FELDVERSUCHE Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

Größe: px
Ab Seite anzeigen:

Download "FELDVERSUCHE Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER"

Transkript

1 FELDVERSUCHE 2009 Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

2 Inhaltsverzeichnis Seite 1. Witterungs- und Wachstumsverlauf 6 Krankheiten und Schädlinge 6 Jahreswitterung, Niederschlagsmengen 7 2. Anlage, Beerntung, Versuchsverrechnung, Beratung Versuchsansteller-Übersicht, Maßnahmen Sortenversuche 17 Sortenverzeichnis 17 a) Prüfung von Rizomania-toleranten Sorten (SV-R) 18 Bergtheim 18 Frankenwinheim 20 Gnodstadt 22 Gützingen 24 Giebelstadt (ALF WÜ) 26 Zusammenfassung jähriges Ergebnis Süddeutschland 42 3-jähriges Ergebnis Süddeutschland 44 b) Spezieller Sortenleistungsvergleich (SSV-R) 50 Gnodstadt 50 c) Erdanhangsprüfung SVR/SSV-R, LNS-R 52 d) Leistungsvergleich Neuer Sorten (LNS-R ) 54 Gützingen 54 Herchsheim (Strube) 56 Seligenstadt (KWS) 58 Zusammenfassung jähriges Ergebnis Süddeutschland 66 e) Wertprüfung WP2 Gützingen 69 f) Wertprüfung mit Nematoden-toleranten Sorten 70 g) Sortenversuche bei Nematoden-Befall Buchbrunn 71 h) Sortenversuche bei Nematoden-Befall Gollhofen 72 Zusammenfassung jähriges Ergebnis Franken 76 Sortenstreifenversuch Rübenkopfälchen Gollhofen 78 i) Saatgutaktivierung Strube Oberickelsheim 80 j) Saatgutaktivierung Syngenta Oberickelsheim 82 3-jähriges Ergebnis Franken 84

3 Inhaltsverzeichnis Seite 5. Prüfung von Insektiziden in der Pillenhüllmasse 85 Ringversuche BAYER/FCS/SYNGENTA 86 Acholshausen 86 Allersheim 90 1-jähriges Ergebnis 93 3-jährige Ergebnisse Prüfung von Fungiziden gegen Blattkrankheiten 97 Brünnstadt 97 Giebelstadt (AELF WÜ) 1-jähriges Ergebnis jährige Ergebnisse Herbizidversuche 107 Versuche zur Bekämpfung breitblättriger Unkräuter 107 Frankenwinheim 108 Uffenheim Düngungsversuche 123 a) Stickstoffoptimierung 123 viehlos Bergtheim und Giebelstadt 123 mit und ohne Bio-Gas-Gülle Gollhofen 124 mit und ohne Bio-Gas-Gülle Herrnberchtheim 125 Zusammenfassung jährige Ergebnisse jährige Ergebnisse 137 b) Feldaufgänge in den Düngungsversuchen Zuwachsversuch Eßfeld jähriges Ergebnis Projekt Winterrüben-Anbau Köpfen und Entblättern Sägerätetest Monitoring Nematoden (Heterodera schachtii) Übersicht angelegte und ausgewertete Versuche Ortsversammlungen Kommunikation mit dem Eibelstadter Rübenteam 157

4 4 Die Arbeitsgemeinschaft Franken für das Versuchswesen im fränkischen Zuckerrübenbau Geschäftsstelle Eibelstadt ist eingebunden in folgende Institutionen: 1. Kuratorium für Versuchswesen und Beratung, Ochsenfurt, welches die Versuchstätigkeit der fünf süddeutschen Arbeitsgemeinschaften finanziell begleitet, koordiniert und Beratungsinhalte erarbeitet. 2. Institut für Zuckerrübenforschung (IfZ), Göttingen, das 9 deutsche Arbeitsgemeinschaften koordiniert. Das IfZ leitet den Koordinierungsausschuss (KA), der sich aus Mitgliedern der Zuckerwirtschaft und der Rübenanbauerverbände zusammensetzt. Unterabteilungen des KA sind die Arbeitskreise Feldversuche Pflanzenbau Pflanzenschutz Sorten Verfahrenstechnik Die Gremien erarbeiten Versuchsfragen, die dann koordiniert bundesweit bearbeitet werden. Das IfZ erstellt die Randomisationspläne, besichtigt die Versuche, sammelt die Einzelversuchsergebnisse und verrechnet diese überregional bzw. bundesweit. Den einzelnen Arbeitsgemeinschaften bleibt noch ein kleiner Spielraum für eigene, gebietsspezifische Versuche. Für die Unterstützung bei Planung, Anlage, Verarbeitung, Untersuchung und Auswertung der Versuche danken wir allen, die sich daran beteiligten: Institut für Zuckerrübenforschung, Kuratorium für Versuchswesen und Beratung, Landesanstalt für Landwirtschaft, Landwirtschaftsamt Würzburg, KWS Saat AG Seligenstadt, Fa. Strube, Ring Fränkischer Zuckerrübenbauer. Ein besonderer Dank gilt unseren Versuchsanstellern für ihre Tatkraft und Mithilfe. Wir bedanken uns sehr herzlich bei den Pflanzenschutzmittelherstellern, den Züchtern für die Überlassung von Mitteln und Saatgut für die Versuche, der BayWa für den Schlepper zur Ernte, der KWS für den Rodertransport per Tieflader von Regensburg nach Franken.

5 5 Anklam Arbeitsgemeinschaften: - ARGE zur Förderung des Zuckerrübenanbaus in Norddt., Braunschweig - ARGE zur Förderung des Zuckerrübenanbaus in Norddt., Uelzen Braunschweig - ARGE Zuckerrübenanbau, Bonn - ARGE für Versuchswesen u. Beratung im Zuckerrübenanbau in Hessen und Rheinland-Pfalz, Worms * Bonn Worms Regensburg Franken Baden- Württemberg Könnern Zeitz - ARGE für Versuchswesen u. Beratung im Zuckerrübenanbau, Baden-Württenberg, Heilbronn* - ARGE zur Förderung des Zuckerrübenanbaus Regensburg, Barbing* - ARGE für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Franken, Eibelstadt* - ARGE Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz* - ARGE zur Förderung des Zuckerrübenanbaus Anklam *koordiniert im Kuratorium für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau, Ochsenfurt Fachbeirat der Arbeitsgemeinschaft Franken: Ernst Hahn Dr. Eberhard Krayl Winfried Strobel Johannes Menth Verband Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v., Eibelstadt - Vorsitzender - Südzucker AG Mannheim/Ochsenfurt, GD Mitte - stellvertretender Vorsitzender - Verband Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v., Eibelstadt Verband Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v., Eibelstadt Ernst Merz Südzucker AG Mannheim/Ochsenfurt Rübeninspektor Dr. Klaus Bürcky** Kuratorium für das Versuchswesen und Beratung, Ochsenfurt Dr. Klaus Ziegler** Verband Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v., Eibelstadt - Geschäftsführer - **Mitglieder im Koordinierungsausschuss

6 6 Witterungs- und Wachstumsverlauf, Krankheiten und Schädlinge 2009 Der Winter 2008/2009 war wieder mal ein Winter mit unterdurchschnittlichen Temperaturen bis minus 17 Grad über einige Wochen. Der März fiel überdurchschnittlich feucht aus. Die ersten 5000 ha Rüben wurden um den 20. März vor allem im Gerolzhöfer Gebiet gesät. Vom 1. bis 6. April war die Hauptaussaat. Bereits sieben Tage später gingen die ersten Rüben auf. Da es Mitte April durchdringend regnete, gab es keine trocken liegenden Pillen und deshalb Spitzenfeldaufgänge bis über 90 Prozent. Im gesamten Gebiet und auf allen Böden waren die Rübenbestände ideal. Ein bis zu fünf Grad wärmerer April ließ die Rüben explodieren. Die günstige Entwicklung setzte sich mit regelmäßigen Niederschlägen im Mai fort, so dass die Rüben in den ersten Junitagen schon die Reihen schlossen, - zwei Wochen früher als normal. Gut beraten war, wer die Altverunkrautung und den Getreidedurchwuchs vor oder gleich nach der Saat mit Roundup beseitigt hat. Mit der frühen Rübenentwicklung waren natürlich die Herbizidmaßnahmen früher als normal fällig. Witterungsbedingt haben alle Herbizidvarianten bei richtigem Einsatz hervorragend gewirkt, weil die Bodenherbizide zeitnah zur Wirkun g kamen. Die Bodenschädlinge des Frühjahrs konnten durch die rasante Rübenentwicklung wenig Schaden anrichten, Läuse waren selten. Die zystenbildenden Nematoden waren im Juli trotz hoher Niederschläge am nesterweisen Schlafen erkennbar. Der frei lebende Nematode Rübenkopfälchen hatte ideale Vermehrungsbedingungen schon ab Mai, so dass im September auf manchen Schlägen großflächig faule Rüben zu finden waren. Ditylenchus hat 2009 deutlich zugenommen. Der Juli fiel mit über einhundert Litern Regen pro Quadratmeter sehr feucht aus. Es folgten zwei trockene Sommermonate. Glücklicherweise reichte die Julimenge für die Versorgung der Rüben im August noch aus. Der trockene September förderte die Abreife der Rüben. Der Oktober war durchschnittlich. Die Blattkrankheiten - voran Cercospora - traten leicht überdurchschnittlich auf, weil der Juli nass war und aus dem Vorjahr offensichtlich noch ein höheres Infektionspotential vorhanden war. Durch den trockenen August war der Anstieg etwas geringer; häufig musste dennoch eine zweite Behandlung gemacht werden. Eine hervorragende Niederschlagsverteilung - verbunden mit überdurchschnittlichen Temperaturen während der Vegetationsperiode - führten zu einem neuen Spitzenertrag von 76,6 Tonnen/ha bei einem von 18,68 und einem Standardmelasseverlust von 1,31 Prozent. Der Zuwachs der Rüben ist bereits Mitte Oktober zum Ende gekommen - ein Zeichen für die frühe Reife. Die hohe Erntemenge ergab eine nie dagewesene Kampagnedauer von 124 Tagen ( ).

7 7 MONAT JAHRESWITTERUNG (Kleinwanzlebener Saatzucht, Seligenstadt 2009) NIEDERSCHLAGSMENGE TEMPERATUREN SONNENSCHEIN lgj. Mittel lgj. Mittel Tagesmittel +/- zum lgj. lgj. Mittel Std. mm mm % des C C Mittel Std. Std. in % lgj. Mittel C lgj. Mittel Januar 47, % -0,78-3,20-2, % Februar 39, % 0,34 1,00 0, % März 47, % 4,16 5,10 0, % April 45, % 8,35 13,10 4, % Mai 57, % 13,49 15,00 1, % Juni 73, % 16,34 16,60 0, % Juli 75, % 18,22 19,00 0, % August 59, % 18,50 20,10 1, % September 52, % 13,74 16,10 2, % Oktober 52, % 8,84 9,00 0, % November 52, % 3,56 7,50 3, % Dezember 50, % 0,36 1,10 0, % Jahressumme % 105,12 120,40 115% % Monatsmittel % 8,76 10,03 115% % Veget.-Zeitraum % 101,6 114,0 112% % % 101,5 108,3 107% % Überschuß Defizit zu % 0,1 5,70 5% %

8 Niederschlagsmengen 2009 in mm KWS Seligenstadt 8 mm 2009 (696) mm (654) Jan Feb März April Mai Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dez

9 Temperatur 2009 in C KWS Seligenstadt 9 5,0 0,0 5,0 0,0 5,0 0,0-5,0-0,8-3,2 Jan 1,0 0,3 Feb 5,1 4,2 März 15,0 13,1 16,6 16,3 20,1 19,0 18,2 18,5 16,1 13,5 13,7 8,3 C 2009 (10,03) C (8,76) Mai Juli Sep April Juni Aug 9,0 8,8 Okt 7,5 3,6 1,1 0,4 Nov Dez

10 Sonnenschein 2009 in Stunden KWS Seligenstadt Std (1644) Std (1582) Jan Feb März April Mai Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dez

11 Bergtheim Brünnstadt Buchbrunn Düllstadt Eibelstadt Eßfeld Euerhausen Frankenwinheim Giebelstadt Gollhofen Gnodstadt Gützingen Herrnberchtheim Oberickelsheim Seligenstadt Uffenheim Unterpleichfeld Allersheim Niederschlagsmengen in mm Versuchsstandorte mm 2009 (413) Acholshausen

12 12 NIEDERSCHLÄGE AUF DEN VERSUCHSFELDERN 2009 Jan. Feb. März April Mai Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dez Summe Summe Versuchsort vom vom in mm bis bis Acholshausen Allersheim Bergtheim Brünnstadt Buchbrunn Düllstadt Eibelstadt Eßfeld/Breunig Euerhausen Ettleben Frankenwinheim Frankenwinheim Gerbrunn Giebelstadt Gnodstadt Gollhofen Gützingen Herrnberchtheim Neuherberg Oberickelsheim Schwarzenau Seligenstadt Gut Sächsenheim Uffenheim Unterpleichfeld Unterspiesheim Veitshöchheim Wadenbrunn Würzburg Durchschnitt pro Monat

13 13 1. Anlage und Durchführung der Versuche Die Versuche wurden mit 4 Wiederholungen angelegt (Koordinierung BRD). Alle Sortenversuche wurden 2009 zum siebtenmal zweifaktoriell angelegt: 2 Wiederholungen ohne, 2 mit Fungizidbehandlung. Die Parzellengröße betrug bei Herbizidversuchen 30 qm, bei Sorten- und Insektizidversuchen 10,50 qm, bei Düngungsversuchen 30 qm. Sorten- und Insektizidversuche wurden mit dem dreireihigen Versuchssägerät der ARGE ausgesät. Die Düngungs- und Pflanzenschutzmaßnahmen hat die ARGE durchgeführt. Andere Versuche wurden mit Einzelkornsägeräten, die im Versuchsbetrieb vorhanden sind, gesät. Bezahlte Fremdversuche, die nicht im Versuchsbericht erscheinen, nehmen zu. Für die KWS und Industrie-Firmen wurden Insektizidversuche gesät und zum Teil ausgewertet und beerntet. Durch Nematodenbesatz schied der Sortenversuch (SV-R) Bergtheim nach der Ernte aus. Ansonsten konnten alle angelegten Versuche bis zur Auswertung durchgezogen werden. Unterstützt wurde die Arbeitsgemeinschaft im Sommersemester vom Praktikanten Manuel Metzger aus Hopferstadt, der dem vorjährigen Praktikanten Michael Döppert aus Welbhausen nachfolgte. 2. Auszählung, Bonituren und Bodenproben Die Entwicklung der Rüben, Unkrautwirkung usw. wurde laufend beobachtet und mehrmals bonitiert. Die Bonitierung erfolgte mit der Skala 1 9 (1 = günstigster Wert). Die Versuchsstandorte wurden nach EUF auf ihren Nährstoffgehalt untersucht sowie der Nematodenbefall festgestellt. 3. Ernte und Aufbereitung Alle Exaktversuche mit Ausnahme des Zuwachsversuchs Eßfeld, wurden mit dem dreireihigen Parzellenroder vom bis beerntet. Zum neunzehnten Mal kamen unsere polnischen Erntehelfer zum Einsatz (Andrzej Tarakowski und Mariusz Kowalski). Beerntet wurden bei den Sorten- und Düngungsversuchen 10,50 qm je Parzelle. Die Rüben kamen in kg-säcke und wurden in der Aufbereitungsanlage der Zuckerfabrik Ochsenfurt gewaschen, gewogen und aufgearbeitet. 4. Auswertung und Ergebnisse Die Verrechnung der Versuche konnte am PC der Arbeitsgemeinschaft selbst vorgenommen werden. Die Sortenversuche wurden mit dem Programm Rübezahl verrechnet. Die Daten der Sortenversuche wurden weitergegeben an das Institut für Zuckerrübenforschung, das Kuratorium für Beratung und Versuchswesen und an die Landesanstalt für Landwirtschaft. Bei den allgemeinen Versuchsfelddaten wurden die anrechenbaren Nährstoffmengen aus Vorfrüchten, organischer Düngung und Carbokalk entsprechend der EUF-Empfehlung übernommen.

14 ORT Acholshausen Allersheim Bergtheim Buchbrunn Brünnstadt Düllstadt Eßfeld Frankenwinheim I Frankenwinheim II Giebelstadt Giebelstadt Gnodstadt Betrieb Balling-Eirich Ulrich Dittmann Michael Schneider Martin Schlager Gottfried Ruß Herrmann Bremer Lorenz Breunig Peter Fackelmann Ludwig Ulrich u. Michael Pabst Am Darstädter Weg Am alten Bild Urlaß Buckelacker Schloßgarten Flugplatz Brünnstadter Str. Kunzmann Otto Außer der Marter Fuchs Jörg Schmidt Hermann Schlag bez. Heneberg Allersheimer Grund Allersheimer Grund Dollhausen Bodenbearbeitung Wachstumsdauer Niederschlag Ernteergebnis Herbizide in kg bzw. 1 pro ha Herbst- Ein- Saat- Aus- Ernte Tage SMV Ertrag Pol. Sorte Vers.- VA/Band* 1 NAK 2 NAK 3 NAK Fungiz. Sonstige pflug ebnung komb. saat mm t/ha % art x Grubber Okt. Grubber Okt. Grubber mit Packer mit Packer Grubber Dez. 1x 2x Kreisel- egge x 2x Kompaktor 2x 2x 2x x x V e r s u c h s a n s t e l l e r - Ü b e r s i c h t - M a ß n a h m e n , ,60 Berenika , ,34 1,19 1, x , ,43 1, , ,26 115,7 1,27 1,29 1,18 1,12 1,25 73,5 18,50 105,7 18,30 76,8 88,7 89,4 110,5,0 101,9 98,8 20,18 19,22 18,22 80,4 18,32 18,38 20,45 108,6 18,55 113,3 114,6 18,88 18,80 Berenika Theresa SV-N WPNT Beretta Saatgutaktivierung Nema- Sorten Beretta SV-R Rubens Rubens 18,76 SV-R Fungi 18,73 1 Fungi 2 18,78 Beretta Insektizid Insektizid Düngung Sorten Fungizid Vergleich Zuwachs Sorten Herbizid Düngung/ PRP Sorten Wurm Betanal Expert 1,0 Goltix SC 1, Betanal Expert 0,9 Beetix 0,9 + Reb. 0, Betanal Expert 1,25 Goltix SC 1, Betanal Expert 1,5 Goltix SC 1, Betanal Expert 1,0 Goltix SC 1, Betanal Expert 1,1 Goltix SC 1, Tor. 1,5+Reb.0,9 Kont.0,5+Etho.0, Betanal Expert 1,0 Goltix SC 1, Beetix 1+Etho 0,4 Kont.0,6+Spre.0, Betanal Expert 1,25 Goltix SC 1, Betanal Expert 1,25 Go 1,0 + Aminosol Betanal Expert 1,0 Beetix 1, Betanal Expert 1,0 Go. 1,0 + Reb. 0, Betanal Expert 1,25 Go 1,0 + Debut Betanal Expert 1,0 Goltix SC 1, Betanal Expert 1,1 Goltix SC 1, Tor. 2,0+Spec.0,3 Betanal Exp.1, Betanal Expert 1,0 Goltix SC 1, Beetix 1+Etho 0,4 Kont.0,6+Spre.0, Goltix SC 4, Betanal Expert 1,5 Go 2, Betanal Expert 1,5 Beetix 1, Betanal Expert 1,0 Goltix SC 1, Betanal Expert 1,5 Go 2, Kont. 0,5+Spec.0,5 Go.2,0+Bor 3, Betanal Expert 1,2 Go SC 2+Spec. 0, Betanal Expert 1,5 Go 2, Beetix 2+Etho 0,4 Kont.0,6+Spre.0, Harv Juwel Spy Spy Harv Harv Harv Ha.+Ort. Spy Vereinzelt Vereinzelt Vereinzelt Bor 3, Solubor 5 Wuxal P 2, Vereinzelt Foliarel QS 14 Gnodstadt Gnodstadt Gollhofen Gollhofen Gützingen Herchsheim Reinhold Wanck Am Boden Herrnberchtheim Oberickelsheim Seligenstadt Sämann Karl- Heinz Krauß Manfred Hans Wolfsgruber Hans Wolfsgruber Endres GbR Wolf Hans Brand Werner KWS Lupfental Lenzenholz Hohenfeld Grenzweg Ochsenfurter Str. Ost Kürnacher Weg x Grubber mit Packer Sächsenheim Dürr Hugo Trieb Kreiselegge Siloacker Gründlein West x 1x x x 2x 2x x x x , ,23 1,26 1,33 1,34 1,54 1,44 1,21 1,16 1,23 1,42 1,40 1,25 1,49,8 98,1 89,2 90,6 97,3 105,4 106,3 103,6 104,4 19,89 19,79 18,93 18,67 18,79 95,9 18,73 LNS WP Sorten 88,9 98,6 105,6 101,8 18,44 18,39 16,53 17,07 16,72 19,15 20,33 20, ,56 70,6 18,02 SV-R SSV-R HH SV-N WPNT SV-D Streifen Beretta SV-R LNS WP ST- Vergl. William Strube Syngenta LNS WP Theresa Sorten Winterrüben Sorten Sorten Düngung Sorten Düngung Sorten Sortenvergleich Roundup 5,0 2.Saattermin Goltix SC 1,7 Rebell 0, Betanal Expert 1,0 Goltix SC 1, Betanal Expert 1,5 Gallant 0, Betanal Expert 1,0 Goltix SC 1, Beetix 1,0 Rebell 0,8 Betanal Expert 0, Go 1,0 + Reb 0,8 Betanal Expert 1, Go 1,0 + Reb 0,8 Betanal Expert 1, Betanal Expert 1,0 Goltix SC 1, Goltix SC 2,0 Betanal Expert 1, Tornado 1,0 Powertwin 1,0+Öl Betanal Expert 1,25 Goltix 1, Beetix 1,0 Rebell 0,6 Betanal Expert 0, Go 1,0 + Reb 1,0 Betanal Expert 1, Go 1,2 + Reb 1,0 Betanal Expert 1, Tornado 1,0 Powertwin 1,0+Öl Betanal Expert 1,5 Go 2, Betanal Expert 1,5 Go 2, Beetix 1,5 Betanal Expert 1, Go 1,2 + Reb 1,2 Betanal Expert 1, Betanal Expert 1,5 Go 2, Ju/Spy ,6 Harv Juw/Spy Juw/Har Harv Harv Harv Vereinzelt Schneckenk orn 2x Vereinzelt Lebosol Bor Bor Vereinzelt 24.06/17.07 Karate/ Pirimor Solubor Uffenheim Schiedermair Günter Herried Herbst 1x William Herbizid Unterpleichfeld Unterspies- heim Sauer Klaus- Peter Lechner Winfried Urlaß Schulloch x Grubber mit Kreiselegg 2x ,01 77,7 19,60 SV-R Sorten Nema Sorten Betanal Expert 1,0 Goltix SC 1, Betanal Expert 0,7 Goltix SC 0, Betanal Expert 1,25 Goltix SC 1, B. Ex. 0,7+Reb 0,4 Go. 0,8+Spe.0, Betanal Expert 1,5 Goltix SC 2, B. Ex. 0,7+Reb 0,5 Go. 1,25+Spe.0, Vereinzelt 0,6 Harv. 5 Solubor

15 Bodenuntersuchung Düngeempfehlung Mineralische Düngung BWZ Vor- N P K CaO Mg B N P K CaO MgO Bor N P K CA-Kalk MgO Bor Zwischen- Org. frucht kg/ha t frucht Düngung Acholshausen Allersheim Bergtheim Buchbrunn Winter- EUF 1,1/1,6 2,8/1,4 11/9 60/81 2,3 2, Weizen KAS 12/24 12/24 Sommer- Zucker- Winter- EUF EUF EUF 0,6/1,4 1,6/1,7 2,2/1,3 0,7/1,6 2,6/1,5 10/8 1,3/1,0 11/9 53/70 7/6 48/68 1,9 56/81 2,0 1,3 1,5 0,7 85 1, , Gerste Rüben Weizen KAS KAS BASS P/K Senf Senf Brünnstadt Düllstadt Eßfeld Winter- Winter- Winter- EUF EUF EUF 0,9/1,3 4,0/1,3 1,1/1,4 5,0/1,4 1,5/1,5 4,2/2,1 11/8 14/7 11/7 47/67 40/37 42/48 3,5 3,4 1,8 0,5 1,5 0, , Weizen Gerste Weizen KAS KAS KAS NPK DAP NPK Senf 25 m³ RG 15 m³ RG Franken- Winter- EUF 1,1/1,5 1,5/1,0 8/7 53/75 1,4 1, winheim I Weizen BASS 25 m³ BG Franken- Silo EUF 0,5/2,1 3,4/1,6 6/4 52/44 1,7 0, winheim II Mais BASS Giebelstadt Giebelstadt Gnodstadt Gnodstadt Gnodstadt Gollhofen Gollhofen Gützingen Herchsheim Sommer- Nmin Gerste CAL 44kg ,19 KAS PK PK/K Winter- EUF 1,4/1,6 2,3/1,0 10/8 45/64 2,3 0, Gerste KAS im Sept. Winter- Winter- Winter- Winter- Winter- Winter- Winter- EUF EUF EUF EUF EUF EUF EUF 0,6/1,7 0,5/1,7 1,9/1,8 3,4/0,7 0,6/1,4 0,6/1,6 55 2,3/1,3 2,4/1,5 10/6 2,3/1,5 3,6/1, /7 9/7 34/32 9/7 9/6 x 24/22 50/69 2,6 47/65 44/50 1,8 1,9 0,5 2,0 2,2 0,7 1,0 85 0,6 0, ,75 1,27 Gerste Gerste Gerste Gerste Weizen Roggen Roggen CAL CAL AHL BASS KAS BASS BASS KAS PK PK PK Ölrettich Ölrettich Phacelia Senf 15 m³ SG 22 m³ BG 22 m³ BG Herrnbercht- Silo EUF 1,1/1,8 2,6/1,6 6/7 38/75 2,0 0, m³ SG 85 heim Mais KAS 20 m 3 BG Oberickels- Winter- EUF 0,9/1,5 2,2/1,3 9/8 43/68 2,4 0, ,9 80 heim Weizen KAS 15 m³ SG Seligenstadt Sächsenheim Uffenheim Winter- Winter- Winter- EUF EUF EUF 1,2/1,6 3,7/1,5 2,1/1,9 2,4/1, /9 12/12 43/60 45/91 3,6 1,4 1 0, ,4 Weizen Weizen Gerste KAS KAS Carbo Senf Senf Senf Unterpleich- Winter- EUF 0,6/2,0 2,7/1,1 8/5 31/29 2,7 0, ,5 t feld Unterspiesheim V e r s u c h s a n s t e l l e r - Ü b e r s i c h t - M a ß n a h m e n Gerste KAS Carbo Winter- EUF 1,4/0,7 6,2/2,3 10/8 29/53 2, Weizen Ölrettich 25 m³ SG 15

16

17 17 Sorten- Name Sortenverzeichnis 2009 Sorte enthalten in Sorte enthalten in Züchter RT RHT CT NR Dity BSA SV-R SSV-R LNS-R SV-N bzw. Sorten- Name RT RHT CT NR Dity BSA SV-R SSV-R LNS-R SV-N Vertrieb Versuchsglieder Nr. Versuchsglieder Nr. Züchter bzw. Vertrieb Monza x x 1309 SV-R 1 SSV-R 1 LNS-R 1 SV-N 3 HH Prestige x x x 1602 SSV-R 27 ST Alabama x 1409 SV-R 2 SSV-R 2 LNS-R 2 KWS Cesira x x 1668 SSV-R 28 KWS William x 1560 SV-R 3 SSV-R 3 LNS-R 3 ST Santino x x 1717 SSV-R 29 ST Beretta x x 1665 SV-R 4 SSV-R 4 LNS-R 4 SV-N 4 KWS Donella x x 1745 SSV-R 30 KWS Ricarda 1186 SV-R 5 SSV-R 5 LNS-R 5 KWS Vivaldi x 1785 SSV-R 31 ST Pauletta x NT 1506 SV-R 6 SSV-R 6 LNS-R 6 SV-N 1 KWS Belladonna KWS x NT 1900 SSV-R 32 LNS-R 32 SV-N 22 KWS Rubens x 1718 SV-R 7 SSV-R 7 LNS-R 7 ST Adrianna KWS x NT 1901 SSV-R 33 LNS-R 33 SV-N 23 KWS Sanetta x NR 1734 SV-R 8 SSV-R 8 LNS-R 30 SV-N 19 HH Corvetta KWS x NT 1903 SSV-R 34 LNS-R 34 SV-N 24 KWS Budera x x 1812 SV-R 9 SSV-R 9 LNS-R 8 HH Schubert x 1883 LNS-R 31 ST Mars x 1173 SV-R 10 SSV-R 10 ST Eleonora KWS x 1908 LNS-R 35 KWS Felicita x 1407 SV-R 11 SSV-R 11 KWS Sabrina KWS x 1910 LNS-R 36 KWS Lessing x 1464 SV-R 12 SSV-R 12 ST Mauricia x NT 1743 SV-N 20 KWS Lucata x x 1492 SV-R 13 SSV-R 13 HH HI 0817 x NT 1956 SV-N 5 HH Benno x 1632 SV-R 14 SSV-R 14 ST SD x NT 1981 SV-N 6 ST Ruveta x 1647 SV-R 15 SSV-R 15 HH 8 K 30 x NT 1993 SV-N 7 KWS Sporta x x 1648 SV-R 16 SSV-R 16 HH 8 K 37 x NT 1995 SV-N 8 KWS Klarina x 1673 SV-R 17 SSV-R 17 KWS ST x NT 2064 SV-N 9 ST Berenika x x 1746 SV-R 18 SSV-R 18 KWS ST x NT 2065 SV-N 10 ST Sophia x 1748 SV-R 19 SSV-R 19 HH ST x NT 2079 SV-N 11 ST Robinson x 1779 SV-R 20 SSV-R 20 ST HI 0818 x NT 2081 SV-N 12 HH Theresa KWS x NT 1798 SV-R 21 SSV-R 21 SV-N 21 KWS HI 0948 x NT 2088 SV-N 13 HH Emilia KWS x 1802 SV-R 22 SSV-R 22 KWS HI 0949 x NT 2089 SV-N 14 HH Debora KWS x 1806 SV-R 23 SSV-R 23 KWS HI 0951 x NT 2090 SV-N 15 HH Dante x x 1824 SV-R 24 SSV-R 24 Maribo 8 K 23 x NT 2093 SV-N 16 KWS Lukas x 1830 SV-R 25 SSV-R 25 ST 9 K 54 x NT 2097 SV-N 17 KWS Nauta x x 1555 SSV-R 26 HH ST x NT 2108 SV-N 18 ST RT = Rizomania-Tolerant; RHT = Rhizoctonia-Tolerant; CT = Cercospora-Tolerant; NR = Nematoden-Resistent; NT = Nematoden-Tolerant; Dity = Ditylenchus - Rübenkopfälchen (SV-D); BSA = Bundessortenamt-Nr.

18 18 V E R S U C H S - G L I E D E R Sortenversuch SV-R Bergtheim 2009 Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Monza Hilleshög 87,20 1,70 2,00 1,50 1,00 1,00 0,00 0,00 2,25 2,25 Alabama KWS 91,90 1,14 1,75 1,00 1,00 1,50 0,27 0,00 1,75 2,75 William Strube 95,38 0,65 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,00 2,75 Beretta KWS 91,03 2,03 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,25 3,25 Ricarda KWS 89,90 1,19 1,25 1,25 1,00 2,75 0,00 0,00 1,50 2,50 Pauletta KWS 94,95 1,76 1,25 1,00 1,00 1,50 0,00 0,00 3,50 3,25 Rubens Strube 93,73 0,38 1,25 1,25 1,00 1,50 0,00 0,00 3,25 2,50 Sanetta Hilleshög 85,37 0,62 1,50 1,75 1,00 2,00 0,00 0,00 1,50 2,25 Budera Hilleshög 88,07 1,20 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 3,00 2,25 Mars Strube 92,33 1,62 1,50 1,50 1,00 1,75 0,00 0,00 2,75 2,75 Felicita KWS 93,99 0,75 1,75 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,75 3,00 Lessing Strube 92,51 1,89 1,25 1,50 1,00 1,50 0,00 0,00 3,00 2,25 Lucata Hilleshög 83,19 1,16 1,75 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 2,50 Benno Strube 93,29 1,51 1,25 1,25 1,00 1,50 0,00 0,00 2,50 2,75 Ruveta Hilleshög 93,55 0,64 1,00 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 1,50 2,00 Sporta Hilleshög 92,77 1,10 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,50 2,75 Klarina KWS 94,43 1,02 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,25 3,00 Berenika KWS 92,94 1,02 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 1,75 Sophia Hilleshög 92,07 1,82 1,00 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 2,25 4,00 Robinson Strube 93,99 1,13 1,00 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 1,75 2,25 Theresa KWS KWS 97,39 1,51 1,50 1,25 1,00 1,00 0,00 0,00 2,00 2,50 Emilia KWS KWS 93,64 0,74 1,25 1,25 1,00 2,00 0,00 0,00 2,00 2,50 Debora KWS KWS 90,33 1,04 1,25 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 2,25 3,50 Dante Maribo 89,46 1,56 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 2,00 Lukas Strube 94,69 0,92 1,00 1,00 1,00 2,00 0,00 0,00 2,25 3,25 Gesamtmittel 91,92 1,20 1,27 1,14 1,00 1,47 0,01 0,00 2,20 2,66 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora

19 19 Sortenversuch SV-R Bergtheim 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 85,00 98,6 103,8 18,23 97,4 16,46 90,30 1,17 16,23,8 30,00 7,99 9,70 Alabama KWS 86,90 94,8 99,8 18,70,0 16,94 90,56 1,16 16,05 99,7 32,93 4,80 9,66 William Strube 87,38 88,3 93,0 19,60 104,8 17,95 91,58 1,05 15,87 98,5 26,85 3,00 8,74 Beretta KWS 87,38 98,2 103,4 18,31 97,9 16,54 90,34 1,17 16,25,9 31,32 6,77 9,62 Verrechnungsmittel 86,67 95,0,0 18,71,0 16,97 90,69 1,14 16,10,0 30,27 5,64 9,43 Ricarda KWS 88,57 90,7 95,5 17,93 95,8 16,17 90,17 1,16 14,73 91,5 31,74 7,44 8,61 Pauletta KWS 85,95 108,2 113,9 18,18 97,1 16,11 88,62 1,47 17,42 108,2 41,76 5,36 17,61 Rubens Strube 87,62 96,2 101,3 19,19 102,6 17,44 90,91 1,14 16,78 104,2 33,61 5,03 8,35 Sanetta Hilleshög 86,19 97,9 103,1 18,69 99,9 16,77 89,73 1,32 16,41 101,9 39,19 5,40 12,64 Budera Hilleshög 88,81 91,9 96,8 19,06 101,9 17,25 90,47 1,22 15,88 98,6 33,86 5,99 10,71 Mars Strube 88,33 97,7 102,9 19,03 101,7 17,26 90,71 1,17 16,87 104,8 34,06 5,25 9,01 Felicita KWS 87,14 90,8 95,6 19,24 102,9 17,48 90,83 1,16 15,89 98,7 31,67 4,10 10,60 Lessing Strube 88,10,9 106,2 19,10 102,1 17,32 90,66 1,18 17,47 108,5 35,08 5,20 9,23 Lucata Hilleshög 84,52 96,5 101,6 18,40 98,4 16,63 90,35 1,17 16,04 99,6 33,13 6,45 9,15 Benno Strube 87,38,3 105,6 19,05 101,8 17,30 90,79 1,15 17,35 107,7 33,10 5,26 8,91 Ruveta Hilleshög 88,10 86,0 90,6 19,44 103,9 17,64 90,77 1,19 15,17 94,2 33,19 6,38 9,95 Sporta Hilleshög 86,67 95,3,4 19,03 101,7 17,17 90,27 1,25 16,37 101,7 35,99 5,76 11,21 Klarina KWS 88,57 97,5 102,7 19,23 102,8 17,48 90,95 1,14 17,04 105,8 30,14 4,08 10,41 Berenika KWS 86,90 98,8 104,0 19,30 103,2 17,42 90,25 1,28 17,20 106,8 36,90 4,81 12,53 Sophia Hilleshög 88,33 95,0,1 18,65 99,7 16,90 90,61 1,15 16,06 99,8 30,98 4,50 10,20 Robinson Strube 86,90 94,8 99,8 19,14 102,3 17,46 91,23 1,08 16,56 102,8 28,81 3,74 8,64 Theresa KWS KWS 87,14 101,4 106,7 19,31 103,2 17,46 90,42 1,25 17,69 109,9 34,76 4,26 12,60 Emilia KWS KWS 89,29 88,8 93,5 19,91 106,4 18,19 91,36 1,12 16,15,3 29,96 4,60 9,39 Debora KWS KWS 88,81 95,4,4 19,94 106,6 18,11 90,82 1,23 17,27 107,3 34,24 5,83 11,20 Dante Maribo 85,00 99,6 104,8 18,95 101,3 17,08 90,13 1,27 17,02 105,7 37,48 5,93 11,18 Lukas Strube 88,81 90,2 94,9 20,11 107,5 18,41 91,53 1,10 16,60 103,1 28,45 3,15 10,13 Prüfmittel 87,48 95,9 101,0 19,09 102,0 17,29 90,55 1,20 16,57 102,9 33,72 5,17 10,58 Gesamtmittel 87,35 95,7,8 19,03 101,7 17,24 90,57 1,19 16,50 102,4 33,17 5,24 10,40

20 20 V E R S U C H S - G L I E D E R Sortenversuch SV-R Frankenwinheim 2009 Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Monza Hilleshög 82,93 1,57 2,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,25 2,75 Alabama KWS 90,68 0,85 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,75 2,75 William Strube 93,47 0,64 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 3,00 3,75 Beretta KWS 89,37 1,63 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 3,50 Ricarda KWS 91,29 0,57 1,50 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,00 3,50 Pauletta KWS 89,11 1,12 1,50 1,25 1,25 2,00 0,00 0,00 3,25 3,50 Rubens Strube 92,42 0,57 2,25 1,00 1,00 2,25 0,28 0,00 3,25 4,00 Sanetta Hilleshög 84,67 0,52 1,75 1,25 1,25 2,75 0,00 0,00 1,50 2,75 Budera Hilleshög 88,41 0,91 1,00 1,00 1,00 1,25 0,27 0,00 3,25 2,00 Mars Strube 92,86 1,46 1,50 1,00 1,00 2,00 0,00 0,00 3,00 4,00 Felicita KWS 93,12 0,85 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 3,00 3,00 Lessing Strube 91,64 2,29 1,50 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 3,25 3,75 Lucata Hilleshög 78,48 0,46 2,25 1,00 1,25 1,25 0,00 0,00 2,00 2,50 Benno Strube 95,38 0,64 1,00 1,00 1,00 2,00 0,00 0,00 3,25 4,25 Ruveta Hilleshög 87,98 0,50 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,75 2,00 Sporta Hilleshög 87,20 1,57 1,50 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,50 3,00 Klarina KWS 90,16 1,25 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,25 3,50 Berenika KWS 89,46 0,78 1,25 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,50 1,75 Sophia Hilleshög 89,37 2,29 2,00 1,25 1,25 1,50 0,00 0,00 2,50 4,75 Robinson Strube 92,51 1,42 1,25 1,00 1,00 1,00 0,55 0,00 3,25 2,50 Theresa KWS KWS 90,42 2,41 1,50 1,00 1,25 2,00 0,00 0,00 2,75 3,25 Emilia KWS KWS 86,76 1,18 1,25 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 2,50 4,00 Debora KWS KWS 89,63 0,77 1,25 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 2,75 4,25 Dante Maribo 87,54 0,81 1,50 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,00 1,75 Lukas Strube 93,99 1,64 1,00 1,00 1,00 2,00 0,00 0,00 3,25 3,75 Gesamtmittel 89,55 1,15 1,43 1,03 1,05 1,49 0,04 0,00 2,62 3,22 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora

21 21 Sortenversuch SV-R Frankenwinheim 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 84,05 113,7 101,1 18,30 99,0 16,21 88,56 1,49 18,42 99,1 35,13 6,99 21,14 Alabama KWS 86,90 113,6 101,1 18,00 97,4 16,09 89,36 1,31 18,29 98,4 35,10 4,69 14,81 William Strube 86,67 108,3 96,3 19,35 104,7 17,49 90,40 1,26 18,95 102,0 31,44 2,58 15,29 Beretta KWS 86,43 114,1 101,5 18,30 99,0 16,37 89,45 1,33 18,68,5 34,43 6,08 15,06 Verrechnungsmittel 86,01 112,4,0 18,49,0 16,54 89,44 1,35 18,58,0 34,02 5,08 16,58 Ricarda KWS 86,90 111,7 99,4 17,85 96,6 15,93 89,24 1,32 17,81 95,8 33,04 5,96 15,36 Pauletta KWS 84,61 109,1 97,0 17,36 93,9 15,14 87,19 1,62 16,49 88,7 41,07 5,83 24,04 Rubens Strube 87,30 112,6,2 18,48,0 16,56 89,59 1,32 18,65,3 35,69 4,12 15,26 Sanetta Hilleshög 83,33 95,9 85,3 18,51,1 16,48 89,02 1,43 15,79 85,0 36,66 5,78 18,46 Budera Hilleshög 85,00 106,9 95,1 18,46 99,9 16,42 88,92 1,44 17,55 94,4 38,23 5,68 18,19 Mars Strube 85,00 112,6,1 18,20 98,4 16,22 89,07 1,38 18,29 98,4 36,16 4,86 17,05 Felicita KWS 88,81 103,2 91,8 18,91 102,3 16,95 89,63 1,36 17,51 94,2 34,85 3,98 17,25 Lessing Strube 85,48 112,9,4 18,13 98,0 16,17 89,19 1,36 18,27 98,3 37,31 4,10 15,80 Lucata Hilleshög 82,62 108,6 96,6 18,68 101,0 16,70 89,44 1,37 18,14 97,6 33,66 5,79 17,46 Benno Strube 88,10 113,3,8 18,20 98,4 16,27 89,39 1,33 18,44 99,2 36,18 4,18 15,19 Ruveta Hilleshög 85,48 102,3 91,0 19,04 103,0 16,96 89,10 1,47 17,36 93,4 36,18 5,60 20,56 Sporta Hilleshög 86,19 110,9 98,6 18,35 99,3 16,21 88,33 1,54 17,96 96,7 38,80 6,55 21,49 Klarina KWS 85,71 102,5 91,2 18,69 101,1 16,73 89,52 1,36 17,16 92,3 34,90 3,99 17,10 Berenika KWS 85,95 109,3 97,2 18,55,3 16,51 88,97 1,44 18,02 97,0 39,43 5,28 17,85 Sophia Hilleshög 86,19 107,2 95,4 18,46 99,9 16,53 89,52 1,33 17,72 95,4 33,86 4,70 16,29 Robinson Strube 86,67 112,1 99,7 18,78 101,6 16,92 90,11 1,26 18,96 102,0 32,19 3,18 14,65 Theresa KWS KWS 85,00,0 88,9 19,13 103,4 17,19 89,87 1,34 17,18 92,4 34,84 4,66 15,93 Emilia KWS KWS 86,19 108,6 96,6 18,61,7 16,68 89,64 1,33 18,12 97,5 34,73 5,60 15,20 Debora KWS KWS 87,14 105,3 93,6 19,26 104,2 17,34 90,02 1,32 18,27 98,3 34,75 5,15 15,10 Dante Maribo 84,52 111,0 98,8 18,56,4 16,49 88,85 1,47 18,30 98,4 38,34 5,66 19,16 Lukas Strube 90,00 108,3 96,3 19,61 106,1 17,78 90,63 1,24 19,26 103,6 30,13 2,39 15,28 Prüfmittel 86,01 107,8 95,9 18,56,4 16,58 89,30 1,38 17,87 96,1 35,76 4,91 17,27 Gesamtmittel 86,01 108,6 96,6 18,55,3 16,57 89,32 1,38 17,98 96,8 35,48 4,93 17,16

22 22 V E R S U C H S - G L I E D E R Sortenversuch SV-R Gnodstadt 2009 Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzeung Bonituren Mängel nach Reihenschluss Mängel vor Ernte Spätschosser Mehltau % % % % Monza Hilleshög 81,71 1,48 2,00 1,75 1,00 1,00 0,00 0,00 2,00 1,75 Alabama KWS 90,16 1,18 1,25 1,25 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 2,00 William Strube 93,38 1,69 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,25 2,25 Beretta KWS 87,72 1,98 1,00 1,50 1,00 1,25 0,00 0,00 1,75 2,00 Ricarda KWS 90,77 0,39 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,00 2,00 Pauletta KWS 90,77 1,43 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,00 2,00 Rubens Strube 93,73 1,47 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,25 2,00 Sanetta Hilleshög 84,58 0,65 2,00 1,50 1,50 2,50 0,00 0,00 1,50 1,50 Budera Hilleshög 87,28 1,60 1,50 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,25 1,75 Mars Strube 87,11 1,23 1,75 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,50 2,00 Felicita KWS 92,68 1,67 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,50 2,25 Lessing Strube 92,25 1,71 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,50 1,75 Lucata Hilleshög 81,10 1,51 1,75 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,50 1,75 Benno Strube 96,52 1,18 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,50 2,00 Ruveta Hilleshög 87,63 0,97 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,00 1,50 Sporta Hilleshög 89,98 1,63 1,25 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 1,50 Klarina KWS 91,38 1,73 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,00 1,75 Berenika KWS 89,72 0,88 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,50 1,50 Sophia Hilleshög 89,02 2,94 1,50 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,25 3,25 Robinson Strube 90,42 1,62 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,50 2,00 Theresa KWS KWS 84,41 2,84 2,00 1,00 1,00 1,50 0,00 0,00 2,50 1,75 Emilia KWS KWS 88,41 2,25 1,50 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 1,75 Debora KWS KWS 90,51 1,34 1,00 1,25 1,00 1,50 0,00 0,00 2,50 1,75 Dante Maribo 85,54 1,42 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,50 1,50 Lukas Strube 94,25 1,47 1,00 1,00 1,00 1,00 0,26 0,00 2,25 2,25 Gesamtmittel 89,24 1,53 1,28 1,09 1,02 1,16 0,01 0,00 2,19 1,90 Frühschosser Cercospora

23 23 Sortenversuch SV-R Gnodstadt 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 85,48 101,4 98,1 19,50 98,4 17,64 90,45 1,26 17,88 96,1 31,20 6,74 13,65 Alabama KWS 88,81 102,4 99,0 19,39 97,9 17,60 90,80 1,18 18,03 96,8 31,40 5,06 11,13 William Strube 87,14 103,1 99,7 20,25 102,2 18,51 91,41 1,14 19,08 102,5 28,84 2,35 11,91 Beretta KWS 86,19 106,8 103,3 20,10 101,5 18,24 90,73 1,26 19,47 104,6 33,26 6,09 12,96 Verrechnungsmittel 86,90 103,4,0 19,81,0 18,00 90,85 1,21 18,62,0 31,18 5,06 12,41 Ricarda KWS 88,81 101,3 98,0 18,91 95,5 17,16 90,75 1,15 17,40 93,5 28,86 5,55 10,66 Pauletta KWS 85,71 102,7 99,3 18,73 94,5 16,78 89,61 1,34 17,24 92,6 35,05 4,31 16,35 Rubens Strube 87,86 104,9 101,5 20,23 102,1 18,42 91,06 1,21 19,32 103,8 33,59 4,31 11,35 Sanetta Hilleshög 84,52 84,2 81,4 20,18 101,8 18,20 90,22 1,37 15,33 82,3 34,93 6,35 16,58 Budera Hilleshög 88,57 96,7 93,5 19,90,5 18,01 90,49 1,29 17,39 93,4 34,59 5,24 13,84 Mars Strube 88,33 98,6 95,3 19,21 97,0 17,39 90,54 1,22 17,15 92,1 31,84 5,75 11,95 Felicita KWS 89,29 99,5 96,2 19,93,6 18,16 91,12 1,17 18,06 97,0 28,56 3,81 12,51 Lessing Strube 89,29 108,4 104,8 19,73 99,6 17,95 91,02 1,17 19,45 104,5 30,84 4,01 11,36 Lucata Hilleshög 84,05 101,3 98,0 19,71 99,5 17,87 90,65 1,24 18,11 97,3 31,54 6,58 12,71 Benno Strube 90,48 109,2 105,6 19,81,0 18,01 90,88 1,21 19,66 105,6 31,98 5,04 11,80 Ruveta Hilleshög 86,90 97,0 93,9 20,15 101,7 18,26 90,63 1,29 17,72 95,2 34,69 5,04 13,83 Sporta Hilleshög 85,48 99,9 96,6 20,13 101,6 18,22 90,52 1,31 18,21 97,8 33,14 5,59 15,09 Klarina KWS 85,71 104,2,8 19,64 99,1 17,82 90,74 1,22 18,57 99,8 32,10 3,60 12,93 Berenika KWS 88,10 103,5,1 19,91,5 18,02 90,49 1,29 18,65,2 35,19 4,64 13,96 Sophia Hilleshög 87,38 99,9 96,6 19,75 99,7 18,00 91,14 1,15 17,98 96,6 28,41 3,91 11,75 Robinson Strube 86,43 106,1 102,6 19,91,5 18,18 91,28 1,14 19,29 103,6 27,44 3,43 11,91 Theresa KWS KWS 86,90 93,0 90,0 20,23 102,1 18,36 90,79 1,26 17,08 91,8 32,21 4,63 14,19 Emilia KWS KWS 88,81,0 96,7 20,35 102,7 18,59 91,37 1,16 18,59 99,9 29,09 4,69 11,31 Debora KWS KWS 89,29 98,8 95,6 20,80 105,0 18,94 91,06 1,26 18,72,6 32,56 5,58 13,40 Dante Maribo 87,14 99,7 96,5 20,48 103,4 18,57 90,69 1,31 18,52 99,5 33,65 5,48 14,81 Lukas Strube 89,05 96,4 93,2 20,35 102,7 18,61 91,44 1,14 17,94 96,4 27,71 3,18 12,15 Prüfmittel 87,53,3 97,0 19,91,5 18,07 90,79 1,23 18,11 97,3 31,81 4,79 13,07 Gesamtmittel 87,43,8 97,5 19,89,4 18,06 90,80 1,23 18,19 97,7 31,71 4,84 12,96

24 24 V E R S U C H S - G L I E D E R Sortenversuch SV-R Gützingen 2009 Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Monza Hilleshög 80,66 1,73 1,50 1,25 1,00 1,50 0,00 0,00 2,50 3,50 2,50 Alabama KWS 90,33 0,69 1,25 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 3,75 1,25 William Strube 89,72 1,36 1,00 1,00 1,00 2,00 0,00 0,00 4,00 4,00 2,25 Beretta KWS 91,55 1,90 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,50 3,00 2,00 Ricarda KWS 88,24 0,69 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 1,25 3,75 1,25 Pauletta KWS 90,33 1,34 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 3,50 4,00 1,25 Rubens Strube 96,17 1,09 1,00 1,00 1,00 2,00 0,00 0,00 3,75 4,25 1,50 Sanetta Hilleshög 81,45 0,74 1,75 1,75 1,50 2,00 0,00 0,00 1,50 3,50 1,75 Budera Hilleshög 83,89 1,04 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 3,75 3,50 1,50 Mars Strube 88,15 1,40 1,00 1,00 1,00 1,50 0,00 0,00 4,25 4,00 2,50 Felicita KWS 91,03 0,96 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,25 3,50 1,25 Lessing Strube 91,29 1,82 1,00 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 4,25 4,25 1,25 Lucata Hilleshög 78,92 0,78 1,25 1,00 1,25 1,00 0,00 0,00 2,50 2,75 2,50 Benno Strube 94,34 1,21 1,00 1,00 1,00 1,50 0,00 0,00 4,25 3,75 2,00 Ruveta Hilleshög 88,76 0,39 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,50 2,50 1,75 Sporta Hilleshög 88,15 1,09 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,25 3,00 2,25 Klarina KWS 93,64 1,02 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,00 4,25 1,25 Berenika KWS 93,29 1,13 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,50 2,50 1,00 Sophia Hilleshög 86,59 1,40 1,25 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 2,50 4,25 1,00 Robinson Strube 93,47 0,83 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,00 3,00 2,25 Theresa KWS KWS 81,53 1,68 1,75 1,25 1,00 1,00 0,00 0,00 2,00 4,25 1,75 Emilia KWS KWS 89,02 1,17 1,25 1,00 1,00 1,25 0,26 0,00 2,25 4,00 2,25 Debora KWS KWS 91,46 0,58 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,00 4,25 2,50 Dante Maribo 85,63 1,42 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,75 3,50 1,75 Lukas Strube 92,86 1,04 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,75 3,25 2,50 Gesamtmittel 88,82 1,14 1,12 1,05 1,03 1,31 0,01 0,00 2,82 3,61 1,80 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora Ramularia

25 25 Sortenversuch SV-R Gützingen 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 82,86 103,1 95,7 18,59 98,9 16,71 89,89 1,28 17,23 94,0 36,60 4,04 12,99 Alabama KWS 91,90 113,2 105,0 18,45 98,1 16,68 90,43 1,17 18,88 103,0 36,41 2,66 9,04 William Strube 89,05 104,6 97,1 19,36 103,0 17,66 91,19 1,11 18,48,8 30,63 1,66 9,90 Beretta KWS 90,00 110,2 102,3 18,80,0 16,99 90,40 1,21 18,73 102,2 37,03 3,41 10,00 Verrechnungsmittel 88,45 107,8,0 18,80,0 17,01 90,48 1,19 18,33,0 35,17 2,94 10,48 Ricarda KWS 88,33,2 93,0 17,49 93,0 15,81 90,38 1,08 15,90 86,8 31,80 3,74 7,24 Pauletta KWS 90,24 103,5 96,0 17,94 95,4 15,91 88,69 1,43 16,46 89,8 42,80 2,79 16,74 Rubens Strube 89,05 111,5 103,4 19,13 101,7 17,32 90,57 1,20 19,30 105,3 36,99 2,44 10,41 Sanetta Hilleshög 86,19 91,4 84,8 18,61 99,0 16,80 90,28 1,21 15,36 83,8 36,90 2,86 10,48 Budera Hilleshög 85,95 106,2 98,6 19,36 103,0 17,54 90,59 1,22 18,64 101,7 37,21 2,60 11,03 Mars Strube 87,14 112,7 104,6 18,73 99,6 16,89 90,18 1,24 19,03 103,9 36,88 2,35 11,98 Felicita KWS 89,05 102,9 95,4 19,48 103,6 17,70 90,91 1,17 18,21 99,4 33,20 2,30 11,04 Lessing Strube 89,29 110,5 102,5 18,70 99,5 16,88 90,29 1,22 18,66 101,8 36,89 2,35 11,01 Lucata Hilleshög 84,05 106,2 98,5 18,64 99,1 16,78 90,04 1,26 17,82 97,3 37,60 3,26 11,93 Benno Strube 88,33 115,1 106,8 18,91,6 17,13 90,59 1,18 19,72 107,6 35,15 2,36 10,41 Ruveta Hilleshög 88,57 99,1 91,9 19,44 103,4 17,55 90,30 1,28 17,39 94,9 39,14 3,11 12,40 Sporta Hilleshög 88,10 106,6 98,9 19,16 101,9 17,31 90,33 1,25 18,47,7 38,68 2,78 11,44 Klarina KWS 91,43 105,1 97,5 19,08 101,5 17,31 90,73 1,17 18,20 99,3 34,49 2,26 10,29 Berenika KWS 87,38 108,1,3 18,94,7 17,06 90,07 1,28 18,44,6 39,71 2,78 12,06 Sophia Hilleshög 88,33 107,9,1 18,53 98,5 16,78 90,57 1,15 18,10 98,7 32,44 2,28 10,40 Robinson Strube 89,52 112,4 104,3 19,05 101,3 17,34 91,05 1,11 19,49 106,3 31,06 1,89 9,59 Theresa KWS KWS 87,38 101,9 94,5 19,09 101,5 17,28 90,54 1,20 17,60 96,0 34,98 2,36 11,51 Emilia KWS KWS 87,86 106,1 98,4 19,43 103,3 17,68 91,01 1,14 18,75 102,3 33,60 2,69 9,56 Debora KWS KWS 87,86 106,0 98,3 19,64 104,5 17,84 90,87 1,19 18,90 103,1 34,55 2,71 11,08 Dante Maribo 86,67 107,7 99,9 18,96,9 17,06 89,98 1,30 18,38,3 39,59 3,14 12,75 Lukas Strube 89,76 106,4 98,7 19,68 104,7 17,98 91,38 1,10 19,12 104,3 30,11 1,76 9,69 Prüfmittel 88,12 106,1 98,4 18,95,8 17,14 90,45 1,21 18,19 99,2 35,89 2,61 11,10 Gesamtmittel 88,17 106,3 98,7 18,93,7 17,12 90,45 1,21 18,21 99,4 35,78 2,66 11,00

26 26 Sortenversuch SV-R Giebelstadt 2009 (AELF WÜ) V E R S U C H S - G L I E D E R Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte Frühschosser Mehltau Cercospora Ramularia % % % Monza Hilleshög 81,17 1,31 2,00 1,17 1,00 0,00 2,50 4,00 5,00 Alabama KWS 90,54 1,00 2,00 1,00 1,00 0,00 2,00 4,67 3,67 William Strube 90,18 0,81 2,00 1,17 1,00 0,37 2,83 4,33 4,33 Beretta KWS 90,99 1,28 1,83 1,00 1,00 0,00 1,83 4,67 3,83 Ricarda KWS 87,12 0,62 1,83 1,00 1,00 0,00 1,33 4,67 3,33 Pauletta KWS 88,83 1,12 2,00 1,00 1,00 0,00 3,00 5,00 4,00 Rubens Strube 93,87 1,33 1,83 1,00 1,00 0,00 2,83 5,50 4,17 Sanetta Hilleshög 81,89 0,55 2,17 1,50 1,00 0,00 1,67 4,33 4,33 Budera Hilleshög 84,23 0,73 2,00 1,33 1,00 0,00 2,83 3,83 4,17 Mars Strube 86,13 1,49 2,00 1,17 1,00 0,00 3,33 5,50 4,00 Felicita KWS 90,99 1,18 2,00 1,33 1,00 0,19 3,33 4,50 2,83 Lessing Strube 89,91 1,31 2,00 1,17 1,00 0,00 3,33 4,33 4,67 Lucata Hilleshög 79,55 1,25 2,17 1,00 1,00 0,00 1,83 3,50 4,83 Benno Strube 89,91 1,09 2,00 1,33 1,00 0,00 3,33 5,00 4,17 Ruveta Hilleshög 84,50 0,94 2,00 1,00 1,00 0,00 2,67 3,83 4,17 Sporta Hilleshög 82,61 0,87 2,00 1,00 1,00 0,00 2,67 3,83 5,00 Klarina KWS 90,72 1,40 1,83 1,00 1,00 0,00 1,33 5,33 4,67 Berenika KWS 89,10 0,92 2,00 1,17 1,00 0,00 2,67 3,67 3,00 Sophia Hilleshög 88,74 0,82 2,00 1,33 1,00 0,00 2,00 5,50 4,17 Robinson Strube 89,82 0,80 2,00 1,33 1,00 0,37 2,67 4,33 4,67 Theresa KWS KWS 89,73 1,29 2,00 1,00 1,00 0,00 3,00 5,33 4,17 Emilia KWS KWS 88,29 1,02 2,00 1,00 1,00 0,00 2,33 5,00 4,67 Debora KWS KWS 88,20 1,54 1,83 1,00 1,83 0,00 2,33 5,83 4,67 Dante Maribo 86,58 1,45 2,00 1,00 1,00 0,00 2,50 3,67 4,17 Lukas Strube 90,36 0,29 1,67 1,00 1,00 0,00 2,83 4,67 4,83 Gesamtmittel 87,76 1,06 1,97 1,12 1,03 0,04 2,52 4,59 4,22

27 27 Sortenversuch SV-R Giebelstadt 2009 (AELF WÜ) VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 79,85 98,1 97,0 18,52 98,9 16,67 90,05 1,24 16,36 95,4 30,31 6,39 13,39 Alabama KWS 80,30 105,9 104,7 18,23 97,4 16,52 90,61 1,11 17,51 102,1 30,20 4,69 8,83 William Strube 79,85 95,1 94,0 19,42 103,7 17,73 91,30 1,09 16,87 98,3 27,64 2,50 10,28 Beretta KWS 80,30 105,4 104,2 18,71 99,9 16,95 90,59 1,16 17,88 104,2 30,59 6,57 9,71 Verrechnungsmittel 80,07 101,1,0 18,72,0 16,97 90,64 1,15 17,15,0 29,69 5,04 10,55 Ricarda KWS 79,26 103,2 102,0 18,09 96,6 16,42 90,75 1,07 16,95 98,8 27,83 5,38 8,07 Pauletta KWS 80,15 98,2 97,1 17,57 93,8 15,48 88,14 1,48 15,21 88,7 37,24 6,88 19,68 Rubens Strube 80,00 103,6 102,4 18,63 99,5 16,84 90,37 1,19 17,48 101,9 32,00 4,84 11,16 Sanetta Hilleshög 79,56 88,7 87,7 18,48 98,7 16,67 90,21 1,21 14,79 86,2 32,36 5,02 11,67 Budera Hilleshög 79,56 98,8 97,7 19,15 102,3 17,34 90,56 1,21 17,14 99,9 32,00 4,78 11,87 Mars Strube 80,00,6 99,5 18,45 98,6 16,69 90,43 1,16 16,80 98,0 30,12 4,51 11,21 Felicita KWS 80,59 92,6 91,6 19,26 102,9 17,50 90,86 1,16 16,22 94,6 29,48 3,67 11,73 Lessing Strube 79,56,3 99,2 18,41 98,3 16,63 90,35 1,17 16,69 97,3 31,23 4,59 11,02 Lucata Hilleshög 78,67 103,2 102,0 18,38 98,2 16,58 90,20 1,20 17,11 99,7 31,19 5,83 11,49 Benno Strube 79,70 103,4 102,2 18,68 99,8 16,96 90,79 1,12 17,55 102,3 29,65 4,12 9,75 Ruveta Hilleshög 79,41 98,0 96,9 19,22 102,7 17,38 90,45 1,23 17,04 99,3 32,71 5,14 12,51 Sporta Hilleshög 80,59,7 99,5 18,95 101,2 17,13 90,37 1,22 17,25,6 33,46 5,03 11,73 Klarina KWS 80,59 101,9,8 18,73,0 16,91 90,29 1,22 17,23,5 30,97 4,33 13,01 Berenika KWS 80,59 98,0 96,9 19,03 101,6 17,21 90,44 1,22 16,87 98,3 35,08 4,41 11,01 Sophia Hilleshög 79,85 102,8 101,6 18,48 98,7 16,75 90,64 1,13 17,23,4 27,88 4,39 10,91 Robinson Strube 79,85 103,6 102,5 18,92 101,1 17,27 91,31 1,04 17,91 104,4 26,47 2,71 8,93 Theresa KWS KWS 78,07 94,5 93,5 19,03 101,6 17,26 90,71 1,17 16,31 95,1 29,26 4,78 11,61 Emilia KWS KWS 80,59 105,0 103,8 19,21 102,6 17,49 91,03 1,12 18,36 107,1 28,54 4,76 10,08 Debora KWS KWS 80,30 99,4 98,3 19,14 102,3 17,36 90,68 1,18 17,25,6 30,10 5,49 11,44 Dante Maribo 79,70 103,4 102,3 18,63 99,5 16,77 89,98 1,27 17,35 101,2 33,22 5,84 13,18 Lukas Strube 80,00 96,6 95,5 19,57 104,5 17,87 91,30 1,10 17,27,7 27,03 2,78 10,93 Prüfmittel 79,84 99,8 98,7 18,76,2 16,98 90,47 1,18 16,95 98,8 30,85 4,73 11,57 Gesamtmittel 79,88,0 98,9 18,76,2 16,98 90,50 1,18 16,99 99,0 30,66 4,78 11,41

28 28 V E R S U C H S - G L I E D E R Sortenversuche FRANKEN 2009, Mittel aus 5 Versuchen Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Monza Hilleshög 82,73 1,56 1,90 1,33 1,00 1,10 0,00 0,00 2,30 2,85 3,75 Alabama KWS 90,72 0,97 1,50 1,05 1,00 1,15 0,05 0,00 2,00 3,18 2,46 William Strube 92,43 1,03 1,25 1,03 1,00 1,30 0,07 0,00 2,82 3,42 3,29 Beretta KWS 90,13 1,77 1,17 1,10 1,00 1,05 0,00 0,00 1,82 3,28 2,92 Ricarda KWS 89,46 0,69 1,37 1,05 1,00 1,45 0,00 0,00 1,62 3,28 2,29 Pauletta KWS 90,80 1,35 1,35 1,05 1,06 1,35 0,00 0,00 3,25 3,55 2,63 Rubens Strube 93,98 0,96 1,47 1,05 1,00 1,55 0,06 0,00 3,07 3,65 2,83 Sanetta Hilleshög 83,59 0,61 1,83 1,55 1,31 2,05 0,00 0,00 1,53 2,87 3,04 Budera Hilleshög 86,38 1,10 1,35 1,07 1,00 1,15 0,05 0,00 3,02 2,67 2,83 Mars Strube 89,32 1,44 1,55 1,13 1,00 1,50 0,00 0,00 3,17 3,65 3,25 Felicita KWS 92,36 1,08 1,40 1,07 1,00 1,05 0,04 0,00 3,17 3,25 2,04 Lessing Strube 91,52 1,80 1,35 1,13 1,00 1,40 0,00 0,00 3,47 3,27 2,96 Lucata Hilleshög 80,25 1,03 1,83 1,00 1,13 1,05 0,00 0,00 1,92 2,60 3,67 Benno Strube 93,89 1,12 1,25 1,12 1,00 1,40 0,00 0,00 3,17 3,55 3,08 Ruveta Hilleshög 88,49 0,69 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,28 2,37 2,96 Sporta Hilleshög 88,14 1,25 1,35 1,00 1,00 1,05 0,00 0,00 2,13 2,82 3,63 Klarina KWS 92,06 1,28 1,22 1,00 1,00 1,15 0,00 0,00 1,97 3,57 2,96 Berenika KWS 90,90 0,94 1,25 1,03 1,00 1,00 0,00 0,00 1,98 2,23 2,00 Sophia Hilleshög 89,16 1,85 1,55 1,12 1,06 1,45 0,00 0,00 2,30 4,35 2,58 Robinson Strube 92,04 1,16 1,25 1,07 1,00 1,20 0,18 0,00 2,63 2,82 3,46 Theresa KWS KWS 88,70 1,95 1,75 1,10 1,06 1,30 0,00 0,00 2,45 3,42 2,96 Emilia KWS KWS 89,23 1,27 1,45 1,05 1,00 1,40 0,05 0,00 2,17 3,45 3,46 Debora KWS KWS 90,03 1,06 1,27 1,05 1,00 1,57 0,00 0,00 2,57 3,92 3,58 Dante Maribo 86,95 1,33 1,30 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,10 2,48 2,96 Lukas Strube 93,23 1,07 1,13 1,00 1,00 1,40 0,05 0,00 2,87 3,43 3,67 Gesamtmittel 89,46 1,22 1,41 1,09 1,03 1,29 0,02 0,00 2,47 3,20 3,01 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora Ramularia

29 29 Sortenversuche SV-R FRANKEN 2009, Mittel aus 4 Versuchen VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 83,06 104,1 98,0 18,73 98,8 16,81 89,74 1,32 17,47 96,2 33,31 6,04 15,29 Alabama KWS 86,98 108,8 102,4 18,52 97,7 16,72 90,30 1,19 18,18,0 33,28 4,28 10,95 William Strube 85,68 102,8 96,8 19,59 103,4 17,85 91,08 1,15 18,34,9 29,64 2,27 11,84 Beretta KWS 85,73 109,1 102,8 18,98,1 17,14 90,29 1,24 18,69 102,9 33,83 5,54 11,93 Verrechnungsmittel 85,36 106,2,0 18,95,0 17,13 90,35 1,22 18,17,0 32,51 4,53 12,51 Ricarda KWS 85,83 104,1 98,0 18,09 95,4 16,33 90,28 1,15 17,01 93,6 30,38 5,16 10,33 Pauletta KWS 85,18 103,4 97,3 17,90 94,4 15,83 88,40 1,47 16,35 90,0 39,04 4,95 19,20 Rubens Strube 86,05 108,1 101,8 19,12,9 17,29 90,40 1,23 18,69 102,8 34,57 3,93 12,05 Sanetta Hilleshög 83,40 90,1 84,8 18,95,0 17,04 89,93 1,31 15,32 84,3 35,21 5,00 14,29 Budera Hilleshög 84,77 102,2 96,2 19,22 101,4 17,33 90,14 1,29 17,68 97,3 35,51 4,57 13,73 Mars Strube 85,12 106,1 99,9 18,65 98,4 16,80 90,05 1,25 17,82 98,1 33,75 4,37 13,05 Felicita KWS 86,93 99,6 93,8 19,39 102,3 17,58 90,63 1,21 17,50 96,3 31,52 3,44 13,13 Lessing Strube 85,90 108,0 101,7 18,74 98,9 16,91 90,21 1,23 18,27,5 34,07 3,76 12,30 Lucata Hilleshög 82,35 104,8 98,7 18,85 99,5 16,98 90,08 1,27 17,80 97,9 33,50 5,36 13,40 Benno Strube 86,65 110,2 103,8 18,90 99,7 17,09 90,41 1,21 18,84 103,7 33,24 3,92 11,79 Ruveta Hilleshög 85,09 99,1 93,3 19,46 102,7 17,54 90,12 1,32 17,38 95,6 35,68 4,72 14,82 Sporta Hilleshög 85,09 104,5 98,4 19,15 101,0 17,22 89,89 1,33 17,97 98,9 36,02 4,98 14,93 Klarina KWS 85,86 103,5 97,4 19,03,4 17,19 90,32 1,24 17,79 97,9 33,11 3,54 13,33 Berenika KWS 85,51 104,7 98,6 19,11,8 17,20 89,99 1,31 17,99 99,0 37,35 4,27 13,72 Sophia Hilleshög 85,44 104,4 98,4 18,81 99,2 17,02 90,47 1,19 17,76 97,7 30,65 3,82 12,34 Robinson Strube 85,62 108,6 102,2 19,16 101,1 17,43 90,94 1,14 18,91 104,1 29,29 2,80 11,27 Theresa KWS KWS 84,34 97,4 91,7 19,37 102,2 17,52 90,48 1,24 17,04 93,8 32,82 4,11 13,31 Emilia KWS KWS 85,86 104,9 98,8 19,40 102,3 17,61 90,76 1,19 18,46 101,6 31,49 4,43 11,54 Debora KWS KWS 86,15 102,4 96,4 19,71 104,0 17,87 90,66 1,24 18,28,6 32,99 4,73 12,75 Dante Maribo 84,51 105,5 99,3 19,16 101,1 17,22 89,88 1,33 18,14 99,8 36,20 5,03 14,98 Lukas Strube 87,20 101,9 96,0 19,80 104,5 18,06 91,19 1,14 18,40 101,2 28,75 2,53 12,01 Prüfmittel 85,37 103,5 97,5 19,04,5 17,19 90,25 1,25 17,78 97,9 33,58 4,26 13,25 Gesamtmittel 85,37 103,9 97,9 19,03,4 17,18 90,27 1,25 17,84 98,2 33,41 4,30 13,13 GD 5% (multipler t-test) 1,71 3,6 3,4 0,29 1,5 0,29 0,31 0,05 0,68 3,8 1,35 0,69 1,40

30 30 Ohne Fungizid V E R S U C H S - G L I E D E R Sortenversuche FRANKEN 2009, Mittel aus 5 Versuchen Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Monza Hilleshög 84,29 1,37 1,90 1,37 1,00 1,20 0,00 0,00 3,50 4,00 4,67 Alabama KWS 91,10 1,13 1,30 1,10 1,00 1,20 0,00 0,00 3,00 4,70 3,08 William Strube 92,89 0,91 1,20 1,00 1,00 1,60 0,15 0,00 4,43 5,03 3,92 Beretta KWS 90,23 2,06 1,20 1,10 1,00 1,10 0,00 0,00 2,63 4,93 3,50 Ricarda KWS 89,48 0,51 1,50 1,10 1,00 1,60 0,00 0,00 2,23 4,60 2,92 Pauletta KWS 92,04 1,33 1,20 1,00 1,00 1,30 0,00 0,00 5,20 5,17 3,25 Rubens Strube 93,01 1,27 1,13 1,00 1,00 1,90 0,00 0,00 5,03 5,27 3,67 Sanetta Hilleshög 84,91 0,50 1,87 1,47 1,13 2,10 0,00 0,00 2,07 3,97 3,75 Budera Hilleshög 86,65 1,08 1,30 1,07 1,00 1,20 0,00 0,00 4,83 3,70 3,42 Mars Strube 88,18 1,56 1,60 1,17 1,00 1,70 0,00 0,00 5,03 5,37 4,25 Felicita KWS 91,91 1,03 1,30 1,13 1,00 1,10 0,07 0,00 5,03 4,70 2,33 Lessing Strube 92,25 1,37 1,30 1,17 1,00 1,70 0,00 0,00 5,63 4,77 3,75 Lucata Hilleshög 80,33 1,22 1,80 1,00 1,25 1,10 0,00 0,00 2,73 3,57 4,92 Benno Strube 93,84 1,08 1,20 1,13 1,00 1,60 0,00 0,00 5,03 5,20 3,92 Ruveta Hilleshög 88,57 0,74 1,20 1,00 1,00 1,40 0,00 0,00 3,57 3,37 4,08 Sporta Hilleshög 87,51 1,16 1,30 1,00 1,00 1,10 0,00 0,00 3,17 3,87 4,58 Klarina KWS 93,70 1,32 1,20 1,00 1,00 1,30 0,00 0,00 2,63 4,83 3,58 Berenika KWS 90,34 0,98 1,20 1,07 1,00 1,00 0,00 0,00 2,87 3,00 2,50 Sophia Hilleshög 89,86 1,97 1,60 1,17 1,13 1,70 0,00 0,00 3,40 6,03 3,17 Robinson Strube 90,36 1,16 1,30 1,07 1,00 1,30 0,37 0,00 4,17 3,93 4,50 Theresa KWS KWS 89,20 2,22 1,70 1,10 1,00 1,30 0,00 0,00 3,90 4,53 3,92 Emilia KWS KWS 89,15 1,18 1,40 1,00 1,00 1,60 0,00 0,00 3,33 5,03 4,50 Debora KWS KWS 90,64 1,18 1,20 1,00 1,00 2,03 0,00 0,00 3,83 5,50 4,33 Dante Maribo 88,09 1,20 1,20 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,10 3,43 3,83 Lukas Strube 92,53 1,14 1,13 1,00 1,00 1,50 0,00 0,00 4,33 4,73 4,92 Gesamtmittel 89,64 1,23 1,37 1,09 1,02 1,43 0,02 0,00 3,79 4,53 3,81 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora Ramularia

31 31 Mit Fungizid V E R S U C H S - G L I E D E R Sortenversuche FRANKEN 2009, Mittel aus 5 Versuchen Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Monza Hilleshög 81,17 1,76 1,90 1,30 1,00 1,00 0,00 0,00 1,10 1,70 2,83 Alabama KWS 90,34 0,82 1,70 1,00 1,00 1,10 0,11 0,00 1,00 1,67 1,83 William Strube 91,96 1,15 1,30 1,07 1,00 1,00 0,00 0,00 1,20 1,80 2,67 Beretta KWS 90,04 1,47 1,13 1,10 1,00 1,00 0,00 0,00 1,00 1,63 2,33 Ricarda KWS 89,44 0,87 1,23 1,00 1,00 1,30 0,00 0,00 1,00 1,97 1,67 Pauletta KWS 89,56 1,37 1,50 1,10 1,13 1,40 0,00 0,00 1,30 1,93 2,00 Rubens Strube 94,96 0,66 1,80 1,10 1,00 1,20 0,11 0,00 1,10 2,03 2,00 Sanetta Hilleshög 82,27 0,73 1,80 1,63 1,50 2,00 0,00 0,00 1,00 1,77 2,33 Budera Hilleshög 86,10 1,11 1,40 1,07 1,00 1,10 0,11 0,00 1,20 1,63 2,25 Mars Strube 90,45 1,31 1,50 1,10 1,00 1,30 0,00 0,00 1,30 1,93 2,25 Felicita KWS 92,81 1,13 1,50 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,30 1,80 1,75 Lessing Strube 90,79 2,23 1,40 1,10 1,00 1,10 0,00 0,00 1,30 1,77 2,17 Lucata Hilleshög 80,17 0,84 1,87 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,10 1,63 2,42 Benno Strube 93,93 1,17 1,30 1,10 1,00 1,20 0,00 0,00 1,30 1,90 2,25 Ruveta Hilleshög 88,40 0,64 1,30 1,00 1,00 1,10 0,00 0,00 1,00 1,37 1,83 Sporta Hilleshög 88,78 1,35 1,40 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,10 1,77 2,67 Klarina KWS 90,43 1,25 1,23 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,30 2,30 2,33 Berenika KWS 91,47 0,91 1,30 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,10 1,47 1,50 Sophia Hilleshög 88,46 1,73 1,50 1,07 1,00 1,20 0,00 0,00 1,20 2,67 2,00 Robinson Strube 93,72 1,16 1,20 1,07 1,00 1,10 0,00 0,00 1,10 1,70 2,42 Theresa KWS KWS 88,19 1,68 1,80 1,10 1,13 1,30 0,00 0,00 1,00 2,30 2,00 Emilia KWS KWS 89,30 1,36 1,50 1,10 1,00 1,20 0,10 0,00 1,00 1,87 2,42 Debora KWS KWS 89,42 0,94 1,33 1,10 1,00 1,10 0,00 0,00 1,30 2,33 2,83 Dante Maribo 85,81 1,46 1,40 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,10 1,53 2,08 Lukas Strube 93,92 1,01 1,13 1,00 1,00 1,30 0,10 0,00 1,40 2,13 2,42 Gesamtmittel 89,28 1,20 1,46 1,08 1,03 1,16 0,02 0,00 1,15 1,86 2,21 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora Ramularia

32 32 Sortenversuche SV-R FRANKEN 2009, Mittel aus 4 Versuchen Ohne Fungizid VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 83,66 102,2 98,1 18,64 98,7 16,68 89,49 1,36 17,04 96,2 33,76 6,11 16,58 Alabama KWS 87,68 106,8 102,4 18,49 97,9 16,65 90,07 1,23 17,77,3 33,76 4,41 12,20 William Strube 86,12 99,9 95,8 19,50 103,3 17,70 90,78 1,20 17,67 99,7 29,84 2,44 13,65 Beretta KWS 86,34 108,1 103,7 18,90,1 17,02 90,03 1,28 18,40 103,8 34,71 6,01 13,05 Verrechnungsmittel 85,95 104,3,0 18,88,0 17,01 90,09 1,27 17,72,0 33,02 4,74 13,87 Ricarda KWS 85,80 103,8 99,6 17,90 94,8 16,11 89,95 1,19 16,74 94,5 31,30 5,60 11,33 Pauletta KWS 84,21 101,8 97,7 17,66 93,6 15,55 88,02 1,51 15,81 89,2 39,26 5,52 20,50 Rubens Strube 86,03 104,1 99,9 19,00,6 17,12 90,08 1,28 17,83,6 35,28 4,31 13,48 Sanetta Hilleshög 83,54 90,3 86,6 18,84 99,8 16,90 89,68 1,34 15,22 85,9 36,30 5,13 15,24 Budera Hilleshög 84,42 101,2 97,0 19,00,6 17,07 89,81 1,33 17,25 97,3 35,98 4,92 15,05 Mars Strube 84,43 104,6,3 18,41 97,5 16,47 89,45 1,34 17,23 97,2 35,29 4,90 15,66 Felicita KWS 86,35 96,6 92,7 19,26 102,0 17,40 90,30 1,26 16,82 94,9 32,27 3,52 14,76 Lessing Strube 85,33 103,8 99,6 18,59 98,5 16,72 89,87 1,28 17,36 98,0 34,21 4,03 14,09 Lucata Hilleshög 81,76 103,8 99,5 18,79 99,5 16,87 89,77 1,32 17,51 98,8 34,44 5,58 15,04 Benno Strube 86,81 106,1 101,7 18,76 99,4 16,90 90,07 1,26 17,93 101,2 33,44 4,15 13,66 Ruveta Hilleshög 85,40 98,3 94,3 19,31 102,3 17,34 89,78 1,37 17,04 96,2 37,01 5,16 16,05 Sporta Hilleshög 85,70 102,3 98,1 19,05,9 17,07 89,55 1,39 17,44 98,4 36,84 5,13 16,78 Klarina KWS 86,16 102,5 98,3 18,87,0 16,98 89,96 1,29 17,40 98,2 34,20 3,86 14,83 Berenika KWS 85,58 103,1 98,9 19,20 101,7 17,26 89,89 1,34 17,79,4 38,50 4,23 14,48 Sophia Hilleshög 85,39 103,4 99,2 18,61 98,6 16,78 90,16 1,23 17,34 97,9 31,26 3,96 13,55 Robinson Strube 85,86 106,3 102,0 19,14 101,4 17,36 90,71 1,18 18,46 104,2 29,46 2,91 12,89 Theresa KWS KWS 84,70 95,0 91,1 19,33 102,4 17,46 90,32 1,27 16,57 93,5 32,90 4,18 14,36 Emilia KWS KWS 85,65 103,1 98,9 19,31 102,3 17,49 90,53 1,23 18,03 101,7 32,64 4,53 12,50 Debora KWS KWS 86,74 99,5 95,5 19,61 103,9 17,74 90,44 1,27 17,65 99,6 33,28 4,91 13,95 Dante Maribo 84,85 105,7 101,4 19,04,8 17,05 89,55 1,38 17,99 101,5 36,53 5,38 16,69 Lukas Strube 86,67 101,7 97,6 19,73 104,5 17,93 90,84 1,21 18,24 103,0 30,00 2,61 13,94 Prüfmittel 85,30 101,8 97,6 18,93,2 17,03 89,94 1,30 17,32 97,7 34,30 4,50 14,71 Gesamtmittel 85,41 102,2 98,0 18,92,2 17,02 89,96 1,29 17,38 98,1 34,10 4,54 14,57 GD Faktor1 2,32 4,5 4,4 0,36 1,9 0,37 0,39 0,06 0,86 4,8 1,85 0,82 1,77

