fir jonk Leit vun 11 Joer un SCIENCE CLUB News 1/2005

Transkript

1 1/ fir jonk Leit vun 11 Joer un SCIENCE CLUB News

2 Info: Science live Säit 4 a 5 Cyber Science Säit 6 bis 7 Firwat hues du heiandsdo Reefer ennert den Aen? Säit 8 bis 9 Science Quiz Säit 10 Opléisung vum leschte Quiz Säit 11 J.Kroll-Präis Säit 12 An dësem News fënns du: Concours Jeunes Scientifiques Säit 13 Trophées de Robotique 2005 Säit Fotoen vun eisen Aktivitéiten Säit 16 Umellungsziedel Säit 37 Aktivitéiten: Du hues tëschent 11 an 13 Joer Säit Du hues tëschent 13 a 15 Joer Säit Du hues tëschent 15 an 18 Joer Säit 36-38

3 Info

4 Science live iwwert d ganzt Joer! Bass du u Wëssenschaft an Technik intresséiert? Hues du iwwer 11 Joer? Wëlls du nei Leit kenne léieren, déi déi selwecht Intressen hu wéi s du? Wa jo, da kuck der den neie Programm vum Science Club genee un. De Science Club bitt dir nämlech vill flott Akti vi téiten, wéi zum Beispill verschidden technesch a wëssen schaftlech Workshopen an Experimenter, intressant wëssenschaftlech Ausstellungen am In- an Ausland, Science Camp,. Wann s du un Aktivitéite wëlls deelhuelen, da mell dech beim Science Club per Post (mam Umellungsziedel op der leschter Säit), per (science-club@mnhn.lu) oder per Internet ( un. Mee denk drun, d Zuel vun deenen, déi kënne mat maachen ass limitéi ert. Duerfir, wann s du wierklech un enger Aktivitéit intresséiert bass, da mell dech esou fréi wéi méig lech un. Science-Club 25, rue Münster L-2160 Lëtzebuerg Tel.: Rép. - Fax:

5 De Science Club ass eng Initiativ vum natur musée ( an Zesummenaarbecht mat der mat de Jonk Fuerscher Lëtzebuerg ( a mam Athénée de Luxembourg (Projet d établissement) Mir hunn zesummen dë sen intressante Programm op d Bee gestallt a soen dem Fonds National de la Recherche merci fir seng finanziell Ënner stëtzung. ( ( ( 5

6 CyberScience enc eae ce Antarkt tisa A Antarkt ntarktat tis tat s Antarktis Antarktis Polar Science Visualisation Library (op Englesch) E flotte Site mat ville klengen Animatiounen a Filmer iwwer d Antarktis,... homepages.ge.ucl.ac.uk/~awayne/polar/library.html s A 6 Antarktis Online (op Däitsch) Hei fënns du vill Informatiounen iwwer d Antarktis: Klima, Déierewelt,

7 CyberScience ntarktis Antarktis Antarktis Antarktis Station (op Däitsch) Flotten Internetsite mat Infoen, Spiller, Linken,... alles iwwer d Antarktis. The International Polar Foundation (op 6 Sprochen) E super Site, mat villen Animatiounen, Biller a klenge Filmer ronderëm d Thema: Antarktis an Arktis. Dës Linken an nach vill méi fënns du och op der Internetsäit vum Science Club: 7

8 Firwat hues du heiansd Ënnert den Ae läit eng vun de sensibelsten Zone vum Kierper : ze wéineg Schlof, vill Stress oder ze mann Bewegung ginn do ugewisen. Den Ofbau vun Offallstoffer Substanzen, déi de Kierper net méi ka verwäerten, sammele sech an de klenge Bluttgefässer un, a gi während dem Schlof ofgebaut. Wann eis den Aen sou dënn ass, Nuechten ze kuerz sinn, huet gesäit een d Oderen hei de Kierper d Méiglechkeet net besonnesch gutt, dohier alles ofzetransportéieren; an déi däischter Reefer. Dem deem Fall muss dës Aarbecht Gewebe feelt Sauerstoff : et am Dag nogeholl ginn. ass midd an ouni Kraaft. Fir dës Substanzen ofzetransportéieren, muss méiglechst vill Blutt duerch déi kleng Odere fléissen: d Bluttgefässer gi méi déck. Well d Haut ënnert

