Newsletter. Aktuelle Informationen vom Servicebüro FSTJ der Stiftung SPI. Freiwilliges Soziales Trainingsjahr. Schwerpunkt

Größe: px
Ab Seite anzeigen:

Download "Newsletter. Aktuelle Informationen vom Servicebüro FSTJ der Stiftung SPI. Freiwilliges Soziales Trainingsjahr. Schwerpunkt"

Transkript

1 T Nwl Akull Infomaonn vom Svcbüo FSTJ d Sfung SPI Fwllg Sozal Tanngjah Schwpunk Nzwkab al FSTJ-Handlungpnzp Inhal Edoal FSTJ-Pogammpan Impum 2 Bch Koopaon und Vnzung m FSTJ 3 Nzwkab al Lchblck od Slbzwck: üb d Rahmnbdngungn, Möglchkn und Gnzn von Nzwkab am Bpl d Jugndbufhlf 7 FSTJ-Pax QB Jna - Sukuund al konukv Inumn zu übgodnn Suung d FSTJ 12 Da FSTJ al Nzwkpojk n Nubandnbug 13 Da FSTJ-Nzwk n Podam 15 Da FSTJ-Foum n Nodhn-Wfaln 18 FSTJ-Info 19 FSTJ-Kalnd 20 Innadn 21 FSTJ-Achv 21 FSTJ-Sando N o 2003 F S T J Mona Nwl 6/2003

2 E doal Lb Ln, lb L, da Fwllg Sozal Tanngjah (FSTJ) n folgch Modll d ozaln und buflchn Ingaon von bnachlgn Jugndlchn. Im Jah 2002 wud d Pogammzaum b 9/2004 vläng und d Anzahl d Qualfzungbüo vdoppl. Zu Z abn bundw 83 Qualfzungbüo. D duch da Svcbüo FSTJ d Sfung SPI al "Splmach" n und mod Vnzung d FSTJ-Qualfzungbüo auf Bundbn ha ch al nnvoll wn. Duch d Ewung und Vlängung d Pogamm gwnn d gonal Vnzung alldng auch zunhmnd an Bduung. S w ch al gu Unüzung b lokaln und gonaln Poblmn. Schwpunkhma d vn FSTJ-Nwl d Nzwkab al FSTJ- Handlungpnzp. D wnchaflch Fachbag von Hk Fö (DJI) und Bna Schäf (Svcbüo FSTJ, Sfung SPI) bfa ch nghnd m d "Koopaon und Vnzung m FSTJ". Daan anchlßnd gb Nadn Fö (m.v. Manz) n hm Akl "Nzwkab al Lchblck od Slbzwck" am Bpl d Jugndbufhlf n Enfühung üb d Rahmnbdngungn, Möglchkn und Gnzn d Nzwkab. Egänz wdn d wnchaflchn Fachbäg duch Paxbch zu Nzwkab d FSTJ-Qualfzungbüo n Jna, Podam, Nubandnbug und Nodhn-Wfaln. D Qualfzungbüo nd bm Nzwkaufbau unchdlch Wg ggangn. Dnnoch wd b alln Paxbchn dulch, wlch Auwkungn d Rahmnbdngungn vo O auf d Vnzung d Pojkblgn und auf dn bhgn Vlauf d Pojk han. D FSTJ-Nwl chn n d Rgl nmal m Quaal. E bch zuammnfand üb Efahungn, Egbn und Gu-Pax-Anäz m FSTJ. Daüb hnau b d FSTJ-Nwl n Foum fü Ih Bäg zu Födung d buflchn und ozaln Ingaon bnachlg jung Mnchn. Da FSTJ-Nwl-Tlgamm nfom S p Mal n küzn Abändn üb nu Bäg auf d FSTJ- Hompag Da Tlgamm häl S üb akull FSTJ-Enwcklungn, wchg Tmn und nan Nw und um da Thma Bnachlgnfödung auf dm Laufndn. In d Rubk "Achv" d FSTJ-Nwl fndn S Hnw auf do bgll Fachbäg, Dokumnaonn und Bch. M fundlchn Güßn Pa Dnklack fü da Svcbüo FSTJ (Haugbn) Wa da FSTJ? Zl d Fwllgn Sozaln Tanngjah al n Akvä m Rahmn d E&C-Pogamm d Bundgung, üb nn bond ndchwllgn Anaz und n fwllg, nch gmand Engagmn bnachlgn Jugndlchn nach Bndgung d Vollzchulpflch buflch und ozal Schlülqualfkaonn fü dn nachhalgn Zugang zu Aubldung und Buf zu vmln. E olln vo allm jung Mnchn angpochn wdn, d von andn Pogammn d Bnachlgnfödung nch ch wdn und dn Übgang von d Schul n dn Buf ohn bglnd Unüzung nch chaffn. Da ch d Zlgupp aufgund ozal Sggaon n bnachlgn Sadln konzn, wudn zu adlngn und lbnaumnahn Umzung "Lokal Qualfzungbüo" n üb 88 Quan abl, d h m Rahmn d Bund-Länd-Vnbaung "D Sozal Sad" al Sadl m bondm Enuungbdaf gföd wdn. Duch bplhaf lokal Koopaon von Abam, Kommun, Jugndhlf und andn öffnlchn und fn Tägn ow duch Mwkung an d Quanwcklung oll n Roucnbündlung fü d Zlgupp ch wdn. D Sfung SPI n Bln vom Bundjugndmnum al bundznal Svcbüo FSTJ m d Umzung d Pogamm baufag. E koop m dm ISS Fankfu am Man (pogammnn Qualfzung) und dm DJI (wnchaflch Bglung). FSTJ-Pogammpan Da FSTJ wd duch mh Pogammpan gagn, fnanz und umgz: Auf Bundbn: Aufaggb und fachpolch Suung: Bundmnum fü Faml, Snon, Faun und Jugnd (BMFSFJ) Kofnanzung: Euopäch Sozalfond d Euopächn Gmnchaf (ESF) Kofnanzung und Mgalung: Bundanal fü Ab Pogammduchfühung: Sfung SPI, Bln Pogammnn Qualfzung: ISS - Fankfu am Man Wnchaflch Bglung: Duch Jugndnu.V. Rgonal Abll Lpzg Auf lokal Ebn Kofnanzung und Unüzung: D Kommunn D Abäm vo O Haugbn: Sfung SPI Svcbüo FSTJ Nazahkch Bln Fon: Fax: Mal: vcbuo@fj.d Echnungw: 4 x jählch W Infomaonn zum FSTJ Konf Abonnmn Nwl-Bäg Abduck b Angab d Qull f, Blgxmpla bn Fachbäg, Vanalunghnw, Lkommna b an d Rdakon Kn Hafung fü unvlang ngch Manukp I m p u m Nwl 6/2003 F S T J 2

3 Koopaon und Vnzung m FSTJ Hk Fö, DJI / Bna Schäf, Svcbüo FSTJ, Sfung SPI Enlung Fachbag Zlzung d Bundmodllpogamm FSTJ, bnachlg Jugndlch n E&C-Gbn ozal zu ngn und buflch zu qualfzn. In 83 Qualfzungbüo wdn dz bundw Jugndlch po Jah f gmach fü d Bufaubldung od dn Abmak. Ung, da ohn Koopaon auf unchdlchn Ebnn kaum noch n qualav hochwg ozal Ab m In bnachlg Jugndlch gwähl wdn kann. Koopaon und Nzwkab nd nzwchn kn nun Thmn n d Jugndozalab mh, ondn wdn M d achzg Jah n d Fachöffnlchk dku und pakch umgz. Fü da FSTJ wd au d Eknnn hau b m Konzp n hoh Maß an koopav Zuammnab auf unchdlchn Ebnn gfod. Um d Zl d FSTJ zu chn und d Jugndlchn duch ndvdull Födung n Ab od Aubldung unzubngn, n ng Vzahnung m andn Tägn, ab auch m zahlchn Inuonn vo O nowndg. D füh auf vchdnn nuonlln und äumlchn Ebnn zu Koopaonbzhungn, gmnamn Pojkn und Nzwkn. En wnlch und vobldlch Sch n Rchung Koopaon wud b b d Enwcklung und Implmnung d Konzp gmach. D Bundanal fü Ab und da Bundmnum fü Faml, Snon, Faun und Jugnd habn n gmnam Pogamm nwckl und unüzn und födn d 4 Jahn n ng Koopaon. D Umzung d FSTJ folg auchlßlch n Födgbn d Bundmodllpogamm "D Sozal Sad" d Bundmnum fü Vkh, Bau- und Wohnungwn. Hm wd d polchn Fodung nach d Vknüpfung von Roucn auf Bundbn Rchnung gagn. Konllaonn d Zuammnab m FSTJ Nch jd Zuammnab, auch wnn langfg anglg, kann al Nzwk bzchn wdn. D Bgff "Nzwk" bzchn n Sozalym n nm bmmn Polkfld, da da Zuammnwkn d unchdlchn xkuvn, lglavn und gllchaflchn Inuonn und Guppn b d Enhung und Duchfühung n bmmn Polk umfa." (Wndhoff- H 1987: 25) Dab n d Aku d Babung und Löung n gmnamn Handlungpoblm, da au unchdlchn, jdoch wchlg abhänggn Inn babn. Nzwk nd dmzufolg kn Slbzwck, ondn bn Sukun, d möglchn, konk Zl und Abchn zu vfolgn (vgl. Maynz 1993). B c h Räumlch Bundw Rgonal Lokal Inuonll Vchdn Dn n vchdn Tägchaf F Täg, AA und JA und polch Enchdungäg ffn ch auf d Fachagung 1 mal jählch Infomaon all Inn duch hompag und nwl H wä n Zuammnab zwchn dn Abämn und Sädn dnkba, ab bh nch folg. Zuammnab d Täg/QB m Abam. Jugndam und andn Inuonn vo O Glch Dn n vchdn Tägchaf V all Büo auf dn Koodnaonffn Büo vnz nach Bundländn/ Rgonn z.t. Duchfühung d FSTJ n Koopaon mh Täg Vchdn Dn n glch Tägchaf Nuzung d gam Angbo n Täg fü da FSTJ Glch Dn n glch Tägchaf Göß, bundw akv Täg vnzn h Büo auf Bundbn (z.b. Innaonal Bund) Eng Täg habn n lav ng äumlch Näh n zw QB ngch. D abn ng zuammn. Abb. 1: Infomaonauauch, Koopaon und Vnzung m Bundmodllpogamm FSTJ Nwl 6/2003 F S T J 3

4 E gh h alo um nuonal Fomn von Zuammnab, d Koopaonbchaf ow d Bllung von Roucn voauzn. Engn Qualfzungbüo glungn, ch n b bhnd lokal od gonal Nzwk zu ngn. D Goßl d Akvän zu Zuammnab n dn Sadln, auf lokal Ebn bzw. übgfnd auf Ländbn bh jdoch un dm Schwo Koopaon zu dfnn. Im Unchd zum Nzwk nd d Koopaonn h kuzfg od umfan nch all lvann Pan. D Enwcklung von abln Nzwkn fod nbn nm gmnamn Zl und Roucn daüb hnau auch Z, um ch zu nwckln und zu abln. Im FSTJ fnd n zunhmnd Vnzung a und ng Koopaonn nd auf dm bn Wg ch al Nzwk zu nalln. Da Fwllg Sozal Tanngjah konzponll o anglg, da ch Koopaon und Vnzung auf d äumlchn Ebnn abl: Nbn d Möglchk d vljählchn Fachauauch wdn auch d nun Mdn äk zu fachlchn Kommunkaon gnuz, ndm z. B. da vom SPI ngch Dkuonfoum m Inn mh und mh Innn fnd und d Nwl n kuzn Abändn Efahungbch au dn nzlnn Pojkn vöffnlch. Som fü n konan Möglchk d Infomaongwnn und -auauch gog. In FSTJ-pzfchn Fobldungn fü d Mab/nnn d QB wdn Maaln und Handchungn zu Qualänwcklung all Büo ab (z. B. Födplanung, Kompnzfllungvfahn). Daüb hnau b da Svcbüo FSTJ n d Fachagung, zu d nmal jählch all V d blgn Ab- und Jugndäm und d n Fachöffnlchk bundw ngladn wdn, n Foum fü dn Auauch. E föd dam auch d Vnzung d lokaln V d Äm auf Bundbn bno w dn Konak m d do vnn polchn Ebn d Pogamm. B c h bundw gonal (Bundland/Rgon) lokal (Sadl) Zuäzlch lan ch vchdn nuonll Ebnn unchdn (nach AKAK Hamln 2003)(h Abb. 1): unchdlch Dn n vchdn Tägchaf glch Dn n vchdn Tägchaf Vnzung vchdn Dn n glch Tägchaf glch Dn n glch Tägchaf Koopaon und Vnzung auf Bundbn Bundw wd d Vnzung m Aufag d BMFSFJ vom Svcbüo FSTJ d Sfung SPI n und ogan. Zl d bundwn Vnzung d FSTJ Büo nd d Infomaonvmlung, d Efahungauauch und d Qualänwcklung fü da gam Pogamm und d nzlnn Büo. Da Svcbüo ha bzüglch d Bundbn d Funkon d Koodnao od Splmach nn (vgl. Schulnbug, 2002). D bundw Koopaon folg n Ln üb d Koodnaonffn, d hmach augch und löungon nd. S fndn vljählch m Vn all Qualfzungbüo afndn. Mlwl nd 88 Büo, d zu dn Tffn kommn. Am lzn Koodnaonffn habn ca. 120 Mab/nnn au alln Bundländn lgnommn. Koopaon und Vnzung auf gonal Ebn D näch Ebn, d m Egbn d bundwn Koodnaonffn nandn, nd d gonaln Pojkkoopaonn, d n d Zwchnz n fa alln Bundländn gb. Exmplach n h d Vbünd Nodhn-Wfaln und Hn gnann, d h chnll d Vol n olchn Zuammnab kannn. Auf d Ebn ffn ch Mab/nnn au dn Qualfzungbüo n nm fglgn Rhyhmu und nwckln Löunganäz, d auf d Pojkbn alln chwg zu aln wän. Duch d gonaln Koopaonn lan ch w Syngffk zln und Poblm chnll bwälgn al d auf d Bundbn möglch. D A von Efahungauauch und Pojknwcklung wd auch gnuz, um Thmn vozubn bzw. zu zn, d auf dn bundwn Koodnaonffn aufggffn wdn olln. Danbn bn auch d Möglchk, an Fagllungn konzn w zu abn, d wähnd d Koodnaonffn nch abchlßnd bhandl wdn konnn. Egbn au dn gonaln Koopaonvbündn flßn dann auch bundw n, Pojk and Rgonn könnn davon pofn, ab auch kch flkn. D bföd d Ab all Pojk m Modllpogamm und ch dn konnulch Wnwcklung. D gonal Vnzung d FSTJ-Büo gwnn m Hnblck auf n möglch Rglfnanzung zunhmnd an Bduung. S wd duch d Auwung d Pogamm um w 49 Büo lch, da dam n höh äumlch Dch ggbn. Bm lzn Koodnaonffn (bundw) wud dhalb vom Svcbüo FSTJ angg, d gonal Vnzung äk zu focn. In nach äumlchn Kn zuammngzn Abguppn wudn Nwl 6/2003 F S T J 4

