«Jau sun anc betg naschì u naschida, ma mes geniturs èn gia controlfreaks!»

Größe: px
Ab Seite anzeigen:

Download "«Jau sun anc betg naschì u naschida, ma mes geniturs èn gia controlfreaks!»"

Transkript

1 annada 13 / Glion / pretsch frs. 45. /onn Punts Nr. 153 mars 3/2007 Editorial da Silvana Derungs Genialitad vegn da geniturs, u betg? Dacurt hai jau legì en in artitgel ch i dettia per geniturs futurs perfin la pussaivladad dad emprender d enconuscher lur uffant anc betg naschì live or dal venter da mamma, per uschè da dir. Cun agid da la tecnica dad ultrasun-3d (e da passa 200 francs) san quels geniturs satisfar lur marviglias che stuessan atgnamain resister nov mais. Ed jau hai pensà: Tge tgutgs! In pop en il venter ed ina tecnica medicinala en stgaffa per scopos da divertiment. U èsi per avair la controlla? Anc pir. «Jau sun anc betg naschì u naschida, ma mes geniturs èn gia controlfreaks!» Dacurt hai jau vis in film, ed jau hai survegnì ina crisa mo gia pervi da las dispitas permanentas en quest film, ed jau hai pensà: Jau na less betg avair uffants surtut betg ina figlia da tredesch onns! Na, esser genitur n è betg in sugus. Als aspectaturs che han sch i va bain anc latiers nagina idea dad esser genitur, dattan ins adina in motiv da critica e buns cussegls: U ch ins puprogna sia descendenza, u ch ins na s occupa betg avunda dad ella u ch ins na dumogna betg il caracter in pau difficil da l uffant. Quai èn er experientschas che Fadrina Hofmann ha stuì far. Ella sa trair parallelas tranter l esser possessura/mamma dad in chagniel e l educar uffants. E che l educaziun è principalmain chaussa dals geniturs, cun quai giain nus bain tuts d accord, ma las magistras.ch han era gia stuì far autras experientschas e portan in appel a geniturs futurs. Er esser uffant n è però betg in sugus. Ins sto sa stentar cun problems che noss geniturs na chapeschan betg, u ch els na vulan betg chapir, u ch els na san betg pli sa regurdar da lur uffanza. Ed ins metta magari er en dumonda las acziuns ed ils vizis da noss geniturs che vegnan mintgatant era numnads noss exempel. Quai han era las scolaras ed ils scolars da la terza classa da Müstair fatg e tradeschan vizis e virtids da lur geniturs. (Detagl interessant: La moda da fimar dals geniturs dat u ha dà da patratgar a tscherts uffants ) Nus na giain pia betg adina d accord cun las acziuns da noss schendraders, il potenzial da conflicts è preprogrammà. Quantas giadas ans essan nus sentids malchapids da noss geniturs? Quantas giadas avain nus gì ina gritta narra sin noss geniturs pervia da lur principis d educaziun? Quantas giadas essan nus stads engraziaivels a noss geniturs per lur principis d educaziun, ma n avain betg vulì conceder quai? Quantas giadas ans essan nus turpegiads pervia dal depurtament da noss geniturs visavi nossas collegas? («Geniturs èn insatge herzig sch igl è quels dals auters!» ha ina amia remartgà dacurt, cura che nossa gruppa fascheva adia a la mamma dad in ami.) E quantas giadas avain nus engirà a nus sezs: «Jau na davent segir betg sco mes geniturs!» E lura daventain nus pli vegls e vesain tschertas sumeglientschas fisicas cun bab e/u mamma. Janu, quai na san ins betg midar. Ma nus na daventain anc adina betg sco els. E lura daventain nus anc pli vegls (e sabis) e stuain mintgatant far la terribla constataziun: «Uss sun jau precis sco mia mamma / sco mes bab!» Tragic. Ma probablamain be per nus e noss ego e noss engirament d uffanza. E lura daventain nus anc ina giada pli vegls e respundain, sche nus vegnin dumandads suenter noss idols: «Mes geniturs». Jau giavisch a vus tuts e tuttas, ad uffants e geniturs, ina buna lectura da las PUNTS 153 e bunas discussiuns senza dispitas sa chapescha.

2 En questas punts Editorial 1 da Silvana Derungs chars chars genituors 4 notà da Flurina Prenner Regiun Surselva: Musica, moviment e divertiment 17 da Silvana Derungs Container dumondas a mes geniturs 4 da Chatrina Josty Eva la mumma dallas mummas e sias feglias 6 da Silvana Derungs ti vuls savair: Las dunnas nudistas 7 da Pia Valär Engiavinera 18 Amsterdam: Doei-Doei 19 da Donat Caduff Impressum 19 Ord la Quotidiana 20 Mes tracks: Roman Flepp 9 da Chatrina Josty La soap: Ün muond curius 10 da Tinetta Rauch Magistras.ch: Genituors 10 da B&B Che Vita da chans: Meis uffant il chagnöl 12 da Fadrina Hofmann ONE YEAR IN PARIS: daplü musica oui14 dad Anna Serarda Campell Fumetto 15 da Jon Bischoff Punts politicas: «Geniturs» 16 da Roman Liesch e Jon Pult 2

3 3

4 chars chars genituors notà da Flurina Prenner A mai gita cha meis bap sto lavurar tuot emna e ch el tuorna be la fin d emna. Eu sun cuntaint cha meis bap ha rafüdà da fümar. Adrian 10 dumondas a mes geniturs da Chatrina Josty Minchatant vegna a chatscha cun meis bap. Cura cha nus stuvaivan spettar, faiva ün pa canera. Meis bap gniva nar. Mia mamma vegn narra sch eu e meis frar fain dispitta. Ramona Meis genituors sbragian cura ch eu fetsch üna noscha nota. Els voulan ch eu imprend musica e ch eu vegn bod in let. Eu n ha jent a meis genituors. Debora Las scolaras ed ils scolars da la 3. classa da Müstair tradischan vizi e virtüd da lur genituors. Meis genituors vegnan per mincha piculezza nars. I m disturba cha meis bap guarda adüna las novitads. Mia mamma am secca gugent. Pascal Meis genituors sbragian cura ch eu nu vegn sün stalla. Cura cha nus giain in let guardian els amo televisiun. Martin Meis bap e mia mamma nu m laschan guardar televisiun. Eu am giavüschess cha meis bap nu füma plü. Fabio Genituors sun chars e perchüran ils uffants. Minchatant fana eir dispitta. Eu sun cuntaint cha meis genituors nu füman plü. Nico Eu vegn gugent cun meis bap a chatscha ed a trar a schaibgia. Eu güd gugent a mia mamma in cuschina. Cun ella vegna eir a gruppa da gö. Rino Mia mamma bruncla cura ch eu nu fetsch uorden. Eu vuless cha meis bap rafüda da fümar. Jessica Mia mamma ha fat la patenta da chatscha. Meis bap es bler davent, el sto ir fin oura Cuaira. El sto eir ir a dar aua da zücher a seis aviöls. Marisa Meis genituors fan adüna alch cun nus. Be sch eu sun narra, lura nu faina nüglia. Eu vegn gugent in vacanzas cun meis genituors. Lorena Meis bap sbragia cura ch eu nu vögl ir culs skis. Eu am giavüsch cha meis genituors restan sco ch els sun. Giuanna Mia mamma fa sü ils lets. Ella va eir vi n butia. Meis bap va giò n stalla. El es alleger. Eu giov gugent ün gö cun meis genituors. Fadrina «Na sun jau propi betg adoptada?» «Pertge hai jau in num uschè altmodisch?» «Avais vus propi gugent mai?» «Sche vus avessas gì la pussaivladad da barattar mai tar mia naschientscha, avessas fatg quai?» «Faschessas uss? Cun tgi?» «Avais vus pli gugent mes frar u mai?» «Avessas gì pli gugent in mat?» «Avessas pli gugent sche jau studegiass geografia u fisica u istorgia d art u englais u chinais u medischina?» «As avais vus era gia turpegiads pervi da mai?» «Avessas gugent sche jau vegniss puspè a star a chasa?» Meis bap es it a chatscha quist on ed ha sajettà trais chamuotschs. Eu vegn gugent cun meis bap a pas-cher. Eu n ha trat oura fingià blers peschs. Ma tuot ils peschs ch eu n ha trat oura, stuvaiva darcheu büttar inaint. Noel 4

5 5

6 Eva la mumma dallas mummas e sias feglias da Silvana Derungs Che nus essan tuts frars e soras, descendents dils medems geniturs Adam ed Eva quei savevan nus enzaco gia dapi l instrucziun da religiun enzanua en l emprema ni secunda classa. Mo tgi vess tertgau che quei constetti veramein? U silmeins approximativamein? Grazia alla scienzia genetica culs tests da DNA sa mintgin semetter alla tscherca da ses antenats prehistorics e vegn a far ina scuvierta sensaziunala: Nus derivein tuts da mo siat mummas-antenatas. Il professur per genetica Bryan Sykes dall universitad dad Oxford ha giu intercuretg duront sias perscrutaziuns la DNA mitochondriala da 6000 dunnas europeas ed ei adina puspei fruntaus sin siat musters da basa. Da quei concluda el che tuts ils Europès moderns derivan da mo siat mummas-antenatas The Seven Daughters of Eve che vivevan avon tochen onns en diversas parts dall Europa. Cun spida alla tscherca dils babuns Sch ins vul reconstruir sia plonta genealogica a moda convenziunala (vul dir cun semudergiar tras archivs ed intercurir scartirams), sche svaneschan ils fastitgs dils antenats sil pli tard suenter ca. diesch generaziuns. Scartiras tonschan silpli per perscrutar entgins tschiens onns. La DNA sa gidar vinavon. En nies genom s infiltrescha mintga melli onns in sbagl che vegn lu daus vinavon allas proximas generaziuns. Analisond il genom han ins constatau ch ei dat sigl entir mund ca. 50 musters da basa e ch ils differents roms tonschan anavos sin in origin. Mo quels tests gidan mo parzialmein a scuvierer nossas ragischs prehistoricas. La gron- da part da nossa DNA ei ina mischeida da gens dalla mumma e dil bab. Dad eruir ord quei, tgei antenat che ha maridau el 14avel tschentaner tgeinin, ei buca pusseivel. Aschia seconcentreschan ins sin las sulettas duas parts dil genom che survivan la midada da generaziun praticamein senza midadas e che possibiliteschan cheutras in egliada el vargau. Quei ei d in maun la DNA mitochondriala che vegn sulettamein dada vinavon dalla mumma a ses affons senza semischedar cun la DNA dil bab. Igl ei pia pusseivel da persequitar lunsch anavos la mumma dalla mumma dalla mumma (In mitochondrium ei ina unitad secundara dad ina cella che ha la funcziun dad «ovra electrica» en nossas cellas. La DNA mitochondriala vegn mo dada vinavon dallas mummas a lur affons. Il sperma dil bab porta mo il nuschegl dalla cella egl iev; las mitochondrias masculinas restan ordvart la cella digl iev ni vegnan eliminadas duront la fructificaziun.) Descendents da purs ni catschadurs? Sco quei che nus savein ein las societads oriundas da rimnaders e catschadurs daventadas sesentas avon rodund onns el Proxim Orient ed han entschiet a cultivar ils praus e domesticar animals. Quellas culturas ein migradas naven dall Asia minura viers l Europa ed han scatschau ils catschadurs da leu. Sykes ed auters perscrutaders han analisau la DNA mitochondriala dils Europès ed han anflau certas parallelas en la successiun dallas sequenzas da DNA, aschia ch els han saviu parter la populaziun en gruppas. Mintgina da quellas gruppas ei definida entras mutaziuns caracteristicas dil genom mitochondrial e sa cun agid dalla plonta genealogica maternala vegnir persequitada anavos tochen ad ina certa dunna prehistorica. Sykes sereferescha sin quellas dunnas sco mummasantenatas che derivan probablamein era ina da l autra. Mintgina da quellas dunnas ha ina medema antenata, l aschinumnada Eva dallas mitochondrias. Sykes numna ellas perquei las «siat feglias dad Eva» (auters perscrutaders schazegian plitost 11 ni 12 antenatas per igl Europè modern). E secapescha ch il diember dalla derivonza mitochondriala per la populaziun digl entir mund ei bia pli aults. Mintgina dallas mummas-antenatas corrispunda ad ina gruppa mitochondriala humana. Dad Ursula derivan ca. 11% dils Europès; lu dat ei aunc Xenia (ca. 6%), Tara (ca. 9%), Helena (ca. 47%), Katrine (ca. 6%), Velda (ca. 5%) e Jasmin (ca. 17%). Cunquei che la DNA mitochondriala mutescha mo ca. mintga onns, san ins eruir la vegliadetgna da mintgina da quellas urattas / mummas-antenatas. Sis da quellas mummas-antenatas ein in bienton pli veglias che onns, la siatavla ha mo onns ed ei bia pli frequenta el Proxim Orient ch en Europa, nua ch ella ei dad anflar tier ca. 20% dalla populaziun. Quei vul dir che mo in tschunavel dils Europès dad oz derivan dils purs dall Asia minura; il rest ei descendeza da quels rimnaders e catschadurs ch ein buca vegni scatschai, mobein ch han empriu e surpriu l agricultura. Tgi che vul sa pia semetter alla catscha da babuns ed eruir cun agid dallas firmas specialisadas sin la genealogia en tgei parts dil mund che ses cusrins genetics sesanflan particularmein savens. Tgisà, forsa eis parents cun in zar russ ni cun in herox scot? Quei sefagess aunc bein en in cuors dalla veta, buc?