9 o Reefer ënnert den Aen? D Funktioun vum Schlof Genuch Schlof ass noutwenneg, souwuel fir de Kierper wéi och fir d Séil. De Kierper brauch Zäit fir seng Batterien nees opzelueden. An der Nuecht wuessen d Zellen am séiersten. Al Zelle ginn entsuergt, futtisser gefléckt an neier opgebaut. Dës geschitt an de Phase vum Déifschlof, wou och déi wäiss Bluttkierpercher méi aktiv ënnerwee si wéi am Dag, fir no Eindringlingen wéi Viren a Bakterien ze sichen an se onschiedlech ze man. D Gehir ass entspaant, d Muskele kënnen allerdéngs aktivéiert ginn, wouduerch d Schlofwandelen méiglech ass. Internet

10 0 Science Quiz D Verwandlung vun der Raup an e Païperléck nennt een? A) Mimikry B) Metamorphos C) Mimose D) Mimese Schreif deng Äntwert op d Umellung, oder schéck eis se per Post oder per .

11 Opléisung vum leschte Quiz An eisem leschten Science News hate mir dech folgendes gefrot: Wéi huet dat éischt geklont Schof geheescht? Är Äntwerten : Dir hutt folgend Äntwerten erageschéckt: 91 % hu richteg geäntwert a soten Dolly. Effektif de 5 Juli 1996 ass d Dolly gebuere ginn. Et war dat éischte Lämmche, wat vun de Zelle vun engem erwuessenen Déier geklont ginn ass Daisy 8% Uschi 1% Dolly 91% 8 % hu falsch geäntwert mat Daisy 1% hu falsch geäntwert mat Uschi Aus 102 richtegen Äntwerten hu mir 3 Gewënner gezunn: * * * Sébastien Kieffer (13 Joer) Tom Meyers (14 Joer) Nathalie Thill (15 Joer)

12 J. KROLL-Präis Wien ka matmaachen? Jiddereen deen teschent 12 an 21 Joer huet a nach an d Schoul geet! Mat der Ënnerstëtzung vun der FONDATION NICOLAS LANNERS Läit däin Hobby am Gebitt vun der Physik, Chimie oder Technik? Da gewann du de W.J.Kroll-Präis! Dofir brauchs Du keng extra Aarbecht ze maachen, awer du muss noweisen, datt däin Hobby eppes mat Physik, Chimie oder Technik ze dinn huet. 2 Fir weider Informatiounen, schéck eis däin Numm an deng Adress Fax: info@ajsl.lu

13 13 Concours Jeunes Scientifiques Wien ass ee jonke Fuerscher? Jiddereen deen teschent 12 an 21 Joer huet an Interessi u Wessenschaft an Technik huet! Och du hues eng Iddi, egal op wat fir engem Gebitt! So eis et, mir hellefen Dir! Du brauchs deng Aarbecht net eleng ze maachen, och zwee oder dräi kennen un engem Thema schaffen an denk drun: An all Gebitt ka gefuerscht ginn! Biologie, Chimie, Physik, Technik, Mathematik, Economie, Geographie, Geschicht, Informatik, Musek, Soziologie, Theologie, Sport, Linguistik, Konscht,... Gewann beim Concours Geldpräisser an I oder international Reesen op aner wessenschaftlech Concoursen oder Stagen. Fir weider Informatiounen, schéck eis däin Numm an deng Adress Fax: info@ajsl.lu D AJSL bitt Dir och: - Virschléi fir ze fuerschen - Kontakter mat Spezialisten - Interessant Visiten an aner Aktivitéiten

14 Trophées de Robotique 2005: Komm laanscht den 9. Abrëll op d Trophée de Robotique an der Uni Lëtzebuerg um Kierchbierg! Héi kriss du eng ganz Rei Animatiounen zum Thema Robotik gebueden. Weider Informatiounen :

