Lëtzebuerger am KZ Sachsenhausen

Transkript

1

2 Lëtzebuerger am KZ Sachsenhausen E Bäitrag vun der Mme José Gaasch-Trauffler, Amicale vun Sachsenhausen 129 Lëtzebuerger waren zu Sachsenhausen gefaangen an an Aussenlager an Aussenkommandoen. D Lëtzebuerger Fräiwëllegekompanie vun deenen 19 Lëtzebuerger zu Sachsenhausen ëmbruecht gi sinn. D'Fräiwëllegekompanie zu Lëtzebuerg war d'virschoul vun der Gendarmerie, Polizei, Zoll a Fierschter. Duerch e Gesetz vum 16. Februar 1881 waren all Lëtzebuerger Bierger der Militärflicht entbonnen. An der Nuecht vum 10. Mee 1940 huet de Passiounswee vun der Fräiwëllegekompanie an den Kasären um Helleggeeschtplateau zu Lëtzebuerg uugefangen. Den 10. Mee sinn déi däitsch Truppen a Lëtzebuerg agefall. Am Dezember 1940 waren all d'memberen vun der d'fräiwëllegekompanie op Weimar an Thüringen ofkommandéiert ginn. Si sollten hei eng militäresch an polizeilesch Ausbildung kréien vun der preisescher Polizei. Déi däitsch Ausbilder an och Bevëlkerung vun Weimar waren iwwerzeegt, dass Memberen vun der Fräiwëllegekompanie eréischt no der Besetzung vun Lëtzebuerg also den 10. Mee 1940 sech fräiwëlleg, also spontan fir die deutsche Sache, gemellt hätten an zu engem militäreschem Verband forméiert ginn wären. Hei e Bréif, Datum: 22 Nov 1940, vum Kurt Daluege den säit General vun der Polizei a Chef vun der Ordnungspolizei war, un den Fritz Sauckel, Reichsstatthalter an Gauleiter vun Thüringen, mat Sëtz zu Weimar: Lieber Parteigenosse Saukel! (...) (Den Daluege (3) wéi och den Sauckel (1) sinn nom Krich allenzwee zum Doud verurteelt an higeriicht ginn.)

3 No 9 Méint Ausbildung sinn si zu 100 Mann op Köln komm bei déi motoriséiert Gendarmerie. Duerno op Suhl an d'schoul wou si dunn gewuer ginn, dass si no hirer Ausbildung an Jugoslawien goe sollten fir e Partisanenasatz. Geschlossen hunn si gemeutert a gesot sie wéilten direkt aus der Polizei austrieden. Sie sinn als Arbeitserziehungshäftling an Strofkompanie an KZ Buchenwald komm. No 4 Wochen sinn si als Hilfsrangierarbeiter un d'reichsbahn zu Erfurt zwangsverwise ginn, wou si bal 1 Joer bliwwe sinn. Sie hunn franséische Krichsgefaangenen zu Flucht gehollef an hunn sabotéiert wou si nëmme Méiglechkeet derzou haten. Doduerch sinn si erëm verhaft ginn, op Sachsenhausen an KZ an an d'aussenlageren komm. Si sinn awer als Zivilisten op Sachsenhausen komm an dëst war hir grouss Chance, well soss wären si bei deenen 19 Lëtzebuerger gewiescht déi net méi heem komm sinn. Dës 19 Lëtzebuerger, 15 jonk Zaldoten aus der Fräiwëllegekompanie, verschiddener vun hinnen net méi all wie vill Schüler am Kolléisch op 2ième an 1ière, 2 Gendarmen an 2 Polizisten hate sech och vun Ufank un geweigert an d'ss oder an d'schutzpolizei anzetrieden an en Eed op den Hitler ofzeleeën. Si waren a verschidde Kzter, bis si am Mee 1942 op Sachsenhausen komm sinn. Déi 19 Lëtzebuerger kruten direkt e roude Punkt op d'west gemaach. Si ware fluchtverdächteg, politesch Häftlingen. Am September 1944 sinn si an eng politesch Abteilung geféiert ginn, eng Zweigstell vun der RSHA (Reichsicherheitshauptamt). Si hunn sech ëmmer erëm geweigert d'preisesch Uniform unzedoen an sinn den 19. Oktober 1944, ënner staarker Bewaachung op d'dresden komm. Och hei hunn si, nodeems si eenzel bei en SS Offizéier geruff gi sinn, refuséiert der SS oder Polizei bäizetrieden. Zréck am KZ Sachsenhausen sinn si an déi schrecklech Strofkompanie komm, déi eng normal Stäerkt vun 80 Persounen hat. Hei sinn all Dag zwëschen 10 a 15 Gefaangener ëmkomm. Si kruten e schwaarze Punkt op d'kleeder. Dëst huet den SS erlaabt e Gefaangenen ofzeschéissen, wann hie Loscht hat. Nuets koumen déi 19 Lëtzebuerger an den "Zellenbau", (kann een an der Gedenkstätte nach gesinn) e Prisong am KZ wou onmënschlech Regelen ugewannt gi sinn.

