SMP 10 S- 58. Aschi lunsch pia tier quei problem, che nus vein era aunc tangau la davosa gada. Datti aunc damondas tier quel? -

Größe: px
Ab Seite anzeigen:

Download "SMP 10 S- 58. Aschi lunsch pia tier quei problem, che nus vein era aunc tangau la davosa gada. Datti aunc damondas tier quel? -"

Transkript

1 SMP 10 S- 57 Igl emprem vein nus aunc da tractar a fin la davosa frasa dil text da Sabrina. 'La giaglina ha dà ina nauscha egliada per travers' vevan nus aunc tractau. Il 'per travers' fa certas difficultads, perquei ch'igl ei nunusitau, aschia ch'ins sa buc propi co giudicar las pusseivladads da spustada da quella part. Mo era formalmein ei la caussa buc propi clara. Tgei specia da plaids ei 'travers', surs. 'traviers'? En quella funcziun eis ei segir adverb, ed ils biars voc.rom. indicheschan lu era il plaid mo sco adv. Il problem ei lu, che nus vein en gliez cass ina cumbinaziun preposiziun + adverb. Mo da quei dat ei schon, era el tudestg, p.ex. 'seit gestern, von vorne' e da quellas caussas (SD p.244). Cun 'per' dat ei aunc auters exempels romontschs: 'per liung, per lad', e 'per traviers' resp. 'per travers' va a prau cun quellas gruppas. Tenor il Schülerduden (p.362) valan era quellas cumbinaziuns sco 'gruppas preposiziunalas', perquei che la proposiziun ei il nuschegl da quella gruppa, pia buc sco 'gruppas adverbialas'. Lu tier la proxima part dalla frasa, che nus vevan aunc buc tractau: e la vipra, tut schenada, ha declerà [che] 3b: Cheu ei 'tut schenada' puspei enzatgei special. San ins spustar quei? 'Tut schenada ha la vipra declerà'? - va en scadin cass. 'La vipra ha declerà, tut schenada'? va era. 'La vipra ha, tut schenada, declerà'? - va era. Cun quei vegn ei lu empau pli difficultus da tractar 'tut schenada' sco attribut dalla vipra. En scadin cass san ins gie spustar 'la vipra' e 'tut schenada'. Dat ei arguments da tuttina declarar quei aschia? Prendi inaga 'Il sprer' sco subject. 'Il sprer, tut schenaus, ha declerà'. Igl ei pia schon aschia, che quella gruppa 'tut schenà' reaghescha sil subject: sche lez semida, sto el era semidar. In connex cul subject ei pia evidents, mo co ch'el ei lu d'interpretar sintacticamein, ei buc aschi sempel da giudicar. Ei dat denton tuttina in argument da prender ensemen quellas duas parts. Nua fuss schiglioc la fuorma verbala finita ella successiun 'La vipra, tut schenada, ha declerà'? Ella tiarza posiziun, e leu stat la fuorma finita dil verb usualmein gie buc. Lu aunc in'autra damonda. Tgei gruppa ei 'tut schenada'? Tgei ei 'schenau'? In adj., strusch in ptc., perquei che 'schenar' ei buc in verb current. Sco gruppa adjectivala vegn ella effectivamein tractada ellas grammaticas sco attribut. Il Schülerduden tschontscha en tals cass da 'nachgestellte Adjektiv- oder Partizipialgruppe' cugl exempel: 'Die beiden Katzen, zufrieden und wohlgenährt, lagen in der Sonne' (p.380). Era 'zufrieden und wohlgenährt' sa vegnir spustau ed era mess a l'entschatta: 'Zufrieden und wohlgenährt lagen die beiden Katzen in der Sonne.' Pia sch'ins tracta 'tut schenada' tuttina, ei 'attribut tier il subj. 'la vipra'' correct, e cunquei che la fuorma renviescha era al subject, san ins segir far quei aschia. Il problem ei mo, ch'ins ha lu in attribut tiel subj. che sto buc star ella medema part proposiziunala sco lez. 3c: La part verbala 'haja vulì far' ei puspei ina part verbala relativamein cumplexa, denton buc dispet 'cumponida' ella terminologia actuala, mo forsa ston ins reponderar lezza. Il tip 'ha stuì leger' ei tractaus ella grammatica pintga sco 'furma verbala finita, che po "furmar suletta u ensemen cun autras furmas verbalas il nuschegl dalla proposiziun". A quellas ei buc vegniu dau in num aunc. Da 'predicat cumponì' vegn tschintschau, "sche questa furma consista da

2 SMP 10 S- 58 plirs pleds che stattan en stretg connex cun la furma verbala finita". Els exempels eis ei adina autras "specias" da plaids che fuormas verbalas che fuorman in 'predicat cumponiu': 'rir ora, dir giu, sa lamentar, far liber'. Igl ei clar ch'ils dus tips ein differents, mo in tierm per il tip 'ha vulì far' stuess ins forsa era ver. Ella grammaticografia tudestga distingu'ins 'einteilige Prädikate' e 'mehrteilige Prädikate'. Il problem ei mo, che bunameint mintga grammatica metta mintgamai enzatgei auter sut 'einteilig' e 'mehrteilig'. El Duden gries ei il predicat 'einteilig', mo sche la part verbala consista mo dalla forma verbala finita, ed aschia fa era la Hentschel quei. Quei meina lu alla conclusiun, ch'il presens ei in 'einteiliges Prädikat', il pft. denton in 'mehrteiliges'. Quei ei gest quei che jeu less en sesez evitar. La Hentschel fa lu persuenter duas gruppas da 'mehrteilige Prädikate', sco Sabrina ha indicau la davosa gada. Ella distingua 'grammatischer Prädikatsteil' e 'lexikalischer Prädikatsteil'. "Grammatische Prädikatsteile bestehen aus "nicht-finiten, aber verbalen Teilen" des Prädikats; gemeint sind damit nur die Infinitive und Partizipien, die mit einem finiten Teil zusammen eine analytische Verbform bilden" (338s.) Lu di ella vinavon: "Neben dem grammatischen kann auch ein lexikalischer Prädikatsteil zusammen mit dem finiten Verb das Prädikat bilden". Tier quels 'predicats lexicals' pren ella lu era 'Sie fährt Rad', quei ch'ei lu dispitau e cunzun fetg difficultus da distinguer 'Sie fährt ein rotes Rad', che sto lu gie esser object direct. Tier quella gruppa pren ella denton era infinitivs dil tip 'Sie lernten sich in Italien kennen'. Quei pretendess lu puspei dad analisar ils infinitivs avon ch'ins sa metter giudamaun els sco predicat grammatical ni lexical, e gliez less jeu era evitar. Quei che jeu less, fuss in tip, e sche pusseivel ina denominaziun per quei tip, che cumpeglia tut las variantas pusseivlas da cumbinaziuns da fuorma finita + particips ni infinitivs, sco quei ch'ellas ein numnadas en 25. Il Duden gries numna quels cass 'Verbalkomplex'. Quei tierm savess ins schon introducir en 25 La descripziun stuess la ca. esser: La part verbala consista d'almain ina furma verbala finita, damai ina furma conjugada dal verb. Quella po furmar suletta u ensemen cun in particip u in infinitiv il nuschegl da la proposiziun. Sche la furma finita è accumpagnada da talas furmas, discurr'ins d'in cumplex verbal. Cun l'infinitiv po la furma finita er vegnir colliada cun a u cun da. Ins stuess lu era aunc precisar il 26 da maniera che lez cumpigliass lu mo aunc ils cass da cumbinaziuns cun plaids dad autras specias da plaids, aschi ca.: La funcziun sintactica da la part verbala vegn numnada predicat. Sch'il predicat stat en stretg connex cun pleds che na tutgan betg tar las furmas verbalas, discurr'ins d'in predicat cumponì. Quei mo inaga sco emprova. Cun quei ei lu aunc detg nuot dil tip 'far spass', che vegn lu era tractaus en differentas grammaticas en differenta moda e maniera. Sche 'spass' vegn tractau sco object direct, perquei che quels cass ein buc numnai cheu, ei quei en scadin cass era negina disgrazia, quei fan las biaras grammaticas era aschia. Aschi lunsch pia tier quei problem, che nus vein era aunc tangau la davosa gada. Datti aunc damondas tier quel? -

