"Capital Markets & Risk Management" (8611)



Ähnliche Dokumente
Schneidstoff DIN. Typ. Beschichtung. Schneidenzahl. Seite. Werkstoffgruppe m/min. Stähle bis 850 N/mm2. Stähle bis. Stähle. bis 1400.


% &#'! (! )% *'! +,! -! &./# (4 3 5'! 3! 34#'! ( 1# 6'! 7 6 1# " 8 9: &6.$ 5'! ## ";)6$ <, "6;$ #=> 5 7# "6;$

/-010 2% 3%.-&"(2#( 4#5% 6077## 7 8$$04%27.0& 905$0& :0;+

+,! %(! + )! " -.. ) %+ " / " & (, $. $ %

! " #$ % & ' (( % )#* "+ ), "$$$ - . )/ * %789#89$$!+9$

7!, !" #$% & "'()* + '!! > 05 ;$ $?% 3 ;"?% 1 ;, 6 % &' % 8? + 02 ( )*+ " 51 $'8 6 $'A 0 BC%% 0 $', 3 D 005 C 0306 :,; !

! " # $! %&' () * +, - +, *, $! %.' ()* +, (( / * +, * +, 0112

! " #$ % &'( ) * +! " # $ % # " & ' # ( )! " # $ % &$ & 2 " '! * (# ' 3# " ' ' " "-,4 '!, '% ",!!, -. /! ! + (. ) #" % (. ) #5 %% (!.

!"#$%&#'(!"#$%&##)! *+, -!...,+,

Singer Singer Seriennummern - Produktionsdatum (c) 2019 Nähzentrum Braunschweig :00

Durchflussmessgeräte SITRANS F

*+!$ +,) -./ .).)$")-> / +- ) >?$66 " '$"" " $# > 8"#" 1'$ +- # # # A$/$ $ "@ B4#$ " ""$8 "$ B $# #/ ' ;3 $$) # >" ",""'$$/ $# # ;$ $

ÜBERSICHT. Kennzeichnung nach DIN Teil 2 Funktionskennzeichnung in der GSI Rev

61%'(789'%'( 169& &''&8''%$7$%'9361%'(' %'99& &''&8':$'$%'9361%'( 9 ! "!#$% &#! * +!$ &761%'(789'%'(5%99%$9' ;87'9&'8<<-3&,#('$<&( %'9&7(6&(#-='%,#,

Bearbeitung. Umweltberatung & Freilandforschung Losheim am See

T-PIECES T-STÜCKE. 02/2016

Übersicht über die systematischen Hauptgruppen

RDB Content-Portal / RDB Rechtsdatenbank GmbH

º ff D a m i r B a r b a r i n a u z r a s t, o b r a z o v a n o s t i l i n a c i o n a l n u i k u l t u r n u p r i p a d n o s t. S p r a v o m j

Katalog der krankenhausindividuellen PEPP- Zusatzentgelte

Heft 26 Hans-Dieter Haas, Dieter Schlesinger und Marc Jochemich

Typenschlüssel für kolbenstangenlose Zylinder ø mm - Serie VL1. Schlitten. Zyl. Ø VL

A B C DB E C F D B CB C F AA DB FF C D B E C F D B CB C F AA DB D DB C DD B E C F D B CB C F AA DB D B B B B AF C B


Mit Büchern Brücken bauen


Risikomanagement: Hintergrund und Ziele

: , 2015

!"#"$%&'()" *)+,#%$+-."(()" /0#1"-()" )/$%2).%-"&'()",3$"1#"(4".5+6"*) )/$%2).%(47!"#$%-!"#"$%&$'()*+ ',(&-.$(#/"001+ &0*/"$(*#"#

! " # $ % & '( ) * +, %-.

Druckfedern. Alle Federn werden nach DIN produziert. Hier finden Sie auch alle technischen Angaben.

Bernd Borchert. Univ. Tübingen WS 13/14. Vorlesung. Kryptographie. Teil

! "#$ %"&' " "$ $ "&" ( FGH&IJ>KLM%N ) 8>J 5 PQR ) 9ZJ 5 9Z [\] ) + ))) ^8 & _ -/>`a'9 b c " * K. " L ( >:. X *QE." 2 ^8 ( 0 2 X ^8 - Y " Y( ^8 _ -+ Y

Als Management Tool: zur Bestimmung der Risiken, die unterschiedliche Einheiten einer Firma eingehen dürfen.


% & '&()* * +,(---.- / & &0!1

Impressum !! "# $ $ )$ *# $ +,#-.. %/ #2 # #2 4 # /7# 3 #8189# : 4 # 0 $; !! $"!!%#!-")!#!


Inhaltsverzeichnis. Schlüssel

Liebe Leute - Herzlich Willkommen!

#

Herzlich Willkommen ! " $' #$% (!)% " * +,'-. ! 0 12" 12'" " #$%"& /!' '- 2! 2'

Rhybootshafen. Projektidee. Betrieb. 1 Neubau Werkstätten RHYBOOT. Situationsplan genordet

ssionspapiere der zeppelin university u schnitt diskussionspapiere der zepp

Force of compression Einschubkraft. Force of extension Ausschubkraft. 5 Damping range Dämpfbereich. Pneumatic Pneumatisch.

Baureihe SGC. Pneumatik > Pneumatikzylinder. Pneumatikzylinder ISO VENTILE. Spezifikationen. Baureihe SGC. Hub. Bestellbezeichnung

Arbeitskreis Militär und Gesellschaft in der Frühen Neuzeit e. V.

Wirkungsgradklasse IE2 und IE3

Kataloge des Geschäftsgebiets Electrical Installation Technology

Ist-/Planungsstand Produktstreichung, -abkündigung Regellieferzeitanpassung

Wirkungsgradklasse IE2 und IE3


BMU J.A.C. Broekaert. J. Feuerborn. A. Knöchel. A.-K. Meyer. Universität Hamburg, Institut für Anorganische und Angewandte Chemie

von Portfolioaspekten bei Großkunden im Strommarkt


Übersicht über die systematischen Hauptgruppen

Kryptographie. Die Geschichte von Alice, Bob und Eve. Die Geschichte von Alice, Bob und Eve. Die Geschichte von Alice, Bob und Eve.

Pneumatikzylinder Baureihe MI - ISO6432

Abteilung für. Sozialversicherung / Sozialrecht / Sozialpolitik. - Systematik -

PHOTOVOLTAIK PREISLISTE 1/2012. Fachgroßhandel für Photovoltaik PV-Equipment und Services

St.Anton am Arlberg London St. Pancras International

Namenregister. Die f e t t gedruckten Zahlen bezeichnen Originalartikel.

!&'! )*+**,- 012"3)--2

Die Befehle mit dem Ziel IP sind nichts anderes als Sprungbefehle, sie sind unten noch mal aufgeführt.

SURPRISE! CREATE A SMILE WITH THE FUNNIEST CUP!

Endgültige Gruppeneinteilung Kohorte Innere-BP Sommersemester 2016 (Stand: )

Anhang 5. Radionuklid A 1. in Bq. Ac-225 (a) Ac-227 (a) Ac Ag Ag-108m (a) Ag-110m (a)

EU-Konformitätserklärung EU Declaration of Conformity

...t e c h n o l o g y g i v e s c o m f o r t

Concordans vernummering Nedergerechtsarchieven

Neue Anforderungen an Risikomessung bei kollektiven Kapitalanlagen in der Schweiz. 31. Mai 2007 Dimitri Senik

Datenblatt. Drehstrommotoren mit Käfigläufer, Graugussgehäuse. Hersteller VEM motors Thurm GmbH Äußere Dresdener Str. 35

! " ") " *! + ""! ),-"+. ) ) )"!! +/ $&012& $&3 . $&0 # $ % & '()*+,+- ! "

Der Satz des Pythagoras. Lernen an Stationen. 3. Digitalauflage Kohl-Verlag, Kerpen 2013 Alle Rechte vorbehalten.

(2014) ). (196 ).