5 Zl und Fomn d Koopaon auf gonal Ebn dku und vbndlch Vabdungn fü d w Zuammnab goffn. B bhnd Nzwk nuzn d Z, um an konkn Fagllungn h Ab fozuzn. Koopaon und Vnzung auf lokal Ebn En d Ebn, d m FSTJ bno konzponll voaugz wd, d ozalaumbzogn Vnzung vo O. Da FSTJ gbundn an augwn Sadl d "Sozaln Sad". D Täg d Qualfzungbüo wudn b n d Anagpha hnchlch h Konak und Koopaonn vo O n dn Sadln augwähl. Daüb hnau fod d Fnanzung d FSTJ n ng Zuammnab zwchn dm Jugnd- und Abam, da d Kommun nn 10 %-gn Anl fnanz. Vnzung vo O auch m d lokaln Wchaf fodlch, da nu o d Jugndlchn n Chanc haln, Pakka, und pä auch Aubldunglln zu haln. D fallbzogn Ab m dn Jugndlchn und d Anpuch n h ndvdull augchn Födung fod n ng Zuammnab m Baungnchungn und andn Inuonn (z. B. Dogn- od Schuldnbaung, Gch). En wnlch Bandl d Vnzungab n dn Sadln bh n d Enbzhung d angdln Unnhmn. Üb d Zuammnab m FSTJ könnn owohl unnand, al auch m dn ozaln Enchungn m Sadl n Auauch und Zuammnab gl wdn. Bach man d Enwcklung d Koopaonukun m FSTJ, o wd dulch, da n hoh pov Dynamk hch. E wudn vl nu Koopaonpan gwonnn, d füh wng m Blckpunk d In andn. Koopaonukun wudn angpa und vbndlch fgchbn. In ngn Fälln wudn Koopaonpan auch gwchl od Koopaonn bnd. Nvauunchd nhn m Vglch d nzlnn Sando daduch, da d Qualfzungbüo von Tägn m langjähg Pänz m Sadl bzw. auf kommunal Ebn auf and Voauzungn aufbaun konnn al kln bzw. m Fld d Jugndbufhlf od m Sadl lav nu Täg. E zg ch jdoch chnll, da ohn umfand Koopaon d Komplxä d Anfodungn m Pogamm FSTJ ga nch Rchnung gagn wdn kann. Koopaonn xn owohl m dn dk blgn Inuonn w Abam, Unnhmn und Jugndam al auch m vchdnn fn Tägn d Jugndab, Bldungägn, Kammn ow dm Quamanagmn und fn Sadlnavn. D nd vo allm Koopaonn, d auf d Sadlbzw. d kommunaln Ebn angdl nd und dn Qualä und Innä dk Auwkungn auf d Ab m dn Tlnhm/nnn habn. Al Bpl h d Übchn d Enbung d Büo n d lokaln Koopaonn n Jna bzw. vohandn Nzwkukun n Domund. Abbldung 2: Enbung d Büo LoFT n d Koopaonukun n Jna Abbldung 3: Enbung d Büo JobTan n vohandn Nzwkukun n Domund Ppkvn n d Zuammnab Im FSTJ x auf Bundbn n von obn' vodn Koopaon, d duch d Koodnaonffn zunäch fomal gz wud. Sh chnll nwckl ch daau n ankann und vbndlch gnuz Koopaonmöglchk. Paalll nwckl ch al n Folg d Pogammvogabn n Koopaon von unn', d ch nzwchn gonal und lokal abl ha. D Koopaonukun, w h nu kuz nachgzchn wudn, gfn unmlba nnand und ogn dafü, d Ab n dn Pojkn m dn Jugndlchn zu vbn, nnovav Anäz und ognll Poblmlöungn zu nwckln und m Hlf d Pan vo O auch umzuzn. Dab ha da FSTJ ch noch nch all Möglchkn augchöpf. D bhg Enwcklung und d Efolg, d m Modllpogamm zu vzchnn nd, zgn, da d Syngffk d Koopaon dn höhn Aufwand d Enwcklung und Ehalung d Sukun chfgn. Solln d Koopaonukun zu wklchn Nzwkn wdn, d auch nach d Modllpha Band habn, bdng d n nuonll abgch Fom und n agch Auchung ow d Enbndung and (auch polch) Pan auf gonal bzw. Ländbn. D Übgäng zwchn dn vchdnn Fomn d Zuammnab nd n Abhänggk von d Zlzung und d Dau d jwlgn Vohabn flßnd. Taächlch häufg o, da Nzwk au klnn, konkn Pojkn nhn. Au d Zuammnab zwchn Abam, Jugndam, Enazlln und FSTJ-Büo zu Ingaon n/n Jugndlchn auf dm Abmak kann n Nzwk nhn, da ggn Jugndlchn m Sadl gnll n Nz anzubn, da chnll und flxbl auf d Efodn d Suaon agn kann. D gchaffnn Sukun könnn auf lokal Ebn gnuz wdn, um künfg auch üb da FSTJ hnau Handlungplafomn fü n folgch Ab n d Jugndhlf und Jugndbufhlf vo O zu n. D Koopaonbdngungn auf gonal und auf Bundbn nd, w ch b b d Audhnung d Pogamm gzg ha, ggn m Fall n Rglfnanzung fü Nung Onung und Qualfzung zu bn. B c h Nwl 6/2003 F S T J 5

6 B Vwnd und wfühnd Lau AKAK Hamln (2003): hp:// zung/ufn/vnzungufn.hm Maynz, R. (1993): Polcy-Nzwk und d Logk von Vhandlungymn, n: Hé, A. (Hg.): Polcy Analy. Kk und Nuonung, Opladn. Schulnbug, K. (2002): Vnzn ohn ch zu vhddn, -Nzwkpofl und Qualäandad, n: Nzwkbldung m Qua, Konfnz d Quamanag, &c, Sfung SPI Wndhoff-Hé, A. (1987): Polcy-Analy. En Enfühung, Fankfu am Man. c h Nwl 6/2003 F S T J 6

7 Fachbag Nzwkab al Lchblck od Slbzwck: üb d Rahmnbdngungn, Möglchkn und Gnzn von Nzwkab am Bpl d Jugndbufhlf Nzwk al Bgff Nadn Fö D Bgff Nzwk, Koopaon und Koodnaon kun längm n d ozalpolchn Landchaf, wdn allzuof al Hlml fü nowndg Umukuungn dku und nzwchn nch nu von polch S nflaonä ngfod. Dab bmm n zumnd nfomll, naülch Koopaon und Koodnaon üb admnav Gnzn und Tägbndungn hnwg b dn Aballag d allmn. M dm Tmnu d Nzwk wd hnggn auf n äk nuonal, agch angl Zuammnab vchdn Pan abghobn, o dfnn Bnnwz/Säng (2001, S. 78): "En Nzwk `umfa da Zuammnwkn d unchdlchn, xkuvn, lglavn und gllchaflchn Inuonn und Guppn b d Enhung und Duchfühung n bmmn Polk. " Nzwkab m Konx ozal Ab Indn Nzwkab gad m Konx Sozal Ab kn Novum. B Anfang d 80 Jah bldn ch fü dn Bch d Jugndbufhlf Vbundym zwchn Jugndämn und fn Tägn, d n hoch pol Fom von d Fachwl unüz wudn; m d Spzalung zlguppnpzfch Maßnahmn n d Abvwalung wud d Jugndhlf n d Fozung jdoch auf hn ognä pädagogchn Aufag zuückgwofn. Blbn w fü d Aufühungn xmplach bm Konx d Jugndbufhlf: W d Schnll zwchn ozal-, bldung- und abmakpolch vanwolchn Inanzn auf kommunal Ebn auzumachn und al Nzwk abzubldn? Wlch Chancn und Poblmakn zgn ch? Zunäch n Skzz d Auganguaon: Bnachlg Jugndlch, d dn Übgang n Aubldung und Buf nch gnändg bwälgn, nd n all Rgl auf d Buung von Jugndam, Abam und Sozalam angwn. D Inuonn nd d nchdndn gzlchn Vanwolchn fü d jungn Mnchn ohn Ab ow d Aufag- und Gldgb d Maßnahmn fü d Jugndlchn. D Blck auf h gzlchn Vpflchungn mach offnkundg, w vag, glchlaund und dv aulgba d Abchwpunk d Inuonn nd: Nch nu o blb d Knnn üb d Akvän d j andn dffu, da d Maßnahmn jd Inuon auonom gplan und ngz wdn, ondn d Väulung d Abukun n d Jugndbufhlf wd ngam Vochub gl, n hn bhgn Fnanzungmodalän zu vhan. D Ppkv auf dn lokaln Aubldungmak und n Bdaf blb wghnd augblnd. B c h Nwl 6/2003 F S T J 7

8 Koopnd nuonnübgfnd Zuammnab Wlch Vol n zu ag, wnn d vohchnd Väulung übwundn wd? D kann duch dn Vglch n nuonnonn m nm koopaononn Konzp vanchaulch wdn (Bnnwz 2000, S. 8ff; h nachfolgnd Gafk). Roucn nbngn, komplmnä m dn andn Blgn abmmn und pagnau m Snn d Jugndlchn anbn. D w vb Pax, da Konzp ndvdull angoßn wdn, ohn b bhnd, möglchw anchlufähg Pojk zu bückchgn, kann duch gmnam nwckl Födkn abglö wdn: Nu auf dm Wg lzlch dn all bklagn Maßnahmnkan von Jugndlchn nggnzuwkn. B c h Im Ggnaz zu konkunn Abagn Nzwkab nowndg auf ggng Vaun angwn, da d Abamophä lmna päg. Duch n Vändgung üb d Schnlln und Quchnzl, d ch n dn jwlgn Abbchn d blgn Aku aufun, wd n Fundamn fü n koopnd nuonnübgfnd Zuammnab glg. Dab wd d gn nuonll Handlungauonom zumnd lw zuückgll: M dm Aufbchn a koal Gnzn auf dm lokaln Aubldungmak wd n flxbln ndzplnän Abkulu d Wg gbn. D ol Planung von Maßnahmn, d noch mm fü vl Abäm und Kommunn ypch, kann duch ggng Infomaon und Planungabmmung übwundn wdn - o wd n ganzhlch Födung d Jugndlchn alba. Sa umfangch Infomaonbmühungn üb d Anngungn D und lzlch doch h Mumaßungn daüb, wlch Fld d bzn wdn, wd d gn Ab n d gmnam Konzpnwcklung nv. Jd Aku kann o n ndvdulln Kompnzn und Duch Koopaon wd dn Akun möglch, Aufgabn anzughn, b dnn nzln Ro ach an h Gnzn oßn wüdn: D Schwächn d lokaln Aubldungmak könnn m Hlf d Bündlung d vohandnn Roucn all gmnam analy und d Vanwoung nch mh abggbn wdn. Nch zulz b d Bündlung von Födmln, d n Rkovlung möglch mach, d Chanc, auch m xpmnlln Pojkn nu Fld zu chlßn. Nwl 6/2003 F S T J 8

9 Inung lokal Nzwk B zu aächlchn Ralung d povn Folgn duch Koopaonn nd hblch Hüdn n dn Kommunn zu nhmn. Gad wl d Bgff Koopaon und Nzwk - w dffu auch anmun - zum äglchn Vokabula n Bhödn und Inuonn ghön, un ch m Fld bhalch Wdänd auf. In dn vgangnn Jahn nd zahlch Gmn und Abk m auf dn n Blck ähnlchn Abchn nbufn wodn. Vo wlchn Schwgkn d Inung und Umzung lokal Nzwk m Bch d lokaln Aubldungpolk hn, oll m folgndn daglg wdn (vgl. Bnnwz/Säng 2001). Dab wdn d Fakonypn dffnz: 1) Subjkv Fakon, d ch au d ndvdulln Pönlchk d nzlnn gbn; 2) Subjkv Fakon, d auf d Funkon nnhalb d Oganaon kun, n d n Pon nvolv ; 3) Sukull Fakon d Oganaon lb. D Enodnung d Fakon dab m Blck auf d Üb chlchk und Analyk dalych folg, vo allm d Fakon En und Zw mögn ch al üblappn. D Inung von Nzwkn bdaf unabdngba n bhzn Engagmn mndn n d Blgn. En fhlnd od nu ngchänk Inav n d maßgblchn Günd fü n Aublbn von Nzwkab, d ng m dn übgn aufgfühn Apkn vbundn. D könnn dn Anpon fü n koopav Voghn b m Km ckn: Fhlnd Phana üb d Ppkvn, dn Snn und d Funkon, d Koopaonn zu öffnn n d Lag nd; Pönlch Unchhn üb möglch Vändungn fü d gnn Ababläuf; D Bfüchung, d gn Handlungauonom nzubüßn. D Amophä zwchn dn Akun ofmal duch Maun und Voul gpäg, d auch au d Unknnn d nhallchn Abchwpunk d andn B c h uln. H bdaf d pönlchn Übwndung d Klch, um offn und b dn andn Akun ggnübzun. Nch zulz nd vl Bchäfg aufgund d ngn Ponalchlül da augla, da chw vollba chn, w Vpflchungn nzughn. Häufg h zunäch d ndvdull Efolgonung d Aku od d fü d gn Oganaon m Znum d Voghn d Inaon: Da Zuammnpl all Blgn m Fld, da d Ingaon bnachlg Jugndlch duch komplmnä Abmmung voanbn könn, blb außn vo. D Blgn habn aufgund vchdn buflch Sozalaonn nch nu dffn Poblmwahnhmungn, ondn hn danbn un kommunalpolchm Duck, Efolg möglch Nwl 6/2003 F S T J 9

10 znah vozuwn. Au unchdlchn Zlvollungn könnn ggng Schuldzuwungn, Kompnzgkn und Konkunzdnkn uln und o dmnn zuvod Rogomn dn Aballag. M dm Vw auf d gzlch fglg Nachanggk gfn Unzuändgkkläungn Raum und hn n Zuammnab nggn. Ban fü Koopaonn Auf ukull Ebn lokal n Kulu d Nbnnand unchdlch agnd Bhödn gwachn, d j gn Zuändgkbch bhaupn bzw. ch von andn nchdn abgnzn. Fhlnd fnanzll Roucn und zlch Kapazän wdn bno al Ban fü Koopaonn angfüh w d Rückgff auf dn Danchuz. W Poblm uln au d Rglungdch und Rkvä d Maßnahmnbwllgung d SGB III, d ofmal nch dm Bdaf d lokaln Aubldungmak angpa wdn kann und ngam n mav Planungunchh nach ch zh. Wdum uln au dn unchdlchn Pofonn d Mab n Jugndam, Sozalam od Abam pzfch Ppkvn auf d zu lnd Ab, d häufg duch dn gzln Enaz von Modaon komplmnä zuammngfüh wdn könnn. Jd koopav Vohabn ha umo chw und chn zuwln auchlo, wnn nch kommunal (polch) Spzn al Bfüwo gwonnn wdn könnn. Idalypch Handlungch zum Aufbau von Nzwkn Abchlßnd olln dalypch Handlungch zum Aufbau und zu Konoldung von Nzwkn vogll wdn, d d konuvn Pämn fü n folgch Koopaon bchbn. D dalypch Vlauf wd dab vo dm Hngund pakch Efahungn m d Bldung von Nzwkukun d m.v. nachgzchn. Üb dn gamn Poz d Nzwkbldung und Konoldung hnwg oll auf n chw Voghn gach wdn, wob da Nvau d Zuammnab vo allm m Anfangadum nch zu hoch angz wdn oll. E bduam, Efolglbn zu möglchn und nch duch Fuaonn Pflänzchn d gmnamn Koopaon zu ckn: D polchn Spzn d kommunaln Gbköpchafn pln zu Bgnn n maßgblch Roll: S könnn fü d lokal Aubldungmakpolk n Öffnlchk gwnnn und wchg polch Enchdungpoz - vbundn m Umukuungn n dn Vwalungn - voanbn. D Öffnlchkwkamk ll wähnd d gamn Poz nn wchgn Fako da. Schlßlch oll von Bgnn an nch vchl wdn, da d Inung von Nzwkn d nnv akv Mwkung all Blgn und h Roucn fod. D b bhndn Gmn nd unbdng zu bückchgn, wob nch n möglch b gfäch Spkum an Vn da Zl n oll: En Schlülpon von öffnlchm Enflu oll da In und d Mab n Enchdungäg zunäch au dm Abam, dm Jugndam, dm Sozalam ow Kommunalpolk (z.b. Sozaldznnn, Fakonvoznd d Pan) gwnnn. D Anzahl d TlnhmInnn ow d gmnam gckn Zl olln übchauba blbn, um d Gfah lähmnd Enchdungpoz zu nghn. D Schlülpon al Inao oll dab - unabhängg von dn gzlchn Fodungn - fü Koopaon und h Enwcklungppkvn zu bgn wn, um m goß Bhalchk und Gduld d TlnhmInnn üb Lppnbknnn hnau zu vpflchn. Fü d Vändgung üb n gmnam Poblmbwun n hoh Maß an Übzugungab zu ln: E aam, zu nm fühn Zpunk n unabhängg Modaon nzubzhn, d nbn fachlchn Impuln d Zlonung übpüf und mdav Konflk babn kann. Nach nm n Infomaonauauch ow d Bnnnung f Anpchpan n dn Ämn olln m d Idnfzung d gmnamn Inn Vbndlchkn gchaffn wdn: D Bldung n agchn Nzwk al Gamuung d lokaln Aubldungmakpolk. Aufgab d agchn Nzwk, d Koopaonmöglchkn ow h Inhal auzulon und n Fom n Konak fzuchbn. D gchh auf d Gundlag n Analy d lokaln Angbo und d Nachfag (z.b. Abmakmonong). Fü d Analy ow d gnau Unuchung d lokaln Poblm d Auwung d Nzwk um n opav Ebn nchdnd: VInnn von Kammn, Innungn, Kchn, allgmn- und bufbldndn Schuln, Unnhmn, Gwkchafn und Wohlfahvbändn, fn und öffnlchn Tägn u.a. vfügn üb gnau Infomaonn üb d Poblmlagn, Kompnzn und Kapazän d lokaln Aku. B c h T Nwl 6/

11 In Fom von Tagungn olln d Blgn d agchn und opavn Ebn n abgmm lokal Enwcklungkonzp vabchdn, da chlßlch von dn agchn Pann lokal mplmn und üb d Vgab von Aufägn wd an d Bldung- und Maßnahmnäg zuück ggbn wd. D wnchaflch Bglung n möglch nualn unvän od fn Fochungnu oll fü n pozbglnd Evaluaon ogn und mm wd n Modfzung d Enwcklungkonzp möglchn. Vwnd und wfühnd Lau Bnnwz, Hko/ SÄNGER, Ralf (2001): Von d La zu Lu an d Zuammnab - Hand lungmpfhlungn zum Aufbau von Nzwkn ggn Jugndablogk. In: INBAS (Hg.): Pojk INKA II - Koopaon, lokal und gonal Nzwk zu o zaln und buflchn Ingaon Jugndlch. Akull Bäg au Buf und Pax, 2001 Bnnwz, Hko (2000): Vochläg fü n lokal Aubldungmakpolk. In: Mnum fü Ab, Sozal und Gundh (Hg.): Bch au d Abmakfochung N.4, Spmb 2000 B c h T Nwl 6/