7 ti vuls savair da Pia Valär Las dunnas nudistas Hest savieu ch üna persuna mangia in media 8 aragnuns l an? Hest savieu cha 41 pertschient da tuot las persunas piglian main seri a glieud cun chavels ritschlos? Cha Elvis es sto uriundamaing blond? Cha vegnan dos mincha di 21 iffaunts nouvnaschieus als fos genituors? E cha ls Inuits drouvan lur frischiders per impedir cha lur damanger dscheila? In Ingelterra riva in 22 pertschient da las voutas üna pizza pü svelt cu l ambulanza. 3 persunas mouran in media minch an cun pruver our sch üna batteria da nouv volts funcziuna, vi da lur laungia. Il cudesch da Guinness dals records porta il record scu cudesch chi vain invulo il pü suvenz in bibliotecas publicas, splerins insagian cun lur peis e giraffas paun cunagir lur uraglias culla laungia. Be dad ün cudesch sun gnidas stampedas dapü copchas scu da la bibgia: dal catalog da l Ikea. Ils crocodils spandan magliand larmunas, ma na forsa our da cumpaschiun cun lur butin, dim- persè perche cha las glandas da larmas vegnan missas in muvimaint mas-chand, per que l expressiun larmas da crocodil. Il pled il pü cuntschaint sün tuot il muond es ok, il pled chi d es il seguond pü cuntschaint es Coca- Cola. L an 1950 d eiran 3 milliards umauns sül muond, hoz essans in passa 6 milliards. A do dapü mortoris tres cucuns da butiglias da schampagner cu tres aragnuns da tössi. Donald Duck es gnieu scumando in Finlandia perche ch el nun ho aint üngünas chotschas. 21 pertschient da tuot ils accidaints stradels capitan perche cha la persuna chi guida il veicul s indrumainza. Üna cigaretta piglia davent 5 minuts da la vita d üna persuna. 74 pertschient da tuot las duonnas nudistas sun nudistas perche cha lur hommens sun nudists. Ne il niculaus ne la leivra da pesqua nun existan reelmaing. 7

8 Ils gens da las grimassas ün dun vital, divertent e multifuncziunal 8

9 Mes tracks: Roman Flepp da Chatrina Josty 1 Jovanotti: Per me «Il DC (Buon sangue) nua che Per me è si, è super! Musicalmain fitg bun e simplamain bella musica. La musica ideala per baiver in magiel vin en dus u en trais.» 2 Pascal Gamboni: Cadrega «Questa chanzun vegn ad esser sin il DC Accent. Sin quest èn si differentas bands rumantschas. Cadrega è legher, simplamain in Ufsteller. Per ina giada musica rumantscha che metta si.» 4 Ghost face Killah feat. Amy Winehouse: You know I m no good «Genau uschè in song less jau far.» 5 Na po Roman insumma betg avair: Shania Twain «Tar questa ser jau gist giu.» En MES TRACKS preschentan las PUNTS mintgamai las tschintg chanzuns preferidas actualmain da giuvnas rumantschas e da giuvens rumantschs. Questa giada cun Roman Flepp. Il MC da las Liricas Analas è per il mument en gir cun sia band: «Flepp & Band». 3 Busta Rhymes: Break ya neck «Per mai il meglier hip-hop song chi dat! Il beat, il stil, quant spert ch el fa il rappen; gailira!» 9

10 La soap da Tinetta Rauch Ün muond curius III. Part «Cuntinuescha, dai!», n haja lura a la fin dit ün pa plü amiaivelmaing. Ella ha guardà intuorn tuot la chamonna, a la fin aint per mai. E lura haja cumanzà a sbuorflar «Mamma am ha quella jada tut sün bratsch. Eu vaiva badà subit ch ella d eira trista. Ella vaiva miss sia fatscha aint in meis chavels ed eu savaiva ch ella cridaiva, ma eu nu laiva quai e perquai suna restada sün seis bratsch sainza dir pled. Davo üna pezza n haja dumandà mamma possa ir a giovar cun mia stüvina da poppas? Mamma am ha tgnü amo plü ferm intuorn, fin ch eu n ha m stratta libra e dit da quai gritta: lascha ir a mai! Eu nu laiva savair che chi d eira cun mai, eu speraiva chi passess tuot speravia e ch in ün pêr dis füssa invlidà uschè co pro las dispittas tanter bap e mamma. Pro quellas mütschiva eir pro mia stüvina da poppas e cur ch eu tuornaiva d eira pel solit darcheu bun. A tschaina nu d eira però bun. Eir bap d eira oter co quai ch el d eira adüna, fich quiet. A la fin ha cumanzà Mirella a sbragir, ün salvamaint, eu craj per tuots. Mamma es statta sü e tilla ha tutta our da la chüna. Ella ha tgnü a Mirella ferm sün seis bratsch ed eu savaiva ch eu cridaiva darcheu. Eu sun ida darcheu a giovar cun mia stüvina da poppas, aint il muond da las poppas d eira tuot in uorden, ed eu d eira darcheu libra. Per ün mumaint. Eu sun ida il di davo darcheu a scoulina. Tuot d eira normal. Eu m allegraiva per ir a scoula. Eu savaiva fingià scriver, leger e far quints. A chasa nu laiva però gnir plü dal tuot normal. Adüna quista suldüm, adüna il spettar cha Mirella sbraja o chi sclingia il telefon dürant il mangiar. Bler giaiva a giantar pro Angelina, mia megldra amia. Ün di n haja lura dudi! Alch plü terribel nu vessa pudü dudir in quel mumaint. Tinetta Rauch (22) es magistra a Glion e quista istorgia cuntinuescha illas prossmas PUNTS. Magistras.ch da B&B Genituors Magistra B In mieu mister nu do que in fuond üngüns problems. Almain üngüns da quels cha nu s pudess schoglier. Problems cun scolars, culla classa, cun collegas, cul cussagl da scoula, : tuot üngün problem. Ma ün problem do que apunto glistess cler. Il problem es grand e displaschaivelmaing na da schoglier, pigliand our scha s surpigliess aunch ün jobin suplementer düraunt las vacanzas cha s ho asa en masse. Scu morder da massa, nempe. Ma già cha s stu dumander il permiss tal cussagl da scoula u tal mneder da scoula, scha s voul lavurer speratiers qualchosa, e la pussibilted es ter pitschna cha quels dessan il permiss per üna tela occupaziun, laschains il meglder da la vart l idea da prüma innò. Il grand problem inschogliabel da nus magisters es il fat cha noss scolars haun genituors. E que güsta 2 per ün. Que voul dir cha scha s ho dschainsa 16 scolars (e que do magisters chi haun dapü!!) as ho da chefer cun 32 genituors!! Bun. Per esser correts: bgers baps as tegnan inavous, nu reclaman e nu vegnan a sairedas da genituors u a discuors. (Per la peja ho ün u l oter alura l impreschiun da stuvair fer duzis culla magistra illa bar, in venderdi saira, zieva ün pêr bierras grandas. Que fo natürelmaing enorm plaschair a la magistra). Ma per rester correts: minchataunt rimplazza üna u l otra nona ils baps manchaunts. Per üna nona chi s masda aint as po quinter duos fin trais baps. Uschè cha pudains rester pü u main tals 32. Traunteraint esa magari quiet. Scha per üna vouta as fo tuot inandret, nun es dad udir ünguotta. Tuot que cha s fo bain s inclegia da se. Cò e lo ün splat süll egna spedla stu bastair. Els intaunt spettan e faun la guetta. Tal pü pitschen sbagl e na sbagl cha s as prasta: zac! sagliane al telefon u cuorran a scoula per defender e proteger ils porteders da lur gens. Natürelmaing vulessan tuot ils genituors be il meglder per lur iffaunts. Ma eir scha laschains da la vart reclamöz e telefonem: Il problem resta. Eau se, ad es ün pô schmasüro, ma tuottüna vessi ün pêr giavüschs a vus, cher lectur e chera lectura, chi vais ün iffaunt u vais in sen da fer ün u pensais cha que pudess eventuelmaing der ün, perche cha ls condoms gratuits da la GiuRu sun ieus a fin. Prüma: L educaziun da vos iffaunt es vossa lezcha. Dunque: Fè ella. Seguonda: Guardè cha vos iffaunt hegia lavo ils daints, la buocha, ils mauns e las uraglias aunz cu gnir a scoula. Terza: Cur cha vos iffaunt riva a scoula vessa l già da savair cha s tegna il maun davaunt buocha cun tussir, stardnüder e suosder e cha nu s piglia giò muochs, ne scha s stricha els zieva suot il s-chabè u i l quadern da matematica, ne scha s tschütscha els zieva giò dal daunt e ls travuonda. Be quecò. Grazcha. Scolasta B JEU HAI DISCUORS DA GENITURS! DURONT IN MEINS. MINTGA SERA. DALLAS H. B&B èn magistras rumantschas. 10