33 33 Mit Fungizid VERSUCHSGLIEDER Sortenversuche SV-R FRANKEN 2009, Mittel aus 4 Versuchen Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 82,46 105,9 97,9 18,81 98,9 16,93 89,98 1,28 17,91 96,2 32,86 5,97 14,00 Alabama KWS 86,28 110,8 102,4 18,55 97,5 16,79 90,53 1,16 18,58 99,8 32,80 4,14 9,70 William Strube 85,24 105,7 97,8 19,69 103,5 17,99 91,37 1,10 19,01 102,1 29,43 2,10 10,03 Beretta KWS 85,12 110,1 101,9 19,06,1 17,26 90,56 1,20 18,98 101,9 32,94 5,06 10,82 Verrechnungsmittel 84,77 108,1,0 19,03,0 17,24 90,61 1,18 18,62,0 32,01 4,32 11,14 Ricarda KWS 85,85 104,4 96,5 18,27 96,0 16,55 90,61 1,11 17,29 92,9 29,46 4,72 9,33 Pauletta KWS 86,14 104,9 97,0 18,13 95,3 16,10 88,79 1,43 16,89 90,7 38,82 4,38 17,91 Rubens Strube 86,07 112,1 103,7 19,24 101,1 17,45 90,72 1,18 19,54 105,0 33,85 3,55 10,61 Sanetta Hilleshög 83,26 89,9 83,1 19,05,1 17,18 90,19 1,27 15,42 82,8 34,13 4,88 13,35 Budera Hilleshög 85,12 103,1 95,4 19,44 102,2 17,59 90,48 1,25 18,11 97,3 35,03 4,22 12,41 Mars Strube 85,80 107,6 99,5 18,88 99,2 17,12 90,66 1,16 18,41 98,9 32,20 3,83 10,43 Felicita KWS 87,51 102,5 94,8 19,53 102,6 17,76 90,95 1,17 18,19 97,7 30,77 3,36 11,50 Lessing Strube 86,47 112,2 103,7 18,89 99,3 17,10 90,56 1,18 19,18 103,0 33,92 3,50 10,50 Lucata Hilleshög 82,93 105,9 97,9 18,91 99,4 17,10 90,40 1,21 18,08 97,1 32,55 5,15 11,76 Benno Strube 86,49 114,4 105,8 19,04,1 17,28 90,76 1,16 19,76 106,1 33,03 3,70 9,91 Ruveta Hilleshög 84,78,0 92,5 19,61 103,0 17,74 90,46 1,27 17,72 95,1 34,34 4,29 13,60 Sporta Hilleshög 84,48 106,7 98,7 19,24 101,1 17,37 90,23 1,27 18,51 99,4 35,19 4,84 13,09 Klarina KWS 85,57 104,5 96,6 19,19,9 17,40 90,68 1,19 18,18 97,6 32,03 3,23 11,83 Berenika KWS 85,43 106,4 98,4 19,02 99,9 17,14 90,10 1,28 18,20 97,8 36,20 4,32 12,96 Sophia Hilleshög 85,49 105,5 97,6 19,00 99,9 17,25 90,77 1,15 18,17 97,6 30,03 3,68 11,13 Robinson Strube 85,37 110,8 102,5 19,19,8 17,50 91,17 1,09 19,37 104,0 29,12 2,68 9,65 Theresa KWS KWS 83,98 99,7 92,2 19,40 102,0 17,59 90,64 1,22 17,52 94,1 32,74 4,04 12,26 Emilia KWS KWS 86,07 106,8 98,7 19,48 102,4 17,73 91,00 1,15 18,88 101,4 30,34 4,34 10,57 Debora KWS KWS 85,55 105,2 97,3 19,81 104,1 18,00 90,88 1,20 18,92 101,6 32,70 4,55 11,56 Dante Maribo 84,17 105,3 97,4 19,28 101,3 17,39 90,20 1,28 18,29 98,2 35,87 4,68 13,27 Lukas Strube 87,74 102,1 94,4 19,87 104,4 18,19 91,54 1,08 18,55 99,6 27,49 2,44 10,08 Prüfmittel 85,44 105,2 97,3 19,16,7 17,36 90,56 1,21 18,25 98,0 32,85 4,02 11,80 Gesamtmittel 85,33 105,7 97,8 19,14,6 17,34 90,57 1,20 18,31 98,3 32,71 4,07 11,69 GD Faktor1 2,32 4,5 4,2 0,36 1,9 0,37 0,39 0,06 0,86 4,6 1,85 0,82 1,77

34 Sortenversuch SV-R 2009 mit und ohne Fungizideinsatz VERSUCHS- GLIEDER Echter Mehltau 1 Echter Mehltau 1 Cercospora 1 Bergtheim Cercospora 1 Rost Rost BZE BZE Sorte Züchter ohne F. mit F. ohne F. mit F. ohne F. mit F. ohne F. mit F t/ha t/ha Monza Hilleshög 3,5 1,0 3,0 1,5 3,5 1,0 16,02 16,45 Alabama KWS 2,5 1,0 4,5 1,0 3,5 1,0 15,46 16,64 William Strube 3,0 1,0 4,5 1,0 4,0 1,0 15,50 16,23 Beretta KWS 3,5 1,0 5,5 1,0 4,5 1,0 16,37 16,13 Ricarda KWS 2,0 1,0 3,5 1,5 3,5 1,0 13,10 16,36 Pauletta KWS 6,0 1,0 4,5 2,0 2,5 1,0 17,23 17,61 Rubens Strube 5,5 1,0 3,5 1,5 4,5 1,0 16,79 16,76 Sanetta Hilleshög 2,0 1,0 3,5 1,0 3,0 1,0 16,20 16,62 Budera Hilleshög 5,0 1,0 3,5 1,0 6,0 1,0 14,44 17,32 Mars Strube 4,5 1,0 4,0 1,5 3,5 1,0 15,77 17,97 Felicita KWS 4,5 1,0 5,0 1,0 5,0 1,0 15,01 16,77 Lessing Strube 5,0 1,0 3,0 1,5 3,0 1,0 17,26 17,68 Lucata Hilleshög 2,5 1,0 4,0 1,0 2,5 1,0 15,87 16,21 Benno Strube 4,0 1,0 4,5 1,0 3,0 1,0 16,96 17,73 Ruveta Hilleshög 2,0 1,0 3,0 1,0 3,5 1,0 14,35 16,00 Sporta Hilleshög 2,0 1,0 4,0 1,5 2,5 1,0 16,12 16,62 Klarina KWS 3,0 1,5 4,0 2,0 4,5 1,0 16,75 17,34 Berenika KWS 2,5 1,0 2,5 1,0 2,5 1,0 16,95 17,45 Sophia Hilleshög 3,5 1,0 6,5 1,5 4,5 1,0 15,76 16,37 Robinson Strube 2,5 1,0 3,5 1,0 2,0 1,0 16,30 16,81 Theresa KWS KWS 3,0 1,0 3,0 2,0 2,5 1,0 17,89 17,50 Emilia KWS KWS 3,0 1,0 4,0 1,0 4,5 1,0 15,61 16,70 Debora KWS KWS 3,5 1,0 6,0 1,0 4,0 1,0 16,85 17,68 Dante Maribo 2,5 1,0 3,0 1,0 2,5 1,0 16,24 17,79 Lukas Strube 3,5 1,0 5,0 1,5 4,0 1,0 16,81 16,38 Mittelwert 3,4 1,0 4,0 1,3 3,6 1,0 16,07 16,92 ohne F.= ohne Fungizideinsatz mit F.= mit Fungizideinsatz 34

35 Sorte Sortenversuch SV-R 2009 mit und ohne Fungizideinsatz VERSUCHS- GLIEDER Züchter Echter Mehltau 1 Echter Mehltau 1 Frankenwinheim Cercospora 1 Cercospora 1 ohne F. mit F. ohne F. mit F. ohne F. mit F t/ha t/ha Monza Hilleshög 3,5 1,0 4,0 1,5 18,08 18,76 Alabama KWS 4,5 1,0 4,5 1,0 17,16 19,43 William Strube 5,0 1,0 5,5 2,0 17,87 20,03 Beretta KWS 2,5 1,0 5,5 1,5 18,22 19,14 Ricarda KWS 3,0 1,0 5,5 1,5 16,95 18,67 Pauletta KWS 5,5 1,0 6,0 1,0 16,19 16,78 Rubens Strube 5,5 1,0 6,5 1,5 17,72 19,57 Sanetta Hilleshög 2,0 1,0 4,5 1,0 15,94 15,64 Budera Hilleshög 5,5 1,0 3,0 1,0 17,21 17,89 Mars Strube 5,0 1,0 6,5 1,5 16,66 19,92 Felicita KWS 5,0 1,0 5,0 1,0 16,54 18,49 Lessing Strube 5,5 1,0 6,5 1,0 17,23 19,31 Lucata Hilleshög 3,0 1,0 3,0 2,0 17,73 18,55 Benno Strube 5,5 1,0 6,0 2,5 17,18 19,70 Ruveta Hilleshög 4,5 1,0 3,0 1,0 16,75 17,96 Sporta Hilleshög 4,0 1,0 4,0 2,0 17,58 18,34 Klarina KWS 3,5 1,0 5,5 1,5 16,78 17,54 Berenika KWS 2,0 1,0 2,5 1,0 18,18 17,87 Sophia Hilleshög 4,0 1,0 6,0 3,5 17,35 18,10 Robinson Strube 5,5 1,0 3,5 1,5 18,18 19,74 Theresa KWS KWS 4,5 1,0 5,0 1,5 16,65 17,71 Emilia KWS KWS 4,0 1,0 6,5 1,5 17,15 19,09 Debora KWS KWS 4,5 1,0 6,5 2,0 17,17 19,36 Dante Maribo 3,0 1,0 2,5 1,0 18,36 18,23 Lukas Strube 4,5 2,0 5,0 2,5 18,57 19,94 Mittelwert 4,2 1,0 4,9 1,6 17,34 18,63 ohne F.= ohne Fungizideinsatz mit F.= mit Fungizideinsatz BZE BZE 35

36 VERSUCHS- GLIEDER Sortenversuch SV-R 2009 mit und ohne Fungizideinsatz Echter Mehltau Echter Mehltau Cercospora 1 Gnodstadt Cercospora 1 Rost Rost BZE BZE Sorte Züchter ohne F. mit F. ohne F. mit F. ohne F. mit F. ohne F. mit F t/ha t/ha Monza Hilleshög 3,0 1,0 2,5 1,0 2,0 1,0 17,77 17,99 Alabama KWS 2,5 1,0 3,0 1,0 3,0 1,0 18,52 17,53 William Strube 3,5 1,0 3,5 1,0 1,5 1,0 18,80 19,36 Beretta KWS 2,5 1,0 3,0 1,0 2,5 1,0 19,71 19,24 Ricarda KWS 3,0 1,0 3,0 1,0 3,0 1,0 17,73 17,06 Pauletta KWS 5,0 1,0 3,0 1,0 1,5 1,0 16,71 17,78 Rubens Strube 3,5 1,0 2,5 1,5 3,0 1,0 19,31 19,33 Sanetta Hilleshög 2,0 1,0 2,0 1,0 1,5 1,0 15,27 15,38 Budera Hilleshög 3,5 1,0 2,5 1,0 3,0 1,0 17,69 17,09 Mars Strube 4,0 1,0 3,0 1,0 3,5 1,0 18,43 15,86 Felicita KWS 6,0 1,0 3,0 1,5 3,0 1,0 18,00 18,13 Lessing Strube 6,0 1,0 2,5 1,0 2,0 1,0 19,21 19,69 Lucata Hilleshög 2,0 1,0 2,5 1,0 2,0 1,0 18,46 17,76 Benno Strube 4,0 1,0 3,0 1,0 2,5 1,0 19,06 20,26 Ruveta Hilleshög 3,0 1,0 2,0 1,0 2,0 1,0 18,07 17,37 Sporta Hilleshög 2,5 1,0 2,0 1,0 2,0 1,0 18,19 18,23 Klarina KWS 3,0 1,0 2,5 1,0 3,0 1,0 18,35 18,79 Berenika KWS 2,0 1,0 2,0 1,0 1,5 1,0 18,80 18,49 Sophia Hilleshög 3,5 1,0 5,0 1,5 4,5 1,0 18,14 17,82 Robinson Strube 4,0 1,0 3,0 1,0 1,5 1,0 19,27 19,31 Theresa KWS KWS 4,0 1,0 2,5 1,0 1,5 1,0 16,96 17,20 Emilia KWS KWS 2,5 1,0 2,5 1,0 2,5 1,0 19,56 17,61 Debora KWS KWS 3,5 1,5 2,5 1,0 1,5 1,0 18,31 19,13 Dante Maribo 2,0 1,0 2,0 1,0 2,0 1,0 18,47 18,58 Lukas Strube 3,5 1,0 3,5 1,0 1,5 1,0 18,94 16,93 Mittelwert 3,4 1,0 2,7 1,1 2,3 1,0 18,31 18,08 ohne F.= ohne Fungizideinsatz mit F.= mit Fungizideinsatz 36

37 VERSUCHS- GLIEDER Sortenversuch SV-R 2009 mit und ohne Fungizideinsatz Echter Mehltau 1 Echter Mehltau 1 Cercospora 1 Cercospora 1 Echter Mehltau 2 Gützingen Echter Mehltau 2 Sorte Züchter ohne F. mit F. ohne F. mit F. ohne F. mit F. ohne F. mit F. ohne F. mit F. ohne F. mit F t/ha t/ha Monza Hilleshög 3,5 1,5 4,5 1,5 2,5 1,5 5,5 1,5 3,0 2,0 16,48 17,97 Alabama KWS 2,5 1,0 3,5 2,0 3,5 1,0 5,5 2,0 1,5 1,0 18,57 19,18 William Strube 6,0 2,0 5,0 1,5 3,0 2,0 6,0 2,0 2,5 2,0 17,70 19,26 Beretta KWS 2,0 1,0 3,0 2,0 3,0 1,0 4,0 2,0 2,0 2,0 18,79 18,68 Ricarda KWS 1,5 1,0 3,5 2,0 3,0 1,5 5,0 2,5 1,5 1,0 15,50 16,31 Pauletta KWS 4,5 2,5 4,0 2,0 4,0 2,5 6,0 2,0 1,5 1,0 15,58 17,33 Rubens Strube 6,0 1,5 5,0 1,5 3,5 1,5 6,5 2,0 2,0 1,0 18,27 20,34 Sanetta Hilleshög 2,0 1,0 3,5 2,0 3,0 1,5 4,5 2,5 1,5 2,0 15,24 15,48 Budera Hilleshög 5,5 2,0 4,0 1,0 3,0 2,0 4,5 2,5 1,5 1,5 17,90 19,38 Mars Strube 6,0 2,5 4,0 1,5 3,5 2,0 6,0 2,0 3,5 1,5 18,16 19,90 Felicita KWS 4,0 2,5 4,0 2,0 3,5 1,5 4,5 2,5 1,0 1,5 17,61 18,81 Lessing Strube 6,0 2,5 4,5 1,0 4,5 2,5 6,5 2,0 1,5 1,0 17,13 20,19 Lucata Hilleshög 3,5 1,5 3,5 2,0 2,5 1,0 4,0 1,5 3,5 1,5 17,44 18,21 Benno Strube 6,0 2,5 4,0 1,0 4,5 2,0 5,5 2,0 2,5 1,5 19,12 20,32 Ruveta Hilleshög 4,0 1,0 3,0 1,0 2,0 1,0 3,5 1,5 2,5 1,0 16,91 17,88 Sporta Hilleshög 3,0 1,5 3,5 1,5 2,5 1,0 4,0 2,0 2,5 2,0 17,78 19,15 Klarina KWS 2,0 2,0 3,5 2,5 2,0 2,0 5,5 3,0 1,5 1,0 17,60 18,80 Berenika KWS 3,5 1,5 2,5 1,5 1,5 1,0 3,0 2,0 1,0 1,0 17,97 18,92 Sophia Hilleshög 3,0 2,0 5,5 2,0 3,0 2,0 6,0 2,5 1,0 1,0 17,35 18,85 Robinson Strube 4,5 1,5 3,0 1,5 2,5 1,0 4,0 2,0 3,0 1,5 19,01 19,97 Theresa KWS KWS 3,0 1,0 4,0 2,0 2,5 1,5 5,5 3,0 2,5 1,0 17,17 18,04 Emilia KWS KWS 3,5 1,0 3,5 2,0 4,0 1,5 5,5 2,5 3,0 1,5 17,99 19,52 Debora KWS KWS 4,0 2,0 3,0 3,0 3,0 2,5 5,5 3,0 3,0 2,0 18,39 19,41 Dante Maribo 4,0 1,5 3,5 2,0 3,0 1,0 5,0 2,0 2,0 1,5 18,42 18,33 Lukas Strube 5,5 2,0 3,5 2,0 3,0 1,0 4,5 2,0 3,5 1,5 18,86 19,39 Mittelwert 4,0 1,7 3,8 1,8 3,0 1,6 5,0 2,2 2,2 1,4 17,64 18,78 ohne F.= ohne Fungizideinsatz mit F.= mit Fungizideinsatz Cercospora 2 Cercospora 2 Ramularia Ramularia BZE BZE 37

38 VERSUCHS- GLIEDER Sortenversuch SV-R 2009 mit und ohne Fungizideinsatz Giebelstadt Echter Mehltau 1 Echter Mehltau 1 Cercospora 1 Cercospora 1 Ramularia 1 Ramularia 1 Rost Rost Echter Mehltau 2 Echter Mehltau 2 Cercospora 2 Cercospora 2 Ramularia 2 Ramularia 2 38 Rost Rost BZE BZE Sorte Züchter oh. F. mit F. oh. F. mit F. oh. F. mit F. oh. F. mit F. oh. F. mit F. oh. F. mit F. oh. F. mit F. oh. F. mit F. oh. F. mit F t/ha t/ha Monza Hilleshög 4,0 1,0 5,0 3,0 5,3 3,7 2,7 1,3 3,0 1,0 5,7 2,3 6,3 3,7 2,3 1,3 15,82 16,91 Alabama KWS 3,0 1,0 6,0 3,3 3,7 2,3 2,7 1,3 2,7 1,0 7,3 4,0 4,7 2,7 3,0 1,0 16,82 18,19 William Strube 4,7 1,0 5,7 3,0 4,7 3,0 3,0 1,0 4,3 1,0 7,0 3,7 5,3 3,3 3,3 1,0 16,33 17,40 Beretta KWS 2,7 1,0 6,7 2,7 4,0 3,3 2,7 1,3 1,0 1,0 7,3 3,0 5,0 2,7 2,7 1,3 16,89 18,86 Ricarda KWS 1,7 1,0 6,0 3,3 3,3 2,7 3,0 1,3 3,0 1,0 7,3 3,3 4,3 2,3 2,0 1,3 16,79 17,12 Pauletta KWS 5,0 1,0 6,3 3,7 4,7 3,7 2,7 1,0 2,7 1,0 7,3 3,7 5,0 3,0 2,7 1,3 14,75 15,68 Rubens Strube 4,7 1,0 7,3 3,7 4,7 3,0 2,0 1,3 1,7 1,0 8,3 3,3 5,3 3,0 1,7 1,3 16,02 18,94 Sanetta Hilleshög 2,3 1,0 5,3 3,3 5,7 3,0 2,7 1,0 1,0 1,0 6,7 2,7 6,0 2,7 4,0 1,3 14,41 15,17 Budera Hilleshög 4,7 1,0 5,0 2,7 5,3 3,0 3,0 2,0 4,3 1,0 5,7 2,3 5,3 3,0 4,7 1,3 16,20 18,08 Mars Strube 5,7 1,0 7,3 3,7 5,0 3,3 1,7 1,3 3,0 1,0 8,3 3,3 5,0 3,0 2,3 1,3 15,67 17,94 Felicita KWS 5,7 1,0 6,0 3,0 4,0 2,0 2,7 2,0 4,0 1,0 7,3 3,0 3,7 2,0 3,3 1,0 15,12 17,33 Lessing Strube 5,7 1,0 5,3 3,3 5,0 3,7 2,7 1,3 3,3 1,0 6,3 3,3 6,0 3,3 2,0 1,7 15,87 17,52 Lucata Hilleshög 2,7 1,0 4,3 2,7 5,0 3,3 2,7 1,0 2,7 1,0 5,3 2,0 6,3 3,3 3,7 1,7 16,41 17,81 Benno Strube 5,7 1,0 7,0 3,0 5,0 3,0 2,7 1,0 4,0 1,0 8,0 3,3 5,3 3,0 2,7 1,0 16,36 18,75 Ruveta Hilleshög 4,3 1,0 5,3 2,3 4,3 2,3 3,0 1,3 3,3 1,0 5,0 2,3 5,7 2,7 2,7 1,7 16,43 17,65 Sporta Hilleshög 4,3 1,0 5,3 2,3 5,0 2,7 2,7 1,3 2,3 1,0 6,0 2,3 6,7 3,3 3,0 1,7 16,20 18,30 Klarina KWS 1,7 1,0 6,7 4,0 4,0 3,3 3,0 1,7 1,7 1,0 7,3 3,7 5,7 3,7 3,0 1,0 16,88 17,59 Berenika KWS 4,3 1,0 5,0 2,3 4,0 2,7 3,3 1,0 1,7 1,0 6,0 2,0 4,0 2,0 4,3 1,3 16,19 17,54 Sophia Hilleshög 3,0 1,0 6,7 4,3 4,7 4,0 3,0 1,0 1,0 1,0 7,7 4,3 5,3 3,0 3,0 1,3 16,53 17,93 Robinson Strube 4,3 1,0 5,7 3,0 5,3 3,3 2,3 1,0 3,7 1,0 6,3 3,3 6,0 3,3 2,7 1,0 17,37 18,44 Theresa KWS 5,0 1,0 6,7 4,0 4,3 3,7 2,0 1,3 2,3 1,0 8,0 3,7 5,3 3,0 3,0 1,7 15,51 17,12 Emilia KWS 3,7 1,0 6,7 3,3 5,3 3,7 3,0 1,0 1,0 1,0 7,3 3,3 6,0 3,3 3,0 1,3 17,41 19,32 Debora KWS 3,7 1,0 7,0 4,7 5,3 4,3 2,7 1,0 1,0 1,0 8,0 4,3 5,7 3,7 2,3 1,7 16,74 17,76 Dante Maribo 4,0 1,0 4,7 2,7 4,7 3,7 3,3 1,3 4,7 1,0 5,3 2,3 5,7 2,7 4,0 1,3 16,70 18,01 Lukas Strube 4,7 1,0 5,7 3,7 5,0 3,7 2,7 1,3 2,7 1,0 6,3 3,7 6,3 3,3 2,0 1,3 16,60 17,94 Mittelwert 4,0 1,0 6,0 3,3 4,7 3,2 2,7 1,3 2,6 1,0 6,9 3,2 5,4 3,0 2,9 1,3 16,24 17,73 oh. F.= ohne Fungizideinsatz mit F.= mit Fungizideinsatz

39 Sortenversuch Gützingen 2009 Bonitur Pseudomonas am ,0 4,0 4,0 3,8 3,8 3,5 3,5 3,3 3,0 3,0 3,0 3,0 2,8 2,8 2,8 2,8 2,3 2,3 2,3 2,3 4,3 4,3 4,3 4,8 5,0 Sporta Dante Monza Pauletta = Bakterielle Blattfäule Benno Robinson Lukas Budera Mars Theresa Lessing Alabama William Felicita Ruveta Sophia Ricarda Sanetta Emilia Debora Beretta Klarina Berenika Lucata = empfohlene Sorte 39 Rubens

40 Sortenversuche SV-R FRANKEN 2009 Feldaufgang, Mittel aus 5 Versuchen 94,0 93,9 93,2 92,4 92,4 92,1 92,0 91,5 90,9 90,8 90,7 90,1 90,0 89,5 89,3 89,2 89,2 88,7 88,5 88,1 87,0 86,4 83,6 82,7 80,3 40 Monza Lucata Benno Lukas William Felicita Klarina Robinson Lessing Berenika Pauletta Alabama Beretta Debora Ricarda Mars Emilia Sophia Theresa Ruveta Sporta Dante Budera Sanetta Rubens

41 106 Sortenversuche SVR FRANKEN 2009 Mittel aus 4 Versuchen Mit und Ohne Fungizid 41 rel Lukas Debora William Ruveta Emilia TheresaFelicita Sporta Rubens Budera Robinson Dante Klarina Berenika Beretta Lucata Benno Sophia Lessing Monza Mars Alabama Rübenertrag rel

42 42 Ergebnisse des Sortenleistungsvergleichs Rizomania 2009 süddeutsche Standorte F e l d a u f g a n g, S c h o s s e r und B o n i t u r e n Sorten Feldaufgang Gesamtschosser B L A T T K R A N K H E I T E N rel.* Anz./ha Mehltau Cercospora Ramularia Vergilbung Rost Monza 92,6 12 3,1 3,8 3,5 1,9 2,2 Alabama 101,8 13 2,6 4,3 2,3 3,1 2,5 William 103,7 0 4,6 4,9 3,0 2,2 2,2 Beretta ,3 4,7 2,4 1,8 2,6 anf. Sorte 101,2 40 2,3 4,4 2,3 2,9 2,4 Rubens 104,3 39 4,9 4,9 3,1 1,8 2,4 Budera 95,5 50 4,1 4,0 2,5 3,0 3,2 Mars ,8 5,1 2,9 2,3 2,4 Felicita 103,2 0 4,9 4,6 1,9 2,6 3,1 Lessing 103,9 27 5,2 4,8 2,8 2,9 2,2 Lucata 88,5 0 3,0 3,8 2,9 2,0 2,1 Benno 104,5 0 4,6 4,7 3,0 2,3 2,4 Ruveta 97,8 37 3,3 3,3 2,5 2,2 2,5 Sporta 98,6 0 3,0 3,7 2,9 2,1 2,2 Klarina 102,6 13 2,5 4,7 2,6 2,1 2,6 Berenika 101,7 14 2,5 3,1 1,8 2,1 2,1 Sophia,1 0 3,3 5,5 2,6 2,8 2,6 Robinson 102,8 52 4,0 4,3 3,2 2,1 1,8 Theresa KWS 99,8 36 3,3 4,8 2,8 2,6 2,2 Emilia KWS 99,6 51 3,7 5,0 3,1 1,9 2,5 Debora KWS 101,5 0 3,9 5,2 3,1 2,2 2,2 Dante 98,4 12 3,0 3,5 2,4 1,9 2,3 Lukas 103,8 37 4,3 4,7 3,4 2,1 2,2 Mittelwert,4 19 3,6 4,4 2,7 2,3 2,4 Anzahl Versuche * = Verrechnungs-Mittel der Sorten Monza, Alabama, William, Beretta; regionale ARGEn, IfZ Quelle:Kuratorium

43 43 Sortenleistungsvergleich Rizomania (SV-R) 2009, relativ* süddeutsche Standorte E r t r a g und Q u a l i t ä t m i t F u n g i z i d Mittel über Standorte Sorten Anzahl RE ZE BZE ZG SMV K Na AmN BZG Orte Bezug auf Rübe Monza 15 96,2 96,0 95,5 99,6 105,8 101,2 130,9 119,1 99,2 Alabama ,5 99,6 99,3 97,1 99,8 103,4 97,8 93,9 96,8 William 15 97,2 101,3 102,4 104,2 91,2 89,5 49,1 85,6 105,3 Beretta ,2 103,2 102,8 99,1 103,2 105,8 122,2 101,4 98,7 anf. Sorte 15 94,7 90,2 90,0 94,7 95,5 94,0 123,8 84,6 94,4 Rubens ,5 104,3 104,4 101,8 101,5 110,5 78,8 93,9 101,8 Budera 15 95,3 97,1 96,9 101,9 105,6 108,7 97,5 112,2 101,8 Mars ,5 102,2 102,2,7,6 105,7 82,2 96,6,8 Felicita 15 94,3 97,1 97,4 102,9 99,1 97,0 81,0 104,3 103,3 Lessing ,4 102,0 101,9 99,5 101,5 107,8 81,0 97,5 99,3 Lucata 15 98,5 97,5 97,1 99,0 104,3 104,8 112,1 109,9 98,6 Benno ,3 105,7 105,9,4 98,7 104,7 80,6 89,8,5 Ruveta 15 94,6 97,1 96,7 102,7 109,6 109,7 102,2 128,4 102,3 Sporta 15 98,2 98,8 97,9,6 112,4 117,1 107,9 128,5 99,8 Klarina 15,2,8,6,7 104,1 104,8 76,9 115,4,4 Berenika 15 97,9 98,0 97,3,0 110,4 116,3 97,4 122,3 99,3 Sophia ,6 101,0,9 99,5,2 97,4 84,9 107,8 99,4 Robinson ,9 103,4 104,0 101,4 93,7 92,8 62,7 89,2 102,0 Theresa KWS 15 94,5 95,8 95,7 101,5 102,6,5 89,1 113,4 101,4 Emilia KWS 15,2 102,9 103,3 102,8 98,2 97,8 93,1 96,7 103,2 Debora KWS 15 98,5 102,7 102,9 104,3 102,6 104,2 98,2 105,5 104,6 Dante 15 98,5 99,6 98,8 101,0 112,3 116,6 107,8 128,8,2 Lukas 15 98,0 102,8 103,8 104,9 93,4 88,6 56,8 95,9 105,9 GD 5% 2,4 2,6 2,6 1,0 2,6 3,5 8,2 8,3 1,1 * = Verrechnungs-Mittel der Sorten Monza, Alabama, William, Beretta

44 Ergebnisse des Sortenleistungsvergleichs Rizomania süddeutsches Mittel F e l d a u f g a n g, S c h o s s e r und B o n i t u r e n 44 Sorten Feldaufgang Gesamtschosser B L A T T K R A N K H E I T E N BZE Toleranz rel.* Anz./ha Mehltau Cercospora Ramularia Vergilbung Rost Monza 95,5 9 2,7 3,6 2,9 1,7 2,5 97,0-5,8 ++ Alabama 101,3 4 2,3 4,5 2,4 2,2 2,5 99,6-8,2 O William 102,2 26 4,6 5,0 2,9 2,2 2,2,7-11,5 -- Beretta 101,1 5 2,2 4,6 2,3 1,5 2,5 102,6-8,2 O anf. Sorte 32 2,0 4,5 2,2 2,1 2,6 90,3 Rubens 1 101,8 30 4,4 5,4 3,0 1,5 2,4 102,9-12,0 -- Budera 2 98,1 52 4,6 3,5 2,5 2,5 2,9 98,7-6,2 ++ Mars,2 0 3,8 5,1 3,0 2,0 2,4 101,4-12,4 -- Felicita 102,3 14 4,1 4,5 2,1 2,0 2,6 98,0-10,9 -- Lessing 102,8 15 4,2 4,7 2,9 2,3 2,4 101,1-11,3 -- Lucata 95,3 25 2,5 3,7 2,6 1,7 2,2 99,3-7,4 + Benno 103,3 15 4,4 5,1 3,2 2,1 2,3 103,9-11,9 -- Ruveta 97,6 33 2,8 3,7 2,3 1,8 2,5 96,9-6,6 + Sporta 98,1 8 2,5 3,3 2,5 1,8 2,3 98,8-4,4 ++ Klarina 101,9 14 2,4 5,0 2,5 1,8 2,6 101,0-10,9 -- Berenika 1 101,6 19 2,8 2,7 1,6 1,7 2,0 97,8-5,7 ++ Sophia 1,2 38 3,2 5,6 2,4 1,9 2,3 99,7-10,4 -- Robinson 2,5 25 4,2 4,6 2,4 1,8 2,0 102,2-8,6 O Theresa KWS 2,4 33 4,3 5,3 2,8 1,8 2,2 97,7-10,7 -- Emilia KWS 2 99,7 17 4,2 6,0 3,2 1,5 3,0 104,1-11,9 -- Debora KWS 2,4 0 4,9 5,7 2,9 1,6 2,2 104,0-12,3 -- Dante ,0 3,3 3,0 1,5 2,5 98,9-3,8 ++ Lukas 2 102,7 12 4,8 5,2 2,9 2,0 1,8 101,7-10,7 -- Mittelwert * = Verrechnungs-Mittel der Sorten Monza, Tiziana, Alabama, Beretta Quelle:Kuratorium Daten aus dem LNS-R+LNS aus der WP RI2, 2008 aus dem LNS-R+LNS Feldaufgang und Schosser aus Stufe ohne und mit Fungizid, Bonituren aus Stufe ohne Fungizid Klasseneinteilung -- = 10,0 + = 6,3-7,4 - = 8,8-9,9 ++ = 6,2 O = 7,5-8,7

45 45 Sortenleistungsvergleich, Rizomania (SV-R) , relativ* süddeutsche Standorte E r t r a g und Q u a l i t ä t m i t F u n g i z i d Sorten Anzahl RE ZE BZE ZG SMV K Na AmN BZG Orte Bezug auf Rübe Monza 46 97,3 97,6 97,0,2 107,8 104,6 119,4 123,2 99,6 Alabama ,4 99,8 99,6 97,4 98,9 102,0,8 92,2 97,2 William 46 96,4 99,7,7 103,4 91,4 89,7 55,4 86,6 104,4 Beretta ,9 102,9 102,6 99,0 101,9 103,6 124,5 98,0 98,8 anf. Sorte 46 94,9 90,4 90,3 94,9 94,7 93,6 128,4 80,9 94,7 Rubens ,2 102,7 102,9 101,3,5 108,2 83,0 92,5 101,5 Budera ,0 98,8 98,7 101,9 103,5 106,4 97,9 106,2 101,9 Mars ,8 101,4 101,4 99,6 99,9 104,3 84,4 96,1 99,5 Felicita 46 94,7 97,6 98,0 102,9 98,5 96,0 86,4 102,4 103,4 Lessing ,2 101,2 101,1 99,8,8 106,6 84,5 96,7 99,8 Lucata ,0 99,8 99,3 98,8 104,2 101,1 119,6 112,7 98,3 Benno ,3 103,9 103,9 99,5 99,3 104,8 88,4 92,0 99,5 Ruveta 46 95,3 97,2 96,9 102,0 107,7 105,5 104,4 125,0 101,6 Sporta 46 99,0 99,5 98,8,5 110,7 113,5 107,5 125,2 99,8 Klarina ,0 101,2 101,0,2 102,7 101,4 83,1 113,2,0 Berenika ,8 98,3 97,8,4 107,5 111,6 96,6 116,4 99,9 Sophia 1 37,4 99,7 99,7 99,3 99,0 96,5 86,8 104,1 99,3 Robinson ,9 101,5 102,2 102,6 95,3 91,8 59,6 99,5 103,3 Theresa KWS ,9 97,3 97,7 102,6 99,2 95,8 78,8 107,6 102,9 Emilia KWS 2 29,9 103,6 104,1 102,6 97,5 97,3 91,4 94,1 103,1 Debora KWS ,4 103,6 104,0 104,2 101,2,9 97,0 104,7 104,6 Dante ,6 99,3 98,9 99,6 104,6 105,8 111,1 110,1 99,2 Lukas ,2,8 101,7 104,6 94,4 90,0 49,5 99,9 105,6 * = Verrechnungs-Mittel der Sorten Monza, Alabama, William, Beretta 1 Daten 2007 aus dem LNS-R + LNS 2 Daten 2007 aus der WP RI2+S2, 2008 aus dem LNS-R+LNS

46 Sortenversuche Süd-Deutschland 2007/08/09 46 Ber. Zuckerertrag rel. rel. 104,1 104,0 103,9 102,9 102,6 102,2 101,7 101,4 101,1 101,0,7 99,7 99,6 99,3 98,9 98,8 98,7 98,0 97,8 97,7 97,0 96,9 104,6 104,2 103,4 102,9 102,6 102,6 102,6 102,0 101,9 101,3,5,4,2,2 99,8 99,6 99,6 99,5 99,3 99,0 98,8 97, Emilia Debora Benno Rubens Beretta Robinson Lukas Mars Lessing Klarina William Sophia Alabama Lucata Dante Sporta Budera Felicita Berenika Theresa Monza Ruveta Lukas Debora William Felicita Robinson Theresa Emilia Ruveta Budera Rubens Sporta Berenika Klarina Monza Lessing Dante Mars Benno Sophia Beretta Lucata Alabama Rübenertrag rel. Standardmelasseverlust rel. 110,7 104,3 103,9 101,2 101,2 101,0 101,0,9 97,8 97,3 97,0 102,4 101,8,4 99,6 99,4 99,0 98,9 96,4 96,2 95,3 94,9 94, ,5 107,7 107,8 103,5 104,2 104,6 102,7 97,5 98,5 98,9 99,0 99,2 99,3 99,9,5,8 101,2 101,9 94,4 95,3 91,4 Benno Beretta Alabama Mars Rubens Lessing Lucata Klarina Emilia Sophia Dante Debora Sporta Robinson Berenika Monza Budera William Lukas Ruveta Theresa Felicita William Lukas Robinson Emilia Felicita Alabama Sophia Theresa Benno Mars Rubens Lessing Debora Beretta Klarina Budera Lucata Dante Berenika Ruveta Monza Sporta

47 Sortenversuche Süd-Deutschland 2007/08/ rel Felicita William -- Robinson Theresa o + Ruveta -- Budera Berenika Lukas Monza Sporta ++ Dante -- Sophia Debora Klarina Rubens -- Lessing Benno Mars -- + Lucata o Beretta o Alabama Rübenertrag rel -- Emilia

48 Effekt durch Fungizid = 9,2 % Sortenversuche Süddeutschland Bereinigter Zuckerertrag ohne und mit Fungizid Sorten sortiert nach BZE ohne Fungizid Dante Beretta Sporta Robinson Budera Emilia Berenika Benno Lucata Debora Alabama Monza Rubens Lukas Ruveta Klarina Lessing Sophia William Mars Felicita Theresa BZE (rel.) BZE ohne Fungizid

49 49 Rangfolge der empfohlenen Zuckerrüben-Sorten Rangfolge der Zuckerrübensorten in ihren Leistungsmerkmalen 2007/08/09 Süd-Deutschland BZE RE ZG SMV FA DK SCH CC MT KB EA BZEo Beretta Emilia Debora Rubens Benno Lukas Sporta Lucata Sophia Fungi-Stufe F1 D F1 F2 BZE = Bereinigter Zuckerertrag RE = Rübenertrag ZG = SMV = Standardmelasseverlust FA = Feldaufgang DK = Doppelkeimer SCH = Schosser BZEo = BZE ohne Fungizid CC = Cercospora MT = Mehltau KB = Köpfbarkeit EA = Erdanhang

50 50 V E R S U C H S - G L I E D E R Spezieller Sortenleistungs-Vergleich Gnodstadt 2009 Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte % % % % Monza Hilleshög 81,71 1,48 2,00 1,75 1,00 1,00 0,00 0,00 2,00 1,75 Alabama KWS 90,16 1,18 1,25 1,25 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 2,00 William Strube 93,38 1,69 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,25 2,25 Beretta KWS 87,72 1,98 1,00 1,50 1,00 1,25 0,00 0,00 1,75 2,00 Pauletta KWS 90,77 1,43 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,00 2,00 Sanetta Hilleshög 84,58 0,65 2,00 1,50 1,50 2,50 0,00 0,00 1,50 1,50 Theresa KWS KWS 84,41 2,84 2,00 1,00 1,00 1,50 0,00 0,00 2,50 1,75 Nauta Hilleshög 85,98 0,63 3,00 1,75 1,00 2,00 0,00 0,00 2,75 1,75 Prestige Strube 90,77 0,77 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 3,00 2,00 Cesira KWS 87,11 2,81 2,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,25 1,50 Santino Strube 86,93 0,60 2,00 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 2,75 2,00 Donella KWS 81,71 0,84 2,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,25 2,25 Vivaldi Strube 93,64 1,85 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 1,75 1,50 Belladonna KWS KWS 89,02 0,79 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,00 1,75 Adrianna KWS KWS 91,38 0,66 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,00 1,75 Corvetta KWS KWS 85,45 1,44 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 2,00 Gesamtmittel 87,79 1,35 1,52 1,17 1,03 1,30 0,00 0,00 2,27 1,86 Mehltau Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora

51 51 Spezieller Sortenleistungs-Vergleich Gnodstadt 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 85,48 101,4 98,1 19,50 98,4 17,64 90,45 1,26 17,88 96,1 31,20 6,74 13,65 Alabama KWS 88,81 102,4 99,0 19,39 97,9 17,60 90,80 1,18 18,03 96,8 31,40 5,06 11,13 William Strube 87,14 103,1 99,7 20,25 102,2 18,51 91,41 1,14 19,08 102,5 28,84 2,35 11,91 Beretta KWS 86,19 106,8 103,3 20,10 101,5 18,24 90,73 1,26 19,47 104,6 33,26 6,09 12,96 Verrechnungsmittel 86,90 103,4,0 19,81,0 18,00 90,85 1,21 18,62,0 31,18 5,06 12,41 Pauletta KWS 85,71 102,7 99,3 18,73 94,5 16,78 89,61 1,34 17,24 92,6 35,05 4,31 16,35 Sanetta Hilleshög 84,52 84,2 81,4 20,18 101,8 18,20 90,22 1,37 15,33 82,3 34,93 6,35 16,58 Theresa KWS KWS 86,90 93,0 90,0 20,23 102,1 18,36 90,79 1,26 17,08 91,8 32,21 4,63 14,19 Nauta Hillleshög 90,24 92,6 89,6 19,35 97,7 17,33 89,57 1,42 16,05 86,2 35,54 9,84 16,36 Prestige Strube 87,62 98,9 95,6 19,76 99,8 17,94 90,75 1,23 17,73 95,3 31,29 5,31 12,81 Cesira KWS 85,71 97,7 94,5 20,05 101,2 18,17 90,63 1,28 17,75 95,4 34,66 3,66 14,06 Santino Strube 85,48 93,1 90,1 19,29 97,4 17,55 90,99 1,14 16,34 87,8 29,03 5,10 10,35 Donella KWS 82,86 99,0 95,8 19,39 97,9 17,51 90,33 1,27 17,33 93,1 33,33 5,66 13,63 Vivaldi Strube 88,81,5 97,2 20,20 102,0 18,39 91,02 1,21 18,48 99,3 31,21 2,76 13,60 Belladonna KWS KWS 87,86 98,4 95,1 20,40 103,0 18,59 91,10 1,21 18,28 98,2 31,96 4,29 12,49 Adrianna KWS KWS 88,57 98,5 95,3 19,70 99,4 17,80 90,33 1,30 17,53 94,2 32,60 6,35 14,89 Corvetta KWS KWS 85,24 96,5 93,3 20,10 101,5 18,19 90,51 1,31 17,54 94,2 34,86 3,84 15,14 Prüfmittel 86,63 96,3 93,1 19,78 99,9 17,90 90,49 1,28 17,22 92,5 33,06 5,18 14,20 Gesamtmittel 86,70 98,1 94,8 19,79 99,9 17,92 90,58 1,26 17,57 94,4 32,59 5,15 13,76