!"# $!% &'#!()! *#+!#!+!#! $!! #, " "* +#!-'$(!(

FACHBIBLIOTHEK SLAWISTIK KFUG: SIGNATURENSYSTEMATIK

Commerzbank Sports & More Bavarian TT-Race


D"&..&%"' 1%&&0 %%" 1&-"&& 1%

Architektur in Basel. Zwischen Tradition und Moderne.

Bezirksamt Mitte von Berlin Datum: Abt. Jugend, Schule, Sport und Facility Management Tel.: 23700

FRA PL/R

Siemens AG Für jede Anwendung kombinierbar. Die wichtigsten Vorteile der SIRIUS Positionsschalter im Überblick:

Faktorisieren von Sumen. Üben. Faktorisieren von Summen. Lösung. Faktorisiere durch Ausklammern oder mit den binomischen Formeln: b) x + 3y + xy

Wirkungsgradklasse IE2, IE3 und IE4

MIT VIELEN ANGEBOTEN VOM 18. BIS EINSCHL. 26. APRIL 2015

"#$%&'#&( )*+ '#&,-&*./0123#+ 4+0* #+ '#1,489*+'#&.&*:&7551 ;<<=

Inhaltsverzeichnis Kapitel 0 - Einführung und Grundlagen 11 Kapitel 1 - Renditen auf Finanzmärkten 37 Kapitel 2 - Risiko auf Finanzmärkten 61

Vielen Dank für Ihr Interesse an unseren juristischen Fachbüchern.

Universität St.Gallen

Finanzwirtschat Ⅶ. Basel II und Rating. Meihua Peng Zhuo Zhang

Systematik und ökonomische Relevanz traditioneller Performancemaße

Risikomanagement und Statistik. Raimund Kovacevic

DIE AGENTUR FÜR INNOVATIVE KOMMUNIKATION

CAPM Die Wertpapierlinie

Schadstoffe an Schulen und öffentlichen Gebäuden

Kreditinstitute und Cross Risks

Transkript:

Wirtschaftswissenschaftlies Zentrum der Universität Basel "Capital Markets & Risk Management" (8611) Dozenten: Prof. Dr. Heinz Zimmermann Dr. Patrick Wegmann Wintersemester 00/003

Inhalt! "#$% &#$'() *!+, )-./!! (0 (((((1 0 (!& )(1 (3,(!! ('( $ 4..!! 5('"!, )6!,,*( '((%#$ 4(0! )((!7 )#$8#$((!7 )(6! " #,!% ''),&9#!:(!' * (%%7/,&9( 0,);80,,<!! 3,/*( '(( $ %& '() #&* + 0* '(# =9(> 0* #=9>, 0<((/ 0).$( /

1. Einführung und Value-at-Risk 1.1 Grundlagen (!? '@!+ (! #$@ %-(#$ @ % '; =5 A 5>A!8$ =( &9#$A B>A C =&1 7A &?>A ((! =($(''> (8 #$! C ( '=@5!@A #> (! (7 D @#$(7%@( #$ ' E(8! "@ #$ '-!-@ (7- D!(#$ 8"%!$ 8*( '(( A#$"%! @ "' A(#$"%!($ 8#$E#$! #$(7% #$! F G$ (% G G "##$ (& 8$ #$#$ G "##$ ( '(''! #$@ 8!A8#.!!+ GGC@ + GG=+>%A8#$ + $% %* (! %$ #$#$#$"% #$ 8! F +!A33HI6JJ%! A! $%.! + 33H-#$ $! 6JJ#$"% #$ 5& 8 '!*((!!6JJ(.,H + GG!! + & 8!! +(8($! #$ %(!% % 8! + % '! @ $( =* #A->!! - =+ $! ('( A + > + C@((A! #$ '" 7 #$ @ '( +F+ =''!% (! * (@>A! % $ #$#$ $% %;$( @( #$"% #$ 8! E#$!+!F %#$ %!!@#$( #$ % $ ' -#$@ %@8 (+ =K#$ 8 %!!-#$@'$ > %#$ %#$A8!!! + $ &! E#$ K!! #$! + 8! $(! @!88! #$8! C (@ +!F C%!!

o #$8 ' o K#$D!(#$A$ +@ %=@3,HA33HA333H> & @!+! #$!%!& 8 8 A'! +"% #$ 8!=L&9#!-$( 'L> -!!%8#$ =+(> o 7 #$ (A!$ (! C%8#$ ( & 8 8 8!#$8#$ o %7 #$=<! A > o % @ + =@! -!!( >%$ F@$ @ +=@A/,I+3,H> ( '"!&9#!-$( ' F ( x x q) q < = q x f f ( x) ( x) dx dx E & 1I+G! C! @! (!<! + ( ( '"!-!!%8#$ F σ = ( x i x) 1 N N 1 i= 1 1. Wünschbare Eigenschaften eines Risikomasses + GG!! &9#! -$( ' > (((F &(((((A!$ F 9 A9! @8 *( '((!9 9 A('('" ((((A!=9 > =9 > 5( FD K! *((A!($K$!( &#$'8!(+ '" >. ( @F =9M>I=9>N 6 $=!!$%#$ (%$'>A9 (%$' KA @C( '((!(@ *( '((9 $!! A(! @ #$!(! &#$'8!(+ '" > 6((F =% 9>I% =9>!*( '((9D!&@(( G%G'#$=@!(>A( G %G'#$#$ #$!( &#$'8!(+ '" )>- %!!F =9 M9 > RM(x 1 ) + RM(x ) '('' (!'" ( A!! ( ( *( '((!-! &@ &#$'8!(+#$ '"O + & 8!! )

F<! ( & %$ *(( @ D 6 P! *(( $ C '8$ #$#$(H +'" D!&@(( @F 6 = 3,H! $ #$! <! @ "#A( 30H! > +'" %!*((F o C '! ( (!F*I30 30I3)3Q+I o C '! ( (!F*I30 I,R,H+ I o C '! ( (!F*I I3S,H+ I o.(f+ M+ M+ I &(%+K#$A!! +*( '(( K!-! &@G+ #$! D!(#$ A!(#$!*$( %(< =$ <!*( '((> '<!%! (#$%!8!(! % #$ 1.3 Parameter des VaR + GG 8! $ #$#$ (@8 ( %' F! <('!@!!;$( @( % @8 #$ (#$! K!*( '(( (A!$D!(#$!&' <('!@ F!@#$A!$K$ #$ #=@3,HA33H>$K$ + @ ($P$K$ D!(#$!#A!(8 (%#$ %8! #$8 A!8#$% "! (!$@ ''%@8 L #$L + @ (! C!!8!A8! +#$ =+ #$>@8!A $ '# 8$ ' + #$@@8#$@8 <!( '(( #$ @ KA! <(@! 8 (! (! #$ 8#$ +% #$@8!A!%K<@ %A <( @!6!#$K$ @ @A8T% #$! +! $ &9@%! ($ &! @8 8!!( $ %@8 4%( C '8$ G < #$ + ;$( @( #$#$ =#> C H P$ 333H 0H P$ 33H H P$ 30/H ;$( @(F & ;$( @('"$ @ K +(#$A8#$ C( '(( ( A! 8!.(! P$ $ 8! 4''#$#$ 8!!*( '((P$ $ #$8.A #$!! +=I# > $K$,

&*( '((8!"% * (!.I.$CD!6!%8 #$! %$(+(! #$+! +%@8!-!!%8#$!*( '(('" I. + =.>I+ =>M+ =>M+ =>MUM+ => + =.>I. + => σ ( T ) = σ ( t) T! 8! &@ (! #$ %$ ( 8! KA!<( @! @.(! *( '((! % "##$ 8!" @8* (! A M! <( (F σ R R = σ R + σ R + Cov R, R t + t + 1 t t + 1 t t + 1 ( ) ( ) ( ) ( ) 8= >I= M >I=>A(8 F σ R + R + = σ R + σ R + ρ σ R ( t t 1) ( ) ( ) ( ) σ ( R + R + ) = σ ( R) ( + ρ) t t 1 R!( T A8S#$8#$ T ; %#$A!*( '((! $%! : '@=@! #$-(:( C ' >!- %' 1.4 Stress Testing + GG#$ "%!(!@8! &9#!-$( '% #$ 8!A! @ D!(#$ =<! (!(!%(!! +! >( CC! +! #$(-. @8! -. '(!-@ (7A% #$(! C! -. #$ $! =+ #$ A *( '((! >% -@ ( 'F!+! (-#$" %=5 > o #$8 A #$-@ (@!' 6( #$- ( o 8 $ #$ *( '((%%& =30G $A V A -% #> $ * (-@ o 8 8W o &! ;(-.#$A(!+ #$ K#$ @ 8#A (!! -(@ $ #$ -@ #$ @ /