12 FSTJ-Konk Nzwkab Bch au d Pax QB Jna - Sukuund al konukv Inumn zu übgodnn Suung d FSTJ P a x Chaakch fü da Jna QB "LoFT" d bmknw gu Zuammnab nnhalb d Sukuund. D monalchn Tffn m d zuändgn Bufban, d Mabn d Jugndbufhlf und dm Fachbchl d Jugndozalab (Jugndam Jna) habn ch al konukv Inumn zu übgodnn Suung d FSTJ haukall. M d Hlf habn d Mab/nnn d FSTJ d Möglchk, auf längfg Zl (Vobung nzln Tlnhm/nnn fü lvan Anchlumaßnahmn) hnzuabn, konnulch auf d Enwcklungndnzn d aufmkam zu machn und akv Enflu auf d ndvdull nnvoll Bufwgplanung d Jugndlchn zu nhmn. En Bpl: Nachbuung d FSTJ-Tlnhm/nnn m Jah 2001 Fü dn Anchlu an da FSTJ wudn gmnam m dn Jugndlchn und d Bufbaung d Abam Jna ndvdull pand Bchäfgungmöglchkn (z.b. übbblch Aubldung zu Vkaufkaf und zu Büokauffau, BVJ, Wka fü Bhnd, Zvldn, Ezhungulaub) guch und duch da Qualfzungbüo Jna ogan. Da all d Tägkn d Mona nach dm FSTJ bgannn, klä ch da Abam Jna b, dn Jugndlchn, d noch d Bufchulpflch unlagn, n 3-monag Nachbuung m Anchlu an da FSTJ anzubn. Konak: Fwllg Sozal Tanngjah Qualfzungbüo "LoFT" Wn-Slnbnd-S Jna Tl.: Fax: Mal: lof.uag@gmx.d T Nwl 6/

13 Da FSTJ al Nzwkpojk n Nubandnbug Mak Rab / Ank Schlü In Nubandnbug a da FSTJ-Pojk m Augu 2000 m 25 Jugndlchn m Al zwchn 16 und 25 Jahn. D Jugndlchn galn al pav und baungunwllg. Vl von hnn han knn Schulabchlu und goß Poblm, w Schuldn, Dlnqunz, Dogn od n Bzug auf h Wohnunguaon. S galn al dmov und han b bachlch "Maßnahmkan" hn ch. Zlgupp d FSTJ n Nubandnbug Schulvwg Abbch au abmakbzognn Maßnahmn Auländch Jugndlch und jung Audl m Dfzn Bnachlg Jugndlch Schulabbch, d nch mh d Vollzchulpflch unlgn Jugndlch ohn Bufabchlu Saßnknd und and nch fa Jugndlch d Efahungn d Enaz n dn Bbn bzw. Vnn. Koopaonn üb da FSTJ-Pojk Täg d FSTJ-Pojk d Aubldunggmnchaf Nubandnbug.V. (ABG). D ABG wdm ch m goßm Umfang d Eaubldung von Jugndlchn n d Bnachlgnfödung und um alnav Fomn d buflchn Eaubldung (Sondpogamm). Sondpogamm Auf d Gundlag d vom Bund und dn nun Ländn vnban Sondpogammn födn d EU, d Bund und da Land Mcklnbug - Vopommn 1996 zuäzlch Aubldungpläz n bbnahn Kapazän und n chulch Vollaubldung. D ABG al 1996 d Aubldungpogamm fü dn Bch bbnah Aubldung m Aufag d Indu- und Handlkamm zu Nubandnbug. Im Rahmn d Aufgab folg d Auwahl und Enllung d Auzubldndn ow d chnch- oganaoch und fnanzll Abwcklung d Pogamm. Im Rahmn d FSTJ-Pojk ab d ABG m zahlchn Akun au Nubandnbug zuammn, w da nachfolgnd Schaubld vdulch. P a x Da FSTJ ch ch an Jugndlch, d ch angbonn Baungn und Hlfn blang nzogn habn. Bnachlg Jugndlch und m bondn Schulabbchn, d nch mh d Vollzchulpflch unlgn und nach d Schul kn Aubldung od Bchäfgung nachghn, ow Jugndlch ohn Bufabchlu olln duch ndvdull Baungangbo n d Lag vz wdn, d vohandn Möglchk d FSTJ gzl zu nuzn, um fü ch n nu buflch Ppkv zu nwckln. Angbo m FSTJ n Nubandnbug D Tlnhmndn... abn n gmnnüzgn Inavn ammln Abfahungn n Bbn ann ozal und buflch Schlülqualfkaonn wdn fü Qualfzungn mov, d von dn Jugndlchn hoch bw wdn und auf dm Abmak gfag nd Da Baung- und Bglungangbo oll d Lück zwchn Schul und Abwl aufülln hlfn. Anazpunk nd Smna und Enzlfallhlfn zu Bufonung, dn Zl, d Aunandzung m d gnn Lbnplanung zum Thma zu machn. Wähnd d Dau d FSTJ fndn 25 Smnaag a. In dn Smnan olln Bufwünch nwckl und dku wdn n Bzug auf d gnn Fähgkn und Fgkn und üb Abo fü d Jugndlchn d Sad Nubandnbug. M d Sadvwalung wdn Enazlln und Pojkab koodn und ogan, z.b. m Sadachv, m Spoam od b dn Sadwkn. In Koopaon wdn Vanalungn duchgfüh und n b Öffnlchkab bbn. Zum Fnanzung-Nzwk ghön da Sozalam und da Abam, d ng m d ABG zuammnabn. Da Sozalam unüz d ABG nch nu b d Fnanzung d FSTJ, ondn blg ch auch b d Gwnnung d Tlnhmnnn und Tlnhm. Üb d Volkhochchul und da Lnudo könnn d PojklnhmInnn hn Schulabchlu nachholn, ch T Nwl 6/

14 w Qualfkaonn abn, z.b. m Rhok- Ku od Föd- und Süzunch haln. Koopaonn m 44 Bbn Angbo Abfld Bufonung Sanung, Baugwb Abpobung Günanlagn Pakka Büo, Mdn, Wbung Qualfzung Pflgdn, Hauwchaf Bchgungn Fahad/KFZ, Kudn Haum Kndbuung Gaonom, Hol Vkauf, Lag Tpflg, Taz Compu, Vchung Komk, Fu Bb, n dnn d TlnhmInnn npchnd h Inn ngz wdn könnn, wdn n Zuammnab m dn Mabn d lokaln Qualfzungbüo (LQB) guch. Ingam ab d ABG m 44 Bbn n d Rgon Nubandnbug zuammn. D Jugndlchn wdn nach Abpach m dm jwlgn Bb ng. D Enazo ch ch nach dn Wünchn d Tlnhmndn. Paxfld nd un andm: Kndgän, Handwkbb, Dnlungunnhmn, Vn und Vbänd. In Pakka haln d Jugndlchn d Chanc, ozal w auch buflch Schlülqualfkaonn zu nwckln und bufpakch Efahungn zu ammln. Daüb hnau könnn d Jugndlchn n gmnnüzgn Inavn d Sad Nubandnbug abn. Akonn nd z.b. Aubung von Koopaonn m 24 Vnn und Vbändn Wa? W? Tlnhmgwnnung Vanalungn, mobl Jugndab Öffnlchkab Pänaonn, Vanalungn Bufonung, Sanung, Mdnwka, Pakka, Günanlagn, Splanlagn, Abpobung Spoanlagn, Jugndclub, Thm, Dakon, Rado, Büo Qualfzung Vdowokhop, Inn Spoanlagn, Enümplung von Gaagn und Wohnungn, Splplazpflg, Enhlf, Umzughlf, Rpaauabn (Fahäd), Wgbau, Ababn, Malabn und d Mwkung b d Ellung von Innn n Spovn. Exn Tan bn Bwbung-, Kommunkaon- und Tlfonanng an. Im Rahmn d Oudoo-Tanng wdn z.b. Kanuoun m dn Jugndlchn ogan und duchgfüh. D Jugndlchn nd an alln Planung- und Abchn blg. Daüb oll ch fü dn Jugndlchn n zunhmnd Idnfkaon m dm Pojk und dm Sadl nwckln. In d Pha d "dk Dah" zwchn dn Pojkmabn und dn Mabn n dn Enazlln h wchg. So könnn Poblm- und Konflkuaonn chnll kann und glö wdn. Vnzungvol: Efahunghngund d Täg D Aubldunggmnchaf Indu, Handl und Handwk Nubandnbug.V. (ABG) wud m Augu 1990 ggünd. Mgld d ABG nd d Indu- und Handlkamm zu Nubandnbug und d Handwkkamm Omcklnbug - Vopommn. S Okob 1993 d ABG ankann Täg d fn Jugndhlf d Sad Nubandnbug und Mgld n vchdnn Abgmnchafn: Bundabgmnchaf gonalölch Täg, Landabgmnchaf Jugndozalab und Abgmnchaf Jugndozalab d Sad Nubandnbug. S 1994 ngag ch d ABG auch n d Jugndozalab. Zu Z b d ABG dzhn Jugndpojk an. Whn ch d ABG d pädagogch und ozalpädagogch Buung d Jugndlchn und bhlflch b d Löung aufnd Poblm. D ng Koopaon m dn augwähln Unnhmn d Rgon ow d Oganaon von Süzunch, übbblchn Lhunwungn und Püfungvobungn ghön bnfall zu Umzung d Pogamm. Zu Z bfndn ch ca Lhlng n d Aubldung m Rahmn d v bh gan Sondpogamm. Ab 01. Okob 2002 wdn ca. 480 Jugndlch nn Aubldungplaz b d ABG bgnnn. Aublck Da Qualfzungbüo Nubandnbug Alad ha ch zu n fn und bkannn Göß d Sad Nubandnbug nwckl. E bh n h nnv und zufdnllnd Zuammnab m dn Ämn und andn Enchungn d Sad. D Koopaonpan habn ch bwllg auf d wa "chwgn Jugndlchn" nglan. In Zuammnab m dn Pojkmabn glungn, vl Jugndlch wd an da "nomal" Lbn (ob pva od buflch) hanzufühn. Konak: ABG Nubandnbug.V., Mak Rab, Ank Schlü, Fldaß 3, Nubandnbug Tlfon 0395/ P a x T Nwl 6/

15 Da FSTJ - Nzwk n Podam Nu Wg n d Bufvobung bnachlg Jugndlch Agn Lmm S dm 1. Okob 2000 da Qualfzungbüo "J@M - Job and mo" Anlaufll fü Jugndlch, d oz ozal Poblm n h bhgn Bogaf dn Eng n d Bufwl chaffn wolln. Vl Jugndlch habn n h Schullaufbahn und n hm ozaln Umfld b Büch und Inablän lb, d blang n dauhaf Ingaon n dn Abmak vhnd habn. Ih Lbnläuf nd of gpäg von Dogn- und Gwalfahungn und fhlndm Hal n d Faml. D Aug au Schul und Aubldung wa of vopogamm und nachfolgnd Angbo d Jugndhlf od d Abam konnn d Jugndlchn nch mh chn. D Wunch, dn Tuflk zu duchbchn, Anknüpfungpunk fü d Sozalbannn m Pojkbüo. Egn Idn und Vollungn d Jugndlchn von d Lbn- und Abwl wdn n gnommn und d ndvdulln Säkn d Enzlnn ndck. Da Pojkzl d Qualfzungbüo, m jählch 25 PodamInnn m Al zwchn 16 b 27 Jahn, d ch n chwgn Lbnlagn bfndn, ndvdull Bufppkvn bm Übgang von d Schul n Buflbn zu nwckln. Ab vo O n nm ozaln Bnnpunk Da Sadlbüo von J@M ab dk m äumlchn Znum zu dn bdn Sadln Sn und Dwz. D Sadl Sn und Dwz wudn m Rahmn d Sädbaupogamm " Sozal Sad al n ozal Bnnpunk n Podam bnann. D Sadl nd gknnzchn duch n chlch nfaukull Auaung, duch wng offn Jugndfznchungn und n Mangl an Aubldung- und Abmöglchkn fü jung Mnchn. Lau Sozalguachn wn d Sadl n höh ozal lkv Moblä auf. Jüng ökonomch aufbnd Famln vlan da Gb, wähnd nkommnchwäch Hauhal zuwandn. Lau Sud lg n bdn Sadln d Anl von Ponn, d Sozallungn mpfangn und d Anl an Ewbfähgn, d von Ablogk boffn nd, h dulch üb dm Duchchn d Sad Podam. Koopaonpan m FSTJ An d Umzung d Qualfzungmaßnahm "Fwllg Sozal Tanngjah" (FSTJ) nd n Podam blg: BBJ Podam al Täg d Maßnahm Abam Sozalam Jugndam Rgonal Abk Sn/Dwz. Pogammpan: Abam und Jugndam Sowohl da Abam al auch da Jugndam han ch b klä, al Pogammpan zu Vfügung zu hn. Wähnd d Volaufpha, d üb da Abam fnanz wud, konnn Jugndlch akqu und da Pojk n Ln m Sadl bkann gmach wdn. D plözlch Rücknahm d kommunaln Blgung duch da Jugndam chw dn wn Planungablauf bzw. hä d Umzung d FSTJ n Podam vhnd. D Übnahm d kommunaln Anl duch da Sozalam Podam vhnd dn Abbuch d FSTJ. Da Pojk konn nn Mona pä al gplan an. D Zuammnab wud n n Tägvnbaung vaglch fx und bnhal da Zl, d Wdngldung ablo SozalhlfmpfängInnn n dn Abmak. D SozalhlfmpfängInnn al Zlgupp d FSTJ ückn n dn Mlpunk. D füh zu n Übabung d pädagogchn Konzp, da un andm n Aufockung d Ponalll nach ch zog. Nu Pogammpan: Sozalam S 1995 bhn gu Koopaonbzhungn zwchn andn BBJ Jugndpojkn und dm Sozalam Podam, d dn Bgnn d Zuammnab pov bnflun und d "Knnlnpha" vküzn. Von dn ngam 66 Jugndlchn, d da FSTJ duchlaufn od b bnd habn, nd 37 hmalg SozalhlfmpfängInnn TlnhmInnn bzw. AbolvnInnn d Pojk. D nachgwnn Enpaungn fü d Kommun nd n Efolgkum fü d Wfnanzung d 3. Modlljah duch da Sozalam Podam. D Bdaf an nm ndgchwllgn Angbo fü Podam Jugndlch n chwgn Lbnlagn wud duch da Abam Podam von Anfang an bäg. Dm fomaln Envändn zum Täg BBJ al Umz d FSTJ und zum ngchn Konzp, folg d vaglch Vnbaung zwchn dm Abam Podam und d BBJ Sv GmbH. Fnanzungpanchafn M nm 70%gn Anl fnanz d Bundanal fü Ab dn gößn Tl d Modllpojk. Au Mln d Modll-BBE wdn d Rgkon d Pojk gdck. Zw Dl d Tachngld bzw. d Aufwandpauchal d TlnhmInnn wdn duch dn Anpuch auf Bufaubldungbhlf duch d Bundanal gdck. Da Bundjugndmnum fnanz au dn Mln d Knd- und Jugndplan und d Euopächn Sozalfond zu nm Dl Tachngld, Aufwandpauchal und d daauf zu nchndn Sozalvchungbäg d TlnhmInnn. En 10%g Anl d Kommun duch da Sozalam Podam abgch. P a x T Nwl 6/