52 Erdanhang bei Prüfung Rizomania - toleranter Sorten 2009 (SV-R/SSV-R) SV-R SSV-R Mittel-Franken Mittel-Franken Mittel-Franken VG BSA Nr. Sorte Frankenwinheim Gnodstadt / /07/08 Nr. absolut relativ absolut relativ relativ relativ relativ % % % % % % % Monza 2, , Alabama 3, , William 3, , Beretta 2, , Ricarda 3, , Pauletta 2, , Rubens 3, , Sanetta 3, , Budera 3, , Mars 2, , Felicita 3, , Lessing 2, , Lucata 2, , Benno 2, , Ruveta 3, , Sporta 3, , Klarina 2, , Berenika 3, , Sophia 3, , Robinson 2, , Theresa KWS 3, , Emilia KWS 2, , Debora KWS 2, , Dante 2, , Lukas 3, , Nauta - - 2, Prestige - - 1, Cesira - - 3, Santino - - 2, Donnela - - 3, Vivaldi - - 2, Belladonna KWS - - 2, Adrianna KWS - - 2, Corvetta KWS - - 3, =Mittelwert aus Monza, Alabama, William, Beretta 3,80 2,38 = 4,97 % = 4,20 % = 4,15 % 52

53 53 VG Nr. BSA Nr. Erdanhangsprüfung Franken 2009 (LNS-R) Sorte LNS-R Seligenstadt Mittel-Franken 2009 absolut relativ relativ % % % Monza 8, Alabama 6, William 9, Beretta 6, Ricarda 7, Pauletta 7, Rubens 7, Budera 8, Pauletta 7, Sanetta 8, Schubert 7, Belladonna KWS 8, Adrianna KWS 8, Corvetta KWS 8, Eleonora KWS 7, Sabrina KWS 6, = Mittelwert aus Monza, Alabama, William, Beretta 7,73 = 7,78 %

54 54 V E R S U C H S - G L I E D E R Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS-R Gützingen 2009 Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte % % % % Monza Hilleshög 79,79 0,66 2,00 1,50 1,00 1,00 0,00 0,00 2,25 2,75 2,25 Alabama KWS 87,28 0,19 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,75 2,50 2,00 William Strube 88,94 1,17 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 4,00 2,75 2,50 Beretta KWS 87,89 1,07 1,25 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,00 3,00 2,50 Ricarda KWS 85,89 0,53 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,25 2,50 2,00 Pauletta KWS 89,72 0,88 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 4,00 3,25 2,00 Rubens Strube 88,94 0,76 1,00 1,00 1,00 1,50 0,00 0,00 4,25 2,50 3,00 Budera Hilleshög 82,32 1,58 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 3,00 2,25 2,00 Pauletta (HK) KWS 88,50 0,79 1,00 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 3,75 3,00 1,75 Sanetta Hilleshög 81,36 0,54 1,25 1,50 1,00 2,00 0,00 0,00 2,25 2,50 2,00 Schubert Strube 90,94 0,48 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 3,25 2,50 2,00 Belladonna KWS KWS 88,24 0,57 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,50 3,00 1,75 Adrianna KWS KWS 92,25 0,38 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,25 3,00 1,50 Corvetta KWS KWS 89,37 0,78 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,00 2,75 1,75 Eleonora KWS KWS 86,50 0,50 1,00 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,75 2,75 1,75 Sabrina KWS KWS 90,51 0,48 1,00 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 2,50 2,75 1,25 Gesamtmittel 87,40 0,71 1,13 1,06 1,00 1,23 0,00 0,00 2,86 2,73 2,00 Mehltau Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora Ramularia

55 55 Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS-R Gützingen 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 85,00 99,8 95,8 18,48 99,0 16,71 90,42 1,17 16,67 94,4 33,46 3,21 10,42 Alabama KWS 89,52 106,9 102,6 18,20 97,5 16,49 90,60 1,11 17,63 99,9 34,45 2,06 8,03 William Strube 88,57 101,4 97,3 19,44 104,2 17,79 91,49 1,05 18,03 102,1 29,05 1,23 8,77 Beretta KWS 90,00 108,7 104,3 18,55 99,4 16,83 90,73 1,12 18,28 103,6 34,01 2,63 8,33 Verrechnungsmittel 88,27 104,2,0 18,67,0 16,95 90,81 1,11 17,65,0 32,74 2,28 8,89 Ricarda KWS 87,62 105,1,9 18,23 97,7 16,56 90,82 1,07 17,41 98,6 30,90 2,23 8,17 Pauletta KWS 87,14 101,7 97,7 17,76 95,1 15,80 89,00 1,35 16,10 91,2 39,23 2,10 15,66 Rubens Strube 91,19 110,0 105,6 19,01 101,8 17,26 90,77 1,15 18,99 107,6 35,54 1,69 9,48 Budera Hilleshög 90,00 105,7 101,5 19,10 102,3 17,34 90,76 1,16 18,34 103,9 34,10 2,16 10,40 Pauletta (HK) KWS 86,90,0 95,9 17,69 94,8 15,71 88,81 1,38 15,70 88,9 41,25 2,48 15,56 Sanetta Hilleshög 86,90 90,4 86,7 18,38 98,4 16,59 90,26 1,19 14,99 84,9 36,03 2,43 10,31 Schubert Strube 86,43 109,5 105,1 18,97 101,6 17,32 91,34 1,04 18,97 107,5 28,26 1,30 8,66 Belladonna KWS KWS 90,71 97,1 93,3 19,16 102,6 17,43 90,96 1,13 16,92 95,8 33,45 2,00 9,46 Adrianna KWS KWS 90,48 104,7,5 18,69,1 16,94 90,60 1,16 17,74,5 34,03 2,41 9,96 Corvetta KWS KWS 89,05 99,3 95,4 19,12 102,5 17,31 90,52 1,21 17,19 97,4 36,19 1,93 11,47 Eleonora KWS KWS 88,10 107,4 103,1 19,15 102,6 17,44 91,10 1,10 18,73 106,1 32,15 1,45 9,18 Sabrina KWS KWS 88,10 109,3 104,9 18,78,6 17,11 91,11 1,07 18,69 105,9 31,85 1,55 7,78 Prüfmittel 88,55 103,4 99,2 18,67,0 16,90 90,50 1,17 17,48 99,0 34,41 1,98 10,51 Gesamtmittel 88,48 103,6 99,4 18,67,0 16,91 90,58 1,16 17,52 99,3 34,00 2,05 10,10

56 56 Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS Herchsheim 2009 (Strube) V E R S U C H S - G L I E D E R Feldaufgang Frühschosser Spätschosser Mehltau % % % Monza Hilleshög 79,89 0,00 0,00 1,00 Alabama KWS 85,85 0,00 0,00 1,00 William Strube 84,92 0,00 0,00 2,25 Beretta KWS 86,11 0,00 0,00 1,00 Ricarda KWS 82,94 0,00 0,00 1,00 Pauletta KWS 79,76 0,00 0,00 1,75 Rubens Strube 87,83 0,00 0,00 1,75 Budera Hilleshög 80,03 0,00 0,00 1,00 Pauletta (HK) KWS 82,14 0,00 0,00 1,25 Sanetta Hilleshög 82,80 0,00 0,00 1,00 Schubert Strube 89,81 0,00 0,00 1,00 Belladonna KWS KWS 82,67 0,00 0,00 1,25 Adrianna KWS KWS 85,32 0,00 0,00 1,00 Corvetta KWS KWS 84,66 0,00 0,00 1,00 Eleonora KWS KWS 86,38 0,00 0,00 1,00 Sabrina KWS KWS 85,58 0,00 0,00 1,00 Gesamtmittel 84,17 0,00 0,00 1,20

57 57 Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS Herchsheim (Strube) 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 95,29 94,9 96,6 18,77,0 17,10 91,13 1,07 16,23 96,5 27,98 3,73 8,54 Alabama KWS 95,29 101,4 103,2 18,37 97,8 16,72 91,04 1,05 16,95,7 30,45 2,87 6,89 William Strube 95,29 96,9 98,7 19,37 103,1 17,76 91,70 1,01 17,22 102,3 26,11 1,68 8,04 Beretta KWS 95,29 99,7 101,5 18,61 99,1 16,95 91,12 1,05 16,90,4 29,35 3,96 7,18 Verrechnungsmittel 95,29 98,2,0 18,78,0 17,13 91,25 1,04 16,82,0 28,47 3,06 7,66 Ricarda KWS 95,29 91,6 93,3 17,60 93,7 16,03 91,10 0,97 14,69 87,3 26,10 4,23 5,05 Pauletta KWS 95,29 91,5 93,2 18,08 96,3 16,30 90,11 1,19 14,90 88,6 32,41 3,18 11,67 Rubens Strube 95,29,8 102,6 18,94,9 17,25 91,10 1,09 17,38 103,3 30,58 2,79 8,54 Budera Hilleshög 95,29 92,3 94,0 19,35 103,0 17,64 91,17 1,11 16,28 96,8 31,97 3,10 8,62 Pauletta (HK) KWS 95,29 92,4 94,1 17,91 95,4 16,09 89,82 1,22 14,86 88,3 33,54 3,56 12,39 Sanetta Hilleshög 95,29 80,7 82,2 18,31 97,5 16,58 90,53 1,13 13,38 79,5 31,52 3,46 9,71 Schubert Strube 95,29 102,1 103,9 19,02 101,3 17,44 91,69 0,98 17,80 105,8 24,84 1,60 7,60 Belladonna KWS KWS 95,29 92,8 94,5 19,42 103,4 17,79 91,58 1,04 16,50 98,1 28,64 2,20 7,74 Adrianna KWS KWS 95,29 98,6,4 18,96 101,0 17,30 91,21 1,07 17,05 101,3 29,38 2,74 8,37 Corvetta KWS KWS 95,29 94,4 96,1 19,11 101,7 17,42 91,16 1,09 16,44 97,7 30,66 2,39 8,82 Eleonora KWS KWS 95,29 103,2 105,1 19,18 102,1 17,51 91,32 1,07 18,07 107,4 30,04 1,96 8,40 Sabrina KWS KWS 95,29 101,0 102,8 18,68 99,5 17,03 91,14 1,05 17,19 102,2 28,95 2,29 8,31 Prüfmittel 95,29 95,1 96,8 18,71 99,7 17,03 91,00 1,08 16,21 96,4 29,88 2,79 8,77 Gesamtmittel 95,29 95,9 97,6 18,73 99,7 17,06 91,06 1,07 16,36 97,3 29,53 2,86 8,49

58 58 Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS Seligenstadt (KWS) 2009 V E R S U C H S - G L I E D E R Feldaufgang Mängel nach Aufgang Bonituren Mängel nach Vereinzelung Mängel vor Ernte Mehltau % % % Monza Hilleshög 74,74 2,50 1,50 1,00 2,25 0,00 0,00 1,50 1,75 Alabama KWS 89,20 2,25 1,25 1,00 1,75 0,00 0,00 1,25 3,00 William Strube 94,79 1,00 1,25 1,00 3,00 0,00 0,00 3,25 3,75 Beretta KWS 90,42 1,00 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 1,75 3,25 Ricarda KWS 89,07 1,50 1,00 2,50 4,75 0,00 0,00 1,00 4,00 Pauletta KWS 88,50 2,00 1,50 1,00 3,25 0,00 0,00 3,00 3,75 Rubens Strube 93,51 1,00 1,25 1,50 4,00 0,00 0,00 3,75 4,50 Budera Hilleshög 79,05 2,25 1,00 1,50 2,50 0,29 0,86 1,50 2,25 Pauletta (HK) KWS 90,10 1,50 1,00 1,00 3,50 0,00 0,00 3,00 4,25 Sanetta Hilleshög 72,04 4,00 3,25 3,00 5,00 0,00 0,00 1,00 3,25 Schubert Strube 84,00 1,25 1,25 1,25 3,00 0,00 0,00 2,50 2,75 Belladonna KWS KWS 83,93 2,00 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 1,25 1,75 Adrianna KWS KWS 89,33 1,50 1,00 1,25 1,75 0,00 0,00 1,00 2,25 Corvetta KWS KWS 84,70 1,00 1,00 1,50 2,00 0,00 0,00 1,00 2,00 Eleonora KWS KWS 89,85 1,75 1,25 1,00 3,25 0,00 0,00 1,25 3,50 Sabrina KWS KWS 89,59 1,75 1,00 1,25 2,75 0,00 0,00 1,25 3,50 Gesamtmittel 86,43 1,77 1,28 1,36 2,89 0,02 0,05 1,83 3,09 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora

59 59 Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS Seligenstadt (KWS) 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 92,59 72,0 98,4 17,94 99,3 15,85 88,36 1,49 11,40 97,7 43,26 3,81 18,38 Alabama KWS 91,27 76,2 104,2 17,62 97,5 15,50 88,00 1,51 11,81 101,2 49,81 2,89 16,72 William Strube 91,27 66,1 90,4 18,77 103,9 16,78 89,36 1,40 11,10 95,0 38,19 1,63 18,26 Beretta KWS 92,06 78,2 107,0 17,93 99,2 15,83 88,33 1,49 12,39 106,1 47,79 3,69 16,42 Verrechnungsmittel 91,80 73,1,0 18,06,0 15,99 88,51 1,47 11,67,0 44,76 3,00 17,44 Ricarda KWS 91,01 48,1 65,9 16,08 89,0 14,20 88,27 1,29 6,85 58,7 44,64 4,13 9,21 Pauletta KWS 91,53 70,7 96,7 17,29 95,7 14,77 85,41 1,92 10,45 89,5 55,70 2,16 31,06 Rubens Strube 91,53 69,7 95,4 18,42 102,0 16,32 88,60 1,50 11,40 97,7 46,71 2,06 17,91 Budera Hilleshög 92,33 70,8 96,9 18,40 101,8 16,24 88,25 1,56 11,50 98,5 49,15 2,61 19,13 Pauletta (HK) KWS 91,01 73,8,9 16,94 93,8 14,31 84,48 2,03 10,56 90,5 59,91 2,68 33,17 Sanetta Hilleshög 92,06 60,9 83,3 17,70 98,0 15,47 87,38 1,63 9,43 80,8 48,66 2,85 22,22 Schubert Strube 91,80 74,8 102,3 18,53 102,6 16,55 89,30 1,38 12,39 106,1 38,48 1,76 17,47 Belladonna KWS KWS 91,01 67,4 92,2 18,86 104,4 16,78 88,94 1,48 11,31 96,9 44,85 2,30 18,23 Adrianna KWS KWS 91,53 73,9 101,1 18,30 101,3 16,17 88,35 1,53 11,94 102,3 46,83 2,29 19,18 Corvetta KWS KWS 92,06 69,2 94,6 18,62 103,1 16,35 87,82 1,67 11,30 96,8 50,72 2,01 23,13 Eleonora KWS KWS 92,33 78,4 107,2 18,54 102,6 16,41 88,51 1,53 12,86 110,2 45,96 1,94 19,85 Sabrina KWS KWS 92,33 78,7 107,6 18,34 101,5 16,25 88,60 1,49 12,79 109,6 45,29 2,00 18,40 Prüfmittel 91,71 69,7 95,3 18,00 99,7 15,82 87,82 1,58 11,07 94,8 48,07 2,40 20,75 Gesamtmittel 91,73 70,6 96,5 18,02 99,7 15,86 88,00 1,56 11,22 96,1 47,25 2,55 19,92

60 60 Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS FRANKEN 2009, 3 Versuche V E R S U C H S - G L I E D E R Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Monza Hilleshög 78,14 0,66 2,25 1,50 1,00 1,63 0,00 0,00 1,58 2,25 2,25 Alabama KWS 87,44 0,19 1,75 1,13 1,00 1,50 0,00 0,00 1,67 2,75 2,00 William Strube 89,55 1,17 1,00 1,13 1,00 2,13 0,00 0,00 3,17 3,25 2,50 Beretta KWS 88,14 1,07 1,13 1,00 1,00 1,38 0,00 0,00 1,58 3,13 2,50 Ricarda KWS 85,97 0,53 1,38 1,00 1,75 3,00 0,00 0,00 1,42 3,25 2,00 Pauletta KWS 85,99 0,88 1,50 1,25 1,00 2,25 0,00 0,00 2,92 3,50 2,00 Rubens Strube 90,09 0,76 1,00 1,13 1,25 2,75 0,00 0,00 3,25 3,50 3,00 Budera Hilleshög 80,46 1,58 1,63 1,00 1,25 1,88 0,10 0,29 1,83 2,25 2,00 Pauletta (HK) KWS 86,92 0,79 1,25 1,00 1,00 2,63 0,00 0,00 2,67 3,63 1,75 Sanetta Hilleshög 78,74 0,54 2,63 2,38 2,00 3,50 0,00 0,00 1,42 2,88 2,00 Schubert Strube 88,25 0,48 1,13 1,13 1,13 2,00 0,00 0,00 2,25 2,63 2,00 Belladonna KWS KWS 84,95 0,57 1,50 1,00 1,00 1,38 0,00 0,00 1,67 2,38 1,75 Adrianna KWS KWS 88,97 0,38 1,25 1,00 1,13 1,38 0,00 0,00 1,42 2,63 1,50 Corvetta KWS KWS 86,24 0,78 1,00 1,00 1,25 1,50 0,00 0,00 1,33 2,38 1,75 Eleonora KWS KWS 87,57 0,50 1,38 1,13 1,00 2,25 0,00 0,00 1,67 3,13 1,75 Sabrina KWS KWS 88,56 0,48 1,38 1,00 1,13 1,88 0,00 0,00 1,58 3,13 1,25 Gesamtmittel 86,00 0,71 1,45 1,17 1,18 2,06 0,01 0,02 1,96 2,91 2,00 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora Ramularia

61 61 Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS FRANKEN 2009, 3 Versuche VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 90,96 88,9 96,8 18,40 99,4 16,56 89,97 1,24 14,77 96,0 34,90 3,58 12,45 Alabama KWS 92,03 94,8 103,2 18,06 97,6 16,24 89,88 1,22 15,46,5 38,24 2,60 10,55 William Strube 91,71 88,1 96,0 19,19 103,7 17,44 90,85 1,15 15,45,4 31,12 1,51 11,69 Beretta KWS 92,45 95,5 104,0 18,36 99,2 16,54 90,06 1,22 15,85 103,1 37,05 3,42 10,64 Verrechnungsmittel 91,79 91,8,0 18,50,0 16,69 90,19 1,21 15,38,0 35,33 2,78 11,33 Ricarda KWS 91,31 81,6 88,9 17,30 93,5 15,59 90,06 1,11 12,98 84,4 33,88 3,53 7,47 Pauletta KWS 91,32 88,0 95,8 17,71 95,7 15,62 88,17 1,49 13,82 89,8 42,45 2,48 19,46 Rubens Strube 92,67 93,5 101,8 18,79 101,6 16,95 90,16 1,24 15,93 103,5 37,61 2,18 11,98 Budera Hilleshög 92,54 89,6 97,6 18,95 102,4 17,07 90,06 1,28 15,37 99,9 38,41 2,62 12,72 Pauletta (HK) KWS 91,07 88,7 96,6 17,51 94,7 15,37 87,71 1,54 13,71 89,1 44,90 2,91 20,37 Sanetta Hilleshög 91,42 77,3 84,2 18,13 98,0 16,21 89,39 1,32 12,60 81,9 38,74 2,92 14,08 Schubert Strube 91,17 95,5 103,9 18,84 101,8 17,10 90,78 1,13 16,39 106,5 30,53 1,55 11,24 Belladonna KWS KWS 92,34 85,8 93,4 19,15 103,5 17,33 90,49 1,22 14,91 96,9 35,65 2,17 11,81 Adrianna KWS KWS 92,43 92,4,6 18,65,8 16,80 90,06 1,25 15,57 101,2 36,74 2,48 12,50 Corvetta KWS KWS 92,14 87,6 95,4 18,95 102,4 17,03 89,83 1,32 14,98 97,4 39,19 2,11 14,47 Eleonora KWS KWS 91,91 96,3 104,9 18,96 102,5 17,12 90,31 1,23 16,56 107,6 36,05 1,78 12,48 Sabrina KWS KWS 91,91 96,3 104,9 18,60,5 16,80 90,29 1,20 16,23 105,5 35,36 1,95 11,50 Prüfmittel 91,85 89,4 97,3 18,46 99,8 16,58 89,77 1,28 14,92 97,0 37,46 2,39 13,34 Gesamtmittel 91,84 90,0 98,0 18,47 99,8 16,61 89,88 1,26 15,04 97,7 36,92 2,49 12,84 GD 5% (multipler t-test) 1,83 6,7 7,3 0,38 2,0 0,38 0,72 0,11 1,17 7,6 3,10 0,52 3,71

62 62 Ohne Fungizid Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS FRANKEN 2009, 3 Versuche V E R S U C H S - G L I E D E R Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Monza Hilleshög 76,39 0,89 2,00 1,75 1,00 2,00 0,00 0,00 2,17 3,00 3,00 Alabama KWS 87,92 0,19 1,75 1,00 1,00 2,00 0,00 0,00 2,17 4,00 2,50 William Strube 90,13 0,98 1,00 1,00 1,00 3,25 0,00 0,00 4,83 5,00 2,50 Beretta KWS 88,79 1,20 1,00 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 2,00 4,50 2,50 Ricarda KWS 84,36 0,87 1,50 1,00 2,00 3,75 0,00 0,00 1,67 5,00 2,50 Pauletta KWS 86,80 0,58 1,50 1,25 1,00 3,00 0,00 0,00 4,50 5,25 2,50 Rubens Strube 89,54 0,77 1,00 1,00 1,25 4,50 0,00 0,00 5,00 5,25 4,00 Budera Hilleshög 82,67 2,51 1,50 1,00 1,00 2,75 0,00 0,38 2,50 3,00 2,00 Pauletta (HK) KWS 88,93 0,98 1,25 1,00 1,00 4,00 0,00 0,00 4,00 5,50 2,50 Sanetta Hilleshög 77,43 0,45 2,75 2,25 2,00 4,50 0,00 0,00 1,50 4,25 2,50 Schubert Strube 86,97 0,39 1,00 1,25 1,25 2,75 0,00 0,00 3,33 4,00 2,50 Belladonna KWS KWS 87,64 0,96 1,50 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 2,17 3,00 2,00 Adrianna KWS KWS 91,00 0,19 1,25 1,00 1,25 1,75 0,00 0,00 1,67 3,25 2,00 Corvetta KWS KWS 87,17 0,39 1,00 1,00 1,25 2,00 0,00 0,00 1,50 3,25 2,50 Eleonora KWS KWS 86,46 0,43 1,25 1,00 1,00 3,50 0,00 0,00 2,00 4,50 2,50 Sabrina KWS KWS 89,38 0,00 1,25 1,00 1,25 2,75 0,00 0,00 2,00 4,50 1,50 Gesamtmittel 86,35 0,74 1,41 1,16 1,20 2,88 0,00 0,02 2,69 4,20 2,47 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora Ramularia

63 63 Mit Fungizid Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS FRANKEN 2009, 3 Versuche V E R S U C H S - G L I E D E R Feldaufgang Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Bonituren Mängel vor Ernte % % % % Monza Hilleshög 79,90 0,43 2,50 1,25 1,00 1,25 0,00 0,00 1,00 1,50 1,50 Alabama KWS 86,97 0,20 1,75 1,25 1,00 1,00 0,00 0,00 1,17 1,50 1,50 William Strube 88,97 1,36 1,00 1,25 1,00 1,00 0,00 0,00 1,50 1,50 2,50 Beretta KWS 87,50 0,95 1,25 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,17 1,75 2,50 Ricarda KWS 87,57 0,19 1,25 1,00 1,50 2,25 0,00 0,00 1,17 1,50 1,50 Pauletta KWS 85,18 1,17 1,50 1,25 1,00 1,50 0,00 0,00 1,33 1,75 1,50 Rubens Strube 90,65 0,76 1,00 1,25 1,25 1,00 0,00 0,00 1,50 1,75 2,00 Budera Hilleshög 78,26 0,66 1,75 1,00 1,50 1,00 0,19 0,19 1,17 1,50 2,00 Pauletta (HK) KWS 84,90 0,59 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 1,33 1,75 1,00 Sanetta Hilleshög 80,04 0,63 2,50 2,50 2,00 2,50 0,00 0,00 1,33 1,50 1,50 Schubert Strube 89,53 0,57 1,25 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 1,17 1,25 1,50 Belladonna KWS KWS 82,26 0,19 1,50 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,17 1,75 1,50 Adrianna KWS KWS 86,93 0,56 1,25 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,17 2,00 1,00 Corvetta KWS KWS 85,32 1,17 1,00 1,00 1,25 1,00 0,00 0,00 1,17 1,50 1,00 Eleonora KWS KWS 88,69 0,57 1,50 1,25 1,00 1,00 0,00 0,00 1,33 1,75 1,00 Sabrina KWS KWS 87,74 0,95 1,50 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,17 1,75 1,00 Gesamtmittel 85,65 0,68 1,48 1,19 1,16 1,25 0,01 0,01 1,24 1,63 1,53 Mehltau Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora Ramularia

64 64 Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS FRANKEN 2009, 3 Versuche Ohne Fungizid VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 90,74 87,3 98,4 18,26 99,1 16,38 89,71 1,27 14,38 97,4 35,39 3,96 13,28 Alabama KWS 91,64 91,5 103,1 18,01 97,8 16,14 89,61 1,27 14,83,5 39,10 2,69 11,89 William Strube 92,12 84,1 94,7 19,06 103,5 17,26 90,53 1,20 14,60 98,9 30,87 1,61 13,75 Beretta KWS 92,59 92,1 103,8 18,33 99,5 16,47 89,85 1,26 15,23 103,2 37,05 3,58 12,03 Verrechnungsmittel 91,77 88,8,0 18,41,0 16,56 89,92 1,25 14,76,0 35,60 2,96 12,74 Ricarda KWS 90,51 77,8 87,6 17,12 93,0 15,39 89,86 1,12 12,23 82,9 34,78 3,68 7,61 Pauletta KWS 91,18 84,3 95,0 17,56 95,4 15,42 87,76 1,54 13,06 88,5 42,73 2,65 21,45 Rubens Strube 92,77 90,3 101,7 18,69 101,5 16,77 89,68 1,32 15,24 103,3 38,78 2,23 14,57 Budera Hilleshög 91,68 88,7 99,9 18,72 101,6 16,80 89,73 1,32 14,98 101,5 38,83 2,73 14,05 Pauletta (HK) KWS 91,48 86,6 97,6 17,45 94,7 15,22 87,16 1,63 13,27 89,9 46,37 2,87 23,20 Sanetta Hilleshög 90,69 74,2 83,5 18,07 98,1 16,10 89,04 1,37 12,02 81,4 39,24 2,98 16,04 Schubert Strube 91,17 93,4 105,2 18,66 101,3 16,89 90,48 1,17 15,84 107,3 30,47 1,67 12,82 Belladonna KWS KWS 93,56 83,6 94,2 19,19 104,2 17,32 90,21 1,27 14,54 98,5 36,88 2,31 13,43 Adrianna KWS KWS 92,77 90,7 102,1 18,80 102,1 16,94 90,08 1,26 15,40 104,4 36,42 2,55 13,13 Corvetta KWS KWS 91,94 86,7 97,6 18,97 103,0 17,00 89,61 1,37 14,79,2 40,10 2,21 15,81 Eleonora KWS KWS 90,72 93,9 105,8 18,93 102,8 17,06 90,10 1,27 16,09 109,0 36,64 1,73 13,73 Sabrina KWS KWS 91,52 93,7 105,5 18,42,1 16,59 90,02 1,23 15,57 105,5 35,64 1,95 12,65 Prüfmittel 91,67 87,0 98,0 18,38 99,8 16,46 89,48 1,32 14,42 97,7 38,07 2,46 14,87 Gesamtmittel 91,69 87,4 98,5 18,39 99,9 16,48 89,59 1,30 14,50 98,3 37,45 2,59 14,34 GD Faktor1 2,42 7,3 8,2 0,41 2,2 0,42 0,77 0,12 1,26 8,5 3,33 0,62 3,94

65 65 Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS FRANKEN 2009, 3 Versuche Mit Fungizid VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Monza Hilleshög 91,18 90,4 95,3 18,54 99,7 16,73 90,23 1,21 15,16 94,7 34,41 3,20 11,61 Alabama KWS 92,42 98,1 103,4 18,11 97,4 16,33 90,15 1,18 16,10,5 37,38 2,51 9,20 William Strube 91,31 92,1 97,1 19,33 104,0 17,62 91,17 1,10 16,30 101,8 31,37 1,41 9,62 Beretta KWS 92,31 98,9 104,2 18,39 98,9 16,61 90,27 1,19 16,48 103,0 37,05 3,27 9,26 Verrechnungsmittel 91,80 94,9,0 18,59,0 16,82 90,45 1,17 16,01,0 35,05 2,60 9,92 Ricarda KWS 92,10 85,5 90,1 17,49 94,1 15,79 90,26 1,09 13,74 85,8 32,98 3,38 7,34 Pauletta KWS 91,46 91,6 96,6 17,86 96,1 15,83 88,59 1,43 14,57 91,0 42,17 2,32 17,47 Rubens Strube 92,58 96,8 102,0 18,89 101,6 17,12 90,64 1,17 16,61 103,8 36,44 2,12 9,38 Budera Hilleshög 93,40 90,5 95,4 19,18 103,2 17,34 90,39 1,24 15,77 98,5 37,98 2,51 11,38 Pauletta (HK) KWS 90,65 90,7 95,6 17,58 94,6 15,52 88,26 1,46 14,14 88,3 43,43 2,94 17,55 Sanetta Hilleshög 92,15 80,5 84,8 18,19 97,8 16,32 89,74 1,26 13,18 82,3 38,24 2,85 12,11 Schubert Strube 91,18 97,5 102,8 19,02 102,3 17,32 91,07 1,10 16,93 105,8 30,58 1,44 9,67 Belladonna KWS KWS 91,11 88,0 92,7 19,11 102,8 17,34 90,78 1,16 15,28 95,4 34,41 2,03 10,18 Adrianna KWS KWS 92,10 94,1 99,2 18,50 99,5 16,66 90,04 1,24 15,74 98,3 37,07 2,41 11,87 Corvetta KWS KWS 92,33 88,6 93,4 18,93 101,8 17,05 90,06 1,28 15,16 94,7 38,28 2,01 13,14 Eleonora KWS KWS 93,09 98,7 104,0 18,98 102,1 17,18 90,51 1,20 17,02 106,3 35,46 1,84 11,23 Sabrina KWS KWS 92,29 99,0 104,3 18,78 101,0 17,00 90,55 1,17 16,88 105,4 35,08 1,94 10,34 Prüfmittel 92,04 91,8 96,7 18,54 99,7 16,71 90,07 1,23 15,42 96,3 36,84 2,32 11,81 Gesamtmittel 91,98 92,6 97,6 18,55 99,8 16,74 90,17 1,22 15,57 97,2 36,39 2,39 11,34 GD Faktor1 2,42 7,3 7,7 0,41 2,2 0,42 0,77 0,12 1,26 7,8 3,33 0,62 3,94

66 66 Leistungsvergleich Neuer rizomaniatoleranter Sorten (LNS-R) 2009 süddeutsche Standorte F e l d a u f g a n g, S c h o s s e r und B o n i t u r e n Sorten Feldaufgang Gesamtschosser B L A T T K R A N K H E I T E N rel.* % Anz./ha Mehltau Cercospora Ramularia Vergilbung Rost Monza 91,8 0,00 0 2,4 3,1 3,3 2,8 2,0 Alabama 102,0 0,00 0 2,1 3,6 2,8 3,0 1,7 William 103,8 0,00 0 4,6 4,3 2,8 2,5 2,5 Beretta 102,4 0,00 0 2,7 3,8 3,0 2,3 2,5 anfäll. Sorte 101,5 0,00 0 2,0 4,1 2,8 3,8 2,5 Rubens 104,7 0, ,2 4,3 4,0 3,0 2,5 Budera 95,9 0, ,9 3,0 2,8 4,5 2,3 Schubert 101,0 0,00 0 3,2 3,8 3,0 3,0 2,3 Belladonna KWS 101,3 0,00 0 2,7 3,3 2,8 3,3 2,0 Adrianna KWS 103,8 0,00 0 2,4 3,7 2,8 3,3 2,2 Corvetta KWS 101,1 0,00 0 1,8 3,5 3,0 3,8 2,3 Eleonora KWS 101,9 0, ,4 4,1 3,0 2,0 2,5 Sabrina KWS 103,4 0, ,2 4,8 2,8 2,8 2,5 Versuchs-Mittel 101,1 0, ,8 3,8 3,0 3,1 2,3 Anzahl Versuche * = Verrechnungs-Mittel der Sorten Monza, Alabama, William, Beretta; reginale ARGEn, IfZ Feldaufgang und Schosser aus Stufe ohne und mit Fungizid, Bonituren aus Stufe ohne Fungizid

67 67 Ergebnisse des Leistungsvergleichs Neuer rizomaniatoleranter Sorten (LNS-R) 2009, relativ* süddeutsche Standorte E r t r a g und Q u a l i t ä t m i t F u n g i z i d Sorten Anzahl RE ZE BZE ZG SMV K Na AmN BZG Orte Bezug auf Rübe Monza 12 96,2 95,9 95,5 99,8 104,4,4 132,5 113,1 99,4 Alabama ,7,4,0 96,7,0 103,5 98,6 95,2 96,4 William 12 97,4 101,7 102,6 104,2 93,8 92,3 46,8 93,8 105,1 Beretta ,7 102,1 101,9 99,3 101,7 103,8 122,1 98,0 99,1 anf. Sorte 12 90,0 84,6 84,2 93,1 97,2 97,0 137,0 85,4 92,5 Rubens ,6 105,1 105,4 101,3 98,6 104,8 71,6 91,7 101,5 Budera 12 97,0 99,0 98,7 101,9 106,9 109,1 97,7 117,1 101,6 Schubert ,6 104,4 105,3 101,5 91,6 88,4 51,0 89,0 102,3 Belladonna KWS 12 91,2 94,9 95,5 103,8 98,7 101,2 71,3 97,8 104,4 Adrianna KWS 12 99,7,6,5,8 104,0 104,6 94,7 111,7,5 Corvetta KWS 12 94,5 97,4 97,2 103,0 107,2 110,5 70,3 121,5 102,8 Eleonora KWS ,2 104,9 104,9 101,6 102,3 103,9 59,8 111,6 101,6 Sabrina KWS ,4 105,1 105,3,6 99,1,9 66,3,7,7 GD 5 % 3,1 3,2 3,3 1,3 3,1 3,4 17,3 11,6 1,5 * = Verrechnungs-Mittel der Sorten Monza, Alabama, William, Beretta Quelle: Kuratorium

68 rel Leistungsvergleich Neuer Sorten LNS FRANKEN 2009, Mittel aus 3 Versuchen Mit und Ohne Fungizid Belladonna William Budera Eleonora Corvetta Rubens Schubert Adrianna Sabrina Monza Beretta Alabama Pauletta Pauletta Rübenertrag rel 68

69 69 Wertprüfung auf Rizomania-Toleranz - Gützingen WP2 / LNS 2009 Pflanzenart: Z U C K E R R Ü B E Prüfungsart: Wertprüfung auf Rizomania-Toleranz (mehrfaktoriell) in Behandlung: Wiederholungen: 2 Kombination mit dem Leistungsvergleich neuer Juwel Teilstücke pro Sorte: 4 Rizomania-toleranter Sorten (LNS-R) Spyrale Anbau- Kenn- Sortenbez. b. zugel. Sorten PRF TGK KMF Anbau- Kenn- Sortenbez. b. zugel. Sorten PRF TGK KMF nummer nummer Züchterabk. bei Sorten im NGS g % Züchter nummer nummer Züchterabk. bei Sorten im NGS g % Züchter Zulassungsverfahren JHR Zulassungsverfahren JHR Monza VRS HH R ,20 99 KWS Alabama VRS KWS K ,90 96 KWS William VRS ST K ,70 97 KWS Beretta VRS KWS K ,70 98 KWS Ricarda VGL KWS K ,20 97 KWS Pauletta VGL KWS K ,60 98 KWS Rubens VGL ST R ,00 97 KWS Budera VGL HH R ,30 96 KWS Pauletta VGL KWS R ,50 99 KWS HI ,90 99 HH R ,30 97 KWS HI ,40 99 HH R ,80 99 KWS SD ,30 96 ST Sanetta LNS HH SD ,70 98 ST Schubert LNS ST SD ,90 98 ST Belladonna KWS LNS KWS SD ,40 97 ST Adrianna KWS LNS KWS SD ,90 93 ST Corvetta KWS LNS KWS SD ,80 93 ST Eleonora KWS LNS KWS HI ,20 98 HH Sabrina KWS LNS KWS Für das Bundessortenamt wurde von der Arbeitsgemeinschaft bei dem Versuchsansteller Hermann Endres, Gützingen die Wertprüfung durchgeführt.

70 70 Wertprüfung auf Nematoden -Toleranz - Buchbrunn, Gollhofen WPNT / SV-N 2009 Pflanzenart: Z U C K E R R Ü B E Prüfungsart: Wertprüfung auf Nematoden-Toleranz in Behandlung: Wiederholungen: 4 Kombination mit dem Leistungsvergleich neuer Juwel Teilstücke pro Sorte: 4 Nematoden-toleranter Sorten (SV-N) Juwel Anbau- Kenn- Sortenbez. b. zugel. Sorten PRF TGK KMF Anbau- Kenn- Sortenbez. b. zugel. Sorten PRF TGK KMF nummer nummer Züchterabk. bei Sorten im NGS g % Züchter nummer nummer Züchterabk. bei Sorten im NGS g % Züchter Zulassungsverfahren JHR Zulassungsverfahren JHR Pauletta VRS KWS HI ,00 99 HH Paulina VGL KWS HI ,80 99 HH Monza VGL HH HI ,30 97 HH Beretta VGL KWS K ,60 98 KWS HI ,90 99 HH K ,10 97 KWS SD ,80 93 ST ST ,60 94 ST K ,70 98 KWS Sanetta SV-N HH K ,60 98 KWS Mauricia SV-N KWS ST ,80 96 ST Theresa KWS SV-N KWS ST ,10 98 ST Belladonna KWS SV-N KWS ST ,40 97 ST Adrianna KWS SV-N KWS HI ,70 97 HH Corvetta KWS SV-N KWS Für das Bundessortenamt wurde von der Arbeitsgemeinschaft bei dem Versuchsanstellern Gottfried Schlager, Buchbrunn und Hans Wolfsgruber, Gollhofen die Wertprüfungen durchgeführt.