. Marktrisiko.1 Grundlagen des Marktrisikos ($! #$ #$8 (5 =.A*( '((A > -#$8 8!! (( 8 : (!! +( ( ( %( % *' 8! = 6A - #> (! @ #$ =C%8#$ @ ( -5A P5C #> (8! #$. #& ( %@#$ & 8! #$! #$! (! #$ -! 7! ( ( ( ( $A! #$! *( '((8 (( ( =(! $ (( (>@! 7-%8& '#$ E#$! (( :( *(( $ (! ( ( E#$! ( ( $ - (% E#$! (! 7#$ 8 (!! #$#$ C (9(! *( '(( @ (%%!'" 8K$#$.! (A!. ( %! $ ( @ A #$ ( ( ( ( (! E( ' F( (% ' '(-6-(@ < -6)$A!8 8 =-(>(- $8!A!'" % )(6' ". (%$ #$!(F > (#$ F8 % $ * =!-( >A $ %! =!-> 8 +#$% #$! ;8#$@! <!-@ A!8 $!(. 4 $. (@ < ( $K > <! (FC(A! '#$. $@8!! #$! + =% '! $ (#$! #$'!>AD!(#$"8 #$@ K#$ 8#$#$ <(!( > -F!($K!<! ( (! C%8#!#$'8#$'$A!;$ 8!@ ''#$<(( % #$5E( '$'(! K '"!. Dekomposition von Risikoquellen *' -! 7 $ + '! <(%(($ &@'( C#$ '&9( "% (!! 0

( % &9( %@#$!-! ; K "%! 7 F(! ( (!'! ((!!' F P DM y P = ( ( F P = ( DM P) y = DD y =( > (( ; $@8#$X!!!*! = G>!(!( '(($(!*!(! %+ '! *(($8!! '! +! &9( (!! '! +!!X! &$K$ &9( =$ $K$ (>$#$(#$&''A $K$ %!C 8 +!!! 7=$!X!>! &9( (!( *(( " C#$!(! C! (!(((@8#$ (!!&9(! C"%! F R i = a i + i R M + i i R M + (#$!&9(! +!! + %-( $@'#$(=! #$ (> '!.F Pi Ri = A!F Pi = βi Pi RM + εi Pi P i ('(F Var(P i ) = i P i Var(R M ) + P i Var( i ) + Cov(...) $ ('( =@ #$!@!9>(! '( 8!A('"$!@ Y &8!!( A!!Y (!!!Y D!A(!! <( @! #$! * @+ =* >$ '! & 8 8 &=Y >IA! '@ #$!Y 8" (*( '((!#$! (! '(''#$$.3 Diskontinuitäten und Event Risks $ 8!@ + '!! (A8( =@!%#$8>(((( '(5! % A ( C%! 8! ( 'F =< G> - " $% @ ; (! (#$ ( $ $% A#$ 7#$& =&> A8!&%@#$ &'" (#$&! K # $(330A!C!@ $%6!!NH ( %$ % #$C@! ( =&9(!+>#$#$'"! (& &9( %! C (9( #$ JA! '" < %8 +'" (

< #$ #$ A8!+! #$ #$!%! ; ((#$&"-.! #$'"$ 8! (! % #$#$ *$(%&C #$ $% #$*7(''& '-6@ @$ @ ( '*7(''A 8 -!! 7%&9 7 '(! "% - ( - "!( (#$ 5!! +GC@ (!! &9( (''#$#$.4 Risikoquellen im Marktrisiko =( &9#$AB>F '9%#$ F#$! '9#$ FC 'G!C%8 =I&> 8#$'9'9%.7#$+(F/HNH -@%BG* (! F ( %F- =-*> - =-&> #$F- =- - >I=&*> #$F I M N ; (! =5 A5>F (!! X!! J( J(! o y ~ N o (y) = const (!! X!! (( (! y o ~ N y y o σ = const y <( F y y o σ ( y) = σ y = y σ y y C (! =&1 A&?>F ( 8!! F o F t e r = S t e y o F I A I;@A- IC A7I!X!A I '@ ((!F ( 8!! F o F t e r = S t e y o $ F7I(#X! o (#X!F+(! : $ AD#$+ '"% $ ( 3

.5 Modellierung der Risikofaktoren "! $(! $#$ (!! ('( =@! >(8!'#$(#$(!!E( A! %(! +( $ -% F : (%( ( E(!8! ( FE(! * (!!8!% #$#$! (!( F P1 P0 = R1 ~ N P 0 ( ) '(F ~ P N P µ ( Pσ ) P + 1 0 0, 0 @ D!(#$!K#$ * * C!!8!! (( + 8!'"!F P 1 r = ln ~ N P * Z(E 0 (( + '" (*!'!* #$(;! '!:(( @!'" @;$( @( $#$& %8!!( *! #$ #$A( 'A!#$!('#$ (! #$!E( %%! 5%(! %(%#$!!*$(! L.LA! ( #$ < ( $%!"%!! E( + +=33HG? > I G I G/3/, I) G0)0 I/ G) I[ G/ E G/ $! + $! C 8 '!+5!.%! + '" #$! + ''"$ P$ $!G+ $A!(!! 33H? P 8 $!A!(!!.=!($K$!< (>G+ ( '" [!E(!; @8 @ & #$(C!"%.8!%! #$G+ I) $!%#$ % & 8 #$ (%#$ @ % ( =6 (!!!> C! 8*$ + @!*$$($ + @! C$ E(!!(8'( F E(! #$+ & #$ + A @Z =I)> ; %( +(*$ $$ E(!

r N(, σ ) µ t ~ t C! t 8!$ @=%!+ @>&K#$A@ %( 8! '! @! C6* (@F GARCH(1,1): h t = 0 + 1 r t 1 + h t 1 &$($8 N %$ #$(%A!+ @@* @!+ @ ;% '#$$ (A! TG#$$ 8!8! & @ (! C6* (@! &C =9(7 8$! ( >F $ I $ G M=G> G & #$ %#$ '" ( I3)'" #$! I30'" (! &! C@ 8$! $(!! ( @ +(A!! +(! ; K ( 5 +( ' %A! +( % # %$ ( $(!! %$ (! (! ( A 8 #$ '!=(G>+!( %@8!+ @%@$"!+ C@! ( % (! $(!! ((! 5%(! #$!$!((%8 (! (8 E( $(!! (8 8!'"! &9( C (9( A 8$!'"! ( E( + ( : (%( (&9(! ( '"$ 8! @ E( C$! (! #A%! ; $ @8#$ ;! (! 8!= (> &9(!(! "% ;! #$ %8!F P P = y = DP y y &9( #$ + %=I'"!&9( > #$!$%% C@'"!&9( ( E( $(! E( $(!#$ #$'#$% #$A% '" (\!! ( A 8! C (9( '" (!! E( $(! #$ #$ &'' &9( %"##$ -$*!+A-)