3 SMP 10 S- 59 Lu anavos tier la proposiziun da Sabrina. 3c: 'haja vulì far' fuss pia tenor quella terminologia in 'cumplex verbal'; el cuntegn mo fuormas verbalas. Tgei fuss ei tenor la Hentschel? In 'lexikalischer Prädikatsteil', perquei che quei ei dapli che mo ina "analytische Verbform". 'haja vulì' e 'haja fatg' fussen pia predicats grammaticals, denton 'haja vulì far' in predicat lexical. Gest sempel da distinguer fussen quels cass pia buc per scolars e scolasts sin quei scalem. Lu il rest: Tgei savess 'mo' esser sintacticamein? 'Abtönungspartikel' ei gie la funcziun, buc la determinaziun sintactica. Effectivamein hai jeu era anflau nuot duvrabel ellas grammaticas pertuccont la determinaziun sintactica da quellas particlas. Era la posiziun ei relativamein fixa, aschia ch'ins sa era strusch tractar ellas sco atgnas parts dalla proposiziun. Da remarcar ei forsa mo aunc, ch'ellas san star denter la fuorma finita ed il particip, quei che buc la massa elements san far, mo auter che da tener en egl quei, sai jeu era buc dir. 'in spass' ei tenor la grammaticografia vertenta effectivamein in cumplement direct. Cun 'che' san ins buc midar la massa, mo senza 'che' dess ei schon pusseivladads da spustar 'in spass': 'In spass hagi ella vuliu far'. 'Mo in spass hagi ella vuliu far' mass dil reminent era, e leu stuess ins eliminar il 'mo' ella sintaxa per ch'il verb stetti en secunda posiziun. Bien, lu engraz'jeu a Sabrina per sia lavur. Interessant eis ei secapescha, sch'ins ha era glieud che vegn d'in'autra tradiziun grammaticografica; quei dat lu adina puspei caschun da reponderar la caussa e lu silmeins precisar ella, sch'ins suonda schon buc las novas ideas. Lu prendin nus gest aunc las treis frasas dil toc 59 da Werner. 1: frasa structurada (crajeva che). proposiziuns: Ina difficultad ei lu da dir, contas proposiziuns ch'ella ha. Ei ha treis fuormas verbalas finitas, pia dat l'emprema analisa treis proposiziuns. Il problem ei mo, che 'e crajeva' ei empau pauc per ina proposiziun; 'crair' stuess ver in object direct: 'crer enzatgei [ad enzatgi]', mo la part preposiziunala sa magari era muncar. Perquei fuss ei lu tier ina analisa pli profunda mo duas proposiziuns: 'che quel faschess daventar ils grauns pli gronds' remplazza igl obj.dir. necessari tier 'crair'. Mo quei schein nus cheu; quei pretenda lu ina analisa dallas valenzas dil verb 'crer'. 1a: Las parts dalla frasa: - aveva chattà - part verbala, predicat - ina giaglina magliadruna: gruppa nominala, subject - il fund d'in magiel: 'fund' ei "funs". Ei dat domisdus el rg, mo senza clara repartiziun dalla semantica. Gruppa nominala, object direct. Pils native speakers sursilvans: Mass: 'Il funs d'in migiel veva ina gaglina anflau'? Va gest, buc fetg current. Mass: 'Il funs d'in migiel veva anflau ina gaglina'? Na! Sch'ins pren buc 'ina gaglina' denter la fuorma finita ed il ptc., san ins interpretar 'ina gaglina' mo sco obj. direct. Lu aunc: Mass: 'Il funs d'in migiel anfla ina gaglina' el prs.? Schon strusch. Igl ei clar, che semanticamein sto la gaglina esser quella che anfla e cun quei subject, mo igl ei cheu mo la semantica che segirescha la capientscha correcta, e lezza buc scochemai. Ella successiun dalla davosa proposiziun interpretesch'ins automa-

4 SMP 10 S- 60 ticamein quei che stat avon la fuorma verbala finita sco subj. e quei che suonda sco object. Per cu quella interpretaziun dat buc in senn, vegn ins ad empruar da dar in'autra funcziun allas duas gruppas nominalas. Cheu ves'ins lu, con subtil che la successiun dallas parts dalla frasa ei el romontsch. Tier l'emprema eis ei absolutamein clar, tgei ch'ei subj. e tgei ch'ei obj. Tier la secunda en sesez era, schiglioc savess ins gie buc dir claramein, ch'ella seigi fallida. E tier la tiarza ei quei en sesez era clar, mo ch'ins ha leu aunc la pusseivladad da reinterpretar la proposiziun, sche l'interpretaziun normala fa negin senn. Ella secunda ei quella pusseivladad buc dada; quei che stat suenter il particip sto esser igl obj. direct. 1b: 'e crajeva' frasa contracta, da cumpletar: 'ed ella crajeva'. Quei ei en sesez era schon tut; per l'analisa profunda muossa lu, che la proxima proposiziun s'auda tier las valenzas da 'crajeva'. Era la fuorma verbala ei dependenta dil 'che'; la proposiziun principala corrispundenta fuss gie: 'Quel fa daventar ils grauns pli gronds'. Has analisau gliez? Buc gest aschi sempel; in tip relativamei special. Per tud. ha el magari num 'Gleichsetzungsakkusativ', el Schülerduden era 'prädikativer Akkusativ', tip 'Man nannte ihn Mücke'. Ella grammatica pintga essan nus buc ir en pli bia detagls. Il tip ei numnaus en 36 sut cumplement predicativ cugl exempel: 'La suprastanza ha elegì sia figlia sco scolasta', nua che 'sia figlia' ei obj. direct e 'scolasta' sereferescha sigl obj.dir. Gest fetg frequents ei il tip buc, sco ch'ei resorta da 37, mo tier 'far' e 'schar' + infinitiv eis el relativamein currents, sch'il verb che stat egl infinitiv sa ver in obj. direct, tip: 'Jeu cumprel in cudisch' 'El ha fatg cumprar mei in cudisch' 'El ha schau cumprar mei in cudisch'. Mo en pli bia detagls vi jeu buc ir; quei ei construcziuns ualti cumplexas. Aunc damondas tier l'emprema frasa? 2: Frasa structurada, duas proposiziuns 2a: 'metteva' fuorma verbala finita. 'ella' remplazzament d'ina gruppa nominala; subj. 'sur in graun da panitscha', surs. 'panetscha', "Hirse". Gruppa preposiziunala, indicaziun dil liug. 2b: 'daventava quel' enstagl 'quel daventava', perquei ch'ei va enzatgei ordavon. Lu sto la fuorma verbala finita star en secunda posiziun, aschia ch'il subj. sto vegnir invertius. grond sco in in graun da tird: 'grond' cumplement predicativ, 'sco in graun da terc' cun in secund cumplement predicativ che sereferescha sigl emprem, ina gruppa introducida entras 'sco'. 3: Tuttina sco 2. Quell'emprova cun texts concrets ha tuttina mussau in ni l'auter problem tier l'analisa dallas frasas. Ina caussa ni l'autra, sco las fuormas verbalas cumplexas, vegn ins segir da sligiar en ina moda u l'autra. In problem pli grond ei denton, ch'igl ei pli savens difficultus da spustar igl object direct el romontsch ch'el tudestg. Tier ils cass 'Ina tgirala mulestava ina giaglina' san ins aunc descriver relativamein sempel il problem: sche subj. ed obj. ein animai, va la spustada buc. Pli difficultus da descriver ein denton ils problems ch'ina proposiziun sco? In graun anfla ina gaglina'. Da dir ei denton, che quei mass uss era buc senza difficultads per tudestg, malgrad ch'ils casus lubeschan normalmein d'indentificar subj. ed obj. Tier il graun e la gaglina va quei era buc leu:? Ein Korn findet ein