71 71 Nematoden-Sortenversuch SV-N Buchbrunn 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Pauletta KWS 74,29 95,3,0 18,42,0 16,48 89,49 1,33 15,71,0 35,35 3,73 16,03 Verrechnungsmittel 74,29 95,3,0 18,42,0 16,48 89,49 1,33 15,71,0 35,35 3,73 16,03 Paulina KWS 76,67 81,0 84,9 19,47 105,7 17,50 89,89 1,37 14,18 90,3 36,41 7,83 14,78 Monza Hilleshög 74,52 78,0 81,8 18,66 101,3 17,01 91,14 1,05 13,26 84,4 23,09 8,40 8,15 Beretta KWS 76,43 80,7 84,7 19,27 104,6 17,61 91,40 1,06 14,22 90,5 26,46 6,02 7,74 Sanetta Hilleshög 73,33 79,2 83,1 19,46 105,7 17,59 90,37 1,27 13,93 88,7 31,84 5,45 14,43 Mauricia KWS 81,43 89,1 93,5 19,82 107,6 18,03 90,94 1,19 16,03 102,1 32,67 3,49 11,52 Theresa KWS KWS 76,67 84,2 88,3 19,86 107,8 18,04 90,84 1,21 15,14 96,4 31,89 3,50 12,90 Belladonna KWS KWS 79,29 91,5 96,0 19,77 107,4 18,02 91,17 1,15 16,50 105,0 31,51 3,83 10,05 Adrianna KWS KWS 78,57 90,7 95,2 19,60 106,4 17,79 90,76 1,21 16,11 102,5 31,61 4,53 12,23 Corvetta KWS KWS 80,48 90,8 95,3 19,72 107,1 17,90 90,80 1,21 16,24 103,4 33,76 3,63 11,82 Prüfmittel 77,49 85,0 89,2 19,51 106,0 17,72 90,81 1,19 15,07 95,9 31,03 5,19 11,51 Gesamtmittel 77,17 86,1 90,3 19,40 105,4 17,60 90,68 1,21 15,13 96,3 31,46 5,04 11,96 Bonituren V E R S U C H S G L I E D E R Feldaufgang Berein. Ausbeutbarer Zucker Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Pauletta KWS 70,12 1,82 1,00 1,25 1,00 1,75 0,00 0,00 1,00 1,75 Paulina KWS 69,08 2,22 2,25 2,25 2,00 2,00 0,00 0,00 1,00 1,00 Monza Hilleshög 59,23 3,15 2,75 1,75 1,75 1,75 0,00 0,00 1,00 1,00 Beretta KWS 71,25 3,86 1,50 1,50 1,50 1,75 0,00 0,00 1,00 1,25 Sanetta Hilleshög 61,24 3,10 3,00 2,00 1,50 3,00 0,00 0,00 1,00 1,00 Mauricia KWS 74,74 2,89 1,50 1,75 1,25 1,25 0,00 0,00 1,00 1,25 Theresa KWS KWS 64,11 2,84 2,50 2,00 1,25 2,25 0,00 0,00 1,00 1,25 Belladonna KWS KWS 71,95 3,39 1,50 1,75 1,25 1,00 0,00 0,00 1,00 1,50 Adrianna KWS KWS 71,60 1,53 1,25 1,25 1,25 1,00 0,00 0,36 1,00 1,00 Corvetta KWS KWS 72,74 2,91 1,25 1,50 1,25 1,25 0,00 0,00 1,00 1,25 Gesamtmittel 68,61 2,77 1,85 1,70 1,40 1,70 0,00 0,04 1,00 1,23 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora

72 72 Nematoden-Sortenversuch SV-N Gollhofen 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Pauletta KWS 90,24 102,5,0 17,72,0 15,52 87,54 1,60 15,86,0 37,70 7,33 24,33 Verrechnungsmittel 90,24 102,5,0 17,72,0 15,52 87,54 1,60 15,86,0 37,70 7,33 24,33 Paulina KWS 87,38 80,2 78,3 18,22 102,8 16,06 88,10 1,56 12,84 80,9 38,89 12,90 19,31 Monza Hilleshög 86,43 79,9 78,0 18,28 103,1 16,49 90,21 1,19 13,18 83,1 24,55 11,92 11,34 Beretta KWS 89,29 77,0 75,2 18,50 104,4 16,70 90,23 1,20 12,84 80,9 27,98 9,93 11,25 Sanetta Hilleshög 83,33 78,5 76,6 18,57 104,8 16,56 89,13 1,42 12,96 81,7 32,77 7,85 18,72 Mauricia KWS 87,38 90,4 88,2 18,86 106,4 17,00 90,16 1,26 15,34 96,7 31,90 5,26 13,72 Theresa KWS KWS 92,14 93,6 91,3 18,81 106,1 16,89 89,78 1,32 15,78 99,5 31,93 6,40 15,84 Belladonna KWS KWS 88,57 93,6 91,4 19,39 109,4 17,53 90,39 1,26 16,40 103,4 32,43 5,50 13,66 Adrianna KWS KWS 88,10 93,2 91,0 18,27 103,1 16,38 89,64 1,29 15,25 96,1 31,01 8,58 14,01 Corvetta KWS KWS 90,00 88,2 86,1 18,91 106,7 16,96 89,68 1,35 14,96 94,3 35,19 5,88 15,72 Prüfmittel 88,07 86,1 84,0 18,65 105,2 16,73 89,70 1,32 14,39 90,7 31,85 8,25 14,84 Gesamtmittel 88,29 87,7 85,6 18,55 104,7 16,61 89,49 1,35 14,54 91,7 32,43 8,15 15,79 Bonituren V E R S U C H S G L I E D E R Feldaufgang Berein. Ausbeutbarer Zucker Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Mängel vor Ernte % % % % Pauletta KWS 93,21 1,68 1,75 1,00 1,00 1,25 0,00 0,00 2,00 Paulina KWS 89,29 0,66 2,25 1,25 2,00 2,00 0,00 0,00 2,00 Monza Hilleshög 76,83 1,32 2,25 1,75 1,25 1,50 0,00 0,00 1,75 Beretta KWS 91,29 2,01 1,00 1,25 1,00 2,50 0,00 0,00 2,25 Sanetta Hilleshög 83,54 0,41 3,00 1,50 2,00 2,50 0,00 0,00 1,50 Mauricia KWS 89,98 2,81 1,50 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,00 Theresa KWS KWS 91,29 2,49 2,00 1,00 1,00 1,75 0,00 0,00 2,25 Belladonna KWS KWS 92,42 0,88 1,25 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,00 Adrianna KWS KWS 90,77 0,68 1,25 1,00 1,00 1,00 0,00 0,00 1,75 Corvetta KWS KWS 92,25 2,55 1,00 1,00 1,00 1,50 0,00 0,00 1,75 Gesamtmittel 89,09 1,55 1,73 1,18 1,23 1,60 0,00 0,00 1,73 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora

73 Sortenversuch Nematoden/WP-NT 2009 Gollhofen Bonitur Blattmasse am ,3 4,3 5,0 5,0 3,3 3,3 1,0 1,5 1,5 1,8 1,8 1,8 2,3 2,3 2,3 2,5 3,0 3,0 3,5 3,5 3,8 4,0 5,8 5,8 Sanetta hoch Blattmenge niedrig ideal 73 Mauricia Adrianna 9 K 54 Pauletta 8 K 37 Belladonna SD K 30 8 K 23 Corvetta ST ST ST Theresa Monza ST HI 0951 Beretta Paulina HI 0949 HI 0818 HI 0948 HI 0817

74 74 Nematoden-Sorten-Prüfung FRANKEN 2009, 2 Versuche VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Pauletta KWS 82,26 98,9,0 18,07,0 16,00 88,52 1,47 15,79,0 36,52 5,53 20,18 Verrechnungsmittel 82,26 98,9,0 18,07,0 16,00 88,52 1,47 15,79,0 36,52 5,53 20,18 Paulina KWS 82,02 80,6 81,5 18,85 104,3 16,78 89,00 1,47 13,51 85,6 37,65 10,36 17,05 Monza Hilleshög 80,48 79,0 79,8 18,47 102,2 16,75 90,67 1,12 13,22 83,7 23,82 10,16 9,74 Beretta KWS 82,86 78,9 79,8 18,88 104,5 17,15 90,82 1,13 13,53 85,7 27,22 7,98 9,50 Sanetta Hilleshög 78,33 78,8 79,7 19,02 105,3 17,07 89,75 1,35 13,45 85,2 32,30 6,65 16,58 Mauricia KWS 84,40 89,8 90,8 19,34 107,0 17,51 90,55 1,22 15,69 99,4 32,29 4,37 12,62 Theresa KWS KWS 84,40 88,9 89,9 19,33 107,0 17,47 90,31 1,27 15,46 97,9 31,91 4,95 14,37 Belladonna KWS KWS 83,93 92,6 93,6 19,58 108,4 17,78 90,78 1,20 16,45 104,2 31,97 4,66 11,86 Adrianna KWS KWS 83,33 92,0 93,0 18,93 104,8 17,08 90,20 1,25 15,68 99,3 31,31 6,56 13,12 Corvetta KWS KWS 85,24 89,5 90,5 19,31 106,9 17,43 90,24 1,28 15,60 98,8 34,48 4,75 13,77 Prüfmittel 82,78 85,6 86,5 19,08 105,6 17,22 90,26 1,25 14,73 93,3 31,44 6,72 13,18 Gesamtmittel 82,73 86,9 87,9 18,98 105,0 17,10 90,08 1,28 14,84 94,0 31,95 6,60 13,88 GD 5% (multipler t-test) 6,03 4,7 4,8 0,45 2,5 0,47 0,62 0,09 0,84 5,3 1,76 2,35 2,94 Bonituren V E R S U C H S G L I E D E R Feldaufgang Berein. Ausbeutbarer Zucker Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Pauletta KWS 81,66 1,75 1,38 1,13 1,00 1,50 0,00 0,00 1,00 1,88 Paulina KWS 79,18 1,44 2,25 1,75 2,00 2,00 0,00 0,00 1,00 1,50 Monza Hilleshög 68,03 2,23 2,50 1,75 1,50 1,63 0,00 0,00 1,00 1,38 Beretta KWS 81,27 2,94 1,25 1,38 1,25 2,13 0,00 0,00 1,00 1,75 Sanetta Hilleshög 72,39 1,76 3,00 1,75 1,75 2,75 0,00 0,00 1,00 1,25 Mauricia KWS 82,36 2,85 1,50 1,38 1,13 1,13 0,00 0,00 1,00 1,13 Theresa KWS KWS 77,70 2,67 2,25 1,50 1,13 2,00 0,00 0,00 1,00 1,75 Belladonna KWS KWS 82,19 2,13 1,38 1,38 1,13 1,00 0,00 0,00 1,00 1,25 Adrianna KWS KWS 81,18 1,10 1,25 1,13 1,13 1,00 0,00 0,18 1,00 1,38 Corvetta KWS KWS 82,49 2,73 1,13 1,25 1,13 1,38 0,00 0,00 1,00 1,50 Gesamtmittel 78,85 2,16 1,79 1,44 1,31 1,65 0,00 0,02 1,00 1,48 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora

75 75 Sortenprüfung Nematoden FRANKEN 2009 Mittel aus 2 Versuchen rel Sanetta Beretta Monza Paulina Belladonna Mauricia Theresa Corvetta HI K 23 8 K 37 9 K 54 Adrianna ST HI 948 ST ST HI 818 HI 951 Nemata Kühn Hella Pauletta Rübenertrag rel

76 76 Sortenversuche Nematoden FRANKEN 2007/08/09, Dreijährige Mittelwerte VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Pauletta KWS 83,10 96,2 105,6 17,00 95,7 14,91 87,66 1,49 14,42,0 42,02 5,50 18,20 Theresa KWS KWS 84,00 85,9 94,4 18,53 104,3 16,67 89,89 1,26 14,41,0 34,88 4,09 13,07 Verrechnungsmittel 83,55 91,1,0 17,76,0 15,79 88,78 1,37 14,42,0 38,45 4,79 15,64 Paulina KWS 83,43 80,3 88,1 17,50 98,5 15,45 88,20 1,45 12,48 86,6 43,04 8,60 14,66 Monza Hilleshög 82,76 79,8 87,6 17,94 101,0 16,16 90,07 1,17 12,98 90,1 30,98 7,72 9,59 Sanetta Hilleshög 82,90 76,6 84,1 17,91,8 16,00 89,34 1,30 12,31 85,4 35,91 5,86 13,47 Mauricia KWS 84,14 88,3 96,9 18,07 101,7 16,20 89,60 1,27 14,40 99,9 36,68 4,27 12,24 Belladonna KWS KWS 84,29 88,7 97,3 18,61 104,8 16,80 90,23 1,21 14,99 104,0 35,00 4,11 10,95 Adrianna KWS KWS 84,14 90,7 99,6 18,02 101,4 16,20 89,84 1,22 14,77 102,5 34,80 5,12 10,87 Corvetta KWS KWS 84,33 86,6 95,1 18,64 104,9 16,80 90,07 1,24 14,64 101,5 37,05 3,63 11,49 Prüfmittel 83,71 84,4 92,7 18,10 101,9 16,23 89,62 1,27 13,80 95,7 36,21 5,62 11,89 Gesamtmittel 83,68 85,9 94,3 18,02 101,5 16,13 89,43 1,29 13,93 96,7 36,71 5,43 12,73 GD 5% (multipler t-test) 3,45 3,4 3,8 0,45 2,5 0,46 0,48 0,06 0,68 4,7 2,33 1,29 1,91 Bonituren V E R S U C H S G L I E D E R Feldaufgang Berein. Ausbeutbarer Zucker Doppelkeimer Mängel nach Aufgang Mängel nach Vereinzelung Mängel vor Ernte Mehltau % % % % Pauletta KWS 77,89 1,67 1,45 1,15 1,00 1,50 0,06 0,00 1,00 2,25 Paulina KWS 72,81 1,47 2,20 1,80 1,85 2,05 0,00 0,00 1,00 2,00 Monza Hilleshög 70,63 2,13 2,00 1,50 1,30 1,40 0,00 0,00 1,00 1,75 Sanetta Hilleshög 69,03 2,28 2,60 2,20 1,70 2,75 0,00 0,00 1,00 1,44 Mauricia KWS 76,64 2,48 1,50 1,35 1,20 1,20 0,00 0,00 1,00 1,63 Theresa KWS KWS 75,43 2,18 1,95 1,40 1,15 1,50 0,00 0,00 1,00 1,88 Belladonna KWS KWS 77,14 2,02 1,40 1,15 1,05 1,15 0,00 0,00 1,00 1,75 Adrianna KWS KWS 74,63 1,09 1,40 1,15 1,10 1,05 0,00 0,07 1,00 1,81 Corvetta KWS KWS 74,74 1,90 1,45 1,25 1,15 1,20 0,00 0,00 1,00 1,81 Gesamtmittel 74,33 1,91 1,77 1,44 1,28 1,53 0,01 0,01 1,00 1,81 Mängel nach Reihenschluss Frühschosser Spätschosser Cercospora

77 Sortenprüfung Nematoden FRANKEN 2007/08/09 Mittel aus 5 Versuchen 77 rel = Pauletta, Theresa Corvetta Theresa Belladonna Monza Sanetta Mauricia Adrianna Paulina Pauletta Rübenertrag rel

78 78 Streifenversuch mit Rübenkopfälchen Gollhofen 2009 Prozent des Rübenkopfes mit Fäulnis, 8 Wiederholungen Reihen-Nr. Sorte MW 1 Dorena DIT Stamm Beretta Lukas Sabrina Syncro Belladonna Schubert Corvetta MAR Dorena

79 79 Streifenversuch Gollhofen mit Rübenkopfälchen 2009 Befallene Kopfschnittfläche in Prozent (= faule Rüben) Dorena DIT09-1 Stamm 2 Beretta Lukas Sabrina Syncro Belladonna Schubert Corvetta MAR Dorena

80 80 Saatgutaktivierung Strube - Oberickelsheim 2009 Versuchsglieder Feldaufgang Bonitur - Stand Gleichmäßigkeit 1.Zählung 2. Zählung Lukas Standard 71,2 94,5 3,3 2,5 2,3 2,0 1,8 1,0 1,0 Lukas 3 D 77,0 96,5 1,3 1,0 1,0 1,0 1,3 1,0 1,5 Lukas 3 D + 89,4 95,4 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,3 1,3 Robinson Standard 54,7 92,3 3,3 2,8 2,0 2,3 2,0 1,3 2,0 Robinson 3 D 55,1 93,0 2,5 2,0 1,8 2,0 1,5 1,0 1,8 Robinson 3 D + 85,9 93,8 1,8 1,0 1,0 1,0 1,3 1,0 1,8 Lukas Markt 92,5 91,3 1,3 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 Robinson Markt 83,8 90,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,8 Mittelwert 76,2 93,4 1,9 1,5 1,4 1,4 1,4 1,1 1,5

81 81 Saatgut-Aktivierung Strube Oberickelsheim 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Sorte A - Standard 92,38,6 95,2 20,58 101,2 18,72 90,99 1,25 18,83 96,5 28,75 3,38 16,13 Sorte A - 3D 97,86 102,0 96,6 20,61 101,4 18,77 91,06 1,24 19,15 98,2 28,61 3,00 15,95 Sorte A - 3D+ 98,33 103,0 97,5 20,49,8 18,58 90,69 1,31 19,13 98,1 29,70 3,66 17,71 Sorte B Standard 95,71 107,8 102,1 20,18 99,2 18,34 90,88 1,24 19,77 101,3 28,55 3,73 15,50 Sorte B - 3D 97,14 109,7 103,8 20,05 98,6 18,21 90,83 1,24 19,98 102,4 28,29 3,95 15,43 Sorte B - 3D+ 99,29 110,8 104,9 20,10 98,9 18,22 90,65 1,28 20,19 103,5 28,95 4,24 16,68 Lukas Markt 96,43 102,7 97,3 20,49,8 18,66 91,06 1,23 19,16 98,2 27,95 3,45 15,64 Robinson Markt 92,86 108,5 102,7 20,14 99,1 18,29 90,79 1,25 19,84 101,7 28,68 4,23 15,73 Verrechnungsmittel 96,25 105,6,0 20,33,0 18,47 90,87 1,25 19,51,0 28,68 3,70 16,09 GD 5% (multipler t-test) 4,10 2,4 2,3 0,39 1,9 0,47 0,61 0,09 0,52 2,7 1,80 1,10 2,60 Feldaufgang 14.4.Feldaufgang ,2 94,5 77,0 96,5 95,4 89,4 92,5 91,3 92, ,8 85,9 54,7 55,1 83, ,4 94,8 94,6 90,7 87,7 88,2 66,1 63,0 50 Standard 3 D 3 D+ Markt Standard 3 D 3 D+ Markt Standard 3 D 3 D+ Markt Lukas Robinson Mittel Lukas und Robinson Markt sind mit 3 D+ ausgestattet

82 82 Saatgutaktivierung Syngenta - Oberickelsheim 2009 Versuchsglieder Feldaufgang Bonitur - Stand Gleichmäßigkeit 1.Zählung 2. Zählung Budera Standard 77,6 94,2 2,8 2,5 2,0 1,5 1,0 1,0 1,8 Budera Advanced 82,6 91,3 1,8 2,5 1,8 1,8 1,3 1,5 2,0 Budera Markt 73,1 85,4 3,8 2,8 2,8 2,5 1,5 1,8 2,0 Sporta Standard 76,0 93,8 2,3 1,8 1,3 1,0 1,3 1,0 1,0 Sporta Advanced 85,7 91,7 1,0 1,3 1,0 1,0 1,0 1,0 1,3 Sporta Markt 82,9 91,4 1,5 1,5 1,3 1,3 1,5 1,0 1,5 Mittelwert 79,7 91,3 2,2 2,1 1,7 1,5 1,3 1,2 1,6

83 83 Saatgut-Aktivierung Syngenta, Oberickelsheim 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Sorte A - Standard 101,67 101,8,0 20,24 99,4 18,20 89,94 1,44 18,52 99,6 35,08 6,25 19,16 Sorte A - Advanced 94,52 101,8,0 20,20 99,3 18,16 89,90 1,44 18,48 99,4 33,68 6,43 19,90 Budera Markt 92,62 98,7 97,0 20,20 99,3 18,13 89,76 1,47 17,90 96,3 34,21 6,70 20,70 Sorte B - Standard 97,38 104,5 102,7 20,40,2 18,30 89,70 1,50 19,13 102,9 33,60 6,76 22,38 Sorte B - Advanced 93,57 101,9,1 20,56 101,0 18,42 89,58 1,54 18,78 101,0 34,11 6,83 23,78 Sporta Markt 94,29 102,1,3 20,51,8 18,36 89,52 1,55 18,76,9 34,11 6,19 24,44 Gesamtmittel 95,67 101,8,0 20,35,0 18,26 89,73 1,49 18,59,0 34,13 6,53 21,73 GD 5% (multipler t-test) 5,30 1,8 1,8 0,31 1,5 0,36 0,75 0,15 0,55 3,0 1,60 1,00 6, ,6 Feldaufgang Feldaufgang ,2 82,6 91,3 73,1 85,4 76,0 93,8 85,7 91,7 91,4 82,9 76, ,2 91,5 78,0 88,4 Standard Advanced Markt Standard Advanced Markt Standard Advanced Markt Budera Sporta Mittel Budera und Sporta Markt sind mit Energ hill = Standard ausgestatttet

84 Veränderung des Bereinigten Zuckerertrages durch Saatgutaktivierung, Franken 2007/08/ Standard-Saatgut Aktiviertes Saatgut 101,7 101,4 101,1,4 99,6 99,7 98,2 EPD 2007 EPD 2007 EPD D D 2009 A-Hill 2009 A-Hill 2009,3 Mittel Mittel

85 85 Varianten Insektizide in der Pillenhüllmasse, Prüfung 2009 VG-Nr. Variante Neonikotinoide Pyrethroide Wirkstoff 1 Wirkstoff 2 Wirkstoff 3 Menge 1 unbehandelt Poncho Beta + Clothianidin Imidacloprid Betacyfluthrin Mundus forte Clothianidin Imidacloprid Betacyfluthrin Janus Forte Clothianidin Imidacloprid Betacyfluthrin Poncho Beta Clothianidin - Betacyfluthrin Mundus Clothianidin - Betacyfluthrin Montur forte Imidacloprid - Betacyfluthrin Cruiser Force SB Thiamethoxam - Tefluthrin Force Magna Thiamethoxam - Tefluthrin Imi 60 Imidacloprid

86 86 Insektizide in der Pillenhüllmasse 2009 Ringversuch Bayer/ FCS / Syngenta, Acholshausen Versuchsglieder Feldaufgang Bonitur - Stand 1.Zählung 2. Zählung Richtzahl Endwert Blattfraß unbehandelt 73,6 89,9 2,5 2,8 2,8 2,3 1,8 0,398 3,58 4,0 Poncho Beta + 72,9 85,1 1,5 1,5 1,8 1,8 1,8 0,965 8,21 2,3 Mundus forte 70,5 90,1 1,3 1,5 2,3 1,8 1,5 0,896 8,07 2,0 Janus Forte 67,3 88,2 1,8 2,3 2,5 2,3 2,3 0,582 5,13 3,3 Poncho Beta 75,0 91,4 1,0 1,0 1,5 1,3 1,3 0,837 7,65 2,8 Mundus 74,8 87,7 1,3 1,5 2,3 2,0 1,8 0,887 7,78 3,3 Montur forte 72,0 87,5 1,5 1,5 2,3 1,5 1,5 0,627 5,49 2,5 Cruiser Force SB 71,8 90,1 1,3 1,5 1,5 1,5 1,3 0,842 7,59 2,8 Force Magna 75,7 92,6 1,0 1,8 1,8 1,5 1,3 0,672 6,22 3,8 Imi 60 72,3 86,5 1,0 1,5 1,3 1,3 1,3 0,941 8,14 2,0 Mittelwert 72,6 88,9 1,4 1,7 2,0 1,7 1,6 0,765 6,79 2,9

87 87 INSEKTIZIDE in der PILLENHÜLLMASSE Beretta Acholshausen RV Bayer/FCS/Syngenta Von untersuchten Pflanzen VG Mittel- Menge Fungizid Pflanzen- hatten Fraßstellen Richt- End- Nr. bezeichung AS/U zahl und zahl wert in g TMTD pro m mehr ohne Poncho Beta + Mundus forte , g ,99 Tachigaren 3,0 16,8 8, g ,51 Tachigaren 84,0 12,0 0,5 0, g ,01 Tachigaren 69,0 15,2 5,0 0,4 0,398 0,965 0,896 3,58 8,21 8, Janus forte Poncho Beta g , Tachigaren 23,0 17,6 11,0 6, g , Tachigaren 50,0 26,4 6,5 0,8 0,582 0,837 5,13 7, Mundus Montur forte Cruiser Force SB Force Magna Imi g ,77 Tachigaren 60,0 23,2 5,5 0, g ,75 Tachigaren 26,0 21,6 9,5 5, g ,01 Tachigaren 57,0 20,0 6,0 1, g ,26 Tachigaren 32,0 22,4 8,0 4, g ,65 Tachigaren 78,0 13,6 2,5 0,0 0,887 0,627 0,842 0,672 0,941 7,78 5,49 7,59 6,22 8,14

88 Insektizide in der Pillenhüllmasse 2009 Acholshausen 2,8 4,5 5 3,5 4 2,5 3 1, ,3 3,3 2,8 2,3 2,5 2 0, , I ,1 91,4 85,1 88,2 87,7 87,5 90,1 92,6 86,5 73,6 72, ,8 75,7 70, ,8 72,3 67,3 Ohne Poncho Beta+ Mundus Forte Janus Forte Poncho Beta Mundus Montur forte Cruiser+Force Force Magna I 60 Ohne Poncho Beta+ Mundus Forte Janus Forte Poncho Beta Mundus Montur forte Cruiser+Force Force Magna ,8 0,6 0,4 0,2 0 7, ,21 8,07 7,65 7,78 5,13 5,49 3, ,965 0,941 0,896 0,887 0,837 0,842 0,582 0,627 0,672 0,398 6,22 8,14 I 60 Feldaufgang %, Zählung Endwert Force Magna Ohne Poncho Beta+ Mundus Forte Janus Forte Poncho Beta Mundus Montur forte Cruiser+Force Richtzahl Blattfraß-Bonitur Ohne Poncho Beta+ Mundus Forte Janus Forte Poncho Beta Mundus Montur forte Cruiser+Force Force Magna I 60

89 89 Insektizide am Saatgut, Acholshausen 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben unbehandelt 90,48 107,0,0 19,64,0 17,78 90,54 1,26 19,02,0 38,20 3,51 11,51 Verrechnungsmittel 90,48 107,0,0 19,64,0 17,78 90,54 1,26 19,02,0 38,20 3,51 11,51 Poncho Beta Plus 89,52 110,6 103,4 19,58 99,7 17,73 90,55 1,25 19,61 103,1 37,51 3,58 11,51 Mundus forte 84,76 110,8 103,6 19,59 99,7 17,69 90,30 1,30 19,60 103,1 39,63 3,96 12,36 Janus forte 82,38 107,0,0 19,68,2 17,82 90,55 1,26 19,06,2 38,56 3,61 11,41 Poncho Beta 93,33 109,1 102,0 19,58 99,7 17,71 90,48 1,26 19,32 101,6 38,46 3,90 11,49 Mundus 84,52 106,7 99,8 19,50 99,3 17,65 90,49 1,25 18,83 99,0 37,80 3,99 11,34 Montur forte 92,62 107,5,6 19,66,1 17,79 90,48 1,27 19,13,6 39,14 3,91 11,50 Cruiser Force SB 91,19 108,7 101,6 19,51 99,4 17,62 90,30 1,29 19,15,7 38,78 4,03 12,45 Force Magna 92,14 104,7 97,9 19,63 99,9 17,80 90,68 1,23 18,64 98,0 37,86 3,44 10,59 Imi 60 90,95 108,3 101,3 19,61 99,9 17,74 90,46 1,27 19,22 101,0 39,09 3,63 11,59 Prüfmittel 89,05 108,2 101,1 19,59 99,8 17,73 90,48 1,27 19,17,8 38,54 3,78 11,58 Gesamtmittel 89,19 108,0 101,0 19,60 99,8 17,73 90,48 1,26 19,16,7 38,50 3,76 11,58 GD 5% (multipler t-test) 23,70 6,2 5,8 0,35 1,8 0,40 0,58 0,10 1,18 6,2 2,80 1,00 2,80

90 90 Insektizide in der Pillenhüllmasse 2009 Ringversuch Bayer/ FCS / Syngenta, Allersheim Versuchsglieder Feldaufgang Bonitur - Stand 1.Zählung 2. Zählung Richtzahl Endwert Blattfraß unbehandelt 75,4 90,4 1,3 1,8 2,5 2,3 2,0 0,267 2,41 4,3 Poncho Beta + 59,8 94,6 2,0 1,8 1,5 1,5 1,5 0,937 8,87 2,5 Mundus forte 60,0 91,2 1,0 1,5 2,3 2,0 1,8 0,890 8,12 2,8 Janus Forte 61,2 93,7 1,0 1,3 1,5 1,5 1,5 0,691 6,47 2,8 Poncho Beta 77,5 97,0 1,0 1,0 1,3 1,3 1,0 0,871 8,45 2,0 Mundus 68,5 95,4 1,0 1,3 1,5 1,5 1,0 0,763 7,28 2,5 Montur forte 66,8 91,9 1,0 1,3 2,0 1,3 1,0 0,792 7,28 3,3 Cruiser Force SB 61,8 95,2 1,3 1,8 2,0 1,8 1,3 0,920 8,76 2,3 Force Magna 82,5 95,7 1,0 1,3 1,8 1,5 1,0 0,863 8,26 2,8 Imi 60 58,9 93,9 1,3 1,3 1,5 1,5 1,5 0,865 8,12 2,0 Mittelwert 67,2 93,9 1,2 1,4 1,8 1,6 1,4 0,786 7,40 2,7

91 91 INSEKTIZIDE in der PILLENHÜLLMASSE Beretta Allersheim RV Bayer/FCS/Syngenta Von untersuchten Pflanzen VG Mittel- Menge Fungizid Pflanzen- hatten Fraßstellen Richt- End- Nr. bezeichung AS/U zahl und zahl wert in g TMTD pro m mehr ohne Poncho Beta + Mundus forte , g ,04 Tachigaren 2,0 1,6 6,5 16, g ,46 Tachigaren 76,0 15,2 2,5 0, g ,12 Tachigaren 63,0 21,6 4,0 0,4 0,267 0,937 0,890 2,41 8,87 8,12 4 Janus forte g , Tachigaren 28,0 26,4 11,5 3,2 0,691 6,47 5 Poncho Beta g , Tachigaren 64,0 16,8 5,5 0,8 0,871 8,45 6 Mundus g ,54 Tachigaren 40,0 22,4 12,5 1,4 0,763 7,28 7 Montur forte g ,19 Tachigaren 44,0 26,4 7,0 1,8 0,792 7,28 8 Cruiser Force SB g ,52 Tachigaren 72,0 16,8 3,0 0,2 0,920 8,76 9 Force Magna g ,57 Tachigaren 54,0 26,4 5,5 0,4 0,863 8,26 10 Imi g ,39 Tachigaren 58,0 21,6 6,5 0,4 0,865 8,12

92 Insektizide in der Pillenhüllmasse 2009 Allersheim 4,5 5 3,5 4 2,5 3 4,3 3,3 2,8 2,8 2,5 2,5 2 1,5 2 0, ,3 2, I 60 94, ,4 91,2 93,7 95,4 91,9 95,2 95,7 93,9 82,5 75,4 77,5 68,5 66,8 59, ,2 61,8 58,9 Ohne Poncho Beta+ Mundus Forte Janus Forte Poncho Beta Mundus Montur forte Cruiser+Force Force Magna I 60 Force Magna Ohne Poncho Beta+ Mundus Forte Janus Forte Poncho Beta Mundus Montur forte Cruiser+Force ,8 0,6 0,4 0, ,87 8,12 8,45 7,28 7,28 6, ,41 0 0,937 0,89 0,871 0,92 0,863 0,865 0,763 0,792 0,691 0,267 8,76 8,26 8,12 I 60 Feldaufgang %, Zählung Endwert Force Magna Ohne Poncho Beta+ Mundus Forte Janus Forte Poncho Beta Mundus Montur forte Cruiser+Force Richtzahl Blattfraß-Bonitur Ohne Poncho Beta+ Mundus Forte Janus Forte Poncho Beta Mundus Montur forte Cruiser+Force Force Magna I 60

93 93 Insektizide in der Pillenhüllmasse, Ringversuch Mittelwert aus 2 Versuchen Allersheim, Acholshausen RV Bayer/FCS/Syngenta/ 2009 Versuchsglieder Feldaufgang Bonitur - Stand 1.Zählung 2. Zählung 18. KW 19. KW 20. KW 22. KW 23. KW Richtzahl Endwert Blattfraß 21.KW ohne 74,5 90,2 1,9 2,3 2,7 2,3 1,9 0,333 2,99 4,2 Poncho Beta + 66,4 89,9 1,8 1,7 1,7 1,7 1,7 0,951 8,54 2,4 Mundus forte 65,3 90,7 1,2 1,5 2,3 1,9 1,7 0,893 8,10 2,4 JanusForte 64,3 91,0 1,4 1,8 2,0 1,9 1,9 0,637 5,80 3,1 Poncho Beta 76,3 94,2 1,0 1,0 1,4 1,3 1,2 0,854 8,05 2,4 Mundus 71,7 91,6 1,2 1,4 1,9 1,8 1,4 0,825 7,53 2,9 Montur forte 69,4 89,7 1,3 1,4 2,2 1,4 1,3 0,710 6,38 2,9 Cruiser Force SB 66,8 92,7 1,3 1,7 1,8 1,7 1,3 0,881 8,17 2,6 Force Magna 79,1 94,2 1,0 1,6 1,8 1,5 1,2 0,768 7,24 3,3 Imi 60 65,6 90,2 1,2 1,4 1,4 1,4 1,4 0,903 8,13 2,0 Mittelwert 69,9 91,4 1,3 1,6 1,9 1,7 1,5 0,775 7,10 2,8

94 94 Insektizide in der Pillenhüllmasse Franken 2007/08/09 Mittelwerte aus 6 Versuchen Versuchsglieder Feldaufgang Bonitur - Stand 1.Zählung 2. Zählung Richtzahl Endwert Blattfraß ohne 45,7 59,7 3,5 3,9 3,7 4,0 0,302 1,94 7,07 Poncho Beta + 40,1 83,2 2,0 1,8 1,8 1,7 0,912 7,60 2,00 Janus forte 43,1 82,7 1,7 1,7 1,7 1,8 0,573 4,70 3,10 Poncho Beta 48,6 85,2 1,6 1,4 1,4 1,5 0,769 6,52 1,97 Montur forte 47,0 81,7 1,5 1,6 1,6 1,5 0,590 4,83 3,67 Cruiser + Force 42,2 83,5 1,6 1,4 1,5 1,5 0,765 6,40 2,10 Force Magna 51,0 84,0 1,5 1,7 1,5 1,6 0,604 5,09 2,73 I 60 40,2 83,2 1,8 1,6 1,6 1,6 0,881 7,33 2,17 Mittelwert 45,4 80,0 1,9 1,9 1,9 2,0 0,645 5,30 3,23

95 Insektizide in der Pille FRANKEN 2007/08/09 95 Feldaufgang %, Zählung Endwert ,7 59,7 83,1 82,7 85,2 81,7 81, , , ,1 40,1 42,2 40, ,95 7,6 4,7 6,72 5,01 6,4 5,1 7,42 0 Ohne Poncho Beta+ Janus Forte Poncho Beta Montur Forte Cruiser Force Force Magna Imidacl Ohne Poncho Beta+ Janus Forte Poncho Beta Montur Forte Cruiser Force Force Magna Imidacl 60 Richtzahl Bonitur Blattfraß 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 0,302 Ohne 0,912 Poncho Beta+ 0,573 Janus Forte 0,807 Poncho Beta 0,59 Montur Forte 0,765 Cruiser Force 0,604 Force Magna 0,885 Imidacl ,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 4,7 Ohne 2,6 Poncho Beta+ 2,9 Janus Forte 2,6 Poncho Beta 3 Montur Forte 2,6 Cruiser Force 3,3 Force Magna 2,9 Imidacl. 60

96 96 Insektizide am Saatgut FRANKEN 2007/08/09, 3 Versuche VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben unbehandelt 83,02 95,6,0 17,95,0 16,04 89,20 1,32 15,59,0 41,01 6,10 11,35 Verrechnungsmittel 83,02 95,6,0 17,95,0 16,04 89,20 1,32 15,59,0 41,01 6,10 11,35 Poncho Beta+ 85,24 99,4 104,0 17,85 99,4 15,92 89,06 1,33 16,07 103,1 40,51 6,37 11,95 Janus forte 83,97 96,8 101,3 17,85 99,4 15,92 89,09 1,33 15,63,3 40,69 6,45 11,69 Poncho Beta 86,59 98,8 103,4 17,93 99,8 16,00 89,16 1,32 16,04 102,9 40,88 6,08 11,58 Montur forte 86,11 97,4 101,9 17,95,0 16,03 89,13 1,33 15,85 101,6 40,53 6,28 11,93 Cruiser & Force 85,63,0 104,6 17,83 99,3 15,90 89,03 1,34 16,14 103,5 40,67 6,32 12,18 Force Magna 85,71 97,2 101,7 17,88 99,6 15,96 89,10 1,32 15,73,9 40,71 6,18 11,73 FCS 84,13 97,4 101,9 17,90 99,7 15,97 89,10 1,33 15,78 101,2 40,97 6,06 11,92 Prüfmittel 85,34 98,2 102,7 17,89 99,6 15,96 89,10 1,33 15,89 101,9 40,71 6,25 11,85 Gesamtmittel 85,05 97,8 102,3 17,89 99,7 15,97 89,11 1,33 15,85 101,7 40,75 6,23 11,79 GD 5% (multipler t-test) 5,99 2,7 2,8 0,15 0,8 0,17 0,26 0,03 0,49 3,1 1,11 0,53 0,90

97 97 Prüfung von Fungiziden gegen Blattkrankheiten in Zuckerrüben 2009 Bonituren am VG.- Nr. Variante Wirkstoff Termin Aufwandmenge l/ha Mittel Wasser Behandlung nach Cercospora Befallsstärke BSB in % Rost Noten von 1 bis 9 1 Unbehandelt 13,5 4,8 3, Spyrale 2. Harvesan 3. Spyrale , Gesund- Variante 0,5 1,8 1 3 Juwel 125 g/l Epoxiconazol g/l Kresoxim-methyl Spyrale g/l Difenoconazol g/l Fenpropidin Harvesan 125 g/l Carbendazim 250 g/l Flusilazol , Schwelle Schwelle Schwelle 1,1 1,6 2,8 2,3 1 2,3 1 2,8 1,5 6 Domark g/l Tetraconazol Schwelle 2,6 2,8 1,5 7 Duett ultra 187 g/l Epoxiconazol g/l Thiophanat-methyl ,6 400 Schwelle 1,1 2,3 1,3 8 Spyrale g/l Difenoconazol g/l Fenpropidin (=vorzeitig) 1,2 2,5 1 9 Spyrale g/l Difenoconazol g/l Fenpropidin verspätet 2,8 2,8 1

98 98 Fungizidversuch Brünnstadt 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Unbehandelt 88,81 115,4,0 17,90,0 16,04 89,62 1,26 18,48,0 32,73 6,85 12,55 Verrechnungsmittel 88,81 115,4,0 17,90,0 16,04 89,62 1,26 18,48,0 32,73 6,85 12,55 Gesundvariante 89,52 112,4 97,4 18,51 103,4 16,66 89,97 1,26 18,71 101,3 33,69 6,34 12,38 Juwel 1 l 90,71 120,3 104,2 18,00,6 16,12 89,56 1,28 19,37 104,8 34,91 6,06 12,69 Spyrale 1 l 89,52 117,8 102,0 17,95,3 16,07 89,51 1,28 18,89 102,3 35,84 6,38 12,25 Harvesan 0,6 l 88,81 111,7 96,8 18,93 105,7 17,09 90,30 1,23 19,09 103,3 32,24 5,86 12,40 Domark 1 l 88,57 118,5 102,6 18,04,8 16,19 89,73 1,25 19,14 103,6 34,76 6,04 11,71 Duett ultra 0,6 l 87,86 114,9 99,5 18,20 101,7 16,34 89,74 1,26 18,68 101,1 34,79 6,13 12,13 Spyrale früh 90,71 114,3 99,0 18,49 103,3 16,64 90,02 1,25 19,01 102,9 32,91 6,04 12,40 Spyrale spät 87,86 116,0,5 17,95,3 16,09 89,61 1,26 18,59,6 34,70 6,39 11,89 Prüfmittel 89,20 115,7,2 18,26 102,0 16,40 89,81 1,26 18,93 102,5 34,23 6,15 12,23 Gesamtmittel 89,15 115,7,2 18,22 101,8 16,36 89,78 1,26 18,88 102,2 34,06 6,23 12,27 GD 5% (multipler t-test) 6,30 10,6 9,2 1,01 5,7 1,02 0,72 0,07 0,94 5,1 3,20 1,50 2,50

99 105 Fungizidversuch Brünnstadt 2009 Harvesan Gesundvariante Sorte Beretta Spyrale früh rel 102,5 Duett ultra Unbehandelt Domark Spyrale spät Spyrale Juwel 97, Rübenertrag rel

100 Prüfung von Fungiziden gegen Blattkrankheiten in Zuckerrüben 2009 Amt für Landwirtschaft und Forsten Würzburg Giebelstadt Beretta Bonituren am VG.- Aufwandmenge l/ha Behandlung Cercospora Ramularia Rost Variante Wirkstoff Termin Nr. Mittel Wasser nach Noten von 1 bis 9 1 Unbehandelt 7 5, Spyrale 2. Spyrale 3. Spyrale Juwel Spyrale Harvesan Domark Duett ultra 8 Circon Spyrale + Ortiva Harvesan + Ortiva 11 Harvesan 12 Harvesan g/l Difenoconazol g/l Fenpropidin 125 g/l Epoxiconazol g/l Kresoxim-methyl g/l Difenoconazol g/l Fenpropidin 250 g/l Flusilazol g/l Carbendazim g/l Tetraconazol 187 g/l Epoxiconazol g/l Thiophanat-methyl g/l Propiconazol g/l Prochloraz g/l Difenoconazol g/l Fenpropidin g/l Azoxystrobin g/l Carbendazim g/l Flusilazol g/l Azoxystrobin g/l Flusilazol g/l Carbendazim g/l Flusilazol g/l Carbendazim , Gesund- Variante 2 1,5 1 0,6 400 Schwelle 1,7 1,5 1 1,25 0,5 + 0, ,5 + 0,5 400 Schwelle Schwelle Schwelle Schwelle Schwelle Schwelle 0,6 300 Schwelle 3,5 Schwelle 2,2 0,6 500 Schwelle 2,2 2 2,2 2,7 3,5 1,7 2,7 2,2 2 1,7 1,2 1,2 2,5 1,7 2,2 3,5 2,7 3,7 1, ,5 2,5 3