11 11

12 Che Vita da chans da Fadrina Hofmann Meis uffant il chagnöl Mia mamma disch almain üna jada l eivna: «Uossa poust trenar co chi sarà üna jada cun uffants.» Quai disch la scha Birba voul giovar ed eu sun stangla, scha Birba nu voul magliar quai ch eu tilla met aint il plat o sch ella fa precis quai ch ella nu das-cha e quai be aposta, per provar oura ingio chi sun meis cunfins. Il plü mal esa sch eu sun in ün lö tanter la glieud e Birba nu s deporta. Lura am guardan ils preschaints cun quel sguard tuotsapiaint à la: «Quista nu sa educar a sia bes-cha». In tals mumaints am nerva meis chanin. Para cha genituors resaintan minchatant listess per lur uffants. Minchatant tils dessna simplamaing jent davent per ün tempet, per avair il pos merità. Vairamaing es quai ün terribel impissamaint e listess as fua l adüna darcheu i ls cheus da genituors. Eu sun be mamma d ün chagnöl ed eu n ha subit noscha conscienza sch eu pens darcheu üna jada: «Tü schmaladi s-cherpin! Uossa at serressa jent in üna s-chaffa e riviss pür cur cha tü est mutà ad üna creatüra exemplarica». Basta, eu imprend almain ad esser consequainta (funcziuna adüna), ad esser creativa cun lair educar a la pitschna (funcziuna pel solit) ed ad avair pazienza (nu funcziuna bod mai). Ils Svizzers nu vöglian plü avair poppins. Illas medias as discuorra dad egoissem, da temmas existenzialas e dal sindrom «forever young». Scha Birba ha il sbirl, sun eu tuot da l avis da sar e duonna Kägi. Per furtüna es quai il cas be dürant circa desch minuts al di. Apaina cha Birba am guarda darcheu uschè charin cun seis «ögls da schimpansa» (citat da meis bap), cur ch ella s allegra ch eu tuorn davo esser statta duos minuts in butia e fa ün train sco sch eu füss statta davent ün mez on, o sch ella as fua in mia bratscha per as laschar charezzar, lura sun tuot quists impissamaints sombers davent. Para cha genituors resaintan listess per lur uffants Fadrina Hofmann (24) es schurnalista e viva a Scuol. 12

13 13

14 ONE YEAR IN PARIS dad Anna Serarda Campell daplü musica oui «E schi nu funcziuna culs genituors, resta amo adüna la vista our da fanestra.» Lavin, e bod 2. Eir eu n ha vivü 19 ons a chasa. A chasa pro meis genituors. 19 ons suna statta sü e n ha dudi musica classica. Meis bap, chi d es stat sü dürant tuot quists 19 ons plü bod sco eu, ha tadlà mincha bunura musica classica in chadafö. Pelplü Bach. Üna fuga davo tschella. O alch etüdas. Tema, e lura tuot las variaziuns. Bleras variaziuns. Eu sun dimena sdasdada, in mia stanza, davo la duscha, in chadafö musica classica. Bach. Üna fuga, ün etüda, ün tema, e lura tuot las variaziuns. «o forsa listess l ögliada i l spejel?» Paris, A bunura stuna sü, in mia stanza. Davo la duscha cuorra sülla metro. Müdar a Place de Clichy. Spettar fin a tschinch minuts sülla ominusa lingia 13. Tschinch minuts cun musica classica. Melodias cuntschaintas. Massa cuntschaintas. Massa. In mincha cas na Bach. Ingünas fugas. Simplamaing melodias massa cuntschaintas, chi lessan eir esser musica classica. E chi dessan quietar, m impaisa. Ma, davo 19 ons Bach Melodias chi lessan esser buna musica nu quiettan. Na! Paris, üna saira dal mais schner, Concert illa Salle Pleyel. Laurent Petitgirard dozza sia bachetta. Ils violinists dozzan lur arch. E l hom cul trianguel as sdaisda. Kun Woo Paik prepara seis desch daints sülla tastatura dal clavazin a cua. Prüms tuns. Concerto pour piano nr 2, Brahms. Prüms tuns. Pel giallina. Chavellins chi s distachan dal bratsch. I ninan culla musica. Ballan. Ün surrier as invia vers ils lefs. Ed ün tschert trar suot ils bruosts. Che vulcan da tuns, che erupziun da melodias intretschadas, che musica musica classica. Che acustica, che glischadas, che stumpelins, che sguozchas i l vainter, che musica musica classica. Ün suspür, eu less esser ün clavazin, üna violina, na, il giun. Serrar ils ögls, inhalar la musica, laschar batter il cour i l rittem dal tambur, as laschar ir culla musica classica. Ün act erotic musica classica. Ün act ed in quel mumaint cumainza quist kindel illa lingiada davant mai a trar sü il moc dal nas. Na üna jada, na duos, ma permanaintamaing. Fini. Basta. Punct. Ils chavellins as plajan inavo sül bratsch. Il surrier ha tschüf noscha glüna. Ed il trar suot ils bruosts disparü. Foutu! Musica classica, tü bella cumpogna. La daman, la saira. In chadafö, illa sala da concert, in let perfin minchatant cun spettar sülla lingia 13. L uffant ha tschüf da mai ün splat sülla spadla, ün fazöl da nas ed ün ögliada fich noscha. Eviva la musica. Lean back, ferme tes yeux e lascha tuornar quel surrier unic. E forsa eir ün per larminas da la bellezza, sco quella jada pro l concert dals Berliner Philharmoniker. E Sir Simon Rattle (eu ador sias marüschlas), es 14 bainbod darcheu a Paris sniff, smile, herzklopfklopf E scha tuot quist tuna massa patetic, lura cussaglia Mia chanzun preferida es «Dancing Queen». Ün tip privlus! Eu cugnuosch fingià ün per junkies Ed il rier es tuot ün oter co quel da la musica classica. Che pensess meis bap da quista musica? A bunura, in chadafö. Eu disch: «Grazcha Bach, ah, bap.» Anna Serarda Campell (23) stübgia scienza da teater a Paris e scriva mincha mais da sias aventüras illa metropola.

15 Fumetto da Jon Bischoff Jon Bischoff ha fatg la scuola del fumetto a Milano e lavura actualmein en in biro da grafica. palestra = center da fitness 15

16 Punts politicas «Geniturs» decisiuns. Igl carussel dall individualitad antscheva a sa strubar, e mintgign ò da star sen igls agens peis. Mintgign fò durant chel taimp anc tras tgossas tgi furman egn e mintgign. Las influenzas dalla societad, dalla vischinanza e digls collegas èn extrem grondas. Ia less ossa cun chegl ansomma betg deir, tgi influenzas estras vegian nigna pussanza durant igl taimp tg ins è anc a tgesa, ma a tgesa gioian blers mattagn igl tgerign, ed igls genitours son forsa mianc, tge asen tg els teiran se. «Hilf dir selbst, so hilft dir Gott!» An la nossa societad illuminada e schi moderna ò mintga giuvenil sez la pussebladad da decider, tge tg el fò cun igl «know-how» tg el ò survagnia sen veia digls genitours, da resister a schletas noschas e da sa sviluppar an la bunga direcziun. Per fittar la mia columna da chest meis lessa anc citar igl umorist american William Penn Adair Rogers: «Ena famiglia è an urden, sch ins sò vender igl papagiagl sainza chitos.» Roman Liesch ha 20 onns e vegn da Brinzauls. El ha fatg la matura e lavura per il mument. L onn proxim cumenza el in studi da matematica a l universitad da Turitg. El è en la suprastanza da la giuvna partida populara dal Grischun. famiglia. Per chi s inclegia quai as stoja però eir acceptar üna definiziun moderna da la famiglia: Üna famiglia es cur cha creschüts, istess da che gener e da che stadi civil, vivan ill istessa chasada cun uffants o giuvenils chi sun amo in scolaziun. Schi s riva d acceptar quista definiziun da la famiglia e nu s croda inavo sün ideas conservativas, s haja la schanza da rinforzar las famiglias e cun quai eir tuot la società. Per far quai vaina però eir dabsögn da masüras politicas. E quai in trais secturs: 1. La situaziun finanziala da las famiglias sto gnir ameldrada. Il sistem dals supplemaints da famiglia per mincha uffant esa da perfecziunar. Ils raps bainschi nu sun tuot per l educaziun dals uffants ma sainza neir nu vaja. 2. La cumpatibilità da lavur pajada e da lavur familiara sto gnir garantida. Pensums parzials ed eir vacanzas da paternità ston gnir offerts plü suvent. Ils genituors ston eir avair la pussibilità da seguir lur uffants. 3. I sto dar üna buna politica d integraziun. Famiglias estras ston gnir integradas i l minchadi svizzer. Scha quai nu capita, nu daja neir na ün egualisaziun da schanzas tanter ils giuvenils. E scha na tuot las giuvnas ed ils giuvens han las listessas schanzas sun ils problems programmads per l avegnir. Roman Liesch I fò schon anc plascheir, sch ins pò sfiglier las PUNTS e vaseir en agen artetgel. Chegl tgi Peter Bodenmann e Christoph Mörgeli èn per la Weltwoche (pigls tals tgi na canoschan betg chella gasetta: Chegl è LA gasetta dalla Rumantscheia), ischans oramaias Jon Pult ed ia per las PUNTS. Ma tge ò stgaffia chestas parallelas (interess per la politica), e tge ò stgaffia las differenzas (tscherna dalla parteida) tranter Jon Pult e me? Èn angal igls genitours la colpa, ni ans on er anc otras influenzas mano sen chellas veias? Ia sung persvadia tg igls genitours influenzeschan fermamaintg igl svilup da lour unfants. Cun ageid da l educaziun dattan els sen veia tscherts usits agls unfants. Sch ia am cumparegl cun igls mies fardagliungs, am dattan an îgl parallelas, ed er schi nous vagn pudia galdeir ple u manc la madema educaziun, èn las differenzas fitg marcantas. La veia tgi egn e mintgign vo, igls talents e las preferientschas. Sieir è ena bunga part da chellas differenzas da declarar cun ageid dalla genetica. Ma en punct bler pi impurtant am para en oter: Blers giuvenils bandungan igl «Hotel Mamma» cura tg els on termino la scola superioura ed antschevan ena nova part da lour veta. Igl milieu sa meida, ins amprenda a canoscher novs collegas, ed igls giuvenils pon antschever a piglier atgnas Jon Pult Ils genituors han la respunsabilità da garantir ün svilup san ed üna buna educaziun per lur agens uffants. Almain teoreticamaing nu vain mis in dumonda quist princip. Üna dumonda pel mumaint virulenta es però: Chi porta la respunsabilità per ils problems actuals chi da cun tscherts giuvenils? Chi es la cuolpa, scha violenza, maladöver da drogas ed üna mancanza da respet generala sun vi e plü üna realtà pro la giuventüna? Es quai magari la cuolpa da las famiglias? Dals genituors? O plüchöntsch da tuot la società? Da la politica? Prüma esa da dir cha la realtà nun es uschè dramatica co cha tscherts mezs da massa fan crajer. La grondischma part dals giuvens nun es violenta, nu fa maladöver da drogas e nu manca da respet. Quai vaglia in cas eir per la majorità dals giuvenils oriunds da l ester. Seguonda esa da metter in cler üna chosa: La società intera ha üna respunsabilità invers las famiglias. Las famiglias sun la società. Tuot ils umans fan part da la società ed eir d üna 16 S-chaffir üna buna situaziun per las famiglias es üna lezcha per tuot la società. Be scha tuot la società surpiglia quista respunsabilità po ella eir spettar dals genituors, ch els surpiglian lur respunsabilità. Jon Pult ha 22 onns ed è student dad istorgia a l universitad da Turitg. El è cusseglier da la citad da Cuira per il PS ed ex-president dals Giuvens Socialists Grischun. El è oriund da Sent e stat a Turitg ed a Cuira.