&& 8 @ E( $(!! $(!! C C (9(!&9( 8!$ @8.!C (9( $(A#$F P 1 P P = y + ( y) y y P = DP y + 1 C P ( y) #$!.7( C (9(A! #$!@8! %% (#$8!E#$! K" #$ #$8.! C (9( '(8!A8(! #$!-#$@!&9( % 8!A! #$! #$ (9 & @! C@'"! (!! + 8$! $( #$- ( C@! -@ (7 8!! 6( #$- (8!!#$#$+!( "%!@.* (!% #$ 8! '!( C+8!! D (A'"! H #$#$! %A(! L=. >#$#$ L F6( #$- ( ; %! +=3,HA!>!! 'C( '((C$(!8!!$( #$- ("%!@.I,6!8$ >.! '!*( '((! @.I,6!8! % #$! '!( > I,HA #$(D A@!(#$,H#$#$ @% >.I,A I,HA. I,,HI #$! G#$#$ #$! +G!=3,HA!>!*( ' (+(! $( #$- (A!C$"%! @!!+ #$ C!$!& %! - ( ( 8$;' %-#$(# $%! - ( (! K! & % @ E#$! 6( #$- ( #$!( (- (@ C! $( #$8!%! ( (- (.! ( 8 =@!*( '((!> @( 8! 8 %! $( #$- ((!!!+ #$!? %8! +(! ( (- ($ 9% E#$%! $ ( #$ '8! ;! $! #$! $! ; '!$ * A!!( 8 8!A (! (

3. Risikomanagement mit Derivaten 3.1 Charakterisierung '( ( #$ '#$ L& 5 A! #$ (! 5 % & 4( ' ' @ KL! % '(1 D!@ G. #$' G ( 8! G -8 4..!! G G <'((!+ '#$ #$!! *!'( ( 8! =!A 8 #$ % >A ( #$! #$@8 < '@ #$! 8! 4.G =4.$ ( > (.!!G =%K $! > #$! 8! @8#$ 5 A! #$ =% + '#$ > %"!A! 5 A!%!+ '#$ % "! &%! + '#$ $ & 8 8! E A8! ( 8! #$% #$ 8! ( 8! % #$ #$ '! (!! + '#$ $% 7 #$ (%@8 7 #$8+ * (' 4($%@ -!! %@$* ( 4(7 #$$!- * # % A$D!(#$&' '!=(>! 4(!! '! 4( #$! 7 #$ 8 % #$ J 8K$#$J ( A 8$!%%! + '#$! + #$'! :(( 8! -7$#:( -7$# :( 5 # * 3. OTC vs. Traded Derivatives G G (( G -$ G 4( G.!!4( :( ( 8!! *7('':(( 8!:( :(( 8! - * :(!! 7 8$! $ %% &*( '((A! * (( < %#$ =*( '(( 5 #A-7$#:( >A $ + A!#$7 #$ + K! *! * ((!#$K#$ 4.$L4.$( L4.* (!!#$%K $!A(! 8! @ #$! <!8"#$ ( 8! 8! ( B #$' $ ' 8!=. #$'>(#$( 8! '#$#$!* C $ A! * -#$@ (-@ < @ ' 5

@ '#$#$* A-#$!8 6@! ( -@ < * C@ ' (#$#$'#$! ( '"!* C! <! -6 #$!* ( + '!( 8! 8A! *(( %! A 8! ((% "! =(!@ -#$'>(! $ + '#$ % &(#$((#$ (#$% "!8!A$ :1! ( ( 8!%+ '$8!A(%$!K#$A!! #$! :A$ + '#$ @ '"+#$ '"* #$"%!(6 ( 8!(<! (%$'!8! * C!+! * #$A!<! ( ($K$ AD$K$! 8! * C <(!! #$'!K! #$8!!<! (= (> K $! (F!6!7@ + '" A'"!- %(! #$#$&$=D #$ #$'> ' C'! #$'! ((!7 K $! @! 9 30 =C(($! $#(>A!! @ 3 7- ' <( 5!7<!! 7 #$ ' 6! + ' @! $(#$!!! 7=> 8!! #$! K ( %A %(! <( KA!(!:(= C@$ $! <( ( #$'>A! : '@!! + '! ='" 8K$#$) P$ > 8 8K$#$ $ $($: '=@ ' -5 5!9F +! 5!9 #$+! (6>K!6 -#$ $ ' - ((&'! #$- F &!! 6! 8!8!+! (( #$ % #$!#$ - *(( D! @ 8!A $ #$ D! @. @!+!-#$ $ '! (( '% #$A $( E#$ $ %%/%) -!A! @ $K$A(8!!*((1!!*$(! =:(%!><!K@ C( '((%$8!A*( '(( -#$8@ C@%@ /H" *( '(( (6J(%@ 6/J-#$ $ % 6)J& < @ H!!9<! '6)JA!-#$!% (#$ /JA%$(<!"% #$ (6JT% #$ 8! + $ @ @ %% =$ 6 J>A %! T% #$ 0,H5! -#$8@@A!<!%@ T% #$,H (#$;@ %!*((1! 8!A% T% #$ %,H0.! % T% #$ "%,H)-! )

5! '".!! ( ' =@ (! K >A!#$ '#$AD! @!G! ' @ 3.3 Implikationen für das Risk Management 4.* (!! L7(!LA ( @ '!!" '! D8 <! %& #$!!4. '@'#$&@ ($% %!!C%#$ #$$ '"!4.* (! (E 1!+! #$!8#$ "!!C%#$ %!" '!( #$8 A!$ ( +!! *(( (8! 4. * (! :1! (! (!@ (=<! (>A! ( K AD$ 8 %( C%#$ (' A 8 8 +! #$.!!!"%!$(#$1!A#$% '"!C%#$ =@ -#$8! C (! $%! 6 8$ >$($-!! #$ C% '! &9( K#$ C ( G!:1! ( %!.!!! (A!( #$ &8#! (((!! 7! $ "$ 3.4 Hedging mit Futures ;!6!A!+ @ *((@ (! @ #$& #$@8 F (! C #$W %@$#$ '!( ' @! C! C #$W %@$#$ '! (!@#$ @ #$! + ( $!*( '(( @8 K @ F! + (!! 7!! = '>+ (!6!=!! ( >&F ]+I]*M ] &%! ]+!+!!*( '((8 =+ >A]*!+!!! 7=*((>A]!! <(!!C@$ <( R #$( (*((A8S( $( *((;F + =]*M ]> (F ^+ =]*>M + =]>M(=]*A]>_ 4 '! %@( 'A!!C@$<(!@ %' % K Var( ) = 0 = n Var( F ) + Cov( P, F ) n Cov( P, F ) (!F n* = Var( F ),

C! # #$#$ %8!F Cov( RP, RF ) P n* = Var R ( ) F F #$ ( <( @ "% + @ #$ 8!! *( '(( @ #$!< '=%@8+ '>! C@$ ( #$ + # *( '(( @ #$!$% ( + # 6! 6 ' % #$! +*( '(( (%$' %$ (! <( (@8#$*( '((!! 7! =@ & F 8! ' 8A $(#$!!! 7 %(> 4%! 8#$ 6K$ (%$A#$% #$#$'(! ( F σ = σ ρ H * P 1 PF 5( F8!*( '(((!(!A!((! %$!8! #$!8!! C! # 1 ρpf #$? 6!%@#$ 5 C % @ A! *( '(( (! %!#& 5( $!$A #$!#$.*( '(( #$! %@ #$ A(! % @ @ 8$A!!( '((8 %%!! @. *( ' #$!#$ %$!A ( $K$ #$! <( (@8#$ 6!!*( '((A! ( '" % ' :1!!6!< 'A8@'#$ 1! $!8! " 8K$#$ $K$ :1!( @ @$ E(#$( @. ((! *( '((%#$ 8!! C (( #$!F. # A! (. # %@#$!(A8#$ #$ + #$% ( *( '!! 7! $A%@#$!( #$ 8 (!! 7A!! (%@#$!(A8#$ #$ (( C%#$!*( '((! #$! 6! 5!.$( ( #$( 8!<( ( @ #$!5!9G! 78#A 8'" #$ %F *( '. # F arb ( (( = I e ( 5!9 ( r δ )( T t ) t. T t ( + #6!6` ( 6` * /