101 101 Fungizidversuch 1 Giebelstadt 2009 (AEFL) VERSUCHSGLIEDER Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Unbehandelt 96,5,0 18,51,0 16,74 90,41 1,17 16,15,0 30,74 7,28 9,95 Verrechnungsmittel 96,5,0 18,51,0 16,74 90,41 1,17 16,15,0 30,74 7,28 9,95 Gesundvariante 102,5 106,3 18,70 101,0 16,98 90,79 1,12 17,41 107,8 30,43 7,33 7,88 Spyrale 1 99,9 103,6 18,71 101,1 17,00 90,86 1,11 16,99 105,2 31,29 6,58 7,34 Juwel 1 102,8 106,5 18,73 101,1 17,00 90,79 1,12 17,46 108,1 31,68 7,14 7,46 Duett ultra 0,6 102,6 106,3 18,74 101,2 17,02 90,82 1,12 17,45 108,1 31,50 6,78 7,55 Harvesan 0,6 103,0 106,8 18,70 101,0 16,96 90,69 1,14 17,47 108,2 31,20 7,31 8,29 Cirkon 1,25 99,9 103,6 18,85 101,8 17,14 90,93 1,11 17,13 106,1 30,10 6,58 7,93 Domark 1 103,0 106,7 18,69,9 16,96 90,76 1,13 17,46 108,1 30,44 7,46 8,00 Spyrale+Ortiva 0,5+0,5 103,7 107,5 18,85 101,8 17,14 90,93 1,11 17,78 110,1 30,78 7,05 7,29 Harvesan+Ortiva 0,5+0,5 104,5 108,3 18,78 101,4 17,06 90,87 1,11 17,82 110,4 31,10 6,93 7,41 Harvesan ,7 107,4 18,75 101,3 17,04 90,86 1,11 17,66 109,4 30,75 6,84 7,59 Harvesan ,3 104,9 18,81 101,6 17,09 90,87 1,12 17,31 107,2 31,48 6,74 7,48 Prüfmittel 102,4 106,2 18,75 101,3 17,04 90,83 1,12 17,45 108,0 30,98 6,97 7,65 Gesamtmittel 101,9 105,6 18,73 101,2 17,01 90,80 1,12 17,34 107,4 30,96 7,00 7,85 GD 5% (multipler t-test) 3,3 3,4 0,20 1,1 0,21 0,21 0,03 0,59 3,6 1,40 0,90 0,70

102 Fungizidversuch Giebelstadt 2009 (AEFL) Sorte Beretta rel 102 Cirkon Spyrale Unbehandelt Harv.500 Spyr.+Ort. Harv.+Ort. Harvesan Juwel Duett u. Harv.300 Gesundvariante Domark Rübenertrag rel

103 103 Prüfung von Fungiziden gegen Blattkrankheiten in Zuckerrüben 2009 Amt für Landwirtschaft und Forsten Würzburg Giebelstadt Sporta Bonituren am VG.- Aufwandmenge l/ha Behandlung Cercospora Ramularia Rost Variante Wirkstoff Termin Nr. Mittel Wasser nach Noten von 1 bis 9 1 Unbehandelt 3,2 5,2 3, Juwel Spyrale Harvesan Spyrale + Ortiva Harvesan + Ortiva 125 g/l Epoxiconazol g/l Kresoxim-methyl g/l Difenoconazol g/l Fenpropidin 250 g/l Flusilazol g/l Carbendazim g/l Difenoconazol g/l Fenpropidin g/l Azoxystrobin 125 g/l Carbendazim g/l Flusilazol g/l Azoxystrobin ,6 0,5 + 0, Schwelle 0,5 + 0,5 400 Schwelle 2 2 Schwelle 1,5 Schwelle Schwelle 2,2 1,7 2, ,5 1,5 1,5 1 2,7 1,5

104 104 Fungizidversuch 2 Giebelstadt 2009 (AEFL) VERSUCHSGLIEDER Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Unbehandelt 97,3,0 18,69,0 16,79 89,82 1,30 16,33,0 35,09 6,25 13,53 Verrechnungsmittel 97,3,0 18,69,0 16,79 89,82 1,30 16,33,0 35,09 6,25 13,53 Spyrale 1 96,5 99,2 18,78,5 16,95 90,25 1,23 16,36,2 35,43 5,70 10,68 Juwel 1 101,5 104,3 18,83,7 16,99 90,26 1,23 17,24 105,5 36,60 5,13 10,54 Harvesan 0,6 97,8,5 18,94 101,3 17,08 90,19 1,26 16,70 102,3 36,21 5,21 11,66 Spyrale+Ortiva 0,5+0,5 98,9 101,6 18,75,3 16,92 90,22 1,23 16,73 102,4 34,88 5,59 11,15 Harvesan+Ortiva 0,5+0,5,9 103,7 18,71,1 16,84 90,01 1,27 16,99 104,0 36,45 5,99 11,64 Prüfmittel 99,1 101,8 18,80,6 16,96 90,19 1,24 16,80 102,9 35,91 5,52 11,13 Gesamtmittel 98,8 101,5 18,78,5 16,93 90,13 1,25 16,73 102,4 35,78 5,64 11,53 GD 5% (multipler t-test) 3,2 3,3 0,28 1,5 0,32 0,43 0,06 0,55 3,4 1,60 1,10 1,50

105 105 Fungizidversuche FRANKEN 2009, Mittel aus Brünnstadt u. Giebelstadt VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Unbehandelt 88,81 106,0,0 18,21,0 16,39 90,01 1,22 17,31,0 31,73 7,06 11,25 Verrechnungsmittel 88,81 106,0,0 18,21,0 16,39 90,01 1,22 17,31,0 31,73 7,06 11,25 Gesundvariante 89,52 107,5 101,4 18,61 102,2 16,82 90,38 1,19 18,06 104,3 32,06 6,83 10,13 Juwel 1 l 90,71 111,5 105,2 18,36,9 16,56 90,18 1,20 18,42 106,4 33,29 6,60 10,08 Spyrale 1 l 89,52 108,9 102,7 18,33,7 16,54 90,18 1,20 17,94 103,6 33,56 6,48 9,79 Harvesan 0,6 l 88,81 107,4 101,3 18,81 103,3 17,02 90,50 1,19 18,28 105,6 31,72 6,59 10,34 Domark 1 l 88,57 110,7 104,5 18,36,9 16,57 90,24 1,19 18,30 105,7 32,60 6,75 9,86 Duett ultra 0,6 l 87,86 108,7 102,6 18,47 101,4 16,68 90,28 1,19 18,07 104,4 33,14 6,45 9,84 Prüfmittel 89,17 109,1 103,0 18,49 101,6 16,70 90,29 1,19 18,18 105,0 32,73 6,62 10,01 Gesamtmittel 89,12 108,7 102,5 18,45 101,3 16,65 90,25 1,20 18,05 104,3 32,59 6,68 10,18 GD 5% (multipler t-test) 7,1 6,7 0,62 3,4 0,65 0,55 0,05 0,66 3,8 2,14 0,83 1,51

106 106 Fungizidversuche FRANKEN 2007/2008/2009, Mittel aus 6 Versuchen VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben 1 Unbehandelt 87,83 90,0,0 17,90,0 16,05 89,62 1,25 14,43,0 32,16 6,09 13,14 Verrechnungsmittel 87,83 90,0,0 17,90,0 16,05 89,62 1,25 14,43,0 32,16 6,09 13,14 2 Gesundvariante 88,48 95,4 106,0 18,37 102,6 16,58 90,24 1,19 15,83 109,7 32,34 5,69 10,58 3 Juwel 1 86,72 95,9 106,6 18,36 102,6 16,55 90,14 1,21 15,88 110,0 32,97 5,45 11,03 4 Spyrale 1 88,11 95,4 106,1 18,27 102,0 16,46 90,10 1,20 15,71 108,8 32,86 5,48 11,01 5 Harvesan 0,6 87,98 94,8 105,4 18,39 102,7 16,58 90,16 1,21 15,76 109,2 32,37 5,51 11,30 7 VM 1 87,41 94,5 105,1 18,42 102,9 16,61 90,17 1,21 15,70 108,8 32,99 5,44 11,04 Prüfmittel 87,74 95,2 105,8 18,36 102,6 16,56 90,16 1,20 15,77 109,3 32,71 5,52 10,99 Gesamtmittel 87,75 94,3 104,8 18,28 102,1 16,47 90,07 1,21 15,55 107,8 32,61 5,61 11,35 GD 5% (multipler t-test) 3,1 3,5 0,30 1,7 0,32 0,31 0,03 0,68 4,7 0,67 0,37 1, Berein. Ausbeutbarer Zucker Gesundvariante Duett ultra Juwel Harvesan Spyrale Unbehandelt

107 107 VERSUCHE ZUR BEKÄMPFUNG BREITBLÄTTRIGER UNKRÄUTER 2009 A) Herbizidversuch Frankenwinheim B) Herbizidversuch Uffenheim Versuchsansteller Otto Kunzmann Günter Schiedermair Versuchsort Frankenwinheim, Kr. SW Uffenheim, Kr. NEA Saat Reihenweite 50 cm Reihenweite, 50 cm Reihenweite, Ablage 19,5 cm Ablage 20 cm Ablage Nach-Auflauf-Spritzung 1. NAK Nach-Auflauf-Spritzung 2. NAK Nach-Auflauf-Spritzung 3. NAK Bonitur Verträglichkeit nach 1. NAK Bonitur Verträglichkeit nach 2. NAK Bonitur Verträglichkeit nach 3. NAK Bonitur Wirkung nach 3. NAK Bonitur Wirkung nach 3. NAK NAK NAK Wasseraufwandmenge 200 l/ha 200 l/ha Düse XR TeeJet 12 XR TeeJet 12 Geschwindigkeit 4,8 km/h 4,8 km/h Druck 1,25 bar 1,25 bar

108 Angaben Wirkung und Schädigung in % Herbizidversuch 2009 Frankenwinheim VG Herbizid 1. NAK 2. NAK 3. NAK Kulturschäden Gesamtwirkung Windenknöterich Weißer- Gänsefuß Sonstige (d) Mittelkosten 1 (a) 62% Saat , ohne (b) 28% (c) 61% (c) 29% (c) 10% /ha 2 Betanal Expert Goltix Gold Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15 0,30 0,45 Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 4 Goltix Gold 0,8 0,8 0, Rebell 0,8 1,0 1,2 Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 5 Goltix Gold 0,8 0,8 0,8 Zepplin 0,8 0,8 0, Spectrum 0,15 0,30 0,45 Betanal Quattro Mero 0,66 0, Debut (+ FHS) - 25/0,2 25/0,2 7 Betanal Quattro Mero 0,66 0,66 0, Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 Goltix Gold 1 0,5 1 8 Betosip SC 0, Debut (+ FHS) - 30/0,25 30/0,25 Venzar 500 SC - 0,4 0,6 Powertwin Plus Goltix Gold Oleo FC Goltix Super Kontakt 320 SC 0,66 0,66 0, Oleo FC (a) Deckungsgrad der Rüben in der Fläche (c) Anteil der einzelnen Unkräuter in der Gesamtunkrautflora (b) Deckungsgrad der Gesamtverunkrautung in der Fläche (d) Hybridmelde,Vogelknöterich, Moosdistel, Erdrauch, Ackerhellerkraut, Klettenlabkraut, Ehrenpreis, Hundspetersilie, Kamille

109 VG Angaben Wirkung und Schädigung in % Herbizid 1. NAK 2. NAK Herbizidversuch 2009 Frankenwinheim 3. NAK Kulturschäden Gesamtwirkung Windenknöterich Schwarzer Nachtschatten Sonstige (d) Mittelkosten /ha (b) 28% (c) 61% (c) 29% (c) 10% Saat ,05. Betanal Expert Goltix Gold Lontrel - 0,6 0,6 Betanal Expert Goltix Gold Lontrel - 0,5 0,5 Betanal Expert Goltix Gold Spectrum - 0,3 0,6 Betanal Expert Goltix Gold Venzar 500 SC 0,4 0, Betanal Expert Betanal Expert 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 Goltix SC Goltix Gold Betanal Expert Goltix Gold Rebell 0,8 1 1,2 Betanal Expert Goltix Gold Debut (+FHS) - 30/0,25 30/0,25 19 Betanal Expert Goltix Gold Betanal Expert 0,8 1,4 1,2 Goltix Gold 0,8 1,2 20 Rebell 0, Debut (+FHS) 25/0,2 25/0,2 109 (a) Deckungsgrad der Rüben in der Fläche (b) Deckungsgrad der Gesamtverunkrautung in der Fläche (c) Anteil der einzelnen Unkräuter in der Gesamtunkrautflora (d) Hybridmelde,Vogelknöterich, Moosdistel, Erdrauch, Ackerhellerkraut, Klettenlabkraut, Ehrenpreis, Hundspetersilie, Kamille

110 Herbizidversuch Frankenwinheim 2009 Wirkung /Schädigung in % Ohne 2 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 3 Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15+0,3+0,45 4 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Rebell 0,8+1,0+1,2 5 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Zepplin 0,8+ 0,8 +0,8 Spectrum 0,15+ 0,3 +0,45 6 Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Debut FHS 0,2 +0,2 Mero 0,66+0,66+0,66 7 Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 8 Bet. Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 1,0+0,5+1,0 BetosipSC 0,5 Debut/FHS Venzar SC 0,4+0,6 9 Powertwin 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Oleo FC 1,0+1,0+1,0 10 Goltix Super 2,0+2,0+2,0 Kontakt SC 0,66+0,66+0,66 Oleo FC 1,0+1,0+1, Wirkung Schädigung Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,6 +0,6 12 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 GoltixGold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,5 +0,5 13 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Spectrum 0,3+0,6 14 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Venzar 500 SC 0,4+0,6 15 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix SC 1,0+1,0+1,0 16 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 17 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Rebell 0,8+1,0+1,2 18 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Debut FHS 0,25+0,25 19 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+2,0+2,0 20 Bet.Expert 0,8 + 1,4 + 1,2 Goltix Gold 0,8 + 1, Rebell 0,6 8 Debut/FHS

111 Herbizidversuch Frankenwinheim 2009 Wirkung Weißer Gänsefuß / in % Ohne 2 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 3 Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15+0,3+0,45 4 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Rebell 0,8+1,0+1,2 5 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Zepplin 0,8+ 0,8 +0,8 Spectrum 0,15+ 0,3 +0,45 6 Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Debut FHS 0,2 +0,2 Mero 0,66+0,66+0,66 7 Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 8 Bet. Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 1,0+0,5+1,0 BetosipSC 0,5 Debut/FHS Venzar SC 0,4+0,6 9 Powertwin 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Oleo FC 1,0+1,0+1,0 10 Goltix Super 2,0+2,0+2,0 Kontakt SC 0,66+0,66+0,66 Oleo FC 1,0+1,0+1,0 Wirkung Wirkung Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,6 +0,6 12 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 GoltixGold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,5 +0,5 13 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Spectrum 0,3+0,6 14 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Venzar 500 SC 0,4+0,6 15 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix SC 1,0+1,0+1,0 16 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 17 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Rebell 0,8+1,0+1,2 18 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Debut FHS 0,25+0,25 19 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+2,0+2,0 20 Bet.Expert 0,8 + 1,4 + 1,2 Goltix Gold 0,8 + 1, Rebell 0,6 94 Debut/FHS

112 Herbizidversuch 2009 Frankenwinheim 112 Angaben Wirkung und Schädigung in % 2009 VG Herbizid 1. NAK 2. NAK 3. NAK Kulturschäden Gesamtwirkung Windenknöterich Weißer- Gänsefuß Vogelknöterich Hundspetersilie Sonstige (d) Mittelkosten (a) 73% Saat ohne (b) 25% (c) 59% (c) 34% (c) 1% (c) 2% (c) 4% /ha 2 Betanal Expert Goltix Gold Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15 0,30 0,45 Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 4 Goltix Gold 0,8 0,8 0, Rebell 0,8 1,0 1,2 Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 5 Goltix Gold 0,8 0,8 0,8 Zepplin 0,8 0,8 0, Spectrum 0,15 0,30 0,45 Betanal Quattro Mero 0,66 0, Debut (+ FHS) - 25/0,2 25/0,2 7 Betanal Quattro Mero 0,66 0,66 0, Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 Goltix Gold 1 0,5 1 8 Betosip SC 0, Debut (+ FHS) - 30/0,25 30/0,25 Venzar 500 SC - 0,4 0,6 Powertwin Plus Goltix Gold Oleo FC Goltix Super Kontakt 320 SC 0,66 0,66 0, Oleo FC (a) Deckungsgrad der Rüben in der Fläche (c) Anteil der einzelnen Unkräuter in der Gesamtunkrautflora (b) Deckungsgrad der Gesamtverunkrautung in der Fläche (d) Kettenlabkraut, Nachtschatten, Franzosenkraut

113 Angaben Wirkung und Schädigung in % Herbizidversuch 2009 Frankenwinheim 113 VG Herbizid 1. NAK 2. NAK 3. NAK Kulturschäden Gesamtwirkung Weißer- Gänsefuß Windenknöterich Vogelknöterich Hundspetersilie Sonstige (d) Mittelkosten /ha (b) 25% (c) 59% (c) 34% (c) 1% (c) 2% (c) 4% Saat ,05. Betanal Expert Goltix Gold Lontrel - 0,6 0,6 Betanal Expert Goltix Gold Lontrel - 0,5 0,5 Betanal Expert Goltix Gold Spectrum - 0,3 0,6 Betanal Expert Goltix Gold Venzar 500 SC 0,4 0,6 Betanal Expert Betanal Expert 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 Goltix SC Goltix Gold Betanal Expert Goltix Gold Rebell 0,8 1 1,2 Betanal Expert Goltix Gold Debut (+FHS) - 30/0,25 30/0,25 Betanal Expert Goltix Gold Betanal Expert 0,8 1,4 1,2 Goltix Gold 0,8 1,2 Rebell 0, Debut (+FHS) 25/0,2 25/0, (a) Deckungsgrad der Rüben in der Fläche (b) Deckungsgrad der Gesamtverunkrautung in der Fläche (c) Anteil der einzelnen Unkräuter in der Gesamtunkrautflora (d) Kettenlabkraut, Nachtschatten, Franzosenkraut

114 Herbizidversuch Frankenwinheim 2009 Wirkung /Schädigung in % Ohne 2 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 3 Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15+0,3+0,45 4 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Rebell 0,8+1,0+1,2 5 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Zepplin 0,8+ 0,8 +0,8 Spectrum 0,15+ 0,3 +0,45 6 Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Debut FHS 0,2 +0,2 Mero 0,66+0,66+0,66 7 Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 8 Bet. Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 1,0+0,5+1,0 BetosipSC 0,5 Debut/FHS Venzar SC 0,4+0,6 9 Powertwin 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Oleo FC 1,0+1,0+1,0 10 Goltix Super 2,0+2,0+2,0 Kontakt SC 0,66+0,66+0,66 Oleo FC 1,0+1,0+1, Wirkung Schädigung Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,6 +0,6 12 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 GoltixGold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,5 +0,5 13 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Spectrum 0,3+0,6 14 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Venzar 500 SC 0,4+0,6 15 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix SC 1,0+1,0+1,0 16 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 17 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Rebell 0,8+1,0+1,2 18 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Debut FHS 0,25+0,25 19 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+2,0+2,0 20 Bet.Expert 0,8 + 1,4 + 1,2 Goltix Gold 0,8 + 1,2 Rebell 0,6 Debut/FHS

115 Herbizidversuch Frankenwinheim 2009 Wirkung Windenknöterich / in % Ohne 2 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 3 Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15+0,3+0,45 4 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Rebell 0,8+1,0+1,2 5 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Zepplin 0,8+ 0,8 +0,8 Spectrum 0,15+ 0,3 +0,45 6 Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Debut FHS 0,2 +0,2 Mero 0,66+0,66+0,66 7 Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 8 Bet. Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 1,0+0,5+1,0 BetosipSC 0,5 Debut/FHS Venzar SC 0,4+0,6 9 Powertwin 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Oleo FC 1,0+1,0+1,0 10 Goltix Super 2,0+2,0+2,0 Kontakt SC 0,66+0,66+0,66 Oleo FC 1,0+1,0+1,0 Wirkung Wirkung Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,6 +0,6 12 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 GoltixGold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,5 +0,5 13 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Spectrum 0,3+0,6 14 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Venzar 500 SC 0,4+0,6 15 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix SC 1,0+1,0+1,0 16 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 17 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Rebell 0,8+1,0+1,2 18 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Debut FHS 0,25+0,25 19 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+2,0+2,0 20 Bet.Expert 0,8 + 1,4 + 1,2 Goltix Gold 0,8 + 1,2 Rebell 0,6 Debut/FHS

116 Angaben Wirkung und Schädigung in % Herbizidversuch - Bingelkraut Uffenheim VG Herbizid 1. NAK 2. NAK 3. NAK Kulturschäden Gesamtwirkung Bingelkraut Windenknöterich Weißer- Gänsefuß Sonstige (d) Mittelkosten 1 (a) 29% Saat ohne (b) 64% (c) 39% (c) 30% (c) 14% (c) 17% 2 Betanal Expert Goltix Gold Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15 0, Debut (+ FHS) 25/0,20 Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 Goltix Gold 0,8 0,8 0,8 4 Rebell 0,8 1,2 1, Spectrum 0,3 0,45 Debut Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 5 Goltix Gold 0,8 0,8 0,8 Zepplin 0,8 0,8 0, Spectrum 0,15 0,30 0,45 Betanal Quattro Mero 0,66 0,66 0, Debut (+ FHS) - 25/20 25/20 7 Betanal Quattro Mero 0,66 0,66 0, Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 Goltix Gold 1 0,5 1 8 Betosip SC 0, Debut (+ FHS) - 30/0,25 30/0,25 Venzar 500 SC - 0,4 0,6 Powertwin Plus Goltix Gold 1,5 1,5 1 Debut (+ FHS) 30/0,25 30/0, Oleo FC 1 Goltix Super Kontakt 320 SC 0,66 0,66 0, Oleo FC (a) Deckungsgrad der Rüben in der Fläche (c) Anteil der einzelnen Unkräuter in der Gesamtunkrautflora (b) Deckungsgrad der Gesamtverunkrautung in der Fläche (d) Vogelknöterich, Flohknöterich, Moosdistel, Erdrauch, Ackerhellerkraut, Klettenlabkraut, Ehrenpreis, Hundspetersilie, Hirse, Tageslichtnelke, Schwarzer Nachtschatten, Kamille /ha

117 Angaben Wirkung und Schädigung in % Herbizidversuch - Bingelkraut Uffenheim 117 VG Herbizid 1. NAK 2. NAK 3. NAK Kulturschäden Gesamtwirkung Bingelkraut Windenknöterich Weißer- Gänsefuß Sonstige (d) Mittelkosten /ha (b) 64% (c) 39% (c) 30% (c) 14% (c) 17% Saat Betanal Expert Goltix Gold Debut (+FHS) 20/0,2 20/0, Lontrel 0,4 0,4 Betanal Quattro Mero 0,66 0,66 0,66 Debut (+FHS) 20/0,2 20/0, Lontrel - 0,4 0,4 Betanal Expert Goltix Gold Spectrum - 0,3 0,6 Betanal Expert Goltix Gold Venzar 500 SC 0,4 0,6 Betanal Expert 1,2 1,2 1,2 Goltix SC Betanal Expert 1,2 1,2 1,2 Goltix Gold Betanal Expert Goltix Gold Rebell 0,8 1 1,2 Betanal Expert Goltix Gold Debut (+FHS) - 30/0,25 30/0,25 Betanal Expert Goltix Gold Betanal Expert 0,8 1,4 1,3 Goltix Gold 0,60 0,75 1,1 Rebell 0,60 0, Debut (+FHS) 25/0,2 (a) Deckungsgrad der Rüben in der Fläche (b) Deckungsgrad der Gesamtverunkrautung in der Fläche (c) Anteil der einzelnen Unkräuter in der Gesamtunkrautflora (d) Vogelknöterich, Flohknöterich, Moosdistel, Erdrauch, Ackerhellerkraut, Klettenlabkraut, Ehrenpreis, Hundspetersilie, Hirse, Tageslichtnelke, Schwarzer Nachtschatten, Kamille

118 1 Ohne 2 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 3 Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15+0,3 Debut/FHS 30/25 4 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Rebell 0,8+1,2+1,6 Spectrum 0,3+0,45 Debut Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Zepplin 0,8+ 0,8 +0,8 Spectrum 0,15+ 0,3 +0,45 Herbizidversuch Bingelkraut Uffenheim 2009 Wirkung am /Schädigung in % Wirkung Schädigung Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,4 +0,4 Debut/FHS Bet. Quattro 2,0+ 2,0+ 2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 Lontre 0,4 +0,4 Debut/FHS Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Spectrum 0,3+0,6 14 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Venzar 500 SC 0,4+0,6 15 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix SC 1,0+1,0+1, Bet.Quattro 2,0 + 2,0 + 2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 Debut/FHS Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 8 Bet. Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 1,0+0,5+1,0 BetosipSC 0,5 Debut/FHS Venzar SC 0,4+0,6 9 Powertwin 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,5+1,5+1,0 Debut Oleo FC 1,0 10 Goltix Super 2,0+2,0+2,0 Kontakt SC 0,66+0,66+0,66 Oleo FC 1,0+1,0+1, Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 17 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Rebell 0,8+1,0+1,2 18 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Debut FHS 0,25+0,25 19 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+2,0+2, Bet.Expert 0,8 + 1,4 + 1, Goltix Gold 0,6 + 0,75 +1,1 Rebell 0,6 + 0,75 18 Debut/FHS 25/

119 1 Ohne 2 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 3 Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15+0,3 Debut/FHS 30/25 4 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Rebell 0,8+1,2+1,6 Spectrum 0,3+0,45 Debut Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Zepplin 0,8+0,8 +0,8 Spectrum 0,15+ 0,3 +0,45 Herbizidversuch Bingelkraut Uffenheim 2009 Wirkung/Bingelkraut am / in % Wirkung Wirkung Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,4 +0,4 Debut/FHS Bet. Quattro 2,0+ 2,0+ 2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 Lontre 0,4 +0,4 Debut/FHS Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Spectrum 0,3+0,6 14 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Venzar 500 SC 0,4+0,6 15 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix SC 1,0+1,0+1, Bet.Quattro 2,0 + 2,0 + 2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 Debut/FHS Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 8 Bet. Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 1,0+0,5+1,0 BetosipSC 0,5 Debut/FHS Venzar SC 0,4+0,6 9 Powertwin 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,5+1,5+1,0 Debut Oleo FC 1,0 10 Goltix Super 2,0+2,0+2,0 Kontakt SC 0,66+0,66+0,66 Oleo FC 1,0+1,0+1, Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 17 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Rebell 0,8+1,0+1,2 18 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Debut FHS 0,25+0,25 19 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+2,0+2, Bet.Expert 0,8 + 1,4 + 1, Goltix Gold 0,6 + 0,75 +1,1 Rebell 0,6 + 0,75 94 Debut/FHS 25/

120 Angaben Wirkung und Schädigung in % Herbizidversuch - Bingelkraut Uffenheim VG Herbizid 1. NAK 2. NAK 3. NAK Kulturschäden Gesamtwirkung Bingelkraut Flohknöterich Weißer- Gänsefuß Hundspetersilie Sonstige (d) Mittelkosten 1 (a) 53% Saat ohne (b) 67% (c) 39% (c) 33% (c) 16% 2 Betanal Expert Goltix Gold Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15 0, Debut (+ FHS) 25/0,20 Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 Goltix Gold 0,8 0,8 0,8 4 Rebell 0,8 1,2 1, Spectrum 0,3 0,45 Debut Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 5 Goltix Gold 0,8 0,8 0,8 Zepplin 0,8 0,8 0, Spectrum 0,15 0,30 0,45 Betanal Quattro Mero 0,66 0,66 0, Debut (+ FHS) - 25/20 25/20 7 Betanal Quattro Mero 0,66 0,66 0, Betanal Expert 0,8 0,8 0,8 Goltix Gold 1 0,5 1 8 Betosip SC 0, Debut (+ FHS) - 30/0,25 30/0,25 Venzar 500 SC - 0,4 0,6 Powertwin Plus Goltix Gold 1,5 1,5 1 Debut (+ FHS) 30/0,25 30/0, Oleo FC 1 Goltix Super Kontakt 320 SC 0,66 0,66 0, Oleo FC (a) Deckungsgrad der Rüben in der Fläche (c) Anteil der einzelnen Unkräuter in der Gesamtunkrautflora (b) Deckungsgrad der Gesamtverunkrautung in der Fläche (d) Vogelknöterich, Windenknöterich, Klettenlabkraut, Dreiteiliger Zweizahn (c) 3% (c) 9% /ha

121 Angaben Wirkung und Schädigung in % Herbizidversuch - Bingelkraut Uffenheim 121 VG Herbizid 1. NAK 2. NAK 3. NAK Kulturschäden Gesamtwirkung Bingelkraut Flohknöterich Weißer- Gänsefuß Hundspetersilie Sonstige (d) Mittelkosten (b) 67% (c) 39% (c) 33% (c) 16% (c) 3% (c) 9% /ha Saat Betanal Expert Goltix Gold Debut (+FHS) 20/0,2 20/0, Lontrel 0,4 0,4 Betanal Quattro Mero 0,66 0,66 0,66 Debut (+FHS) 20/0,2 20/0, Lontrel - 0,4 0,4 Betanal Expert Goltix Gold Spectrum - 0,3 0,6 Betanal Expert Goltix Gold Venzar 500 SC 0,4 0, Betanal Expert Betanal Expert 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 Goltix SC Goltix Gold Betanal Expert Goltix Gold Rebell 0,8 1 1,2 Betanal Expert Goltix Gold Debut (+FHS) - 30/0,25 30/0,25 19 Betanal Expert Goltix Gold Betanal Expert 0,8 1,4 1,3 20 Goltix Gold 0,60 0,75 1,1 Rebell 0,60 0, Debut (+FHS) 25/0,2 (a) Deckungsgrad der Rüben in der Fläche (b) Deckungsgrad der Gesamtverunkrautung in der Fläche (c) Anteil der einzelnen Unkräuter in der Gesamtunkrautflora (d) Vogelknöterich, Windenknöterich, Klettenlabkraut, Dreiteiliger Zweizahn

122 1 Ohne 2 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 3 Goltix Super Betosip SC Spectrum 0,15+0,3 Debut/FHS 30/25 4 Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Rebell 0,8+1,2+1,6 Spectrum 0,3+0,45 Debut Bet.Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 0,8+0,8+0,8 Zepplin 0,8+ 0,8 +0,8 Spectrum 0,15+ 0,3 +0,45 Herbizidversuch Bingelkraut Uffenheim 2009 Wirkung am /Schädigung in % Wirkung Schädigung Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Lontrel 0,4 +0,4 Debut/FHS Bet. Quattro 2,0+ 2,0+ 2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 Lontre 0,4 +0,4 Debut/FHS Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Spectrum 0,3+0,6 14 Bet. Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Venzar 500 SC 0,4+0,6 15 Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix SC 1,0+1,0+1, Bet.Quattro 2,0 + 2,0 + 2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 Debut/FHS Bet.Quattro 2,0+2,0+2,0 Mero 0,66+0,66+0,66 8 Bet. Expert 0,8+0,8+0,8 Goltix Gold 1,0+0,5+1,0 BetosipSC 0,5 Debut/FHS Venzar SC 0,4+0,6 9 Powertwin 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,5+1,5+1,0 Debut Oleo FC 1,0 10 Goltix Super 2,0+2,0+2,0 Kontakt SC 0,66+0,66+0,66 Oleo FC 1,0+1,0+1, Bet.Expert 1,2+1,2+1,2 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 17 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Rebell 0,8+1,0+1,2 18 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+1,0+1,0 Debut FHS 0,25+0,25 19 Bet.Expert 1,0+1,0+1,0 Goltix Gold 1,0+2,0+2, Bet.Expert 0,8 + 1,4 + 1,3 96 Goltix Gold 0,6 + 0,75 +1,1 14 Rebell 0,6 + 0,75 18 Debut/FHS 25/

123 123 Stickstoff-Optimierung Bergtheim 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben 0 N 93,33 96,5,0 18,53,0 16,71 90,21 1,21 16,10,0 36,51 3,41 10,60 Verrechnungsmittel 93,33 96,5,0 18,53,0 16,71 90,21 1,21 16,10,0 36,51 3,41 10,60 40 N 86,90 99,6 103,2 18,56,2 16,70 89,97 1,26 16,60 103,1 36,59 3,79 12,33 80 N 81,90 106,2 110,0 18,29 98,7 16,37 89,51 1,32 17,37 107,9 38,16 4,16 13, N 82,86 106,6 110,5 18,60,4 16,70 89,77 1,30 17,77 110,4 36,51 3,45 14, N (120+40) 78,81 112,9 117,0 17,91 96,7 15,82 88,30 1,50 17,85 110,9 38,61 5,41 20, N (120+80) 82,86 112,2 116,3 17,91 96,7 15,86 88,53 1,45 17,79 110,5 38,48 4,23 19,23 Prüfmittel 82,67 107,5 111,4 18,26 98,5 16,29 89,21 1,37 17,48 108,6 37,67 4,21 15,96 Gesamtmittel 84,44 105,7 109,5 18,30 98,8 16,36 89,38 1,34 17,25 107,1 37,48 4,08 15,06 GD 5% (multipler t-test) 7,40 11,9 12,3 0,74 4,0 0,78 0,70 0,06 1,58 9,8 2,10 1,60 1,70 Stickstoff-Optimierung Giebelstadt 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben 0 N 96,67 109,7,0 19,14,0 17,34 90,63 1,19 19,02,0 39,69 3,70 8,01 Verrechnungsmittel 96,67 109,7,0 19,14,0 17,34 90,63 1,19 19,02,0 39,69 3,70 8,01 40 N 98,57 113,5 103,5 19,25,6 17,47 90,75 1,18 19,84 104,3 37,80 3,41 8,56 80 N 97,38 114,5 104,4 18,85 98,5 17,01 90,21 1,24 19,49 102,5 38,05 4,11 10, N 96,43 114,6 104,5 18,84 98,4 16,96 90,02 1,28 19,44 102,2 39,26 3,98 11, N (120+40) 95,71 113,5 103,5 18,65 97,5 16,73 89,68 1,32 18,98 99,8 38,28 4,21 13, N (120+80) 96,90 114,0 104,0 18,55 96,9 16,57 89,33 1,38 18,89 99,3 39,46 4,40 15,50 Prüfmittel 97,00 114,0 104,0 18,83 98,4 16,95 90,00 1,28 19,33 101,6 38,57 4,02 12,06 Gesamtmittel 96,94 113,3 103,3 18,88 98,7 17,01 90,11 1,27 19,28 101,3 38,76 3,97 11,38 GD 5% (multipler t-test) 3,90 5,2 4,8 0,30 1,5 0,34 0,43 0,06 1,03 5,4 2,30 0,60 1,80

124 124 Stickstoff-Optimierung Gollhofen 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben 0 N 94,00 99,6,0 17,14,0 15,18 88,56 1,36 15,11,0 38,01 11,65 11,85 Verrechnungsmittel 94,00 99,6,0 17,14,0 15,18 88,56 1,36 15,11,0 38,01 11,65 11,85 40 N 89,67 101,5 101,9 17,65 103,0 15,70 88,96 1,35 15,92 105,4 36,56 10,76 12,45 80 N 91,33 108,4 108,8 17,30,9 15,31 88,49 1,39 16,61 109,9 36,30 12,80 13, N 91,00 106,7 107,1 17,04 99,4 14,98 87,88 1,46 15,96 105,6 36,00 12,80 16, N (120+40) 92,67 106,7 107,1 16,84 98,2 14,73 87,47 1,51 15,71 104,0 36,06 14,28 17, N (120+80) 90,67 109,3 109,7 16,48 96,1 14,32 86,92 1,55 15,65 103,6 34,94 15,83 19,38 Prüfmittel 91,07 106,5 106,9 17,06 99,5 15,01 87,94 1,45 15,97 105,7 35,97 13,29 15,86 Gesamtmittel 91,56 105,4 105,8 17,07 99,6 15,04 88,05 1,44 15,83 104,8 36,31 13,02 15,19 GD 5% (multipler t-test) 7,40 8,3 8,3 0,57 3,4 0,60 0,74 0,09 1,32 8,8 1,70 3,30 2,50 N-Optimierung Gollhofen mit Bio-Gas-Gülle 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben 0 N 91,19 93,0,0 16,94,0 14,91 88,04 1,43 13,86,0 36,89 11,64 15,14 Verrechnungsmittel 91,19 93,0,0 16,94,0 14,91 88,04 1,43 13,86,0 36,89 11,64 15,14 40 N 86,19 93,8,9 16,88 99,6 14,83 87,83 1,45 13,89,2 38,04 12,69 15,04 80 N 89,05,0 107,6 16,45 97,1 14,33 87,11 1,52 14,33 103,4 37,29 13,46 17, N 87,38 101,6 109,3 15,99 94,4 13,76 86,07 1,62 13,98,9 38,98 15,85 20, N (120+40) 90,95 96,9 104,2 16,59 97,9 14,44 87,03 1,55 13,97,8 35,88 13,54 19, N (120+80) 87,38 98,4 105,9 16,34 96,5 14,07 86,09 1,67 13,83 99,8 36,28 16,25 23,41 Prüfmittel 88,19 98,1 105,6 16,45 97,1 14,28 86,83 1,56 14,00 101,0 37,29 14,36 19,29 Gesamtmittel 88,69 97,3 104,6 16,53 97,6 14,39 87,03 1,54 13,98,8 37,22 13,90 18,60 GD 5% (multipler t-test) 5,60 11,8 12,7 0,59 3,5 0,65 0,95 0,10 1,59 11,5 3,10 2,00 2,50

125 125 Stickstoff-Optimierung Herrnberchtheim 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben 0 N 92,86 97,0,0 19,43,0 17,58 90,52 1,24 17,07,0 28,83 3,29 15,63 Verrechnungsmittel 92,86 97,0,0 19,43,0 17,58 90,52 1,24 17,07,0 28,83 3,29 15,63 40 N 90,95 102,1 105,2 19,34 99,5 17,40 89,97 1,34 17,77 104,1 29,79 3,41 19,15 80 N 90,00 98,6 101,6 19,20 98,8 17,25 89,84 1,35 17,01 99,7 28,88 3,21 20, N 89,29 98,9 101,9 19,15 98,6 17,12 89,40 1,43 16,93 99,2 29,74 3,58 22, N (120+40) 90,00 98,6 101,6 19,01 97,9 16,93 89,05 1,48 16,70 97,8 29,00 3,64 25, N (120+80) 89,52 96,6 99,5 18,79 96,7 16,61 88,41 1,58 16,04 94,0 29,56 4,13 28,85 Prüfmittel 89,95 98,9 102,0 19,10 98,3 17,06 89,33 1,44 16,89 99,0 29,39 3,59 23,30 Gesamtmittel 90,44 98,6 101,6 19,15 98,6 17,15 89,53 1,40 16,92 99,1 29,30 3,54 22,02 GD 5% (multipler t-test) 5,00 4,1 4,3 0,38 2,0 0,48 0,85 0,13 1,03 6,0 1,70 0,90 4,60 N-Optimierung mit Bio-Gas-Gülle Herrnberchtheim 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben 0 N 90,95 96,6,0 19,55,0 17,65 90,30 1,30 17,06,0 29,11 2,89 18,00 Verrechnungsmittel 90,95 96,6,0 19,55,0 17,65 90,30 1,30 17,06,0 29,11 2,89 18,00 40 N 92,86 98,5 101,9 19,63,4 17,69 90,14 1,33 17,42 102,1 29,18 2,99 19,51 80 N 90,00 96,8,2 19,23 98,3 17,23 89,63 1,39 16,68 97,7 28,59 3,14 22, N 86,90 94,7 98,0 19,20 98,2 17,13 89,24 1,47 16,23 95,1 29,23 3,51 24, N (120+40) 91,43 95,8 99,2 18,93 96,8 16,78 88,64 1,55 16,08 94,2 28,96 3,50 28, N (120+80) 92,38 95,6 98,9 18,85 96,4 16,66 88,37 1,59 15,92 93,3 29,35 3,56 29,91 Prüfmittel 90,71 96,3 99,6 19,17 98,0 17,10 89,20 1,47 16,47 96,5 29,06 3,34 24,93 Gesamtmittel 90,75 96,3 99,7 19,23 98,4 17,19 89,39 1,44 16,57 97,1 29,07 3,26 23,77 GD 5% (multipler t-test) 7,80 3,5 3,6 0,32 1,6 0,34 0,38 0,06 0,60 3,5 1,40 0,40 2,20

126 N Optimierung Franken 2009 Viehlos 3/Viehhaltend 3 Ertrag t/ha Pol in % , ,93 104,87 109,7 109,3 111,03 111,83 18,75 18,50 18,25 18,27 18,49 18,15 18, ,13 94,87 96,3 95,67 94,5 95,17 18,00 17,75 17,50 17,25 17,84 17,78 17,53 17,22 17,8 17,33 17,65 17,11 80 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N Qualitätszahl 17,00 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N Bereinigter Zuckerertrag t/ha 115,0 110,0 105,0,0 95,0 90,0 85,0 110,7 105,7 110,7 105,7 98,6 103,6 93,6 97,1 92,1 95,7 86,4 18,0 17,0 16,0 15,0 14,0 13,0 16,74 14,79 17,45 15,03 17,82 14,94 17,72 14,48 17,51 14,41 17,44 14,2 80,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N 12,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N

127 N Optimierung Franken 2009 Viehlos 3/Viehhaltend 3 SMV % Kali mmol/0g Rüben 127 1,7 40,0 1,6 1,5 1,4 1,3 1,32 1,25 1,26 1,39 1,32 1,42 1,35 1,49 1,44 1,51 1,46 1,59 38,0 36,0 34,0 38,1 34,1 37,0 34,5 37,5 34,1 37,3 35,3 37,7 34,0 37,6 34,6 1,2 1,1 32,0 1,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N Natrium mmol/0g Rüben 30,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N Amino-N mmol/0g Rüben 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 6,3 7,4 6,0 8,1 7,0 8,3 6,8 9,0 8,0 8,1 8,1 9,4 25,0 20,0 15,0 10,0 10,2 14,1 11,1 16,5 12,6 18,0 14,1 20,1 17,3 21,9 18,0 24,2 5,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N 5,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N