16 S dm folg auf Gundlag n npchndn Zuwndungbchd d Fnanzung d Qualfzung d Jugndlchn. D Invonn d Pojk wudn bnfall vom Sozalam Podam übnommn. Baunggpäch m dn Jugndlchn al Kommunkaonplafom D Eng d Jugndlchn n da Pojk folg offzll duch d Rgung n d Bufbaung. D Baung gh n Chckup d Jugndlchn duch dn zugwnn Maßnahmbu voau. An dn "Chck up" - Gpächn nmm nbn dm nn Jugndlchn und dm Bufba auch n V d Pojk l. D Gpäch nwckln ch zu n Kommunkaonplafom, d d Bufbaung und da Pojk nuzn, um auch pädagogch Anäz und Baungphloophn zu dkun und Vändn fü d jwlg Abw zu nwckln. En w Möglchk d Abmmung folg b Bdaf n "Fallkonfnzn", an dnn auch da Sozalam Podam lnmm. Gmnam wd d "Egnung" fü da FSTJPojk gklä od and möglch Ppkvn d Jugndlchn dku. J nach ndvdullm Bdaf d Jugndlchn, gbn ch m Vlauf d FSTJ w Koopaonn, w zum Bpl m d Famlnhlf. Da gmnam Zl, dn Jugndlchn o zu äkn, da da Pojk nch abbch, an n buflchn Ppkv ab und vo allm ch lb n Chanc gb. Eöffnung d FSTJ-Büo m alln Koopaonpann d Kommun und nbond m dn lokaln Akun d Sadl Sn/ Dwz Pmn wdn gmnam m dm Abam duchgfüh Vöffnlchungn, w d FSTJ Zung, bnhaln Bäg vom Sozal- und Abam Podam Gmnam Duchfühung d Vanalung "Dank an d Unnhmn", n d da Engagmn d Enazo und dn Bag zu buflchn Zukunf von Jugndlchn n chwgn Lbnlagn gwüdg wd Da Plann und Umzn von Sadlfn m alln lokaln Akun Im Aufag d Jugndam Podam gb d BBJ Jugndbch 1999 jählch da "Handbuch fü jung Podam" hau, da Tpp zu Bufaubldung, Ab und Baung gb Wa komm nach dm FSTJ? Gmnam m dm Maßnahmbu d Bufbaung wdn ndvdull Gpäch üb möglch Anchluppkvn gfüh. In dn Gpächn fomuln d Jugndlchn h buflchn Zl und könnn ch üb möglch buflch Ppkvn ban lan. Egal ob d Übgang n n Aubldung, n n Tägk od n d Schul füh, d Sozalbannn bgln d Jugndlchn n dn Übgang und nd danach fü d Mona whn Anpchpannnn fü. Inbond d Übgang n n bblch Aubldung ll fü dn Jugndlchn n goß Haufodung da. Im Rahmn d ngn Koopaon m dm BBJ Pojk BATMAN (bgl bblch Aubldung fü bnachlg Jugndlch) n lücknlo Übgang d Jugndlchn au dm Fwllgn Sozaln Tanngjah n bblch Aubldung voghn. Gad d konan pädagogch Bglung oll dn Übgang und dam d Umllung auf d nun Anfodungn an dn Jugndlchn n Bb und Schul chn. P a x Koopaon m dm Rgonalabk Angbo d Qualfzungbüo D Zuammnab m dm Rgonaln Abk Sn/Dwz (RAK) wa von Anfang an wchg Bandl, um da Pojk m Sadl bkann zu machn und um dn Konak zu nn Jugndlchn hzulln. Mgld d RAK nd w Täg d Jugndhlf, d Schulozalab m Sadl, Jugndfznchungn und d Kndgän. Gmnam Öffnlchkab, w d Planung und Umzung d Sadlf, d Eabung d Jugndhlfplan und da Wahnhmn von bdafgchn nnn Wbldungangbon nd Bandl d Zuammnab. Öffnlchkab m dn Koopaonpann: Maßgchnd Födung Indvdull Ellung, Wnwcklung und Conollng n Qualfzung- und Bufwgplan; Unüzung b d Such nach ggnn Pakka; ndvdull Bglangbo d Sozalbannn; Guppnangbo, z.b. hmnon Guppnffn, Paddloun, Thabuch Pakka n Kln- und Mlunnhmn und ozaln Enchungn En b mh Pakka n ponzlln Aubldungbbn wdn ozalpädagogch bgl, z.b. glmäßg Enwcklunggpäch m dm Jugndlchn und dm Enazo, Kläung von Konflkn n d Enazll Qualfzungbaun Onungwoch "F fü da Pakkum", Bwbunganng, Amn-Vfahn, Compuchulungn; glmäßg Süzunch n dn Fächn Duch und Mahmak; ndvdull Qualfzungn m Vbund m andn Bldung- und Qualfzungägn d Sad und dm uopächn Auland (z.b. Kavku, Ku fü dn Gablaplchn, E-Hlf- Ku, Spachku und bblch Pakka m Auland); Blgung an Sadlfn T Nwl 6/

17 Aublck D Enwcklung und Epobung von Modlln, d nu Wg n d Jugndbufhlf ghn, n wnlch Bandl d Ab d Jugndbch. W hn da FSTJ al Chanc, unn pädagogchn Anaz nzubngn. Da bdu: Raum fü ndvdull und bond Wünch d Jugndlchn chaffn Vl Bblchk, wng Wka Da Aupobn n gchüzn und nch gchüzn Kuzpakka b hn zu langfgn Pakka n aubldungbn Unnhmn b auf d Abwl vo Goß Bufwahlpal 12 Mona m Jah da Pojk aufnahmb (b f Plazkapazä) Jugndlch, d hn Qualfzungplan lb galn En pov Guppndynamk nh "au fn Sückn" Ganz vl Slbuch d Jugndlchn Aulandfahungn, d dn Hozon wn. D Efahungn d Pojk "J@M" zgn, da Jugndlch m ungüngn Voauzungn und n chwgn Lbnlagn ch h wohl dn Haufodungn d Lnn und d Abn lln. Gad d gammln Abfahungn auf dm n Abmak möglchn dn Jugndlchn dn Zugang zu fachpzfchn Knnnn und Fgkn und födn da Elangn und Fgn ozal Kompnzn. In d Flxblä und Indvdualä d Födangbo lg d Chanc, dn Jugndlchn zu chn und hn fü d buflch Zukunf zu movn. D zln Efolg d Vmlung n Anchluppkvn d Jugndlchn, da nd 50% b 60 %, pchn fü ch. Konak: BBJ Sv GmbH Podam Agn Lmm Bnzaß 11-12, Podam Tlfon 0331/ P a x T Nwl 6/

18 Da FSTJ-Foum n Nodhn-Wfaln Slk Voß D FSTJ-Qualfzungbüo n NRW abn Längm chon folgch auf gonal Ebn zuammn. Zl d Gupp, ch ggng zu unüzn und polch Lobbyab auf gonal Ebn zu ln ow d Lobbyab auf Bundbn vozubn. Enhung D Kollgnnn und Kollgn d Qualfzungbüo a- Cla d dobq n Domund ogann vo dm n FSTJ-Koodnaonffn nn gonaln Auauch un dn Tägn d FSTJ-Qualfzungbüo n Nodhn- Wfaln. D Tffn oll dazu gnuz wdn, offn Fagn zu klän und ch auf da Koodnaonffn vozubn. Gad n d Anfangpha d Modllpojk gab nn hohn Bdaf an Auauch. D Thmn Evaluaon, Vwalung und d bond ndchwllg Anaz m Umgang m d Zlgupp lßn vl Fagn offn. Au dm Gund nchlon ch d Mabnnn und Mab, d gonaln Tffn zu nuonaln. D glmäßg Auauch mach d Enwcklung n Oganaonuku nowndg. Achm Thl (QB acla d dobq n Domund) und Slk Voß (QB "Wa gh ab" d AWO n Gladbck) übnahmn m Namn all Büo d konzponll und nhallch Vobung d Tffn ow dn Modaon. In d n Pha d NRW-Foum gng n Ln um dn Auauch n dn obn gnannn Fagn und d Vobung d Koodnaonffn. Fagn und Angungn wudn n n "Empfhlung" an da Svcbüo FSTJ d Sfung SPI zuammngfa und dn Kollgnnn und Kollgn auf Bundbn duch da Svcbüo zu Vfügung gll. Vl d Thmn fandn außdm auf dn Koodnaonffn Bückchgung. dann n d Goßgupp d NRW-Foum vogll wdn. Zlzung Vobung auf d Koodnaonffn, um wchg Thmn auf Bundbn voanzubn und dn fachlchn Auauch un Kollgnnn und Kollgn zu födn Konzponll Wnwcklung d FSTJ Duch d Oganaon m NRW-Foum n polch Göß dalln (n NRW und bundw) Planung von gmnamn Akvän (z.b.: NRW-Fußballun, Amn-Cn) Egbn und Enwcklungänd anpon Implmnung d FSTJ al Rglangbo Nzwkab nuzn, um Roucn zu bündln Oganaon En b zw Tffn vo dn Koodnaonffn Wchlnd Tagungo, um o d Abbdngungn d Kollgnnn und Kollgn knnn lnn zu könnn QB, b dm da Tffn afnd, läd p E-Mal d Kollgnnn und Kollgn n Pookoll chb n Mab od n Mabn d nladndn QB und vchck d p E-mal an all NRW-QB Modaon und nhallch Vobung d Tffn übnhmn zw Mab (Achm Thl und Slk Voß) Jd Tlnhmnd fü d Lbndgk d NRW- Foum vanwolch Konak: Fwllg Sozal Tanngjah Qualfzungbüo Gladbck Hnch Gladbck Tl.: Fax: E-Mal: FSTJ-QB-Gladbck@wb.d P a x In d zwn Pha d NRW-Foum an oganaoch Fagn n dn Hngund und fachlch Fagn bkamn nn höhn Sllnw. D NRW-Büo nchdn ch, da Foum äk al Nzwk zu Bündlung von (fachlchn) Roucn zu nuzn. Zum lzn NRW-Foum wudn d nu gan NRW- Büo ngladn. E fandn gmnam Üblgungn a, w man oz d Göß d Foum d Thmn d "nun" und "aln" Büo nnvoll babn kann. E zchn ch ab, da vmh n Abguppn zu bmmn Thmn gab wdn wd. Dab bngn d Mabnnn und Mab d "aln" Büo h Wn m n d Abguppn n. D Egbn olln T Nwl 6/

19 Akull I D Bundanal fü Ab ha am 09. Ma 2003 bkann ggbn: Maßnahmn fü Jugndlch auf Vojahnvau Im Hb d Jah fnanzn d Abäm gnauo vl Maßnahmpläz fü bnachlg und bhnd Jugndlch w m lzn Jah, l d Bundanal fü Ab (BA) am Fag n Nünbg m. D BA- Voand ha bchlon, d dafü fodlchn Hauhalml b zu lln. Hngund d Enchdung d m Vglch zum Vojah dulch göß Lück zwchn d Zahl d Aubldungpläz und d Zahl d Bwb. Da bnächg vo allm d Chancn Schwäch fü d n glch hoh Födangbo w m Vojah ngch wdn oll. Zu Z fhln und Aubldungpläz fü nn zumnd chnchn Auglch zwchn Angbo und Nachfag. Tlnhm/nnnblgung m Apl 2003 D Aulaung m FSTJ bug m Apl bzogn auf 78 FSTJ-Qualfzungbüo - 91% (Vomona 76 QB und 90%). D Qualfzungbüo n dn nun Bundländn wan zu 93% und d n dn aln zu 90% augla. Ech wudn 1675 Tlnhm/nnn (Vomona 1614 Tlnhm/nnn) bzw. 671 Tlnhmnnn und 1002 Tlnhm. In dn nun Qualfzungbüo wudn n dm Mona 102 Tlnhm/nnn nu aufgnommn. D Aulaung g n dn Büo dam von 82% auf 85%. Zu Z nd 39 nu Büo akv m Pojk vn. ung d aln Büo zum Thma Gnd Manamng. En wnlch Tagodnungpunk wa d Bag von Hn D. Thl, Bundanal fü Ab, zum Thma Wfnanzung d FSTJ. D Egbn-Dokumnaon d 11. Koodnaonffn könnn S un hunladn. LAPChang - Inallaonn und Schulungn D Sofwa LAPChang dn d Planung, Dokumnaon und Vwalung d Tlnhm/nnn n dn FSTJ- Büo und möglch d wnchaflch Bglung duch d Efaung und Auwung d Dan. D Enwcklung n fü da FSTJ ggnn Pogamm nand n ng Koopaon m dm Svcbüo FSTJ und dm DJI. D Danauwung gb auch dm Svcbüo wchg Anhalpunk zu Pogammuung. Fhnd Bch d Pogamm LAPChang nd: Sammdan Bogaph Galung FSTJ Abchlubwung FSTJ Tägkn Födplanung Nbn nm Vag zum Ewb d Pogamm oll n Sofwabuungvag m d Fma LAP abgchlon wdn. D bnhal: Holn E-Mal-Suppo Fnwaung Upda In dn Wochn fndn d n Schulungn fü d Sofwa LAP- Chang n dn nun Qualfzungbüo a. Außdm läd da Svcbüo FSTJ d Sfung SPI d Nuz d Pogamm n Küz zu nm Anwndfoum n. B Fagn zu LAP- Chang könnn S ch an Hn D m Svcbüo FSTJ wndn. M d Inallaon n dn nun Qualfzungbüo wd nbn d Sofwa Hozon jz auch LAPChang m FSTJ ngz. Volag fü dn Zwchnbch Um doppl Abfagn zu vmdn und dn FSTJ-Qualfzungbüo d Ab zu lchn, ha da Svcbüo FSTJ gmnam m dm DJI nn Fagbogn nwofn, d ab ofo d Zwchnbch fü da Svcbüo FSTJ d Sfung SPI z und auch dm DJI all nowndgn Infomaonn lfn oll. Enn Tl d Dan könnn S au Hozon od LAPChang gwnnn. D Volag fü dn Zwchnbch kann al Download un hungladn wdn. n f o D Enabung fü d Büo vo O 11. Koodnaonffn d aln und nun Qualfzungbüo vom Mäz 2003 m Umwlfoum Bln Da dägg Tffn dn d Onung d nun Qualfzungbüo, d Zuammnfühung und Vnzung d aln und nun Büo auf gonal Ebn und d Qualfz- folg duch Mab von LAP. Zu Enabung ghön: Übpüfung d Hadwa- und Sofwa-Voauzungn m QB Inallaon Schulung (Chckl + Dokumnaon) Suppo Pookoll T Nwl 6/

20 Tmn K Koodnaonffn Da 12. Koodnaonffn fnd vom 30. Jun b 2. Jul 2003 m Umwlfoum Bln a. D Tag blb dn nun Qualfzungbüo vobhaln. E dn dm Efahungauauch und d Kläung akull Fagn. Am 2. Tag lg d Schwpunk fü all Büo auf d Dfnon von Qualäandad m Hnblck auf n Vgung und d Fachagung d FSTJ m Spmb. Da m Rahmn von Fobldungn nwckl Kompnzfllungvfahn fü FSTJ-Tlnhm/nnn h am 3. Tag m Mlpunk. Mab/nnn au dn nun Büo nd hzlch dazu ngladn, auch an dm Tag dab zu n. 3. Fachfoum / 13. Koodnaonffn: Koodnaonffn: Anwndfoum Hozon Bm 8. Anwndfoum Hozon am 24./25. Apl b "Maab" n Kal lln ch d V d Fma Buchn Pflgoganaon au Radof b Kl al nu Egnüm d Sofwa Hozon vo. Buchn gwähl all Vnbaungn d Pflgväg, alo dn Tlfonuppo und d Wnwcklung d Sofwa. Um dn Nuzn von Hozon fü d Qualfzungbüo zu höhn, ab da Anwndfoum n Rh von Sandadbüoauwungn, d n Hozon ng wdn olln. Da näch Anwndfoum Hozon fnd am 24. und n Sondhaun a. FSTJ pogammnn Fobldungn 2003 S 2003 da ISS-Landbüo Thüngn n Jna fü d Fobldungn m FSTJ vanwolch. Da ch d Zahl d QB mlwl mh al vdoppl ha, wdn ab 2003 duchchnlch 12 Fobldungvanalungn po Jah duchgfüh. Nbn Fankfu wdn d Smna zukünfg auch n Efu und Hannov afndn. Auf d Gundlag d Fobldungkonzpon d ISS und d Bchlü d Suungund wd d pogammnn FSTJ-Fobldung modfz (vgl. FSTJ-Nwl-Tlgamm 7/2002): En Tl d angbonn Fobldungn wnd ch n 2003 pzll an d Mab/nnn d nun Qualfzungbüo (Enfühungmodul). D olln chlln, da all Büo Enfühungvanalungn angbon bkommn, n dnn d Lpnzpn d FSTJ und dn Umzung m dn Tlnhm/nnn d FSTJ ab wdn. Konnulch und nhallch wfühnd Thmn wdn fü all Büo angbon. D Vanalungn bückchgn n h nhallchn Augalung d angmldn Bdaf d "aln" Qualfzungbüo fü 2003 (Ehbung auf dm Koodnaonffn m Dzmb 2002). D zukünfgn Koodnaonffn wdn u.a. dazu gnuz, w lvan nhallch Fagllungn zu hbn und n Fobldungvanalungn umzuzn. Auf dm lzn FSTJ-Koodnaonffn n Bln wud auch d Fobldungbdaf d nun Qualfzungbüo hobn. Au dm Bdaf d aln und nun Büo habn w folgnd Fobldunghmn fü da Jah 2003 fglg: 2. b 4. Jun 2003 n Fankfu Födplän und Zlvnbaungn zu Sukuung d Ab m bnachlgn Jugndlchn m FSTJ Rfnn: Suann Poll (Enladung b folg, Anmldchlu: 16. Ma 2003) 25. b 27. Jun 2003 n Fankfu Roll und Aufgabn d Pojklung n dn FSTJ-Qualfzungbüo Rfn: Gün Md 15. b 17. Spmb 2003 n Fankfu Lnn lnn - Mhodn d ganzhlchn Qualfzung und ozalpädagogchn Födung bnachlg Jugndlch Rfnn: Uula Bzk-Gadach 26. b 28. Novmb 2003 n Fankfu Klnnbzogn Baung und Gpächfühung Rfn/nnn: Suann Poll und Rudolf Bun 2. Jahhälf 2003 Planung und Galung von Qualfzungangbon m FSTJ z.z. mnlch Abmmung m Rfn und Tagungä 2. Jahhälf 2003 Enwcklungöungn und pychch Söungn b Jugndlchn un bond Bückchgung d Zlgupp m FSTJ z.z. mnlch Abmmung m Rfn und Tagungä 2. Jahhälf 2003 Galung und Bglung von Pakka d Jugndlchn m FSTJ z.z. mnlch Abmmung m Rfn und Tagungä W bh auch wdn d Enladungn zu dn Fobldungn vom ISS ca. 6 b 8 Wochn vo dm Tmn p E- Mal an d Qualfzungbüo vand. a l n d T Nwl 6/