-$ 8!!(!'"!; '#$!A!! #$!$!5!9!'" (' (!!!@$ #$C % (!(%#$ A(! 5 I 5! #$(%#$ % 5 SA8 ;! (!!! #$ $$;!!! ''@! 5!9A!$* '(#$!#$#$ C % #$ ''@A8* <( %!!! :1!@8! 3.5 Portfolioabsicherung mit Optionen @ $%!@P$ '" #$D!C%#$ %!" ' @'#$ (! '! % #$9(#$ 4(K #$ $(#$(9 6! 8! "! #$*( '(( 5 # #$ D!(#$ '#$* G%@8 G4( =(* + 4(>AD#$! '8#$-$#$%#$ 8 (#$ 4( @ $A (' (A ( *7('' = #$* (':(=*:> %@#$>@ @ @!! *((C%$(! 8!! 7A '" 8K$#$ @ &!! <( ( @8#$ 6!! *: :(( 8!*((! $!*(( *: :(( 8! 6! *( '(( ' A #$@8! + (!*( '(( A #$ % @ #$ <( (-7$#:((( ' &!!:(( 8! :(* :(( 8! &! - (( L-7$#:( L <!! 7 * & &! <!! 7 C = G> 6! #$ C%#$ 4(% "!8!5!A!+ '! *((! #$! 4( ( 8!A( 8 '!! 7 % (@! (' 8! #$@! #$!< ' * 4(=:(* >% :( ( 8! *(( #$ $%!- * #@$! * A (% $% $ % 8 <( <(%( :( ( 8!*(( :(* 8! -7$#:( %@#$A 8! *7(! 4( #$5@8!! (8!=(!((<!&!! :(( 8! *((> (( #$ @$ 8!! C%#$!! 8(F!(( 8 #$' %< "% - 8A 8$!!:( ( 8!*(('" #$ ( #$( %&! 8 8 #$'4% $%- @!((8 #$8! L#L:(( 8! 0

+( %K $! 4( $% =8 > 7#$ 8 @: '@ %@ P$ -( 4(*(("% ; %#$ 8!A( (4-8! F(4-4( C '%F& 5!9( '(( ('"! P$ %#$ 8! 9 + (!%H#$"% #$ ;!;8#8!D8@!P$ * (( ' - @ 3H!. % ( &!! : '@8!! 4( '! 4( '= #$$-A $7#$:' >C(! 5!9 '* A8 ' (* ((- 3! : '@P$ C(! 5!9 '*!!4( '& 4(8!%#$( - =I3 >A: '@8! P$ C(! 5!9#$ $ '3* 4(8! "%!@$"!8!! 5!9#$ '=(!!*((8! ($>! 4(%#$(A!- 30=I3 > &( (#$@ 5(F8!9(+ '3H%#$ 8! (A(! ((!'#(8$K$ @8!A8!* %@$!(%% #$A('"$ - (3/H@! * @ (( (3H&9( @#$D@@ 30H C9(!3H&9(!* * ((83H! + KD!P$ C+ @ -7$#:( #$ ( 8!A!! 8(@ @#$ #$(%% @A!@!.! * @ @$ & ( %$ :( ( 8!A:(*!-$( A 8(%! -!AB "%!-! * B * - &! C A!:(* -$( * ' - @ '@ 5!! - A! (8! ( @ AL!$ ' L-( % @!#$% (((8 (' A!(#$!- $ '$ #$A8( ' ( %$ 'F8! <! #$!@8- #$A ($K$ (8! @F8* '- 3 (4 C%#$ *: '(( LC 'L((8!!9 '(( ( :( ( 8! '(( ( :(* -$(

8 @$A"$ <( '- %#$(8!A! $($- @$@ K! - :*! A%(+!!!:A!:*D!(#$ $K$!4(%#$ A( %#$ 7 #$ ($! $!!+ @!! 7!'A!(! ( % #$!@#$! A$%4(( A! (#$8! "#$* (! @ $% #$! C7! ( 8!! % @ *( '((%8 * '( # @(!@ *( '(( ( 4( 6! :(( 8! H C%#$ =* > *( '(( HC%#$ = &!* #$&!!:( ( 8!> #$A( %#$ #$!! +(F=H>IHA =H> I,0H! ' @ "#@ '"$ A!+( '! (8! '8!A(+( '!!% #$8( (' 8! F! +( #$ "%! ( 7 #$ + #$!@!-$ (#$"%!* '( #!8! #$ @(! #$!-! 9! -$ ( (A8#$$! ( $% #$8! E(8! ( ('" 7 #$ + A 7 #$ ( -%@!;8#! (:(8 * ( =.(:*> > :*F-$( '* (%%7 L (! $ #$#$A!! + #$ * (! % -#$ @ @=!L.$ $(!L> "% WL -$( '* (%%7%! 8! "#@ +A! ' FL (! + #$ * (! $ #$#$ ( HWL -$( '* (%%7 #$ "%! 6K$! #$#$ + ;!! <(@ $#$ #$ "! =@!!+ ' (>#$'" 7 #$+ > :*F&9#!:( &9#! :( ' #$! 8 6K$+ A8 + D!.$ $(! :* #$ ( 8!& 8 8!:* &9#!:(% #$ #$#$'(! ( F :*A @)0,H &^:*_ :*F-$( '* (%%7.$ $(! :*F&9#!:(.$ $(! &9#! :(!! 3

~ ~ r* E( r r < r *) = r f ( r) dr &9#!:( '"8#$&#$'!C'(! (A!(($ & #$! 8#$(! (7 > :*F:(+(7 :(+(7%#$ %A8 -$( '=!$A! + K!.$ $(!>!&9#!:( :*#$!+ @A <(@ "!8!D!(#$!-!!%8#$ 8!F Loss Volatility LPM = Var( ~ r ~ r < r *) = C(@ -$ (8!! (-$( '=.->!' F R R RTS1 P RP R = RTS = LPM1 LPM 4. Commodities 4.1 Commodity Futures ((!$($8!($(''A% #$ %('';! ((!@$! F&! =-% A (!A*> A 5! =< ' A-$A C >A:!8 #$'#$& @ =A @A <''>! & =6@KA($KA& @> &#$! A8#$* (! (#$!! A8*! #$ ((!7 %#$ 8! K % 8! C$ (''F% (AD! (! @ 1@ @ "'* %@ 8!& %? (! #$#$ 9 (A!$ 6!8!#$ @ * 8#! ( F ;!% '!@ "'*! * (! '9 % 8&!! * (!% #$#$#$! ( F ~π = ~ p q c( q) + n ( ~ p f ) (%F ~ p F *! * (!=#$ $%$'A!$%!Z> 1F A!8$!! * (! (! @!&! '8! #=1>F* (! (( F C@$. ( 'F. =$ * '" &!! * (!' > * 1!8!(* (! @%C! K! 9(%(! %#$ $%$'A8!!*(%! + #+ '$ K& %#$F

1 max E π η Var π q, n max E p q c q + n, n C% F ( ) ( ) %@8F ( ) ( ) [ E( p) f ] η Var( π ) q 0 q = 0 E p f η q + n Var p n = E( p) c' ( q) η ( q + n) Var( p) ( ) ( ) ( ) '"$ (''#$#$@ F 'I#J=1> #$! "#!(* (! (#$! @(! *(! ( #$!. #$F!. $! * G * (! (A#$ %D* 8 &=>!(C@$<( @ $A8!! C% #$ 'K & %#$F ( p) f Var( p) E n* = q + η (! #$@8= %$>.&.A! #$ '!(* (! (#$! %@$A!.A! #$!& 8!5!! "%! F n = q E( p) f - F n = η Var( p) <(( (''#$#$! E A 8&=> I' A 8 #$ (!!! & 8 D! =(!. >!#!5!! (& 8 $A!( '%@88 '! #$! * (! (#$! @ 8! C!! ( #$!- ($( %F L* (! (G!- (#$! K =! "> (''8!L 4. Gleichgewicht im Commodity Futures Markt 5 #$8#$ " #$ C%(! E#$' #$ C%#$! $A(F 1