5 SMP 10 S- 61 Huhn' ei era buc da distinguer tenor il casus. Mo schizun 'Einen Wurm findet ein Huhn', nua che la caussa ei grammaticalmein clara, para schon era strusch pusseivel per tudestg. Probablamein ha il fatg, che subj. ed obj.direct ein era buc da differenziar el tudestg tier il feminin e neutrum, tuttina era schon menau ad ina restricziun dallas pusseivladads da spustada era el tudestg. Els detagls dat ei lu aunc ina caussa ni l'autra che fa difficultads, p.ex. la negaziun, ni lu era, tgei far cun da quellas caussas sco 'ella crajeva che', nua che l'analisa dad 'ella crajeva', senza la proposiziun subordinada, ei en scadin cass buc fetg instructiva. Mo da selecziunar las frasas empau, vegn ins probablamein schon aunc a riva. Aunc damondas ni remarcas tier l'emprova d'analisa? - Lu mein nus oz igl emprem aunc tier la Grammatica cumplessiva per vegnir cun lezza tematicamein tochen tier 'Las funcziuns sintacticas', ch'ei lu il tema dil proxim paragraf dalla grammatica pintga. Nus eran vegni tochen p.20 dalla GC, part 2.2.2, 'Las parts da la frasa e lur members'. Saveis tgei che quei ei? La GC ha tractau tochen uss mo il predicat, e sin basa da l'emprema frasa dallas 'Remartgas generalas' quenta ella buc lez tier las 'parts da la frasa'. Quei ei lu buc repriu ella grammatica pintga; tenor lezza ein las 'parts verbalas' ina part da la proposiziun, ed ei dat lu aunc autras. Las parts dalla frasa ein gruppas che dependan directamein dil predicat tenor la definiziun dalla Grammatica cumplessiva, ferton che la grammatica pintga fa buc schon a l'entschatta quella distincziun, sco nus vein viu. Lu pren la grammatica cumplessiva puspei gest dus scalems enina egl alinea tiel secund streh: quellas autras parts dalla frasa han in nuschegl, sco nus vein era gia viu. Quei nuschegl sa denton aunc cuntener autras gruppas da plaids ch'ein subordinadas al nuschegl, p.ex. 'Las grondas vaccas brinas', che san lu aunc esser dil pur da muntogna, mo quei tonscha. Il nuschegl da quella gruppa ei vaccas, pia in nomen, pia setracta ei d'ina gruppa nominala. Mo igl ei clar, che 'las', 'grondas' e 'brinas' ein lu era aunc enzatgei ch'ins sa analisar, e quellas parts ston lu era survegnir in num. Quellas parts numna la GC lu 'members dalla part da la frasa'. Pia 'vaccas' ei il nuschegl da quella part dalla frasa, e quei ch'ei schiglioc aunc en quella part dalla frasa, pia 'grondas' e 'brinas' ein lu ils members da quella part dalla frasa. Vesis, co quels han num per tudestg? Quei ha num leu 'Gliedteile'. Per tudestg ei la terminologia pia 'verbale Teile' 'Satzglieder' 'Gliedteile'. Per romontsch vein nus ' 'parts verbalas' '(autras) parts dalla proposiziun' ni era 'cumplements', ed uss vegness il proxim tierm, ella GC pia 'members dalla part da la frasa'. Ella grammatica pintga essan nus buc i aschi lunsch cun l'analisa, mobein schau lezza sil scalem dallas parts dalla frasa. Ei vegn bein aunc indicau ella grammatica pintga, 42 e 43, ch'ils plaids ch'accumpognien il nuschegl vegnien numnai attributs. Quels attributs vegnan denton buc analisai pli exact; ei vegn mo detg, ch'ei sappien ver differentas fuormas. Mo sch'ins mass lu pli lunsch, stuess ins era anflar ina denominaziun per quei: 'parts dallas parts dalla proposiziun' va effectivamein buc fetg bein. Mo cunquei che nus essan uss sil nivel dils plaids e savein ir suenter pli lunsch mo cun prender dapart ils plaids en morfems, para 'element' a mi forsa in tierm ch'ins stuess ponderar en quei connex. Quei dess lu 'ils elements dalla part dalla proposiziun', quei che

6 SMP 10 S- 62 para meglier a mi che 'member', che vegn uss tuttina relativamein fetg dil tudestg. La classificaziun formala da quellas parts dalla frasa inclusiv ses elements vein nus era gia tractau, silmeins las empremas quater. Tier la 'gruppa adjectivala' indichescha la GC era gest 'participial', quei ch'ei segir correct; ils biars particips san era vegnir duvrai sco adjectivs. Ella grammatica pintga ei quei evitau, perquei ch'ils particips han tuttina en emprema lingia la funcziun da formar las fuormas cumponidas, s'audan pia tier la 'part verbala dalla proposiziun'. Sch'ins metta cheu aunc 'participial', resc'ins ch'ils ptc. verbals ed adjectivals vegnan scumbigliai. Il medem vala per la 'gruppa adverbiala e gerundiala'. Ils cass cul gerundi ein relativamein specials, tip: 'Ella vegn a cantond da via giu'; buc grad enzatgei ch'ins di mintga di. Mo 'sgrasond' vein nus tuttina era giu el text da Sabrina. La gruppa conjuncziunala ei era schada naven, mo lezza cun empau schliata cunscienzia. La raschun, pertgei ch'ella ei schada naven ei, ch'ins capescha sut 'conjuncziun' tradiziunalmein enzatgei auter ella grammatica romontscha, numnadamein particlas sco 'e, ni; che, sche' e da quellas caussas, pia gest buc quei che ei manegiau cheu. 'Konjunktiunalgruppe' ei per tudestg mo ils cass sco 'Frau Loser arbeiter als Narkoseärztin, Er verhielt sich wie ein Idiot. Anita rannte scheller als ihr Bruder' (cf. Schülerduden p.262). El romontsch drov'ins perquei adina 'sco', mo 'sco' vala ellas grammaticas romontschas sco adverb, buc sco conjuncziun, aschia che tut ils Romontschs vessen en scadin cass igl emprem inaga ina fallida impressiun, tgei che s'auda tier ina 'gruppa conjuncziunala'. Ellas grammaticas tudestgas dat ei bein era aunc autras 'Konjunktionen'. Cun quei tierm vegna las 'conjuncziuns da coordinaziun' designadas, pia 'und, doch'. Mo leu vegn lu detg scochemai (p.257): "Den beiordnenden Konjunktionen rechnet man ausserdem die Wörter als und wie sowie statt, anstatt und ausser zu, wenn sie bei einer Wortgruppe ohne Verb stehen. Man nennt sie dann Satzteilkonjunktionen. Cheu survegn ins lu problems, sch'ins parta dalla sintaxa e stuess duvrar tiarms grammaticals ch'ein buc usitai el romontsch, ch'ein denton era aunc buc vegni tractai. Ella grammatica pintga san ins pia en scadin cass buc prender quella denominaziun cheu, ed in'autra denominaziun hai jeu era aunc buc anflau. El romontsch entscheivan quellas gruppas usualmein cun 'sco', mo jeu revegn lu aunc a quei problem, cu che quellas gruppas vegnan lu tractadas en detagl. Aunc damondas tier quella part dalla Grammatica cumplessiva? - P.21 tracta la structura dallas parts dalla frasa resp. proposiziun, pia il tric culs schinumnai'members' ni 'elements'. Cunquei che quei ei buc tractau ella grammatica pintga, lasch jeu quei. Ei sa vegnir relativamein cumplex, sco quei ch'ins vesa lu p.22, nua ch'ei drova 4 scatlas per metter giu da maun 'dal pur da muntogna'. Ni manegias ch'ins stuess era tractar quei ella grammatica pintga, Irina? - Lu vegn la 'Distincziun formala da las parts da la frasa e da lur members', che corrispunda a 28 dalla grammatica pintga, mo secapescha puspei pli exhaustiv. Tier la gruppa nominala duessen ualti tuttas pusseivaladads d'ina gruppa nominala esser numnadas ella GC, ferton ch'igl ei ella grammatica pintga mo las pli frequentas: subject, object ed indicaziun adverbiala. Lu vegnan sin p.23 sisum la 'gruppa preposiziunala', nuot special. Lu la 'gruppa adjectivala u participiala', mo 'adjectivala' ella grammatica pintga. Igl exempel "participial" ei: 'Las stgalas schubregiadas', cun il ptc. da 'schubregiar' duvraus sco adj. 'participial' ei buc numnaus ella gramma-

7 SMP 10 S- 63 tica pintga per evitar scumbegls cul pft. cumponiu. Tgei ei 'schubergiau' p.ex. en ina frasa sco: Las scalas ein schubergiadas. ptc. ni adj.? Probablamein adj. En scadin cass sto 'Ella ha schubergiau las scalas' esser particip. Tier verbs che vegnan conjugai cun 'esser' fuss la fuorma denton la medema: 'Ellas ein stadas giu Cuera', sco 'ellas ein schubergiadas'. Jeu less pia buc stuer dir, schebein 'ein schubergiadas' ei uss particip ni adjectiv mo gest aschia. La gruppa adverbiala u gerundiala vein nus era gia tractau; ils exempels cul gerundi ein adina dil medem tip. Era dalla gruppa conjuncziunala vein nus gia discurriu; cheu metta la GC las indicaziuns che vegnan introducidas cun 'sco', che jeu hai buc saviu sedecider d'integrar ella grammatica pintga pervia dil problem dil tierm 'conjuncziunal'. Quei ch'ins savess eventualmein far, fuss da dir a quella gruppa semplamein 'gruppa introducida da sco'. El tud. corrispundan duas "conjucziuns" al 'sco': 'als' e 'wie'. Cun 'sco' vess ins segir per dabia ils biars cass. Il SD indichescha aunc '(an)- statt' ed 'ausser' tier quei tip, quei che fuss per romontsch 'El ha priu il tren enstagl (d')igl auto', e 'tuts ein stai ad uras, dano il scolast'. Mo cun 'sco' vess ins segir tractau ils cass ils pli frequents ed ils pli impurtonts. Manegias ch'ins stuess schon era tractar quei ella grammatica pintga? Ei vegn lu aunc indicau in tric per eruir il nuschegl dalla frasa, il test d'omissiun. Prendesses era 'emprova d'omissiun' enstagl 'test d'omissiun'? Per tud. ha el num 'Weglassprobe'. 'weglassen' ei 'schar naven', secapescha sut influenza dil tudestg. Il problem tier quels verbs cun particla ei lu, ch'ins sa buc far in abstract el romontsch sin basa da 'schar naven'; la *schada naven' va buc fetg bein. Quei test vegn normalmein duvraus per eruir las valenzas obligatorias d'in verb, mo el funcziuna era cheu. Ella grammatica pintga eis el buc numnaus, perquei che lezza ha negins exempels aschi liungs tier las gruppas nominalas, e las valenzas vegnan buc tractadas en lezza grammatica. Aunc damondas tier quella part dalla grammatica cumplessiva? - Legi forsa sin l'autra gada aunc p Suenter sursiglin nus lu ils detagls e mein aunc tier pagina 50ss. che pertuccan "La successiun da pleds posiziuns dalla part dalla frasa", in capetel ch'ei aunc buc tractaus ella grammatica pintga e che jeu sai aunc buc, sch'ins duess era tractar el leu ni buc. Mo quei vesin nus lu forsa aunc. Per l'autra gada hai jeu denton aunc in pensum. Mirei inaga, contas frasas pli u meins correctas che vus vegnis da far culs elements suandonts: Mia sora/ha scrit/da las vacanzas/mintga di/ina brev/a ses ami. Quei ei sis, ed ei va secapescha per anflar las restricziuns pusseivlas da spustar las parts dalla proposiziun. Empruei da far 10 exempels, igl emprem ils corrects, mo sche quei dat lu buc 10, saveis era prender dubius ni falli, mo cun indicaziun, sco vus giudicheis vos exemepels.