21 Im Vnzung Bundmodllpogamm "Enwcklung und Chancn jung Mnchn n ozaln Bnnpunkn - E+C" Inn: Nwl, blg Aku, Vanalungn, Publkaonn, Pogammnfomaonn Kompnzagnun m Rahmn d Modllpogamm "Abwlbzogn Jugndozalab" d BMFSFJ Inn: Infomaonn zum Modllpogamm, Vzchn d Kompnzagnun, Vanalungn, Rgll BMBF-Pogamm: Buflch Qualfzung fü Zlguppn m bondm Födbdaf (BQF) Inn: Pogamm und Rchlnn, Aku, Pojk und Fon Duch Bldungv: Infomaonpoal zum duchn födaln Bldungwn Inn: Infomaonn auf d Ba von Danbankn, Maaln, Gloa, Inuonn, Ponn und Wbwb. Foum Bufbldung: Infomaonpoal zu dn Thmn Bufbldung, Hochchul und Job d W. Blmann Vlag Inn: Nachchn au d Bldungzn, Hngundnfomaonn, Tmn, Laupp und Bookhop. Panchafll fü Aubldung: Akon d Bündn fü Ab, Aubldung und Wbwbfähgk Inn: Wb fü Aubldungpanchafn, d von Unnhmn, Vbändn od Pvaponn gagn wdn d n Zum Nachln A Im folgndn fndn S Hnw auf Fachbäg, Infomaonn und Maaln auf d FSTJ-Wb Modllpogamm FSTJ Zhn Gundlagn d Fwllgn Sozaln Tanngjah (FSTJ), Novmb 2000; D Bduung d FSTJ ow dn Chancn au Sch d Bundanal fü Ab, Dzmb 2000 Fachbäg zu Jugnd und Rchxmmu Jugnd und Bnachlgung Job-AQTIV-Gz Pazpaon von Jugndlchn Quamanagmn Jugnd und bügchaflch Engagmn Gnd Manamng Jugndbufbldung Rchlnn und gzlch Gundlagn FSJ-Födunggz vom 1. Jun 2002 Schwgpflch, Anzgpflch und Zugnvwgungch Gloa zu Maßnahmn und Lhgängn m Bch Jugndbufhlf Bch, Auwungn, Dokumnaonn Svcbüo FSTJ d Sfung SPI Bln Zwchnbch 2000, 2001 und 2002 Pookoll d FSTJ-Koodnaonffn 2000 b 2003 Kuzbch zu dn Fachfon FSTJ FSTJ-Nwl Inu fü Sozalab und Sozalpädagogk.V. Fankfu/M. (ISS) Konzpon "Angl Slfamn n dn FSTJ-Qualfzungbüo", Jul 2001 Zwchnbch 2001 und 2002 Duch Jugndnu (DJI), Rgonal Abll Lpzg Fochungbch: Da Fwllg Sozal Tanngjah - Blanz d n Jah, Abpap 1/2002 Bfund zu dn Tlnhm/nnn m Fwllgn Sozaln Tanngjah (FSTJ), Jun 2001 Abmaaln Volag fü dn Zwchnbch Födplanvfahn m FSTJ, Jul 2001 Tlnahmvag (Nu Faung, gülg ab ) Vnbaung zwchn Qualfzungbüo, Tlnhm und Enazä Gwnn d Konzpwbwb 2002 c h v T Nwl 6/

22 Im Übblck S FSTJ- Qualfzungbüo (Sand : Ma 2003) AnpchpanInnn, Adn, Fon- und Fax-Nummn, Mal- Adn, Wb und Kuzbch m Inn un QB Backag Fdchhan - Boxhagn Plaz Täg: AWO Landvband Bln. V/ Bldungmak Vulkan ggmbh QB Backag Köpnck Obchönwd Täg: D Wll ggmbh/ Spojugnd Bln Bandnbug QB Nuuppn Wohnkomplx I-III Täg: IJN Inav Jugndablogk. V./ IB Nuuppn QB J@M - Job and mo Podam - Sn-Dwz Täg: BBJ Sv GmbH Podam QB maßab - Obzwhn - fwllg Jugndngagmn fü Mädchn und jung Faun Kal-Obzwhn Täg: BunSf. V. QB Wbadn Wnd Täg: BauHau Wkän Wbadn ggmbh QB LQB Bbch Wbadn - Bbch-Südo Täg: BauHau Wkän Wbadn ggmbh QB Damad Ebad-Süd Täg: IB Bldungznum Damad a n d o QB J@M Podam-Innnad Podam - Innnad Täg: BBJ Sv GmbH Podam QB Rülhm Goß-Gau - Dck Buch Täg: AVM Aubldungvbund Mall GmbH Badn-Wümbg QB Job.XXL Mannhm-Waldhof-O Täg: Boopa Mannhm ggmbh QB J Llj-Ladn n Langnan Jugndngagmn Sngn - Langnan Täg: AWO KV Konanz.V. Bayn QB BIST - Bufngav ozal Tanng Füh - Innnad Täg: Kommunal Bchäfgungund Qualfzunggllchaf lan GmbH QB CHANCE Nubug/Donau Ond Täg: Duch Anglln Akadm QB JOB LOKAL Nünbg-Nodobahnhof/ Südad Täg: No Ab ggmbh QB JOB am O fü Young (JOY) Gafnwöh - Echndoff. Täg: Gllchaf zu Födung buflch und ozal Ingaon ggmbh Bln QB Ppa youlf Kuzbg - Nu Kuzbg Znum-Waopl. Täg: GfbM G. fü bufbldnd Maßnahmn. V. QB daylgh Mazahn-Nod Täg: pad.v./kz fü Kd. V. QB Moab M - Bulaß Täg: SOS Knddof. V./ SOS- Bufaubldungznum Bln QB Tk - Tanng m Kz Bln-M, Pankaß Täg: Zukunfbau ggmbh/quamanagmn Pankaß QB Qual-Bg Pankow-Pnzlau Bg, Hlmholzplaz Täg: Vn fü Spo- und Jugndozalab. V./ D Wll ggmbh QB Rukz Nuköln - Ruplaz Täg: AWO Kvband Nukölln- Lchnbg.V./Fuon nculual pojc Bln.V. QB Wddng Wddng - Soldn-/Wollankaß und Spaplaz Täg: SOS-Knddof.V. QB Schwd Ob Talandan Täg: UBV Uckmäkch Bufbldungvn. V. QB Wnbg UG Jahnchulvl Täg: CJD Duchland. V. Bmn QB Znum fü Schul und Buf Bmn-Göplngn/Ohlnhof Täg: DRK KV Bmn.V. QB Kwall Bmhavn - Wuldof-Rngaß Täg: AWO KV Bmhavn. V. Hambug QB M 3 Mul Mda M@dchn Hambug - Hon G Täg: IN VIA Kah. Mädchnozalab Hambug.V. QB Spolgh Thapojk zu Bufonung Hambug - Hmfld-Nod Täg: GATE Gllchaf fü Ab, Tchnk und Enwcklung mbh Hn QB Sand up - FSTJ n Fulda Fulda-Achnbg Täg: AWO Kvband Fulda.V. /Bund d Duchn Kaholchn Jugnd m Bum Fulda/ Dakonch Wk/ Güml ggmbh QB maßab Kal-Nodad Täg: BunSf. V. QB AHOI - Aubldungvobung auf dm Hubg _ Onung und Ingaon Echwg-Hubg Täg: Wka fü jung Mnchn Echwg.V. QB Gßn Nodad Gßn-Nodad Täg: Tägvbund Gßn Nodad.V./ Znum Ab und Umwl (ZAUG GmbH) Mcklnbug- Vopommn QB Nubandnbug Nubandnbug Alad Täg: Aubldunggmnchaf Indu, Handl und Handwk Nubandnbug. V. QB Schwn Nu Zppndof Täg: IB Schwn/Schwn Bldungwka.V. / Zukunfwka.V. QB QU.A.S.T. Salund-Günhuf Täg: Kdakonch Wk Salund. V. QB Wma Wma-Alad Täg: Innaonal Jugndgmnchafdn, LV Mcklnbug-Vopommn.V. T Nwl 6/

23 Im Übblck S Ndachn QB JaWoll! Jugndab Wollpak Dlmnho Wollpak Täg: Dakon Fa/ Nu Ab Dlmnho ggmbh QB FSTl Nohm, Südad Täg: Wk-a-Schul. V. QB Mndn Hannov-Mlfld Täg: AWO Kvband Hannov-Sad. V. QB Sad Alländ Vl Täg: CJD Jugnddof Bmvöd m CDJ Duchland.V. QB FSTJ n Hannov-Hanholz Hannov-Hanholz Täg: AWO Kvband Hannov-Sad.V. QB LEMMING Lnn, Movn, Ingn Göngn-Al-Gon Täg: AWO Kvband Göngn.V. Nodhn-Wfaln QB Job a Flop Ahln-Süd-O Täg: AWO UB Hamm-Wandof/ Sadlfoum Süd-O.V. Sadlbüo QB Dnlakn-Lohbg Täg: Jugndhmänwk. V./ IB Wl QB JobTan und Sacla Domund-Nödlch Innnad und Höd-Clanbg Täg: Planladn /Günbau GmbH und dobq GmbH QB Düldof Flngn/Obblk Täg: BBZ Bufbldung ggmbh d AWO Kvband Düldof. V./Caa/Dakon QB FSTJ Bckn/Un Fz Hn-Bckn Täg: Gmnnüzg Bchäfgunggllchaf Hn mbh QB FSTJ-Qualfzungbüo Dubug-Buckhaun/Maxloh Täg: Enwcklunggllchaf Dubug/ Vn fü v. Jugndozalab n Dubug.V./ Kah. Jugndbufhlf Dubug Wkk QB Qualfzungbüo m Bln Vl Monhm Bln Vl Täg: AWO Bzkvband Ndhn QB Machn- QB FSTJ n Süd- O Glnkchn-Bmack-Schalk- Nod und Glnkchn-Süd/O Täg: GABS ggmbh Rhnland-Pfalz QB Znal job XXL Ludwghafn-Wnd/- Ogghm-W/- Mundnhm-Süd-O Täg: Boopa Abfödbb Mannhm ggmbh QB Go-Ka Bad-Kuznach Am Tlgbunnn Täg: Innaonal Bund.V. QB Ab und Bldung Manz-Nuad, Bln Sdlung, Fnhn-Römqull Täg: IB Bldungznum Manz.V. QB Job-Büo Koblnz Koblnz-Ehnbn Täg: Po Ju.V. / Abgmnchaf Koblnz Bchäfgungpojk QB FSTJ Pman Täg: CJD Duchland.V. Saaland QB Lf Nunkchn, ölch Innnad/Ob Mak Täg: CJD Nunkchn QB Nauw Qual-Büo Saabückn - Nauw Vl Täg: Aubldungznum Bubach ggmbh Sachn QB RESET Chmnz Sanunggb Sadumbau I Täg: Jugndbufhlf Chmnz.V. QB Chmnz-Schloß Täg: Jugndbufhlf Chmnz.V. QB Qualfzungbüo Ddn Ddn-Pohl Täg: Faunfödwk Ddn.V. QB Ebbach Plandlung Obland Täg: IB Ebbach QB Lpzg Lpzg On Täg: Ab und Lbn BWZ ggmbh QB Qualfzungbüo Sad Wßwa m NOL Ndchlch Oblauzk Täg: Gllchaf fü Ab- und Buffödung mbh Wßwa QB LIFE fuu Fal-Pochappl Täg: AWUS-Bldung- und Baunggllchaf mbh Bldungznum Fal QB FSTJ-Zau-Süd Täg: IB Vbund Bldungznum Ddn/ Vn zu buflchn Födung von Faun n Sachn.V./ Zau Bldunggllchaf ggmbh QB Qualfzungbüo Rchnbach Rchnbach - w Alad Täg: AWO Vogland- Bch Rchnbach.V. Sachn-Anhal QB Hall-Nuad Täg: AWO Kvband Hall.V. QB D zw Chanc Magdbug Nuäd Fld Täg: IB Magdbug.V. Schlwg-Holn QB Lübck S. Lonz und Hudkamp Täg: IB Lübck QB ZAPP Zukunf-Ab-Pax-Ppkv Flnbug-Nuad Täg: bqua/jaw/dakon QB FSTJ Numün, Vcln Numün-Vclnvl Täg: AWO Kvband Numün.V. QB IB-MOVE (Movung-, Vmlung- und Enghlf) Elmhon-Hanholz Täg: IB Bldungznum Elmholm.V. Thüngn QB LoFT Lobda Fwllg Sozal Tanngjah Jna-Lobda Täg: ÜAG Jna ggmbh QB F fo Lf Lnfld-Südad Täg: Kaholch Jugndozalab Echfld.V. QB FSTJ Sahlf Sondhaun.V. Sondhaun, Kyffhäuk - Hanholz-Öal Täg: Sahlf Sondhaun.V. a n d o QB Wa gh ab Caf Gladbck-Bundof und Boop - Boy Wlhm Täg: AWO Rcklnghaun / GABS ggmbh QB Kfld-Süd Täg: Sad Kfld, Fachbch Jugndhlf und Bchäfgungfödung QB Wuppal-Obaum Täg: Bzkvband d AWO Ndhn QB Sndal-Sad Täg: IB Aubldungznum Magdbug, Außnll Sndal QB Sa()-Lokal Qualfzungbüo Slbhöh Hall-Slbhöh Täg: AWO Kvband Hall.V. T Nwl 6/

N e w s l e t t e r. Die Kita informiert Oktober 2013. Die Hortis berichten

N e w s l e t t e r. Die Kita informiert Oktober 2013. Die Hortis berichten Di Kia infomi Okob 2013 Di Hoi bichn W gabi ha, daf auch auuhn! Wi Hoi fun un üb di Hbfin. Wi buchn oz akm Rgn di A Faani. Bingn dn Rhn, Zign und Widchinn ca.15 kg Eichn und Kaanin mi. Bim Wign habn i

Mehr

Gülletankwagen. mit Kombipumpe Garda. ich.it. mit Normalachse oder Triebachse.

Gülletankwagen. mit Kombipumpe Garda.   ich.it. mit Normalachse oder Triebachse. EXPE I QLI alung: BEI EI / Lf, uck: uckudo LEO / Fanga & CE IE Y C E C 80 ada C 0, 0, 0, 50, 60, 70, 80 ada yp C 60 auga, Hydo- FILLE C 0 ada chlppchlauchvl Inhal ca. l. Max. uck Kopo Bn Bfung chn C F

Mehr

Das Ziel ist das Ziel

Das Ziel ist das Ziel l tn-wc Tl 2 Das Zl st das Zl (c) 2013 Kathrn Pohnk/ tn-wcl - Slbst-Coachng & Mhr / Das Zl st das Zl / 1 l tn-wc Inhalt Tl 1 1. Enltung 2. Im Rückwärtsgang 3. Schrtt 1 Tl 2 1. Prsonal-Kanban - was st dnn

Mehr

Baugenossenschaft Familienheim Bad Säckingen e.g.

Baugenossenschaft Familienheim Bad Säckingen e.g. 02 13 Baugnonchaf Familinhim Bad Säckingn.G. Fidolin Singl nu gchäffühnd Voand 100-jähign Gbuag gfi Dank Fidich Plnbg Nau pu in dn ignn vi Wändn mi Möbln au Maivholz Un Un 3 Baugnonchaf Familinhim Bad

Mehr

Ohne Sparkasse fehlt was: * Ihr Immobilienpartner. Für Käufer.