17 Regiun Surselva da Silvana Derungs Musica, moviment e divertiment La scola da musica Surselva porscha instrucziun da musica a passa 1000 scolars. Da quels fan la mesadad part dall instrucziun da gruppa. L instrucziun prescolara e la scolaziun elementara dils affons da scoletta e dils emprems onns da scola muntan ina sparta essenziala per l instrucziun instrumentala da pli tard. L instrucziun da quels dus roms succeda en Surselva entras las duas scolastas diplomadas Gabriela Tambornino e Flavia Hublard. Affons possedan ina musicalitad naturala che semuossa per exempel enten crear atgnas melodias e plaids ni saltar suenter musica dil radio. Quella creativitad sa vegnir promovida en divers tips d instrucziun. Las finamiras ed ils cuntegns ein en sesez identics sin omisdus scalems; la differenza schai ell intermediaziun specifica dalla materia tenor ils scalems. En l instrucziun da ritmica partan ins dalla situaziun momentana dils affons; ins recepescha las ideas e lunas dils affons. Aschia ei ina lecziun da ritmica da gruppa tier gruppa totalmein differenta. En l instrucziun prescolara/elementara perencunter vegn iu d in program d instrucziun anora, denton cumpleteschan las persunas d instrucziun quei program era cun atgnas ideas e fuormas d instrucziun. Effects positivs Ell instrucziun da ritmica stat igl affon el center, la scolasta porscha denton in rom tematic (p.ex. las stagiuns, animals) che tschaffa ils affons emoziunalmein. Quellas tematicas vegnan lu transformadas cun canzuns, giugs da lungatg e da moviment, motorica fina e groppa, giugs instrumentals, saults, fasas da recreaziun ed autras fuormas da giug. Aschia dat ei per mintga affon ina purschida da giug e promoziun, cunzun era per affons cun in defizit d attenziun/sindrom da hiperactivitad, affons fetg talentai ed affons cun disturbis emoziunals ed impediments spirtals. Cunquei che la ritmica e l instrucziun prescolara ed elementara promovan l entira creativitad digl affon, sa el sviluppar sia persunalitad. Omisduas modas d instrucziun da musica promovan la concentraziun, il svilup dil lungatg, l expressiun dil tgierp, l intelligenza sociala ed emoziunala, la mimica e gestica, la percepziun dils senns e la motorica. Biars geniturs giavischan perquei era che lur affons vegnien baul en contact cun musica, perquei che la musica promova il svilup digl affon e buc il davos perquei che musica e moviment rendan intelligents igl affon essend che tut ils senns vegnan dumandai ed interageschan in cun l auter. Buca d emblidar ei igl effect ch ils affons daventan pli segirs da sesezs grazia al giug e la communicaziun cun ils auters. seniester: Flavia Hublard, responsabla per l instrucziun prescolara e la scolaziun elementara a Glion e contuorn. sut: Musica e moviment en fuorma da giug promovan il svilup dalla persunalitad digl affon e fa plascher. Scalems d instrucziun La ritmica ei ina purschida per affons e carschi da tutta vegliadetgna. Ella dat agl affon la pusseivladad dad experimentar ed improvisar cun instruments e divers materials, cun la vusch e cun il tgierp e sveglia la fantasia ed il plascher en connex cun la musica. La ritmica lavura culla perschuasiun che la ragisch digl emprender schai ella cumbinaziun dil tgierp e dil moviment. Aschia vegnan ils senns dils affons promovi e sensibilisai. Sper la ritmica dat ei ina semeglionta purschida che senumna instrucziun prescolara per affons ella vegliadetgna da scoletta e l instrucziun elementara per affons dall emprema e secunda classa. Las finamiras principalas dall instrucziun prescolara e dalla scolaziun elementara ein il sensibilisar ed il motivar per musica e moviment e sebasan sin ils dus aspects da recepziun (tedlar) e producziun (far). La tgira dalla tenuta sociala ed il svilup dil dun da percepziun ein permanentamein elements accumpignonts. 17

18 Container Engiavinera Grazia fitg! Las victuras ed ils victurs da l engiavinera dals ultims mais han forsa era remartgà che la schelta da premis n era betg uschè stravaganta. Uss vali puspè la paina da sa participar e quai grazia a la Lia Rumantscha che ha regalà in mantun cudeschs a las PUNTS per emplenir ses reservuar da premis. In cordial grazia fitgun! Euro 2008 ha vairamain lieu pir il 2008 Era sch il chauredactur era fermamain persvas che l Euro en Svizra haja lieu quest onn e na vuleva simplamain betg crair che quella saja pir il 2008, nun ha l organisatur da questa occurrenza betg pudì midar il datum gnanca suenter grondas stentas dal team da PUNTS. Legia l emprima da las duas colonnas grassas da surengiu e la segunda da sutensi, e ti retschaivas il pled da soluziun. Trametta quel per plaschair cun indicaziun da tia adressa a: Silvana Derungs, Hauptstrasse 117, 1715 Alterswil; scriva in sms a u in a: silvana.derungs@punts.ch. 1. Interpresa da vestgadira cun in reptil sco ensaina da la marca 2. Noziun nà dal franzos per in idea fixa ed isada, per in stereotip 3. Epoca e stil d art e litteratura dal 17avel tschientaner, nua che chavazins sco Vanitas e Carpe diem dominavan 4. Baselgia sin la collina da Montmartre a Paris Sparpotential En il forum online da la Weltwoche scriva «Farraday«da Glion: «Auch ist Sparpotential bei der Romanischen Jugendzeitschrift PUNTS auszumachen.» Era nus vesain Sparpotential tar «Farraday»: El pudess spargnar custs d internet Referat da e discussiun cun Giovanni Netzer Mesjamna, ils 21 da mars a las 19:00, ha lieu en il NZZ Bistro, Falkenstrasse 12, Turitg- Stadelhofen, in referat da ed ina discussiun cun Giovanni Netzer davart il teater rumantsch e sia funcziun da colliaziun cun ils intschess culturals dal mund talian e tudestg. Questa occurenza publica vegn organisada da QUARTA LINGUA ed ha lieu suenter la radunanza generala da quella. 4 Engiavinera Karin Luzio da Savognin ha chattà il BUGLIA- LATG da l engiavinera nr. 151 dal schaner. Cordiala gratulaziun a nossa fidaivla participanta dad engiavineras. 18

19 Amsterdam da Donat Caduff Doei-doei Tscheidi ha ei dau neiv ad Amsterdam. Neiv ad Amsterdam ei buca zatgei ch ins vesa mintgadi. Per esser exacts ha ei dau per l emprema ga neiv en quei marcau quest unviern. Jeu vai giu bugen: a) il silenzi dallas scrottas. b) ils tetgs alvs sur ils ziaghels cotschens. c) ils trams che han giu retard perquei ch els vegnevan buca giu dil fletg (jeu sco velocipedist hai naturalmein quitau quei legher). Jeu vai buca giu bugen: a) ir cun velo silla neiv. b) ver caultschas bletschas. c) duront ir cul velo schar cuflar en mes egliers sinaquella che jeu vesi nuot e cupetgi bunamein en in tram che vegn buca giu dil fletg. Denton priu en tut ditg jeu: Neiv ei fenomenal. Bugen dapli. Deplorablamein ei la neiv luada naven sco nuot. Aber quei fa nuot. Ussa fa ei gia primavera. Ils utschals ein gest turnai ord l Algeria ed il Maroc. Els cantinan schon entschatta fevrer ti mordio. Jeu selegrel cura ch il curtgin entscheiva a catschar ed a flurir. Gie, jeu vai ussa in curtgin. In cun in plaz da seser e cun ina meisa da lenn e cun in pign biotop. Vai jeu gia raquintau? Che jeu hagi bardigliau? Bardigliar bardiglieschas giucheu sco auters traian flad. Quei haiel gia menziunau inaga. Ussa stun jeu ensemen cun il Romain e cun la Audrey. Els ein omsidus ord Frontscha e fetg cars. Jeu tschontschel mo pli franzos en casa. Ed engles ord casa. E tudestg cun la Claudia, cul Denny, cul Christian e cun la Luisa ord mia classa. Cul Lukas e cul Julian e cul Laurenz e culla Julia discuorel jeu schizun tudestg svizzer. E romontsch cun tei, caras Punts. Mintgaton discuorel era romontsch cura che jeu telefoneschel sur il schinumnau «Skype» si als mes da casa. Lu ditgel ad els: Nana, jeu laschi buc encrescher. Ni: Beinbeina, forsa in tec pils cuolms. En gliez cass fetsch jeu mintgamai in dessegn dad ina muntogna en miu cudischet da skizzas. E lu ei tut puspei bien. Cuolms e neiv vaiel jeu bugen. Aber tschintschar cul Julian e cul Lukas e culla Claudia e culla Luisa atgnamein aunc pli fetg. Era las pettas pintgas da mandlas ord il Vomar, quei fuss il Coop dad Amsterdam, quellas haiel jeu era bugen. Questas tuortinas han bia grass e zucher. E sin mintgina da quellas pettas schai ina mandla. Il Hollandes schess: lekker. Jeu ditg: mmmh. Ni il caschiel lessel jeu era haver menziunau. Il caschiel dil Kaaswinkel gest entuorn la cantunada po senz auter tener petg al caschiel dall alp Sogn Martin. Jeu hai il sentiment che ti stos mo ir ellas dretgas stizuns per ir a cumprar victualias. Lu sas far grondius pasts. Era durmir diermel grondius. Vai in letg ella quadratura cun ina seiv sur e sut. Mintga damaun cura che jeu sededestel vesel ladinamein il curtgin plein Marocans ed Algerians che contan. Quels contan pli bi che Rudi Carrell. Denton sche jeu sbagliel buca, conta quel gnanc pli. Jeu teidlel era schiglioc negina musica hollandesa. Schegie: Baul ni tard vi jeu emprender Hollandes. Hollandes ei in bi lungatg. El tuna enqualga sco tudestg svizzer. Denteren capeschas perencunter strusch in plaid. Ils Hollandes dian: Mooi per bi e doei per tschüss. Jeu ditg ussa: doei-doei. Cun questas lingias termineschel numnadamein da raquintar sur da mias aventuras marvigliusas ord il bi marcau dad Amsterdam. Impressum Chauredactur Ursin Lutz, Bankstrasse 6, 7000 Cuira, ursin.lutz@punts.ch, Redacziun Flurina Badel, Rabengasse 17, 7000 Cuira, flurina.badel@punts.ch Silvana Derungs, Hauptstrasse 117, 1715 Alterswil, silvana.derungs@punts.ch Martin Cantieni, Encarden 18, 7152 Sagogn, martin@cantieni.info Chatrina Josty, Majorangasse 6, 7000 Cuira, chatrina.josty@punts.ch Collavuratur/as en quest numer Jon Bischoff, Donat Caduff, Anna Serarda Campell, Martin Cantieni, Silvana Derungs, Roman Flepp, Fadrina Hofmann, Roman Liesch, Flurina Prenner, Jon Pult, Tinetta Rauch Layout nr. 153 Donat Caduff, Bredeweg 43 H, NL 1098 BN Amsterdam, donat.caduff@punts.ch Secretariat Aita Pult, 7551 Ftan, punts@rumantsch.ch, Editura GiuRu, chascha postala 312, 7002 Cuira giuru@giuru.ch Abunament 45 francs ad onn, Banca Raiffeisen Surselva, clearing 81073, conto novs abunnents: Stampa Spescha e Grünenfelder, 7130 Glion Internet Avis Las opiniuns dals auturs en quest numer na ston betg correspunder a l opiniun da la redacziun da PUNTS. PUNTS è commembra da l Associaziun da la Pressa Svizra dals Giuvens. 19

20 AZB 7130 Glion PUNTS 154 CUMPARA L ENTSCHATTA AVRIGL 07 CUN IL PUNTISSIMO «UNIUNS» ORD La QUOTIDIANA 20

FORMAZIUN SURSELVA PER UREGLIAS FINAS MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA

FORMAZIUN SURSELVA PER UREGLIAS FINAS MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA FORMAZIUN SURSELVA PER UREGLIAS FINAS MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA MUSIKSCHULE SURSELVA Die Musikschule Surselva steht im Dienste der Gemeinden und bietet Kindern und Erwachsenen ein breites musisches Angebot.