SP 12 S- 87. Lu mirein nus inaga, co ch'ins fa quei correct. Sco pugn da partenza per mussar quei duess ins uss schon prender ina frasa en sia fuorma

SP 12 S- 87. Lu mirein nus inaga, co ch'ins fa quei correct. Sco pugn da partenza per mussar quei duess ins uss schon prender ina frasa en sia fuorma SP 12 S- 87 Nus vein tractau la davosa gada a fin las proposiziuns cun in tema, ch'ei ligiaus ferm cullas proposiziuns el tudestg, denton meins el romontsch, il diever dalla comma. Sil sectur dallas proposiziuns

Mehr

SP 11 S- 40 era vegnir duvraus, p.ex. tier la parada: Cumpignia, dretg entuorn, marsch! Ei dat lu denton era exempels cun 'enturn' ch'ein pli difficul

SP 11 S- 40 era vegnir duvraus, p.ex. tier la parada: Cumpignia, dretg entuorn, marsch! Ei dat lu denton era exempels cun 'enturn' ch'ein pli difficul SP 11 S- 39 Nus vein entschiet la davosa gada cun il paragraf d'introdudziun dallas particlas. Quel ei relativamein cuorts en sia versiun actuala. El definescha las particlas e numna las sutgruppas da

Mehr

SP 11 S- 82. verb. Quei ei buc in test; cheu ston ins mo mirar exact silla successiun ella proposiziun per saver eruir quei ni buc.

SP 11 S- 82. verb. Quei ei buc in test; cheu ston ins mo mirar exact silla successiun ella proposiziun per saver eruir quei ni buc. SP 11 S- 81 Nus vein tractau la davosa gada ils pargrafs 263 e 264. Difficultads fan domisdus, schegie mintgamai d'auter gener. En 263 eis ei d'ina vart il tierm 'conjuncziuns cumbinadas', ch'ei buc adattaus,

Mehr

einteiliges Prädikat mehrteilige Prädi- kate ina

einteiliges Prädikat mehrteilige Prädi- kate ina SMP 10 S- 20 Nus vein entschiet la davosa gada cun las sorts da frasas, p.20 dalla grammatica pintga. Ils problems da quella distincziun vein nus discutau; la repartiziun ei puspei puramein formala e parta

Mehr

SMA 10 S- 34. 'partecipar' para da ver persuls in obj. indirect: 'participar ad enzatgei' el senn da "teilhaben an", che vegn denton duvraus bia pli

SMA 10 S- 34. 'partecipar' para da ver persuls in obj. indirect: 'participar ad enzatgei' el senn da teilhaben an, che vegn denton duvraus bia pli SMA 10 S- 33 Nus vein entschiet a tractar la davosa gada ils exempels da Ganzoni per la preposiziun 'a' sco cumplement verbal. El tracta dus tips enina, il tip 'verb + object direct + cumplement preposiziunal

Mehr

SMA 10 S- 92. esser in nomen in in adjectiv, e lu ei il secund era buc in object. Perquei hai jeu lu schau l'indicaziun generala.

SMA 10 S- 92. esser in nomen in in adjectiv, e lu ei il secund era buc in object. Perquei hai jeu lu schau l'indicaziun generala. SMA 10 S- 91 Nus eran vegni la davosa gada tochen tier la 'Remartga' da 258, ch'ei buc fetg clara en quella fuorma e vegn era buc pli clara culs exempels che vegnan indicai. Da tgei ch'ei setracta vein

Mehr

SMA 10 S- 68 fectivamein era leu cun "etc." ed in renviament sin quei paragraf cheu, nua ch'ei ha lu dapli "relaziuns". Las empremas 4 ein las current

SMA 10 S- 68 fectivamein era leu cun etc. ed in renviament sin quei paragraf cheu, nua ch'ei ha lu dapli relaziuns. Las empremas 4 ein las current SMA 10 S- 67 Walter ed jeu vein tractau la davosa gada las indicaziuns davart las preposiziuns ellas 'Normas surmiranas' a fin. Quella grammatica ha 6 paginas davart las preposiziuns, e treis paginas e

Mehr

suttastrihai entuorn il quader cun da quels dil rom

suttastrihai entuorn il quader cun da quels dil rom SP 12 S- 26 Nus vevan entschiet la davosa gada culla part 5 dil cudisch da scola 'siat otg nov', 'Observar il lungatg', p.130 e suandontas, nua ch'igl ei lu buc aschi sempel da translatar. Effectivamein

Mehr

SMA 10 S- 1. Il (bun) diever da las preposiziuns

SMA 10 S- 1. Il (bun) diever da las preposiziuns SMA 10 S- 1 Il (bun) diever da las preposiziuns Il tetel dil tema da quei seminari hai jeu engulau dad ina pintga broschura, cumparida 1962, edida dalla Romania e cumpilada da P. Flurin Maissen. Il 'bien'

Mehr

SMP 10 S- 1. Problems da la descripziun sintactica dal rumantsch

SMP 10 S- 1. Problems da la descripziun sintactica dal rumantsch SMP 10 S- 1 Problems da la descripziun sintactica dal rumantsch Sch'ins cumpareglia las grammaticas romontschas cun grammaticas pli novas dils lungatgs cunfinonts, tudestgas cunzun, denton era talianas

Mehr

SP 10 S- 11. da consultar u igl original ni l'ediziun da Gartner, ni meglier aunc domisdus. Mo che gliez ei lu pli gleiti detg che fatg.

SP 10 S- 11. da consultar u igl original ni l'ediziun da Gartner, ni meglier aunc domisdus. Mo che gliez ei lu pli gleiti detg che fatg. SP 10 S- 9 Jeu hai tractau la davosa gada las treis ovras romontschas publicadas da Bifrun. La pli veglia ei segir la 'Fuorma', pia il catechissem, ch'ei vegnius publicaus l'emprema gada 1552. La pli renumada

Mehr

leva levar alvess alvess

leva levar alvess alvess SA 10 S- 60 Jeu hai aunc da dar a vus oz igl emprem il text dalla translaziun tecnica. Il commentari nus vein serrau giu avon 15 dis electronicamein. Dat ei forsa aunc damondas tier lez? - Lu vein nus

Mehr

SA 10 S- 76 En in Bilderduden vegl hai jeu aunc anflau in dessegn d'il tal stgierp, era sch'ins vesa buc gest fetg bein el (238,21). Quei ei in stgier

SA 10 S- 76 En in Bilderduden vegl hai jeu aunc anflau in dessegn d'il tal stgierp, era sch'ins vesa buc gest fetg bein el (238,21). Quei ei in stgier SA 10 S- 75 Nus eran vegni la davosa gada tochen tier igl alinea cun la descripziun dalla stanza ni combra dalla Monica: En sia combra veva ella in grammofon, ed ella vegneva savens cun plattas dil marcau,

Mehr

SMA 11 S- 32. Aunc damondas tier quei problem?

SMA 11 S- 32. Aunc damondas tier quei problem? SMA 11 S- 31 Nus vein dau la davosa gada in'egliada sin igl artechel 'masler / mischlà' dil DRG. Il muster da quels artechels ei en principi adina il medem. Igl emprem vegnan las fuormas dialectalas, sch'ei

Mehr

SA 10 S- 98. Cur ch'eu sun (aint) immez, rumpan las assas, ed eu croud illa profundità.