&F (!F j ( p) E f n j* = 0 = q j + η Var j j η M j j j 1 1 =!q j = Q η ( p) f 1 ( p) ηm E 0 = Q + Var 1 η 'KF E( p) f = Q Var( p) M j ( p) & 8! #$ 5!9 $A 8 #$ #$8#$ 8 ' (? (! @ 8!=?R>A(! #$-! #$ 'D! K!(&=>R' #$!(J%J - (@ $A"-! ( A'"! ( #$!8!8(( %#$! '' @@8#$. '! 8 &=> &=>R'A(#$!!(!-!'" A! '. '&%$(-$( 6!* =!* (! @8($( $>&%$(C%#$ "% $! * (! @ $ &=> S ' @!A!? S A %$ ( C%#$ "% $ '<( #$(:(6!* 5(&=>I'?IA! '"$ #$@ - ( #$(E 5((! K(( ' A8+ #$@ @ C 8K$#$%! #$! @8#$ CG! ((!7.7#$ 8! (! ((!7 (! #$ :1!@ 8#$& % G- 8! <!G%@8 (!! 6! %'! #$#$! <(8G6(8! %(! * (! #$' 4.3 Cross Hedging $ 8! A! (! @!"%!. '8! 6 '%$% '"!@'#$%@ #$! (! #$#$. = 1!A ( #> & ( = > 6! '! 8!A!! %@ #$! ( $ #$! #$% % K#$ #$! *! (6!!AG%@8.! ( &K#$(!A! (%@ %!F ~ ~ ~ π = q p C q + n f f ( ) [ ] 1 &%! F1F* (! @ ' F. % 0

F* % ' F. $ F8 =1>F* (! (( &8!8%(!($ (8!!+ K9 F 1 max V = E( π ) η Var( π ) q, n 8(%F E( π ) = q E( ~ p) C( q) + n [ E( ~ f1) f 0] ~ ~!F Var( π ) = q var( ~ p) + n var( f1) + qn cov( ~ p, f1) &#$8(!- ($( A(! V = 0 q * =* (! (> q V! = 0 n * =C%#$ > n @ A!#J=1`>I' - #$F!!! * 8! * (! (#$!8!8 #$ ($ ( (''!!'" A!' 5'( (@ %; =''@ ; >&(!&(! (@!#$ K#$A%#$%#$ % =8#$G!. # > ( 6! $! ( *(! (#$! ( '( #$ (!!! & 8 F c' q * η var p 1 ρ = 1 β E p + β f E B + pf pf pf 0 ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( ) ( ) F!F β pf cov = var (6!( ( p, f ) ρ pf 1 = ( f1) σ f σ B = f 1 p E B = E f p = E f (!F ( ) ( ) ( 1) 0 1 f p * (! ( ( aa( #$!! * 8 ('"! * (! (#$! " IA(!( @!!! * 8 '"!* (! (#$! P8 #$6!!* (! $=!$D '!<( (@8#$!'>A!(#$#$! 6!!!($ IP$ IA!(8#$ 8!%! %D* 8 %$!(A(% %#$ 8!(! #$ =!- ($( O> * (! ( 8#$ #$#$ ( (%D 8! %D* 8 - %DF=N ' > &=> F = ' > ' E%! @(! * (! ('"!* (! (#$! #$ ( 6! ( ( $!! #$! %@ #$! (!6!A(8! (< #$%(8!

( 6! (%$! ( '"!E#$GC%#$ %!* ( 6<%! <(((! * (! ( C%#$ %! =(!<( ( ' >$(&'' '!( * (! (A 8! %$! $! & ' <( ( $K$! @(! #$%! @( #$(%! #$8!! -#$! @ #$A!( * (! (1`% @ A!% (!6!A8( (6!(9 A! C%#$ #$! <(9 8 #$'#$ &#$! @ $ 5. Kreidtrisiko 5.1 Grundbegriffe <! 8 8 (! $ 'A%!%! #$ @ '(F -! #$@$ '$(! N8 A (! #$ #$ ' C% 8! ' W5;$ '$! @ C K ' W - <!! 7#$ 8 #$ =(!> 9(A K%' 8!=! #$C 8$! -#$! A$! ;$ (!#> - '(<! #$!'!#$ ;% '! = (> - ;!'!-#$!#$& '!(' =%(!! #$#( 7> - &%#$#$#$ '=8!! @ %8 W> -! '(''% <!@ %8 $ '( %<!"% $ W C #$$(!#$ 6#$%* (%%! (!! (( F - A 9 7#$ '% <!!! C '% ( A 8 <! ' $.$! A! #$ #$ %'& <! '8! @ '&@ $A+ % #$! - C!+ $ -#( - C #$ #$ -#$%<!* (% 'F<!!#$ $! ( A& $ #$#$ $% (C 8 $!!(! - $( #$A #$$(!= '#$8#$ %O>!( A( '! ( @ #$C! (A$APG*=3> ($!P( ('*(#&#((7A 3=/>AG3/ * (! (#$! % #$!#$ <( ( 1`A, 1`A3 =b ' I,> =b ' I3> 1 )

. (@! $( #$-#$8#$!!! <! '!@ 5! + $ 8! <! #$@A %(! %% *( '(('' %#$ * (! =4.G > $% #$ #$ (1 <! % = K! #$'A C@$! $ A-7 (> % C@'"!<! '5 %8! &! C-&:5(3A! (! #$C-&: 5%K8!C-&: 5%$!'' @ &'(!! K''!! $ K( <! ( 4%D 8! ( ( GC % 8#$!-!! *(( =-*>! ((!7J 8! #$!#$ A (@ C$ =%&(>A @G! ' -#$!@ #$'(8!#$'@ (%8!!-#$! 5!!-#!$% ( '" (C! A!!#$ 5! *((!" '! #$!#$ (! %! *( (A!! 5! 1!!! #$8 8#$ ( $ ' F ((!7J!'!' C! ; '5 5 A!; $ 'KC!'!' ( % (!'!&( ((&(( ;!'(!!* (%! %#$ : '@! (!(' ( A @!! '!!*( (A8(! #$#$- ( % ( F #$;$ ; I'*( (' $% = @>; = $%! (! '@> W "%! ' #$#$ @ %A! "% @ ;$( @(!!; $ #$! @ 8$A ( @ ( 7A!#$8! @!( 7 ' #( 7F #$!!'!+ A! #$+ 8! C!C @ "#@$ 8!5!; $ #$ #$(! :(I=N#( 7>!(! ( 7:(I =N#( 7> + C! <@$ #$A! K#$ &'(! + ( <!(( @ 8 8 (! + (@#$ + +! <((@ F! 8 + A! 8 +!+ - ' 8 + 8! '!(%@8$( #$' G (! ( 7G% 8 + 8!$!+!$#$C@ %-! (+ VaR - ' +,

5. Expected Loss und Default Probability &9#!:(A(! 8 + A@#$! K@ F - C '8$ #$#$F8!%! #$!(! - & 8 + 1 (F8#$ #( 7G:(G@ #$W - & 8 &9( F8#$!( @W! C '8$ #$#$=!' $ #$#$ % * (!> % % @! C '8$ #$#$ "% @8 P$ '! <! @ %A " C '8$ #$#$% #$ 8!! #$#$#$ ' G $ #$#$ #$ '" C '% #$8!A (F PD = 1 [( Pnd [ t = 1] )( Pnd [ t = ] )] F P = 1 [( 0.8) ( 0.9) ] = 1 0.738 = 0. 6 D D$ C '8$ #$#$ % #$ #$ ( ( #$ #$#$A 8! ' G$ #$#$ ( (#$ C '$ #$#$% #$#$@ F d = 1 1 d m 1 y + $! C '8$ #$#$"%!;$%(C " $($ =CCC% >! C ''$ #$#$"%!;@ A 8 #$8 A($($-#$! 1 @ $A8$!%'C =%>!C '8$ #$#$"%!;%A8L!- "% %L< $%8#$D$!! (A(! 8! $(#$(! $!"<( 5! <(1 @! #$ (#$' $ #$#$@ $(#$ 5!; $ ( T% 8$ #$#$ (F $!(% 8!!$ #$#$%A %@ @ 9! 8!F M A B C D #$! C '8$ #$#$ P$ P$ (!' I!' I (!'!' C P$ I3 I C / C '8$ #$ P$ A B C 0.97 0.0 0.01 0.03 0.93 0.1 0 0.0 0.64 0 0.03 0.3 D 0 0 0 1 -%@#$!C '8$ #$#$ 9$ #$ '" *((=*((A!A $#$#$A(%GCA(! 8 > /