4 Wéi d'russen am Osten an d'alliéiert am Westen an Däitschland ageréckt sinn, huet den Himmler iwwerluecht wat mat den Gefaangenen an den Kzter sollt geschéien. Et waren der e puer Hien huet geplangt d'lager Sachsenhausen mat Bomme vun der Luftwaffe oder mat Artilleriebeschoss ze zerstéieren. Dëse Plang gouf vun der SS-Führung vun Sachsenhausen refuséiert. Genau esou den 2. Plang fir d'gefaangener ausserhalb dem Lager, et waren der nach , ze erschéissen an dann ze verbrennen. Zum Schluss ass décidéiert ginn d'häftlingen ze evakuéieren no Norddäitschland. Op dem bekannten Doudesmarsch, wou en Deel vun de Leit ëmkomme sollt, Häftlingen sinn ëmkomm, an de Rescht sollt am Mier erdrénken. Dëse Plang ass ugeholl ginn. Verschidden Decisiounen vun Alarm vum Himmler awer waren ze respektéieren. Sou virun allem Decisioun Scharnhorst. Dës Decisioun huet virgesin 200 Häftlingen ze erschéissen déi als geféierlech ugesi waren, ënnert hinnen eis 19 Lëtzebuerger. An der Nuecht vum 1. op den 2 Februar 1945 ass Scharnhorst ausgeruff ginn. Déi 19 Lëtzebuerger sin ëm Mëtternuecht aus dem Schlof gerass ginn an zur Ausgangpaart gedriwwe ginn. Unenee gefesselt sinn sie zur Endstatioun Z gejot ginn. Z ganz zynesch, de leschte Buschtaf vum Alphabet. An dëser Nuecht ass beim Crématoire vun Sachsenhausen en heldenhafte Verzweiwelungskampf vum Lëtzebuerger Widderstand entbrannt. 19 Männer si gestuerwe fir propper Hänn ze behalen an d'heemecht an hiren Häerzer. Wéi den Doud onausweichlech war hunn si nach eng leschte Kéier probéiert fort ze kommen, hunn engem SS d'pistoul entrass an deen erschoss. D'Reaktioun vun den SS war fuerchtbar. Si hunn een nom aneren erschoss, hallef doud si si an d'gaskummer geworf ginn... d'äsche goufe verspreet. Hei d'wierder vum Fransous Pierre Gouffault, ehemolege KZler an bis zu sengem Doud am Februar 2010, Präsident vum ISK (Internationale Sachsenhausenkomitee). Bei der Aweiung vun enger Skulpturegrupp fir déi 19 Lëtzebuerger an der Gedenktafel fir all d'lëtzebuerger am KZ Sachsenhausen am September 2002 huet hien mat dësem Saz ausgedréckt, wat op d'lëtzebuerger déi am KZ gefaange waren zoutrëfft. Ils voulaient simplement rester des hommes et des Luxembourgeois... Dass dës Skulptur, kreéiert vun der Lëtzebuerger Kënschtlerin Marie_Josée Kerschen, fir déi 19 Lëtzebuerger, an d'gedenktafel fir all d'lëtzebuerger déi am KZ Sachsenhausen waren, haut eng éierbar Plaatz, ee bleiwend Denkmol, zu Sachsenhausen an der Gedenkstätte hunn, waren engem ehemolegen Häftling an Member aus der Fräiwëllegekompanie seng Idee, den Här Georges Hess. Hien huet ons 2008 am Alter vun 87 Joer verlooss Wann dir op Sachsenhausen kommt, kënnt dir iech selwer är Gedanke maachen. (Zu Natzweiler war en ähnlecht Schicksal. 11 Lëtzebuerger sinn den 19 Mee 1944 an der Steekaul erschoss ginn.)

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23