Ohne Sparkasse fehlt was: * Ihr Immobilienpartner. Für Käufer. Ohn Spakass fht was: * Ih Immobnpatn. Fü Käuf. UMFASSEND: UNSER SERVICE FÜR IMMOBILIEN-KÄUFER! In dn vgangnn fünf Jahn habn w und 900 Immobn an zufdn Käuf vmttt. D Spakass Zonab st damt d gößt Immobnvmtt

Mehr

Steirische. Sackrutschen. Sackrutsch. Die. jeder kennt! WICHTIG WICHTIG : : Sägespänen, Sägespänen, Place 100. 2nd Place

Steirische. Sackrutschen. Sackrutsch. Die. jeder kennt! WICHTIG WICHTIG : : Sägespänen, Sägespänen, Place 100. 2nd Place O! L g f k f d ä f k D b 1.. FFb g bbg! g! bbg Mo T.. 8843 T kn Fzpo, kn nn Fzpo, dn dn jd knn! jd knn! Ob l jng, jng,jd jd ndn ndn l nn ll n n n Lbnnn nnenkfk Enkfk n, n Lbn n, ägpänn, ägpänn, H od odo

Mehr

Lerngespräch zum Halbjahr des Schuljahres 2013/14. für. Schulbesuchsjahr 1/ Klasse 1/2. am Februar 2014

Lerngespräch zum Halbjahr des Schuljahres 2013/14. für. Schulbesuchsjahr 1/ Klasse 1/2. am Februar 2014 Voll n Fo Lngpäch zu Halbjah d Schuljah 2013/14 ü Schulbuchjah 1/ Kla 1/2 a Fbua 2014 Dab an Ang-Gundchul Ho - Lngpäch zu Halbjah 2013/14 - Schulbuchjah 1 1 Voll n Fo Ab- und Lnvhaln, Vhaln n d Gncha a

Mehr

Chemische Bindung - Grundprinzipien der Valenztheorie

Chemische Bindung - Grundprinzipien der Valenztheorie Chmsh ndung - Gundpnzpn d Valnztho Fagn: Waum bldn manh tom und and nht? Waum fndt man dfnt Popotonn (C 4 anstatt C 5 )? kläung von ndungslängn, -wnkln, -ngn t.. Klasssh lktostatsh Tho shwah Üblappung

Mehr

Maßgeschneiderte Lösungen für Ihren Web-Auftritt

Maßgeschneiderte Lösungen für Ihren Web-Auftritt Mßgch Löug fü Ih Wb-Auf Dly & P KG Ivv Sfwlöug Dly & P KG Ivv Sfwlöug Pf-Kw Hw fü I-Wb S hb ch k Wb öch Ih I-Auf u gl? G übh w Pgug u Glug Ih Wb. Ob pw B-Pckg ff Ivul-Löug w Spzl fü I-Wb. D Abug u CRM-

Mehr

Informationsmaterial. Wir freuen uns über Ihr Interesse am Seminar für Suchmaschinenenmarketing.

Informationsmaterial. Wir freuen uns über Ihr Interesse am Seminar für Suchmaschinenenmarketing. Inomonm W un un üb Ih In m Smn ü Suhmhnnnmkng Au dn ogndn Sn hbn w Ihnn ng Inomonn u unm SEM Smn ummng Son S nhßnd noh w Fgn hbn, o hbn S un n E-M od un S nh n W wdn Ihnn gn Fgn bnwon W un un, von Ihnn

Mehr

Dokumentation für die Benutzung von http://portal.mensch.coop

Dokumentation für die Benutzung von http://portal.mensch.coop Dokumo fü Buzug vo hp://pol.mch.coop 29.09.2009 Pol-Sofw: Zl Nzwk kompl Kommukofuku fü polch Bgupp, olökoomch Iv u ukommzll KülI u MukI m I zu b. D Sofw z hupächlch fü Ffox/Icwl Bow opm. I äch Woch w Pol

Mehr

50 % Rb Jz f h c uf H ppch PVC-Bg x dck fü hhn Ghkmf n vn vch. Dn häch, 200, 300 und 400 cm b h) c V (ng Hchf- Tppch cm 25, cm 17, Vchd

50 % Rb Jz f h c uf H ppch PVC-Bg x dck fü hhn Ghkmf n vn vch. Dn häch, 200, 300 und 400 cm b h) c V (ng Hchf- Tppch cm 25, cm 17, Vchd Vny Fgfußbdn Hchwg Dgnbg, gng Aufbuhöh 4,2 d 5 mm k, PU vgü, fuchum ggn, Cckvbndung fü chwmmnd Vgung. vchdn Dk UVP* d H, Spz-Dämmung 1,5mm k, Fuß, fm. 44. 6. 54.85 2. D nu Gnn d Dgnbäg! L Wm und gnkchnnd

Mehr

LEISTUNG VERGOLDET. immobilien. Expo Real. entscheidend für entscheider. >>> Das aktuelle Makler-Ranking zeigt, wer den Markt anführt

LEISTUNG VERGOLDET. immobilien. Expo Real. entscheidend für entscheider. >>> Das aktuelle Makler-Ranking zeigt, wer den Markt anführt mmobln ntschn fü ntsch Ausgab - 0 Ps Enzlhft www.mmoblnmanag. Son ü f k c u p p u g z n Fna Expo Ral l k a M Was t auf ßBanch ö g s n a n Münchn watt Dutschl MssoE-Commc n l b m m Nächsts Zl: fü Wohn Lbnsmttlnzlhanl

Mehr

mann, Martin Krizischke, Peter Lennartz, Dr. Sebastian Muschter, Stephanie Nolte, Inger

mann, Martin Krizischke, Peter Lennartz, Dr. Sebastian Muschter, Stephanie Nolte, Inger Pkll Uhzi: O: Anwsnd: Ausschussmiglid: a n m a c h 17.00 19.00 Uh c d IHK Blin, Mndlsshn-Saal 0 2 P k Knsiuind Sizung IHK-Ausschuss Digial Wischaf am Dnnsag, 15.05.2014 Sinan Aslan, Ansga Baums, D. Ralf

Mehr

Treepodia Smart Video Technologie

Treepodia Smart Video Technologie T Tchnlg Pukv zu Knvngung un zu Ezlung vn EO-Effkn Dl. Inf. An Bn T n Duchln bn@. www.. Tl. 0221 400689008 Mbl. 0173 310 36 18 Fx. 0221 400689009 1 Übblck glch vc Fllun Hw T 2 Übblck glch vc Fllun Hw T

Mehr

Seminarprogramm 2014

Seminarprogramm 2014 Smnapoamm Schuunn Comcuca Pax Lb Ln, b L! Nch o wnnnd w n jundch Auahun! Hochwkam Comcuca m nn Wkoffn, w S d von Md Bauy Sw knnn, an nn wnchn T dazu b, d Hau n Lbn an n jundch ch ahn zu an. Zu Echun opma

Mehr

Memory. Das Spiel. Meine Hilfe kommt von dem HERRN, der Himmel und Erde gemacht hat.

Memory. Das Spiel. Meine Hilfe kommt von dem HERRN, der Himmel und Erde gemacht hat. D Bbl Palm 11, Mn Hlf ko von dm HERRN, d Hl nd Ed gmac a. J C ag Folg DU m nac! D Bbl Joann 1, J C ag pc Ic bn da Lc d Wl; w m nacfolg, wd nc n d Fnn wandln. D Bbl Joann 8,1 Mmoy Da Spl Hallo Knd! Af nm

Mehr

output professionals mit

output professionals mit op pofol W hb göß üb l z pch. M 35 Jh Efhg zähl Blfl vo Bch GbH z ol füh IT-Dl fü hw Copy-, P- Op-Mg. Al Fll-Svc-Dl 70 Mb b w ßgch H- Sofwlög fü ffz Pgbg, Ellg vo Fzgkozp fü wchflch Gäpool ow fgch Svc-

Mehr

KVP Der kontinuierliche Verbesserungsprozess

KVP Der kontinuierliche Verbesserungsprozess KVP D kontinuilich Vbungpoz KVP Un Zil Qualitätbwutin höhn Di Qualität tändig vbn, um daüb in noch höh Kundnbindung/-zufidnhit zu ichn. Motivation tign Di Motivation und Zufidnhit un Mitabit tign, um ich

Mehr

LEISTUNGSPROFIL F.EE INFORMATIK + SYSTEME FIRMENPORTRÄT F.EE INFORMATIK + SYSTEME DAS SYSTEMHAUS DER F.EE-FIRMENGRUPPE

LEISTUNGSPROFIL F.EE INFORMATIK + SYSTEME FIRMENPORTRÄT F.EE INFORMATIK + SYSTEME DAS SYSTEMHAUS DER F.EE-FIRMENGRUPPE 04/2013 FIRMENPORTRÄT F.EE INFORMATIK + SYSTEME DAS SYSTEMHAUS DER F.EE-FIRMENGRUPPE LEISTUNGEN UND PRODUKTE ANFAHRT AUGEN UNSERER KUNDEN Clint- / Svlösungn Fax- und Mail-Systm Ka tz d o Industistaß 6

Mehr

Beispiel: t = 6 s gesucht: Geschwindigkeit v, Weg s

Beispiel: t = 6 s gesucht: Geschwindigkeit v, Weg s R. Binkann hp://binkann-du.d Si 6..3 Zuangz Bwgungn Gchwindigki- Zi und Wg- Zi Diaga. Bwgung i konan Gchwindigki. konan Bipil: ggbn: / guch: Glichäßig bchlunig Bwgung. a a Bipil: ggbn: a 3 6 guch: Gchwindigki,

Mehr

Erläuterungen zu Leitlinien zum Umgang mit Markt- und Gegenparteirisikopositionen in der Standardformel

Erläuterungen zu Leitlinien zum Umgang mit Markt- und Gegenparteirisikopositionen in der Standardformel Erläutrungn zu Ltlnn zum Umgang mt Markt- und Ggnpartrskopostonn n dr Standardforml D nachfolgndn Ausführungn n dutschr Sprach solln d EIOPA- Ltlnn rläutrn. Währnd d Ltlnn auf Vranlassung von EIOPA n alln

Mehr

Film pädagogischebegleitm aterialien: EGON SCHIELE TOD UND MÄDCHEN

Film pädagogischebegleitm aterialien: EGON SCHIELE TOD UND MÄDCHEN Fm pädagogchbgm aan: EGON SCHIELE TOD UND MÄDCHEN Öch/Luxmbug2016,110Mn. Knoa:17.Novmb2016,AamodFmvh Okob - Thmfm Rg Dhbuch Kama Schn0 Muk Poduznn Da/nnn Afgab Pädka FSK PädagogchAmpfhung /mn AnknüpfungpunkCüSchuCäch

Mehr

Projekt im P-Seminar: Vorschlag für einen Projektplan

Projekt im P-Seminar: Vorschlag für einen Projektplan Pojk m P-Sma: Vochlag ü Pojkpla Daum / Dopplud 11. - 15.1. 18.-22.1. 25.-29.1. 1.2.-5.2. 8.2.-12.2. 15.-19.2. 22. - 26.2. Kaldwoch 2010 2 3 4 5 6 7 8 Bu- ud Sudoug Möglchk zu Lughbug Eaz d Bobachugbog

Mehr

3.4.4 Die M/M/s-Multiserver-Warteschlange

3.4.4 Die M/M/s-Multiserver-Warteschlange .4.4 D M/M/-Mulrvr-Warchlang En M/M/-Mulrvr-Sy bh au nr Anzahl von unabhänggn Srvrn (z.b. Drucr) und nr unndlch großn Warchlang. Dahr wrd n olch Sy anchal auch M/M// bzchn. D anondn Nachrchn bldn nn Poonro

Mehr

Optimale Absicherung. für gesetzlich Versicherte. Betriebliche Krankenversicherung. f ü r M it. Je tz t ex

Optimale Absicherung. für gesetzlich Versicherte. Betriebliche Krankenversicherung. f ü r M it. Je tz t ex Optimal Absichung fü gstzlich Vsicht Btiblich Kanknvsichung o t il g ba V U n s c h l a a b it!! f ü M it s ic h n k lu s iv J tz t x io K o n d it n n Btiblich Kanknvsichung Kanknzusatzvsichungn fü gstzlich

Mehr

Übersicht über die systematischen Hauptgruppen

Übersicht über die systematischen Hauptgruppen Ü ü H 1-9: A G 1 B 2 Nw 3 F 4 A T 5 I I A (D, M, H) 6 Z (w.) 7 Z ( w S), Z 10-19: W W 10 S G W 11 G Gw, G 12 G Gw G, 13 G Gw G, N, Lä 14 G Gw G, N, Lä 15 O Gw 16 B, A M 17 G Pä / G U / L S G 20-29: U E

Mehr

Franziskusmesse. 1. Von Gott gerufen. Eingangslied. Text: Raymund Weber Musik: Klaus Wallrath 2012/13. q. = 72

Franziskusmesse. 1. Von Gott gerufen. Eingangslied. Text: Raymund Weber Musik: Klaus Wallrath 2012/13. q. = 72 Franzskusmss 1. Von Gott grun Tromt I (ad lb.) q. = 7 8 m Engangsld Txt: Raym Wbr Musk: Klaus Wallrath 01/1 Tromt II (ad lb.) 8 m Posaun I (ad lb.) 8 m Posaun II (ad lb.) 8 m Chor unsono q. = 7 8 m (SA)

Mehr

I. Haushaltslage der NRW-Kommunen

I. Haushaltslage der NRW-Kommunen P s s g sp äc hmi t s p a n, u m n mi t u KaiAb uszat Sp chf ükommunal s m i al b Li ag Landt Kommunal f i nanz n f dpf akt i onn w. d I. Haushaltslag d NRW-Kommunn Haushaltslag d NRW-Kommunn damatisch.

Mehr

Herleitung und Umstellung der allgemeinen Zinseszinsformel

Herleitung und Umstellung der allgemeinen Zinseszinsformel Hrlung und Usllung dr allgnn Znssznsforl. Hrlung dr Znssznsforl Ggbn s n apal von, das zu Znssaz anglg wrd. Nach wls n Jahr wrdn d Znsn d apal zugschlagn. W hoch s das apal nach Jahrn? Jährlch Znsn wrdn

Mehr

WEIHNACHTSSTUDIE. Vorwort. Inhaltsverzeichnis Alle Jahre wieder bringt das Weihnachtsgeschäft die umsatzstärkste Zeit, aber auch den

WEIHNACHTSSTUDIE. Vorwort. Inhaltsverzeichnis Alle Jahre wieder bringt das Weihnachtsgeschäft die umsatzstärkste Zeit, aber auch den Vowo WEIHNACHTSSTUDIE - 2018 All Jh wd bg ds Whchsgschäf d umszsäks Z, b uch d ms Sss m Ol-Hdl. Bs m v Jh bfg d Hädlbud s Whchssud 372 soä ud Ol-Hädl ll Bch ch h Ewug, Efhug ud Efolgsfko m Ssogschäf. Ihlsvzchs

Mehr

Newsletter. Aktuelle Informationen vom Servicebüro FSTJ der Stiftung SPI. Freiwilliges Soziales Trainingsjahr. Schwerpunkt. Datenerfassung im FSTJ

Newsletter. Aktuelle Informationen vom Servicebüro FSTJ der Stiftung SPI. Freiwilliges Soziales Trainingsjahr. Schwerpunkt. Datenerfassung im FSTJ F S J T Nwsl Akull Infomaionn vom Svicbüo FSTJ d Sifung SPI Fiwilligs Sozials Tainingsjah Schwpunk Danfassung im FSTJ Inhal Edioial FSTJ-Pogammpan Impssum 2 Schwpunk IT-gsüz Dokumnaion - Enwicklungn, Chancn

Mehr

alle Infos in 5 Klicks

alle Infos in 5 Klicks A Ifo 5 Kck: Bä S O-Bocü, m S üb S wc bzw. m m Maz Sck bw. H ö Bffacc fü Eä Hawcaf Facab 2 Ja - Pakkm kv a Ifo 5 Kck I Z... L F Wä S a S kö... z.b. Süßwback w c w ck c w ab püf c üb fü c..... S a Hofacma/-fa.

Mehr

Schweizerdeutsch. Schlüssel zu den Übungen

Schweizerdeutsch. Schlüssel zu den Übungen Züüü E Lm ü Fm Sw 2. v A Züüü Sw E Lm ü Fm m 2 Hö-CD (Ao-CD) öm Sü vo A B-S Fü S- w ü G. 14 Lko 2 Ao-CD S Hövä (Tx L) Sü Ü m ü 900 Foo Akk w m Sw M L Fom A4 / 352 S / ISBN N. 978-3-033-01173-1 www.-. o

Mehr

Traumberuf. wo bist du? Jeder redet davon. So gelingt dein Start ins Berufsleben! 2. Hast du die Power? In neun Stationen zum Ziel...

Traumberuf. wo bist du? Jeder redet davon. So gelingt dein Start ins Berufsleben! 2. Hast du die Power? In neun Stationen zum Ziel... Taumbuf wo b du? Impum 2012 Haub vom Abbvbad Gammall Pofach 06 02 49 10052 Bl E-Mal: ollub@ammall.d I: www.ammall.d Kozpo, Rdako ud Galu: Iu d duch Wchaf Köl Md GmbH Illuao: fau hoffma / Köl Foo: Ulch

Mehr

Übersicht über die systematischen Hauptgruppen

Übersicht über die systematischen Hauptgruppen Ü ü H 1-9: A G 1 B 2 N 3 F 4 A T 5 I I A (D, M, H) 6 W Z 7 Z ( S), Z 10-19: W W 10 S G W 11 G G, G 12 G G G, 13 G G G, N, Lä 14 G G G, N, Lä 15 O G 16 B, A M 17 G Pä / G U / L S G 1 20-29: U E 20 D W öß

Mehr

Große Neueröffnung. 2batt auf Alles. vom 11. bis 16. Mai. toom.de

Große Neueröffnung. 2batt auf Alles. vom 11. bis 16. Mai. toom.de Gß Nuöffug vm 11. b 16. Ma % 5 1, 2batt auf All Ra *! g u b t B tm.d * Nu gültg vm 11. b 16.5.215 m tm Baumakt Btbug, Südg 45. Augmm d all Dt- ud Svcltug, ja!-mbl Pdukt, Büch, Zgatt, Ztchft, Gtäk, Süßwa,

Mehr

Doku Schweiz AG. Über uns WER IST DOKU SCHWEIZ AG?