5.3 Exposure &9( %@#$!+ ( @+ K8 <! #$!!(A%!&9( %$(=;G>! *((A( &9( I9=+ Q> + F 8! @ ; A'( F' 8 *(&9( %@( '@ "'; P#$* (!! *(&9( % ( =@%-8A ( 8!A:( 4(>(! =% -$( 4(> & 8 8!*(&9( #$! 8! %#$'' 8! A 8! &9( R @ %;. &9#!!&9( &&F ECE max( x, 0) f ( x) = dx C( @ +! (! &9( &!' &%! &9( A! % $ #$#$#$"% #$ 8! WCE α = f ( x) 1 dx " $%E( =&9( '" ( 9(!' > 8 I!+ @ % #$#$!&&F 1 6%E( ECE = E[ x x > 0] 1 ECE = σ π σ ECE = π &! #$!F WCE = 1.65 + = 1.65 =8cI> 5.4 Zinsswaps & =!> & &9( ( @ $%! @ P$ (;$ (* (! 8#A! #$ <!G!; '%%!!!!" '#$* (!! ;8A%! %;'9;@$ #$8!A($!C #$! E( '! *7 '#$ #$A '9; =@,H>@ @$A! #!'" ;$ (:54M9%=@:54M%> 0

+ K!# % #$#$#$! ( F V t,rec = B var (F, t, T, c, r t ) B fix (F) 8(%F F#=E(> #F( ( F$ ; F;! * (!.F+' -8%@$#$ '!: '@!(!A(!! '9;( #%$( (!(8$A!-#$! * H % 5! 8# ( '9 @8&''(F! '' (''=$ ; #$ $ ' ;$( @(>!! C( ('' =! '! ;$ 8!A! 8 ;$ (#$ $!A8(! #$! &9( %@8! (%>& %#$(@8 '&''A8(% @! : '@!-8!'' ("% 8A8$! @( 7! C( (''!6 ( %!&'' -8(( '' ( <('!@G C( (= (> ( <(%( "!!&9( A!! *7 @A!( -!G (! + '! :%!! -8 'A ( $! #$! ( '' @@8#$ '9! + &9#!!&9(! KA 8! = 8 > '' @ @8#$ '9! K! @ &!! : '@8! %A8 (#$ 8;$ $!!! C$ %$! ( %@"#$! '@! (( ( ;( #$! 9! *(! &9( %F D = k( T t) mod ( ) = σ t σ r t r0 &'(F σ ( V ) k( T t) σ t = -89( && -8+.

(!'' #$ F dσ ( V ) 1! = k( 1) σ t + k( T t) σ = 0 dt t 1 t = ( T t) t T t = 3 &9( (9#$C% '(! : '@ &%@$#$ '!9&9(!! ; E( A( %#$'"!& 3,H F WCE = 1.65 σ T WCE = 1.65 kt σ 3 T 3 T T WCE = 1.65 k σ 3 3 " &;% 'F 1 3 WCE95% = 1.65 k σ T 3 3 &8#$(. 5.5 Kreditderivate E%!-8#$5 A ; (@ 'A% 8 @$ L#$ L <!! A! #$! <! (! * % +( A!$($-( G(! ((@ ($ <!( ' $%A @(#$ @ '( <!! #$<'@!! 7= (! $ >A! C "% = %' (! #$(%(8!>!#$!*7(''='9(! + %> '#$(!<!!!!' -8 * (#( 7 (!#$;$!* (#(-! $!'"! &%!;$ (* (#(- * (#(- @$!'' @ @8#$!&9(!! #( 7 C * (#( 7!' -8 (!;$ =L* L> %!;$ =L+ #$ L> * (#( - F C $ ( (!A P$ '@! BX;& #$! <! (%!@$!!'" D$ #$* (,% =I,JGG> &!P$ 'BX; =' >A! (! /H! )H! *(( K #( 7 8! 8( 8!@$C!'' @@8#$#( 7!E(A(/( 3

;$ -KF$-=+ 1 (A8>A9% =@ 8 + 1 (>(! $7#$:'!! 7 9% =E(>@$#$! - '$ (!A!@!+ J (' J=!- A(%!(!!' >(! J.$ $(!J= %T% #$ %+ >K#$!' -8!* (! @$A( (%$' (! ''8!(!($<! (M+ '- #$F -!<! (!* (#(- 8( '&!$% K#$ ' <( (@8#$! 7!* (#(- % 8! C * (#( 7.( -8 ;$ ' @ ;$ ' @@ * (#( -.( -8! #$;8 #$% * (#( 7 '!* (#( -!!! 7! $!'" ;$ ' @@ C! %;8A 8( %'9; #$8!A 8!$! (%$';$ #$ ;$ #$ FC$(!(( (HC@$!( (! @$C:54M,% (!'=($@!' O>( '3,A! :54%3H C@$( (=H(JJ>I( CL@$L! =G,H(JJ>IG,(C $,( C $:54M,%I3,HI3,( C $(),(=IGM,M3,>( $ C! K((#$ (! (! % A($! C %@ $!!-!( 8! $! * (#( 7!'' @@8#$!! -!%+ '!=%%>'9 ' @-! *7(''!- (F *7(''I=-. N> ( E( 8(%F -. F-!%+ ' F'9 -! *7(''!-(8($( #$-(!+ ( %#$ 8!A($!-!4(@ + '" *7(''(F *7(''I9=-N<A> ( E( 8(%F -F-! <F- -! FC$((!A: '@! 4(P$ A( (H' @@. 7 =/,H>A!!-!% @ $ ; (,%C#$!-!4(- -!/%= (#$ ->% + '(!. 7 '/HA! *!(!A/H%7( 0H& -!(%4(@$!'' @@ 7 (!-!/%=- >

C @$! 4(F PStrike PMarkt 10.54 101.6 Nominal = 100'000'000 = 1'80' 000 100 100 C! *7('' #$ '!! (% #$8!F *7(''I-! ( E( F *7(''I=N/> / JJIJ/J '' @$! #$!C (9(! (% #$ <(9!!:!E(:EF * (! =* (#( 7 > :54 M9 %! ;$ *!:!E( :E %! '-*+ CCCC :54 M7 * :54 M9M7 %! ;$ 5( "!8 (<!! %#$ #$!#$C@F - + #$ $#$ C@ o $( #$C '8$ #$#$ o &9#!:( o + #$ o %$( - L #$ LC@ %(%#$* o @(!-!(! C o %!% %8 *!''@ o $( "!8 '!(C %#$! ((!A8(% (%$' (! (( (!! $( - ' 8!&!F (F +N-I< N ((! N- 8(%F +F 8 F (( ; -F& : : '@ + <FE(! 8 #$%A8!!! K $ & #$ ( '' 8! 4( '! 8 - #$!!(! &< < (

5.6 Portfoliomanagement ) &=% #$!!>$*( ' A!#$ +@$( &@((@ @ P!&@(( % + ( & % #$'"! *( '(( ( 8 + '" %; (!A@ P$ + #$! - 'F! 8 + A! 8 +! - - $ #$!#$ * # &9#! :(8!( A8$!'"! 8 +! <(! <% =<(! K((#$ <> * # '- #$#$ K'" 8K$#$ #$!! <!"% 8@ 8!A (! $"% 8=+ #$ 9(!# >!<! -#$ #$ (#$ + ( ='" &@((> %@8 ( ='" &@((> (! C! " 7#$ &'' % "##$ 8!A %(! ( <( (! &@((! A ( <(@ ( '@@ K =! "% $K$&9( #$>.$( % 8 (!A 8$% #$ * ## (!! #$@$%(!#$$!! < 7 F - ' G(! G(G ' G(!(!% $!#$ 'C 'A8$!% G(G #$ (( - <(!( (!( ' (K((#$$%! - -! @ (! - (!%@K((#$(!! C ' #$=@ (>A8$!! @ (! #$( $ %!!! (!!! M(-!! #(P* (! # G(G (!A8$!! M! @ ' G(!G(! +(!! @ (!A!7#$C@8$!!$% #$% #$8!5 #$!!@ % (!(' ' ( (- (@ "# ''8!A8#$ (9 *( '(($! 6. Operationelle Risiken ein Abriss '(F L ( + '(!!1 (! '$#$ -7!* (@! A#$!9 & L & + #$A ( ( =%@8 > @ %8 A %!! &!! C-&: 5 -!! $ D #$ K&9( Expected Loss + $ ' K((#$ < CVaR (95% Quantil)