Mehr

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA MUSIKSCHULE SURSELVA Die Musikschule Surselva steht im Dienste der Gemeinden und bietet Kindern und Erwachsenen ein breites

Mehr

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA

FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA FORMAZIUN SURSELVA DER WEG ZUM MUSIKALISCHEN ERFOLG MUSIKSCHULE SCOLA DA MUSICA MUSIKSCHULE SURSELVA Die Musikschule Surselva steht im Dienste der Gemeinden und bietet Kindern und Erwachsenen ein breites

Mehr

In lingia directa. cudesch principal + cudesch d'exercizis soluziuns vallader. Lia Rumantscha

In lingia directa. cudesch principal + cudesch d'exercizis soluziuns vallader. Lia Rumantscha In lingia directa 1 cudesch principal + cudesch d'exercizis soluziuns vallader Lia Rumantscha In lingia directa 1, vallader Soluziuns 2 SOLUZIUNS DALS EXERCIZIS Remarcha: Importantas per fixar las structuras

Mehr

AP1G_2016_Matematica en scrit

AP1G_2016_Matematica en scrit AP1G_2016_Matematica en scrit Matematica part 1 quints in scrit (vallader) Puncts maximals: 28 Remarchas preliminaras ed indicaziuns Dürada: 60 minutas Scriva cun ün utensil da scriver da culur blaua o

Mehr

apocalipsa 01/10 La fin dal mund: betg mo in tof Pli gugent supertalents u catastrofas? Insaquants passins per salvar la lingua?

apocalipsa 01/10 La fin dal mund: betg mo in tof Pli gugent supertalents u catastrofas? Insaquants passins per salvar la lingua? 03/05 04/05 05/05 06/05 07/05 08/05 09/05 10/05 11/05 12/05 01/06 02/06 03/06 04/06 05/06 06/06 07/06 08/06 09/06 10/06 11/06 01/07 02/07 03/07 04/07 05/07 06/07 07/07 09/07 10/07 11/07 12/07 01/08 02/08

Mehr

AP1G_2015_Mathematik schriftlich

AP1G_2015_Mathematik schriftlich APG_205_Mathematik schriftlich Matematica part quens en scret (sursilvan) Puncts maximals: 28 Remarcas preliminaras ed instrucziuns Cuoz: 60 minutas Scriva cun in utensil da scriver en colur blaua ni nera

Mehr

SP 12 S- 87. Lu mirein nus inaga, co ch'ins fa quei correct. Sco pugn da partenza per mussar quei duess ins uss schon prender ina frasa en sia fuorma

SP 12 S- 87. Lu mirein nus inaga, co ch'ins fa quei correct. Sco pugn da partenza per mussar quei duess ins uss schon prender ina frasa en sia fuorma SP 12 S- 87 Nus vein tractau la davosa gada a fin las proposiziuns cun in tema, ch'ei ligiaus ferm cullas proposiziuns el tudestg, denton meins el romontsch, il diever dalla comma. Sil sectur dallas proposiziuns

Mehr

Disoccupai; Obligaziun d encurir lavur 3 meins ordavon

Disoccupai; Obligaziun d encurir lavur 3 meins ordavon Publicaziun FUS per ils 26 da matg 2017 AVIS Ils 4 da zercladur 2017 ha liug sin il plaz Cadruvi la «Fiasta Sursilvana», quei en cumbinaziun cun il tierz festival da viandar. Ord quei motiv sto il plaz

Mehr

Matematica part 1 quints in scrit (vall)

Matematica part 1 quints in scrit (vall) AP1G_014_Matematica scrit (vall) Suottascripziun candidata/candidat: Lö / data: Matematica part 1 quints in scrit (vall) Dürada: 60 minuts Remarchas preliminaras Scriva cun penna o cun culli da culur blaua

Mehr

Schul-Blog_ August 2015

Schul-Blog_ August 2015 Schul-Blog_14-15 24. August 2015 Liebe Schülerinnen, Schüler und Eltern Alles Gute und viel Erfolg im neuen Schuljahr wünscht die Lehrerschaft und Schulleitung der Schule Val Müstair 30. Juni 2015 Schöne

Mehr

Protocol da la radunanza generela dals 20 november 2009. Restaurant Convict, Zuoz

Protocol da la radunanza generela dals 20 november 2009. Restaurant Convict, Zuoz Club da skiunzs Zuoz Protocol da la radunanza generela dals 20 november 2009 Restaurant Convict, Zuoz Preschaints: S-chüsos: 26 comembras e comembers Andrea Godly, Martina Pauchard, Gian Paul Derungs,

Mehr

AS FIUG? PASCAL GAMBONI & SUN GONE MAD TEXTS: AUR, PLACI, LAS VACANZAS, IN UM GROND, LA BARBA, ATRAS, IL NUET: PASCAL GAMBONI

AS FIUG? PASCAL GAMBONI & SUN GONE MAD TEXTS: AUR, PLACI, LAS VACANZAS, IN UM GROND, LA BARBA, ATRAS, IL NUET: PASCAL GAMBONI AS FIUG? PASCAL GAMBONI & SUN GONE MAD TEXTS: AUR, PLACI, LAS VACANZAS, IN UM GROND, LA BARBA, ATRAS, IL NUET: PASCAL GAMBONI LA GLISCH: PASCAL GAMBONI & ANGELO MONN TIU CUNFAR: CURDIN BRUGGER OH CON BI:

Mehr

Matematica part 1 quints in scrit (vallader)

Matematica part 1 quints in scrit (vallader) Matematica part 1 quints in scrit (vallader) Puncts maximals: 34 Dürada: 60 minutas Remarchas preliminaras ed indicaziuns L examen po gnir drivi pür davo cha la persuna chi survaglia til haja dat liber.

Mehr

Repetiziun eterna dal medem? Persvasiuns politicas fundamentalas en l istorgia svizra moderna

Repetiziun eterna dal medem? Persvasiuns politicas fundamentalas en l istorgia svizra moderna Repetiziun eterna dal medem? Persvasiuns politicas fundamentalas en l istorgia svizra moderna Thomas Maissen Stimadas damas e preziads signurs, charas convischinas e chars convischins Per mai n è quai

Mehr

SP 11 S- 40 era vegnir duvraus, p.ex. tier la parada: Cumpignia, dretg entuorn, marsch! Ei dat lu denton era exempels cun 'enturn' ch'ein pli difficul

SP 11 S- 40 era vegnir duvraus, p.ex. tier la parada: Cumpignia, dretg entuorn, marsch! Ei dat lu denton era exempels cun 'enturn' ch'ein pli difficul SP 11 S- 39 Nus vein entschiet la davosa gada cun il paragraf d'introdudziun dallas particlas. Quel ei relativamein cuorts en sia versiun actuala. El definescha las particlas e numna las sutgruppas da

Mehr

refurmaziun & translaziun

refurmaziun & translaziun Ort: Kantonsbibliothek, Karlihofplatz Chur, 1. Stock Dauer: 6. November 2017 28. Februar 2018 Jeweils Mo-Fr 9-17.30 Uhr und Sa 9-16 Uhr Vernissage: Montag, 6. November von 18.00-20.00 Uhr mit einem Referat

Mehr

Pled da cumgio per dr. Otto Gieré : pronunzcho al radio in settember 1946 da prof. dr. Reto R. Bezzola

Pled da cumgio per dr. Otto Gieré : pronunzcho al radio in settember 1946 da prof. dr. Reto R. Bezzola Pled da cumgio per dr. Otto Gieré : pronunzcho al radio in settember 1946 da prof. dr. Reto R. Bezzola Autor(en): Bezzola, Reto R. Objekttyp: Article Zeitschrift: Annalas da la Societad Retorumantscha

Mehr

refurmaziun & translaziun

refurmaziun & translaziun Ort: Kantonsbibliothek, Karlihofplatz Chur, 1. Stock Dauer: 6. November 2017 28. Februar 2018 Jeweils Mo-Fr 9-17.30 Uhr und Sa 9-16 Uhr Vernissage: Montag, 6. November von 18.00-20.00 Uhr mit einem Referat

Mehr

SP 11 S- 82. verb. Quei ei buc in test; cheu ston ins mo mirar exact silla successiun ella proposiziun per saver eruir quei ni buc.

SP 11 S- 82. verb. Quei ei buc in test; cheu ston ins mo mirar exact silla successiun ella proposiziun per saver eruir quei ni buc. SP 11 S- 81 Nus vein tractau la davosa gada ils pargrafs 263 e 264. Difficultads fan domisdus, schegie mintgamai d'auter gener. En 263 eis ei d'ina vart il tierm 'conjuncziuns cumbinadas', ch'ei buc adattaus,

Mehr

Furmaziun cuntinuada Rumantsch Curs da certificat (CAS) / Abilitad d instruir 2014 2015

Furmaziun cuntinuada Rumantsch Curs da certificat (CAS) / Abilitad d instruir 2014 2015 Furmaziun cuntinuada Rumantsch Curs da certificat (CAS) / Abilitad d instruir 2014 2015 Furmaziun cuntinuada Rumantsch Curs da certificat (CAS) / Abilitad d instruir 2014 2015 Entschatta da la scolaziun:

Mehr

SP 10 S- 11. da consultar u igl original ni l'ediziun da Gartner, ni meglier aunc domisdus. Mo che gliez ei lu pli gleiti detg che fatg.

SP 10 S- 11. da consultar u igl original ni l'ediziun da Gartner, ni meglier aunc domisdus. Mo che gliez ei lu pli gleiti detg che fatg. SP 10 S- 9 Jeu hai tractau la davosa gada las treis ovras romontschas publicadas da Bifrun. La pli veglia ei segir la 'Fuorma', pia il catechissem, ch'ei vegnius publicaus l'emprema gada 1552. La pli renumada

Mehr

Matematica part 1 quints in scrit (puter)

Matematica part 1 quints in scrit (puter) AP1G_014_Matematica scrit (puter) Suottascripziun candidata/canditat: Lö / data: Matematica part 1 quints in scrit (puter) Düreda: 60 minuts Remarchas prelimineras Scriva cun penna u cun culli in culur

Mehr

SMA 10 S- 92. esser in nomen in in adjectiv, e lu ei il secund era buc in object. Perquei hai jeu lu schau l'indicaziun generala.