SA 10 S- 98. Cur ch'eu sun (aint) immez, rumpan las assas, ed eu croud illa profundità. SA 10 S- 97 Nus vein aunc tractau la davosa gada la 'brüchige Stimme' da quella dunna veglia. Il pli general ei 'fleivel/debel'. Il sursilvan vess in tierm pli specific, 'brausel', ch'ei denton strusch

Mehr

SA 10 L- 90. Las horizontalas fan negins problems: 'pir - pur, sir - sur' etc., 'megia - mugia; lescha - loscha' etc.

SA 10 L- 90. Las horizontalas fan negins problems: 'pir - pur, sir - sur' etc., 'megia - mugia; lescha - loscha' etc. SA 10 L- 89 Nus vein tractau la davosa gada ils consonants ed ils vocals accentuai cuorts dil sursilvan. Damai ch'ins lavura ella fonetica cun pèrs minimals, va quei il pli sempel da far per igl agen lungatg,

Mehr

SP 12 L- 88. di. Mo en scadin cass stuess 'el spuola' ir senza problems, era el sursilvan.

SP 12 L- 88. di. Mo en scadin cass stuess 'el spuola' ir senza problems, era el sursilvan. SP 12 L- 86 Jeu hai tractau la davosa gada las diversas pusseivladads d'integrar plaids jasters el sistem linguistic romontsch. Quei va bunamein senza problems per substantivs. Silpli certs feminins san

Mehr

SA 10 L- 1. La descripziun linguistica dal rumantsch

SA 10 L- 1. La descripziun linguistica dal rumantsch SA 10 L- 1 La descripziun linguistica dal rumantsch Ei dat ozildi fetg biaras differentas metodas da descriver in lungatg. Quei semuossa lu era en differentas denominaziuns supplementaras al tierm tud.

Mehr

SP 10 S- 1. Texts vegls rumantschs

SP 10 S- 1. Texts vegls rumantschs SP 10 S- 1 Texts vegls rumantschs En quei seminari less jeu, sco indicau en Gestens, leger in text ord il Niev Testament en differentas ediziuns per eruir sin basa da quei text il svilup ch'il lungatg

Mehr

adherents Leidensweg

adherents Leidensweg SA 11 L- 69 Nus vein aunc tractau la davosa gada la midada da president dalla Lia rumantscha da Giachen Conrad a Steafan Loringett, era el in da Schons. El fageva gia avon empau da secretari gratuit per

Mehr

SA 11 S- 91 Il proxim alinea ha lu mo piculezzas, sche jeu vesel endretg. Lu vegn lu denton gest all'entschatta dil proxim alinea: 'dopo', in clar ita

SA 11 S- 91 Il proxim alinea ha lu mo piculezzas, sche jeu vesel endretg. Lu vegn lu denton gest all'entschatta dil proxim alinea: 'dopo', in clar ita SA 11 S- 90 Jeu hai aunc presentau a vus la davosa gada ils novs cudischs da scola ch'il cantun preveseva sco tiarza seria da cudischs da scola, cudischs che sebasavan sillas ideas pedagogicas da Herbart-Ziller.

Mehr

GgD I-51. Romana Curiensis, bearb. von ELISABETH MEYER-MARTHALER, Aarau

GgD I-51. Romana Curiensis, bearb. von ELISABETH MEYER-MARTHALER, Aarau GgD I-50 Jeu hai entschiet a tractar l'inscripziun ch'il preses Victor ha schau far per siu urat, probablamein per legitimar sesez sco representant d'ina dinastia da regents dalla Rezia; schiglioc vess

Mehr

AP1G_2015_Mathematik schriftlich

AP1G_2015_Mathematik schriftlich APG_205_Mathematik schriftlich Matematica part quens en scret (sursilvan) Puncts maximals: 28 Remarcas preliminaras ed instrucziuns Cuoz: 60 minutas Scriva cun in utensil da scriver en colur blaua ni nera

Mehr

Disoccupai; Obligaziun d encurir lavur 3 meins ordavon

Disoccupai; Obligaziun d encurir lavur 3 meins ordavon Publicaziun FUS per ils 26 da matg 2017 AVIS Ils 4 da zercladur 2017 ha liug sin il plaz Cadruvi la «Fiasta Sursilvana», quei en cumbinaziun cun il tierz festival da viandar. Ord quei motiv sto il plaz

Mehr

revista ei era vegnida digitalisada ella seria

revista ei era vegnida digitalisada ella seria III-74 En cumparegliaziun cun Ascoli e Garnter ei Eduard Böhmer, che jeu hai numnau cuortamein en connex cun Gartner, meins enconuschents per sias lavurs retoromanisticas che pervia da sia collecziun da

Mehr

Matematica part 1 quens en scret (surs)

Matematica part 1 quens en scret (surs) AP1G_2014_Matematica scret (surs) Suttascripziun candidata/candidat: Liug / datum: Matematica part 1 quens en scret (surs) Cuoz: 60 minutas Remarcas preliminaras Scriva cun stilograf ni culli en colur

Mehr

Vischnaunca da Mustér. Regulativ d'indemnisaziun

Vischnaunca da Mustér. Regulativ d'indemnisaziun Vischnaunca da Mustér Regulativ d'indemnisaziun Schaner 2012 CUNTEGN PRINCIPI... ART. 1 INDEMNISAZIUN... ART. 2 FIXUM... ART. 3 DANER DA SEDUTA... ART. 4 LAVUR CUMINA... ART. 5 INDEMNISAZIUNS SPECIALAS...

Mehr

Scolas medias dil cantun Grischun

Scolas medias dil cantun Grischun Scolas medias dil cantun Grischun Examen d admissiun 2007 1. FMS/HMS rom: num: liug d examen: gruppa: puncts: romontsch sursilvan (lungatg jester / nivel bass) 1 Part A: Capientscha da text / scazi da

Mehr

Bündner Mittelschulen Fach: Rumantsch sursilvan Aufnahmeprüfung 2006 Name: 4. FMS Prüfungsort: Gruppe: Punkte:

Bündner Mittelschulen Fach: Rumantsch sursilvan Aufnahmeprüfung 2006 Name: 4. FMS Prüfungsort: Gruppe: Punkte: Bündner Mittelschulen Fach: Rumantsch sursilvan Aufnahmeprüfung 2006 Name: 4. FMS Prüfungsort: Gruppe: Punkte: Legia attentamein il suandont text ed emprova da capir el en tut ils detagls! Ad Ardez dat

Mehr

DIARI DALL EUROPEADA 2012

DIARI DALL EUROPEADA 2012 DIARI DALL EUROPEADA 2012 Deutsch Josy Bonolini, la dunna dil trenader dalla squadra rumantscha scriva in cuort diari dall jamna a Lausitz. Sonda, ils 16.06.2012 Partenza allas 6.00 uras naven da Glion.

Mehr

Plaids macorts e plaids bials : Asens e zeplas, gianters e huzs, ir sul cuolm ni tiel Segner

Plaids macorts e plaids bials : Asens e zeplas, gianters e huzs, ir sul cuolm ni tiel Segner Plaids macorts e plaids bials : Asens e zeplas, gianters e huzs, ir sul cuolm ni tiel Segner Autor(en): Objekttyp: Spescha, Arnold Article Zeitschrift: Annalas da la Societad Retorumantscha Band (Jahr):

Mehr

Romontsch - examens d admissiun 2013 Lavur a scret :

Romontsch - examens d admissiun 2013 Lavur a scret : Center da formaziun Surselva Romontsch - examens d admissiun 2013 Lavur a scret : - capientscha da text - producziun da text - scazi da plaids - grammatica Num: Prenum: Datum d examen:......... Temps 90

Mehr

AS FIUG? PASCAL GAMBONI & SUN GONE MAD TEXTS: AUR, PLACI, LAS VACANZAS, IN UM GROND, LA BARBA, ATRAS, IL NUET: PASCAL GAMBONI

AS FIUG? PASCAL GAMBONI & SUN GONE MAD TEXTS: AUR, PLACI, LAS VACANZAS, IN UM GROND, LA BARBA, ATRAS, IL NUET: PASCAL GAMBONI AS FIUG? PASCAL GAMBONI & SUN GONE MAD TEXTS: AUR, PLACI, LAS VACANZAS, IN UM GROND, LA BARBA, ATRAS, IL NUET: PASCAL GAMBONI LA GLISCH: PASCAL GAMBONI & ANGELO MONN TIU CUNFAR: CURDIN BRUGGER OH CON BI:

Mehr

Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 26 - atun 2008

Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 26 - atun 2008 Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 26 - atun 2008 Revista Trin Cuntegn / Inhalt Otto Erni, 40 Jahre Gemeindeschreiber in Trin. Paginas 3-4! *** Terapia cun cuppas da tuns - beinstar per tgierp