15 15 Wat kriss du den 9.Abrëll gebueden: *Vill verschidde lëtzebuergesch an auslännesch Roboter déi géinteneen ukämpfen *Interessant Roboter déi ausgestallt a virgefouert ginn : Gaston, AIBO,... *E Lego Mindstorms Workshop wous du selwer Roboter programméiere kanns. *Eng Virféierung vun engem Match vun EUROBOT ( En europäesche Roboterconcours wou d Roboter klomplett automom eng bestëmmten Aufgab erfëlle mussen. Bei dësem Concours kanns du awer eréischt vun 18 Joer un matmachen.

16 Fotoen vun eisen Aktivitéiten Stroum aus Kuel Kuelekraftwierk- Ensdorf (D) Donneschdes, de 4. November 2004 Chemesch Molekülen Donneschdes, den 23 September 2004

17 Aktivitéiten Du hues tëschent 11 an 13 Joer Säit Du hues tëschent 13 a 15 Joer Säit Du hues tëschent 15 an 18 Joer Säit 36-38

18 Stroum-Experimenter VUn 11 BIS 13 JOER Donneschdes, den 10. Februar Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée' Responsabel: Claude Heidt Biolog An dësem Atelier baus du Batterien zesummen an en Elektromotor.

19 Solardänzer VUn 11 BIS 13 JOER Dënschdes, den 22. Februar Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée' Responsabel: Patrick Delhalt Biolog An dësem Atelier gëss du gewuer, wéi mir d Sonneliicht kënnen notzen, fir Stroum ze produzéieren. Mir bauen dann eng flott Figur, déi um Fënsterbriet ufänkt mat danzen, wann d Sonnestralen op se falen.

20 Abenteuer-Antarktis -VUn 11 BIS 13 JOER 4 Euro Auer (bis Auer) op der Uni Lëtzebuerg Kampus Lampertsbierg Donneschdes, de 24. Mäerz 2005 Responsabel: Antoine Kies Physiker D Antarktis, de südlechste Kontinent, war laang Zäit vun de Mënschen total onbekannt. Organisatioun: Université du Luxembourg Kampus Lampertsbierg Mä, zënnter ronn 200 Joren ass en e Magnéit fi r Abenteurer a Wëssenschaftler. Wëlls du méi iwwer dëss faszinant Welt gewuer ginn, da komm an dësen Atelier. Den Antoine Kies, wäert dir hei vu sengem Wëssen an iwwert Fuerschungen erzielen, an dat mat Experimenter a faszinéierende Fotoen illustréieren.

21 Fossilien VUn 11 BIS 13 JOER Mëttwochs, den 30. Mäerz 2005 Responsabel: Maria Ursone Physiker Biologin Fossilien ënnersichen a vuneneen ënnerscheeden; wéi enstinn si a wou fanne mir Fossilien? Vu Gryphäen, Ammoniten a Trilobiten 4 Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée'

22 Oculus Obscurus VUn 11 BIS 13 JOER Freides, den 1. Abrëll Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée' Biologin Responsabel: Maria Ursone Mir kucken eis un, wéi en Aen vu bannen ausgesäit a wat fi r Deeler wichteg sinn, fi r ze gesinn; mir bastelen och en Aen, dat dir mat heem kënnt huelen

23 23 Flechten VUn 11 BIS 13 JOER Donneschdes, de 7. Abrëll Euro Auer (bis Auer), zu Hierber bei der Kiirch (Gemeng Mompach, bei Waasserbëlleg) Organisatioun: 'natur musée' Resp: Michelle Grosbusch Mir léieren een uraalt Handwierk kennen an fl echte mat Weiden oder Peddigrouer.

24 4 Waasserfléi & Co VUn 11 BIS 13 JOER Freides, den 8. Abrëll Euro Auer (bis Auer), bei der Kläranlag Iwwersyren ' Organisatioun: 'natur musée' Responsabel: Claude Heidt Biolog Waasserfl éi an Algen an engem Weier fänken, fi r se duerno ënner dem Mikroskop ze ënnersichen.

