarauto zesummenbauen. Doheem kanns du en nach verbesseren, dermat experimentéieren an ëmbauen. An der Summervakanz organiséieren mir dann ee SOLAR- CUP, wou dee schnellsten an schéinste Solarauto gewënnt an ee flotten Präis erwaart. Rendez-vous: am natur musée Präis: 25 EURO, den Solarauto kanns du natierlech mat heemhuelen Responsabel: Delhalt Patrick (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée Säit11

12 13-15Joer CHAMPIGNONE géint BORKENKäFER Donneschdes, den 30. Mee 2002 an Donneschdes, de 6. Juni 2002 Rendez-vous: Auer am natur musée am Gronn Präis: 5 EURO fir déi zwee Nomëtteger Responsabel: Ana-Isabel Ordonez (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée Ee speziellen Chamignon gëtt als biologesch Waff géint de Borkenkäfer agesat (fir eis awer ongeféierlech). An dësen 2 Nomëtteger kanns du ënner aanerem selwer eng Kultur vun dësen Champignonen uleeën, dës Champignonen ënnert dem Mikroskop ënnersichen, de Borkenkäfer dermadden infizéieren a seng Reaktioun ënnersichen a beobachten (op Franséisch). Säit12

13 Rendez-vous: Weider Infoen kriss du no der Umellung Joer GRéNGEN ZUCH Sonndes, den 2. Juni 2002 Mountain-Bike-Tour rondrëm den Etang du Lindre fir typesch Déieren a Planzen vum Ecosystem Weier ze erfuerschen. Präis: 15 EURO Responsabel: Claude Heidt (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée Säit13

14 15-18Joer MAD LAB: LIGENDETEKTOR Dënschdes, de 4. Juni 2002 Wa jo, da komm an de Mad Lab. Hei kanns du als Elektroniker ee Ligendetektor zesummeléiden. Wolls du schon ëmmer eng Kéier erausfannen, wien d Wourécht seet a wie litt? Rendez-vous: Auer am natur musée (Dauer 1,5 Stonnen) Präis: 6 EURO Du kanns de Ligendetektor, deens du selwer gebaut hues, natierlech mat Heem huelen. Responsabel: Robert Dondelinger (Physiker), Patrick Delhalt (Biolog) Internet: Organisatioun: Lycée technique Ettelbruck Säit14

15 16-18Joer A TOUR of MATHEMATICA Dënschdes, den 4. Juni 2002 an Donneschdes, de 6. Juni 2002 An dësen zwee Nomëtteger kriss du eng kuerz Aféierung a "MATHEMATICA". Heimat kanns du einfach mat Zuelen a Variabele jongléieren a ganz flott a fantasivoll Grafike maachen. Rendez-vous: Auer an der Haaptentrée vum IST um Kierchbierg Responsabel: Massimo Malvetti (Physiker) Präis: 5 EURO, fir déi zwee Nomëtteger Internet : Organisatioun: Institut Supérieur de Technologie Säit15

16 15-18Joer ERDBIEWEFUERSCHUNG --100M ËNNERT DEM BUEDEM Samschdes, den 8.Juni 2002 Falls du méi doriwwer wësse wëlls, fir wat et Äerdbiewe ginn, dann ass dëst genee dat Richtegt fir dech : d Visite an der Minn zu Walfer, déi 100 Meter ënnert der Uewerfläch läit. Hei gëtt Fuerschung iwwert Äerdbiewen an iwwert Deformatioun vun eiser Äerdkuuscht bedriwwen. Hei gëss du gewuer, wei d Unzéiung vum Mound a vun der Sonn eis Erdkuuscht verformen. Hei kriss du verschidden héich intressant Apparater genee erkläert. Verschidde vun dëse Geräter ginn et nëmmen eng eenzeg Kéier op der Welt. Rendez-vous: Weider Infoen no der Umellung (Dauer 1,5 bis 2 Stonnen) Matbréngen: Plower Präis: 4 EURO Säit16 Responsabel: Nicolas d'oreye (Geophysiker) Internet : Organisatioun: Centre européen de géodynamique et de séismologie / natur musée

17 vill méi iwwert den Handy wësse wëlls, da bass du hei genee richteg. (op Däitsch) Joer WéI FUNKTIONéIERT...EEN HANDY Dënschdes, den 18. Juni 2002 Wat passéiert genee wann s du een Handy aschalts? Wei ass et méiglech dass vill Leit gläichzäiteg tëlëfonéiere kënnen, ouni dass nëmmen en Kauderwelsch derbäi eraus kennt? Op wat fir engem Wee kënnt den SMS bei deng Kollegen? Wat ass T9 a wéi funktionéiert et? Wanns du dëst an nach Rendez-vous: an der Haaptentrée vum IST um Kierchbierg (Dauer 90 Minuten) Präis: 4 Euro Responsabel: Steffen Rothkugel (Informatiker) Internet : Säit17 Organisatioun: Institut Supérieur de Technologie