Mehr

sligiaziun Scolas medias dil cantun Grischun Examen d admissiun FMS/HMS romontsch sursilvan (lungatg jester / nivel bass) num: liug d examen:

sligiaziun Scolas medias dil cantun Grischun Examen d admissiun FMS/HMS romontsch sursilvan (lungatg jester / nivel bass) num: liug d examen: Scolas medias dil cantun Grischun Examen d admissiun 2007 1. FMS/HMS rom: num: liug d examen: gruppa: puncts: romontsch sursilvan (lungatg jester / nivel bass) sligiaziun 1 Part A: Capientscha da text

Mehr

"Scarsadas donquichottilas encunter mulins ventils" ni remarcas sincronicas davart il morfem suffixal (-al) el sursilvan actual

Scarsadas donquichottilas encunter mulins ventils ni remarcas sincronicas davart il morfem suffixal (-al) el sursilvan actual "Scarsadas donquichottilas encunter mulins ventils" ni remarcas sincronicas davart il morfem suffixal (-al) el sursilvan actual Autor(en): Objekttyp: Vincenz, Claudio Article Zeitschrift: Annalas da la

Mehr

Vischnaunca da Schluein Via Veglia Schluein

Vischnaunca da Schluein Via Veglia Schluein Vischnaunca da Schluein Via Veglia 11 7151 Schluein info@schluein.ch www.schluein.ch T 081 925 36 04 Preziadas convischinas, stimai convischins La suprastonza communala envida tuttas convischinas e tuts

Mehr

En lingia directa 2. cudisch principal sligiaziuns sursilvan. Ligia Romontscha

En lingia directa 2. cudisch principal sligiaziuns sursilvan. Ligia Romontscha En lingia directa 2 cudisch principal sligiaziuns sursilvan Ligia Romontscha En lingia directa 2, SURSILVAN Sligiaziuns dil cudisch principal 2 CUDISCH PRINCIPAL SLIGIAZIUNS Lecziun 11 el ella 1. a. la

Mehr

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 1/6 CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 Resultats dalla retscherca 2017 sur internet davart la revisiun dalla planisaziun locala dalla vischunca Lumnezia Resultate der Internetumfrage

Mehr

Variantas ellas poesias dad Alfons Tuor

Variantas ellas poesias dad Alfons Tuor Variantas ellas poesias dad Alfons Tuor Lavur da licenziat inoltrada alla facultad filosofica da l Universitad da Friburg (CH) Renzo Caduff Tujetsch (GR) 2004 Tabla da cuntegn 1 Introducziun 1 2 Descripziun

Mehr

JAHRESBERICHT 2011 / RAPPORT ANNUAL 2011 T Ü R A C F M O V I N A V O N

JAHRESBERICHT 2011 / RAPPORT ANNUAL 2011 T Ü R A C F M O V I N A V O N FUNDAZIUN ECUMENA TÜR AUF MO VINANVON ÖKUMENISCHE STIFTUNG TÜR AUF MO VINAVON JAHRESBERICHT 2011 / RAPPORT ANNUAL 2011 T Ü R A C F M O V I N A V O N N O M B A R A O Z I O M A Ü T M O V I M A V O N T Ü

Mehr

Auftrag: Grobstudie zur Verkürzung der RhB-Fahrzeit Disentis - Ilanz - Chur

Auftrag: Grobstudie zur Verkürzung der RhB-Fahrzeit Disentis - Ilanz - Chur Auftrag: Grobstudie zur Verkürzung der RhB-Fahrzeit Disentis - Ilanz - Chur Der Regionalvorstand der Regiun Surselva wird beauftragt, in Zusammenarbeit mit der RhB und den kantonalen Stellen eine Grobstudie

Mehr

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 1/6 CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 Resultats dalla retscherca 2017 sur internet davart la revisiun dalla planisaziun locala dalla vischunca Lumnezia Resultate der Internetumfrage

Mehr

Romontsch. Finamiras generalas

Romontsch. Finamiras generalas Romontsch Finamiras generalas Il lungatg ei en emprema lingia in mied da communicaziun. Sco tal gida el il carstgaun a far da saver ad auters quei ch el patratga e senta. L instrucziun dil lungatg mumma

Mehr

Franz Grillparzer e Carli Fry : remarcas sur ina translaziun

Franz Grillparzer e Carli Fry : remarcas sur ina translaziun Franz Grillparzer e Carli Fry : remarcas sur ina translaziun Autor(en): Objekttyp: Camartin, Iso Article Zeitschrift: Annalas da la Societad Retorumantscha Band (Jahr): 89 (1976) PDF erstellt am: 21.01.2018

Mehr

Invitaziun alla 6. radunonza generala ordinaria

Invitaziun alla 6. radunonza generala ordinaria Rapport annual 2015 1 Invitaziun alla 6. radunonza generala ordinaria Preziadas commembras e preziai commembers Bugen envidein nus vus a nossa radunonza generala. Quella ha liug il venderdis, ils 27 da

Mehr

26. September Auflage minutas. Gasetta dall`us Schluein Ilanz

26. September Auflage minutas. Gasetta dall`us Schluein Ilanz Auflage 5000 26. September 2016 90 minutas Gasetta dall`us Schluein Ilanz 2 Cuntegn: 10 Jahre 90 minutas «10 Jahre sind nicht genug!» da Maurus Candrian dad Andri Bundi Prolog 10 Jahre 90 minutas Seit

Mehr

RAPPORTS dalla suprastonza Pro Idioms Surselva per mauns dalla radunonza generala dils 14 da matg 2014 a Trun

RAPPORTS dalla suprastonza Pro Idioms Surselva per mauns dalla radunonza generala dils 14 da matg 2014 a Trun RAPPORTS dalla suprastonza Pro Idioms Surselva per mauns dalla radunonza generala dils 14 da matg 2014 a Trun Cuntegn 1. Recuors da geniturs pertuccont il rg en scola (p.1) 2. Plan d'instrucziun 21 (p.

Mehr

DANUS... In der Schulstrasse 6, direkt vis-àvis des bestehenden Kindergartens, konnten wir dafür ideale Räumlichkeiten

DANUS... In der Schulstrasse 6, direkt vis-àvis des bestehenden Kindergartens, konnten wir dafür ideale Räumlichkeiten INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.scola-glion.ch www.schule-ilanz.ch Niev onn da scola Das neue Schuljahr

Mehr

Fevrer ONNS [1]

Fevrer ONNS [1] Fevrer 09 50 ONNS [1] PLAID DIL PRESIDENT Naturalmein mavan ins era a Ruschein gia avon igl onn 1959 cun skis. Il liug preferiu era gia lu en dadens il vitg, enta Crestas. Denton existeva aunc negina uniun

Mehr

DANUS... Elternbesuchstage Schule Ilanz/Glion. Der grösste Teil der Elternbesuchstage hat bereits im November stattgefunden.

DANUS... Elternbesuchstage Schule Ilanz/Glion. Der grösste Teil der Elternbesuchstage hat bereits im November stattgefunden. INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.scola-glion.ch www.schule-ilanz.ch Schweizer Schulpreis 2015 Die

Mehr

En lingia directa 1. cudisch principal sligiaziuns sursilvan. Ligia Romontscha

En lingia directa 1. cudisch principal sligiaziuns sursilvan. Ligia Romontscha En lingia directa 1 cudisch principal sligiaziuns sursilvan Ligia Romontscha En lingia directa 1, SURSILVAN Sligiaziuns dil cudisch principal 1 CUDISCH PRINCIPAL SLIGIAZIUNS Lecziun 1 1. a. Tudestga b.

Mehr

In'autra Greina da Leo Tuor

In'autra Greina da Leo Tuor In'autra Greina da Leo Tuor (Romanisch und Deutsch in der Übersetzung von Christina Tuor-Kurth) Pil nurser entscheiva la Greina el nord cun Carpet. Pil catschadur entscheiva la Greina el sid cun Val Canal.

Mehr

D A M O N D A S D A B A G H E G I A R

D A M O N D A S D A B A G H E G I A R Habitaziuns d affittar ella Tgèsa s. Vigeli La vischnaunca lai vi las tschun habitaziuns el niev baghetg dalla Tgèsa s. Vigeli naven dall entschatta zercladur 2019 ni tenor cunvegnientscha. Ei setracta

Mehr

Planeten. Lose Blätter. STERNE erleben. FLAMMARION, Camille: Himmelskunde für das Volk. Neuenburg: Verlag F. Zahn. S. 325

Planeten. Lose Blätter. STERNE erleben. FLAMMARION, Camille: Himmelskunde für das Volk. Neuenburg: Verlag F. Zahn. S. 325 Heinz Hofer Juli 2014, 6. Auflage admin@sterne.info www.sterne.info Planeten Lose Blätter FLAMMARION, Camille: Himmelskunde für das Volk. Neuenburg: Verlag F. Zahn. S. 325 Die einzelnen Blätter Die Bewegung

Mehr

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA MUSIKSCHULE SURSELVA Die Musikschule Surselva steht im Dienste der Gemeinden und bietet Kindern und Erwachsenen ein breites

Mehr

La muntada digl Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun per la perscrutaziun da nums locals egl intschess romontsch 1.