128 128 N-Optimierung FRANKEN 2009, viehlos, Mittel aus 3 Versuchen VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben 0 N 94,67 101,9,0 18,27,0 16,41 89,80 1,26 16,74,0 38,07 6,25 10,15 Verrechnungsmittel 94,67 101,9,0 18,27,0 16,41 89,80 1,26 16,74,0 38,07 6,25 10,15 40 N 91,71 104,9 102,9 18,49 101,2 16,63 89,90 1,26 17,46 104,3 36,98 5,99 11,11 80 N 90,21 109,7 107,6 18,15 99,3 16,23 89,40 1,32 17,82 106,5 37,50 7,03 12, N 90,10 109,3 107,2 18,16 99,4 16,21 89,23 1,35 17,72 105,9 37,26 6,74 14, N (120+40) 89,06 111,0 108,9 17,80 97,4 15,76 88,48 1,44 17,52 104,6 37,65 7,97 17, N (120+80) 90,14 111,8 109,7 17,65 96,6 15,58 88,26 1,46 17,44 104,2 37,63 8,15 18,03 Prüfmittel 90,24 109,3 107,3 18,05 98,8 16,08 89,05 1,37 17,59 105,1 37,40 7,17 14,62 Gesamtmittel 90,98 108,1 106,1 18,08 99,0 16,14 89,18 1,35 17,45 104,2 37,52 7,02 13,88 GD 5% (multipler t-test) 5,32 5,3 5,2 0,29 1,6 0,32 0,47 0,06 0,89 5,3 1,96 1,65 1,70 N-Optimierung FRANKEN 2009, viehhaltend, Mittel aus 3 Versuchen VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben 0 N 91,67 95,5,0 18,64,0 16,72 89,62 1,32 16,00,0 31,61 5,94 16,25 Verrechnungsmittel 91,67 95,5,0 18,64,0 16,72 89,62 1,32 16,00,0 31,61 5,94 16,25 40 N 90,00 98,1 102,7 18,61 99,9 16,64 89,31 1,37 16,36 102,3 32,33 6,36 17,90 80 N 89,68 98,5 103,1 18,29 98,1 16,27 88,86 1,42 16,01,1 31,58 6,60 20, N 87,86 98,4 103,0 18,11 97,2 16,01 88,24 1,51 15,71 98,2 32,65 7,65 22, N (120+40) 90,79 97,1 101,6 18,18 97,5 16,05 88,24 1,53 15,58 97,4 31,28 6,89 24, N (120+80) 89,76 96,9 101,4 17,99 96,5 15,78 87,62 1,61 15,27 95,4 31,73 7,98 27,39 Prüfmittel 89,62 97,8 102,3 18,24 97,8 16,15 88,45 1,49 15,79 98,7 31,91 7,10 22,51 Gesamtmittel 89,96 97,4 102,0 18,30 98,2 16,24 88,65 1,46 15,82 98,9 31,86 6,90 21,46 GD 5% (multipler t-test) 3,07 4,7 4,9 0,32 1,7 0,37 0,54 0,06 0,65 4,1 1,14 1,64 2,22

129 129 N-Optimierung FRANKEN 2009, Mittel aus 6 Versuchen VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben 0 N 93,17 98,7,0 18,45,0 16,56 89,71 1,29 16,37,0 34,84 6,10 13,20 Verrechnungsmittel 93,17 98,7,0 18,45,0 16,56 89,71 1,29 16,37,0 34,84 6,10 13,20 40 N 90,86 101,5 102,8 18,55,5 16,63 89,60 1,32 16,91 103,3 34,66 6,18 14,51 80 N 89,94 104,1 105,4 18,22 98,7 16,25 89,13 1,37 16,92 103,3 34,54 6,81 16, N 88,98 103,8 105,2 18,14 98,3 16,11 88,73 1,43 16,72 102,1 34,95 7,19 18, N (120+40) 89,93 104,0 105,4 17,99 97,5 15,90 88,36 1,48 16,55 101,1 34,46 7,43 20, N (120+80) 89,95 104,3 105,7 17,82 96,6 15,68 87,94 1,54 16,35 99,9 34,68 8,06 22,71 Prüfmittel 89,93 103,6 104,9 18,14 98,3 16,11 88,75 1,43 16,69 102,0 34,66 7,14 18,57 Gesamtmittel 90,47 102,8 104,1 18,19 98,6 16,19 88,91 1,40 16,64 101,6 34,69 6,96 17,67 GD 5% (multipler t-test) 2,76 3,7 3,8 0,21 1,1 0,24 0,35 0,04 0,59 3,6 1,08 1,06 1,38

130 % 18,20 18,10 18,00 17,90 17,80 17,70 17,60 17,50 17,40 17,30 17,20 0 EUF- Düngeempfehlung 123 kg N/ha N- Optimierung Franken 2009 Franken 6 Versuche Rübenertrag t/ha

131 N- Optimierung Franken 2007/08/09 Mittel aus 16 Versuchen 131 % 17,60 17,50 17,40 17,30 17,20 17,10 17,00 16,90 16,80 16,70 16,60 EUF-Düngeempfehlung 0 Mittel 93 kg N/ha Rübenertrag t/ha

132 132 Stickstoff - Optimierungsversuche 3-jährig (viehlose Bewirts. Mittel aus 7 Vers.) kg Rübenertrag Berein. Z. Ge- Ausb. Zucker Zuckerertrag SMV K Na Amino-N halt bereinigt mmol/0 g Rübe N/ha t/ha rel % rel % % t/ha rel. % 0 97,4,0 17,32,0 15,46 89,08 15,11,0 1,26 37,1 7,1 10,4 Verr.-Mittel 97,4,0 17,32,0 15,46 89,08 15,11,0 1,26 37,1 7,1 10,4 40 N ( ),6 103,3 17,49,9 15,61 89,12 15,74 104,2 1,27 36,7 7,1 11,2 80 N ( ) 103,0 105,7 17,29 99,8 15,36 88,71 15,90 105,2 1,32 37,1 7,7 12,7 120 N ( ) 102,5 105,3 17,30 99,9 15,34 88,47 15,80 104,5 1,36 37,1 7,5 14,4 160 N ( ) 103,0 105,8 16,99 98,1 14,96 87,91 15,48 102,5 1,43 37,7 8,5 16,4 200 N ( ) 102,6 105,4 16,77 96,8 14,69 87,44 15,17,4 1,47 38,4 9,0 17,7 Vers. Mittel: 101,5 104,3 17,19 99,3 15,24 88,46 15,53 102,8 1,35 37,4 7,8 13,8

133 133 Stickstoff - Optimierungsversuche 3-jährig (viehhalt. Bewirts. Mittel aus 9 Vers.) kg Rübenertrag Berein. Z. Gehalt Ausb. Zucker Zuckerertrag bereinigt N/ha t/ha rel % rel % % t/ha rel. % SMV K Na Amino-N mmol/0 g Rübe 0 89,3,0 17,73,0 15,84 89,30 14,12,0 1,29 35,1 6,9 12,4 Verr.-Mittel 89,3,0 17,73,0 15,84 89,30 14,12,0 1,29 35,1 6,9 12,4 40 N ( ) 92,4 103,5 17,61 99,4 15,67 88,93 14,49 102,6 1,34 35,8 7,4 14,3 80 N ( ) 93,1 104,3 17,36 97,9 15,38 88,22 14,31 101,3 1,40 35,9 7,7 15,5 120 N ( ) 92,5 103,6 17,16 96,8 15,12 88,06 13,99 99,1 1,43 36,4 8,1 17,5 160 N ( ) 92,1 103,1 17,16 96,8 15,08 87,87 13,88 98,3 1,47 36,2 7,9 19,1 200 N ( ) 93,4 104,6 16,97 95,7 14,86 87,48 13,86 98,1 1,51 36,3 8,7 20,6 Vers. Mittel: 92,1 103,2 17,33 97,8 15,33 88,31 14,11 99,9 1,41 36,0 7,8 16,6

134 N Optimierung Franken 2007/08/09 Viehlos 7/Viehhaltend 9 Ertrag t/ha Pol in % ,00 17,75 103,0 102,5 103,0 102,6,6 17,50 97,4 17,25 92,4 93,1 93,4 17,00 92,5 92,1 89,3 16,75 16,50 16,25 16,00 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N Qualitätszahl Viehlos Viehhaltend 17,32 17,73 17,61 17,49 17,29 17,36 17,30 17,16 17,16 16,99 16,97 16,77 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N Bereinigter Zuckerertrag t/ha 115,0 110,0 105,0,0 95,0 108,7 106, ,9 104,4,7 101,4 96,4 96,4 93,5 93,5 16,0 15,0 14,0 13,0 12,0 15,11 14,12 15,74 14,49 15,90 14,31 15,80 13,99 15,48 13,88 15,17 13,86 90,0 90,6 11,0 85,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N 10,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N

135 N Optimierung Franken 2007/08/09 Viehlos 7/Viehhaltend 9 SMV % Kali mmol/0g Rüben 135 1,6 42,5 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1,26 1,29 1,27 1,34 1,37 1,36 1,32 1,51 1,43 1,43 1,47 1,47 40,0 37,5 35,0 37,1 35,3 36,7 35,8 37,1 35,9 37,1 36,4 37,7 36,2 38,4 36,3 1,0 10,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N Natrium mmol/0g Rüben 32,5 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N Viehlos Amino-N mmol/0g Rüben Viehhaltend 25,0 9,0 8,0 7,0 6,0 7,1 6,9 7,1 7,4 7,7 7,7 7,5 8,1 8,5 7,9 9,0 8,7 20,0 15,0 10,0 12,4 10,4 11,2 14,3 12,7 15,5 14,4 17,5 16,4 19,1 17,7 20,6 5,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N 5,0 Ohne 40 N 80 N 120 N 160 N 200 N

136 136 Stickstoff - Optimierungsversuche 3-jährig Mittel aus 16 Versuchen kg Rübenertrag Berein. Z. Ge- Ausb. Zucker Zuckerertrag SMV K Na Amino-N halt bereinigt mmol/0 g Rübe N/ha t/ha rel % rel % % t/ha rel. % 0 92,8,0 17,55,0 15,67 89,21 14,56,0 1,27 36,1 7,0 11,5 Verr.-Mittel 92,8,0 17,55,0 15,67 89,21 14,56,0 1,27 36,1 7,0 11,5 40 N ( ) 96,0 103,4 17,56,0 15,65 89,01 15,04 103,3 1,31 36,2 7,2 12,9 80 N ( ) 97,4 104,9 17,33 98,7 15,37 88,44 15,01 103,1 1,35 36,4 7,7 14,3 120 N ( ) 96,9 104,4 17,22 98,1 15,22 88,24 14,78 101,6 1,40 36,7 7,9 16,2 160 N ( ) 96,9 104,4 17,08 97,3 15,03 87,89 14,58,2 1,45 36,8 8,2 17,9 200 N ( ) 97,4 105,0 16,88 96,2 14,79 87,46 14,43 99,1 1,50 37,2 8,8 19,3 Vers. Mittel: 96,2 103,7 17,27 98,4 15,29 88,38 14,73 101,2 1,38 36,6 7,8 15,4

137 137 Stickstoff - Optimierungsversuche 10-jährig Mittel aus 43 Versuchen kg Rübenertrag Berein. Ausb. Zucker- SMV K Na Amino-N Z. Ge- Zucker ertrag halt bereinigt mmol/0 g Rübe N/ha t/ha rel % rel % % t/ha rel. % 0 80,1,0 18,34,0 16,44 89,55 13,08,0 1,30 37,1 6,2 12,6 Verr.-Mittel 80,1,0 18,34,0 16,44 89,55 13,08,0 1,30 37,1 6,2 12,6 40 N ( ) 83,5 104,2 18,30 99,8 16,36 89,31 13,57 103,8 1,34 37,4 6,4 14,2 80 N ( ) 85,3 106,5 18,10 98,7 16,10 88,82 13,66 104,5 1,40 37,6 6,7 16,1 120 N ( ) 85,4 106,7 17,93 97,8 15,87 88,41 13,50 103,2 1,46 38,3 7,0 18,3 160 N ( ) 85,2 106,4 17,73 96,7 15,61 87,97 13,25 101,4 1,52 38,7 7,3 20,4 200 N ( ) 86,0 107,4 17,50 95,4 15,32 87,46 13,13,4 1,58 39,2 7,7 22,4 Vers. Mittel: 84,3 105,2 17,98 98,1 15,95 88,59 13,37 102,2 1,43 38,1 6,9 17,3

138 138 kg Stickstoff - Optimierungsversuche 10-jährig (viehhalt. Bewirts. Mittel aus 22 Vers.) Rübenertrag Berein. Z. Gehalt Ausb. Zucker Zuckerertrag bereinigt N/ha t/ha rel % rel % % t/ha rel. % SMV K Na Amino-N mmol/0 g Rübe 0 77,2,0 18,36,0 16,42 89,41 12,58,0 1,34 37,1 6,5 13,9 Verr.-Mittel 77,2,0 18,36,0 16,42 89,41 12,58,0 1,34 37,1 6,5 13,9 40 N ( ) 80,4 104,1 18,25 99,4 16,26 89,03 12,97 103,1 1,39 37,5 6,8 15,9 80 N ( ) 81,6 105,7 18,02 98,2 15,97 88,47 12,94 102,9 1,44 37,5 7,2 17,8 120 N ( ) 81,8 105,9 17,82 97,1 15,71 88,11 12,76 101,5 1,51 38,2 7,6 19,9 160 N ( ) 81,0 104,9 17,69 96,3 15,52 87,71 12,50 99,3 1,57 38,4 7,7 22,3 200 N ( ) 82,3 106,6 17,42 94,9 15,19 87,12 12,42 98,8 1,64 38,9 8,2 24,7 Vers. Mittel: 80,7 104,5 17,93 97,7 15,85 88,31 12,70,9 1,48 37,9 7,3 19,1

139 139 kg Stickstoff - Optimierungsversuche 10-jährig (viehlose Bewirts. Mittel aus 21 Vers.) Rübenertrag Berein. Z. Ge- Ausb. Zucker Zuckerertrag SMV K Na Amino-N halt bereinigt mmol/0 g Rübe N/ha t/ha rel % rel % % t/ha rel. % 0 83,1,0 18,32,0 16,45 89,71 13,60,0 1,26 37,0 5,8 11,3 Verr.-Mittel 83,1,0 18,32,0 16,45 89,71 13,60,0 1,26 37,0 5,8 11,3 40 N ( ) 86,7 104,3 18,36,2 16,47 89,60 14,21 104,5 1,29 37,3 5,9 12,3 80 N ( ) 89,1 107,2 18,18 99,3 16,23 89,17 14,42 106,0 1,35 37,8 6,2 14,3 120 N ( ) 89,2 107,4 18,05 98,5 16,03 88,73 14,27 105,0 1,42 38,5 6,4 16,6 160 N ( ) 89,7 107,9 17,79 97,1 15,71 88,24 14,05 103,3 1,47 39,0 6,8 18,5 200 N ( ) 89,8 108,1 17,58 96,0 15,46 87,82 13,86 101,9 1,52 39,5 7,1 20,0 Vers. Mittel: 87,9 105,8 18,05 98,5 16,06 88,88 14,07 103,4 1,39 38,2 6,4 15,5

140 140 A) N-Optimierung N Bergtheim Feldaufgang der Düngungsversuche 2009 KAS KAS KAS KAS KAS KAS ,7 82,6 77,8 78,7 74,9 78,7 Durchschnitt 78,5 Giebelstadt 96,5 96,5 95,6 96,7 93,7 95,6 95,6 Gollhofen Gollhofen mit Bio-Gas-Gülle Herrnberchtheim Herrnberchtheim mit Bio-Gas-Gülle Mittelwert 91,6 87,3 89,0 88,6 90,3 88,3 89,3 84,2 87,0 85,3 88,8 85,3 91,4 88,8 88,6 87,2 88,6 87,4 88,8 90,7 87,9 84,9 89,3 90,2 91,1 88,4 87,7 86,9 87,6 87,6 88,7 86,1 88,1 88,6 87,6 A) N-Optimierung N Feldaufgang der Düngungsversuche 3-jährig KAS KAS KAS KAS KAS KAS Durchschnitt ,1 88,4 87,7 86,9 87,6 87,6 88, ,8 87,1 87,1 86,6 86,7 85,8 86, ,6 91,2 89,6 90,0 90,8 90,5 90,5 Mittelwert 89,8 88,9 88,1 87,8 88,4 88,0 88,5

141 141 Zuwachs-Versuch Eßfeld 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Ernte am ,92 89,4,0 18,38,0 16,34 88,93 1,43 14,61,00 38,63 6,60 17,13 Verrechnungsmittel 87,92 89,4,0 18,38,0 16,34 88,93 1,43 14,61,00 38,63 6,60 17,13 Ernte am ,17 94,4 105,6 18,51,7 16,58 89,55 1,33 15,65 107,14 42,36 4,68 12,08 Ernte am ,75,9 112,9 18,66 101,6 16,84 90,21 1,23 16,98 116,24 37,33 4,80 10,06 Ernte am ,42 102,1 114,3 19,01 103,5 17,23 90,63 1,18 17,59 120,43 35,89 3,44 9,53 Ernte am ,58 105,0 117,5 20,01 108,9 18,21 90,97 1,21 19,11 130,86 36,49 3,29 10,36 Ernte am ,83 105,8 118,4 20,28 110,3 18,49 91,17 1,19 19,56 133,93 34,58 3,55 10,50 Ernte am ,75 110,2 123,3 20,28 110,3 18,52 91,37 1,15 20,41 139,76 35,55 3,40 8,45 Ernte am ,42 108,2 121,1 20,23 110,1 18,52 91,55 1,11 20,03 137,15 34,40 2,93 7,49 Ernte am ,75 110,5 123,7 20,45 111,3 18,71 91,51 1,14 20,69 141,62 34,74 2,90 8,51 Prüfmittel 90,21 104,7 117,1 19,68 107,1 17,89 90,87 1,19 18,75 128,39 36,42 3,62 9,62 Gesamtmittel 89,95 103,0 115,2 19,53 106,3 17,72 90,66 1,22 18,29 125,24 36,66 3,95 10,46 GD 5% (multipler t-test) 6,40 5,5 6,2 0,25 1,3 0,26 0,27 0,04 0,87 6,00 2,80 0,40 1,10

142 142 Zuwachs-Versuche FRANKEN , Eßfeld, 5jährig VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Ernte am ,67 71,5,0 18,22,0 16,34 89,67 1,27 11,60,0 35,89 3,43 13,31 Verrechnungsmittel 92,67 71,5,0 18,22,0 16,34 89,67 1,27 11,60,0 35,89 3,43 13,31 Ernte am ,92 78,6 110,0 18,03 99,0 16,23 89,99 1,20 12,74 109,8 34,36 3,11 11,17 Ernte am ,58 82,6 115,6 17,99 98,8 16,21 90,06 1,18 13,38 115,4 33,21 3,29 10,79 Ernte am ,83 86,6 121,1 18,40 101,0 16,64 90,42 1,16 14,41 124,3 32,61 3,36 10,14 Ernte am ,25 89,6 125,3 18,50 101,5 16,72 90,38 1,17 14,98 129,2 33,24 3,11 10,77 Ernte am ,67 92,2 129,0 18,68 102,5 16,93 90,63 1,15 15,61 134,6 33,03 3,40 9,62 Ernte am ,33 93,4 130,6 19,15 105,1 17,39 90,80 1,16 16,23 140,0 32,74 3,19 10,36 Ernte am ,50 95,1 133,0 19,43 106,7 17,63 90,75 1,19 16,77 144,6 33,49 3,35 11,37 Ernte am ,94 95,1 133,1 19,29 105,9 17,51 90,78 1,18 16,64 143,4 32,82 3,42 10,88 Prüfmittel 91,75 89,1 124,7 18,68 102,6 16,91 90,47 1,17 15,10 130,1 33,19 3,28 10,64 Gesamtmittel 91,85 87,2 122,0 18,63 102,3 16,85 90,39 1,18 14,71 126,8 33,49 3,29 10,93 GD 5% (multipler t-test) 3,4 4,7 0,95 5,2 0,92 0,39 0,05 0,56 4,9 2,36 0,72 1,23

143 Zuwachsversuch FRANKEN Rübenertrag t/ha % 110,0,0 90,0 80,0 70, jährig jährig 21,0 20,5 20,0 19,5 19,0 18,5 18,4 18,7 18,5 18,4 18,0 18,2 18,0 18,0 17,5 17,0 110,2 110,5 108,2 105,0 105,8,9 102,1 94,4 95,1 95,1 93,4 89,4 92,2 89,6 86,6 82,6 78,6 71, ,5 20,3 20,3 20,2 20,0 19,0 19,4 19,3 18,7 19,2 18, Standardmelasseverlust Bereinigter Zuckerertrag t/ha 1,4 1,3 1,2 1,1 1,43 1,27 1,33 1,20 1,23 1, jährig jährig 1,18 1,16 1,21 1,17 1,19 1,15 1,16 1, ,19 1,11 1,18 1,14 21,0 20,0 19,0 18,0 17,0 16,0 15,0 14,0 13,0 12,0 11,0 14,6 11,6 15,7 12,7 17,0 13,4 17,6 14,4 19,1 15, ,6 15,6 20,4 16,2 20,0 16,8 20,7 16,6

144 Projekt Winterrüben-Anbau Welche pflanzenbauliche Maßnahmen (Saatzeit, Düngung, Krankheits-/Schädlingsbekämpfung, Unkrautbekämpfung) sind erforderlich um die Rüben über den Winter zu bringen? Winterrüben frühe Saat (30. Juli) Gnodstadt Versuchsglieder Kenn-Nr. Mängel nach Feldaufgang Pflanzen Herbst Pflanzen Frühjahr Pflanzenverluste Winter Stand % % ,1 1,8 208,0 113,8 45 4, ,2 1,3 227,0 79,0 65 5, ,6 2,5 215,8 157,0 27 2,3 Mittelwert 70,0 1,9 216,9 116,6 46 3,9 Anzahl Werte 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 Anzahl Blätter: Winterrüben späte Saat (03. September) Gnodstadt Versuchsglieder Feldaufgang Feldaufgang Mängel nach Feldaufgang Pflanzen Herbst Pflanzen Frühjahr Pflanzenverluste Winter Stand % % ,0 3,0 114,8 91,5 20 5, ,0 1,3 173,8 149,3 14 3, ,0 2, ,0 14 4,3 Mittelwert 47,7 2,2 147,9 124,9 16 4,5 Anzahl Werte 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 12,0 Anzahl Blätter: 12 Kenn-Nr.

145 145 Köpfen oder Entblättern Giebelstadt 1, 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Geköpfte Rüben 97,62 90,8,0 19,48,0 17,76 91,21 1,11 16,13,0 39,19 2,09 5,65 Verrechnungsmittel 97,62 90,8,0 19,48,0 17,76 91,21 1,11 16,13,0 39,19 2,09 5,65 Entblätterte Rüben 95,95 97,8 107,7 19,58,5 17,82 91,06 1,15 17,43 108,0 41,25 2,50 6,06 Prüfmittel 95,95 97,8 107,7 19,58,5 17,82 91,06 1,15 17,43 108,0 41,25 2,50 6,06 Gesamtmittel 96,79 94,3 103,9 19,53,3 17,79 91,13 1,13 16,78 104,0 40,22 2,29 5,86 Köpfen oder Entblättern Giebelstadt 2, 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Geköpfte Rüben 80,00 85,5,0 19,63,0 17,90 91,23 1,12 15,31,0 32,19 2,99 9,09 Verrechnungsmittel 80,00 85,5,0 19,63,0 17,90 91,23 1,12 15,31,0 32,19 2,99 9,09 Entblätterte Rüben 80,00 99,1 115,9 19,40 98,9 17,65 90,99 1,15 17,49 114,2 33,59 3,81 9,09 Miete Original 80,00 97,5 114,0 19,35 98,6 17,62 91,04 1,13 17,17 112,2 33,36 3,70 8,69 Prüfmittel 80,00 98,3 114,9 19,38 98,7 17,63 91,02 1,14 17,33 113,2 33,48 3,76 8,89 Gesamtmittel 80,00 94,0 110,0 19,46 99,2 17,72 91,09 1,13 16,65 108,8 33,05 3,50 8,95 Miete Original sind Rüben, wie sie in der Praxis geköpft werden: überwiegend nur ein kleiner Schnitt, bzw ein größerer Teil ungeköpfter Rüben. Entblätterte Rüben sind der Miete entnommen, ausgewählt sind nicht geköpfte aber entblätterte Rüben. Geköpfte Rüben sind der Miete entnommen und nachgeköpft

146 146 Köpfen oder Entblättern Oberickelsheim 2009 VERSUCHSGLIEDER Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Geköpfte Rüben 118,2,0 19,95,0 17,97 90,05 1,38 21,22,0 33,00 5,26 18,54 Verrechnungsmittel 118,2,0 19,95,0 17,97 90,05 1,38 21,22,0 33,00 5,26 18,54 Entblätterte Rüben 132,8 112,4 19,61 98,3 17,63 89,87 1,38 23,39 110,2 34,26 5,39 17,85 Prüfmittel 132,8 112,4 19,61 98,3 17,63 89,87 1,38 23,39 110,2 34,26 5,39 17,85 Gesamtmittel 125,5 106,2 19,78 99,2 17,80 89,96 1,38 22,31 105,1 33,63 5,33 18,19 Köpfen oder Entblättern Oberickelsheim 2, 2009 VERSUCHSGLIEDER Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Geköpfte Rüben 103,8,0 20,43,0 18,42 90,19 1,40 19,11,0 33,00 5,63 19,15 Verrechnungsmittel 103,8,0 20,43,0 18,42 90,19 1,40 19,11,0 33,00 5,63 19,15 Entblätterte Rüben 106,8 102,9 20,13 98,5 18,02 89,55 1,50 19,25,7 35,75 6,78 21,33 Prüfmittel 106,8 102,9 20,13 98,5 18,02 89,55 1,50 19,25,7 35,75 6,78 21,33 Gesamtmittel 105,3 101,5 20,28 99,3 18,22 89,87 1,45 19,18,4 34,38 6,20 20,24

147 147 Köpfen oder Entblättern Gützingen 2009 VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Geköpfte Rüben 98,4,0 19,05,0 17,16 90,09 1,29 16,88,0 40,30 2,68 12,20 Verrechnungsmittel 98,4,0 19,05,0 17,16 90,09 1,29 16,88,0 40,30 2,68 12,20 Entblätterte Rüben 111,2 113,1 18,20 95,5 16,26 89,33 1,34 18,08 107,1 40,40 3,20 14,10 Prüfmittel 111,2 113,1 18,20 95,5 16,26 89,33 1,34 18,08 107,1 40,40 3,20 14,10 Gesamtmittel 104,8 106,5 18,63 97,8 16,71 89,71 1,32 17,48 103,6 40,35 2,94 13,15 Köpfen oder Entblättern, FRANKEN 2009, Mittel aus 5 Versuchen VERSUCHSGLIEDER Anzahl Rüben bei Ernte Rübenertrag Berein. Ausbeutbarer Zucker SMV Zuckerertrag bereinigt K Na Amino-N Tsd/ha t/ha rel. % rel. % %a.s. % t/ha rel. mmol/0g Rüben Geköpfte Rüben 88,81 99,3,0 19,71,0 17,84 90,55 1,26 17,73,0 35,54 3,73 12,93 Verrechnungsmittel 88,81 99,3,0 19,71,0 17,84 90,55 1,26 17,73,0 35,54 3,73 12,93 Entblätterte Rüben 87,98 109,5 110,3 19,38 98,4 17,48 90,16 1,31 19,13 107,9 37,05 4,34 13,69 Prüfmittel 87,98 109,5 110,3 19,38 98,4 17,48 90,16 1,31 19,13 107,9 37,05 4,34 13,69 Gesamtmittel 88,39 104,4 105,1 19,54 99,2 17,66 90,36 1,28 18,43 103,9 36,29 4,03 13,31 Der Versuchsroder der Arbeitsgemeinschaft Franken köpft tiefer als die Praxis. Unter diesen Bedingungen ist der Effekt durch das Entblättern größer als er in der Praxis zu erzielen wäre.

148 148 Ergebnisblatt: Köpfen/Entblatten - Volkach 2009 in Zusammenarbeit mit Syngenta Seeds - Hilleshög GS: nachgeköpft nach Göttinger Schätzrahmen Pr: Rübenmaterial von der Praxis geliefert (geköpft/entblättert) Sorte Verfahren ha-gew. Anhang Kopf Ertrag Pol K Na AminoN SMV BZG BZE rel. Budera geköpft GS 96,38 4,0% 4,9% 87,85 20,50 39,20 2,80 8,40 1,19 18,71 16,44,0% Budera geköpft Pr. 96,38 4,0% 0,0% 92,54 20,20 41,40 3,40 8,60 1,22 18,38 17,01 103,4% Budera entblattet GS 91,21 4,4% 5,6% 82,08 20,10 35,70 3,20 9,20 1,17 18,33 15,05,0% Budera entblattet Pr. 91,21 4,4% 0,0% 87,19 20,00 39,90 3,80 9,50 1,23 18,17 15,84 105,3% Sorte Verfahren ha-gew. Anhang Kopf Ertrag Pol K Na AminoN SMV BZG BZE rel. Klarina geköpft GS 94,83 4,4% 7,1% 83,93 19,80 35,60 2,50 9,60 1,17 18,03 15,14,0% Klarina geköpft Pr. 94,83 4,4% 0,0% 90,69 19,60 38,90 3,00 11,20 1,25 17,75 16,10 106,3% Klarina entblattet GS 97,93 4,3% 7,8% 86,06 19,50 38,10 3,60 13,30 1,30 17,60 15,15,0% Klarina entblattet Pr. 97,93 4,3% 0,0% 93,69 19,60 38,90 3,80 13,40 1,31 17,69 16,57 109,4% Sorte Verfahren ha-gew. Anhang Kopf Ertrag Pol K Na AminoN SMV BZG BZE rel. Lucata geköpft GS 97,59 4,4% 5,5% 87,92 20,20 33,60 2,90 14,40 1,26 18,34 16,12,0% Lucata geköpft Pr. 97,59 4,4% 0,0% 93,33 19,80 34,40 3,40 12,40 1,23 17,97 16,77 104,0% Lucata entblattet GS 99,14 4,4% 5,5% 89,35 19,80 32,50 3,50 12,30 1,21 17,99 16,08,0% Lucata entblattet Pr. 99,14 4,4% 0,0% 94,79 19,50 34,70 3,90 23,90 1,52 17,38 16,48 102,5% Sorte Verfahren ha-gew. Anhang Kopf Ertrag Pol K Na AminoN SMV BZG BZE rel. Sophia geköpft GS 98,79 3,1% 7,0% 88,85 19,90 34,20 2,80 9,40 1,15 18,15 16,13,0% Sophia geköpft Pr. 98,79 3,1% 0,0% 95,72 19,50 34,80 3,20 9,70 1,17 17,73 16,97 105,2% Sophia entblattet GS 104,66 4,2% 6,7% 93,32 19,40 34,60 3,40 11,00 1,20 17,60 16,42,0% Sophia entblattet Pr. 104,66 4,2% 0,0%,30 19,00 36,80 4,00 12,00 1,26 17,14 17,19 104,7% Sorte Verfahren ha-gew. Anhang Kopf Ertrag Pol K Na AminoN SMV BZG BZE rel. Sporta geköpft GS 98,45 5,3% 4,9% 88,43 20,60 39,30 3,10 22,30 1,52 18,48 16,34,0% Sporta geköpft Pr. 98,45 5,3% 0,0% 93,24 20,10 42,40 3,70 26,70 1,67 17,83 16,62 101,7% Sporta entblattet GS 95,00 5,2% 5,3% 85,01 20,20 45,00 3,40 13,00 1,37 18,23 15,50,0% Sporta entblattet Pr. 95,00 5,2% 0,0% 90,04 19,90 45,50 4,30 23,70 1,65 17,65 15,90 102,6%

149 149 Sägerätetest 2009 Typ Firma Reihenanzahl Reihenabstand Ablageweite Ausrüstung Schlepperspur Spurreisser Saat Andruckrolle Sägeschwindigkeit Saattiefe Saatbettbereitung Sorte Schlepperelektronik 1 2 Unicorn Contour synchro-drive ZR M VICON Amazone 3 UD 3012 PH Schmotzer 4 Monopill Accord 12 rhg. 12 rhg. 12 rhg. 12 rhg. 50 er 50 er 50 er 50 er 20 cm 20 cm 20 cm 20 cm Mulchsaat Mulchsaat Mulchsaat Mulchsaat 2,00 m 2,00 m 2,00 m 2,00 m Schleppermitte Schleppermitte Schleppermitte Schleppermitte Schleppermitte Pflug Pflug Pflug Pflug Strohmulch Strohmulch Strohmulch Strohmulch Mulchsaat mit Senf Mulchsaat mit Senf Mulchsaat mit Senf Mulchsaat mit Senf Fingerdruckrolle V-Druckrolle breit V-Druckrolle Monoflex V-Druckrolle schmal Fingerdruckrolle Nockenkranz 6 km/h 8 km/h 6 km/h 8 km/h 6 km/h 8 km/h 6 km/h 8 km/h 10 km/h 10 km/h 10 km/h 2,5-3,0 cm 2,5-3,0 cm 2,5-3,0 cm 2,5-3,0 cm ja Beretta, Sophia, Rubens isobus ja Beretta, Sophia, Rubens isobus ja Beretta, Sophia, Rubens isobus ja Beretta, Sophia, Rubens isobus 5 Centra Becker 12 rhg. 50 er 20 cm Mulchsaat 2,00 m Pflug Strohmulch Mulchsaat mit Senf Quirl Fingerdruckrolle 6 km/h 8 km/h 10 km/h 2,5-3,0 cm ja Beretta, Sophia, Rubens keine

150 150 Saat: Mulchsaatausrüstung Soll-Ablageweite: 20 cm Saattiefe: 2,5-3,0 cm Strohmulch Säge- Nr. Vertrieb Firma Typ schwindig- Druckrollen keit 1 Kverneland Vicon Unicorn synchro-drive 2 Amazone Contour ZR M 3 Schmotzer UD 3012 PH 4 Kverneland Accord Monopill 5 Danagri Becker Centra Sägerätevergleich 2009 Auflaufgeschwindigkeit am in % Pflug Mulch Durch- schnitt Pflug Feldaufgang am in % Strohmulch Mulch Durch- schnitt Ablageweite 20,0 20,0 20,5 20,2 6 km/h Finger-DR 12 56,8 48,4 77,0 60,7 90,2 93,9 96,9 93,7 8 km/h Finger-DR 12 61,7 53,8 76,9 64,1 92,5 94,0 96,4 94,3 Ablageweite 19,6 19,4 19,6 19,5 6 km/h 57,0 36,3 65,8 53,0 89,9 87,4 87,6 88,3 8 km/h 64,1 39,3 58,5 54,0 87,8 86,3 87,2 87,1 10 km/h 67,7 41,0 57,8 55,5 87,6 85,8 87,8 87,1 Schmale V-DR 2 55,9 41,3 70,0 55,7 90,1 87,0 91,5 89,5 Standart V-DR 10 64,3 38,4 58,2 53,6 88,1 86,4 86,8 87,1 Ablageweite 20,2 20,1 20,4 20,2 6 km/h 67,3 52,4 35,4 51,7 85,4 89,5 85,5 86,8 8 km/h 62,4 52,3 38,7 51,1 82,1 77,9 87,3 82,4 10 km/h 56,7 48,4 33,6 46,2 80,6 78,0 83,2 80,6 V-DR 3 61,0 35,0 39,0 45,0 83,5 79,4 81,2 81,4 Noppen-DR 6 62,0 54,0 36,0 50,7 84,0 80,0 86,5 83,5 Finger-DR 3 65,0 59,0 35,0 51,0 79,0 89,0 90,7 86,2 Ablageweite 20,0 20,5 20,1 20,2 6 km/h Monoflex-DR 12 58,8 30,8 41,9 43,8 88,3 78,4 83,8 83,5 8 km/h Monoflex-DR 12 66,9 32,2 42,6 47,2 88,4 83,0 81,5 84,3 10 km/h Monoflex-DR 12 61,9 34,6 44,9 47,1 87,7 76,4 82,2 82,1 Ablageweite 20,1 20,4 20,0 20,2 6 km/h 56,3 47,4 42,4 48,7 88,0 87,5 89,5 88,3 8 km/h 66,2 45,4 41,5 51,0 90,4 88,9 88,2 89,2 10 km/h 67,3 45,2 44,2 52,2 88,2 85,4 89,0 87,5 Quirl 6 52,0 35,0 49,0 45,3 87,7 84,1 89,5 87,1 Finger-DR 6 74,0 57,0 36,0 55,7 90,0 90,4 88,4 89,6 Mittel über alle Standorte in % 62,2 43,4 50,1 51,9 87,7 85,2 87,6 86,8

151 151 Sägerätetest 2009 Vicon Amazone Schmotzer Accord Becker km/h 6 8 6/ /8 10 6/8/ /8 10 6/8/ /8 10 6/8/ /8 10 6/8/10 Doppelte in % Pflug 0,19 2,18 1,19 0,39 0,73 0,56 0,78 0,63 0,63 0,52 0,58 0,74 0,63 0,79 1,06 0,93 0,63 0,83 0,86 1,53 1,20 0,75 1,05 Strohmulch 2,26 1,68 1,97 1,26 0,51 0,89 0,88 0,88 1,06 1,11 1,09 0,70 0,96 0,79 1,69 1,24 0,76 1,08 1,07 1,33 1,20 0,85 1,08 Mulch 1,08 0,83 0,96 0,10 0,37 0,24 0,54 0,34 0,17 0,11 0,14 0,59 0,29 0,16 0,35 0,26 0,54 0,35 0,61 0,65 0,63 0,63 0,63 Mittel 1,18 1,56 1,37 0,58 0,54 0,56 0,73 0,62 0,62 0,58 0,60 0,68 0,63 0,58 1,03 0,81 0,64 0,75 0,85 1,17 1,01 0,74 0,92 Standgenauigkeit +/- 25 mm vom Ist-Abstand in % Pflug 52,99 53,17 53,08 49,16 43,89 46,53 42,20 45,08 48,19 42,88 45,54 40,23 43,77 50,28 50,38 50,33 47,82 49,49 52,29 44,25 48,27 47,72 48,09 Strohmulch 50,59 50,16 50,38 41,48 41,28 41,38 37,99 40,25 51,61 36,74 44,18 40,94 43,10 33,85 40,04 36,95 36,08 36,66 48,01 44,34 46,18 42,34 44,90 Mulch 52,09 54,23 53,16 56,15 53,37 54,76 48,34 52,62 52,75 46,77 49,76 41,92 47,15 43,58 42,60 43,09 42,65 42,94 47,84 49,13 48,49 47,28 48,08 Mittel 51,89 52,52 52,21 48,93 46,18 47,56 42,84 45,98 50,85 42,13 46,49 41,03 44,67 42,57 44,34 43,46 42,18 43,03 49,38 45,91 47,64 45,78 47,02 Standgenauigkeit 0,5-1,5 fache vom Ist-Abstand in % Pflug 89,06 87,74 88,40 87,92 84,39 86,16 86,89 86,40 85,93 87,61 86,77 83,67 85,74 87,45 87,09 87,27 86,08 86,87 89,41 84,85 87,13 84,31 86,19 Strohmulch 89,54 89,22 89,38 85,11 84,58 84,85 86,04 85,24 88,70 84,20 86,45 84,81 85,90 77,18 82,73 79,96 81,82 80,58 87,70 85,01 86,36 87,82 86,84 Mulch 92,23 92,49 92,36 92,00 90,82 91,41 90,32 91,05 90,63 90,05 90,34 85,41 88,70 86,46 85,66 86,06 85,73 85,95 89,78 86,84 88,31 89,64 88,75 Mittel 90,28 89,82 90,05 88,34 86,60 87,47 87,75 87,56 88,42 87,29 87,85 84,63 86,78 83,70 85,16 84,43 84,54 84,47 88,96 85,57 87,27 87,26 87,26 Fehlstellen in % Pflug 10,76 10,07 10,42 11,71 14,89 13,30 12,32 12,97 13,42 11,89 12,66 15,60 13,64 11,77 11,84 11,81 13,30 12,30 9,71 13,63 11,67 14,96 12,77 Strohmulch 8,24 9,08 8,66 13,65 14,89 14,27 13,09 13,88 10,26 14,72 12,49 14,49 13,16 22,04 15,59 18,82 17,44 18,36 11,24 13,67 12,46 11,36 12,09 Mulch 6,70 6,71 6,71 7,91 8,80 8,36 9,16 8,62 9,18 9,85 9,52 13,99 11,01 13,39 14,00 13,70 13,75 13,71 9,59 12,50 11,05 9,70 10,60 Mittel 8,57 8,62 8,59 11,09 12,86 11,98 11,52 11,82 10,95 12,15 11,55 14,69 12,60 15,73 13,81 14,77 14,83 14,79 10,18 13,27 11,72 12,01 11,82 6/8 = Durchschnitt aus 6 und 8 km/h 6/8/10 = Durchschnitt aus 6, 8 und 10 km/h

152 20% Verteilung der Standgenauigkeit in mm und % Mittel aus 3 Standorte und 2 Geschwindigkeiten 20% 152 Vicon Mittel 6/8 km/h (197) Amazone Mittel 6/8 km/h (200) 15% 15% 10% 10% 5% 5% 0% 20% D < >300 F 300 0% 20% D < >300 F 300 Schmotzer Mittel 6/8 km/h (204) Accord Mittel 6/8 km/h (210) 15% 15% 10% 10% 5% 5% 0% D < >300 F 300 0% D < >300 F 300

153 Verteilung der Standgenauigkeit in mm und % Mittel aus 3 Standorte und 2 Geschwindigkeiten % Becker Mittel 6/8 km/h (208) 15% 10% 5% 0% D < >300 F

154 154 Jahr Anzahl Standorte pi pf pf/pi Monitoring Nematoden (H. Schachtii) FRANKEN über alle Sorten anfällige Sorten tolerante Sorten Anzahl Standorte pi pf pf/pi Anzahl Standorte pi pf pf/pi Anzahl Standorte pi pf pf/pi , , , , , , , , , , , , , , , , , ,4 Mittel , , ,9 resistente Sorten Untersuchungen mit Acetox- Methode EuL/g Boden Untersuchung der Proben durch LfL- Institut für Pflanzenschutz AG IPS 2e pi = Ausgangsbefall im Frühjahr vor der Saat pf = Endbefall im Herbst nach der Ernte pf/pi = Faktor der Vermehrung In Zusammenarbeit mit der Bayerischen Landesanstalt LfL werden jedes Jahr Monitoring-Standorte in Franken, wenn sie Zuckerrüben tragen, auf ihren Nematoden - Ausgangsbefall (pi) im Frühling und den Nematoden - Endbefall (pf) im Herbst beprobt und untersucht.