18 12-15Joer HYSIK ouni GEHEIMNISSER Dënschdes, de 25. Juni 2002 Präis: 4 EURO Responsabel: Jean-Claude Feltes (Elektroingenieur) Internet : Organisatioun: Jonk Fuerscher Lëtzebuerg All Dag erliefs du Saachen, déi eppes mat Physik ze dinn hunn. Mir maache selwer e puer Experimenter a versichen déi physikalesch Phenomener ze erklären. Säit18 Rendez-vous: Auer am natur musée

19 13-15Joer INSEKTEN A BLéIEN A. Donneschdes, den 11. Juli 2002 B. 1ten Datum (Experimenter um Terrain): Donneschdes, den 11. Juli ten Datum (Auswertung um Terrain an am Labo): Dënschdes, den 30. Juli 2002 > A. Verhalensfuerschung praktesch um Terrain erliewen (11 Juli): Vill Insekten erniere sech vum Nektar aus de Blummen. Wat eng Insekte sinn dat? Wat eng Blummen a Faarwen hunn se am léifsten? Dat alles a nach vill méi wäers du während dësem Dag selwer erausfannen. (Moies Terrain, Mëttes analyséieren) > B. Experimentell Bléiebiologie (11. an 30.Juli): Mat einfache Methode studéiere mir d sexuell Fortpflanzung vun einheimesche Bléienplanzen. Léier, wéi ee feldbiologescht Experiment geplangt, duerchgeféiert an ausgewäert gëtt. Präis: 4 EURO Responsabel: Marc Meyer (Biolog), Guy Colling (Biolog), Tania Walisch (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée Säit19

20 11-14Joer OBOTER BAUEN 1. Ufänger: Méindes, de 15. Juli 2002 an Dënschdes, de 16. Juli Expert: Donneschdes, de 18. Juli 2002 a Fréides, de 19. Juli Programm Ufänger: Während dësen zwee Deeg kriss du eng kleng Aféierung an d Welt vun de Roboteren. Mat Lego Mindstorms baue mir Roboteren, déi sech bewegen an op hir Ëmwelt reagéieren. Do kanns du leieren, wei ee mechanesch Undriff asetzt, Sensoren programméiert a Motoren usteiert. Sou kanns du vläicht herno eng Keier ee richtege Roboter eleng bauen. 2.Programm Expert: Hues du schon d Grondkenntnësser vum Roboterbauen verstan a sichs eng néi Erausfuerderung, da sinn dës 2 Deeg genee dat Richtegt fir dech. Rendez-vous: um an der Haaptentrée vum IST um Kierchbierg (bis 17.00) Präis: 6 EURO fir déi 2 Nometteger Säit20 Responsabel: Mihai Ghinea, André Stemper Internet: Organisatioun: Institut Supérieur de Technologie

21 11-16Joer XPOSITION TRèS TOUCHER Dënschdes, den 16. Juli 2002 Responsabel: Maria Ursone (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée Super Austellung am Museum zu Bréissel ; alles fir ze taaschten, fillen, upaken, triwwelen, mat den Hänn oder mat de Féiss Rendez-vous: Départ: 8.00 Auer um P&R Houwald; zréck: Auer Säit21 Präis: 25 EURO

22 11-16Joer QUAZOO ZU DüSSELDORF Dënschdes, den 23. Juli 2002 Präis: 25 EURO Rendez-vous: Départ: 7.30 Auer um P&R Houwald; zréck: Auer Vu Walzänn ; Pinguinen, Lurchen, Amphibien, Korallen an Anemonen, Haien, a Schildkröten Säit22 Responsabel: Maria Ursone (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée

23 11-13Joer OSSILIEN ëttwoch, de 24. Juli 2002 Rendez-vous: weider Infoen no der Umellung Präis: 6 EURO Responsabel: Claude Heidt (Biolog) Säit23 An engem Steebroch no Verstengerungen vun Tëntefësch, Muschelen a Schlécke sichen. Internet : Organisatioun: natur musée

24 11-13Joer ULKAN-EIFEL Donneschdes, den 8. August 2002 Rendez-vous: 9.00 P&R Houwald (zréck : Auer) Präis: 15 EURO Responsabel: Claude Heidt (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée Säit24 Op e Vulkan klammen, rondrem e Vulkanséi goen a Vulkanismus live erliewen