Doku Schweiz AG. Über uns WER IST DOKU SCHWEIZ AG? I nf obo d G hä z P n D Do us hw zag nun bhä n W b un n hm n,d J h nho h h ndp odu undd n un n mb hk o ph undp n w bun nb. Un V on un nkund n n nw b w m nundp ön h nau z u v h ff n. D f ü b nw m n hu nb

Mehr

nartz, Dr. Sebastian Muschter, Inger Paus, Andrea Peters, André Pöhler, Thomas Schindler

nartz, Dr. Sebastian Muschter, Inger Paus, Andrea Peters, André Pöhler, Thomas Schindler Pkll Uhzi: O: Anwsnd: Ausschussmiglid: a n m a c h 17.00-19.00 Uh c d McKinsy & Cmpany, Inc., Bikini Haus Blin 0 2 P k Sizung Ausschuss Digial Wischaf am Dinsag, 09.09.2014 Sinan Aslan, Ansga Baums, D.

Mehr

SPEAK STYLING. Schweizer Haus der Schönheit DOBI-INTER AG Tel. +41 (0) Fax +41 (0)

SPEAK STYLING.  Schweizer Haus der Schönheit DOBI-INTER AG Tel. +41 (0) Fax +41 (0) w ö DOB- G l +41 (0) 62 855 22 22 Fx +41 (0) 62 855 22 00 @b wwwb Fll 8048 Zü B 569 Fll 1163 y l 10 W wwwwll K YG 54 B W 64 Kö b j K O l D y l ll ü l - D l y l b l ä : Zl W l bll y W D l O w w ll yl U

Mehr

BBSU UNTERNEHMER-SEMINARE * Baden-Baden Sylt Hamburg Dresden. - für Familienunternehmen - * seit über 26 Jahren

BBSU UNTERNEHMER-SEMINARE * Baden-Baden Sylt Hamburg Dresden. - für Familienunternehmen - * seit über 26 Jahren BADEN-BADEN BBSU UNTERNEHMER-SEMINARE * - fü Famuhm - Bad-Bad Sy Hamug Dd 014 2 H 2014 H ha fd g : ü ao üag pu k : G / Schw f m u h u Ak h c u o N : 4 Fa m 201 x Ih vmög 5 (v-) 1 gö 0 B 2 x ma k ch a o

Mehr

Experimentalphysik III TU Dortmund WS2015/16 Shaukat TU - Dortmund. de Kapitel 2

Experimentalphysik III TU Dortmund WS2015/16 Shaukat TU - Dortmund. de Kapitel 2 xpmnlphysk III TU Domund WS1516 Shuk Khn @ TU Domund. d Kpl spl fü d Addon von Dhmpulsn Aufgund d Qunsung d zkomponn von qunnmhnshn Dhmpuls und Spns zgn ds n dk n zrhung, sondn üdn n nm äußn gnfld päzdn,

Mehr

BÜROZENTRUM FALKENBRUNNEN. Chemnitzer-Str. 48, 48a, 48b, 50 / Würzburger Str. 35 01187 Dresden

BÜROZENTRUM FALKENBRUNNEN. Chemnitzer-Str. 48, 48a, 48b, 50 / Würzburger Str. 35 01187 Dresden BÜROZENTRUM FALKENBRUNNEN Chmnitz-. 48, 48a, 48b, 50 / Wüzbug. 35 01187 Dsdn OBJEKT OBJEKT INDIVIDUELLES UND GROSSZÜGIGES BÜRO- UND EINZELHANDELS-ENSEMBLE Das Büozntum Falknbunnn bitt modn und funk- nn

Mehr

Hände weg vom Wedding ist ein Zusammenschluss unterschiedlichster Menschen, die mit den Entwicklungen im Stadtteil nicht einverstanden sind.

Hände weg vom Wedding ist ein Zusammenschluss unterschiedlichster Menschen, die mit den Entwicklungen im Stadtteil nicht einverstanden sind. vu c Ikçıık üboü onp y üb c vyw - H co b wh I c h yd o c RR o o R Ikc Rc I o kçı çıık k c u np p o p ı k n H ç n ou H you v üb c p p y y R d n ı d ouwh R p ı Rc u R n R I kçı k ü Ik ık b v y ç u c ı w

Mehr

Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften

Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften B-B A W MI S 12 / 2011 I D M A D M A E M G K S K M- K B- K T K A V D B-B A W ä M B A. Z M, L. Gä O Aß M Fä. V O M M. D J E R O M P. I R A W W W M ä. M E A W W, L W A W. D A ö ä 316 M, 156 O, 89 O, 69 Aß

Mehr

2.17 Drehimpulskopplung

2.17 Drehimpulskopplung xpmnlphys III TU Domund S114 Shu Khn @ TU - Domund. d Kpl.17 Dhmpulsopplung D Gsmzusnd ns Aoms häng von dn Qunnzhln d nzlnn lonn so von d Kopplung h Dhmpuls. g s z Gnzfäll, d L-S-Kopplung lhn Aomn und

Mehr

Börsenblatt Online Userumfrage 2019

Börsenblatt Online Userumfrage 2019 Böb O Uufg 2019 Zh ud Eckd d Ufg: Bfgug vo U, d Böb O uz Azh d Bfg: 543 voädg Fgbög Ufgoo: L Suvy Zu d Bfgug: 20.01. b 24.02.2019 I Bfgugzu duchchch 708.182 Pg-Ipo ud 345.552 V EINE MARKE VON MVB D Po

Mehr

Gabelstapler III. Modul: Arbeits- bzw. Personenkörbe

Gabelstapler III. Modul: Arbeits- bzw. Personenkörbe A Mod: Ai- w. Ponnkö Thm: Ai- w. Ponnkö Knwinn mi ARAMS Si wdn f 12 Sin mi fondn nhn (. ch) m Thm infomi! Wi n vo, wm d Thm wichi i nd w Si chn hn! NHALT: Sichhihinwi Af d Aiko Ein nd Vwndnwck Ein d Aiko

Mehr

TransRelations BDÜ. Strukturreform vertagt. Gemeinsam statt gegeneinander. Mit dem MA öffnen sich alle Türen

TransRelations BDÜ. Strukturreform vertagt. Gemeinsam statt gegeneinander. Mit dem MA öffnen sich alle Türen TaRlao Mgldzchf d BDÜ-Ladvbad Bm-Ndach.V. Hf 2/01 Augu 2001 Sukufom vag Gmam a ggad M dm MA öff ch all Tü BDÜ Budvbad d Dolmch ud Übz E d o a l / I h a l TaRlao 2/01 Edoal E bch mh Slbbwu m Dam ud H, möch

Mehr

Tippen Hören Entdecken

Tippen Hören Entdecken Podukvlfl u n Hnd Tppn Hön Endckn Gülg b Apl 2014 TING D Höf d ü f l m F gnz Uhz ln lnn N EU Lupch Fü jd Al Funkon vlgübgfnd M TING d A B S E P TE USB-Anchlu MBER All Bld und Tx zum Anppn Sndd Kopfhö Anchlu

Mehr

Bastle mit deinen Fotos

Bastle mit deinen Fotos Das Magazn vn Cp fü aufgsll Knd N. 17 GRATIS ZUM MITNEHMEN! UND GOAL! JaMaDu auf dm Es Fü dch: Tps Basl m dnn Fs www.jamadu.ch/magazn s s b G w b W Vl W Onln-Spl Vlag und Rdakn: Cp Pss Auflag: 492 000

Mehr

Die Leseprobe ist aus dem folgenden Mildenberger Titel entnommen: ABC der Tiere 3 Lesebuch, 3. Klasse. Bestell-Nr ISBN

Die Leseprobe ist aus dem folgenden Mildenberger Titel entnommen: ABC der Tiere 3 Lesebuch, 3. Klasse. Bestell-Nr ISBN Lp M V GH D Lp f M T : ABC T 3 Lch, 3 K B-N 3402-90 ISBN 978-3-619-34290-7 Fü Ih Nz: A Rch vh M V GH, 77652 Off Kk z M V: M V GH I Lhüh 6 77652 Off Tf: +49 (781) 91 70-0 Tfx: +49 (781) 91 70-50 E-M: f@-v

Mehr

indung PRX12 ** 399 Damen JUBELPRE [

indung PRX12 ** 399 Damen JUBELPRE [ www p w g d gb gü g 3 b 5 gd 3 H d pb d pb L + dg X g g d pdw UHM g - g : ( d : ( 5 3 5 JUL - dg L + JUL H - j - ö g g F g g H b d ä w dbw dd g M :% 5 5 3 JUL - j b j - g - wä d g ä w dbw dd g Zw - g -

Mehr

Kundenmagazin der Bag Company. Ausgabe 7 IMGRIFF

Kundenmagazin der Bag Company. Ausgabe 7 IMGRIFF Kz B Cy A 7 IMGRI D ü U j z IA 2010 D ü W I W w? Ww w Vw U Uw ü M D H D w w w R Vw ü U R D ö B Cy J z SC- B üz Sw C SC ü w L K S ü ü D S Z B Cy A G z Uw G S S ü j z Mü Uw U z G S w S 6 7 INHAL Nw SI 3

Mehr

VORWORT. Hallo Freunde der Schülerzeitung! Es ist wieder so weit! Die nächste Ausgabe der Schülerzeitung Upgrade des Literaturkurses:

VORWORT. Hallo Freunde der Schülerzeitung! Es ist wieder so weit! Die nächste Ausgabe der Schülerzeitung Upgrade des Literaturkurses: a d d üzg! d! D ä gab d üzg gad d a: b da! D am gad aag, da m jd Zg b, d d d gad z z üzg! a z a, d d Zg m a b d 1 fü. ü g a da : ü fü ü! ab am dba d z Zg, m d Zg b z ma a d z. Zä b a bda, d d üzg mög g

Mehr

NATURWISSENSCHAFTEN II (Experimentalphysik) Modifizierte Vorlesungsfolien zur Beugung. Vorlesung am Kapitel 3 Optik

NATURWISSENSCHAFTEN II (Experimentalphysik) Modifizierte Vorlesungsfolien zur Beugung. Vorlesung am Kapitel 3 Optik ATURWISSSCHAFT II xpmnalphys Volsung am 0. 06. 008 Modfz Volsungsfoln zu Bugung Kapl 3 Op 3..5 Bugung 3..6 Bugung am nzlspal 3..7 Bugung an Ksblnd auwssnschafn II basnd auf 'Phys fü Maschnnbau' von Pof.

Mehr

hkeit, e Möglic nd Schüler

hkeit, e Möglic nd Schüler Akoslfad Gu. ff a K s Gu. u k, öglch M u ma zu g h T s m p u z o Kaff chül off S»D C h Poduk ud S!«gc chül v k S a u d z das u ko ud, mach fü so A lks Lo G -H h c H a d hul Aach h l s sc Rlgo Gsam Gos m

Mehr

) Fahrgastschiffe und -boote

) Fahrgastschiffe und -boote R B y h? G -u V o u Mü Ok o N h G u Äu G N ü W u By O L p G u Äu G ü F u G u G v ä F u F u Ok o GVB p Vou ü Gh u u u Ä p Vou ü h u y h o u p Vou u Äu V ou ü k k o B h u B u ä u äß po hk GVB p Vou ü Zu

Mehr

Kunstdrucke im Linolschnitt

Kunstdrucke im Linolschnitt Kunstduck im Linolschnitt Di Malschul auf dn Innnsitn und vil wit kativ Idn findn Si in Min Kativ-Atli (Ausgab KT 55). www.shop.oz-vlag.d. Vil wit Idn unt www.fco.d hobbygoss El GmbH Goß Ahlmühl 10 76865

Mehr

3.1 Definition, Einheitsvektoren, Komponenten, Rechenregeln, Vektorraum

3.1 Definition, Einheitsvektoren, Komponenten, Rechenregeln, Vektorraum . Vktorn. Dfnton, Enhtsvktorn, Komponntn, Rchnrgln, Vktorrum Nn sklrn (Zhln mt Mßnht w Mss, Enrg, Druck usw.) wrdn n dr Physk vktorll Größn ("Pfl" mt Rchtung und Läng) vrwndt: Ortsvktor, Gschwndgkt, Vrschung,

Mehr

Vorlesung: Grundlagen und Prozesse der Verfahrenstechnik Seminar: Elektrochemische Doppelschichten

Vorlesung: Grundlagen und Prozesse der Verfahrenstechnik Seminar: Elektrochemische Doppelschichten Volsung: Gundlagn und Pozss d Vfahnstchnk Smna: lktochmsch Dopplschchtn Wdholung: 1. W st d lktochmsch Dopplschcht um n Patkl aufgbaut? Das Modll d lktochmschn Dopplschcht bschbt dn ufbau d onnchn Schcht,

Mehr

Agile Innovation Patterns

Agile Innovation Patterns Th Ail Innoaion Gam Puin h wok in wokshop - Ails Anfodunmanam mi Soy Map und Lan Pojc Canas Ail Innoaion Pans Puin h wok in wokshop - Ails Anfodunmanam mi Soy Map und Lan Poduc Canas Til Zil Rchch & Insihs

Mehr

Kondensator an Gleichspannung

Kondensator an Gleichspannung Musrlösung Übungsbla Elkrochnisch Grundlagn, WS / Musrlösung Übungsbla 2 Prof. aiingr / ammr sprchung: 6..2 ufgab Spul an Glichspannung Ggbn is di Schalung nach bb. -. Di Spannung bräg V. Di Spul ha di

Mehr

INFORMATIONSPROSPEKT FÜR ARBEITGEBER

INFORMATIONSPROSPEKT FÜR ARBEITGEBER INFORMAIONPROPK FÜR ARBIGBR & FAHRRA -BIK W INRA sag m A ARAKIV GHALUMWANLUNGMOLL fü Abhm & Abgb A ARAKIV GHALUMWANLUNGMOLL Lb Abgb, das BUINBIK lasg s Ghalsmwadlgsmodll fü d bblch d pva Moblä I dsm Ifomaospospk

Mehr

ev. Jugend Böckingen Freizeit Programm 2015

ev. Jugend Böckingen Freizeit Programm 2015 v. Jugd Böckig Fzt Poga 2015 Zltlag fü 9-13 Jähig 2. - 15. August 2015 Wi sog fü gaos ud uvgsslich Fzt i Mt ds Hohloh Walds, i Etthaus kl gütlich Dof. Dikt vo Bauhof ba gibt s täglich fischst Milch du

Mehr

E i n b a u-b a c k o f e n O I M 2 2 3 0 1 B i t t e z u e r s t d i e s e B e d i e n u n g s a n l e i t u n g l e s e n! S e h r g e e h r t e K u n d i n, s e h r g e e h r t e r K u n d e, v i e

Mehr

Plus ZUCHT UND LEISTUNG. So schön unser Land, so nett die Menschen, so hochwertig unser Futter. INFORMATIONEN FÜR DEN ZÜCHTER

Plus ZUCHT UND LEISTUNG. So schön unser Land, so nett die Menschen, so hochwertig unser Futter. INFORMATIONEN FÜR DEN ZÜCHTER Hgh Pmum So shön uns Land, so ntt d Mnshn, so hohwtg uns Futt. INFORMATIONEN FÜR DEN ZÜCHTER 1 Vl hohwtg Zutatn! uns st Zühtbf-Ausgab 2014 btt Ihnn wd vl Nugktn! Dsmal spzll fü uns Snsblhn! W habn uns

Mehr

Wir bewegen Sie! www.fun-sports.ch

Wir bewegen Sie! www.fun-sports.ch S o m m W i n t W stckt hint Fun n Spots Inhalt Somm Spot- und Plauschwoch Italin Spotlichs Wochnnd fü Snion Usula Roth Spotlhin, Aqua Fit-Instuktoin, Sttching-Instuktoin, Nodic Walking- Instuktoin SNO,

Mehr

TransRelations BDÜ. Fragen als Instrument der Gesprächsführung. Was ist eigentlich eine exotische Sprache?