25 25 Euro Space Center VUn 13 BIS 15 JOER Samschdes, de 15. an 16. Januar Euro Rendez-vous P+R Howald um 8.00 Auer (zreck Sonndes 18.00) Organisatioun: 'natur musée' Resp: Carmen Greisen Geograph Du wolls schons ëmmer eng Kéier wëssen, wéi een Astronaut sech am Weltall fi llt? Da komm mat. Mir fuere mam Bus an den Euro Space Center. Ee ganze Weekend kanns du do en Astronautestage maachen.

26 Solarauto bauen VUn 13 BIS 15JOER Dënschdes, de 1. Februar Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée' Biolog Responsabel: Patrick Delhalt An dësem Atelier kanns du däin eegene Solarauto zesummebauen. Den Auto besteet aus Solarzellen, engem Kondensator... Doheem kanns du en nach verbesseren, dermat experimentéieren an ëmbauen.

27 Ultraschall vun de Flantermais VUn 13 BIS 15 JOER Donneschdes, de 3. Februar Euro Auer (bis Auer), am Galileo Science Mobil um Geesseknäppchen Organisatioun: 'natur musée' Responsabel: Aline Fischer Chemikerin Patrick Delhalt Biolog Hei gëss du alles iwwer d Flantermais gewuer. An dësem Atelier léide mir e Sonargerät (Sonarexplorer) zesummen, mat deem s du Hindernisser am Däischtere «gesäis», genee wéi d Flantermäis. De Sonarexplorer kanns du natierlech mat heem huelen! 27

28 Schwéngs-Iessen VUn 13 BIS 15JOER Mëttwochs, de 9.Februar Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée' Responsabel: Claude Heidt Physiker Biolog Sandra Cellina Biologin 8 D Sandra Cellina erklärt ons, wat hat alles bei sénger Doktoraarbecht iwwer wëll Schwäin ënnersicht. Du kanns duerno demsandra bei der Dissektioun vun engem Schéngs-Mo hëllefen.

29 Illusiounen a Rätselen VUn 13 BIS 15 JOER Donneschdes, den 10. Februar Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée' Responsabel: Patrick Delhalt Biolog Hei kanns du dengen Aen wierklech net méi trauen. Dauch mat eis an d Welt vum 3D a maach witzeg Erfahrungen a punkto Optik. Natierlech hu mir nach eng Rei gepeffert Rätselen op Lager. 29

30 Metalldetekter VUn 13 BIS 15JOER Freides, de 11. Februar Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée' Responsabel: Patrick Delhalt Biolog An dësem Atelier léiers du de Funktiounsprinzip vun engem Metalldetekter kennen a da kanns du och selwer een zesummeléiden. Mat dësem Detekter kanns du dann am Gaart no engem Schatz an op der Plage no verluerene Mënze sichen. 0

31 Zauberchimie VUn 13 BIS 15 JOER Donneschdes, de 17. Februar Euro Auer (bis Auer), am Stater Kolléisch virun der Loge vum Portier Organisatioun: Athénée de Luxembourg Responsabel: Marc Bernard Chemiker Vill witzeg an erstaunlech Experimenter : et blëtzt, et knuppt!! (Widerhuelung vum 11/11/04)

32 Héichspannungsexperimente VUn 13 BIS 15JOER Samschdes, de 19.Februar Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée' Responsabel: Gaston Klares Elektriker Experimenter mat Héichspannung : Blëtzer kommen aus denge Fangeren, a villes méi...

33 Mad Lab: Junior Theremin VUn 13 BIS 15 JOER donneschdes, de 24. Februar Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée' Responsabel: Patrick Delhalt Biolog An dësem Atelier léide mir e Bausaz vum éischte Synthesizer vun der Welt zesummen, de «Junior Theremin». Dëst Instrument kanns du spillen, ouni et unzepaken, en Drot reagéiert dorop, ob s du deng Hand méi no oder méi wäit eweg méchs a spillt esou déi verschidde Téin.