SMA 10 S- 92. esser in nomen in in adjectiv, e lu ei il secund era buc in object. Perquei hai jeu lu schau l'indicaziun generala. SMA 10 S- 91 Nus eran vegni la davosa gada tochen tier la 'Remartga' da 258, ch'ei buc fetg clara en quella fuorma e vegn era buc pli clara culs exempels che vegnan indicai. Da tgei ch'ei setracta vein

Mehr

In raquint davart cordoli e tristezza che finescha bain / Tambornino descriva la malencurada senza contristar il lectur

In raquint davart cordoli e tristezza che finescha bain / Tambornino descriva la malencurada senza contristar il lectur In raquint davart cordoli e tristezza che finescha bain / Tambornino descriva la malencurada senza contristar il lectur Da Claudia Cadruvi / ANR Rico Tambornino raquinta en ses nov roman, tge che capita,

Mehr

Posts da cussegliaziun, terapia e promoziun per affons e lur geniturs

Posts da cussegliaziun, terapia e promoziun per affons e lur geniturs Posts da cussegliaziun, terapia e promoziun per affons e lur geniturs en Surselva Beratungs-, Therapie- und Förderstellen für Kinder und deren Eltern in der Surselva Prefaziun Caras lecturas e cars lecturs

Mehr

17. ediziun, marz 2014 Baderlada la gazetta per abitants, confamigliars e collavuratuors. Baderlada

17. ediziun, marz 2014 Baderlada la gazetta per abitants, confamigliars e collavuratuors. Baderlada Baderlada Editorial: Bewegung ist Leben : man kann es auch im Jahresverlauf feststellen. Nach dem Winterschlaf beginnt ein allmähliches Aufwachen, Bewegen der müden Glieder, ein Spüren der erwachenden

Mehr

Scolas medias dil cantun Grischun

Scolas medias dil cantun Grischun Scolas medias dil cantun Grischun Examen d admissiun 2007 1. FMS/HMS rom: num: liug d examen: gruppa: puncts: romontsch sursilvan (lungatg jester / nivel bass) 1 Part A: Capientscha da text / scazi da

Mehr

SMA 10 S- 68 fectivamein era leu cun "etc." ed in renviament sin quei paragraf cheu, nua ch'ei ha lu dapli "relaziuns". Las empremas 4 ein las current

SMA 10 S- 68 fectivamein era leu cun etc. ed in renviament sin quei paragraf cheu, nua ch'ei ha lu dapli relaziuns. Las empremas 4 ein las current SMA 10 S- 67 Walter ed jeu vein tractau la davosa gada las indicaziuns davart las preposiziuns ellas 'Normas surmiranas' a fin. Quella grammatica ha 6 paginas davart las preposiziuns, e treis paginas e

Mehr

SA 10 L- 1. La descripziun linguistica dal rumantsch

SA 10 L- 1. La descripziun linguistica dal rumantsch SA 10 L- 1 La descripziun linguistica dal rumantsch Ei dat ozildi fetg biaras differentas metodas da descriver in lungatg. Quei semuossa lu era en differentas denominaziuns supplementaras al tierm tud.

Mehr

SMP 10 S- 1. Problems da la descripziun sintactica dal rumantsch

SMP 10 S- 1. Problems da la descripziun sintactica dal rumantsch SMP 10 S- 1 Problems da la descripziun sintactica dal rumantsch Sch'ins cumpareglia las grammaticas romontschas cun grammaticas pli novas dils lungatgs cunfinonts, tudestgas cunzun, denton era talianas

Mehr

Medienart: Print Medientyp: Tages- und Wochenpresse Auflage: 4'183 Erscheinungsweise: 5x wöchentlich

Medienart: Print Medientyp: Tages- und Wochenpresse Auflage: 4'183 Erscheinungsweise: 5x wöchentlich Politica, agricultura ed economia per eneda uneida: Thomas Roffler, Peter Nicolay, Elisabeth Mani-Heldstab, Magadalena Martullo- Blocher e Duri Campell (da san.). FOTOSG N STGIER Hospitants e giasts: Ena

Mehr

Matematica part 1 quens en scret (surs)

Matematica part 1 quens en scret (surs) AP1G_2014_Matematica scret (surs) Suttascripziun candidata/candidat: Liug / datum: Matematica part 1 quens en scret (surs) Cuoz: 60 minutas Remarcas preliminaras Scriva cun stilograf ni culli en colur

Mehr

SMP 10 S- 58. Aschi lunsch pia tier quei problem, che nus vein era aunc tangau la davosa gada. Datti aunc damondas tier quel? -

SMP 10 S- 58. Aschi lunsch pia tier quei problem, che nus vein era aunc tangau la davosa gada. Datti aunc damondas tier quel? - SMP 10 S- 57 Igl emprem vein nus aunc da tractar a fin la davosa frasa dil text da Sabrina. 'La giaglina ha dà ina nauscha egliada per travers' vevan nus aunc tractau. Il 'per travers' fa certas difficultads,

Mehr

Wasserversorgung Scuol

Wasserversorgung Scuol GEMEINDE SCUOL Information zum Trinkwasser Scuol, im Februar 2017 Trinkwasserqualität 2016 Versorgte Einwohner 2473 Einwohner + ca. 6000 Gäste (Hochsaison) = total ca. 8500 Hygienische Beurteilung Es werden

Mehr

SMA 10 S- 1. Il (bun) diever da las preposiziuns

SMA 10 S- 1. Il (bun) diever da las preposiziuns SMA 10 S- 1 Il (bun) diever da las preposiziuns Il tetel dil tema da quei seminari hai jeu engulau dad ina pintga broschura, cumparida 1962, edida dalla Romania e cumpilada da P. Flurin Maissen. Il 'bien'

Mehr

Mediareport Weltcup Disentis 2015

Mediareport Weltcup Disentis 2015 Mediareport Weltcup Disentis 2015 8. 15. August Sponsoren catrinaresort Organisation Support Official Carrier Graubünden Mediareport Inhalt TV SRF Sport Aktuell 3 Tele Rumantsch 4 Tele Rumantsch 5 Presse

Mehr

SMA 10 S- 34. 'partecipar' para da ver persuls in obj. indirect: 'participar ad enzatgei' el senn da "teilhaben an", che vegn denton duvraus bia pli

SMA 10 S- 34. 'partecipar' para da ver persuls in obj. indirect: 'participar ad enzatgei' el senn da teilhaben an, che vegn denton duvraus bia pli SMA 10 S- 33 Nus vein entschiet a tractar la davosa gada ils exempels da Ganzoni per la preposiziun 'a' sco cumplement verbal. El tracta dus tips enina, il tip 'verb + object direct + cumplement preposiziunal

Mehr

INFURMAZIUNS DA LA SCOULA SEGL INFORMATIONEN DER GEMEINDESCHULE SILS

INFURMAZIUNS DA LA SCOULA SEGL INFORMATIONEN DER GEMEINDESCHULE SILS INFURMAZIUNS DA LA SCOULA SEGL INFORMATIONEN DER GEMEINDESCHULE SILS 1 CHALANDAMARZ IN SILS Sicher haben sich viele von Ihnen schon gefragt, was ist Chalandamarz und wie sollen wir unseren Kindern das

Mehr

Scoula-blog_ avuost 2015

Scoula-blog_ avuost 2015 Scoula-blog_14-15 24 avuost 2015 Chars scolaras, scolars e genituors Tuot il bun e bler success pel nouv on da scoula giavüscha la magistraglia e la direcziun da la scoula Val Müstair. 30 gün 2015 Bellas

Mehr

Temps d avertura dall administraziun communala denter Nadal e Daniev. Öffnungszeiten der Gemeindeverwaltung zwischen Weihnachten und Neujahr

Temps d avertura dall administraziun communala denter Nadal e Daniev. Öffnungszeiten der Gemeindeverwaltung zwischen Weihnachten und Neujahr Temps d avertura dall administraziun communala denter Nadal e Daniev Gliendisdis, ils 24 da december Mardis, ils 25 da december Mesjamna, ils 26 da december Gievgia, ils 27 da december Venderdis, ils 28

Mehr

Bainvegni. Herzlich willkommen Benvenuto. Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambientdal Grischun

Bainvegni. Herzlich willkommen Benvenuto. Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambientdal Grischun Bainvegni Herzlich willkommen Benvenuto Lehrplan 21 Projektplan Das Wichtigste im Überblick Wozu ein Lehrplan? Was ist ein Lehrplan? Wie ist der LP 21 GR aufgebaut? Fächer im LP 21 GR Kompetenzorientierung

Mehr

GgD I-51. Romana Curiensis, bearb. von ELISABETH MEYER-MARTHALER, Aarau

GgD I-51. Romana Curiensis, bearb. von ELISABETH MEYER-MARTHALER, Aarau GgD I-50 Jeu hai entschiet a tractar l'inscripziun ch'il preses Victor ha schau far per siu urat, probablamein per legitimar sesez sco representant d'ina dinastia da regents dalla Rezia; schiglioc vess

Mehr

suttastrihai entuorn il quader cun da quels dil rom

suttastrihai entuorn il quader cun da quels dil rom SP 12 S- 26 Nus vevan entschiet la davosa gada culla part 5 dil cudisch da scola 'siat otg nov', 'Observar il lungatg', p.130 e suandontas, nua ch'igl ei lu buc aschi sempel da translatar. Effectivamein

Mehr

Rumantschia duamilli e ventg

Rumantschia duamilli e ventg Favrer 2017 / PSR Rumantschia duamilli e ventg Represchentaziun Deliberaziun Infurmaziun L onn 2018 èsi otganta onns ch il rumantsch è vegnì acceptà sco lingua naziunala da la Svizra, l onn 2019 daventa

Mehr

DIARI DALL EUROPEADA 2012

DIARI DALL EUROPEADA 2012 DIARI DALL EUROPEADA 2012 Deutsch Josy Bonolini, la dunna dil trenader dalla squadra rumantscha scriva in cuort diari dall jamna a Lausitz. Sonda, ils 16.06.2012 Partenza allas 6.00 uras naven da Glion.

Mehr

In lingia directa. cudesch principal + cudesch d'exercizis soluziuns vallader. Lia Rumantscha

In lingia directa. cudesch principal + cudesch d'exercizis soluziuns vallader. Lia Rumantscha In lingia directa 1 cudesch principal + cudesch d'exercizis soluziuns vallader Lia Rumantscha In lingia directa 1, vallader Soluziuns 2 SOLUZIUNS DALS EXERCIZIS Remarcha: Importantas per fixar las structuras

Mehr

CUDESCHS 11/07 SURPRISE #161 GLION PRETSCH FRS. 45. /ONN 03/03 04/03 05/03 06/03 07/03 08/03 09/03 10/03 11/03 12/03 01/04 02/04 03/04 04/04 05/04

CUDESCHS 11/07 SURPRISE #161 GLION PRETSCH FRS. 45. /ONN 03/03 04/03 05/03 06/03 07/03 08/03 09/03 10/03 11/03 12/03 01/04 02/04 03/04 04/04 05/04 03/03 04/03 0/03 06/03 07/03 08/03 09/03 /03 11/03 12/03 01/04 02/04 03/04 04/04 0/04 06/04 07/04 08/04 09/04 /04 11/04 12/04 01/0 02/0 03/0 04/0 0/0 06/0 07/0 08/0 09/0 /0 11/0 12/0 01/06 02/06 03/06

Mehr

Deutsch Sursilvan Surmiran. pitschen dicziunari rumantsch

Deutsch Sursilvan Surmiran. pitschen dicziunari rumantsch Deutsch Sursilvan Surmiran pitschen dicziunari rumantsch «laufend» Romanisch lernen bun divertimaint! Guten Tag! Guten Abend! Willkommen in Chur zu unserer Stadtführung. Es freut uns, dass Sie sich für

Mehr

FinePrint Software, LLC 16 Napier Lane San Francisco, CA 94133 Tel: 415-989-2722 Fax: 209-821-7869 www.fineprint.com

FinePrint Software, LLC 16 Napier Lane San Francisco, CA 94133 Tel: 415-989-2722 Fax: 209-821-7869 www.fineprint.com FinePrint Software, LLC 16 Napier Lane San Francisco, CA 94133 Tel: 415-989-2722 Fax: 209-821-7869 www.fineprint.com Pled da la presidenta Charas alpinistas, chars alpinists Bel e trid, allegria e tristezza,

Mehr

Newsletter. Gruppa da project Migraziun HD.