25 Präis: 5 EURO 12-15Joer MIR BAUEN ENG RAKéIT Freides, den 9. August 2002 Mir bauen zesummen eng Rakéit, déi bis op 150 m an d Loft geet, an eng Vitesse vun ongeféier 200 km an der Stonn erreecht. An der Loft geet dann ee Fallschierm op, an d Rakéit kann esou erëm intakt um Buedem landen. Responsabel: Delhalt Patrick (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée Säit25 Rendez-vous: Auer am natur musée

26 Präis: 4 EURO 13-15Joer 11-13Joer ELEMETRIE WËLL KAZ Méindes, den 12. August 2002 Mat enger Antenne no Wëll Kazen sichen, déi mat engem Sender ennerwee sin, fir hir Liewensweis ze erfuerschen. Rendezvous: vous: Auer P&R Howald (zréck : Auer) Responsabel: Claude Heidt (Biolog), Marc Moes (Biolog) Internet : Organisatioun: natur musée Säit26

27 12-15Joer CIENCE TROPHY 2002 Vun Dënschdes, den 20. August bis Donneschdes, den 22. August 2002 Een Adventurespill fir sportlech Wëssenschaftler! Fir all déi, déi gäre Velo fueren, zu Fouss ginn, dobausse schlofen, mam Flooss fueren an dobäi kniffeleg «Wëssenschaftsfroen» beäntwerten. Rendez-vous: Weider Infoen no der UmelldungSäit27 Präis: 25 EURO Responsabel: Mike Hagen (Industriedesigner) Internet : Organisatioun: natur musée

28 Präis: 50 EURO 13-18Joer 1318Joer ATUR a KAJAK ZU LËLTZ Vun Donneschdes den 22. August bis Freides den 23. August 2002 Entdeckungstour ze Fouss a mam Kajak duerch den Naturpark Uewersauer. Mir schlofen an der neier Jugendherberg zu Lëltz. Rendez-vous: Weider Infoen kriss du no der Umelldung Responsabel: Feitz Fernand (Enseignant) Internet : Organisatioun: natur musée Säit28 Wichteg: Du muss schwamme kënne fir matzeman!! Et sinn Neopren-Kostümer do.

29 Säit Joer URVIVAL -- EEMOL ANESCHT Donneschdes, den 29. August Zocker Feier ufänken, an Autosscheinwerfer kachen a nach villes méi. Rendez-vous: Auer am Conter Jans Bësch op der Kockelschéier (zréck : Auer) Präis: 4 EURO Responsabel: Mike Hagen (Industriedesigner) Eng Aktivitéit fir all Mac Gyver Fan! Mat Hëllef vun Internet : Organisatioun: natur musée

30 Wëlls du mathellefen d Internetsäit ze gestallten, da mell dech bei eis: science-club@mnhn.lu INTERNET InTERNET ww.science-club.lu Hues du Froen iwwert: Science-Club: Internet: pdelhalt@mnhn.lu Institut Supérieur de Technologie (IST): Internet: echo@ist.lu Jonk Fuerscher (AJSL): Internet: jean-paul.greisch@ci.educ.lu Säit30 Fonds national de la recherche (FNR): Internet: fnr@fnr.lu Musée national d histoire naturelle: Internet: musee-info@mnhn.lu

31 Umeldungsziedel Ech melle mech fir dës Aktivitéiten un: Umeldung och per Internet: Säit31 Numm:... Virnumm:... Adress:... L-... Tel.:... Gebuertsdatum: Wann dësen Ziedel ausgefëllt ass, schéck, fax oder mail e w.e.g. un de Science-Club - 3, rue St Ulric - L-2651 Lëtzebuerg - Tel.: Fax: Mail: science-club@mnhn.lu club@mnhn.lu

32 D SEKRETARIAT vum Science Club ass op 3, rue St Ulric, L-2651 Lëtzebuerg. Hei kannst du dech umellen an kriss Informatiounen iwwer d Aktivitéiten : Shirley Rodenbourg Tel: Répondeur/Fax : science-club@mnhn.lu COORDINATEUR AN USPRIECHPARTNER: Patrick Delhalt Tel: pdelhalt@mnhn.lu Musée national d histoire naturelle 25, rue Münster L-2160 Lëtzebuerg S c i e n c e n e w s 3 / Luxembourg-1 Port payé P/S.514 Partner: Institut Supérieur de Technologie 6, Rue Coudenhove-Kalergi L Lëtzebuerg-Kirchbierg Fonds national de la recherche c/o Ministère de la Culture, de l'enseignement Supérieur et de la Recherche 20, Montée de la Pétrusse L-2912 Lëtzebuerg Jonk Fuerscher Lëtzebuerg Boîte postale 1387 L-1013 Lëtzebuerg Science Club - 3, rue St Ulric - L-2651 Lëtzebuerg - Tel.: science-club@mnhn.lu