155 155 Übersicht über die angelegten und ausgewerteten Versuche 2009 Standorte Sorten Insek. Herbi. Fungi. Düng. Saatg. Zuw. Anbau Sonst. Summe Summe Summe Ernte Gesamt- Rizomania Nema Rüko Wirü Nema N tech. Köpf Säge. angelegter ausgewert. geernteter Fläche Fläche SV-R WP WP SV-D Pille Test Parzellen Parzellen Parzellen qm qm Acholshausen Allersheim Bergtheim Brünnstadt Buchbrunn Eßfeld Frankenwinheim I Frankenwinheim II Giebelstadt Gnodstadt Gnodstadt Gollhofen Gollhofen Streifenvers Gützingen Herrnberchtheim Oberickelsheim Uffenheim Unterpleichfeld Euerfeld Prosselsheim Schernau Gemeinschaftsversuche Gnodstadt/Regenwurm Auftragsversuche Allersheim/SUET Allersheim/Bayer Giebelstadt/PRP Uffenheim/Stähler Uffenheim/Spiess-Urania Buchbrunn/Strube Gollhofen/Strube Gützingen/Strube Versuchsernte für Landwirtschaftsamt Würzburg Giebelstadt S U M M E

156 156 O r t s v e r s a m m l u n g e n der ARGE Franken und der Rübeninspektion Jahr Anzahl davon Anzahl eingeladene Ochsenfurt Zeil OV NOV Teilnehmer Anbaugemeinden OV / AG / Teilnehmer OV / AG / Teilnehmer (von 331) (von 331) (von 435) (von 435) (von 435) (von 435) (von 435) (von 435) / 132 / / 116 / / 109 / / 170 / / 168 / / 126 / / 164 / / 112 / / 184 / / 95 / / 213 / / 201 / / 157 / / 158 / / 103 / / 178 / / 130 / / 145 / / 57 / / 143 / / 87 / / 96 / 475 Themen der ARGE Franken: Sortenleistung, Sortenwahl, Saatgutbehandlung, Pflanzenschutz, Blattkrankheiten, Düngung, Krankheiten, Untersuchung und Ergebnis bzw. Anbauhinweise Themen der Rübeninspektionen: Kampagnedaten 2009, Rübenpreise, Krankheiten, Rohstoffportal und Anbauplanung 2010

157 Kommunikation mit dem Eibelstadter Rübenteam Telefon Infotel-Topaktuell Handy Dr. Klaus Ziegler Manfred Anselstetter Erich Göbel Christian Beil Fax Info-Fax auf Anfrage Internet Anschrift ARGE Franken Verband Fränkischer Zuckerrübenbauer Würzburger Str. 44 D Eibelstadt

Feldversuche Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

Feldversuche Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Feldversuche 2008 Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau

Mehr

FELDVERSUCHE 2007 ARGE FRANKEN. Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen. im Zuckerrübenanbau Franken VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

FELDVERSUCHE 2007 ARGE FRANKEN. Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen. im Zuckerrübenanbau Franken VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER FELDVERSUCHE 27 Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Franken ARGE FRANKEN Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau

Mehr

Feldversuche für das Versuchswesen. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

Feldversuche für das Versuchswesen. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Feldversuche 2012 Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Franken Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau

Mehr

Feldversuche Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

Feldversuche Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Feldversuche 2013 Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau

Mehr

FELDVERSUCHE 2004 ARGE FRANKEN. Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen. im Zuckerrübenanbau Franken VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

FELDVERSUCHE 2004 ARGE FRANKEN. Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen. im Zuckerrübenanbau Franken VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER FELDVERSUCHE 24 Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Franken ARGE FRANKEN Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau

Mehr

Feldversuche Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

Feldversuche Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Feldversuche 2015 Arbeitsgemeinschaft im Zuckerrübenanbau für das Versuchswesen Franken Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau

Mehr

Feldversuche für das Versuchswesen. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

Feldversuche für das Versuchswesen. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Feldversuche 2016 Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Franken Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau

Mehr

FELDVERSUCHE für das Versuchswesen. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

FELDVERSUCHE für das Versuchswesen. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER FELDVERSUCHE 2017 Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Franken Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau

Mehr

FELDVERSUCHE für das Versuchswesen. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

FELDVERSUCHE für das Versuchswesen. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER FELDVERSUCHE 2018 Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Franken Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Manfred Anselstetter 42 Jahre für die Zuckerrübe - Kontinuität

Mehr

Versuchsbericht 2009

Versuchsbericht 2009 ARGE WORMS Versuchsbericht 2009 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau in Hessen und Rheinland-Pfalz Rathenaustraße 10 67547 Worms Telefon 06241-921 920 E-Mail: arge@ruebe.info

Mehr

50 Jahre Arbeitsgemeinschaft Franken... für einen modernen Zuckerrübenanbau

50 Jahre Arbeitsgemeinschaft Franken... für einen modernen Zuckerrübenanbau 50 Jahre Arbeitsgemeinschaft Franken... für einen modernen Zuckerrübenanbau Zur Gründung der Arbeitsgemeinschaft (ARGE) Franken ist in den Annalen vermerkt: Mit der Verbreitung des Zuckerrübenbaues haben

Mehr

Feldversuchsergebnisse 2004 Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz

Feldversuchsergebnisse 2004 Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz Feldversuchsergebnisse 2004 Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz Postfach 1438 06694 Zeitz Telefon 0 34 41/ 22 77 66 Telefax 0 34 41/ 22 77 68 email: Zuckerruebenverband.Zeitz@tonline.de

Mehr

Feldversuchsergebnisse 2008

Feldversuchsergebnisse 2008 Feldversuchsergebnisse 2008 Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz Die Versuchsergebnisse sind nur zur persönlichen Unterrichtung bestimmt. Sie dürfen weder zu Veröffentlichungen noch

Mehr

Bericht. über die. Feldversuchsergebnisse 2005

Bericht. über die. Feldversuchsergebnisse 2005 ARBEITSGEMEINSCHAFT ZUR FÖRDERUNG DES ZUCKERRÜBENANBAUES REGENSBURG Bericht über die Feldversuchsergebnisse 2005 Die Versuchsergebnisse sind nur zur persönlichen Unterrichtung bestimmt. Sie dürfen weder

Mehr

Versuchsbericht 2010

Versuchsbericht 2010 Versuchsbericht 2010 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau in Baden Württemberg, Hessen und Rheinland Pfalz Geschäfts und Beratungsstelle: Beratungsstelle: Rathenaustraße

Mehr

Ring Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v. Düngung

Ring Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v. Düngung Ring Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v. Düngung kg/ha DÜNGEEMPFEHLUNGEN Stickstoff - langjährig 150 140 mit org. Dgg. ohne org. Dgg. 130 120 110 100 90 80 70 60 123 117 90 90 107 122 76 74 115 66 108 103

Mehr

Feldversuchsergebnisse 2009

Feldversuchsergebnisse 2009 Feldversuchsergebnisse 2009 rbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz OT Grana. Kreisstraße 1. 06712 Kretzschau Telefon: 03441 227766. Fax: 03441 227768. EMail: vstz@vstz.de Bitte nennen

Mehr

Zuckerrübenanbau Anbautechnische Empfehlungen

Zuckerrübenanbau Anbautechnische Empfehlungen Zuckerrübenanbau 2017 Anbautechnische Empfehlungen Saatgut-Preise Pillierungen Leistungen Empfehlungen Ausblick NT-Sorten = 47,61 % RHC-Sorten = 3,26 % RKÄ-Sorten = 2,42 % Pillierung 8,88 0,95 Saatgut-Bestellung

Mehr

Zuckerrübenanbau Anbautechnische Empfehlungen

Zuckerrübenanbau Anbautechnische Empfehlungen Zuckerrübenanbau 2016 Anbautechnische Empfehlungen Saatgut-Preise Pillierungen Leistungen Empfehlungen Ausblick Sorten-Empfehlung Franken 2016/2017 Toleranz Sorten (Bei der Frühbestellung wird ein Rabatt

Mehr

Versuchsbericht 2012

Versuchsbericht 2012 Versuchsbericht 2012 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau in Baden-Württemberg, Hessen und Rheinland-Pfalz Geschäfts- und Beratungsstelle: Rathenaustraße 10 67547 Worms

Mehr

Versuchsbericht 2011

Versuchsbericht 2011 Versuchsbericht 2011 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau in Baden Württemberg, Hessen und Rheinland Pfalz Geschäfts und Beratungsstelle: Rathenaustraße 10 67547 Worms

Mehr

Zuckerrüben für die Biogaserzeugung Biomassesorten im Vergleich

Zuckerrüben für die Biogaserzeugung Biomassesorten im Vergleich Zuckerrüben für die Biogaserzeugung Biomassesorten im Vergleich Autoren: Cord Buhre und Erwin Ladewig Institut für Zuckerrübenforschung, Göttingen Einleitung Für die Erzeugung von Biogas wird als Gärsubstrat

Mehr

Versuchsbericht Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz. c/o Südzucker AG OT Grana Kreisstraße Kretzschau

Versuchsbericht Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz. c/o Südzucker AG OT Grana Kreisstraße Kretzschau Versuchsbericht 202 Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz c/o Südzucker AG OT Grana Kreisstraße 0672 Kretzschau Wir danken allen Beteiligten für die Unterstützung in der Planung,

Mehr

Feldversuche 2014. für das Versuchswesen. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER

Feldversuche 2014. für das Versuchswesen. Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Feldversuche 2014 Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Franken Geschäftsstelle: VERBAND FRÄNKISCHER ZUCKERRÜBENBAUER Arbeitsgemeinschaft für das Versuchswesen im Zuckerrübenanbau

Mehr

Versuchsbericht 2015

Versuchsbericht 2015 Versuchsbericht 2015 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau in Baden-Württemberg, Hessen und Rheinland-Pfalz Geschäfts- und Beratungsstelle: Rathenaustraße 10 67547 Worms

Mehr

Versuchsbericht 2013

Versuchsbericht 2013 Versuchsbericht 2013 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau in Baden-Württemberg, Hessen und Rheinland-Pfalz Geschäfts- und Beratungsstelle: Rathenaustraße 10 67547 Worms

Mehr

Pressegespräch Strube GmbH & Co. KG The Beet goes on: Zuckerrüben auf Wachstumskurs Dr. Thomas Engels

Pressegespräch Strube GmbH & Co. KG The Beet goes on: Zuckerrüben auf Wachstumskurs Dr. Thomas Engels Pressegespräch Strube GmbH & Co. KG 23.04.2012 1 The Beet goes on: Zuckerrüben auf Wachstumskurs Dr. Thomas Engels Zuckerrübensaatgutbedarf weltweit nach eigenen Schätzungen Zuckerrübensaatgut in Mio.

Mehr

Versuchsbericht 2017

Versuchsbericht 2017 Versuchsbericht 2017 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau in Baden-Württemberg, Hessen und Rheinland-Pfalz Geschäfts- und Beratungsstelle: Rathenaustraße 10 67547 Worms

Mehr

Feldversuchsergebnisse 2006

Feldversuchsergebnisse 2006 Feldversuchsergebnisse 2006 Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz Die Versuchsergebnisse sind nur zur persönlichen Unterrichtung bestimmt. Sie dürfen weder zu Veröffentlichungen noch

Mehr

Versuchsbericht 2018

Versuchsbericht 2018 Versuchsbericht 2018 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau in Baden-Württemberg, Hessen und Rheinland-Pfalz Geschäfts- und Beratungsstelle: Rathenaustraße 10 67547 Worms

Mehr

Versuchsbericht 2016

Versuchsbericht 2016 Versuchsbericht 2016 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau in Baden-Württemberg, Hessen und Rheinland-Pfalz Geschäfts- und Beratungsstelle: Rathenaustraße 10 67547 Worms

Mehr

Versuchsbericht Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau Zeitz GmbH. OT Grana Kreisstraße Kretzschau

Versuchsbericht Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau Zeitz GmbH. OT Grana Kreisstraße Kretzschau Versuchsbericht 2016 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau Zeitz GmbH OT Grana Kreisstraße 11 06712 Kretzschau Wir danken allen Beteiligten für die Unterstützung bei der

Mehr

Versuchsbericht Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau Zeitz GmbH. OT Grana Kreisstraße Kretzschau

Versuchsbericht Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau Zeitz GmbH. OT Grana Kreisstraße Kretzschau Versuchsbericht 2015 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau Zeitz GmbH OT Grana Kreisstraße 11 06712 Kretzschau Wir danken allen Beteiligten für die Unterstützung bei der

Mehr

Feldversuchsergebnisse 2005 Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz

Feldversuchsergebnisse 2005 Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz Feldversuchsergebnisse 2005 Arbeitsgemeinschaft Versuchswesen im Zuckerrübenanbau Zeitz Kreisstraße 1 6712 Grana Telefon 0 34 41/ 22 77 66 Telefax 0 34 41/ 22 77 68 email: Zuckerruebenverband.Zeitz@tonline.de

Mehr

KWS Fachtagung Zuckerrübe Züchtung für heute, morgen, übermorgen

KWS Fachtagung Zuckerrübe Züchtung für heute, morgen, übermorgen KWS Fachtagung Zuckerrübe Züchtung für heute, morgen, übermorgen Dr. Carsten Stibbe, Leiter AgroService Zuckerrübe Einbeck, den 19.12.2012 Züchtung für heute, morgen, übermorgen Züchtung für Die 3 Komponenten

Mehr

THEMEN: ANBAU 2016: Sorten Düngung/EUF Pflanzenschutz. Ring Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v.

THEMEN: ANBAU 2016: Sorten Düngung/EUF Pflanzenschutz. Ring Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v. THEMEN: ANBAU 2016: Sorten Düngung/EUF Pflanzenschutz Ring Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v. Ring Fränkischer Zuckerrübenbauer e.v. NT-Sorten = 50,34 % Rh.-Sorten = 5,22 % Dit.-Sorten = 2,62 % Niedrig

Mehr

Niederschlagsmengen 2015 in mm KWS Seligenstadt

Niederschlagsmengen 2015 in mm KWS Seligenstadt Das Rübenjahr 2015 Niederschlagsmengen 2015 in mm KWS Seligenstadt 2015 = 499 mm 1963-2014 = 657 mm 100 90 80 72 78 93 70 60 62 75 60 50 40 30 20 10 0 53 47 53 53 39 8 45 44 40 17 24 38 54 64 52 52 53

Mehr

Versuchsbericht Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau Zeitz GmbH. OT Grana Kreisstraße Kretzschau

Versuchsbericht Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau Zeitz GmbH. OT Grana Kreisstraße Kretzschau Versuchsbericht 2017 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau Zeitz GmbH OT Grana Kreisstraße 11 06712 Kretzschau Wir danken allen Beteiligten für die Unterstützung bei der

Mehr

Agrartest GmbH Herr Uwe Gerdau

Agrartest GmbH Herr Uwe Gerdau Agrartest GmbH Herr Uwe Gerdau Versuchsstandort ZR 2017 LWB Müller Scheeßel Seltz Agrarprodukte Dedelow GmbH Herr Mesecke Tarnow Agrar Herr Sönke Andresen Agrargesellschaft Klein Bünzow Herr Hinz Finola

Mehr

Kreisversammlungen 2017

Kreisversammlungen 2017 Kreisversammlungen 2017 Rübenabteilung Ochsenfurt Ernst Merz, Simon Vogel, Moritz Vorholzer 1 Kreisversammlungen 2017 Rübenabteilung Ochsenfurt Rübenkampagne 2016 Werk Ochsenfurt Ertrag: 71,7 t/ha (2015:

Mehr

Versuchsjahr 2001 und Pflanzenschutz - Blattfrüchte und Mais Krankheits-, und Schädlingsbekämpfung

Versuchsjahr 2001 und Pflanzenschutz - Blattfrüchte und Mais Krankheits-, und Schädlingsbekämpfung Integrierter Pflanzenbau in Bayern - Ergebnisse aus Feldversuchen - Versuchsjahr 2001 und 2002 Pflanzenschutz - Blattfrüchte und Mais Krankheits-, und Schädlingsbekämpfung Ergebnisse für die Beratung aus

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern

Versuchsergebnisse aus Bayern Versuchsergebnisse aus Bayern 1999 Validierung von Entscheidungsmodellen zur gezielten Bekämpfung von Zuckerrübenkrankheiten Ergebnisse aus Versuchen in Zusammenarbeit mit den Ämtern für Ernährung, Landwirtschaft

Mehr

Kreisversammlungen 2016

Kreisversammlungen 2016 Kreisversammlungen 2016 Rübenabteilung Ochsenfurt Ernst Merz, Simon Vogel, Sebastian Siebauer 1 Kreisversammlungen 2016 Rübenabteilung Ochsenfurt Rübenkampagne 2015 Werk Ochsenfurt Ertrag: 56,0 t/ha (2014:

Mehr

Zuckerrüben Anbautechnische Empfehlungen der ARGE FRANKEN. Kreisversammlungen Manfred Anselstetter

Zuckerrüben Anbautechnische Empfehlungen der ARGE FRANKEN. Kreisversammlungen Manfred Anselstetter Zuckerrüben 2018 Manfred Anselstetter Kreisversammlungen 2018 Anbautechnische Empfehlungen der ARGE FRANKEN Verband/Ring Fränkischer Zuckerrübenbauer e. V. Dezember 2017 Südzucker AG VFZ/ARGE/RFZ ARGE

Mehr

UNSERE BIOGAS-STARS! TOP-SORTEN FÜR IHRE ANLAGE Ihr Spezialist für Zuckerrüben-Saatgut.

UNSERE BIOGAS-STARS! TOP-SORTEN FÜR IHRE ANLAGE Ihr Spezialist für Zuckerrüben-Saatgut. UNSERE BIOGAS-STARS! TOP-SORTEN FÜR IHRE ANLAGE 2017 Ihr Spezialist für Zuckerrüben-Saatgut. ZUCKERRÜBEN FÜR BIOGAS WARUM? UNSERE SORTEN-STARS Politische Vorgaben: Zuckerrüben stellen eine gute Fruchtfolge-Erweiterung

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern

Versuchsergebnisse aus Bayern Versuchsergebnisse aus Bayern 2013 Validierung von Entscheidungsmodellen zur gezielten Bekämpfung von Zuckerrübenkrankheiten und zur Bewertung von Rübenfungiziden und Zusatzstoffen Ergebnisse aus Versuchen

Mehr

Blattkrankheiten 2015

Blattkrankheiten 2015 Fungizidversuche FRANKEN 2015 Schallfeld Bonitur Cercospora Befallstärke in % 13.10. Blattkrankheiten 2015 12,0 11,0 10,0 10,00 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 0,00 1,00 0,50 1,50 0,80 2,30 1,30

Mehr

Kreisversammlungen 2018

Kreisversammlungen 2018 Kreisversammlungen 2018 Rohstoffabteilung Franken Ernst Merz, Simon Vogel, Steffen Helm 1 Kreisversammlungen 2018 Rohstoffabteilung Franken Rübenkampagne 2017 Werk Ochsenfurt Ertrag: 93,3 t/ha (2016: 71,7

Mehr

Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau. Sachsen-Anhalt. Versuchsbericht. Intensivierungsversuche. Sommerhartweizen

Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau. Sachsen-Anhalt. Versuchsbericht. Intensivierungsversuche. Sommerhartweizen Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau Sachsen-Anhalt Versuchsbericht Intensivierungsversuche Sommerhartweizen 2001 Herausgeber Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau Zentrum für Acker-

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern

Versuchsergebnisse aus Bayern Versuchsergebnisse aus Bayern 2014 Validierung von Entscheidungsmodellen zur gezielten Bekämpfung von Zuckerrübenkrankheiten und zur Bewertung von Rübenfungiziden und Zusatzstoffen Ergebnisse aus Versuchen

Mehr

VERSUCHSBERICHT. Sortenversuche Sojabohnen 2017

VERSUCHSBERICHT. Sortenversuche Sojabohnen 2017 VERSUCHSBERICHT Sortenversuche Sojabohnen 2017 Bericht 10 / 2017 1 2 Landwirtschaftliches Versuchswesen Rheinland-Pfalz Ministerium für Wirtschaft, Verkehr, Landwirtschaft und Weinbau Dienstleistungszentren

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern

Versuchsergebnisse aus Bayern Versuchsergebnisse aus Bayern 2000 Gezielte Bekämpfung von Krankheiten und Schädlingen in Ackerbohnen Ergebnisse aus Versuchen in Zusammenarbeit mit den Landwirtschaftsämtern Herausgeber: Bayerische Landesanstalt

Mehr

Thüringer Landesanstalt. für Landwirtschaft, - Futterrüben - Landessortenversuche in Thüringen. Versuchsbericht Thüringer Ministerium

Thüringer Landesanstalt. für Landwirtschaft, - Futterrüben - Landessortenversuche in Thüringen. Versuchsbericht Thüringer Ministerium hh Thüringer Landesanstalt für Landwirtschaft Landessortenversuche in Thüringen - Futterrüben - Versuchsbericht 2005 Thüringer Ministerium für Landwirtschaft, Naturschutz und Umwelt Inhalt Seite Sortenbeschreibungen

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern

Versuchsergebnisse aus Bayern Versuchsergebnisse aus Bayern 2000 Validierung von Entscheidungsmodellen zur gezielten Bekämpfung von Zuckerrübenkrankheiten und zur Bewertung von Rübenfungiziden und Zusatzstoffen Ergebnisse aus Versuchen

Mehr

Landesanstalt für Landwirtschaft, Forsten und Gartenbau

Landesanstalt für Landwirtschaft, Forsten und Gartenbau Fachinformationen Versuchsfeldführe 2014 Landesanstalt für Landwirtschaft, Forsten und Gartenbau Versuchsbericht Frühsaatversuche Winterweichweizen 2013 und 2014 Herausgeber Landesanstalt für Landwirtschaft,

Mehr

BETASEED DIE PERFEKTE MISCHUNG: BLATTGESUND UND LEISTUNGSSTARK FÜR D. BETASEED. SIMPLY DIFFERENT.

BETASEED DIE PERFEKTE MISCHUNG: BLATTGESUND UND LEISTUNGSSTARK FÜR D.   BETASEED. SIMPLY DIFFERENT. FÜR D AUSSA IE AT 201 BETASEED DIE PERFEKTE MISCHUNG: BLATTGESUND UND LEISTUNGSSTARK BETASEED. SIMPLY DIFFERENT. Unser Partner in Beratung und Vertrieb www.betaseed.de Als Blattkrankheit No. 1 im Zuckerrübenanbau

Mehr

Orange ist eine geschützte Marke der KWS

Orange ist eine geschützte Marke der KWS KWS-Profis vor Ort F A B C D G E H I Wir helfen Ihnen gerne weiter: E / Siegfried Schäkel Nr. 60 a 04626 Zagkwitz Tel.: 03 44 91/8 02 76 Mobil: 01 73/5 37 00 05 Fax: 03 44 91/8 26 93 E-Mail: schaekel@kws.de

Mehr

Klimawandel Zunehmende Bedeutung des integrierten Pflanzenschutzes? Ergebnisse des Verbundprojekts Zukunft Zuckerrübe

Klimawandel Zunehmende Bedeutung des integrierten Pflanzenschutzes? Ergebnisse des Verbundprojekts Zukunft Zuckerrübe Referent: Klimawandel Zunehmende Bedeutung des integrierten Pflanzenschutzes? Ergebnisse des Verbundprojekts Zukunft Zuckerrübe Dr. Pascal Kremer (AG Prof. Dr. Fuchs) Geographisches Institut, Johannes-Gutenberg

Mehr

KWS Zuckerrübensaatgut für den Profi. Sortiment KWS Suisse SA

KWS Zuckerrübensaatgut für den Profi. Sortiment KWS Suisse SA Zuckerrübensaatgut für den Profi Sortiment 2012 Suisse SA www.kws-suisse.ch 4 2 3 6 5 Ihre Berater vor Ort 1 Alle Informationen finden Sie auch unter www.kws-suisse.ch Offizielle Sortenliste 2012 1 Jürg

Mehr

Ölkürbis Sortenversuch 2017

Ölkürbis Sortenversuch 2017 Ölkürbis Sortenversuch 217 Im Jahr 217 haben wir neben im Markt eingeführten Sorten auch 4 neue Züchtungen der SZ Gleisdorf, die noch in der Werteprüfung waren, in das Versuchsprogramm aufgenommen. Versuchsstandort:

Mehr

Futterweizen Sorten- und Intensitätsvergleich Grangeneuve

Futterweizen Sorten- und Intensitätsvergleich Grangeneuve Kantonale Station für Tierproduktion und Pflanzenbau Versuchsbericht 2007 Futterweizen Sorten- und Intensitätsvergleich Grangeneuve 2006-2007 Grangeneuve, August 2007 Sandra Dougoud Landwirtschaftliches

Mehr

KWS Zuckerrübensaatgut für den Profi

KWS Zuckerrübensaatgut für den Profi Zuckerrübensaatgut für den Profi Sortiment 2013 Suisse SA www.kws-suisse.ch 5 4 2 3 6 Ihre Berater vor Ort 1 Alle Informationen finden Sie auch unter www.kws-suisse.ch Offizielle Sortenliste 2013 1 Jürg

Mehr

Fungizidversuch Winterkörnerraps am Standort LFS Pyhra 2009

Fungizidversuch Winterkörnerraps am Standort LFS Pyhra 2009 Seite 1 Fungizidversuch Winterkörnerraps am Standort LFS Pyhra 2009 Inhaltsverzeichnis Kooperation... 1 Versuchsziel... 1 Methode... 1 Kulturführung... 1 Versuchsprogramm... 2 Boniturergebnisse... 2 Ertrag

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern

Versuchsergebnisse aus Bayern Versuchsergebnisse aus Bayern 2000 Versuch zur Bekämpfung von Rhizoctonia solani, und/oder Colletotrichum coccodes und/oder Helminthosporium solani an Kartoffeln mit chemischen und biologischen Beizmitteln

Mehr

Sächsisches Landesamt für Umwelt, Landwirtschaft und Geologie

Sächsisches Landesamt für Umwelt, Landwirtschaft und Geologie Sächsisches Landesamt für Umwelt, Landwirtschaft und Geologie Referat Pflanzenschutz Lohmener Str. 12, 01326 Dresden Internet: http://www.landwirtschaft.sachsen.de/ Bearbeiter: Eike Harbrecht E-Mail: eike.harbrecht@smul.sachsen.de

Mehr

Feldversuche 2016 ARBEITSGEMEINSCHAFT ZUR FÖRDERUNG DES ZUCKERRÜBENANBAUS IN NORDDEUTSCHLAND E.V.

Feldversuche 2016 ARBEITSGEMEINSCHAFT ZUR FÖRDERUNG DES ZUCKERRÜBENANBAUS IN NORDDEUTSCHLAND E.V. Feldversuche 2016 ARBEITSGEMEISCHAFT ZUR FÖRDERUG DES ZUCKERRÜBEABAUS I ORDDEUTSCHLAD E.V. 2 Herausgeber: Arbeitsgemeinschaft zur Förderung des Zuckerrübenanbaus in orddeutschland e.v. Geschäftsstelle

Mehr

Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau Sachsen-Anhalt Strenzfelder Allee 22, Bernburg

Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau Sachsen-Anhalt Strenzfelder Allee 22, Bernburg Spätsaatversuche Winterweichweizen Versuchsergebnisse 2016-2018 Impressum Herausgeber: Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau Sachsen-Anhalt Strenzfelder Allee 22, 06406 Bernburg Tel.: (03471)

Mehr

BETASEED BETASEED. SIMPLY DIFFERENT. www.betaseed.de

BETASEED BETASEED. SIMPLY DIFFERENT. www.betaseed.de BETASEED Der neue Zuckerrübenzüchter in Deutschland BETASEED. SIMPLY DIFFERENT. www.betaseed.de PERFEKTER START IN DEUTSCHLAND DREI SORTEN VON BETASEED ZUGELASSEN Als neuer Anbieter für Zuckerrübensaatgut

Mehr

Feldversuche 2017 ARBEITSGEMEINSCHAFT ZUR FÖRDERUNG DES ZUCKERRÜBENANBAUS IN NORDDEUTSCHLAND E.V.

Feldversuche 2017 ARBEITSGEMEINSCHAFT ZUR FÖRDERUNG DES ZUCKERRÜBENANBAUS IN NORDDEUTSCHLAND E.V. Feldversuche 2017 ARBEITSGEMEINSCHAFT ZUR FÖRDERUNG DES ZUCKERRÜBENANBAUS IN NORDDEUTSCHLAND E.V. 2 Herausgeber: Arbeitsgemeinschaft zur Förderung des Zuckerrübenanbaus in Norddeutschland e.v. Geschäftsstelle

Mehr

Energiepflanzentag Haus Düsse, Entwicklung des Maisanbaus in Niedersachsen

Energiepflanzentag Haus Düsse, Entwicklung des Maisanbaus in Niedersachsen Prof. Dr. Christa Hoffmann Institut für Zuckerrübenforschung Göttingen Energiepflanzentag Haus Düsse, Entwicklung des Maisanbaus in Niedersachsen Flächenanteil Mais steigt in einigen Regionen extrem an

Mehr

VERSUCHSBERICHT Durum 2016

VERSUCHSBERICHT Durum 2016 VERSUCHSBERICHT Durum 2016 Bericht 13 / 2016 4 Ministerium für Wirtschaft, Verkehr, Landwirtschaft und Weinbau Dienstleistungszentren Ländlicher Raum (DLR) Landwirtschaftliche Untersuchungs- und Forschungsanstalt

Mehr

VERSUCHSBERICHT Futtererbsen 2016

VERSUCHSBERICHT Futtererbsen 2016 VERSUCHSBERICHT Futtererbsen 2016 Bericht 6 / 2016 1 2 Landwirtschaftliches Versuchswesen Rheinland-Pfalz Ministerium für Wirtschaft, Verkehr, Landwirtschaft und Weinbau Dienstleistungszentren Ländlicher

Mehr

Saatdichte-Versuch: Wintergerste Grangeneuve

Saatdichte-Versuch: Wintergerste Grangeneuve Kantonale Station für Tierproduktion und Pflanzenbau Versuchsbericht 2007 -Versuch: Wintergerste Grangeneuve 2006-2007 Grangeneuve, Juli 2007 Sandra Dougoud Landwirtschaftliches Institut Grangeneuve Kantonale

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern Ernte 2003 bis 2005

Versuchsergebnisse aus Bayern Ernte 2003 bis 2005 Versuchsergebnisse aus Bayern Ernte 2003 bis 2005 Wirkung von Bodenhilfsstoffen und Pflanzenhilfsmitteln Ergebnisse aus Versuchen in Zusammenarbeit mit den Landwirtschaftsämtern und staatlichen Versuchsgütern

Mehr

Eissalat (Sommer) Sortenversuch 2013, Mettenhausen, Niederbayern

Eissalat (Sommer) Sortenversuch 2013, Mettenhausen, Niederbayern Die Ergebnisse kurzgefasst Im einjährigen Sortenvergleich standen 8 Sorten mit Resistenz gegen den Falschen Mehltau und die Große Johannisbeerblattlaus. Als Standardsorte wurde Diamantinas gewählt. In

Mehr

Feldversuche 2016 ARBEITSGEMEINSCHAFT ZUR FÖRDERUNG DES ZUCKERRÜBENANBAUS IN NORDDEUTSCHLAND E.V.

Feldversuche 2016 ARBEITSGEMEINSCHAFT ZUR FÖRDERUNG DES ZUCKERRÜBENANBAUS IN NORDDEUTSCHLAND E.V. Feldversuche 2016 ARBEITSGEMEINSCHAFT ZUR FÖRDERUNG DES ZUCKERRÜBENANBAUS IN NORDDEUTSCHLAND E.V. 2 Herausgeber: Arbeitsgemeinschaft zur Förderung des Zuckerrübenanbaus in Norddeutschland e.v. Geschäftsstelle

Mehr

Jahresrückblick Beobachtungsnetz Kanton Bern

Jahresrückblick Beobachtungsnetz Kanton Bern Jahresrückblick Beobachtungsnetz Alexandra Schröder Wetter, Raps, Getreide, Eiweisserbsen, Kartoffeln, Zuckerrüben, Mais 1 Niederschlag und Temperatur im Jahr 217 14 217 Niederschlag [mm] Durchschnitt

Mehr

Communauté de travail pour l expérimentation et la vulgarisation de l économie sucrière suisse.

Communauté de travail pour l expérimentation et la vulgarisation de l économie sucrière suisse. Verein Arbeitsgemeinschaft für das Versuchs- und Beratungswesen in der Schweizer Zuckerwirtschaft Communauté de travail pour l expérimentation et la vulgarisation de l économie sucrière suisse. Die Versuchsergebnisse

Mehr

Sortenvergleich Wintertriticale Grangeneuve

Sortenvergleich Wintertriticale Grangeneuve Kantonale Station für Tierproduktion und Pflanzenbau Versuchsbericht 2007 Sortenvergleich Wintertriticale Grangeneuve 2006-2007 Grangeneuve, August 2007 Sandra Dougoud Landwirtschaftliches Institut Grangeneuve

Mehr

Ergebnisse langjähriger Bodenbearbeitungsversuche im Geschäftsbereich Landwirtschaft der Südzucker S AG

Ergebnisse langjähriger Bodenbearbeitungsversuche im Geschäftsbereich Landwirtschaft der Südzucker S AG Ergebnisse langjähriger Bodenbearbeitungsversuche im Geschäftsbereich Landwirtschaft der Südzucker S AG Rico Rühl, Südzucker AG Mannheim/Ochsenfurt, Geschäftsbereich Landwirtschaft, Gut Lüttewitz Gliederung

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern

Versuchsergebnisse aus Bayern Versuchsergebnisse aus Bayern 2005 Düngewirkung von entwässertem Klärschlamm Ergebnisse aus Versuchen in Zusammenarbeit mit den Landwirtschaftsämtern und staatlichen Versuchsgütern Herausgeber: Bayerische

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern

Versuchsergebnisse aus Bayern Versuchsergebnisse aus Bayern 2014 Versuch zur Beurteilung der Wirksamkeit von chemischen und biologischen Verfahren zur Drahtwurmbekämpfung in Kartoffeln Ergebnisse aus Versuchen in Zusammenarbeit mit

Mehr

Aussaatempfehlung für die Region Südzucker sorten tipp

Aussaatempfehlung für die Region Südzucker sorten tipp Aussaatempfehlung für die Region Südzucker sorten tipp HB 2017 Unsere Süßen Mehr Zucker vom Acker Zuckergehalt rel. 107 106 105 104 103 102 101 99 98 97 96 95 94 96 98 102 104 106 Ber. Zuckerertrag rel.

Mehr

Anbauhinweise 2017/2018 Franken Zuckerrübensorten zur Hauptbestellung 2017 und Frühbestellung 2018

Anbauhinweise 2017/2018 Franken Zuckerrübensorten zur Hauptbestellung 2017 und Frühbestellung 2018 relativ Verband/Ring Fränkischer Zuckerrübenbauer e. V. Dezember 2016 Südzucker AG VFZ/ARGE/RFZ Anbauhinweise 2017/2018 Franken Zuckerrübensorten zur Hauptbestellung 2017 und Frühbestellung 2018 Die in

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern

Versuchsergebnisse aus Bayern Versuchsergebnisse aus Bayern 213 Versuch zur gezielten Bekämpfung von pyrethroidresistenten Rapsglanzkäfern Ergebnisse aus Versuchen in Zusammenarbeit mit den Ämtern für Ernährung, Landwirtschaft und

Mehr

Zuckerrüben Sortenversuche Schweiz

Zuckerrüben Sortenversuche Schweiz Zuckerrüben Sortenversuche Schweiz 2005 Schweiz. Fachstelle für Zuckerrübenbau Agroscope Changins, Nyon Agroscope Reckenholz, Zürich Inhaltsverzeichnis Seite Allgemeines zu den Sortenversuchen 2 Sortenverzeichnis

Mehr

Versuchsberichte Gemüsebau (KIP), Außenversuche, 2012

Versuchsberichte Gemüsebau (KIP), Außenversuche, 2012 Versuchsberichte Gemüsebau (KIP), Außenversuche, 2012 Weißkohl zur industriellen Verarbeitung, Herbsternte, Sortenversuch 2012, Standort Thundorf, Niederbayern Bearbeiter: Daniela Gleißner, Amt für Ernährung,

Mehr

Einfluss der letzten Stickstoffgabe auf das Korngewicht Wintergerste Grangeneuve

Einfluss der letzten Stickstoffgabe auf das Korngewicht Wintergerste Grangeneuve Kantonale Station für Tierproduktion und Pflanzenbau Versuchsbericht 2008 Einfluss der letzten Stickstoffgabe auf das Korngewicht Wintergerste Grangeneuve 2007-2008 Grangeneuve, Juli 2008 Sandra Dougoud

Mehr

ANBAUINFORMATIONEN 2009

ANBAUINFORMATIONEN 2009 Arbeitsgemeinschaft für Versuchswesen und Beratung im Zuckerrübenanbau in Hessen und Rheinland-Pfalz Rathenaustraße 10 67547 Worms Tel: 06241-921 92 0 Fax: 06241-921 92 99 Info-Telefon: 06241-921 92 51

Mehr

Wasserschutz mit dem Düngeberatungssystem Stickstoff (DSN)

Wasserschutz mit dem Düngeberatungssystem Stickstoff (DSN) Wasserschutz mit dem Düngeberatungssystem Stickstoff (DSN) Fachtagung der ARGE Oberbayern am 07.02.2011 in Palling Dr. Matthias Wendland, Konrad Offenberger Bayerische Landesanstalt für Landwirtschaft

Mehr

Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau. Sachsen-Anhalt. Versuchsbericht. Ökoversuch. Dinkel

Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau. Sachsen-Anhalt. Versuchsbericht. Ökoversuch. Dinkel Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau Sachsen-Anhalt Versuchsbericht Ökoversuch Dinkel 2002 Herausgeber Landesanstalt für Landwirtschaft und Gartenbau Zentrum für Acker- und Pflanzenbau Dr. Gerhard

Mehr

Fachteam Versuchstätigkeit. Team Versuchstätigkeit

Fachteam Versuchstätigkeit. Team Versuchstätigkeit Fachteam Versuchstätigkeit Folie Nr.: 1 01.07.2017 Ölkürbisversuche Hatzendorf 2016 Sorten-, Düngungs- u. Saatstärkenversuch Folie Nr.: 2 01.07.2017 Daten Versuche Hatzendorf 2016 Allgemein: Vorfrucht

Mehr

Aussaatempfehlung für die Region Südzucker sorten tipp

Aussaatempfehlung für die Region Südzucker sorten tipp Aussaatempfehlung für die Region Südzucker sorten tipp FB 2018 Aussaatzeit und -stärke Öko-Saatgut Für einen wirtschaftlichen Zuckerrübenanbau ist das Erreichen eines maximalen Zuckerertrages essentiell.

Mehr

Informationsveranstaltung zu Nährstoffen in Gewässern. im Mais

Informationsveranstaltung zu Nährstoffen in Gewässern. im Mais Informationsveranstaltung zu Nährstoffen in Gewässern Rendsburg den 21. Februar 2013 Spätfr tfrühjahrs-n min -Methode im Mais Dipl.-Ing. agr. Heinrich Hack, Büro INGUS 1 Vorstellung INGenieurdienstUmweltSteuerung

Mehr

Versuchsergebnisse aus Bayern

Versuchsergebnisse aus Bayern Versuchsergebnisse aus Bayern 2004 Gezielte Bekämpfung von Rapskrankheiten (Blattfrüchte und Mais) Ergebnisse aus Versuchen in Zusammenarbeit mit den Landwirtschaftsämtern Herausgeber: Bayerische Landesanstalt

Mehr

Versuchsbericht Raps2017

Versuchsbericht Raps2017 Versuchsbericht Raps2017 Rapsanbau: geringe Ertrags-Unterschiede zwischen den Bodenbearbeitungsverfahren (Mulchsaat und Pflug) und zwischen den Pflanzenschutzverfahren (Extenso und ÖLN), aber grosse -Unterschiede

Mehr

Weißkohl Frischmarkt mit Lagereignung, Herbsternte, Sortenversuch 2012, Standort Kleegarten, Niederbayern

Weißkohl Frischmarkt mit Lagereignung, Herbsternte, Sortenversuch 2012, Standort Kleegarten, Niederbayern Versuchsberichte Gemüsebau (KIP), Außenversuche, 2012 Weißkohl Frischmarkt mit Lagereignung, Herbsternte, Sortenversuch 2012, Standort Kleegarten, Niederbayern Bearbeiter: Rainer Eberl; Amt für Ernährung,

Mehr

Versuchsberichte zur Pflanzenproduktion Landessortenversuche 2016 Ackerbohnen. Korrektur des Berichts November 2016 (Erläuterung s.

Versuchsberichte zur Pflanzenproduktion Landessortenversuche 2016 Ackerbohnen. Korrektur des Berichts November 2016 (Erläuterung s. Versuchsberichte zur Pflanzenproduktion Landessortenversuche 2016 Ackerbohnen Korrektur des Berichts November 2016 (Erläuterung s. Seite 2) INFOSERVICE PFLANZENBAU UND PFLANZENSCHUTZ www.infoservice.landwirtschaft-bw.de

Mehr