Newsletter. Gruppa da project Migraziun HD. Newsletter Gruppa da project Migraziun HD. Editorial Prestà buna lavur Bunamain tuts han in Flatscreen, ina televisiun platta: gia 20 pertschient da las chasadas vesan effectivamain era maletgs en HD;

Mehr

Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 26 - atun 2008

Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 26 - atun 2008 Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 26 - atun 2008 Revista Trin Cuntegn / Inhalt Otto Erni, 40 Jahre Gemeindeschreiber in Trin. Paginas 3-4! *** Terapia cun cuppas da tuns - beinstar per tgierp

Mehr

adherents Leidensweg

adherents Leidensweg SA 11 L- 69 Nus vein aunc tractau la davosa gada la midada da president dalla Lia rumantscha da Giachen Conrad a Steafan Loringett, era el in da Schons. El fageva gia avon empau da secretari gratuit per

Mehr

Secziun Engiadina Bassa

Secziun Engiadina Bassa CAS Secziun Engiadina Bassa www.alpinist.ch avrigl 2006 Radunanza generala INVID a la radunanza generala 2006 in mardi, ils 18 avrigl 2006 a las 20.00 h i l restorant Trü a Scuol Tractandas 1. Protocol

Mehr

ACCENTS. Narrativ il nov program dal Radio Rumantsch. radio - televisiun - multimedia. www.rtr.ch. Editorial. Discurs cun Michael Spescha pagina 15

ACCENTS. Narrativ il nov program dal Radio Rumantsch. radio - televisiun - multimedia. www.rtr.ch. Editorial. Discurs cun Michael Spescha pagina 15 ACCENTS radio - televisiun - multimedia www.rtr.ch Cuira, settember 2011 annada 2 nr. 3 Editorial Da Heinrich Böll datti il pled a sia collega Christa Wolf: Tgi che è stà ina giada catolic e tgi che e

Mehr

JAHRESBERICHT 2011 / RAPPORT ANNUAL 2011 T Ü R A C F M O V I N A V O N

JAHRESBERICHT 2011 / RAPPORT ANNUAL 2011 T Ü R A C F M O V I N A V O N FUNDAZIUN ECUMENA TÜR AUF MO VINANVON ÖKUMENISCHE STIFTUNG TÜR AUF MO VINAVON JAHRESBERICHT 2011 / RAPPORT ANNUAL 2011 T Ü R A C F M O V I N A V O N N O M B A R A O Z I O M A Ü T M O V I M A V O N T Ü

Mehr

revista ei era vegnida digitalisada ella seria

revista ei era vegnida digitalisada ella seria III-74 En cumparegliaziun cun Ascoli e Garnter ei Eduard Böhmer, che jeu hai numnau cuortamein en connex cun Gartner, meins enconuschents per sias lavurs retoromanisticas che pervia da sia collecziun da

Mehr

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 1/6 CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 Resultats dalla retscherca 2017 sur internet davart la revisiun dalla planisaziun locala dalla vischunca Lumnezia Resultate der Internetumfrage

Mehr

SP 12 L- 88. di. Mo en scadin cass stuess 'el spuola' ir senza problems, era el sursilvan.

SP 12 L- 88. di. Mo en scadin cass stuess 'el spuola' ir senza problems, era el sursilvan. SP 12 L- 86 Jeu hai tractau la davosa gada las diversas pusseivladads d'integrar plaids jasters el sistem linguistic romontsch. Quei va bunamein senza problems per substantivs. Silpli certs feminins san

Mehr

SA 10 S- 98. Cur ch'eu sun (aint) immez, rumpan las assas, ed eu croud illa profundità.

SA 10 S- 98. Cur ch'eu sun (aint) immez, rumpan las assas, ed eu croud illa profundità. SA 10 S- 97 Nus vein aunc tractau la davosa gada la 'brüchige Stimme' da quella dunna veglia. Il pli general ei 'fleivel/debel'. Il sursilvan vess in tierm pli specific, 'brausel', ch'ei denton strusch

Mehr

UNIUN DA LAS RUMANTSCHAS E DALS RUMANTSCHS EN LA BASSA. Mars 2011

UNIUN DA LAS RUMANTSCHAS E DALS RUMANTSCHS EN LA BASSA. Mars 2011 UNIUN DA LAS RUMANTSCHAS E DALS RUMANTSCHS EN LA BASSA Mars 2011 Charas lecturas, chars lecturs Quest numer vegn tramess a tuts per posta reala. Admess l invit per la radunanza annuala ils 9 d avrigl el

Mehr

08/15 - nulla-otg/quindesch 01/08

08/15 - nulla-otg/quindesch 01/08 07/03 08/03 01/03 09/03 10/03 11/03 12/03 01/04 02/04 03/04 04/04 05/04 06/04 07/04 08/04 09/04 10/04 11/04 12/04 01/05 02/05 03/05 04/05 05/05 06/05 07/05 08/05 09/05 10/05 11/05 12/05 01/06 02/06 03/06

Mehr

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018

CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 1/6 CH-7144 Vella, schaner 2018 CH-7144 Vella, im Januar 2018 Resultats dalla retscherca 2017 sur internet davart la revisiun dalla planisaziun locala dalla vischunca Lumnezia Resultate der Internetumfrage

Mehr

AZ 7500 St. Moritz 116. Jahrgang Nr. 85 Donnerstag, 23. Juli 2009

AZ 7500 St. Moritz 116. Jahrgang Nr. 85 Donnerstag, 23. Juli 2009 AZ 7500 St. Moritz 116. Jahrgang Nr. 85 Donnerstag, 23. Juli 2009 Amtliches Publikationsorgan des Kreises Oberengadin und der Gemeinden Stampa/Maloja, Sils/Segl, Silvaplana, St. Moritz, Celerina, Pontresina,

Mehr

nr. 93 annada 8, glion, favrer 02 pretsch frs. 40. /onn

nr. 93 annada 8, glion, favrer 02 pretsch frs. 40. /onn nr. 93 annada 8, glion, favrer 02 pretsch frs. 40. /onn il proxim puntissimo è: siemis fin da redacziun per il nr. 94: 12 da favrer 02 punts 94 cumpara entschatta mars 02 favrer 1978 Infos interns da la

Mehr

Nr. 2011-2053 Carli Pally, Via Luzzas 5, 7180 Disentis/Mustér; sanaziun interna dalla casa, parcella 695, Via da Scola 1, 7180 Disentis/Mustér.

Nr. 2011-2053 Carli Pally, Via Luzzas 5, 7180 Disentis/Mustér; sanaziun interna dalla casa, parcella 695, Via da Scola 1, 7180 Disentis/Mustér. Publicaziuns dalla vischnaunca, jamna 21 Annunzias da baghegiar All instanza da baghegiar ei sin fundament digl art. 64, alinea 2 dalla lescha da baghegiar e digl art. 40 dall ordinaziun davart la planisaziun

Mehr

SA 10 S- 76 En in Bilderduden vegl hai jeu aunc anflau in dessegn d'il tal stgierp, era sch'ins vesa buc gest fetg bein el (238,21). Quei ei in stgier

SA 10 S- 76 En in Bilderduden vegl hai jeu aunc anflau in dessegn d'il tal stgierp, era sch'ins vesa buc gest fetg bein el (238,21). Quei ei in stgier SA 10 S- 75 Nus eran vegni la davosa gada tochen tier igl alinea cun la descripziun dalla stanza ni combra dalla Monica: En sia combra veva ella in grammofon, ed ella vegneva savens cun plattas dil marcau,

Mehr

Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Laax. Stellvertretende Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Falera und Kindergärten

Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Laax. Stellvertretende Schulleitung Kontaktperson Schulhaus Falera und Kindergärten Laax, ils 11-5-2017 Informaziuns per geniturs / Elterninformation Preziai geniturs Ei suondan entginas informaziuns per igl onn da scola 2017/18. Dapli informaziuns che pertuccan il menaschi da scola vegnan

Mehr

ACCENTS. Cineasts rumantschs - u l autra perspectiva. radio televisiun multimedia Editorial. Be il public dat valur a las medias

ACCENTS. Cineasts rumantschs - u l autra perspectiva. radio televisiun multimedia   Editorial. Be il public dat valur a las medias settember 2015 accents nr. 3 ACCENTS nr. 3 settember 2015 annada 6 radio televisiun multimedia www.rtr.ch Cun il Cussegl grond a l expo a Milaun pagina 3 La fasa decisiva avant las elecziuns da l october

Mehr

VOM MONTAG, 3. NOVEMBER BIS SAMSTAG, 8. NOVEMBER

VOM MONTAG, 3. NOVEMBER BIS SAMSTAG, 8. NOVEMBER Eröffnungswoche VOM MONTAG, 3. NOVEMBER BIS SAMSTAG, 8. NOVEMBER 2014 HERZLICH WILLKOMMEN Während 147 Jahren war das bekannte Ilanzer Fachgeschäft in Familienbesitz. Die Papeterie-Buchhandlung wurde in

Mehr

Chatrina JOSTY Barbacor Herzkater

Chatrina JOSTY Barbacor Herzkater Chatrina JOSTY Barbacor Herzkater Chasa Editura Rumantscha, Cuira, 2017 ch Stiftung für eidgenössische Zusammenarbeit Tel +41 31 320 16 16 Haus der Kantone Fax +41 31 320 30 20 Speichergasse 6, Postfach

Mehr

SA 11 S- 91 Il proxim alinea ha lu mo piculezzas, sche jeu vesel endretg. Lu vegn lu denton gest all'entschatta dil proxim alinea: 'dopo', in clar ita

SA 11 S- 91 Il proxim alinea ha lu mo piculezzas, sche jeu vesel endretg. Lu vegn lu denton gest all'entschatta dil proxim alinea: 'dopo', in clar ita SA 11 S- 90 Jeu hai aunc presentau a vus la davosa gada ils novs cudischs da scola ch'il cantun preveseva sco tiarza seria da cudischs da scola, cudischs che sebasavan sillas ideas pedagogicas da Herbart-Ziller.