#$!#$C@@ #$!<%!!@ # (( ( -!( @ o <%! 'I (8 - -!!@ o <%! 'I= 5!( > - C!#! C (#$ o 5 C (#$ o :( % (C (#$ o -#( #!C (#$=@ C@A!!-71 % "##$> - <7(( o - #$#$<75!( @- o + 8! (7J#$E@8 o (1 '@ #$ $#$ $(! + ( ($K!! + (! - :(!"! #$+ #$ ''8!! + $! ( ( (! & '(!! #$'#$%#$8!8 #$'#$(=''@>+( #$!( %A8(! <(! -#$ $! -#$!!# 7. Kapitalallokation und Performancemessung 7.1 Perfomancemessung (ex post) " #$! #$! * '( # % #$ A8 (9(!!8 A(! 8$(#$8!(A!!!@! %! #$!! =4&A 45 #>!(#$ A8!! (!D!C4= G!D! (= G!D!>#>!' FBG!5G6! $%P$ 8(D8( 8 #$' $!% * '( # @W!!'$ ( + #$8!@!+A! (G!D * '( #@ 8F 8 E( +( + (* B /H 5 ) 3,)H 8(%F +IE( +( #$! E+=33H> =%8B> +I I00d!F C*I8+ =%8B>C*II,0d/H ( =$! +> ( #$ %$A ( GA <!G!( ( A:1!! (!!@! <((!( '((% "##$-!G( #$ 8 =8( <( (@8#$! 6! %$> K!&#$!

'#$#$ 8 (! @ (% #$ 8! C4G$(!! #$! -#$ F > ( F (&9( A+(!<( ( > <((F $! <('!@!!;$( @('" +A ; #$'" ( #$< > *'( # FC!D!!! 5;!C4GC@$%!C4%! &+C=&#((#+ C!!!>A! #$K' $% * (!"%!(8!!$ F &+CI8N=< > F F<(@%@8 (!D + @ Gewinn ( Kapital k) EVA (!F RAROC = = Kapital Kapital ;A!! C4 K =(! #$> C4(!E * + C@=E*+> G* (!5((! <F Gewinn + Kapital NPV = Kapital 1+ k Gewinn + Kapital Kapital ( 1+ k) NPV = 1+ k 1+ k Gewinn ( Kapital k) EVA NPV = = 1+ k 1+ k E*+ G* (!5( #$(! 8!&+C! * (! &#$! E*+ R! ( (! C4G &#$! " $ (! #$! C8!! C4! (%#$A 8! (!( #$ %#$!!' ( # '! 7#$ 8 8! $( G* (! #$ A 8! ( =@;@$ >D!* (! '%@8#$(* (!@ * (!! ; 5 (! &+CGC4G$(!8!!! %!.! '( '"$ F F$ $!.! H!($ 8 #$'8A('" D!&( ( 7'"$ 8!A! '!&+C% $ C( 8! (!D <(@ ( I,H (!!'! #$ '"!; ( = #$! (>%A! &+C% &$!#$ (F &+C IN,H I0 8(%F F#$#$ 8 F; ( 5(#$!( @$!.! #$! &$!#$ 8 (8! '8(! &+C 8!! #$!% A!( @ $F )

I0 99I0I,0Hd3H 5 ( 78!(3H!&+C(!.! %@$ E(#$!.%(-F 8 E( +( + (* B /H 5 ) 3,)H! ( G %#$'"!%!.! F BF &+CIN,H I, ( I&+C 3HI/ 5F &+CIN,H 3I0, ( I&+C 3HI0, 7. Pricing (ex ante) &+CC@#$#$ '" 9(* '( # #$ A(! #$ '"!9* #* (! '"! (!D! *(! 7 8!" ;8 '!%8F - ( KF 8!%!-!%@"#$%"$ - <(F 6!#(A 8 ( ( <(A %( =!! >A- A 8 <!(=I9:(> &+C% #$#$F &+CI& KN<(N= >!&#$! &+CR A8!! -8 A(!F & KR<(M= > %@8F! KI<(M= > 5!* #* (@* (! '(8$$ &@(( A!( K $ #$!#$ + 8( $ (. ' @ + #$!.(%! @- F * #"% ( 8! &9 #$ $! <( <!! % #$! ((! 8 +! <! ;! <( $! <! ( '"!C! -!.( 9 E( %#$'" &+CI! * =8O> #$!. ' <( <! E( <( (( %( '@ + 8( F (! *( '((!4''# (. 7 C '! (-'' $% #$! @ P$ (! #$(A()G* (! ='( >@ %A%(! C.G,

#$'=!C. ' >-(8#@!-'" *('#!<!#$' %! *( '(( %A! *('# %%%! (!G C '%+ #$ '(8#$@. ' 7.3 Kapitalallokation " #$! A 8 < @ (!# % 8! A! (8! <(! ( * #%@ K! @ + <( ( '('' @8#$! * (! %#$A "% #$@!-! * (! G+!(! #$(@ $($ %KK((#$< '(+ @ * #!$%! #$ + (% * (! %#$F ](I $+* (! N $+($* (! #$! (!* (! % #$! <(@K#$<(@ (!<( (!.((#$% "##$ 8!A #$@! C@!(AF S $G ; :K!<(( (%%#$'"'C@F > <((#$* (! G+ + %#$ <( (A 8!@ < (@ @ $($<( > <((#$ * (! G+ +8!( A!!(@ 8!%8!% <( (%#$ > <((#$ + (8! #$@A8!@ 8<(@ )> <((#$ + + ' ( (+ A% $ #$8 @ % #$ =! +'" D!&@ (! #$!!(#$ '! ( #$%(8! 8!>,> <((#$ $(!! <((A 8! (%! &@ (! %( 8! <( (% "##$! (! <((@ &D!(#$$ #$8 @ % #$ β = cov 7.4 Theorie Expected Loss (8!< #$#$%K G K((#$< '( unternehmensweiter VaR ( RenditeProd ; RenditeBank ) var( Rendite ) Bank Summe der Produkt VaR 4''#$#$!!C4G<(@( #$* (% %! 8!% (#$#$%8( A(%! C4"% $! 8 9 C! *( '(($( =C*> %A! 7#$ % 8 8!A /

8$! 7#$ #$%8! % 1! CW 6!C! '(#$ * (%#$G* (!(!(! =@! #$ ->& @#$A!#$! $8! 9 A8(! 6! $!% '( 8! =( @ A! 6!G! ''@> "!! *((#$@A!F `I #(=Y. A>M #(=Y E AY E > 8(%F `F! Y. F!!$!% (! *(( Y E F!!#$$!% (! *(( Y E F!!#$$!%! F'"!< "! ' (L( (L! &%! F #(=Y. A>F ( #(=Y E A Y E >F * '" #$ $!% Q $K$ % #$#$ '(#$' ( '" *((A8 (*((!%' K $ 5(#$! (''$A($!(5( * (! %(! 5(* (! DA8 '(''%$! %8 <('' (*(( =! #$> $%!&#$! "% = (>5( @ @ '' C4!#$! -(!A8F - %8 ($ ( $!#$($! -! (! <( @@8#$ 5(! ( '((! %!A(!Ie #(=Y E AY E > - e #(=Y E AY E > #$! L( (L "!5(!C4'((F -! ( = '(! 7#$ > % A(! (#$#$$!% ( $!! -!8!%$!! =%@8-#(!F+ )#$ +> -! <(@8!#$!!! =(#$! C*>A(!!* '" @ @#$<% 0