La muntada digl Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun per la perscrutaziun da nums locals egl intschess romontsch 1. La muntada digl Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun per la perscrutaziun da nums locals egl intschess romontsch 1 Ursin Lutz I. Introducziun Cu il secund tom dil Rätisches Namenbuch ei cumparius

Mehr

Aspects e problems dalla conjugaziun dils verbs romontschs sursilvans

Aspects e problems dalla conjugaziun dils verbs romontschs sursilvans Aspects e problems dalla conjugaziun dils verbs romontschs sursilvans Autor(en): Objekttyp: Winzap, Isidor Article Zeitschrift: Annalas da la Societad Retorumantscha Band (Jahr): 10 (1990) PDF erstellt

Mehr

Conferenza Romontscha dils 26 da november 2008 a Glion

Conferenza Romontscha dils 26 da november 2008 a Glion Conferenza Romontscha dils 26 da november 2008 a Glion Luvratori : Raquintar cun tensiun detgas e praulas Exposiziun : - Detgas Cuolms e vals Alp Tenigia - EI ERA INAGADA (Martin Cabalzar) - Il narr da

Mehr

La scrutaziun historica da Sur Felici Maissen : omagi agl anteriur redactur dallas Annalas

La scrutaziun historica da Sur Felici Maissen : omagi agl anteriur redactur dallas Annalas La scrutaziun historica da Sur Felici Maissen : omagi agl anteriur redactur dallas Annalas Autor(en): Objekttyp: Maissen, Aluis Article Zeitschrift: Annalas da la Societad Retorumantscha Band (Jahr): 119

Mehr

Ufficina : Forum per auturas ed auturs giuvens

Ufficina : Forum per auturas ed auturs giuvens Ufficina : Forum per auturas ed auturs giuvens Autor(en): Objekttyp: [s.n.] Group Zeitschrift: Annalas da la Societad Retorumantscha Band (Jahr): 109 (1996) PDF erstellt am: 27.01.2017 Nutzungsbedingungen

Mehr

Tgi ha schon la grondezia da murir cun humor?

Tgi ha schon la grondezia da murir cun humor? Marcus Tuor, Turitg Tgi ha schon la grondezia da murir cun humor? Leo Tuor, ditg 14 onns eis ti staus cheu mo cun in cudisch, lu ein duas ovras cumparidas relativamein spert, Onna Maria Tumera 2002 e Settembrini

Mehr

Il Doctor per forza (Le médecin malgré lui) : ina cumedia en 3 acts da Molière

Il Doctor per forza (Le médecin malgré lui) : ina cumedia en 3 acts da Molière Il Doctor per forza (Le médecin malgré lui) : ina cumedia en 3 acts da Molière Autor(en): Objekttyp: Molière / Tuor, Alphons Article Zeitschrift: Annalas da la Societad Retorumantscha Band (Jahr): 9 (1895)

Mehr

La clav. Der Schlüssel. 1. strofa. 1. Strophe REF REF. 2. strofa. 2. Strophe REF REF. 3. strofa. 3. Strophe REF REF

La clav. Der Schlüssel. 1. strofa. 1. Strophe REF REF. 2. strofa. 2. Strophe REF REF. 3. strofa. 3. Strophe REF REF La clav Der Schlüssel jeu sgolel ad ault, senza rachetas, alas, propellers, mo cun miu tgau. Jeu vai baghiau in casti ord clavau neginas unfrendas, che ti dami prendas tut ei liber ni gia pagau. Imaginaziun

Mehr

DANUS... Ballonwettbewerb. Ballonwettbewerb nossa charta

DANUS... Ballonwettbewerb. Ballonwettbewerb nossa charta INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.scola-glion.ch www.schule-ilanz.ch Ballonwettbewerb Einweihungsfest

Mehr

Ein herzliches Willkommen zum Informationsabend Anschluss Sagogn

Ein herzliches Willkommen zum Informationsabend Anschluss Sagogn Vischnaunca Sagogn In cordial beinvegni tier la sera d informaziun Colligiaziun da Sagogn Ein herzliches Willkommen zum Informationsabend Anschluss Sagogn Sera d info Colligiaziun da Sagogn Themen / Links

Mehr

Nr. 2011-2053 Carli Pally, Via Luzzas 5, 7180 Disentis/Mustér; sanaziun interna dalla casa, parcella 695, Via da Scola 1, 7180 Disentis/Mustér.

Nr. 2011-2053 Carli Pally, Via Luzzas 5, 7180 Disentis/Mustér; sanaziun interna dalla casa, parcella 695, Via da Scola 1, 7180 Disentis/Mustér. Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 21 Annunzias da baghegiar All instanza da baghegiar ei sin fundament digl art. 64, alinea 2 dalla lescha da baghegiar e digl art. 40 dall ordinaziun davart la planisaziun

Mehr

Francisco und Lina. 4 Sprachen das sind ziemlich viel sprachen man könnte behaupten, es sind zu viele sprachen

Francisco und Lina. 4 Sprachen das sind ziemlich viel sprachen man könnte behaupten, es sind zu viele sprachen Francisco und Lina La Svizra Ina tiara cun quater lungatgs ina tara cun conflicts interns ed eterns conflicts denter lungatgs e regiuns da lungatg denton tgei ei spezial da quels lungatgs, daco dat ei

Mehr

Damondas ad Aurelio Casanova, president communal Ilanz/Glion

Damondas ad Aurelio Casanova, president communal Ilanz/Glion ILANZ erste Stadt GLION am Rhein Informationsquelle Gemeinde Ilanz/Glion Nr. 13/Dezember 2013 Jetzt gilt es ernst! Liebe Einwohnerinnen, liebe Einwohner der neuen Gemeinde Ilanz/Glion Am 16. November 2012

Mehr

Mediareport Swiss Open Disentis 2016

Mediareport Swiss Open Disentis 2016 Auflage: 4'105 Erscheinungsweise: 5x wöchentlich Mediareport Swiss Open Disentis 2016 27. Juli - 1. August 2016 Sponsoren Organisation Support Official Carrier Graubünden Mediareport Inhalt Inhalt TV/Radio

Mehr

JAHRESBERICHT 2010 / RAPPORT ANNUAL 2010

JAHRESBERICHT 2010 / RAPPORT ANNUAL 2010 FUNDAZIUN ECUMENA TÜR AUF MO VINANVON ÖKUMENISCHE STIFTUNG TÜR AUF MO VINAVON JAHRESBERICHT 2010 / RAPPORT ANNUAL 2010 T Ü R A C F M O V I N A V O N N O V A A I V O M F U A R Ü T M O V I M B A R A O Z

Mehr

Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no atun Foto: J. Clopath

Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no atun Foto: J. Clopath Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 33 - atun 2012 Foto: J. Clopath In engraziament per Vies sustegn Preziada lectura, preziau lectur dalla Revista Trin. Vus tenis enta maun gia la numera 33

Mehr

Sprachen im Vergleich : Deutsch - Ladinisch - Italienisch : das Verb [Peter Gallmann, Heidi Siller-Runggaldier, Horst Sitta]

Sprachen im Vergleich : Deutsch - Ladinisch - Italienisch : das Verb [Peter Gallmann, Heidi Siller-Runggaldier, Horst Sitta] Sprachen im Vergleich : Deutsch - Ladinisch - Italienisch : das Verb [Peter Gallmann, Heidi Siller-Runggaldier, Horst Sitta] Autor(en): Objekttyp: Schmellentin, Claudia BookReview Zeitschrift: Annalas

Mehr

Ovra Acletta. Project en detagl M E S S A D I. dalla suprastonza communala al cussegl da vischnaunca

Ovra Acletta. Project en detagl M E S S A D I. dalla suprastonza communala al cussegl da vischnaunca Cussegl da vischnaunca 13-2013/2016 Ovra Acletta Project en detagl M E S S A D I dalla suprastonza communala al cussegl da vischnaunca Preziau signur president Preziadas signuras cusseglieras Preziai signurs

Mehr

Variantas, correspondenza e poetologia en connex cun Sendas (1975) da Hendri Spescha

Variantas, correspondenza e poetologia en connex cun Sendas (1975) da Hendri Spescha Variantas, correspondenza e poetologia en connex cun Sendas (1975) da Hendri Spescha Autor(en): Objekttyp: Caduff, Renzo Article Zeitschrift: Annalas da la Societad Retorumantscha Band (Jahr): 123 (2010)

Mehr

24. Oktober Auflage minutas. Gasetta dall`us Schluein Ilanz

24. Oktober Auflage minutas. Gasetta dall`us Schluein Ilanz Auflage 5000 24. Oktober 2018 Gasetta dall`us Schluein Ilanz 2 No. 12 - kennt keinen Schmerz Ronny Panier auch nicht... Prolog dad Andri Bundi Cuntegn: Ultras Schluein Die Renaissance des Fankultes auf