TransRelations BDÜ. Fragen als Instrument der Gesprächsführung. Was ist eigentlich eine exotische Sprache? TaRlao Mgldzchf d BDÜ-Ladvbad Bm-Ndach.V. Hf 3/04 Novmb 2004 Fag al Ium d Gpächfühug Wa glch xoch Spach? W übz ch Kyzldja vom Eglch Duch? BDÜ Budvbad d Dolmch ud Übz E d o a l / I h a l TaRlao 3/04 Edoal

Mehr

Hier tut sich was! - Konstruktion - NC-Programmierung - Fräsbearbeitung - Werkzeugaufbau / Montage

Hier tut sich was! - Konstruktion - NC-Programmierung - Fräsbearbeitung - Werkzeugaufbau / Montage Hi u sich was! - Knsukin - C-Pgammiung - Fäsbabiung - Wkzugaufbau / Mnag lisungssak, zuvlässig, infach gu --- www.muss.d Di Gschäfsliung P ä s n a n h gh Damn und Hn, i habn mi uns inn qualifizin und vaunswüdign

Mehr

Highlights. Lenovo ThinkPad X1 Yoga. CHF 1'907.00 inkl. MwSt inkl. Swico. Lenovo IdeaPad Yoga 900. CHF 1'653.00 inkl. MwSt inkl.

Highlights. Lenovo ThinkPad X1 Yoga. CHF 1'907.00 inkl. MwSt inkl. Swico. Lenovo IdeaPad Yoga 900. CHF 1'653.00 inkl. MwSt inkl. P e l eap l-jun2016 FüPe onen nau b l dung ( Schül e,s uden en,leh l ngeundleh pe onal ) Ne D ec GmbH Un e do f a e1 6274E c henbac h 0414480887 nf o@ ne d ec. c h www. ne d ec. c h Hghlgh Lenovo ThnkPad

Mehr

MOVIESTAR 5.0. CGM verbindet. Das Bild- und DokumentenManagement-System. Dr. Wagner, Praxis Frauenärzte Saarbrücken West

MOVIESTAR 5.0. CGM verbindet. Das Bild- und DokumentenManagement-System. Dr. Wagner, Praxis Frauenärzte Saarbrücken West i i as Bil- un okunnmanagn-sys h MOVIESTR 50 Wagn, ax aunäz Saabückn Ws CGM vb i i LÖSUNGEN ÜR IE RXIS VON MEISTR h MOVIESTR 50 as Bil- un okunnmanagn-sys h Üb u i i i i Lösungn ax Mh Zi an Üb u 1985 Hannov

Mehr

aus! us! aus!! f lippt und sogar olaus! ... und sogar da doch jeder doch jeder GILT FÜR DAS GESAMTE SORTIMENT UND FÜR KÜCHEN!

aus! us! aus!! f lippt und sogar olaus! ... und sogar da doch jeder doch jeder GILT FÜR DAS GESAMTE SORTIMENT UND FÜR KÜCHEN! b g, W W b g, W W H H C C Ü Ü K K & & * * L L B B Ö Ö M M T! T! K H C S G o b W k vl v! d S jz d p p l f d... u! K H C S G o b W k vl v! d S jz d do jd... ud og u! l o k u F *läuug, läuug, S 2 All P o

Mehr

Heizlastberechnung Seite 1 von 5. Erläuterung der Tabellenspalten in den Heizlast-Tabellen nach DIN EN 12831

Heizlastberechnung Seite 1 von 5. Erläuterung der Tabellenspalten in den Heizlast-Tabellen nach DIN EN 12831 Hizlastbrchnung Sit 1 von 5 Erläutrung dr Tabllnspaltn in dn Hizlast-Tablln nach DIN EN 12831 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 3x4x5 6-7 12 + 13 8 x 11 x 14 15 x Θ Orintirung Bautil Anzahl Brit Läng

Mehr

Geschäftsbereich Personal. Perspektiven für ältere Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter im Ev. Johanneswerk

Geschäftsbereich Personal. Perspektiven für ältere Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter im Ev. Johanneswerk 1 Ppkivn fü äl Mibiinnn und Mibi im Ev. Johnnwk 2 Agnd 1. Infomionn zum Ev. Johnnwk 2. Allgmin Siuion d Mibiinnn und Mibi 3. Hndlungfld zu Bwäligung d dmogfichn Hufodung 4. Ppkiv fü Fühungkäf: Snio-Conuling-Pogmm

Mehr

Herren-Short Felix Angenehmer Tragekomfort dank elastischer Polyestermischung. Innenslip, 2 Eingrifftaschen, Klettverschluss. Gr.

Herren-Short Felix Angenehmer Tragekomfort dank elastischer Polyestermischung. Innenslip, 2 Eingrifftaschen, Klettverschluss. Gr. Güg b 3 Dm-B -B BC-C m äbg P G 34 44 [337 Fü 34⁹⁹ g V j G! H- Fx Agm gm Pmg I Eg K G X XL [48 3⁹⁹ -%Rb Dm H Obg! Güg b N m G Jb RbA mbb % - Rb! m F H G b G Rb b m N mb Jb A üg GRA D-Fg INERPOR! Fü A ü

Mehr

lgenommen haben lgende Entscheidung: Gründe:

lgenommen haben lgende Entscheidung: Gründe: B y V o u G -u A N ü ' ä h u By V u ho u v h h u h h By L ü V u mäß k G ü O o k u (u o o vom u vom m B u u Wh o uü Gm - u Lk h (GWO vom (GVB u By V u ho u v h h u h h By L ü V u mäß k G ü O o k u (u o

Mehr

2 Junge Erwerbstätige in einer veränderten Arbeitswelt

2 Junge Erwerbstätige in einer veränderten Arbeitswelt 2 J Ewä vä Aw V w B P v Ewä vä A Aw zü K w Z ä Sw Iv, Ez Sjv v A H A, Ez Kp E w, W A p Wy D Kp E ä ä w, vä A, j Ewä, z ö Dz w zä M Ew p Wy E w Mx W,,D P E Kp" (65) z, z z, w Kp W, Ew, Lü (v W 65, S 2)

Mehr

THE SKY IS THE LIMIT Die Express Airfreight Lösungen von Maintaler

THE SKY IS THE LIMIT Die Express Airfreight Lösungen von Maintaler NEWS & STORYS DER MAINTALER EXPRESS LOGISTIK GMBH & CO. KG 01/2015... TITELTHEMA THE SKY IS THE LIMIT Di Expss Aifigh Lösungn von Mainal... Expss Logisik GmbH & Co. KG 02 IMPRESSUM: Hausgb: Mainal Expss

Mehr

N n. k m e d i h. H n e e. W e w r d e e K e n. U d i m r läc e n. I h e i n r m c n c a d s V r p e h n a. W r s l e a l s kön e. H N- N L!

N n. k m e d i h. H n e e. W e w r d e e K e n. U d i m r läc e n. I h e i n r m c n c a d s V r p e h n a. W r s l e a l s kön e. H N- N L! A h e i t s h s h e e n m n s c a s i e K n h i e i n r B r i 1 1 S r i hhöl e B nb n K n i h B n o s h b n K u e S e A z i h n S h ürs n e K u e S e S r i hhöl e D s V rs r c e i t w c t g H n e e N n

Mehr

Sommerbaustellen 2015

Sommerbaustellen 2015 Sommbull 05 Gzch (Roch) Mkplz Blfo Lb Fhgä U Gl- ud Fhluglg pflg w gu dm S ch ud bqum Tm ud Bu fh kö. D bdu, d w uch glmäg z mü. Bull kö Umllug, Echäkug ud uch Läm m ch bg. E u go Alg, d Ih w uch d Awoh

Mehr

Bundesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung. Bekanntmachung der Regeln für Energieverbrauchskennwerte im Wohngebäudebestand

Bundesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung. Bekanntmachung der Regeln für Energieverbrauchskennwerte im Wohngebäudebestand Bundsmnstrum für Vrkhr, Bau und Stadtntwcklung Bkanntmachung dr Rgln für nrgvrbrauchsknnwrt m Wohngbäudbstand Vom 30. Jul 2009 Im nvrnhmn mt dm Bundsmnstrum für Wrtschaft und Tchnolog wrdn folgnd Rgln

Mehr

SCHULE DER ZUKUNFT Magazin Goethe Gymnasium August 2013

SCHULE DER ZUKUNFT Magazin Goethe Gymnasium August 2013 SCHULE DER ZUKUNFT Mgz Goh Gymum Augu 2013 Wllkomm d Zukuf Vo ud Vmuug üb d Schulllg 20, 30 od 50 Jh d chw zull. Bod m Bch d Schul, wl d Schul ch dud u fd ud väd. D Schül d 8. Jhgg d Goh-Gymum ll m Rhm

Mehr

Du kriegst nicht mehr wenn Du agil entwickelst.

Du kriegst nicht mehr wenn Du agil entwickelst. Du kg ch mh w Du gl wckl. 16:15, H43 Agl U Expc Phlpp Mukwky Agd 01 Augglg 02 Vghw 03 Igmdll 04 Fllbpl 05 Eflgfk D Pduk (chch gh) D Pduk (u Sch d U) D U Ifc Bld: hp://dg.g/blg/dffc-bw-ux-d-u-ubl-xpld-cl

Mehr

Volksabstimmung. vom 25. November Kanton St.Gallen

Volksabstimmung. vom 25. November Kanton St.Gallen K SG Vmm m Nm K ü Ew E R Sw V N m Eü B ü B mm K ü Ew E R Sw V N m Eü B ü B H S 9 K ü Ew E R Sw ü Wm? Emp K 6 B F w B K Wm Vmm? 6 F E m mm 6 Wm? J K m Gp Vü, m V U- S, F w Lw Ww ö D K mü m w, H V p D J

Mehr

seien die altten kartesischen Koordinaten und ( u, u u ) T

seien die altten kartesischen Koordinaten und ( u, u u ) T Kmmln ohoonal Koodnan Ohoonal ansfomaon Koodnanansfomaonn m R wdn schn dch D m : D G ld D R af G R a. s mha nd nd s l D d > nd U U j Ls sa dass d Spaln on paaws afnand shn ohoonal Koodnanafo j snch afnand

Mehr

Kurse und Renditen von Anleihen. Ein Wörterbuch der Anleihenmärkte. Finanzmärkte und Erwartungen 6-1

Kurse und Renditen von Anleihen. Ein Wörterbuch der Anleihenmärkte. Finanzmärkte und Erwartungen 6-1 K I T E L 6 Fnanzmärk und Erwarungn 6- Kurs und Rndn von nlhn nlhn unrschdn sch n zw wsnlchn Dmnsonn:. dm usfallrsko: Rsko, dass dr Emn dr nlh d vrsprochn Rückzahlung dr nlh nch n vollm Umfang lsn kann.

Mehr

Seniorengenossenschaft Riedlingen e.v. josef.martin.riedlingen@t-online.de

Seniorengenossenschaft Riedlingen e.v. josef.martin.riedlingen@t-online.de Jof Mtn Snongnonchft Rdngn.V. g wdn wd n d Zukunft. Auch d wn S, gt mm mh ät, mm wng jung Mnchn, und dduch mm wng, d n d Sozytm nzhn. Und ch w Ihnn n nm knn B m dutch mchn, w d ttächch uht. Dnn mn höt

Mehr

Liebe Mitarbeiterinnen, liebe Mitarbeiter, die Arbeit des Evangelischen. am Main orientiert sich unter anderem an seinem Leitbild.

Liebe Mitarbeiterinnen, liebe Mitarbeiter, die Arbeit des Evangelischen. am Main orientiert sich unter anderem an seinem Leitbild. L M, M, A E R F M L. D ß : W D H ö S F M G J C.... I A E G. I V, P K ö. I, S, E K F M K E R S A ü ü M S ö. P D. A K, S V V E R F M 1 D E R F M (ERV) Z K E S F M. S A Gß ü, ü K K O ü. M V, F A ERV K, S

Mehr

HILFE FÜR DEN NOTFALL

HILFE FÜR DEN NOTFALL HILFE FÜR DEN NOTFALL Wo fd ch chch Hf? ch R od mü Ih Rch vo S b ö g w Io Gchf fü Mchch (IGFM) Dch Sko.V. Bog 9, 60388 Fkf m M, Dchd T: 069-420 108-0 Fx: 069-420 108-33 M: fo@gfm.d S 1 Gch dchz? D dch

Mehr

e n e a Chancenzuschaf

e n e a Chancenzuschaf s p a n, um n uch Sp a n, u m n u Chancnzuschaf f n m i al b Li ag Landt Konsol i di ungsst at gi dfdplandt agsf akt i on 2013bi s2017 f dpf akt i onn w. d 2013 2014 2015 2016 2017 in Mio. Euo 1. Mhinnahmn

Mehr

Niedersächsischer Landtag 18. Wahlperiode Drucksache 18/1762

Niedersächsischer Landtag 18. Wahlperiode Drucksache 18/1762 Näcc Lng. W Dcc Kn Ang ccn Bnng gäß A. GO LT An Lngng Ang Agnn B Ony GRÜNE An Näccn Mn ü Inn n S nn Lngng Angngn Ang Agnn B Ony GRÜNE, nggngn 0.09.0 D. n Sn ün 0.09.0 An Näccn Mn ü Inn n S nn Lngng 0.0.0

Mehr

Ein Lfeür bedrängte Chri

Ein Lfeür bedrängte Chri E L ä C Mo: K: Tx: Akopl I, A Al I G 00% 4 (100% /1 4 (50% k) INHALT / AKTIONIMPULHEFT VORWORT / AKTIONIMPULHEFT 15 D o T, ll Völk E, M v Kl Rlo B ko B Volk W D l B E M, ol, ll E Rlo k R ß ö Pl R M, lö

Mehr

Wir feiern 25jähriges Jubiläum feiern Sie mit!

Wir feiern 25jähriges Jubiläum feiern Sie mit! W f 25jähgs Juläum f S mt Zhlch Juläums-Akto, gussoll Vkostug, Fchtug, Gwspl ud l gut Lu wt S d Edlwss-Apothk. Ut dm Motto GESUND VON KOPF BIS FUSS wd 1.2.2014 gz Woch lg usgg gft. Nütz S us Juläumswoch

Mehr

TransRelations BDÜ. Technische/r Redakteur/in ein Medienberuf mit Zukunft. Magneten im Internet-Heuhaufen. Gut gewappnet für das Alter?

TransRelations BDÜ. Technische/r Redakteur/in ein Medienberuf mit Zukunft. Magneten im Internet-Heuhaufen. Gut gewappnet für das Alter? TaRlao Mgldzchf d BDÜ-Ladvbad Bm-Ndach.V. Hf 2/2000 Spmb 2000 Tchch/ Rdaku/ Mdbuf m Zukuf Mag m I-Huhauf Gu gwapp fü da Al? BDÜ Budvbad d Dolmch ud Übz.V. E d o a l / I h a l TaRlao 2/00 Edoal Mch, Umwl

Mehr

Die. Die Dienstleistungen der SWU EnergieBerater. Vortragsprogramm der SWU EnergieBerater September 2011 bis April 2012. Und wir gehen weiter.

Die. Die Dienstleistungen der SWU EnergieBerater. Vortragsprogramm der SWU EnergieBerater September 2011 bis April 2012. Und wir gehen weiter. Apl: Tomo d Egvogug kö gv Egqull l? Moch, 18. Apl 212, 19 Uh W ch Egvogug m ol- ud Wdg möglch? W h Elkomolä m olg zu u? W gu lä ch d Epug vo ol- ud Wdg vohg? Wum uch llg Zähl ud llg omz? W po d olg d Nch?

Mehr

09 Blätterwerk. Das Online-Magazin. Seite 1

09 Blätterwerk. Das Online-Magazin. Seite 1 09 Bä D O-Mz 1 Ivz V /Aö p-qz 3 ü 4 K R 5 B 6 Aßö Hy: O R 8 Iv M F 10 Lp: J O 12 F O! D B 13 G 15 R z K! 16 Höpp 17 Ap ü 18 UW 19 B:. 1: N Yz/. (E);. 2: Y vv/. (H) B P/. (M H);. 3: px/. (Cp) p/. (Nzz);.

Mehr

...der sichere Weg nach oben! Außentreppen. Qualität für Ihren Garten für viele Jahre!

...der sichere Weg nach oben! Außentreppen. Qualität für Ihren Garten für viele Jahre! ...d sich Wg nach obn! Außnppn Qualiä fü Ihn Gan fü vil Jah! www.doll.d 2 Gadnspin DOLLE Gadnspin Robus Spindlpp aus fuvzinkm Sahl b sonds monagfundlich, in zwi Vaiann: Sufn aus fuvzinkm Sahl od Timax

Mehr

Herzlich willkommen!!!

Herzlich willkommen!!! vvcm v2c Wb- Vdkfzsfw Ds Kzp VENIMUS VIDEMUS COMPREHEDEMUS KOMMEN SEHEN VERSTEHEN Hzlch wllkmm!!! 2009, vvcm GmbH, Bm www.vvcm.d flgch m V2C b Ds Uhm VIVICOM» Sd: Bm D s U h m V I V I C O M» Ewcklug v

Mehr

v i R g g s c c L r r s G r A e U g f m t e c h n i k T N e w s e b t f T f i N s h

v i R g g s c c L r r s G r A e U g f m t e c h n i k T N e w s e b t f T f i N s h n a c h h a l k B c h 2 0 1 4 P Q X v a f B o l G c W h a f V n v m q w G m n m o l o v c c a n h n Z f m c h n k o v p F o m k G k l l ö n j f h V n B x o B C l D G a n w b f o manova nachhalkvändn m

Mehr