Mehr

Foto: swiss-image.ch/andy Mettler

Foto: swiss-image.ch/andy Mettler AZ 7500 St. Moritz www.engadinerpost.ch 109 119. Jahrgang Samstag, 15. September 2012 Amtliches Publikationsorgan des Kreises Oberengadin und der Gemeinden Sils/Segl, Silvaplana, St. Moritz, Celerina,

Mehr

Für die Corporaziùn Val Schons

Für die Corporaziùn Val Schons Stipendien für die berufliche und musikalische Ausbildung, Beiträge an gemeinnützige Institutionen und für kulturelle Bestrebungen Die Corporaziùn Val Schons erhält jährlich 5 % der Wasserzinseinnahmen

Mehr

10, Was ist an der Pal me? Was ist in der Tas se? Li mo na de Tee Wa sser. In di a ner Ad ler Pin sel E sel Man tel Ra tte

10, Was ist an der Pal me? Was ist in der Tas se? Li mo na de Tee Wa sser. In di a ner Ad ler Pin sel E sel Man tel Ra tte 10,11 14 Was ist an der Pal me? Was ist in der Tas se? In di a ner Ad ler Pin sel E sel Man tel Ra tte Wo ist der Man tel? In der Mi tte. Am Ast. An der Pal me. An der Am pel. Was passt an das in der Mi

Mehr

Romontsch - examens d admissiun 2013 Lavur a scret :

Romontsch - examens d admissiun 2013 Lavur a scret : Center da formaziun Surselva Romontsch - examens d admissiun 2013 Lavur a scret : - capientscha da text - producziun da text - scazi da plaids - grammatica Num: Prenum: Datum d examen:......... Temps 90

Mehr

Ambassadur dalla pura grischuna

Ambassadur dalla pura grischuna Pretsch Fr.1.60 17. annada, numer 53 GA 7007 Cuira Glindesdi, ils 18 da mars 2013 Pastgas russas amustér Il Forum cultural internaziunal Mustér ha intermedià ier in invista en la cultura russa. 5 Ils emprims

Mehr

Vischnaunca da Mustér. Regulativ d'indemnisaziun

Vischnaunca da Mustér. Regulativ d'indemnisaziun Vischnaunca da Mustér Regulativ d'indemnisaziun Schaner 2012 CUNTEGN PRINCIPI... ART. 1 INDEMNISAZIUN... ART. 2 FIXUM... ART. 3 DANER DA SEDUTA... ART. 4 LAVUR CUMINA... ART. 5 INDEMNISAZIUNS SPECIALAS...

Mehr

Lehrplan 21 GR: Fächerbezeichnungen und -abkürzungen. Plan d instrucziun 21 GR: Denominaziuns e scursanidas dals roms

Lehrplan 21 GR: Fächerbezeichnungen und -abkürzungen. Plan d instrucziun 21 GR: Denominaziuns e scursanidas dals roms Lehrplan 21 GR: Fächerbezeichnungen und -abkürzungen Nachstehend in Tabellenform sind alle Fächerbezeichnungen und die dazugehörigen -abkürzungen zur Verwendung in den Stunden- und Pensenplänen aufgeführt.

Mehr

Festa da giubileum. 150 ons. 2 avrigl :00 Scoula Zernez

Festa da giubileum. 150 ons. 2 avrigl :00 Scoula Zernez Festa da giubileum 150 ons 2 avrigl 2016 20:00 Scoula Zernez Program da la saira 19:30 avertüra da las portas società da musica Zernez intermezzo sketsch società da musica Brail società da musica Susch

Mehr

En il tact dal temp e sin curs

En il tact dal temp e sin curs zercladur 2013 accents nr. 2 nr. 2 zercladur 2013 annada 4 radio televisiun multimedia www.rtr.ch Editorial Jau spetg mintgamai cun brama sin la brev da la schefredacziun, la Newsletter che cumpara duas

Mehr

Mediareport Swiss Open Disentis 2016

Mediareport Swiss Open Disentis 2016 Auflage: 4'105 Erscheinungsweise: 5x wöchentlich Mediareport Swiss Open Disentis 2016 27. Juli - 1. August 2016 Sponsoren Organisation Support Official Carrier Graubünden Mediareport Inhalt Inhalt TV/Radio

Mehr

Rapport da gestiun e quen 2013

Rapport da gestiun e quen 2013 Cuntegn Rapport annual 4-26 Quen vischnaunca Tujetsch Quen annual 27-46 Gliesta d amortisaziun 47 Credits supplementars 48-49 Bilanza 50-52 Statisticas 53-56 Quen Bogn Sedrun Quen annual 57-59 Bilanza

Mehr

7554 Sent, 20 december 2007 / mw

7554 Sent, 20 december 2007 / mw CUMÜN DA SENT Publicaziuns ufficialas. Cumpara seguond bsögn. 2006/2008 no. 44 Publicaziun da fabrica 7554 Sent, 20 december 2007 / mw Reguarda: Chasa d abitar nouva e fouras geotermicas, Costa dad Archas,

Mehr

50 onns Televisiun Rumantscha. radio televisiun multimedia La redactura da musica Josefina Gaudenz va en pensiun paginas 2.

50 onns Televisiun Rumantscha. radio televisiun multimedia   La redactura da musica Josefina Gaudenz va en pensiun paginas 2. settember 2013 accents nr. 3 nr. 3 settember 2013 annada 4 radio televisiun multimedia www.rtr.ch Editorial Tschuncanta onns! Quai è in mez tschientaner che RTR e la SRG SSR sa participeschan al svilup,

Mehr

Gnir vegl cun buna qualità da viver

Gnir vegl cun buna qualità da viver Gnir vegl cun buna qualità da viver Cumün da Gimnastica 60+ üna gimnastica per promover ed augmentar nossa cundiziun e sandà Gymnastik 60+ zur Förderung und Steigerung der Kondition und Gesundheit Sport

Mehr

1. Organe 3. 2. Mitgliedschaften des Hochalpinen Instituts Ftan 5. 3. Jahresberichte Geschäftsjahr 2014/2015 6

1. Organe 3. 2. Mitgliedschaften des Hochalpinen Instituts Ftan 5. 3. Jahresberichte Geschäftsjahr 2014/2015 6 101. Geschäftsbericht Geschäftsjahr 2014/2015 101. avel rapport da gestiun On da gestiun 2014/2015 Inhaltsverzeichnis 1. Organe 3 2. Mitgliedschaften des Hochalpinen Instituts Ftan 5 3. Jahresberichte

Mehr

SMA 11 S- 32. Aunc damondas tier quei problem?

SMA 11 S- 32. Aunc damondas tier quei problem? SMA 11 S- 31 Nus vein dau la davosa gada in'egliada sin igl artechel 'masler / mischlà' dil DRG. Il muster da quels artechels ei en principi adina il medem. Igl emprem vegnan las fuormas dialectalas, sch'ei

Mehr

DANUS... Elternbesuchstage Schule Ilanz/Glion. Der grösste Teil der Elternbesuchstage hat bereits im November stattgefunden.

DANUS... Elternbesuchstage Schule Ilanz/Glion. Der grösste Teil der Elternbesuchstage hat bereits im November stattgefunden. INFOS DALLA SCOLA Impressum Newsletter der Schule Ilanz/Glion Paradiesgärtli 9 7130 Ilanz/Glion 081 925 28 29 schule@ilanz-glion.ch www.scola-glion.ch www.schule-ilanz.ch Schweizer Schulpreis 2015 Die

Mehr

einteiliges Prädikat mehrteilige Prädi- kate ina

einteiliges Prädikat mehrteilige Prädi- kate ina SMP 10 S- 20 Nus vein entschiet la davosa gada cun las sorts da frasas, p.20 dalla grammatica pintga. Ils problems da quella distincziun vein nus discutau; la repartiziun ei puspei puramein formala e parta

Mehr

Lingua Microsoft Svizra ha lantschà nouv üna versiun dal program da correctura rumantsch grischun chi d es cumpatibla cun Office 2010.

Lingua Microsoft Svizra ha lantschà nouv üna versiun dal program da correctura rumantsch grischun chi d es cumpatibla cun Office 2010. AZ 7500 St. Moritz www.engadinerpost.ch 149 118. Jahrgang Dienstag, 20. Dezember 2011 Amtliches Publikationsorgan des Kreises Oberengadin und der Gemeinden Sils/Segl, Silvaplana, St. Moritz, Celerina,

Mehr

Proget da fusiun Ardez, Ftan, Guarda, Scuol, Sent, Tarasp

Proget da fusiun Ardez, Ftan, Guarda, Scuol, Sent, Tarasp Proget da fusiun Ardez, Ftan, Guarda, Scuol, Sent, Tarasp RAPPORT FINAL Quist rapport cuntegna las propostas da la gruppa da proget. Per evitar formulaziuns cumplichadas vaina tschernü per gronda part

Mehr

La Vouta Il lö da cultura La Vouta a Lavin ha cumanzà seis 18avel on cultural culla radunanza generala e cun ün toc teater poetic-musical.

La Vouta Il lö da cultura La Vouta a Lavin ha cumanzà seis 18avel on cultural culla radunanza generala e cun ün toc teater poetic-musical. 104 122. Jahrgang www.engadinerpost.ch Dienstag, 8. September 2015 Amtliches Publikationsorgan des Kreises Oberengadin und der Gemeinden Sils, Silvaplana, St. Moritz, Celerina, Pontresina, Samedan, Bever,

Mehr

buntschlin.ch Il cour da las alps! Ideen, Produkte und Geschichten aus Tschlin Strada Martina Ideas, prodots ed istorgias da Tschlin Strada Martina

buntschlin.ch Il cour da las alps! Ideen, Produkte und Geschichten aus Tschlin Strada Martina Ideas, prodots ed istorgias da Tschlin Strada Martina Il cour da las alps! Ideen, Produkte und Geschichten aus Tschlin Strada Martina Ideas, prodots ed istorgias da Tschlin Strada Martina Bun Tschlin CH-7559 Tschlin Tel. +41 (0)81 866 33 03 buntschlin.ch

Mehr

Wenig spektakuläre Ausgangslage im Kanton acht Bewerber aus dem Engadin. Heiss begehrte Nationalratssitze

Wenig spektakuläre Ausgangslage im Kanton acht Bewerber aus dem Engadin. Heiss begehrte Nationalratssitze AZ 7500 St. Moritz 114. Jahrgang Nr. 104 Donnerstag, 6. September 2007 Heute Grossauflage Amtliches Publikationsorgan des Kreises Oberengadin und der Gemeinden Stampa/Maloja, Sils/Segl, Silvaplana, St.

Mehr

Vischnaunca da Schluein Via Veglia Schluein

Vischnaunca da Schluein Via Veglia Schluein Vischnaunca da Schluein Via Veglia 11 7151 Schluein info@schluein.ch www.schluein.ch T 081 925 36 04 Preziadas convischinas, stimai convischins La suprastonza communala envida tuttas convischinas e tuts

Mehr

Gelebte Biodiversität

Gelebte Biodiversität 107 120. Jahrgang www.engadinerpost.ch Samstag, 14. September 2013 Amtliches Publikationsorgan des Kreises Oberengadin und der Gemeinden Sils/Segl, Silvaplana, St. Moritz, Celerina, Pontresina, Samedan,

Mehr

Männer ABC & Q \ \ . E & Q \.. D Q - .. D - -. % Q \ \ & Q. . Q Q.. % Q.. Q P. & Q O.. . Q -# - -# Q... % Q Q. parlando A 7 A 6 H 7 C 7.

Männer ABC & Q \ \ . E & Q \.. D Q - .. D - -. % Q \ \ & Q. . Q Q.. % Q.. Q P. & Q O.. . Q -# - -# Q... % Q Q. parlando A 7 A 6 H 7 C 7. 22 Text: Pigor Musik: horn/pigor 1 & \ \ C 7 aj parlando 7 sen lisch l 7 Küs- see- kör- per- w- tig! doch & \ - \ \ - - 4 C 7/#11 & #9 + 3 b9 +! un- G 6/9 O lei- Män- ner- welt so ü- l Man sagt ber- st-

Mehr