Mehr

Protocol radunonza da fundaziun

Protocol radunonza da fundaziun Protocol radunonza da fundaziun Datum: Gievgia, ils 01-06-2017 Uras: 20.00 Liug: Hotel Greina, Rabius Presents: 150 Absolut pli: 76 Perstgias: CN Martin Candinas, Maurus Tomaschett, Gabriela Tomaschett-Berther,

Mehr

Protocol radunonza generala dil Chor Surselva venderdis, ils 22 da matg Hotel Rezia Glion

Protocol radunonza generala dil Chor Surselva venderdis, ils 22 da matg Hotel Rezia Glion Protocol radunonza generala dil Chor Surselva venderdis, ils 22 da matg 2015- Hotel Rezia Glion Damai che la presidenta ei da lungatg tudestg ei il protocol screts en tudestg e romontsch. Las lingias cursivas

Mehr

Regulativ d'indemnisaziun

Regulativ d'indemnisaziun Cussegl da vischnaunca 40.1-2009/2012 Regulativ d'indemnisaziun Rapport dalla cumissiun predeliberonta Ils 18 da schaner 2012 ha il cussegl da vischnaunca incaricau ina cumissiun predeliberonta da repassar

Mehr

20 onns musica da tscheiver Las Bagordas

20 onns musica da tscheiver Las Bagordas 20 onns musica da tscheiver Las Bagordas Las Bagordas 1985-2005 La musica da tscheiver Las Bagordas ei vegnida fundada igl onn 1985 da 12 persunas propi narras da tscheiver. Numnadamein da: Gabriel Flepp,

Mehr

La mumma dil Salvader

La mumma dil Salvader La mumma dil Salvader Tschien onns Fatima Brev pastorala per la Cureisma 2017 da msgr. dr. Vitus Huonder Uestg da Cuera La brev pastorala ei da preleger en tuts survetschs divins l emprema dumengia da

Mehr

Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Laax. Stellvertretende Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Falera und Kindergärten

Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Laax. Stellvertretende Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Falera und Kindergärten Laax, ils 11-5-2017 Informaziuns per geniturs / Elterninformation Preziai geniturs Ei suondan entginas informaziuns per igl onn da scola 2017/18. Dapli informaziuns che pertuccan il menaschi da scola vegnan

Mehr

Nebla sur Prada e Suraua. Foto: J. Clopath. Colurs d atun Herbstfarben Foto: Johann Clopath

Nebla sur Prada e Suraua. Foto: J. Clopath. Colurs d atun Herbstfarben Foto: Johann Clopath Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 32 - unviern 2011/2012 Nebla sur Prada e Suraua. Foto: J. Clopath Colurs d atun Herbstfarben Foto: Johann Clopath In engraziament per Vies sustegn Preziada

Mehr

refurmaziun & translaziun

refurmaziun & translaziun Ort: Kantonsbibliothek, Karlihofplatz Chur, 1. Stock Dauer: 6. November 2017 28. Februar 2018 Jeweils Mo-Fr 9-17.30 Uhr und Sa 9-16 Uhr Vernissage: Montag, 6. November von 18.00-20.00 Uhr mit einem Referat

Mehr

DANUS... Kulturförderpreis GR Flavia Walder Hublard. gewürdigt für ihr bisher geleistetes Schaffen

DANUS... Kulturförderpreis GR Flavia Walder Hublard. gewürdigt für ihr bisher geleistetes Schaffen INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.scola-glion.ch www.schule-ilanz.ch DANUS AUSGABEN Sämtliche Ausgaben

Mehr

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA MUSIKSCHULE SURSELVA Die Musikschule Surselva steht im Dienste der Gemeinden und bietet Kindern und Erwachsenen ein breites

Mehr

refurmaziun & translaziun

refurmaziun & translaziun Ort: Kantonsbibliothek, Karlihofplatz Chur, 1. Stock Dauer: 6. November 2017 28. Februar 2018 Jeweils Mo-Fr 9-17.30 Uhr und Sa 9-16 Uhr Vernissage: Montag, 6. November von 18.00-20.00 Uhr mit einem Referat

Mehr

Rapport da gestiun // Geschäftsbericht 12/13

Rapport da gestiun // Geschäftsbericht 12/13 Rapport da gestiun // Geschäftsbericht Pendicularas Breil Vuorz Andiast 12/13 SA // Bergbahnen Brigels Waltensburg Andiast AG Impressum 2 Rapport da gestiun Pendicularas Breil Vuorz Andiast SA // Geschäftsbericht

Mehr

Mediareport Weltcup Disentis 2015

Mediareport Weltcup Disentis 2015 Mediareport Weltcup Disentis 2015 8. 15. August Sponsoren catrinaresort Organisation Support Official Carrier Graubünden Mediareport Inhalt TV SRF Sport Aktuell 3 Tele Rumantsch 4 Tele Rumantsch 5 Presse

Mehr

Temps d avertura dall administraziun communala denter Nadal e Daniev. Öffnungszeiten der Gemeindeverwaltung zwischen Weihnachten und Neujahr

Temps d avertura dall administraziun communala denter Nadal e Daniev. Öffnungszeiten der Gemeindeverwaltung zwischen Weihnachten und Neujahr Temps d avertura dall administraziun communala denter Nadal e Daniev Gliendisdis, ils 24 da december Mardis, ils 25 da december Mesjamna, ils 26 da december Gievgia, ils 27 da december Venderdis, ils 28

Mehr

FORMAZIUN SURSELVA PER UREGLIAS FINAS MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA

FORMAZIUN SURSELVA PER UREGLIAS FINAS MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA FORMAZIUN SURSELVA PER UREGLIAS FINAS MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA MUSIKSCHULE SURSELVA Die Musikschule Surselva steht im Dienste der Gemeinden und bietet Kindern und Erwachsenen ein breites musisches Angebot.

Mehr

Rapport da gestiun e quen 2013

Rapport da gestiun e quen 2013 Cuntegn Rapport annual 4-26 Quen vischnaunca Tujetsch Quen annual 27-46 Gliesta d amortisaziun 47 Credits supplementars 48-49 Bilanza 50-52 Statisticas 53-56 Quen Bogn Sedrun Quen annual 57-59 Bilanza

Mehr

Impressaris tschercan alternativas

Impressaris tschercan alternativas Pretsch Fr.1.60 17. annada, numer 39 GA 7007 Cuira Mardi, ils 26 da favrer 2013 Emna da sport sin turas e sin il glatsch Emna da sport nunusitada per ils scolars dal Stgalim superiur da Rueun econturn.

Mehr

DANUS... And the winner is...

DANUS... And the winner is... INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.scola-glion.ch www.schule-ilanz.ch And the winner is... Grösster

Mehr

Die Minderheitensprachen in der Verwaltung des dreisprachigen Kantons. 1. Das Kräfteverhältnis zwischen den Sprachen

Die Minderheitensprachen in der Verwaltung des dreisprachigen Kantons. 1. Das Kräfteverhältnis zwischen den Sprachen Die Minderheitensprachen in der Verwaltung des dreisprachigen Kantons Graubünden Matthias Grünert Matthias Grünert, geboren 1966 in Bern, unterrichtet rätoromanische Sprachwissenschaft an der Universität

Mehr

DANUS... Spielplatz Paradieswäldli

DANUS... Spielplatz Paradieswäldli INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.scola-glion.ch www.schule-ilanz.ch Das Schuljahres-Ende naht... Voller

Mehr

Pietad populara Objects per la devoziun persunala

Pietad populara Objects per la devoziun persunala Pietad populara Objects per la devoziun persunala La fotografia sil frontispezi muossa la Maria Barla Catrina Schmid Decurtins (1847 1931) 2 Norbert Berther/Tarcisi Hendry Pietad populara Objects per la

Mehr

JAHRESBERICHT 2016 / RAPPORT ANNUAL 2016

JAHRESBERICHT 2016 / RAPPORT ANNUAL 2016 FUNDAZIUN ECUMENA TÜR AUF MO VINANVON ÖKUMENISCHE STIFTUNG TÜR AUF MO VINAVON JAHRESBERICHT 2016 / RAPPORT ANNUAL 2016 Vorstand der Frauengenossenschaft St. Nicholas in Umunumo, Imo State, Nigeria T Ü

Mehr

SIAT VANAUNS TEXTS: PASCAL GAMBONI ÜBERSETZUNGEN: CLAUDIA JEITZINER

SIAT VANAUNS TEXTS: PASCAL GAMBONI ÜBERSETZUNGEN: CLAUDIA JEITZINER SIAT VANAUNS TEXTS: PASCAL GAMBONI ÜBERSETZUNGEN: CLAUDIA JEITZINER unics einzigartig astg'ju dir da te danunder tg'ju sun da quei liug tg'ju sun e nucca tg'ju stun nuch'ins so aun beiber o dil flum nuch'ins

Mehr