34 Resp: Patrick Michaely Aiskal! VUn 13 BIS 15JOER Denschdes, de 22. Mäerz 2005 Biolog Experimenter mat Äis a Minustemperature bis zu -200 C. Déi dech waarm un!! 4 Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée'

35 Déiren aus der Aiszait VUn 13 BIS 15 JOER mëttwochs, den 30. Mäerz Euro Auer (bis Auer), am 'natur musée' Organisatioun: 'natur musée' Resp: Michelle Grosbusch Léierin Mir kucken eis Déieren aus der Äiszäit un a probéieren se am Specksteen ze skulptéieren. Mir schaffen mat Hummer, Meessel, Raspel a Feil.

36 TDK VUn 15 BIS 18 JOER Mëttwochs, de 9. Februar 2005 O Euro Auer (bis Auer), bei TDK zu Bascharage Organisatioun: 'natur musée',tdk Responsabel: Patrick Delhalt Biolog Mir ginn TDK kucken, ginn alles iwwer CDe gewuer a gesinn, wéi se fabrizéiert ginn.

37 Elektronemikroskop Eng Rees an d Welt vum onendlechen Klengen VUn 15 BIS 18 JOER Dënschdes, de 15. Februar Euro Auer (bis Auer), Université du Luxembourg (Kampus Lampertsberg) Organisatioun: Centre de Recherche Public Gabriel Lippmann Biolo Physiker Responsabel: Marc Botreau Physiker Mir maachen eng Entdeckungsrees an d Welt vum onendlech Klengen. Hei kanns du Saache gesinn, déi s du nach ni mam bloussen Aen, mat enger Lupp oder mat engem Mikroskop gesinn hues. Du kriss hei déi eenzegaarteg Méiglechkeet, fi r alles iwwert en Elektronenmikroskop gewuer ze ginn,

38 Lëtzebuerg am Weltall : Astra-Satelitten VUn 15 BIS 18 JOER Donneschdes, de 14. Abrëll Euro Auer (bis Auer) zu Betzdorf Organisatioun: SES GLOBAL- SES ASTRA Responsabel: Patrick Delhalt Biolog Mir besichen d Installatioune vun SES GLOBAL an SES ASTRA zu Betzder. Hei gëss du alles iwwer Satellite gewuer a kanns Experten deng Froen iwwer Satellite am Weltall stellen. Mir ginn ënner anerem an d Kontrollstatioun a bei rieseg Antenne vu wou d Satellite am Weltall gestéiert kontrolléiert ginn.

39 Umellung och per Internet: Responsabel: Marco Kiesger Numm:... Virnumm:....Adress:... L-... Tel.:...Gebuertsdatum:.../.../ Roboday VUn 15 BIS 18 JOER Samschdes, de 27. Mäerz 2004 Umellungsziedel Ech melle mech fir folgend Aktivitéiten un: Mat schwaarzem Bic ausfëllen w.e.g Opl éi s ung vum ScienceQuiz Wann dësen Ziedel ausgefëllt ass, schéck, fax oder mail e w.e.g. un de: Science-Club - 25, rue Münster - L-2160 Lëtzebuerg Tel.: Fax: Mail: science-club@mnhn.lu

40 D SEKRETARIAT Hei kannst du dech umellen an kriss Informatiounen iwwer d Aktivitéiten: Science Club 25, rue Münster L-2160 Lëtzebuerg Tel: Rép./Fax: science-club@mnhn.lu COORDINATEUR AN USPRIECHPARTNER: Patrick Delhalt Tel: pdelhalt@mnhn.lu Partner: Musée National d Histoire Naturelle 25, rue Münster L-2160 Lëtzebuerg Université du Luxembourg Facultée des Sciences, de la Technologie et de la Communication 6, Rue Coudenhove-Kalergi L- 13 Lëtzebuerg-Kirchbierg Athénée de Luxembourg (projet d établissement) 24, bd. Pierre Dupong L-1430 Lëtzebuerg Jonk Fuerscher Lëtzebuerg Boîte postale 1387 L-1013 Lëtzebuerg Luxembourg-1 Port payé P/S.514